Otwarty wirtualny

uniwersytet globalny –

życzenie czy

rzeczywistość?

Prof. nzw. dr hab. Włodzimierz Chojnacki

Warszawa 04 marca 2012 roku

Cel prezentacji

Wskazanie na

potrzebę wzrostu zainteresowania

w środowisku akademickim problemami zmian w

edukacji studentów w ramach OUW (Otwartych

Uniwersytetów Wirtualnych i ich roli w rozwoju

dyspozycji

poznawczych

i

umiejętności

praktycznych

studentów.

Obecna

sytuacja

wymusza potrzebę refleksji i prognozowania

nowych wyzwań i zagrożeń związane z niską

efektywnością administracyjnego zarządzania

edukacją i rynkiem pracy.

Taka sytuacja generuje uzasadniony niepokój

intelektualny

o

stan

bezpieczeństwa

personalnego i społecznego państw, narodów i

społeczeństw.

[1]

Szczupaczyński J., Władza i społeczeństwo, tłum. J. Łoziński,

Wyd. Naukowe SCHOLAR, Warszawa 1995, s. 332.

Współczesne paradoksy

1.

Wysoki poziom złożoności problemu Uniwersytetów

Wirtualnych.

2.

Polskie słabości szkolnictwa wyższego.

3.

Pojawiające się kryzysy ekonomiczne, społeczne i
polityczne a bezpieczeństwo narodowe.

4.

Wpływ czynników zewnętrznych i wewnętrznych na
edukację.

5.

Zatrudnianie najlepszych studentów w sferze finansów
i rachunkowości oraz bezpieczeństwa.

6.

Edukacja jako wartość autoteliczna i proces akumulacji
pierwotnej kapitału dla jednostek i grup zawodowych.

7.

Odpowiedzialność państwa i nauczycieli akademickich
za stan edukacji narodowej.

Cechy opisujące edukację w Polsce

Skostniała, zapóźniona,

przeregulowana, przeteoretyzowana,
przeładowana treściami
programowymi, przegadana, słabo
finansowana i zarządzana przez
kuratoria i odpowiedzialne
ministerstwa.

Argumenty uzasadniające wybór

negatywnych cech

•

pogłębiające się nierówności społeczne już na
poziomie przedszkoli, co odzwierciedla
stratyfikację społeczną w Polsce;

•

nauczanie pod testy w szkołach podstawowych;

•

przeładowane uczniami klasy gimnazjalne, w
których zbyt często dochodzi do aktów przemocy;

•

problemy wychowawcze i niski poziom
kształtowania aktywności poznawczej i
innowacyjnej w szkołach ponadgimnazjalnych;

•

niedostosowanie kierunków i specjalności
kształcenia szkół wyższych do potrzeb rynku
pracy.

Zmiany w edukacji

W środowisku naukowym nabiera coraz większego

znaczenia pogłębiona refleksja nad różnymi typami

uczenia się, a głównie na doświadczeniach życiowych oraz

poprzez Internet .
Ich efekty instytucjonalne i organizacyjno-programowe

obecnie są jeszcze trudne do przewidzenia.
Poszerza

się

zwłaszcza

przestrzeń

i

integracja

społeczności Internetowej, która wykreowała nie tylko

„Youtube”, „Nasza klasę” i „Facebook” i buduje wielki

projekt

Otwartych Uniwersytetów Wirtualnych.

Umożliwia

on proces uczenie się niezależne od zbiurokratyzowanych

systemów

edukacji

publicznej

ikomercyjnej.

[1]

Radło M. J., Strategia Lizbońska Konkluzje dla Polski, Wydawnictwo

Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa 2002, s. 36.

[2] Sulmicka M., Priorytety polityki gospodarczej Unii Europejskiej w

świetle Strategii Lizbońskiej, [w:] Stecewicz J., Problemy ekonomii i

polityki rozwoju, Wydawnictwo Szkoła Główna Handlowa, Warszawa

2005, s. 55.

Istota Otwartego Uniwersytetu

Wirtualnego

Już samo pojęcie uniwersytet wirtualny (U W)

zmusza do rozstrzygnięć między rzeczywistością

wirtualną a realnością.
Przypomina to w pewnym sensie ostry

filozoficzny spór między nominalizmem a

realizmem.
UW to nie typowy uniwersytet korespondencyjny

czy e-learningowy, gdyż posiada on kampus,

kadrę i programy uniwersyteckie lokalnie,

globalnie dostępne dla studentów pośrednio

przez systemy informatyczne oraz bezpośrednio

z wykładowcami i doradcami.

Obecnie brakuje spójności terminologicznej

między Virtual University, Open Education and

e-learning Education.

Problem otwartości edukacji

Otwartość edukacji wirtualnej jest
determinowana

przez

wyobraźnie,

finanse, czas, miejsce i przestrzeń
społeczno-politycznej

i

kulturowej

studiowania np. (w USA i Niemczech
lub Iranie i Pakistanie).

Otwartość edukacji wirtualnej w skali
lokalnej jest czynnikiem motywującym
dla tych studentów, którzy uzyskali
małą liczbę punktów na egzaminach
dojrzałości.

Cele kształcenia

UW stają się instytucjami integrującymi

społeczności, preferują nie tylko otwarte
szkolnictwo oferując zarówno szeroką ofertę
programową różnego rodzaju studiów na kilku
poziomach, jak i kształcenie kursowe uważane za
formę edukacji na odległość.

Cele UW

•

zapewnienie szerokiego dostępu dla tej części
populacji ludzi, która nie mogłaby partycypować
w zajęciach organizowanych w tradycyjnym
systemie studiów uniwersyteckich z powodu
dużych odległości.

•

elastyczność realizacji programów studiów w
zaciszu rodzinnym oraz godzeniem pracy z
aktywnym udziałem w życiu społecznym.

Miejsce uczelni wirtualnych nowy modelu gospodarki

innowacyjnej

Potrzebny jest nowy efektywny model

Narodowego

Systemu Gospodarki Innowacyjnej.

Elementami tego

systemu powinny być: Centra Wirtualnej Edukacji

Interdyscyplinarnej,

Centra

Kształcenia

na

Odległość,

Centra

Kształcenia

Ustawicznego,

Konsorcja Edukacyjno-Badawcze ds. Współpracy z

przedsiębiorstwami; Internetowy Serwis Naukowo-

Badawczy i Dydaktyczny, Zintegrowany System Prac

Kwalifikacyjnych

zgodny

z

potrzebami

nauki,

gospodarki,

społeczeństwa

oraz

administracji

rządowej, samorządowej i NGO.

Wzrost

kompetencji

innowacyjnych

zarówno

tradycyjnych jaki i wirtualnych uniwersytetów

powinien wyzwalać i rozwijać bardziej efektywnie

wrodzoną kreatywność studentów. Ich celem powinno

być

kreowanie

postaw

społeczno-moralnych,

kompetencji, zaufania i wolności twórczej (autonomii

innowacyjnej).

CZŁOWIEK – DECYZJA – SKUTEK - GODNOŚĆ LUDZKA

CZŁOWIEK – DECYZJA – SKUTEK - GODNOŚĆ LUDZKA

UWARUNKOWANIA WDROŻENIA OUW

UWARUNKOWANIA WDROŻENIA OUW

Ewaluacja edukacji wirtualnej nie może być

zabiegiem podejmowanym jedynie dla potrzeb
„machiny” biurokratycznej administracji ale
głównie dla rozwoju kapitału ludzkiego.

Głównym jej celem jest odkrywanie i

pobudzanie wewnętrznych zasobów jednostek i
grup

społecznych.

Uspołecznienie

edukacji

wymaga dojrzałej i przemyślanej strategii oraz
synergii ludzi, procesów i programów kształcenia.

Dlatego też zupełnie zbędni są w niej

niekompetentni i dyspozycyjni pseudo-specjaliści
a potrzebni są fachowcy od edukacji narodowej
ujętej w perspektywie europejskiej i globalnej.

[1] Korpowicz L., Polityka edukacyjna, [w:] Dyrektor Szkoły nr 10 z

2010 roku.

Ewaluacja edukacji wirtualnej nie może być

zabiegiem podejmowanym jedynie dla potrzeb
„machiny” biurokratycznej administracji ale
głównie dla rozwoju kapitału ludzkiego.

Głównym jej celem jest odkrywanie i

pobudzanie wewnętrznych zasobów jednostek i
grup

społecznych.

Uspołecznienie

edukacji

wymaga dojrzałej i przemyślanej strategii oraz
synergii ludzi, procesów i programów kształcenia.

Dlatego też zupełnie zbędni są w niej

niekompetentni i dyspozycyjni pseudo-specjaliści
a potrzebni są fachowcy od edukacji narodowej
ujętej w perspektywie europejskiej i globalnej.

[1]

Korpowicz L., Polityka edukacyjna, [w:] Dyrektor Szkoły nr 10 z

2010 roku.

Kryteria gotowości instytucjonalnej

UW do uruchomienia studiów wg

Carolin Twigg

1.

Czy instytucja chce kontrolować lub redukować

koszty oraz podnosić „produktywność kapitału

akademickiego?

2.

Czy istnieje deklarowana zgoda liderów

instytucjonalnych na wykorzystanie technologii IT

do osiągania strategicznych celów akademickich?

3.

Czy instytucje mają zaawansowane technologie

informatyczne do wspierania integracji zajęć

fakultatywnych z kursami technologicznymi?

4.

Czy znaczna liczba członków instytucji ma

zrozumienie dla potrzeby gromadzenia doświadczeń

z technologiami komputerowymi?

5.

Czy instytucja posiada podstawy formalno-prawne do

edukacji skoncentrowanej na osobie uczącej się?

6.

Czy instytucja dokonywała zobowiązania do

osiągnięcia kryteriów gotowości do uczenia się w

oparciu o technologie IT?

Filary funkcjonowania UW w

USA

1.

System doradztwa zawodowego

,

ukierunkowany na planowanie ścieżek
rozwoju kariery zawodowej na lokalnym
(stanowym) i krajowym rynku pracy.

2.

Internetowy system edukacji

o

zatrudnieniu oraz kompetencjach
potrzebnych absolwentom do wejścia
na rynek pracy

3.

Kurs wiedzy

o Uniwersytecie

Wirtualnym.

Wyzwania i zagrożenia dla

OUW

1.

Duże oczekiwania a nawet fascynacja

samą ideą powołania takiej instytucji.

2.

Strach przed uznaniem ich za instytucje

kształcenia „drugiej kategorii”.

3.

Poczucie, że ten system reprezentuje

jeszcze jeden typ mało efektywnej

edukacji gdyż:

– zadowala się kształceniem kandydatów o

których inne uniwersytety nie zabiegają,

– generują kłopoty i dodatkowe obciążenia

bez należytego wynagrodzenia,

– nie prowadzą badań naukowych.

Kierunki i specjalności kształcenia

realizowane na Uniwersytetach

Wirtualnych w USA

Studia

magisterskie w

obszarze nauk

społecznych

Kierunek -

zarządzanie

Studia

magisterskich

Kierunek –

administrowanie

biznesem

Studia

magisterskie

Kierunek -

księgowość

Studia

magisterskie

Kierunek -
zarządzanie

Specjalności:

Zarządzanie opieką

zdrowotną

Zarządzanie

zasobami ludzkimi

Technologie

informacyjne

Przywództwo

Projektowanie i

rozwój organizacji

Zarządzanie

projektami

Specjalności:

Przedsiębiorczość

Finanse

Zarządzanie

opieką zdrowotną

ZZL

Technologie

informatyczne

Zarządzanie

projektami i

marketingiem

Specjalności:

Sprawowanie

nadzoru – audyt

Finanse

Administrowanie

Podatki

Specjalności:

Analityk finansowy

Planista finansowy

Kryteria klasyfikacji OUW

1.

Stopień ich instytucjonalnego i
organizacyjnego zintegrowania (Burcka
Smith);

2.

Struktura organizacyjna (Donalda
Hanna);

3.

Struktura zarządzania (Freda Hursta);

4.

Baza ekonomiczna oraz zakresu
działania i wykorzystania innowacji
technologicznej ( Jeana Michela).

Wykaz 7 nazw UW wg Freda

Hursta

1.

Uniwersytet Otwarty.

2.

Uniwersytet Administracji Państwowej.

3.

Wirtualny College Społeczny lub

Uniwersytet.

4.

Uniwersytet Konkurencji

Instytucjonalnej.

5.

Uniwersytet Doradztwa Prawnego

Konsumentów.

6.

Uniwersytet Skoordynowanej Współpracy.

7.

Zmieniających się struktur.

Miejsce UW w badaniach innowacyjnych

Miejsce UW w badaniach innowacyjnych

Wizja budowania uniwersytetów wirtualnych

powinna opierać się na efekcie synergii
generowanej

przez

przepływu

wiedzy,

zasobów, badań i rozwoju innowacji.

A szczególnie powinna sprzyjać:

1.Zacieśnieniu współpracy ośrodków naukowych

oraz

koordynację

zadań

z

firmami

i

organizacjami społecznymi.

2.Lepszemu wykorzystaniu zasobów i wsparcie

dla doskonalenia innowacji informatycznych.

3.Szerszemu otwarciu ośrodków edukacyjnych

na współpracę z państwami Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Obszaru Badań
(ERA).

4.Stosowanie otwartych metod koordynacji

badań w celu zwiększenia naszego udziału w
Europejskiej strategii rozwoju.

Wizja budowania uniwersytetów wirtualnych

powinna opierać się na efekcie synergii
generowanej

przez

przepływu

wiedzy,

zasobów, badań i rozwoju innowacji.

A szczególnie powinna sprzyjać:

1.Zacieśnieniu współpracy ośrodków naukowych

oraz

koordynację

zadań

z

firmami

i

organizacjami społecznymi.

2.Lepszemu wykorzystaniu zasobów i wsparcie

dla doskonalenia innowacji informatycznych.

3.Szerszemu otwarciu ośrodków edukacyjnych

na współpracę z państwami Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Obszaru Badań
(ERA).

4.Stosowanie otwartych metod koordynacji

badań w celu zwiększenia naszego udziału w
Europejskiej strategii rozwoju.

Nowy Społeczno-Biznesowy model

uczelni

Myślę, że

oczekiwane jest w środowisku akademickim ewolucyjne

przechodzenie od modelu edukacji państwowej zbyt jeszcze

upolitycznionej do nowego społeczno-biznesowego modelu

uniwersytetu, który byłby bardziej otwarty na zmiany i dość

odporny na wpływy polityczne

i w dużej mierze niezależny od

finansowania ze strony administracji rządowej oraz bardziej

wczuwający się w potrzeby społeczne środowisk lokalnych i

regionalnych.

Warto podkreślić, że przedstawiciele administracji rządowej,

politycy i w pewnej mierze władze uczelni mają tendencję do

poszerzania zakresu posiadanej władzy, a nie do jej samo-

ograniczania oraz zbyt mało uwagi poświęcają kształtowaniu

sfery moralnej, kompetencji społecznych i koncepcyjnych

nauczycieli akademickich i studentów. A przecież

każdy

współczesny człowiek poszukuje poznawczo-emocjonalnego,

aksjologicznego i działaniowego uzasadnienia dla swojego

jednostkowego bytu opartego na miłości, sprawiedliwości,

odpowiedzialności,

prawdzie

i

kreatywności,

a

nie

ograniczonego tylko do egoizmu, budowania własnej pozycji

społecznej na grze interesów i cynicznym materializmie.

Brak wartości, w tym empatii społecznej, szacunku dla życia

własnego i innych ludzi kreuje bezsensowny pozbawiony

głębszego sensu „wyścig szczurów”, marginalizację społeczną,

biedę

i

bezrobocie,

a

w

skrajnych

przypadkach

samounicestwienie siebie i rodziny.

Wnioski końcowe

•

Uniwersytety wirtualne są atrakcyjnym typem studiów

dla ludzi zainteresowanych, a szczególnie dla osób

niepełnosprawnych mieszkających w miejscach

oddalonych od centrów kształcenia. Mogą one również

przegotowywać do tradycyjnego nauczania uczniów lub

osoby dorosłe.

•

Mogą one służyć uzdolnionym studentów do poszerzania

ich wiedzy na wyższych poziomach kształcenia.

•

Są one znakomitym sposobem równoległego

studiowania w kraju i za granicą.

•

Ten sposób studiowania może znakomicie ułatwić

zdobycie kwalifikacji lub przekwalifikowania oraz

karierę zawodową

•

Ułatwia wymiana informacji, zacieśnienie relacji

interpersonalnych oraz poznanie innych kultur.

Oczekiwania

Każdy współczesny człowiek poszukuje poznawczo-

emocjonalnego,

aksjologicznego

i

działaniowego

uzasadnienia

dla

swojego

jednostkowego

bytu

opartego

na

miłości,

sprawiedliwości,

odpowiedzialności, prawdzie i kreatywności, a nie

ograniczonego tylko do egoizmu, budowania własnej

pozycji społecznej na grze interesów i cynicznym

materializmie.

Brak wartości, w tym empatii społecznej, szacunku dla

życia własnego i innych ludzi kreuje bezsensowny

pozbawiony głębszego sensu „wyścig szczurów”,

marginalizację społeczną, biedę i bezrobocie, a w

skrajnych przypadkach samounicestwienie siebie i

rodziny.

Wnioski

•

Uczą

innych

sposobów

myślenia

oraz

zróżnicowanych sposobów i metod uczenia się.

•

Umożliwia uczenie się na doświadczeniach na bazie

elastycznych programów, gdyż studenci sami

opracowują programy, cele, formy i czas kształcenia.

Mogą one również znakomicie wspierać uczenie się

w domu poprzez spotkania i konferencje.

•

Wartość tego rynku edukacyjnego w USA obliczana

jest obecnie na wiele mld. $ i obejmie zniżki dla

rodzin

wdrażających

uczenie

domowe

w

księgarniach i muzeach.

•

WU mogą rozwijać indywidualne predyspozycje

osób kształcących oraz dążenie, aby każda osoba

utalentowana mogła się dobrze rozwijać.

DZIĘKUJĘ PAŃSTWU

ZA UWAGĘ