Napar z herbaty zielonej jest bardziej gorzki
i jaÊniejszy (cytrynowo˝ó∏ty lub s∏om-
kowy) od popularniejszej u nas her-
baty czarnej. W wielu krajach
Azji, to jednak zielona herbata
przebija swojà popularnoÊcià
czarnà. Co wi´cej, jest tam – za-
raz po wodzie – najcz´Êciej pitym
napojem. Nie mówiàc ju˝ o tym,
˝e jest napojem najstarszym – liczy
sobie ponad 5 tys. lat.

W krainie zielonej herbaty

Thea sinensis to po ∏acinie „herbata chiƒska”. Tak te˝
brzmi fachowa nazwa herbacianego krzewu. ¸atwo z niej
wywnioskowaç, ˝e herbata pochodzi z Chin. DziÊ upra-
wiana jest jednak i w innych krajach Azji. Znane na ryn-

30

Herbata zielona pochodzi z tej samej roÊliny co herbata czarna. Nie jest
jednak poddawana procesowi fermentacji, wi´c jej liÊcie zachowujà swojà
zielonà barw´ i – co wa˝niejsze – wartoÊciowe sk∏adniki. Tym w∏aÊnie
odró˝nia si´ od herbaty czarnej.

ZIELONO

MI

zdrowie i uroda

Tradycja i jakoÊç

Co o herbacie mówià Chiƒczycy?

O zwyczaje zwiàzane z piciem i parzeniem zielonej herbaty
zapytaliÊmy Linlin Liu z biura radcy ekonomiczno-handlowe-
go Ambasady Chin:

Kultura picia herbaty w Chi-
nach jest bardzo z∏o˝ona. Na
jakoÊç naparu wp∏ywa wiele
czynników. Po pierwsze: tem-
peratura. Jedynie woda o w∏a-
Êciwej temperaturze wydob´-
dzie z liÊci najlepszy aromat,

dlatego wrzàtek studzi si´, przelewajàc go do drugiego
naczynia. W zielonych herbatach najwy˝szej jakoÊci znajdu-
je si´ wi´cej aminokwasów, których s∏odki smak mo˝na
wydobyç tylko zalewajàc liÊcie ch∏odniejszà wodà. Aby
kontrolowaç temperatur´ wody, podgrzewa si´ fili˝anki
i naczynie, do którego przelewamy wrzàtek. Do ró˝nych

rodzajów herbaty przeznaczone sà inne fili˝anki. Herbat´
powinno si´ piç w fili˝ankach o bia∏ym, porcelanowym
dnie i nie wi´kszych ni˝ mieszczàce 113 g. Bia∏a porcelana
pozwala doceniç barw´ naparu, a ma∏e naczynie – w pe∏ni
delektowaç si´ piciem. Czas zaparzania ró˝ni si´ w zale˝-
noÊci od iloÊci oraz rodzaju herbaty. Generalnie zalecamy
stosowanie wi´kszej iloÊci herbaty i skrócenie czasu pa-
rzenia, tak by mo˝na by∏o zalewaç jà kilka razy. Napar
z drugiego lub trzeciego parzenia jest uznawany za naj-
lepszy.

Dla Chiƒczyków picie i smakowanie herbaty to dwie ró˝ne
rzeczy. Herbat´ pije si´ dla orzeêwienia i wzmocnienia.
Smakowanie herbaty ma natomiast znaczenie kulturowe.
Herbata oraz zwiàzane z nià akcesoria powinny byç dopa-
sowane do otaczajàcych elementów przyrody, takich jak:
wiatr, ksi´˝yc, sosny, bambusy, Êliwki i Ênieg. To pokazuje
g∏ówne przes∏anie chiƒskiej kultury: harmonijnà jednoÊç
cz∏owieka z naturà.

 W I A T K O N S U M E N T A ll ii s

s tt o

o p

p a

a d

d 2

2 0

0 0

0 7

7

ku Êwiatowym japoƒskie herbaty zielone sà ciemniejsze
od chiƒskich. O jakoÊci i specyficznym aromacie
herbaty decyduje pochodzenie, miejsce upraw, gleba
oraz czas i sposób zbiorów.

Teanina – to zwiàzek, który w znacznym stopniu jest
odpowiedzialny za aromat zielonej herbaty. Lecz ró˝-
norodnoÊç nut smakowych herbat jest ogromna: od nuty

Êwie˝ej trawy przez lekko
s∏odkawà palonà po gorz-
kà. W Chinach najbardziej
ceni si´ herbaty o nutach
zio∏owo-palonych, w Japonii
– o nucie Êwie˝ej trawy.

Teanina nadaje herbacie nie
tylko smak. Oddzia∏uje te˝
na centralny uk∏ad nerwowy
– uspokaja. A jednak mimo
to herbata zielona dzia∏a na
nasz organizm… pobudzajà-
co. Jak to mo˝liwe? Sprawcà
tego jest, podobnie jak w przy-
padku herbaty czarnej, teina
(czyli herbaciana kofeina). Podczas gdy kofeina spo˝yta
z kawà od razu pobudza, teina dzia∏a znacznie ∏agodniej,
ale za to jej dzia∏anie utrzymuje si´ przez d∏u˝szy czas.
Herbata zielona zawiera nieco mniej teiny ni˝ czarna.

Ekspresowa czy sypana?

Herbaty ekspresowe dajà zazwyczaj gorsze napary od
naparów z herbat sypkich. Te pierwsze zaparza si´ jednak
o wiele wygodniej. Niektórzy twierdzà te˝, ˝e sà bardziej
eleganckie. Je˝eli poszczególne saszetki herbaty pako-
wane sà dodatkowo w papierowà kopert´, mo˝emy mieç
pewnoÊç, ˝e herbata d∏ugo zachowa aromat – d∏u˝ej ni˝
herbata sypka, przechowywana w wielokrotnie otwie-
ranym pude∏ku czy herbata pakowana w same saszetki
bez kopert. Odpowiednia kopertka zabezpiecza tak˝e
herbat´ przed wch∏anianiem wilgoci i obcych zapachów,
a tym samym przed∏u˝a jej trwa∏oÊç.

LN

ZIELONA HERBATA

Zdrowie

Zdrowsi z ka˝dym ∏ykiem?

O zielonej herbacie s∏yszymy wiele dobrego. Czy rzeczywiÊcie jej picie
wp∏ywa korzystnie na nasze zdrowie?

Chroni przed rakiem?

Na to, ˝e zielona herbata zmniejsza

ryzyko zachorowania na nowotwory, wskazuje wiele badaƒ nau-
kowych. Odpowiedzialne za takie antynowotworowe dzia∏anie sà za-
warte w zielonej herbacie polifenole, do których nale˝à katechiny
o nazwie epigallokatechine gallate (EGCG). Te, jako antyoksydanty,
potrafià – przynajmniej w doÊwiadczalnej probówce – hamowaç
wzrost komórek rakowych.

Chroni naczynia krwionoÊne?

Oprócz bardzo dobrze

zbadanych EGCG zielona herbata zawiera równie˝ wiele innych
polifenoli, flawonoidów i katechin o dzia∏aniu antyoksydacyjnym. Co to
oznacza dla naszego zdrowia? ˚e zwalczajà one wolne rodniki, które
inicjujà niekorzystne przemiany zwiàzków t∏uszczowych w naczyniach
krwionoÊnych. W ten sposób sk∏adniki zielonej herbaty, jeÊli tylko
pijemy jà regularnie, chronià mi´dzy innymi nasze naczynia
krwionoÊne przed zmianami mia˝d˝ycowymi i arteriosklerozà. Z badaƒ
japoƒskich uczonych prowadzonych przez 11 lat wynika, ˝e u m´˝-
czyzn pijàcych co najmniej pi´ç fili˝anek zielonej herbaty dziennie
zmniejsza si´ o 16% ryzyko Êmierci spowodowanej chorobà serca
i uk∏adu krà˝enia. U kobiet zaÊ ryzyko to spada nawet o 31%.

Hamuje stany zapalne?

Flawonoidy, katechiny, a tak˝e

zawarta w zielonej herbacie w sporych iloÊciach witamina C rzeczy-
wiÊcie mogà hamowaç infekcje i stany zapalne oraz zwi´kszaç
odpornoÊç organizmu. Majà te˝ zapobiegaç silnym biegunkom, nawet
tym b´dàcym rezultatem zatrucia salmonellà.

Przeciwdzia∏a starzeniu si´?

Wysokie spo˝ycie zielonej,

ale te˝ i czarnej herbaty, ma korzystny wp∏yw na neuroprzekaêniki
w mózgu – wynika z badaƒ naukowych. Uczeni dowiedli równie˝, ˝e
picie herbaty chroni w pewnym stopniu przed demencjà i chorobà
Alzheimera.

Chroni z´by?

Zielona herbata hamuje rozk∏adanie skrobi na

glukoz´ w jamie ustnej. Tym samym pozbawia po˝ywki bakterie po-
wodujàce próchnic´. Równie˝ to dzia∏anie zawdzi´czamy polifenolom
zawartym w zielonej herbacie. Z kolei fluor, który tak˝e si´ w niej zna-
jduje, chroni szkliwo z´bów, wzmacniajàc je.

Pomaga schudnàç?

Zielona herbata mo˝e hamowaç przyrost

tkanki t∏uszczowej – bliscy takiemu zaskakujàcemu wnioskowi byli
niemieccy naukowcy z Poczdamu. W badaniach karmili myszy wysoko-
t∏uszczowym i wysokokalorycznym po˝ywieniem, przy czym cz´Êci
z nich podawano tak˝e preparat z polifenolem EGCG, zawartym równie˝
w zielonej herbacie. Co si´ okaza∏o? Po miesiàcu myszy za˝ywajàce
EGCG by∏y znacznie chudsze od pozosta∏ych. Ich tkanka t∏uszczowa by∏a
mniejsza i mimo kalorycznej diety straci∏y na wadze. Mo˝liwym wyt∏u-
maczeniem mo˝e byç fakt, ˝e EGCG sprawia, i˝ nie wszystkie sk∏adniki
˝ywnoÊci zostajà wch∏oni´te. Poza tym wzrasta spalanie t∏uszczu. Ale
czy w ten sam sposób zielona herbata zadzia∏a na organizm cz∏owieka?
I – jeÊli tak – to w jakich iloÊciach trzeba by jà piç? Niestety tego
naukowcy jeszcze nie wiedzà. Nie zaszkodzi jednak sprawdziç to
samemu i piç zielony napar regularnie przez d∏u˝szy czas.

Herbat´ uprawia si´ na plantacjach takich jak te

31

 W I A T K O N S U M E N T A ll ii s

s tt o

o p

p a

a d

d 2

2 0

0 0

0 7

7

fot. Club Med