BYDŁO

WETERYNARIA W TERENIE

y

1/2009

y

11

W

dr n. wet. Grzegorz J. Dejneka, prof. dr hab. Jan Twardoń,
mgr inż. Agnieszka Frydrych-Gierszewska*, lek. wet. Maciej Bednarski, lek. wet. Joanna Polańska

Katedra i Klinika Rozrodu, Chorób Przeżuwaczy oraz Ochrony Zdrowia Zwierząt Uniwersytetu Przyrodniczego
we Wrocławiu, *Stacja Badawczo-Dydaktyczna Uniwersytetu Przyrodniczego w Radomierzu

Noakes, 1997). Autorzy amerykańscy
(Patterson i wsp., 1979) odnotowa-
li, że u bydła mięsnego przypadłość
ta dotyczyła 0,2% przypadków. Wyż-
szy odsetek (0,76%), wykazany w ob-
serwacjach własnych, miał być może
swe źródło w fakcie, że podczas udzie-
lania pomocy porodowej u trzech
z tych samic miało miejsce ciągnięcie
cielęcia na siłę, a ten rodzaj interwen-
cji akuszerskiej może predysponować
do Prolapsus uteri (Noakes, 1997).

Szczególną uwagę należy jednak

zwrócić na nikły – w porównaniu
z rasami mlecznymi – odsetek od-
notowanych zalegań poporodowych
(0,76%). Organizm krowy mięsnej
nie jest bowiem obciążony inten-
sywną produkcją mleka, która spra-
wia, że u bydła mlecznego nierzadko
ma miejsce ostra hipokalcemia popo-
rodowa objawiająca się zaleganiem
(porażenie poporodowe). Wydaje się,
że u ras mięsnych należy je raczej
łączyć z uszkodzeniami powstałymi
podczas porodu (np. paraliż nerwów
obwodowych).

Podobne różnice dotyczą przypad-

ków zatrzymania łożyska (Retentio se-
cundinarum). U bydła mlecznego czę-

stotliwość tej przypadłości wynosi
zwykle 5-10% (Arthur i wsp., 1989;
Dyrendahl i wsp., 1977; Grunert, 1986;
Youngquist i Little, 1988), choć cza-
sami odsetek może być wyższy (Ma-
linowski i Kaczmarowski, 2003). Na-
leży dodać, że zatrzymanie łożyska
owocuje niejednokrotnie zapaleniami
macicy (Noakes, 1997; Risco i wsp.,
2007). Rzadkie występowanie Reten-
tio secundinarum w obserwacjach wła-
snych (1,52%), a także brak odnoto-
wanych przypadków zapaleń macicy
należy tłumaczyć specyfi ką hodowli
bydła mięsnego. Chodzi tu przede
wszystkim o utrzymywanie cieląt przy
matkach. Ssanie wymienia kilka razy
(5-8) w ciągu doby wpływa bowiem bar-
dzo korzystnie na poporodową kurcz-
liwość macicy u matki. Uwalniana tak
w czasie odruchu let-down oksytocyna
przysadkowa matki działa stymulują-
co na przebieg inwolucji, co z jednej
strony ułatwia odchodzenie błon pło-
dowych, z drugiej zaś zapobiega sta-
nom zapalnym macicy poprzez szyb-
kie wydalanie lochii, które mogą się
stać pożywką dla drobnoustrojów. ‰

Piśmiennictwo dostępne u autorów

Wybrane przypadłości
okołoporodowe
u bydła mięsnego

Obserwacjami objęto 522 wycielenia
u bydła – mieszańców charolaise (50-
87,5%) oraz red angus (75%) w latach
2000-2006, uwzględniając występowa-
nie takich anomalii okresu okołoporo-
dowego, jak: skomplikowany (ciężki)
poród, wypadnięcie macicy, zaleganie
poporodowe, zatrzymanie łożyska.
Częstotliwość ich występowania przed-
stawiona jest w tabeli 1.

Trudno jest dokładnie określić czę-

stotliwość nieprawidłowych poro-
dów u bydła, można jednak przyjąć
za Noakesem (1997), że waha się ona
w granicach 3-8%, wydaje się zatem,
że ilość tej komplikacji odnotowana
w obserwacjach własnych raczej nie
odbiega od normy.

Poporodowe wypadnięcie maci-

cy (Prolapsus uteri) występuje u by-
dła stosunkowo rzadko: na poziomie
kilku promili (Arthur i wsp., 1989;

U bydła mlecznego schorzenia
okresu okołoporodowego wy-
stępują stosunkowo często.
U ras mięsnych natomiast
przypadłości te (poza kompli-
kacjami porodowymi) są ra-
czej rzadko opisywane.

Przypadłość

Ilość i odsetek przypadków

Poród skomplikowany

37 (7,08%)

Wypadnięcie macicy

4 (0,76%)

Zaleganie po porodzie

4 (0,76%)

Zatrzymanie łożyska

8 (1,52%)

Tabela 1. Częstotliwość występowania schorzeń okołoporodowych u bydła