Za³o¿eniami by³y prostota i ma³a iloœæ

elementów. W sumie do zbudowania sygna-
lizatora wed³ug tego opisu wystarczy 1 uk³ad
scalony, 3 rezystory i 2 kondensatory. Jako
Ÿród³o sygna³u wejœciowego proponujemy
kontaktron w³¹czany magnesem sta³ym. Do
wytwarzania sygna³u akustycznego zastosuje-
my g³oœniczek piezoelektryczny tzw. buzzer.

Drug¹ czêœci¹ za³o¿eñ jest ma³y pobór

pr¹du – zw³aszcza w stanie oczekiwania.
Uzyskano to dziêki zastosowaniu uk³adu
CMOS a konkretnie zestawu 4 dwuwejœcio-
wych bramek NAND o oznaczeniu 4011.
Pozwoli to na zasilanie uk³adu z bateryjki
i rezygnacjê z k³opotliwego do wykonania
zasilacza sieciowego.

Zgodnie z zasadami teorii informacji

zrozumia³oœæ informacji wzrasta przy jej
zwielokratnianiu. Powtarzanie informacji
jest stare jak œwiat. U¿ywaj¹ go nie tylko lu-
dzie, ale tak¿e œwiat zwierzêcy, chocia¿by
powielane piski ptactwa. Ta przes³anka oraz
wspomniany wy¿ej ma³y pobór energii pro-
wadz¹ do impulsowego za³¹czania prze-
twornika elektroakustycznego. S³u¿y do tego
generator o czêstotliwoœci oko³o 1 Hz zreali-
zowany na bramkach A i B.

Generator blokowany jest przez zwar-

cie wejœcia 1 bramki A do masy. Tutaj w³a-
œnie w³¹czony jest kontaktron. Jego styki
bêd¹ zwarte po zbli¿eniu magnesu sta³e-
go. Sytuacja taka bêdzie odpowiadaæ za-
mkniêciu drzwi.

Wysoki stan na wyjœciu bramki A poda-

wany jest na bramkê C dzia³aj¹c¹ jako in-
werter. Na jej wyjœciu uzyskamy stan niski,
który przez bramkê D przekszta³cany jest na
poziom wysoki na jej wyjœciu. Powoduje to
w efekcie wy³¹czenie g³oœniczka.

Rozwarcie styków kontaktronu z chwil¹

otwarcia drzwi spowoduje odblokowanie
generatora. Przebieg prostok¹tny z wyjœcia
bramki A powoduje w³¹czanie i wy³¹czanie
g³oœniczka i tym samym powstanie sygna³u
akustycznego. Sygna³ akustyczny jest wytwa-
rzany przez wewnêtrzny uk³ad g³oœniczka –
buzzera. Uk³ad sygnalizatora tylko cyklicznie
w³¹cza i wy³¹cza jego zasilanie.

Czêstotliwoœæ powtarzania sygna³ów

akustycznych mo¿na zmieniaæ przez do-
bór wartoœci pojemnoœci kondensatora
4,7 mF w obwodzie generatora. Zwiêksza-
nie pojemnoœci powoduje zmniejszanie
czêstotliwoœci.

Do zasilania uk³adu przewidziano ba-

teryjkê o napiêciu 9 V. Pobór pr¹du w sta-
nie czuwania (zamkniête drzwi) nie prze-
kracza 50 mA. Œrednia wartoœæ pr¹du po
w³¹czeniu sygnalizacji – otwarciu drzwi
wynosi oko³o 4 mA.

Prostota rozwi¹zania uwidacznia siê tak-

¿e w zastosowaniu do jego monta¿u uniwer-
salnej p³ytki drukowanej. Propozycjê rozmie-
szczenia elementów w³aœnie na takiej p³ytce
prezentuje rysunek 2.

Do pod³¹czenia bateryjki niezbêdne bê-

dzie z³¹cze pochodz¹ce np. z zacisków zu¿y-
tej baterii 9 V. Kontaktron nale¿y zamonto-
waæ tak, aby by³ mo¿liwy jego bezpoœredni
kontakt z magnesem. Jako magnes sta³y pro-
ponujemy wykorzystaæ typowy magnes me-
blowy stosowany do zamkniêæ szafek. Ma-
gnes przykrêciæ do górnej krawêdzi drzwi.
Sygnalizator z kontaktronem zamocowaæ
nad drzwiami. Nie nale¿y zapomnieæ o wy-
konaniu otworów w obudowie i zdjêciu pa-
pierowej nalepki z buzzera. Otwór przetwor-
nika buzzera powinien byæ skierowany
w stronê wnêtrza mieszkania (przedpokoju).

Uruchamianie tak prostego uk³adu po-

lega w zasadzie na sprawdzeniu poprawno-
œci monta¿u i ewentualnie poboru pr¹du
z bateryjki. Po w³¹czeniu zasilania bez kon-
taktronu powinniœmy us³yszeæ przerywany
pisk buzzera. Jego brak mo¿e œwiadczyæ
w pierwszej kolejnoœci o odwrotnym po³¹-
czeniu. Zacisk buzzera oznaczony „+”
pod³¹czyæ do „+” zasilania. Zwarcie wypro-
wadzenia 1 bramki A do masy powinno
przerwaæ sygna³ akustyczny.

Zamontowaæ kontaktron i sprawdziæ

dzia³anie uk³adu przy zbli¿aniu magnesu.
Sygnalizator mo¿e byæ stosowany w wielu
innych miejscach jako œrodek przypomina-
j¹cy o zamykaniu drzwi, pokryw itp.

27

M¹dry Polak po szkodzie. Dopiero kradzie¿ kurtki i kluczy z przedpoko-
ju wywo³a³y refleksjê w postaci proponowanego zabezpieczenia. Poja-
wi³a siê ostatnio nowa generacja z³odziei penetruj¹cych klatki schodo-
we budynków mieszkalnych i sprawdzaj¹cych stan zamkniêcia mie-
szkañ. Zawsze mo¿na liczyæ na czyjeœ roztargnienie i nieuwagê. Opisane
wy¿ej zdarzenie mia³o miejsce podczas obecnoœci domowników w mie-
szkaniu. Sygnalizator istot¹ dzia³ania przypomina dzwonek zawieszony
u drzwi. Wytwarza sygna³ akustyczny w chwili otwarcia drzwi.

6/99

Sygnalizator otwartych drzwi

N

S

1

2

7

100k

A

6

5

3

4,7

mF

B

4

100k

K1

R2

R3

C1

MAGNES

100k

12

13

C

8

9

11

D

10

BUZZER

4,7

mF

+

–

9V

14

R1

C2

US1 CD4011

Rys. 1 Schemat ideowy

100k

100k

4,7

mF

K1

100k

K1 BUZER

CD4011

+

–

9V

4,7

mF

Rys. 2 Rozmieszczenie elementów

Schemat i dzia³anie

Monta¿ i uruchomienie

US1

– CD 4011

R1, R2, R3 – 100 kW/0,125 W

C1, C2

– 4,7 mF/25 V

G1

– Buzzer 9 V

K1

– kontaktron zwierny

M

– magnes meblowy

uniwersalna p³ytka drukowana

Wykaz elementów

Pó³przewodniki

Rezystory

Kondensatory

Inne

à

R.K.