Internet jako otwarty

wirtualny uniwersytet

globalny – życzenie czy

rzeczywistość?

„

Nie można zgadzać się na chodzenie,

jeśli odczuwamy potrzebę latania”

Prof. nzw. dr hab. Włodzimierz Chojnacki

Warszawa 04 maja 2012 roku

Cel wykładu

Wskazanie na

potrzebę wzrostu zainteresowania w

wielu środowiskach społecznych problemami zmian w

edukacji studentów w ramach OUW (Otwartych

Uniwersytetów Wirtualnych) oraz na ich rolę w rozwoju

dyspozycji poznawczych, emocjonalnych, społecznych,

kulturowych

oraz

kompetencjach

praktycznych

studentów.

Obecna sytuacja wymusza wręcz potrzebę

głębokiej refleksji aby stawić czoła nowym wyzwaniom

i zagrożeniom związanym z niskim poziomem

kształcenia i administracyjnego zarządzania edukacją

oraz bezrobociem na rynku pracy.

Wiele środowisk twórczych przejawia uzasadniony i

coraz większy niepokój o intelektualny stan młodego

pokolenia Polaków i Polek w kontekście poziomu

edukacji i zabezpieczenia finansowego uczelni i szkół

wyższych.

[1]

Szczupaczyński J., Władza i społeczeństwo, tłum. J. Łoziński, Wyd.

Naukowe SCHOLAR, Warszawa 1995, s. 332.

Współczesne paradoksy

1.

Wysoki poziom złożoności problematyki dotyczącej

funkcjonowania Uniwersytetów Wirtualnych.

2.

Polskie słabości szkolnictwa wyższego - przewaga teorii

nad praktyką

3.

Wpływ kryzysu ekonomicznego, w tym czynników

zewnętrznych i wewnętrznych na edukację narodową.

4.

Zatrudnianie najlepszych studentów w sferze finansów i

ekonomii oraz szeroko rozumianego bezpieczeństwa.

5.

Edukacja jako istotna wartość autoteliczna podsatwa

akumulacji pierwotnej kapitału dla jednostek i grup

zawodowych.

6.

Odpowiedzialność państwa i nauczycieli akademickich za

stan edukacji narodowej.

7.

Wysokie pozapłacowe koszty pracy oraz słaby system

edukacji jako główne przyczyny bezrobocia 25% młodych

ludzi w Polsce.

Cechy opisujące edukację w Polsce

Skostniała,

zapóźniona,

przeregulowana, przeteoretyzowana,
przeładowana

treściami

programowymi,

przegadana

oraz

słabo finansowana i zarządzana przez
administrację

państwową

i

samorządową.

.

Główne przyczyny wyboru

negatywnych cech edukacji

1.

Pogłębiające się nierówności społeczne już na
poziomie przedszkoli, co odzwierciedla
stratyfikację społeczną w Polsce.

2.

Nauczanie pod testy w szkołach podstawowych i
gimnazjach.

3.

Przeładowane uczniami klasy gimnazjalne, w
których zbyt często dochodzi do aktów przemocy.

4.

Niski poziom kształtowania aktywności
poznawczej i innowacyjnej w szkołach
ponadgimnazjalnych.

5.

Niedostosowanie kierunków i specjalności
kształcenia uczelni i szkół wyższych do potrzeb
rynku pracy.

Przestępczość w szkołach

Przestępczość w szkołach podstawowych i gimnazjach

wciąż rośnie. Najbardziej niepokojący jest wzrost

liczby wymuszeń i rozbojów wśród uczniów oraz

aktów przemocy wobec nauczycieli.
Z danych Komendy Głównej Policji wynika, że tylko

od początku 2012 roku doszło w szkołach

podstawowych i gimnazjach do 3842 przestępstw

rozbójniczych, czyli o ponad tysiąc więcej niż w

pierwszym kwartale ubiegłego roku.

Wniosek:

Należy odpowiedzialne za taki stan

instytucje wyposażyć:

•

w szersze uprawnienia w zakresie prewencji i

represji, głównie w zakresie prowadzenia aktywnych

działań dochodzeniowo-śledczych;

•

lepiej

finansować i obsadzić kompetentnymi

pracownikami placówki oświatowe.

Zmiany w edukacji

W środowisku naukowym nabiera coraz większego

znaczenia pogłębiona refleksja nad różnymi typami

uczenia się, w tym głównie na

doświadczeniach życiowych

oraz poprzez

Internet

.

Ich efekty instytucjonalne i organizacyjno-programowe

obecnie są jeszcze trudne do przewidzenia.
Poszerza się zwłaszcza przestrzeń i integracja

społeczności Internetowej, która wykreowała nie tylko

„Youtube”, „Nasza klasę” i „Facebook” i powstaje wielki

projekt

Otwartych Uniwersytetów Wirtualnych.

Umożliwia

on uczenie się niezależne lub równoległe do

zbiurokratyzowanych systemów edukacji publicznej i

komercyjnej.

[1]

Radło M. J., Strategia Lizbońska Konkluzje dla Polski, Wydawnictwo

Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa 2002, s. 36.

[2] Sulmicka M., Priorytety polityki gospodarczej Unii Europejskiej w

świetle Strategii Lizbońskiej, [w:] Stecewicz J., Problemy ekonomii i

polityki rozwoju, Wydawnictwo Szkoła Główna Handlowa, Warszawa

2005, s. 55.

Istota Otwartego Uniwersytetu

Wirtualnego

S

amo pojęcie uniwersytet wirtualny (U W) nie

zmusza do rozstrzygnięć między rzeczywistością

a realnością.
Zderzenie tradycyjnego uczenia się z uczeniem

się przez Internet

przypomina w pewnym sensie

ostry filozoficzny spór między nominalistami a

realistami.

UW to nie typowy uniwersytet

korespondencyjny czy e-learningowy, gdyż

posiada on kampus, kadrę i programy

uniwersyteckie lokalnie, globalnie dostępne

dla studentów pośrednio przez systemy

informatyczne oraz bezpośrednio z

wykładowcami i doradcami.

Obecnie brakuje spójności terminologicznej

między Virtual University, Open Education and

E-learning Education.

Problem otwartości edukacji

Otwartość edukacji wirtualnej jest
determinowana

przez

wyobraźnie,

finanse, czas, miejsce i przestrzeń
społeczno-politycznej

i

kulturowej

studiowania np. (w USA i Niemczech
lub Iranie i Pakistanie).

Otwartość edukacji wirtualnej w skali
lokalnej jest czynnikiem motywującym
dla tych studentów, którzy uzyskali
małą liczbę punktów na egzaminach
dojrzałości.

Otwartość kształcenia

UW stają się instytucjami integrującymi

społeczności, preferują nie tylko otwarte
szkolnictwo oferując zarówno szeroką ofertę
programową różnego rodzaju studiów na kilku
poziomach, jak i kształcenie kursowe uważane za
formę edukacji na odległość.

Cele UW

•

zapewnienie szerokiego dostępu dla tej części
populacji ludzi, która nie mogłaby partycypować
w zajęciach organizowanych w tradycyjnym
systemie studiów uniwersyteckich z powodu
dużych odległości.

•

elastyczność realizacji programów studiów w
zaciszu rodzinnym oraz godzeniem pracy z
aktywnym udziałem w życiu społecznym.

UWARUNKOWANIA WDROŻENIA OUW

UWARUNKOWANIA WDROŻENIA OUW

Ewaluacja edukacji wirtualnej nie może być

zabiegiem podejmowanym jedynie dla potrzeb
„machiny” biurokratycznej administracji ale
głównie dla rozwoju kapitału ludzkiego.

Głównym jej celem jest odkrywanie i

pobudzanie wewnętrznych zasobów jednostek i
grup

społecznych.

Uspołecznienie

edukacji

wymaga dojrzałej i przemyślanej strategii oraz
synergii ludzi, procesów i programów kształcenia.

Dlatego też zupełnie zbędni są w niej

niekompetentni i dyspozycyjni pseudo-specjaliści,
a potrzebni są fachowcy od edukacji narodowej
ujętej w perspektywie europejskiej i globalnej.

[1] Korpowicz L., Polityka edukacyjna, [w:] Dyrektor Szkoły nr 10 z

2010 roku.

Ewaluacja edukacji wirtualnej nie może być

zabiegiem podejmowanym jedynie dla potrzeb
„machiny” biurokratycznej administracji ale
głównie dla rozwoju kapitału ludzkiego.

Głównym jej

celem jest odkrywanie i

pobudzanie wewnętrznych zasobów jednostek i
grup

społecznych.

Uspołecznienie

edukacji

wymaga dojrzałej i przemyślanej strategii oraz
synergii ludzi, procesów i programów kształcenia.

Dlatego też zupełnie zbędni są w niej

niekompetentni i dyspozycyjni pseudo-specjaliści,
a potrzebni są fachowcy od edukacji narodowej
ujętej w perspektywie europejskiej i globalnej.

[1]

Korpowicz L., Polityka edukacyjna, [w:] Dyrektor Szkoły nr 10 z

2010 roku.

Kryteria gotowości instytucjonalnej

UW do uruchomienia studiów wg

Carolin Twigg

1.

Czy instytucja chce

kontrolować lub redukować

koszty oraz podnosić „produktywność kapitału

akademickiego?

2.

Czy istnieje deklarowana

zgoda liderów

instytucjonalnych na wykorzystanie technologii IT

do osiągania strategicznych celów akademickich?

3.

Czy instytucje mają zaawansowane technologie

informatyczne

do wspierania integracji zajęć

fakultatywnych z kursami technologicznymi?

4.

Czy znaczna liczba

członków instytucji ma

zrozumienie dla potrzeby gromadzenia doświadczeń

z technologiami komputerowymi?

5.

Czy instytucja

posiada podstawy formalno-prawne do

edukacji skoncentrowanej na osobie uczącej się

?

6.

Czy instytucja

dokonywała zobowiązania do

osiągnięcia kryteriów gotowości do uczenia się w

oparciu o technologie IT

?

Filary funkcjonowania UW w

USA

1.

System doradztwa zawodowego

,

ukierunkowany na planowanie ścieżek
rozwoju kariery zawodowej na lokalnym
(stanowym) i krajowym rynku pracy.

2.

Internetowy system edukacji

o

zatrudnieniu oraz kompetencjach
potrzebnych absolwentom do wejścia
na rynek pracy

3.

Kurs wiedzy

o Uniwersytecie

Wirtualnym.

Wyzwania i zagrożenia dla

OUW

1.

Duże oczekiwania, a nawet fascynacja

samą ideą powołania takiej instytucji.

2.

Strach przed uznaniem ich za instytucje

kształcenia „drugiej kategorii”.

3.

Poczucie, że ten system reprezentuje

jeszcze jeden typ mało efektywnej

edukacji gdyż:

– zadowala się kształceniem kandydatów o

których inne uniwersytety nie zabiegają,

– generują kłopoty i dodatkowe obciążenia

bez należytego wynagrodzenia,

– nie prowadzą badań naukowych.

Kierunki i specjalności kształcenia

realizowane na Uniwersytetach

Wirtualnych w USA

Studia

magisterskie w

obszarze nauk

społecznych

Kierunek -

zarządzanie

Studia

magisterskich

Kierunek –

administrowanie

biznesem

Studia

magisterskie

Kierunek -

księgowość

Studia

magisterskie

Kierunek -
zarządzanie

Specjalności:

Zarządzanie opieką

zdrowotną

Zarządzanie

zasobami ludzkimi

Technologie

informacyjne

Przywództwo

Projektowanie i

rozwój organizacji

Zarządzanie

projektami

Specjalności:

Przedsiębiorczość

Finanse

Zarządzanie

opieką zdrowotną

ZZL

Technologie

informatyczne

Zarządzanie

projektami i

marketingiem

Specjalności:

Sprawowanie

nadzoru – audyt

Finanse

Administrowanie

Podatki

Specjalności:

Analityk finansowy

Planista finansowy

Kryteria klasyfikacji OUW

1.

Stopień ich instytucjonalnego i
organizacyjnego zintegrowania (Burcka
Smith);

2.

Struktura organizacyjna (Donalda
Hanna);

3.

Struktura zarządzania (Freda Hursta);

4.

Baza ekonomiczna oraz zakresu
działania i wykorzystania innowacji
technologicznej ( Jeana Michela).

Wykaz 7 nazw UW wg Freda

Hursta

1.

Uniwersytet Otwarty.

2.

Uniwersytet Administracji Państwowej.

3.

Wirtualny College Społeczny lub

Uniwersytet.

4.

Uniwersytet Konkurencji

Instytucjonalnej.

5.

Uniwersytet Doradztwa Prawnego

Konsumentów.

6.

Uniwersytet Skoordynowanej Współpracy.

7.

Zmieniających się struktur.

Miejsce UW w badaniach innowacyjnych

Miejsce UW w badaniach innowacyjnych

Wizja budowania uniwersytetów wirtualnych

powinna opierać się na efekcie synergii
generowanej

przez

przepływu

wiedzy,

zasobów, badań i rozwoju innowacji.

A szczególnie powinna sprzyjać:

1.Zacieśnieniu współpracy ośrodków naukowych

oraz

koordynację

zadań

z

firmami

i

organizacjami społecznymi.

2.Lepszemu wykorzystaniu zasobów i wsparcie

dla doskonalenia innowacji informatycznych.

3.Szerszemu otwarciu ośrodków edukacyjnych

na współpracę z państwami Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Obszaru Badań
(ERA).

4.Stosowanie otwartych metod koordynacji

badań w celu zwiększenia naszego udziału w
Europejskiej strategii rozwoju.

Wizja budowania uniwersytetów wirtualnych

powinna opierać się na efekcie synergii
generowanej

przez

przepływu

wiedzy,

zasobów, badań i rozwoju innowacji.

A szczególnie powinna sprzyjać:

1.Zacieśnieniu współpracy ośrodków naukowych

oraz

koordynację

zadań

z

firmami

i

organizacjami społecznymi.

2.Lepszemu wykorzystaniu zasobów i wsparcie

dla doskonalenia innowacji informatycznych.

3.Szerszemu otwarciu ośrodków edukacyjnych

na współpracę z państwami Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Obszaru Badań
(ERA).

4.Stosowanie otwartych metod koordynacji

badań w celu zwiększenia naszego udziału w
Europejskiej strategii rozwoju.

Nowy Społeczno-Biznesowy model

uczelni

Myślę, że

oczekiwane jest w środowisku akademickim ewolucyjne

przechodzenie od modelu edukacji państwowej zbyt jeszcze

upolitycznionej do nowego społeczno-biznesowego modelu

uniwersytetu, który byłby bardziej otwarty na zmiany i dość

odporny na wpływy polityczne

i w dużej mierze niezależny od

finansowania ze strony administracji rządowej oraz bardziej

wczuwający się w potrzeby społeczne środowisk lokalnych i

regionalnych.

Warto podkreślić, że przedstawiciele administracji rządowej,

politycy i w pewnej mierze władze uczelni mają tendencję do

poszerzania zakresu posiadanej władzy, a nie do jej samo-

ograniczania oraz zbyt mało uwagi poświęcają kształtowaniu

sfery moralnej, kompetencji społecznych i koncepcyjnych

nauczycieli akademickich i studentów. A przecież

każdy

współczesny człowiek poszukuje poznawczo-emocjonalnego,

aksjologicznego i działaniowego uzasadnienia dla swojego

jednostkowego bytu opartego na miłości, sprawiedliwości,

odpowiedzialności,

prawdzie

i

kreatywności,

a

nie

ograniczonego tylko do egoizmu, budowania własnej pozycji

społecznej na grze interesów i cynicznym materializmie.

Brak wartości, w tym empatii społecznej, szacunku dla życia

własnego i innych ludzi kreuje bezsensowny pozbawiony

głębszego sensu „wyścig szczurów”, marginalizację społeczną,

biedę

i

bezrobocie,

a

w

skrajnych

przypadkach

samounicestwienie siebie i rodziny.

Wnioski końcowe

•

Uniwersytety wirtualne są atrakcyjnym typem studiów

dla ludzi zainteresowanych, a szczególnie dla osób

niepełnosprawnych mieszkających w miejscach

oddalonych od centrów kształcenia. Mogą one również

przegotowywać do tradycyjnego nauczania uczniów lub

osoby dorosłe.

•

Mogą one służyć uzdolnionym studentów do poszerzania

ich wiedzy na wyższych poziomach kształcenia.

•

Są one znakomitym sposobem równoległego

studiowania w kraju i za granicą.

•

Ten sposób studiowania może znakomicie ułatwić

zdobycie kwalifikacji lub przekwalifikowania oraz

karierę zawodową

•

Ułatwia wymiana informacji, zacieśnienie relacji

interpersonalnych oraz poznanie innych kultur.

Oczekiwania

Każdy współczesny człowiek poszukuje poznawczo-

emocjonalnego, aksjologicznego

i działaniowego

uzasadnienia

dla

swojego

jednostkowego

bytu

opartego

na

miłości,

sprawiedliwości,

odpowiedzialności, prawdzie i kreatywności, a nie

ograniczonego tylko do egoizmu, budowania własnej

pozycji społecznej na grze interesów i cynicznym

materializmie.

Brak wartości, w tym empatii społecznej, szacunku dla

życia własnego i innych ludzi kreuje bezsensowny

pozbawiony głębszego sensu „wyścig szczurów”,

marginalizację społeczną, biedę i bezrobocie, a w

skrajnych przypadkach samounicestwienie siebie i

rodziny.

4 wnioski

•

Uczą

innych

sposobów

myślenia

oraz

zróżnicowanych sposobów i metod uczenia się.

•

Umożliwia uczenie się na doświadczeniach na bazie

elastycznych programów, gdyż studenci sami

opracowują programy, cele, formy i czas kształcenia.

Mogą one również znakomicie wspierać uczenie się

w domu poprzez spotkania i konferencje.

•

Wartość tego rynku edukacyjnego w USA obliczana

jest obecnie na wiele mld. $ i obejmie zniżki dla

rodzin

wdrażających

uczenie

domowe

w

księgarniach i muzeach.

•

WU mogą rozwijać indywidualne predyspozycje

osób kształcących oraz dążenie, aby każda osoba

utalentowana mogła się dobrze rozwijać.

3 uwagi

1.

Nauczanie przez Internet nie jest łatwiejsze niż
tradycyjny przekaz wiedzy. Wymaga znacznie wiekszego
zaanagażowania i więszej liczby osób do przygotowania
programów edukacyjnych, ale chyba daje lepsze wyniki

2.

Powodzenie edukacji z wykorzystaniem Inertrnetu
zależy w dużej mierze od naszego sposobu myślenia o
zmianach w naszej kulturze i edukacji oraz naszej
otwartości do nich.

3.

Uczyć się przez Internet mogą tylko ludzie, którzy
świadomi są praw rządzących procesami
dydaktycznymi i którym przyjemność sprawia
problemowe i sytuacyjne uczenie się.

DZIĘKUJĘ PAŃSTWU

ZA UWAGĘ