Lead

o c h r o n a p r z e c i w p o r a ż e n i o w a

48

w w w . e l e k t r o . i n f o . p l

n r 5 / 2 0 0 4

projektowanie i budowa

napowietrznych linii

elektroenergetycznych

wysokiego napięcia

P

rzy obecnym zapotrzebowaniu na
energię elektryczną i koniecznych

do pokonania odległościach, technicz-
nie możliwa i ekonomicznie najbar-
dziej uzasadniona jest w Polsce budo-
wa i eksploatacja linii przesyłowych
o napięciach 220 i 400 kV oraz linii
rozdzielczych o napięciu 110 kV (linie
rozdzielcze wysokiego napięcia), któ-
re służą do przesyłania mniejszych
mocy na odległość do kilkudziesięciu
kilometrów.

Proces inwestycyjny, którego celem

jest wybudowanie linii napowietrz-
nej wysokiego napięcia, rozpoczyna
gruntowne studium techniczno-eko-
nomiczne, w toku którego określa się
podstawowe parametry linii, istotne
dla sprawnego funkcjonowania sys-
temu elektroenergetycznego, tj. zdol-
ność przesyłową linii (moc, którą li-
nia może przenosić w sposób ciągły),
napięcie (istotne z punktu widzenia
strat przesyłu) oraz układ pracy li-
nii (jedno- lub dwutorowa). Podczas
prac prognostycznych wymienione
parametry podlegają dokładnej ana-
lizie, przede wszystkim z punktu wi-
dzenia ekonomiczno-niezawodno-
ściowego. Należy podkreślić, że dwa
z nich, tj. napięcie i układ pracy linii,
mają decydujące znaczenie przy roz-
patrywaniu wpływu przyszłej inwe-
stycji na środowisko.

Dotychczas projektowanie, budo-

wa, przebudowa lub modernizacja

linii elektroenergetycznych opar-
ta była na postanowieniach normy
PN-E-05100-1 [1], którą aktualnie
sukcesywnie zastępuje norma PN-EN
50341 [2], która nie wnosi istot-
nych zmian w zakresie zagadnień
związanych z ochroną środowiska.
W związku z tym, że w chwili obec-
nej brak jest jakichkolwiek do-
świadczeń ze stosowania normy
[2], w dalszej części artykułu za-
gadnienia związane z problematy-
ką ochrony środowiska w projek-
towaniu i budowie linii omówiono
opierając się na zapisach zawartych
w normie [1]. Najważniejsze z nich
dotyczą oddziaływań linii elektro-
energetycznych na otoczenie, zacho-
wania bezpiecznej odległości prze-
wodów fazowych linii od ziemi
i szlaków komunikacyjnych, a tak-
że wymagań odnośnie modernizacji
i remontów linii istniejących.

Norma [1] w sposób bardzo pre-

cyzyjny określa zasady doboru pod-
stawowych elementów linii, takich
jak: przewody (pkt 3), izolatory (pkt
4), osprzęt (pkt 5) oraz konstrukcje
wsporcze (pkt 7). W normie okre-
ślono m.in. sposób wykonywania
skrzyżowań i zbliżeń z różnego ro-
dzaju obiektami, przede wszystkim
z budynkami, drogami, kolejami,
mostami, rurociągami, deszczow-
niami, opryskiwaczami itd. Nor-
ma określa ponadto sposób prowa-
dzenia linii przez lasy i obszary za-
drzewień, a także w pobliżu lotnisk,
budowli o specjalnym przeznacze-
niu (budynki łatwo palne, obiek-
ty o znaczeniu artystycznym, itp.)

oraz w pobliżu stref działania ma-
szyn i urządzeń przemysłowych.
Spośród postanowień normy [1],
które nawiązują bezpośrednio lub
pośrednio do zagadnień wpływu
linii elektroenergetycznych na śro-
dowisko, szczególne znaczenie mają
fragmenty dotyczące:

określenia minimalnych odległości
przewodów od powierzchni ziemi
(pkt 9.1),

oddziaływania linii na odbiór radio-
wy i telewizyjny (pkt 12.2),

oddziaływania pola elektrycznego
(pkt 12.3),

oddziaływania akustycznego (pkt
12.4),

obostrzeń (pkt 13),

skrzyżowań i zbliżeń linii elektroener-
getycznych z budynkami (pkt 16),

skrzyżowań i zbliżeń linii elektro-
energetycznych z drogami kołowy-
mi (pkt 19),

sposobu prowadzenia linii napo-
wietrznych przez lasy i w pobliżu
drzew (pkt. 23),

sposobu prowadzenia linii napo-
wietrznych w pobliżu obiektów
o znaczeniu artystycznym, obiektów
zabytkowych i cmentarzy (pkt 27),

sposobu prowadzenia linii napo-
wietrznych w pobliżu stref działa-
nia maszyn i urządzeń przemysło-
wych (pkt 28),

sposobu wykonywania skrzyżo-
wań i zbliżeń linii z deszczowniami
i opryskiwaczami (pkt 29).
Część z wymienionych zagadnień

(oddziaływanie na odbiór radiowy
i telewizyjny, oddziaływanie aku-
styczne oraz pola elektrycznego) po-

traktowano w normie [1] jedynie ha-
słowo, nakazując, by przy projekto-
waniu i eksploatacji linii przestrze-
gane były postanowienia innych
norm i przepisów szczególnych:

w zakresie oddziaływań akustycz-
nych: Polskiej Normy PN-B-02151-
1:1987 [3] (norma dotycząca do-
puszczalnego hałasu w budyn-
kach mieszkalnych); Rozporzą-
dzenia Ministra Ochrony Środo-
wiska, Zasobów Naturalnych i Le-
śnictwa [6] (rozporządzenie doty-
czące dopuszczalnych poziomów
hałasu w środowisku);

w zakresie oddziaływań na odbiór
radiowy i telewizyjny: Polskiej Nor-
my: PN-77/E-05118 [4];

w zakresie oddziaływania pola
elektromagnetycznego: Rozporzą-
dzenia Ministra Ochrony Śro-
dowiska, Zasobów Naturalnych
i Leśnictwa [5] (nieobowiązujące
już rozporządzenie dotyczące do-
puszczalnych poziomów pól elek-
tromagnetycznych).
Analizując postanowienia nor-

my [1] nie sposób nie dostrzec,
że w punkcie 12. (oddziaływanie
linii elektroenergetycznych) od-
wołuje się ona do nieobowiązują-
cych już rozporządzeń, wydanych
na podstawie uchylonej w dniu
31.12.1997 r. Ustawy o ochronie
i kształtowaniu środowiska. Wyda-
je się, że przy korzystaniu ze wspo-
mnianej normy, a także normy [2],
celowe jest odwołanie się do rozpo-
rządzenia Ministra Środowiska [7],
które zastąpiło wymienione wyżej
rozporządzenie [5].

ochrona środowiska przed

oddziaływaniem pól

elektromagnetycznych

w procesie projektowania, budowy i eksploatacji elektroenergetycznych

obiektów liniowych (część 1)

dr inż. Marek Szuba - Politechnika Wrocławska, Instytut Energoelektryki

n r 5 / 2 0 0 4

49

w w w . e l e k t r o . i n f o . p l

wybór trasy linii

napowietrznej

Decyzje dotyczące budowy nowej

linii elektroenergetycznej podejmo-
wane są w przypadku konieczności
połączenia niedostatecznie powiąza-
nych fragmentów systemu elektro-
energetycznego lub w sytuacji, gdy ko-
nieczne staje się wyprowadzenie mocy
z nowej lub gruntownie modernizo-
wanej elektrowni. Są one zawsze po-
przedzone dokładną analizą obejmują-
cą zagadnienia rozpływu mocy, a także
studiami techniczno-ekonomicznymi,
w zakresie możliwości realizacji i opła-
calności przedsięwzięcia. W większo-
ści przypadków decyzje te dotyczą li-
nii napowietrznych o różnych pozio-
mach napięć, uzależnionych od dłu-
gości trasy (ze względu na straty w li-
nii) i przy uwzględnieniu istniejących
uwarunkowań systemowych.

Szczególnie skomplikowanym eta-

pem projektowania linii napowietrz-
nej jest wybór jej trasy. Linia o napię-

ciu 400 lub 220 kV – często o długości
kilkuset kilometrów – musi przecinać
tereny o różnym przeznaczeniu i od-
miennych walorach krajobrazowych.
Podobne problemy, chociaż o węż-
szym zakresie terytorialnym, występu-
ją w przypadku linii o napięciu 110 kV,
których długość nie przekracza z regu-
ły kilkudziesięciu kilometrów.

Podczas projektowania dąży się do

tego, aby linię poprowadzić najkrót-
szą drogą. Często warunek ten jest
nie do spełnienia, gdyż przewidy-
wana do wybudowania linia mogła-
by przecinać obszary o szczególnych
walorach przyrodniczych i zakłócać
użytkowanie terenów eksploatowa-
nych gospodarczo czy rekreacyjnie.
Decyzja dotycząca wyboru trasy linii
jest zawsze kompromisem pomiędzy
koniecznością zachowania cennych
walorów środowiska otaczającego li-
nię a możliwościami technicznymi
i finansowymi. Wynikiem tego jest
fakt, iż linie elektroenergetyczne są
o około 30% dłuższe niż wynikało-

by to z położenia łączonych miejsc
i ukształtowania terenu.

Do ustalenia trasy linii przystępu-

je się najczęściej znając, przynajm-
niej w formie wariantowej, moc
i napięcie linii, liczbę torów oraz se-
rię słupów podstawowych. Przy wy-
borze trasy linii uwzględnia się nie
tylko aspekty ekonomiczne przedsię-
wzięcia oraz wymagania obowiązują-
cych przepisów dotyczących budowy
napowietrznych linii przesyłowych,
lecz także szereg zagadnień dotyczą-
cych ochrony środowiska nie uję-
tych w przepisach, w formie szcze-
gółowych zapisów. W procesie pro-
jektowania dąży się do wytyczenia
trasy linii w taki sposób, aby w mak-
symalnym stopniu ograniczyć:

długość linii (z ekonomicznego
punktu widzenia najkorzystniejsze
jest poprowadzenie linii wzdłuż
prostej łączącej punkty: początkowy
i końcowy),

wycinkę lasu lub innego drzewostanu,

oddziaływanie pola elektromagne-

tycznego wytwarzanego przez linię,

obszar objęty oddziaływaniem hałasu
spowodowanego eksploatacją linii,

skutki zakłóceń radioelektrycznych
w następstwie pracy linii,

liczbę miejsc, w których linia prze-
biega w bliskiej odległości od budyn-
ków, w szczególności mieszkalnych,

ingerencję linii w krajobraz o znacz-
nych walorach widokowych,

powierzchnię terenu zajmowanego
przez linię na obszarach wykorzysty-
wanych do upraw polowych, jeżeli
w pobliżu znajdują się nieużytki.
Wiele z wymienionych zagadnień,

to zamierzenia wzajemnie sprzeczne,
toteż osiągnięcie akceptowanego eko-
nomicznie kompromisu pomiędzy
wieloma wariantami przebiegu tra-
sy linii należy uznać za zadanie nie-
zwykle trudne.

pole elektryczne

Do podstawowych czynników od-

działywujących na środowisko, zwią-

50

o c h r o n a p r z e c i w p o r a ż e n i o w a

w w w . e l e k t r o . i n f o . p l

n r 5 / 2 0 0 4

zanych z pracą czynnej i sprawnej
technicznie napowietrznej linii wy-
sokiego napięcia prądu przemienne-
go, można zaliczyć:

pole elektromagnetyczne (składowa
elektryczna i magnetyczna),

szumy akustyczne,

zakłócenia radioelektryczne.
Czynniki te przy odpowiednio du-

żych poziomach mogą wpływać jedy-
nie na organizm człowieka, nie stwier-
dzono bowiem do tej pory ich wpły-
wu na inne elementy środowiska, ta-
kie jak gleba, rośliny, woda itd.

Zagadnienia związane z oddziały-

waniem pól elektromagnetycznych,
wytwarzanych m.in. przez urządze-
nia elektroenergetyczne wysokie-
go napięcia, regulują następujące
przepisy:

w zakresie ochrony przed oddziały-
waniem pola elektromagnetyczne-
go - rozporządzenie Ministra Środo-
wiska z dnia 30 października 2003 r.
w sprawie dopuszczalnych poziomów
pól elektromagnetycznych w środo-
wisku oraz sposobów sprawdzania
dotrzymania tych poziomów [7],

w zakresie projektowania i budowy li-
nii elektroenergetycznych - Polska Nor-
ma PN-E-05100-1. Elektroenergetyczne
linie napowietrzne. Projektowanie
i budowa. Linie prądu przemiennego
z przewodami roboczymi gołymi [1],
która zastępowana będzie sukcesyw-
nie normą PN-EN 50341 [2].

Zgodnie z wymaganiami Polskiej Nor-
my [1], natężenie pola elektrycznego
pochodzącego od przewodów linii nie
powinno przekraczać:

wartości 1 kV/m na wysokości 1,8 m
od poziomu ziemi na obszarach lo-
kalizacji budynków mieszkalnych
oraz szpitali, przedszkoli, szkół itp.,
w których ludzie przebywają przez
czas dłuższy niż 8 godzin na dobę,

wartości 10 kV/m na wysokości 1,8 m
od poziomu ziemi i innych płasz-
czyzn, np. dachów budynków, na któ-
rych ludzie przebywają nie dłużej niż
8 godzin, przy czym należy zwrócić
uwagę na niespójność zapisów nor-
my [1] i rozporządzenia [7], które na-
kazuje identyfikację pola elektryczne-
go i magnetycznego na wysokości 2 m
nad poziomem terenu.

Wspominane wyżej wymagania

normatywne wpływają na ustalenie
najmniejszej dopuszczalnej odległo-
ści pionowej (h

min

) przewodów robo-

czych linii napowietrznej od ziemi
przy największym jej zwisie. Zgod-
nie z zapisami zawartymi w punk-
cie 9.1 normy [1], najmniejsza od-
ległość pionowa od ziemi przewodu
roboczego linii o napięciu 110 kV po-
winna wynosić h

min

= 5,73 m, a dla

linii 220 kV - h

min

= 6,47 m. Dla li-

nii o napięciu 400 kV, ze względu na
konieczność ograniczenia pola elek-
trycznego do wartości mniejszej niż
10 kV/m, minimalna odległość prze-
wodów fazowych od ziemi nie może
być mniejsza niż 9 m.

W punkcie 16. normy [1] okre-

ślono również minimalne odległo-
ści pionowe i poziome przewodów
linii od budynków. Norma rozstrzy-
ga ponadto o zakazie prowadzenia
linii o napięciu 400 kV oraz nowo
budowanych linii 220 kV nad bu-
dynkami mieszkalnymi i innymi bu-
dynkami użyteczności publicznej,
w których mogą stale przebywać
ludzie. Przepisy dopuszczają nato-
miast, przy zachowaniu odpowied-
nich odległości przewodów od bu-
dynków, prowadzenie linii 110 kV i
modernizowanych linii 220 kV nad
wspomnianymi budynkami.

Zagadnienia dotyczące ochrony

ludzi i środowiska przed oddziały-
waniem pola elektromagnetyczne-
go wytwarzanego m.in. przez linie
napowietrzne i stacje elektroener-
getyczne wysokiego napięcia, zosta-
ły ujęte w rozporządzeniu Ministra
Środowiska [7], które określa:

dopuszczalne poziomy pól elektro-
magnetycznych w środowisku, zróż-
nicowane dla terenów przeznaczo-
nych pod zabudowę mieszkaniową,
oraz miejsc dostępnych dla ludzi;

zakresy częstotliwości pól elektro-
magnetycznych, dla których określa
się parametry fizyczne, charaktery-
zujące oddziaływanie pól elektro-
magnetycznych na środowisko;

metody sprawdzania dotrzymania
dopuszczalnych poziomów pól elek-
tromagnetycznych;

metody wyznaczania dotrzymania

dopuszczalnych poziomów pól elek-
tromagnetycznych.
Zgodnie z zapisami zawartymi

w tym rozporządzeniu (załącznik nr 1
do rozporządzenia [7]), dopuszczal-
ne w miejscach dostępnych dla ludzi
poziomy pola elektromagnetycznego
o częstotliwości 50 Hz, nie powinny
przekraczać wartości granicznych:
natężenia pola elektrycznego (E) –
10 kV/m, natężenia pola magnetycznego
(H) – 60 A/m.

Przywoływany akt prawny zawie-

ra jednak istotne ograniczenie doty-

czące pola elektrycznego (składowej
elektrycznej E pola elektromagnetycz-
nego) o częstotliwości 50 Hz. Stano-
wi ono (tabela 1 w załączniku do roz-
porządzenia [7]), że na terenach prze-
znaczonych pod zabudowę mieszka-
niową - składowa elektryczna (E) pola
o częstotliwości 50 Hz nie może prze-
kraczać wartości 1 kV/m.

W kontekście wskazanych ogra-

niczeń, istotną kwestią przy projek-
towaniu zarówno linii, jak i stacji
elektroenergetycznych, jest identy-
fikacja rozkładu pola elektrycznego

n r 5 / 2 0 0 4

Rys. 1 Rozkład pola elektrycznego w otoczeniu jednotorowej linii napowietrznej 220 kV wy-

znaczony w miejscu największego zwisu przewodów, przy minimalnej dopuszczalnej

przepisami wysokości zawieszenia przewodów nad ziemią h = h

f

= 6,47 m

Rys. 2 Rozkład pola elektrycznego w otoczeniu dwutorowej linii napowietrznej 220 kV wy-

znaczony w miejscu największego zwisu przewodów, przy minimalnej dopuszczal-

nej przepisami wysokości zawieszenia przewodów nad ziemią h = h

f

= 6,47 m

Rys. 3 Rozkład pola elektrycznego w otoczeniu dwutorowej linii napowietrznej 400 kV wy-

znaczony w miejscu największego zwisu przewodów, przy minimalnej dopuszczal-

nej przepisami wysokości zawieszenia przewodów nad ziemią h = h

f

= 9 m

n r 5 / 2 0 0 4

51

w w w . e l e k t r o . i n f o . p l

w otoczeniu planowanego do reali-
zacji obiektu.

Na wartość maksymalną i rozkład

pola elektrycznego w otoczeniu linii
napowietrznej wpływają głównie na-
stępujące jej parametry:

napięcie robocze linii,

odległość przewodów fazowych od
ziemi,

odstępy pomiędzy przewodami róż-
nych faz lub wiązkami przewodów,

geometryczny układ przewodów fa-
zowych, a w liniach dwu- i wielo-
torowych - wzajemne usytuowanie
przewodów (lub wiązek) tej samej
fazy w różnych torach,

średnica przewodów, a w przypadku
przewodów wiązkowych również
odstęp przewodów w wiązce.
Inne elementy konstrukcyjne li-

nii, np. przewody odgromowe, mają
mniejszy wpływ na rozkład natężenia
pola pod linią.

Na rozkład natężenia pola elek-

trycznego w sąsiedztwie linii napo-
wietrznej wpływają także elemen-
ty otoczenia położone w bezpośred-
niej jej bliskości, takie jak: zabudo-
wania (w tym domy mieszkalne,
w szczególności o znacznej wysoko-
ści), drzewa, płoty oraz inne kon-
strukcje przewodzące. Wpływ wspo-
mnianych elementów na rozkład pola
elektrycznego jest różny i w związku
z tym, do scharakteryzowania rozkła-
du tego pola w sąsiedztwie linii na-
powietrznych należy posługiwać się
tzw. polem niezniekształconym, czy-
li takim, jakie występuje w pobliżu
linii przy braku jakichkolwiek ele-
mentów zaburzających jego rozkład.
Taki sposób postępowania eliminu-
je trudności związane z uwzględnie-
niem elementów zniekształcających
pole elektryczne w procesie obliczeń,
a ponadto pozwala na jednoznaczne
porównywanie rozkładów pól dla
różnych typów linii. Warto przy tym
podkreślić, że wyznaczenie rozkładu
pola elektrycznego, uwzględniające-
go występujące zniekształcenia, jest
możliwe dopiero podczas pomiarów
przeprowadzanych w warunkach rze-
czywistych.

Wybór określonej serii słupów

narzuca układ geometryczny prze-

wodów fazowych oraz w większości
przypadków rodzaj zastosowane-
go przewodu. Natężenie pola elek-
trycznego w otoczeniu linii zależy
wtedy wyłącznie (przy braku obiek-
tów przewodzących w sąsiedztwie li-
nii) od odległości przewód fazowy -
ziemia. Natężenie pola elektryczne-
go wzrasta ze zmniejszaniem się tej
odległości, a największa jego wartość
występuje w miejscu, gdzie zwis linii
jest największy - zazwyczaj w środku
przęsła, tj. w połowie odległości po-
między sąsiednimi słupami. Stwier-
dzenie to jest prawdziwe jedynie dla
tzw. przęseł prostych, gdyż w przy-
padku przęseł pochyłych (ukośnych)
maksymalna wartość natężenia pola
występuje w miejscu największego
zwisu linii, lecz nie jest to wtedy śro-
dek przęsła.

Ponieważ odległość przewód fazo-

wy - ziemia zależy od wielu czynni-
ków (naprężenie przewodów, tem-
peratura przewodów i otoczenia,
rozpiętość przęsła itd.), przy obli-
czeniach rozkładu pola elektryczne-
go rozpatruje się najczęściej tzw. naj-
większy zwis normalny tj. występu-
jący przy temperaturze przewodów
+60ºC (w starszych konstrukcjach
linii zwis ten określano dla tempe-
ratury +40ºC). Warto podkreślić, że
wyznaczona w ten sposób maksymal-
na wartość natężenia pola elektrycz-
nego pod linią, będzie występowała
tylko sporadycznie.

Wyznaczenie maksymalnej war-

tości natężenia pola elektryczne-
go (E

max

) w otoczeniu linii nie na-

stręcza większych problemów. Dla
linii projektowanych wyznacza się
ją metodami obliczeniowymi, na-
tomiast dla obiektów eksploatowa-
nych korzysta się z metod pomiaro-
wych. Należy jednak pamiętać, że
przy wykonywaniu pomiarów kon-
trolnych, szczególnie zaś przy pomia-
rze maksymalnej wartości natężenia
pola elektrycznego, należy uwzględ-
nić fakt, że pomiary zazwyczaj nie
są przeprowadzane wtedy, gdy odle-
głość przewodów roboczych od zie-
mi jest najmniejsza (maksymalny
zwis przewodów). W takiej sytuacji
wartości zmierzone należy skorygo-

wać, uwzględniając zarówno aktual-
ną w chwili wykonywania pomiarów
odległość przewodów od ziemi, jak
i odległość najmniejszą, wynikającą
z największego zwisu przewodów.

W tabeli 1 przedstawiono zmie-

rzone, z uwzględnieniem wyżej
sprecyzowanych zaleceń, maksy-
malne wartości natężenia pola elek-
trycznego w otoczeniu krajowych li-
nii napowietrznych różnych napięć.

Równie istotne, jak określenie mak-
symalnej wartości natężenia pola
elektrycznego E

max

, jest ustalenie

granic obszaru, w którym natężenie
pola elektrycznego przekracza war-
tość 1 kV/m. Wyznaczenie tego ob-
szaru jest nieodłącznym etapem pro-
jektowania linii, ponieważ ma pod-
stawowe znaczenie przy określeniu
zasięgu potencjalnej uciążliwości li-
nii elektroenergetycznej na środowi-
sko. W przeciwieństwie do wyzna-
czania wartości maksymalnej (E

max

),

określenie takiego obszaru jest już

obliczeniowo zagadnieniem złożo-
nym. Szerokość obszaru, w którym
natężenie pola elektrycznego prze-
kracza wartość 1 kV/m, zależy od wie-
lu parametrów. W celu dotrzymania
warunków określonych w rozporzą-
dzeniu [7] oraz konieczności rezer-
wowania terenów pod budowę linii
w miejscowych planach zagospoda-
rowania przestrzennego, oblicze-
nia szerokości takiego obszaru nale-
ży przeprowadzać dla każdego przę-
sła linii. Są one szczególnie istotne
w sytuacji, gdy planowana do wybu-
dowania linia ma przebiegać blisko
terenów przeznaczonych pod zabu-
dowę mieszkaniową.

Korzystając z wyników obliczeń

prezentowanych w wielu ogólnie do-
stępnych opracowaniach, w tabeli 2
zestawiono obliczone wartości mak-

symalne natężenia pola elektryczne-
go (E

max

) oraz zasięgi obszarów (x

1

),

w których natężenie pola elektrycz-
nego (E) jest większe od 1 kV/m dla
typowych linii napowietrznych naj-
wyższych napięć.

Dla zilustrowania typowych rozkła-

dów pola elektrycznego w otoczeniu
linii napowietrznych, na rysunkach
1, 2, 3 przedstawiono je dla linii o na-
pięciach 220 i 400 kV.

Od redakcji: Literaturę do artykułu opubli-

kujemy wraz z częścią drugą.

Napięcie

znamionowe

linii

Maksymalne

zmierzone natężenie

pola elektrycznego

[kV]

[kV/m]

110 3,2

220

5,1

400

9,8

Tab. 1 Maksymalne zmierzone natęże-

nia pól elektrycznych w otocze-

niu linii napowietrznych 110, 220

i 400 kV, przy największym zwisie

przewodów, na wysokości 1,8 m

nad ziemią

Rodzaj słupów

h

1

E

max

przy h = h

f

x

1

– zasięg obszaru,

w którym E > 1 kV/m

seria

typ

[m]

[kV/m]

[m]

Linie 220 kV

H52

P

17,8

5,7

20,3

H52

ON

18,7

6,0

22,1

M52

P

19,5

4,3

19,0

M52

ON

18,6

4,7

19,2

ML52

P

25,6

5,5

14,5

Linie 400 kV

Y52

P

30,0

8,4

33,2

Y52

ON

28,5

8,6

32,6

Z33

P

46,0

8,1

25,2

Z33

M3

45,0

7,7

25,4

Z52

P

48,0

8,7

25,0

Z52

ON

44,0

8,2

22,1

ZL52

P

48,3

10,0

23,3

Objaśnienia: h

1

– odległość od ziemi przewodu fazowego, przy której maksymalna wartość natężenia pola elek-

trycznego pod linią (na wysokości 1,8 m nad ziemią) wynosi 1 kV/m (przy wyższych zawieszeniach przewodów,
w żadnym miejscu w otoczeniu linii – na wysokości 1,8 m nad ziemią – natężenie pola elektrycznego nie prze-
kracza wartości 1 kV/m), h

f

– najmniejsza dopuszczalna odległość od ziemi najniżej zawieszonego przewodu fa-

zowego, x

1

– największy zasięg obszaru (na poziomie 1,8 m nad ziemią), w którym E>1 kV/m, przy najmniej ko-

rzystnej wysokości zamieszczenia przewodow fazowych, szerokość obszaru wyznaczona od osi linii

Tab. 2 Obliczone wartości maksymalne natężenia pola elektrycznego E

max

i zasięgi obsza-

rów, w których natężenie pola elektrycznego (E) jest większe od 1 kV/m dla typo-

wych linii najwyższych napięć. Natężenie pola elektrycznego wyznaczane na wy-

sokości 1,8 m nad ziemią