Materiały do wypełnień - Amalgamaty

Idealny materiał do wypełnień ubytków twardych tkanek zębów powinien
wykazywać:

Obojętność dla miazgi zębów i błony śluzowej jamy ustnej
Działanie kariostatyczne.
Zdolność łączenia się ze szkliwem i zębiną (mikroprzeciek).
Stabilność w środowisku jamy ustnej (brak rozpuszczalności, korozji).
Niewielka absorpcja wody.
Mechaniczne właściwości dobrane do działających sił żucia oraz zbliżone do

parametrów szkliwa i zębiny, zwłaszcza pod względem modułów sprężystości i
wytrzymałości.

Odporność na ścieranie.
Estetyka - powinny idealnie imitować ząb pod względem:

koloru,
przezroczystości (transperencji),
współczynnika załamania światła.

Współczynnik rozszerzalności cieplnej zbliżony do współczynników szkliwa i

zębiny.

Mały współczynnik dyfuzji cieplnej.
Brak zmiany objętości podczas wiązania.
Gładkość powierzchni.
Łatwość zarabiania.
Absorpcja promieni rentgenowskich.

Umożliwia wykrycie:

próchnicy wtórnej,
nawisów wypełnień,
nie wypełnionych przestrzeni - tzw. pęcherzy powietrznych

Amalgamaty są fizykochemicznym połączeniem rtęci z metalami lub ze stopami metali.

Hg jest płynną substancją, w temperaturze pokojowej – reaguje ze srebrem i cyną –
tworzy plastyczną masę która wiąże z czasem

Proszek stanowią małe cząstki stopów metali o kształtach kulistym – sferycznym lub
nieregularnym

Materiał stosowany do wypełnień ubytków zębów trzonowych i przedtrzonowych
klasy I, II, V wg Black’a

Składniki amalgamatów

Podstawowe: -srebro

-cyna

-miedź

-rtęć

Inne: -cynk –ind -palad

Podstawowe składniki:

Srebro (Ag)

-Zwiększa wytrzymałość mechaniczna
-Zwiększa rozszerzalność

Cyna (Sn)

-Zmniejsza wytrzymałość mechaniczna
-Zwiększa podatność na korozję
-Zmniejsza rozszerzalność
-Wydłuża czas wiązania

Miedź (Cu)

-Redukuje tworzenie fazy gamma-2
-Zwiększa wytrzymałość mechaniczną i zmniejsza podatność
na odkształcenia pod wpływem sił żucia
-Zmniejsza korozję
-Zmniejsza pełzanie

Redukuje nieszczelność brzeżną

Rtęć(Hg)

-Aktywuje reakcję
-Jedyny metal który ma postać płynną w temp. pokojowej
-Sferyczne stopy - 40 to 45% Hg
-Mieszane stopy - 45 to 50% Hg

Budowa:

Wypełniacz (cegiełki)

Ag3Sn zwany gamma

O różnych kształtach

Matrix

Ag2Hg3 zwany gamma 1

cement

Sn8Hg zwany gamma 2

Puste przestrzenie

Klasyfikacja oparta na:

Zawartości miedzi

-Niskomiedziowe stopy 4 do 6% Cu
-Wysokomiedziowe stopy 9 do 30% Cu

Kształcie opiłków

-Skrawane
-Sferoidalne (spłaszczone kulki)
-Sferyczne
-Mieszane

Metodzie dodawania miedzi

Wytrzymałość

•

Wzrasta powoli

•

1 godz.: 40 do 60% całości

•

24 godz.: 90% całości

•

Stopy sferyczne szybciej osiągają wytrzymałość

Korozja

•

Powierzchniowa i podpowierzchniowa

•

Spowodowana reakcjami chemicznymi (źle wypolerowany materiał) lub

elektrochmicznymi (stopy innych metali)

•

Zmniejsza wytrzymałość

•

Uszczelnia brzegi

•

Mało miedzi

•

6 miesięcy

•

SnO

2

, SnCl

•

Faza gamma-2

•

Dużo miedzi

•

6 - 24 miesięcy

•

SnO

2

, SnCl, CuCl

•

eta-faza (Cu

6

Sn

5

)

Ś

niedzenie

•

Cienka warstwa na powierzchni amalgamatu

•

Zmiana zabarwienia

•

Głównie na powierzchniach źle wypolerowanych

Zmiany objętości

•

Ujemna zmiana objętości

•

mikroprzeciek

•

Dodatnia zmiana objętości

•

Bolesność

•

Pękanie fragmentów zęba

Zalety amalgamatów:

Trwałość (do 25 lat)

W miarę dobrze tolerują wilgoć w czasie zakładania do ubytku

Produkty korozji amalgamatu działają bakteriobójczo

Nie przewodzą bodźców chemicznych

Łatwe w pracy – nie wymagają skomplikowanej procedury

Łatwość zakładania (czas potrzebny na założenie 2-3 minuty jest szybszy niż
na założenie wypełnienia kompozytowego)

Tanie

Sprawdzony od ponad 100 lat

Wady amalgamatów:

Nieestetyczne

Przewodzą bodźce termiczne (wymagają podkładu)

Mogą przebarwiać tkanki zęba (izolacja lakierem podkładowym)

Wymagają odpowiedniej preparacji ubytku (podcięcia retencyjne, kształt
oporowy i retencyjny) - czasem konieczne usunięcie zdrowej tkanki zęba.

Powodowanie prądów elektrogalwanicznych (gdy w pobliżu innych
uzupełnień zawierających metale)

Korozja i ścieranie się amalgamatu

Wysoki współczynnik rozszerzalności termicznej

Wiązanie amalgamatu do tkanek zęba

•

Amalgamat nie wiąże z zębiną ani szkliwem

•

Wypełnienie utrzymywane jest dzięki podcięciom retencyjnym

i szorstkiej powierzchni ubytku

•

Produkty korozji wypełniają przestrzeń miedzy wypełnieniem

a tkankami zęba

•

Produkty umożliwiające wiązanie amalgamatu do zęba

oparte na żywicy zawierającej 4-META
(4-metakryloksyetyl trimellitate anhydride)

zmniejszają przerwę między zębem a wypełnieniem

wspomagają utrzymanie wypełnienia w ubytku

zwiększają wytrzymałość zęba

np. Amalgambond Plus

Wiązanie amalgamatu

Amalgamaty konwencjonalne wiąże w 2 fazach

Faza twardnienia (5-30 minut):

usunięcie nadmiarów

odsłonięcie zarysu

dopasowanie z zgryzie

Faza kamienienia (po 24 h):

polerowanie wypełnienia

Amalgamaty wysokomiedziowe twardnieją szybciej

Możliwość polerowania bezpośrednio po założeniu

Fazy pracy:
1.Zarabianie

Aparaty dozujące i mieszające – dawniej stosowane dozowanie „na oko”
Kapsułki do mieszalników – stały stosunek rtęci i opiłków
Tabletki do dyspenserów i mieszalników – specjalny aparat dozujący tzw.

dyspenser)

Prawidłowo zarobiony amalgamat

Chrzęści jak śnieg

Daje się wałkować w wałeczek (nie kruszy się)

Odbija linie papilarne

Rzucony z wysokości 0,5 m nie rozkrusza sie

2.Przenoszenie amalgamatu do ubytku

-Nakładacze do amalgamatu
-Pistolety do amalgamatu

3.Kondensacja

-Małe porcje, stała siła nacisku, upychacz do amalgamatu / upychadło kulkowe
-Ręczna lub mechaniczna za pomocą kondensatora (upychadła ultradźwiekowe)

Prawidłowa kondensacja wpływa na:

-Końcowe twardnienie

-Resztkową zawartość Hg

-Przyleganie do ścian ubytku

-Ekspansję

4. Usunięcie nadmiarów wypełnienia i kształtowanie powierzchni żującej

5. Polerowanie wypełnienia

Gładzenie finirami lub/i kameniami Arkanzas

Nadanie wysokiego połysku tarczkami i krążkami ściernymi,gumkami

Zaniechanie tej czynności obniża jakość wypełnienia, sprzyja
korozji

Charakterystyka użytkowa

Sferyczne

zalety

Łatwość kondensowania

Szybkie wiązanie

Gładka powierzchnia

wady

Trudno odbudować punkty styczne

Większa tendencja do tworzenia nawisów

Mieszane

zalety

Łatwość odbudowy punktów stycznych

Dobre polerowanie

wady

Wolne wiązanie

niższa początkowa wytrzymałość

Kształt cząsteczek metali

opiłkowe:

-mało Cu

New True
Dentalloy

-dużo Cu

ANA 2000

mieszane

-dużo Cu

Dispersalloy, Valiant PhD

Sferyczne

-mało Cu

Cavex SF

-dużo Cu

Tytin, Valiant,

Megalloy

Reakcja wiązania stopu rtęci z miedzią

AMALGAMACJA

Reakcja wiązania amalgamatów standardowych

- produkt cynowo-rtęciowy (Faza Gamma-2)

Przebieg reakcji wiązania amalgamatów wysokomiedziowych

(Non-Gamma-2) - wyeliminowanie Fazy Gamma-2

•

Wzrost odporności na korozję

•

Wzrost odporności na pęknięcia brzeżne

lepsze właściwości mechaniczne

Stop srebra (cyna-srebro-miedź) (γ)

+

Rtęć

↓

Stop srebra (nieprzereagowany) (γ)

+

Miedź-cyna (η)

+

Srebro-miedź (γ1)