Prawo cywilne czesc ogolna prawo rzeczowe zobowiazania i prawo spadkowe

background image

A

plikAcje

p

rAwnicze

C.H.Beck

P

ytania

i

odPowiedzi

Katarzyna Czajkowska-Matosiuk

Prawo cywilne

– część ogólna, prawo rzeczowe,
zobowiązania i spadki

Korzystaj w trakcie

przygotowań do

kolokwiów i egzaminu!

4. wydanie

background image

Prawo cywilne – część ogólna,

prawo rzeczowe, zobowiązania i spadki

Kup książkę

background image

W serii Aplikacje Prawnicze polecamy:

M. Król

(red.)

OPINIE PRAWNE W PRAKTYCE, wyd. 2

J. Pikała

PRAWO HANDLOWE W PYTANIACH I ODPOWIEDZIACH, wyd. 2

B. Dziliński

, K. Dzilińska

PRAWO PRACY I UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH
W PYTANIACH I ODPOWIEDZIACH
, wyd. 2

S. Jaworski

APELACJE CYWILNE I KARNE. 69 WZORÓW PISM, wyd. 5

www.ksiegarnia.beck.pl

Kup książkę

background image

Wydawnictwo C.H.Beck

Warszawa 2016

4. wydanie

Katarzyna Czajkowska-Matosiuk

Prawo cywilne

– część ogólna, prawo rzeczowe,

zobowiązania i spadki

Kup książkę

background image

Wydawca: Joanna Ablewicz

Projekt okładki: Robert Rogiński

Stan prawny: czerwiec 2016

ISBN 978-83-255-8863-2

ISBN e-book 978-83-255-8864-9

© Wydawnictwo C.H.Beck 2016

Wszelkie prawa zastrzeżone.

Opinie zawarte w niniejszej publikacji wyrażają osobisty punkt widzenia Autora.

Wydawnictwo C.H.Beck nie ponosi odpowiedzialności za zawarte w niej informacje.

Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o.

ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa

Skład i łamanie: Identia

Druk i oprawa: Elpil, Siedlce

Kup książkę

background image

Spis treści

Wstęp ...........................................................................................................................................................

XI

Wykaz skrótów ........................................................................................................................................ XIII
DZIAŁ I. PRAWO CYWILNE – część ogólna...................................................................................

1

Rozdział 1..Ogólna.charakterystyka.prawa.cywilnego..............................................................

1

Zagadnienie.1..Pojęcie.i.zakres.prawa.cywilnego...........................................................

1

Zagadnienie.2..Źródła.prawa.cywilnego.............................................................................

4

Zagadnienie.3..Podstawowe.zasady.prawa.cywilnego,.dobra.i.zła.wiara...............

8

Rozdział 2..Stosunek.cywilnoprawny............................................................................................... 15

Zagadnienie.1..Pojęcie.i.źródła.stosunku.cywilnoprawnego...................................... 15

Zagadnienie.2..Elementy.stosunku.cywilnoprawnego................................................. 16

Rozdział 3..Osoby.fizyczne................................................................................................................... 17

Zagadnienie.1..Zdolność.prawna.......................................................................................... 17

Zagadnienie.2..Zdolność.do.czynności.prawnych.......................................................... 21

Zagadnienie.3..Ochrona.dóbr.osobistych.......................................................................... 25

Zagadnienie.4..Miejsce.zamieszkania.................................................................................. 28

Rozdział 4..Osoby.prawne.................................................................................................................... 32

Zagadnienie.1..Uwagi.ogólne................................................................................................. 32

Zagadnienie.2..Zdolność.prawna.i.zdolność.do.czynności.prawnych..................... 35

Zagadnienie.3..Rodzaje.osób.prawnych............................................................................. 37

Zagadnienie.4..Jednostki.organizacyjne.niebędące.osobami.prawnymi,.

którym.ustawa.przyznaje.zdolność.prawną....................................... 41

Rozdział 5..Przedsiębiorcy.i.konsumenci........................................................................................ 43

Zagadnienie.1..Pojęcie.przedsiębiorcy.i.konsumenta.................................................... 43

Zagadnienie.2..Firma.przedsiębiorcy................................................................................... 45

Rozdział 6..Przedstawicielstwo........................................................................................................... 53

Zagadnienie.1..Uwagi.ogólne................................................................................................. 53

Zagadnienie.2..Pełnomocnictwo........................................................................................... 56

Zagadnienie.3..Prokura.............................................................................................................. 62

Rozdział 7..Przedmioty.stosunku.cywilnoprawnego.................................................................. 68

Zagadnienie.1..Rzeczy............................................................................................................... 68

Zagadnienie.2..Przedmioty.inne.niż.rzeczy....................................................................... 74

Zagadnienie.3..Majątek.i.mienie............................................................................................ 78

Rozdział 8..Czynności.prawne............................................................................................................. 81

Zagadnienie.1..Uwagi.ogólne................................................................................................. 81

Zagadnienie.2..Zawieranie.umów......................................................................................... 88

Zagadnienie.3..Treść.czynności.prawnych......................................................................... 99

Zagadnienie.4..Forma.czynności.prawnych....................................................................... 106

Zagadnienie.5..Wady.oświadczenia.woli............................................................................ 111

Rozdział 9. Prawa.podmiotowe.i.ich.ochrona............................................................................... 119

Zagadnienie.1..Pojęcie.i.rodzaje.praw.podmiotowych.................................................. 119

Zagadnienie.2..Nabycie.i.utrata.prawa.podmiotowego................................................ 123

Zagadnienie.3..Realizacja.prawa.podmiotowego........................................................... 126

Zagadnienie.4..Ochrona.praw.podmiotowych................................................................. 127

Kup książkę

background image

I

Spis.treści

Rozdział 10. Przedawnienie.roszczeń.i.terminy.zawite.............................................................. 128

Zagadnienie.1..Przedawnienie.roszczeń............................................................................. 128

Zagadnienie.2..Terminy.zawite............................................................................................... 138

DZIAŁ II. PRAWO RZECZOWE............................................................................................................. 145

Rozdział 1..Ogólne.wiadomości.o.prawie.rzeczowym............................................................... 145

Zagadnienie.1..Uwagi.ogólne................................................................................................. 145

Zagadnienie.2..Przedmiot.praw.rzeczowych..................................................................... 148

Rozdział 2. Własność.............................................................................................................................. 151

Zagadnienie.1..Pojęcie.i.treść.prawa.własności................................................................ 151

Zagadnienie.2..Wykonywanie.prawa.własności............................................................... 154

Zagadnienie.3..Nabycie.i.utrata.prawa.własności............................................................ 160

Rozdział 3..Współwłasność................................................................................................................... 177

Zagadnienie.1..Uwagi.ogólne................................................................................................. 177

Zagadnienie.2..Treść.i.wykonywanie.współwłasności................................................... 180

Zagadnienie.3..Zniesienie.współwłasności........................................................................ 184

Rozdział 4. Odrębna.własność.lokalu............................................................................................... 189

Zagadnienie.1..Uwagi.ogólne................................................................................................. 189

Zagadnienie.2..Sposoby.powstania.odrębnej.własności.lokalu................................. 191

Zagadnienie.3..Prawa.i.obowiązki.właścicieli.lokali........................................................ 194

Zagadnienie.4..Zarząd.nieruchomością.wspólną............................................................ 196

Zagadnienie.5..Prawo.odrębnej.własności.lokalu.w.spółdzielni.

mieszkaniowej............................................................................................... 199

Rozdział 5..Ochrona.własności........................................................................................................... 201

Zagadnienie.1..Uwagi.ogólne................................................................................................. 201

Zagadnienie.2..Prawnorzeczowe.roszczenia.petytoryjne............................................ 202

Rozdział 6. Użytkowanie.wieczyste................................................................................................... 215

Zagadnienie.1..Charakter.i.treść.prawa.użytkowania.wieczystego........................... 215

Zagadnienie.2..Ustanowienie.użytkowania.wieczystego............................................. 219

Zagadnienie.3..Wygaśnięcie.użytkowania.wieczystego............................................... 221

Zagadnienie.4..Przekształcenie.użytkowania.wieczystego.w.prawo.

własności......................................................................................................... 223

Rozdział 7..Ograniczone.prawa.rzeczowe.–.zagadnienia.ogólne.......................................... 225

Zagadnienie.1..Uwagi.ogólne................................................................................................. 225

Zagadnienie.2..Powstanie.ograniczonych.praw.rzeczowych...................................... 228

Zagadnienie.3..Zmiana.treści.i.przeniesienie.ograniczonych.praw.

rzeczowych..................................................................................................... 230

Zagadnienie.4..Pierwszeństwo.ograniczonych.praw.rzeczowych............................. 232

Zagadnienie.5..Wygaśnięcie.i.ochrona.ograniczonych.praw.rzeczowych.............. 234

Rozdział 8. Użytkowanie....................................................................................................................... 236

Zagadnienie.1..Uwagi.ogólne................................................................................................. 236

Zagadnienie.2..Ustanowienie,.wykonanie.i.wygaśnięcie.użytkowania................... 239

Zagadnienie.3..Poszczególne.rodzaje.użytkowania....................................................... 242

Rozdział 9..Służebności......................................................................................................................... 249

Zagadnienie.1..Uwagi.ogólne................................................................................................. 249

Zagadnienie.2..Służebności.gruntowe................................................................................ 251

Zagadnienie.3..Służebności.osobiste................................................................................... 257

Kup książkę

background image

II

Spis.treści

Rozdział 10..Spółdzielcze.własnościowe.prawo.do.lokalu....................................................... 264

Zagadnienie.1..Uwagi.ogólne................................................................................................. 264

Zagadnienie.2.

.

Przekształcenie.i.wygaśnięcie.spółdzielczego.

własnościowego.prawa.do.lokalu.......................................................... 269

Rozdział 11..Zastaw................................................................................................................................ 271

Zagadnienie.1..Uwagi.ogólne................................................................................................. 271

Zagadnienie.2..Powstanie.zastawu....................................................................................... 274

Zagadnienie.3..Zobowiązania.stron.w.stosunku.zastawu..

Tryb.zaspokojenia.wierzyciela................................................................. 275

Zagadnienie.4..Wygaśnięcie.zastawu................................................................................... 278

Zagadnienie.5..Zastaw.na.prawach...................................................................................... 279

Zagadnienie.6..Zastaw.rejestrowy......................................................................................... 281

Rozdział 12..Hipoteka............................................................................................................................ 289

Zagadnienie.1..Uwagi.ogólne................................................................................................. 289

Zagadnienie.2..Powstanie.i.rodzaje.hipotek...................................................................... 293

Zagadnienie.3..Wierzytelność.zabezpieczona.hipoteką..

Tryb.zaspokojenia.wierzyciela.hipotecznego.................................... 296

Zagadnienie.4..Wygaśnięcie.hipoteki.................................................................................. 298

Rozdział 13. Posiadanie......................................................................................................................... 300

Zagadnienie.1..Uwagi.ogólne................................................................................................. 300

Zagadnienie.2..Domniemania.związane.z.posiadaniem.............................................. 307

Zagadnienie.3..Nabycie.i.utrata.posiadania....................................................................... 310

Zagadnienie.4..Ochrona.posiadania..................................................................................... 312

Rozdział 14..Księgi.wieczyste.............................................................................................................. 315

Zagadnienie.1..Uwagi.ogólne................................................................................................. 315

Zagadnienie.2..Realny.system.ksiąg.wieczystych............................................................ 317

Zagadnienie.3..Ustrój.ksiąg.wieczystych............................................................................ 318

Zagadnienie.4..Wpis.do.księgi.wieczystej........................................................................... 319

Zagadnienie.5..Jawność.ksiąg.wieczystych,.domniemania.dotyczące.

wpisu.i.rękojmia.wiary.publicznej.......................................................... 320

Zagadnienie.6..Prowadzenie.ksiąg.wieczystych.............................................................. 322

DZIAŁ III. ZOBOWIĄZANIA – CZĘŚĆ OGÓLNA .......................................................................... 325

Rozdział 1..Zagadnienia.ogólne......................................................................................................... 325

Zagadnienie.1..Pojęcie.i.elementy.zobowiązania............................................................ 325

Zagadnienie.2..Świadczenie.................................................................................................... 331

Rozdział 2..Wielość.dłużników.lub.wierzycieli.............................................................................. 351

Zagadnienie.1..Zobowiązania.podzielne.i.niepodzielne.............................................. 351

Zagadnienie.2..Zobowiązania.solidarne............................................................................. 353

Rozdział 3..Umowy.zobowiązaniowe............................................................................................... 360

Zagadnienie.1..Pojęcie.i.rodzaje.umów............................................................................... 360

Zagadnienie.2..Czynności.zmierzające.do.zawarcia.umowy....................................... 368

Zagadnienie.3..Zasada.swobody.umów............................................................................. 373

Zagadnienie.4..Treść.i.forma.umowy..Dodatkowe.zastrzeżenia.umowne.............. 376

Zagadnienie.5..Wzorce.umów................................................................................................ 380

Rozdział 4..Bezpodstawne.wzbogacenie........................................................................................ 386

Zagadnienie.1..Uwagi.ogólne................................................................................................. 386

Kup książkę

background image

III

Zagadnienie.2..Świadczenie.nienależne............................................................................. 387

Zagadnienie.3..Roszczenia.z.tytułu.bezpodstawnego.wzbogacenia....................... 388

Rozdział 5..Czyny.niedozwolone....................................................................................................... 392

Zagadnienie.1..Uwagi.ogólne................................................................................................. 392

Zagadnienie.2..Odpowiedzialność.za.własne.czyny....................................................... 395

Zagadnienie.3..Odpowiedzialność.za.cudze.czyny......................................................... 400

Zagadnienie.4..Odpowiedzialność.za.szkody.wyrządzone.przy.

wykonywaniu.władzy.publicznej............................................................ 405

Zagadnienie.5..Odpowiedzialność.za.zwierzęta.i.rzeczy.............................................. 408

Zagadnienie.6..Odpowiedzialność.za.szkody.wyrządzone.w.związku.

z.użyciem.sił.przyrody................................................................................. 412

Zagadnienie.7..Naprawienie.szkody.w.przypadkach.szczególnych..

Szkoda.na.osobie.......................................................................................... 417

Zagadnienie.8..Odpowiedzialność.za.szkodę.wyrządzoną.przez.produkt.

niebezpieczny................................................................................................ 423

Zagadnienie.9..Współodpowiedzialność.za.szkodę........................................................ 426

Zagadnienie.10..Przedawnienie.roszczeń.i.zbieg.odpowiedzialności..................... 429

Rozdział 6..Wykonanie.zobowiązań.i.skutki.ich.niewykonania.............................................. 432

Zagadnienie.1..Uwagi.ogólne................................................................................................. 432

Zagadnienie.2..Podstawowe.zasady.wykonania.zobowiązań..................................... 434

Zagadnienie.3..Klauzula.

rebus.sic.stantibus...................................................................... 442

Zagadnienie.4..Skutki.niewykonania.zobowiązań.......................................................... 443

Zagadnienie.5..Wykonanie.i.skutki.niewykonania.zobowiązań.z.umów.

wzajemnych.................................................................................................... 449

Rozdział 7. Wygaśnięcie.zobowiązań............................................................................................... 453

Zagadnienie.1..Uwagi.ogólne................................................................................................. 453

Zagadnienie.2..Świadczenie.w.miejsce.wypełnienia.(

datio.in.solutum)................. 454

Zagadnienie.3..Potrącenie.(

compensatio).......................................................................... 455

Zagadnienie.4..Odnowienie.(

novatio)................................................................................. 459

Zagadnienie.5..Złożenie.przedmiotu.świadczenia.do.depozytu.sądowego......... 460

Zagadnienie.6..Zwolnienie.z.długu....................................................................................... 462

Rozdział 8. Zmiana.wierzyciela.lub.dłużnika................................................................................. 464

Zagadnienie.1..Zmiana.wierzyciela....................................................................................... 464

Zagadnienie.2..Zmiana.dłużnika............................................................................................ 469

Rozdział 9..Ochrona.wierzyciela.w.razie.niewypłacalności.dłużnika.................................... 475

Zagadnienie.1..Pojęcie.i.przesłanki.zastosowania.skargi.pauliańskiej..................... 475

Zagadnienie.2..Realizacja.skargi.pauliańskiej................................................................... 479

DZIAŁ IV. ZOBOWIĄZANIA – CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA............................................................. 483

Rozdział 1..Umowy.przenoszące.prawa.......................................................................................... 483

Zagadnienie.1..Sprzedaż........................................................................................................... 483

Zagadnienie.2..Zamiana............................................................................................................ 501

Zagadnienie.3..Dostawa............................................................................................................ 502

Zagadnienie.4..Umowa.kontraktacji..................................................................................... 504

Zagadnienie.5..Darowizna.i.przekazanie.nieruchomości............................................. 508

Rozdział 2..Umowy.dotyczące.korzystania.z.rzeczy................................................................... 515

Zagadnienie.1..Najem................................................................................................................ 515

Spis.treści

Kup książkę

background image

IX

IX

Zagadnienie.2..Dzierżawa........................................................................................................ 527

Zagadnienie.3..Leasing.............................................................................................................. 532

Zagadnienie.4..Użyczenie......................................................................................................... 540

Rozdział 3..Umowy.dotyczące.świadczenia.usług....................................................................... 545

Zagadnienie.1..Umowa.o.dzieło............................................................................................. 545

Zagadnienie.2..Umowa.o.roboty.budowlane................................................................... 553

Zagadnienie.3..Umowa.zlecenia............................................................................................ 557

Zagadnienie.4..Prowadzenie.cudzych.spraw.bez.zlecenia........................................... 562

Zagadnienie.5..Umowa.agencyjna........................................................................................ 564

Zagadnienie.6..Umowa.komisu.............................................................................................. 571

Zagadnienie.7..Umowa.przewozu......................................................................................... 575

Zagadnienie.8..Umowa.spedycji............................................................................................ 581

Zagadnienie.9..Przechowanie................................................................................................. 584

Zagadnienie.10..Odpowiedzialność,.prawo.zastawu.i.przedawnienie.

roszczeń.utrzymujących.hotele.i.podobne.zakłady...................... 588

Zagadnienie.11..Umowa.składu............................................................................................. 591

Rozdział 4..Umowy.regulujące.stosunki.kredytowe................................................................... 597

Zagadnienie.1..Pożyczka........................................................................................................... 597

Zagadnienie.2..Umowa.kredytu.bankowego.................................................................... 599

Zagadnienie.3..Umowa.rachunku.bankowego................................................................ 602

Rozdział 5..Umowy.dotyczące.zabezpieczenia.wierzytelności............................................... 607

Zagadnienie.1..Poręczenie....................................................................................................... 607

Zagadnienie.2..Gwarancja.bankowa.................................................................................... 610

Rozdział 6. Umowy.o.funkcji.alimentacyjnej................................................................................. 612

Zagadnienie.1..Renta................................................................................................................. 612

Zagadnienie.2..Dożywocie....................................................................................................... 614

Rozdział 7. Inne.umowy........................................................................................................................ 618

Zagadnienie.1..Umowa.ubezpieczenia............................................................................... 618

Zagadnienie.2..Spółka.cywilna............................................................................................... 625

Zagadnienie.3..Ugoda................................................................................................................ 638

Zagadnienie.4..Przyrzeczenie.publiczne............................................................................. 640

DZIAŁ V. PRAWO SPADkOWE........................................................................................................... 643

Zagadnienie.1..Podstawowe.pojęcia.................................................................................... 643

Zagadnienie.2..Dziedziczenie.ustawowe............................................................................ 645

Zagadnienie.3..Dziedziczenie.testamentowe................................................................... 647

Zagadnienie.4..Powołanie.spadkobiercy............................................................................ 650

Zagadnienie.5..Zapis.zwykły................................................................................................... 652

Zagadnienie.6..Zapis.windykacyjny...................................................................................... 653

Zagadnienie.7..Wykonawca.testamentu............................................................................. 654

Zagadnienie.8..Zachowek........................................................................................................ 655

Zagadnienie.9..Przyjęcie.i.odrzucenie.spadku.................................................................. 656

Zagadnienie.10..Stwierdzenie.nabycia.spadku.i.poświadczenie.

dziedziczenia............................................................................................... 658

Zagadnienie.11..Skutki.stwierdzenia.nabycia.spadku................................................... 660

Zagadnienie.12..Ochrona.spadkobiercy............................................................................. 661

Zagadnienie.13..Odpowiedzialność.za.długi.spadkowe............................................... 662

Spis.treści

Kup książkę

background image

X

Zagadnienie.14..Wspólność.majątku.spadkowego......................................................... 664

Zagadnienie.15..Dział.spadku................................................................................................. 666

Zagadnienie.16..Umowy.dotyczące.spadku...................................................................... 671

Spis.treści

Kup książkę

background image

XI

Wstęp

Drogi Czytelniku!

Książka, którą przekazujemy do Twoich rąk, jest efektem osobistych przygotowań Autorki do

egzaminów. Powstała na podstawie setek zaktualizowanych notatek, aktów prawnych i wykła-

dów. W sposób systematyczny omówione zostały węzłowe zagadnienia części ogólnej prawa cy-

wilnego, prawa rzeczowego oraz prawa zobowiązań i prawa spadkowego. Ponadto opracowanie

zawiera pytania testowe, ustne i pisemne opisowe, które najczęściej pojawiają się na egzaminach

z tych dziedzin prawa, a także egzaminach konkursowych na aplikacje. Całość pomyślana zo-

stała jako materiał służący do przyswojenia, usystematyzowania i samodzielnego sprawdzenia

zdobytej wiedzy.

Prezentowana publikacja adresowana jest do wszystkich studentów i aplikantów, którzy przystę-

pują do egzaminów z prawa cywilnego, a także dla kandydatów na aplikacje prawnicze.

W opracowaniu uwzględniony został stan prawny na 1.3.2013 r., a także najważniejsze zmiany,

jakie mają nastąpić w najbliższym czasie.

Pragnę podziękować wszystkim, którzy przyczynili się do powstania tej książki, a w szczególno-

ści mojej rodzinie i współpracującej ze mną redaktor – Pani Joannie Ablewicz.

Katarzyna Czajkowska-Matosiuk

Kup książkę

background image

Kup książkę

background image

XIII

Wykaz skrótów

Akty prawne
DziałUbezpU ........................... ustawa z 11.9.2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i re-

asekuracyjnej (Dz.U. z 2015 r. poz. 1844 ze zm.)

GospNierU ............................... ustawa z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami

(t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1774 ze zm.)

KC .............................................. ustawa z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2016 r.

poz. 680 ze zm.)

KK .............................................. ustawa z 6.6.1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553

ze zm.)

KKW ......................................... ustawa z 6.6.1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz.U.

Nr 90, poz. 557 ze zm.)

Konstytucja RP ........................ Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U.

Nr 78, poz. 483 ze zm. i sprost.)

KP .............................................. ustawa z 26.6.1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r.

poz. 1502 ze zm.)

KPA ........................................... ustawa z 14.6.1960 r. – Kodeks postępowania administracyj-

nego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 23 ze zm.)

KPC ........................................... ustawa z 17.11.1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego

(t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.)

KPK ........................................... ustawa z 6.6.1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz.U.

Nr 89, poz. 555 ze zm.)

KRO ........................................... ustawa z 25.2.1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy

(t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2082 ze zm.)

KRSU ......................................... ustawa z 20.8.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym

(t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 687).

KSH ........................................... ustawa z 15.9.2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U.

z 2013 r. poz. 1030 ze zm.)

KWU ......................................... ustawa z 6.7.1982 r. o księgach wieczystych i hipotece

(t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 790 ze zm.)

OchrLokU ................................ ustawa z 21.6.2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszka-

niowym zasobie gminy i zmianie Kodeksu cywilnego

(t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 150 ze zm.)

OrdPU ....................................... ustawa z 29.8.1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U.

z 2015 r. poz. 613 ze zm.)

PPU ........................................... ustawa z 25.9.1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych

(t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1384 ze zm.)

PrBank ...................................... ustawa z 29.8.1997 r. – Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2015 r.

poz. 128 ze zm.)

PrEnerg ..................................... ustawa z 10.4.1997 r. – Prawo energetyczne (t.j. Dz.U. z 2012 r.

poz. 1059 ze zm.)

PrGeol ....................................... ustawa z 9.6.2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (t.j. Dz.U.

z 2015 r. poz. 196 ze zm.)

PrŁow ........................................ ustawa z 13.10.1995 r. – Prawo łowieckie (t.j. Dz.U. z 2015 r.

poz. 2168 ze zm.)

Kup książkę

background image

XI

Wykaz.skrótów

PrWod ....................................... ustawa z 18.7.2001 r. – Prawo wodne (t.j. Dz.U. z 2015 r.

poz. 469 ze zm.)

SamGminU .............................. ustawa z 8.3.1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U.

z 2016 r. poz. 446)

SamPowU ................................. ustawa z 5.6.1998 r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U.

z 2016 r. poz. 814)

SamWojU .................................. ustawa z 5.6.1998 r. o samorządzie województwa (t.j. Dz.U.

z 2016 r. poz. 486)

SpółdzMieszkU ........................ ustawa z 15.12.2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych

(t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1222 ze zm.)

SpółkaEuropU ........................... ustawa z 4.3.2005 r. o europejskim zgrupowaniu interesów

gospodarczych i spółce europejskiej (t.j. Dz.U. z 2015 r.

poz. 2142)

SPU ............................................ ustawa z 8.8.1996 r. o zasadach wykonywania uprawnień

przysługujących Skarbowi Państwa (t.j. Dz.U. z 2016 r.

poz. 154 ze zm.)

SwobGospU .............................. ustawa z 2.7.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej

(t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 584 ze zm.)

WłLokU .................................... ustawa z 24.6.1994 r. o własności lokali (t.j. Dz.U. z 2015 r.

poz. 1892)

ZastRejU ................................... ustawa z 6.12.1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze za-

stawów (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 297)

Czasopisma i publikatory
Dz.U. ........................................... Dziennik Ustaw

MoP ............................................ Monitor Prawniczy

M.P. ............................................ Monitor Polski

OSP ............................................. Orzecznictwo Sądów Polskich

PiP .............................................. Państwo i Prawo

Prok. i Pr. .................................. Prokuratura i Prawo

Inne skróty

EZIG ........................................... Europejskie Zgrupowanie Interesów Gospodarczych

KRS ............................................. Krajowy Rejestr Sądowy

niepubl. ..................................... niepublikowane

NSA ............................................ Naczelny Sąd Administracyjny

orz. .............................................. orzeczenie

poz. ............................................ pozycja

SA ............................................... Sąd Apelacyjny

SE ............................................... spółka europejska

SN ............................................... Sąd Najwyższy

SP ................................................ Skarb Państwa

wyr. ............................................ wyrok

Kup książkę

background image

1

DZIAŁ I. PRAWO CYWILNE – część ogólna

Rozdział 1. Ogólna charakterystyka prawa cywilnego

Zagadnienie 1. Pojęcie i zakres prawa cywilnego

Pojęcie prawa cywilnego

Prawo cywilne to gałąź prawa obejmująca zespół przepisów regulujących stosunki majątkowe

oraz niemajątkowe między osobami fizycznymi i osobami prawnymi oraz innymi podmiotami

na zasadzie równorzędności podmiotów.

Artykuł 1 KC przewiduje, że Kodeks cywilny reguluje stosunki cywilnoprawne między osoba-

mi fizycznymi i osobami prawnymi. Wprawdzie brzmienie tego przepisu sugeruje, że podmio-

tami stosunków cywilnoprawnych są wyłącznie osoby fizyczne i osoby prawne, jednak treść

art. 33

1

KC wskazuje, że katalog podmiotów prawa cywilnego należy uzupełnić także o jed-

nostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, ale wyposażone w osobowość prawną.

Zakres prawa cywilnego

Do prawa cywilnego należą następujące działy kodeksowe:

prawo rzeczowe,

prawo zobowiązań oraz

prawo spadkowe.

Z ustawodawstwa pozakodeksowego bezspornie do cywilistyki zalicza się:

prawo autorskie i

prawo własności przemysłowej.

Spośród kompleksów norm, które wzbudzają kontrowersje odnośnie do tego, czy są jedynie

wyspecjalizowanymi działami prawa cywilnego, czy już odrębnymi działami w ramach prawa

prywatnego należy wymienić następujące:

prawo pracy – zgodnie z utrwalonym poglądem doktryny, prawo to nie należy do prawa

cywilnego i stanowi odrębną gałąź prawa. Ze względu na funkcję socjalno-ochronną for-

malna równość stron jest w istotny sposób ograniczona. Prawo pracy uregulowane zostało

w zasadniczej części w odrębnym akcie prawnym – Kodeksie pracy. Akt ten ma charakter

kompleksowy. Skupia w sobie zarówno normy prywatno-, jak i publicznoprawne. Zgodnie

z art. 300 KP do stosunku prawa pracy nienormowanego przepisami prawa pracy stosuje

się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, pod warunkiem jednak, że nie są one

sprzeczne z zasadami prawa pracy;

prawo rolne – prawo to jest zbiorem przepisów różnego rodzaju, nie ma wyodrębnionej

metody regulacji. Jest to dyscyplina kompleksowa, w której skład wchodzą zarówno normy

cywilno-, jak i administracyjnoprawne. Wyodrębnienie prawa rolnego podyktowane jest

przede wszystkim celami dydaktycznymi;

1)

2)

3)

1)

2)

1)

2)

Kup książkę

background image

2

prawo rodzinne – w prawie tym przeważają niewątpliwie stosunki typu niemajątkowego,

stosunki osobiste. Dlatego też niektórzy autorzy uznawali je za odrębną gałąź prawa. Po-

gląd dominujący głosi jednak, że prawo rodzinne jest częścią prawa cywilnego. W prawie

rodzinnym występuje bowiem taka sama metoda regulacji jak w prawie cywilnym, nie

można całkowicie wyeliminować z prawa rodzinnego stosunków majątkowych. Przyjmu-

jąc, że prawo rodzinne jest częścią prawa cywilnego, nie ma przeszkód, by do stosunków

rodzinnych stosować wprost przepisy części ogólnej prawa cywilnego;

prawo handlowe – prawo to wyodrębniło się w wiekach średnich jako prawo właściwe dla

stanu kupieckiego. Jeszcze w XIX w. akceptowany był podział na prawo cywilne i prawo

handlowe. Wyodrębnienia norm prawa handlowego dokonywano na podstawie różnych

kryteriów – podmiotowych, przedmiotowych lub mieszanych. Stopniowo jednak normy

właściwe dla prawa handlowego włączane były do powszechnie obowiązujących aktów

prawnych z zakresu prawa cywilnego. W Polsce od 1934 r. obowiązywał Kodeks handlowy,

który posługiwał się pojęciem kupca dla wyodrębnienia zakresu regulacji dotyczących pra-

wa handlowego. Przepisy o czynnościach handlowych zostały uchylone wraz z wejściem

w życie Kodeksu cywilnego. W Kodeksie handlowym pozostały przepisy dotyczące spółek

handlowych, natomiast regulacje odnoszące się do czynności prawnych wkomponowano

do przepisów Kodeksu cywilnego, osiągając w ten sposób postulat jedności prawa cywilne-

go. Stracił więc aktualność pogląd, że prawo handlowe jest odrębną gałęzią prawa. Bez

wątpienia jest to wyspecjalizowany dział prawa cywilnego, nie może być on jednak trakto-

wany jako gałąź;

prawo spółdzielcze – prawo to nie stanowi odrębnej gałęzi prawa, choć można spotkać się

z poglądem, że ze względu na podporządkowanie członków spółdzielni mamy do czynie-

nia na gruncie prawa spółdzielczego z odmienną metodą regulacji, niż metoda obowiązu-

jąca w całym prawie cywilnym. Prawo spółdzielcze jest wyodrębnionym działem prawa

cywilnego, częścią tzw. prawa korporacyjnego. W ramach tego prawa stosunki między kor-

poracjami a członkami korporacji ukształtowane są na zasadzie równorzędności. Wyod-

rębnienie kompleksu norm związanych z działalnością spółdzielni nastąpiło w odrębnych

aktach prawnych – ustawie o prawie spółdzielczym oraz ustawie o spółdzielniach mieszka-

niowych.

3)

4)

5)

Dział.I..Prawo.konstytucyjne

Kup książkę

background image

3

Systematyka prawa cywilnego

Systematyzując prawo cywilne wyróżnia się cztery tzw. działy kodeksowe i dwa działy poza-

kodeksowe.

PRAWO CYWILNE

DZIAŁY kODEkSOWE

DZIAŁY POZAkODEkSOWE

CZĘŚĆ OGÓLNA

obejmuje.zasady.wspólne.
dla.pozostałych.działów.pra-
wa.cywilnego.

PRAWO RZECZOWE

obejmuje. regulację. prawa.
własności.i.innych.praw.rze-
czowych

PRAWO ZOBOWIĄZAŃ

obejmuje.regulację.dotyczą-
cą.wymiany.dóbr.i.świadcze-
nia.usług

PRAWO SPADkOWE

obejmuje.zasady.dziedzicze-
nia.spadku.w.wyniku.śmierci.
osoby. fizycznej,. w. szcze-
gólności. tryb. powołania. do.
dziedziczenia.i.dalsze.skutki

PRAWO RODZINNE

obejmuje. regulację. małżeń-
stwa,.pokrewieństwa,.opieki.
i.kurateli

PRAWO WŁASNOŚCI

INTELEkTUALNEJ

obejmuje.problematykę.pra-
wa.autorskiego.i.prawa.wła-
sności.przemysłowej

PYTANIA

1. kodeks cywilny reguluje stosunki prawne pomiędzy:
A. osobami.fizycznymi,
B.. osobami.prawnymi,
C.. osobami.fizycznymi.i.osobami.prawnymi.
Odp. C; art. 1 kC

2. Omów pojęcie prawa cywilnego.

3. Jaki jest zakres prawa cywilnego?

4. Jakie działy prawa wyróżnia się w ramach prawa cywilnego?

Rozdział.1..Ogólna.charakterystyka.prawa.cywilnego

Kup książkę

background image

Dział.I..Prawo.cywilne.–.część.ogólna

4

Zagadnienie 2. Źródła prawa cywilnego

Pojęcie źródeł prawa

Źródła prawa cywilnego to zespół zdarzeń uznawanych w systemie prawnym za zdarzenia

prawotwórcze. Ich wytworem są generalne i abstrakcyjne normy prawne.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej przyjęła system stanowionych źródeł prawa. Źródłami

powszechnie obowiązującego prawa są (art. 87 Konstytucji RP):

konstytucja,

ustawy,

ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz

rozporządzenia.

Ponadto, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, organy samorządu te-

rytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej ustanawiają akty prawa miejscowego

obowiązujące na terenie działania tych organów.

Istotną funkcję prawotwórczą pełnią również:

zwyczaj,

zasady współżycia społecznego,

wzorce umowne oraz

orzecznictwo sądowe.

Kodyfikacja prawa cywilnego

Naczelnym źródłem prawa cywilnego – pomijając nadrzędną funkcję Konstytucji RP – jest Ko-

deks cywilny, czyli ustawa z 23.4.1964 r. (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.). Tego samego dnia

uchwalono Przepisy wprowadzające Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 94 ze zm.). Ustawy te

weszły w życie 1.1.1965 r.

Kodeks cywilny reguluje podstawowe instytucje prawa cywilnego, usystematyzowane według

określonych wspólnych zasad przewodnich. Rozwiązania Kodeksu cywilnego przesądzają

o całym generalnym modelu polskiego prawa cywilnego. W ustawodawstwie odrębnym do-

chowuje się bowiem zasady wierności podstawowym konstrukcjom i terminologii Kodeksu.

Kodeks cywilny składa się z czterech ksiąg.

kODEkS CYWILNY

KSIĘGA.PIERWSZA

CZĘŚĆ OGÓLNA

KSIĘGA.DRUGA

WŁASNOŚĆ I INNE PRAWA RZECZOWE

KSIĘGA.TRZECIA

ZOBOWIĄZANIA

KSIĘGA.CZWARTA

SPADkI

1)

2)

3)

4)

1)

2)

3)

4)

Kup książkę

background image

5

Równolegle z KC opracowano Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Uchwalono go ustawą

z 25.2.1964 r. (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2082 ze zm.). Z tą samą datą uchwalono też Przepisy

wprowadzające Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. Nr 9, poz. 60).

W strukturze KRO zawarto przepisy dotyczące małżeństwa, pokrewieństwa, opieki i kurateli.

kODEkS RODZINNY I OPIEkUŃCZY

TYTUŁ.1.

MAŁŻEŃSTWO

TYTUŁ.2

POkREWIEŃSTWO

TYTUŁ.3

OPIEkA I kURATELA

Ustawy odrębne

W obowiązującym systemie prawnym istnieje wiele ponadto ustaw odrębnych, regulujących

stosunki cywilnoprawne.

Do najważniejszych zaliczyć należy:

ustawę z 4.2.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 666

ze zm.),

ustawę z 30.6.2000 r. – Prawo własności przemysłowej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1410 ze zm.),

ustawę z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1774 ze zm.),

ustawę z 24.6.1994 r. o własności lokali (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1892 ze zm.),

ustawę z 6.7.1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 790 ze zm.),

ustawę z 15.11.1984 r. – Prawo przewozowe (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 915 ze zm.),

ustawę z 28.4.1936 r. – Prawo wekslowe (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 160),

ustawę z 28.4.1936 r. – Prawo czekowe (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 462),

ustawę z 28.2.2003 r. – Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 233 ze zm.).

Rozporządzenia wykonawcze

Rozporządzenia stanowią akty wykonawcze do ustawy. Wydawane są przez organy wskazane

w Konstytucji na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wyko-

nania (art. 92 Konstytucji RP).

W obszarze prawa cywilnego spotykamy się również z rozporządzeniami wykonawczymi wy-

danymi na podstawie delegacji płynącej z KC lub ustaw odrębnych, np. w art. 954 KC Minister

Obrony Narodowej w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości zobowiązany został do okre-

ślenia formy testamentów wojskowych.

Umowy międzynarodowe

Według Konstytucji RP źródłami powszechnie obowiązującego prawa są ratyfikowane umowy

międzynarodowe. Mogą one być stosowane wprost, chyba że co innego wynika z ich treści.

W przeciwnym razie zachodzi konieczność uchwalenia stosownej ustawy.

Zwyczaje

Źródła prawa stanowionego odsyłają często do dalszego zespołu norm społecznych, a mia-

nowicie do zwyczajów i zasad współżycia społecznego. Dopuszczają też możliwość tworzenia

szczególnych wzorców umownych.

1)

2)

3)

4)

5)

6)

7)

8)

9)

Rozdział.1..Ogólna.charakterystyka.prawa.cywilnego

Kup książkę


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Prawo cywilne – część ogólna, prawo rzeczowe wybrane zagadnienia
Prawo cywilne czesc ogolna Prawo rzeczowe Wydanie 3
Prawo+cywilne.Część+ogólna, Prawo, [ Prawo cywilne ]
Prawo+cywilne.Część+ogólna, Prawo, [ Prawo cywilne ]
prawo cywilne czesc ogolna
prawo cywilne czesc ogolna opracowanie
PRAWO CYWILNE CZĘŚĆ OGÓLNA (NOTATKI Z RADWAŃSKIEGO)
prawo cywilne czesc ogolna
Prawo cywilne część ogólna SKRYPT II 29 stron, PRAWO, Prawo cywilne
Prawo+cywilne.Część+ogólna, Prawo, [ Prawo cywilne ]
PRAWO CYWILNE – część ogólna, PRAWO, PRAWO - II, Prawo cywilne
kodeks cywilny czesc ogolna przepisy, Administracja, Prawo cywilne
Prawo cywilne - część ogólna, Studia - administracja UMCS

więcej podobnych podstron