Amalgamat

Co to jest?

Amalgamat stomatologiczny

stanowi mieszaninę stopu srebra z
rtęcią. Stop srebra jest drobnym
proszkiem, który w większości składa
się ze srebra, cyny i miedzi. Po
zmieszaniu stopu srebra z rtęcią
zachodzi reakcja chemiczna, która
prowadzi do powstania amalgamatu
stomatologicznego.

Trochę historii



Amalgamat srebra został po raz pierwszy

zastosowany jako wypełnienie w 1819 r. przez Bella

w Anglii jako kit Bella (Bell's putty). W następnych

latach aż do ostatnich czasów amalgamat miał

zarówno zwolenników, jak i przeciwników, którzy

prowadzili tzw. wojny amalgamatowe. Pierwsza taka

wojna miała miejsce w USA w latach 1843-1850, a

ostatnia w USA, Szwecji i RFN w latach

osiemdziesiątych naszego stulecia, w związku z

zarzutami podniesionymi w stosunku do wypełnień

amalgamatowych u kobiet ciężarnych. W Szwecji

wniesiono tę sprawę w 1989 r. pod obrady

parlamentu, który przeznaczył ok. 1,5 mln funtów

szterlingów na badania wpływu rtęci z wypełnień

amalgamatowych na zdrowie kobiety ciężarnej i

płodu.

Konwencjonalne
amalgamaty gamma 2



są to amalgamaty srebrowo-cynowe
(niskomiedziowe), zawierające fazę
gamma 2 (Sn7-8Hg).



cząsteczki kształtu nieregularnego
rzadziej sferycznego



Cząsteczki po połączeniu z rtęcią
tworzą fazę gamma 1, a potem cynowo-
rtęciową gamma 2 i srebrowo-cynową



faza gamma 2 jest odpowiedzialna za

wszystkie ujemne cechy tych amalgamatów, a

przede wszystkim za korozję, która powoduje

też uwalnianie jonów rtęci i cyny. Amalgamat

w fazie gamma 2 ma najniższą twardość, jest

kurczliwy, co powoduje złe przyleganie

brzeżne, a w konsekwencji mikroprzeciek i

próchnicę wtórną. Faza gamma 2 prowadzi też

do ekspansji, czyli rozszerzalności amalgamatu

i w wyniku tego do pękania ścian zęba. Do

amalgamatów konwencjonalnych należą:

Quickalloy, Standalloy, Sta-bil B.

Amalgamaty wolne od
fazy gamma 2



wysokosrebrowe zawierające 70% srebra,
18% cyny i 12% miedzi /Dispersalloy,
Luxalloy, Amalcap plus/,



niskosrebrowe zawierające 59-60% srebra,
28-29% cyny i 11-13% miedzi /Tytin, Oralloy,
Dispersalloy/,



wysokomiedziowe zawierające 41-50%
srebra, 27-31% cyny 20-30° miedzi
/Duralloy, Vivalloy, Ana 200 Duett, Valiant,
Emalloy/,

Wysokomiedziowe



Są najlepsze



Dobre przyleganie
i odporność na
korozję



Cząsteczka
sferyczna

Wypełnienie
amalgamatem



Nadanie odpowiedniego kształtu oporowego –

amalgamat i powierzchnia zęba muszą leżeć w jednej

płaszczyźnie, kąt utworzony między ścianą ubytku a

powierzchnią zęba (kąt powierzchniowo-ubytkowy) nie

powinien przekraczać 110°, a kąt brzeżny amalgamatu

nie powinien być poniżej 70°. Optymalne kąty powinny

być proste.



Nadanie kształtu retencyjnego



Materiał wprowadzamy nakładaczami lub specjalnymi

pistoletami



Każdą osobną warstwę kondensujemy ręcznie,

pneumatycznie lub ultradźwiękowo



Kondensację należy zakończyć w okresie plastyczności

materiału



W okresie krystalizacji opracowujemy ubytek

Właściwości



Wytrzymałość

największa na zgniatanie (pionowo), niewielka na

rozciąganie (poziomo)

wytrzymałość na ściskanie po 1 godzinie > 90MPa

wytrzymałość na ściskanie po 24 godzinach > 400MPa

zmiana objętości po 24 godzinach < +0,7% pełzanie

statyczne po 7 dniach < 0,2%



Śniedzenie

jest to powierzchowna zmiana materiału wywołana przez

tworzenie na jego powierzchni siarczków lub miękkich

złogów płytki i kamienia nazębnego. Dobrze

wypolerowane wypełnienie jest mało podatne na

śniedzenie.

Właściwości



Przyleganie

amalgamat nie wiąże się chemicznie ani z zębiną ani ze

szkliwem, wypełnienie utrzymuje się w ubytku dzięki

podcięciom retencyjnym oraz dzięki szorstkiej

powierzchni ubytku. Istnieją już jednak systemy łączące

do amalgamatu oparte na żywicy np. Amalgam-Bond

Plus.



Zakładanie

czas zakładania jest 2-3 razy krótszy niż założenia

wypełnienia kompozytowego, dobra tolerancja na

wilgoć.



Trwałość

80% amalgamatów wytrzymuje okres 8 lat

Właściwości



Korozja



jest to powierzchniowa i podpowierzchniowa forma niszczenia materiału

spowodowana reakcjami:
-chemicznymi (szczególnie fazą gamma-2, gdzie dochodzi do powstania tlenków

i siarczków, głównie chlorowodorku cyny),
-elektrochemicznymi (kontakt z innymi metalami w jamie ustnej),



prowadzi do pęknięć w materiale i osłabienia właściwości wypełnienia.

amalgamaty wysokomiedziowe bez fazy gamma -2 są mało podatne na korozję.



pierwszym sygnałem rozpoczynającej się korozji jest utrata połysku wypełnienia.



korozja zależy od obecności fazy gamma 2, sposobu przygotowania materiału,

sposobu polerowania, higieny jamy ustnej pacjenta,



dobrze wypolerowane wypełnienia nie korodują i wydzielają znamiennie mniej

rtęci niż nie wypolerowane, nawet jeśli są gorszej jakości. Podczas polerowania

nie należy jednak przekraczać temperatury 65°, aby uniknąć wyparowywania

rtęci i korozji amalgamatu.



zjawiskiem towarzyszącym wypełnieniom amalgamatowym są reakcje

elektrogalwaniczne w jamie ustnej. metale elektropozytywne (glin, cynk, cyna,

nikiel i miedź) reagują z metalami elektronegatywnymi (złoto, platyna, srebro).

w wyniku interakcji wypełnienia amalgamatowe mają czystą, błyszczącą

powierzchnię a korony lub mosty stają się matowe i są przykryte ciemnym

nalotem (tlenki i siarczki),

Bezpieczeństwo



Rtęć zawarta w amalgamacie nie jest toksyczna, ponieważ łączy się z innymi

metalami. Dlatego ważne jest aby kondensacja materiału była bardzo dokładna.

Ilość rtęci uwalniająca się w trakcie żucia pokarmów lub zgrzytania jest

minimalna i mniejsza niż ilość rtęci w pokarmie, wodzie czy powietrzu. Około 1%

populacji jest uczulony na rtęć, podobnie jak na pyłki czy pokarmy. Wówczas

należy skierować się do alergologa w celu wykonania testów. Tylko 50 takich

przypadków zostało opublikowanych w tym stuleciu.



W roku 1988 ukazała się monografia "Amalgam Pro und Contra", wydana przez

Instytut Niemieckich Lekarzy pod redakcją prof.G.Knolle'a, która zawiera

ekspertyzy, referaty i ustalenia 27 specjalistów z różnych dziedzin stomatologii,

toksykologii, alergologii, dermatologii, okulistyki, neurologii, psychiatrii,

psychopatologii, medycyny pracy i fizyko-chemii. Tematy zawarte w monografii

były wcześniej przedmiotem dyskusji na sympozjach w 1981 i 1984 r. w Kolonii,

które zostały zwołane w związku z różnicami poglądów dotyczącymi stosowania

amalgamatów. Nie wszystkie prezentowane w tej monografii poglądy i

stanowiska odnośnie amalgamatu są zgodne. Przeważają jednak zdecydowanie

poglądy za stosowaniem amalgamatów. Wypełnienia amalgamatowe nie

stanowią zagrożenia dla pacjentów. Reakcje alergiczne i wpływy

elektrogalwaniczne są niezwykle rzadkie, a toksyczność praktycznie nie istnieje.

Przeciętna absorpcja rtęci u pacjentów z wypełnieniami amalgamatowymi

wynosi 1-2 g w ciągu 24 godz.; jest to zaledwie 10% normalnego spożycia

codziennego rtęci z pożywienia, powietrza i wody (L.E. Nyman).



Amalgamat stanowi zagrożenie dla
lekarza i asysty jeżeli nie
przestrzegają zasad.

9 zasad stosowania
amalgamtu

1.Podłogi w gabinecie powinny być gładkie.
2.Nacznia zawierające rtęć, szczelnie zamknięte.
3.Przygotowanie wypełnień w specjalnie wydzielonym

miejscu.

4.Resztki rtęci umieszczamy do szczelnego naczynia.
5.Stare wypełnienia usuwać ze sprayem wodnym.
6.Gabinety regularnie wietrzyć.
7.Rozlaną rtęć dokładnie usunąć, w celu zmniejszenia

parowania pokryć pochłaniaczem.

8.Nie brać amalgamatu do rąk.
9.Stosować amalgamaty porcjowane w zamkniętych

kapsułkach.

Podsumowanie wady i
zalety

Zalety



wytrzymałość - największa wśród wypełnień,

większa od szkliwa (odporność na ściskanie po

dniu od założenia - powyżej 400 MPa)



duża łatwość zakładania w ubytku (możliwość

kondensowania)



rozszerzanie przy twardnieniu - niskie ryzyko

próchnicy wtórnej



wysoka trwałość (30, a nawet do 40 lat)



Nietoksyczny dla miazgi ani dziąsła

Wady



brak wiązania materiału ze szkliwem i zębiną (adhezja)



wymagają nadania ubytkowi kształtu retencyjnego

(podcięć) w obrębie zdrowych tkanek zęba w celu

utrzymania się w nim materiału



nieodpowiednia barwa



możliwość przebarwień zębów



bardzo dobre przewodnictwo ciepła - powoduje, że może

być odczuwany ból przy przyjmowaniu bardzo gorących

lub zimnych posiłków



wymaga zastosowania cementu jako podkładu



oddziaływanie elektrochemiczne pomiędzy różnymi

metalami w jamie ustnej zawartymi w wypełnieniu oraz

w protezie dentystycznej