1

Omówienie

amerykańskiej ustawy o reformie rachunkowości spółek

publicznych i ochronie inwestorów – Public Company

Accounting Reform and Investor Protection Act of 2002

(Opracowanie: KPWiG na podstawie wersji z 15 lipca 2002)

ustawa dostępna pod adresem:

http://thomas.loc.gov/

nr ustawy HR3763

SPIS TREŚCI

1. WSTĘP………………………………………………………………………………………………………1

2. RADA NADZORU………………………………………………………………………………………1
3. NIEZALEZNOŚĆ AUDYTORÓW …………………………………………………………………5
4. ODPOWIEDZIALNOŚĆ KORPORACYJNA ……………………………………………………7
5. ROZSZERZONE OBOWIĄZKI INFORMACYJNE ……………………………………………8

6. KONFLIKT INTERESÓW – ZASADY DOTYCZĄCE ANALITYKÓW…………………9
7. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA KOMISJI ORAZ JEJ UPRAWNIENIA ……………………10

1. WSTĘP

Ustawa o reformie rachunkowości spółek publicznych i ochronie inwestorów

(dalej ustawa) ma na celu ochronę inwestorów poprzez zwiększenie dokładności i
wiarygodności informacji ujawnianych przez emitentów publicznych w związku z

przepisami prawa papierów wartościowych (Act to protect investors by improving the

accurancy and reliability of corporate disclosures made pursuant to the securities
laws, and for other purposes).

SPIS TREŚCI

2. RADA NADZORU

• Mocą ustawy utworzona zostaje Rada Nadzoru nad Rachunkowością Spółek

Publicznych (Public Company Accounting Oversight Board) (dalej Rada), która

sprawuje nadzór nad przeprowadzaniem audytu w spółka publicznych

podlegających prawu papierów wartościowych. Rada jest spółką (corporate body)
typu non-profit. W ustawie zdefiniowano pojęcie zarejestrowanej firmy

audytorskiej (registered public accounting firm) oznaczające firmę audytorską,

która w wyniku zarejestrowania przez Radę, posiada uprawnienia do badania
sprawozdań finansowych spółek publicznych.

Omówienie amerykańskiej ustawy o reformie rachunkowości Opracowanie:

spółek publicznych i ochronie inwestorów

KPWiG

sierpień 2002 r.

2

• Naruszenie przepisów ustawy oraz regulacji wydanych w związku z ustawą przez

Komisję Papierów Wartościowych (dalej Komisję), oraz regulacji wydanych na

podstawie ustawy przez Radę, jest traktowane jak naruszenie przepisów prawa
papierów wartościowych (Securities Exchange Act). Przepisy ustawy oraz

regulacje Rady nie ograniczają kompetencji Komisji w zakresie regulowania i

ustanawiania standardów rachunkowości, działalności firm audytorskich i osób z
nimi związanych, czy możliwości podejmowania przez Komisję kroków prawnych,

administracyjnych i dyscyplinarnych wobec zarejestrowanych firm audytorskich.

• W sytuacji podejrzenia naruszenia przepisów ustawy Komisja może przeprowadzić

dochodzenie, wystąpić do sądu o wydanie nakazu zakazującego lub
ograniczającego podejmowanie działań, które naruszają lub mogą naruszyć

przepisy ustawy. Komisja nie podejmuje działań w związku z naruszeniem

przepisów dotyczących materii ustawy o organizacjach samorządowych (self-
regulatory organisations), chyba że organizacja nie podejmie kroków

odpowiednich dla zabezpieczenia interesu publicznego i ochrony inwestorów.

• Radę stanowi pięciu członków. Dwóch członków muszą stanowić osoby, które są

lub były audytorami w spółkach publicznych, przy czym, jeżeli jeden z nich jest
Przewodniczącym, to nie powinien wykonywać zawodu audytora przez co

najmniej 5 ostatnich lat przed powołaniem na stanowisko Przewodniczącego.
Przewodniczący i członkowie Rady są powoływani przez Komisję po konsultacji z

Przewodniczącym Rady Gubernatorów Systemu Rezerwy Federalnej oraz

Sekretarzem Skarbu. Każdy członek Rady jest powołany na okres 5 lat i pełni
swoją funkcję w wymiarze pełnego etatu. Na członka Rady można być

powołanym dwukrotnie. Rada ma prawo pozywać i być pozwaną, skarżyć i bronić

się we własnym imieniu, za zgodą Komisji. Za zgodą Komisji Rada może
delegować część kompetencji na poszczególnych członków, dyrektorów

departamentów, lub pracowników, przy czym funkcja nadzorcza nad tymi

osobami pozostaje w wyłącznej gestii Rady. Rada przedkłada Komisji roczny
raport, który jest następnie przesyłany do Senatu.

• Kompetencje Rady: rejestrowanie firm audytorskich, które przygotowują raporty z

badania emitentów publicznych (dalej raporty audytorskie), ustanawianie

standardów przeprowadzania audytu, kontroli jakości, etyki, niezależności i innych
kwestii dotyczących przygotowywania raportów audytorskich, przeprowadzanie

kontroli, dochodzeń, postępowań dyscyplinarnych wobec zarejestrowanych firm

audytorskich oraz nakładanie na nie kar w uzasadnionych przypadkach.

• Przygotowywanie bądź udział w przygotowaniu raportów audytorskich emitentów

publicznych przez podmiot nie będący zarejestrowaną firmą audytorską jest

niezgodne z prawem. Wniosek rejestracyjny firmy audytorskiej powinien

zawierać:
- nazwy wszystkich emitentów, dla których dana firma przygotowała raporty

audytorskie w minionym roku i spodziewa się, że będzie przygotowywać taki

raport w bieżącym roku,

- informacje o rocznych honorariach pobranych od emitentów za usługi

audytorskie, usługi księgowe i inne usługi nie związane z rachunkowością,

Omówienie amerykańskiej ustawy o reformie rachunkowości Opracowanie:

spółek publicznych i ochronie inwestorów

KPWiG

sierpień 2002 r.

3

- oświadczenie określające stosowaną przez daną firmę audytorską politykę

kontroli jakości dotyczącą sprawdzania ksiąg i przeprowadzania audytów,

- listę biegłych rewidentów związanych z firmą, którzy uczestniczą w

przygotowywaniu przez firmę raportów audytorskich,

- informację o toczących się postępowaniach karnych, cywilnych,

administracyjnych i dyscyplinarnych wobec danej firmy audytorskiej lub osób z
nią związanych w związku z przygotowywaniem raportów audytorskich,

- kopię sprawozdań emitentów badanych przez daną firmę audytorską, które

zostały złożone w Komisji w minionym roku i co do których w raporcie
audytorskim zostały zgłoszone uwagi dotyczące rachunkowości emitenta,

- oświadczenie zawierające zgodę firmy audytorskiej na współpracę z Radą.

• Zarejestrowana firma audytorska jest zobowiązana do przedkładania Radzie

swoich raportów rocznych, jak również, na prośbę Rady, raportów okresowych w
celu uzupełnienia i aktualizacji danych zawartych we wniosku rejestracyjnym.

Wniosek rejestracyjny i raporty roczne są podawane do publicznej wiadomości, z

zastrzeżeniem informacji stanowiących tajemnicę handlową, mających wpływ na
działalność firmy. Rada określa i pobiera od zarejestrowanych firm audytorskich

opłaty rejestracyjne i opłaty roczne w wysokości pokrywającej koszty związane z

prowadzeniem rejestru firm audytorskich i przeglądu ich raportów.

• Rada zobowiązana jest do uwzględniania propozycji zgłaszanych przez

stowarzyszenia zawodowe księgowych lub doradców m.in. w zakresie standardów

audytu, kontroli jakości i etyki audytorów. Standardy audytu przyjęte przez Radę

powinny wymagać od zarejestrowanych firm audytorskich:
- przechowywania dokumentów związanych z przeprowadzanymi audytami i

przygotowywanymi raportami audytorskim przez co najmniej 7 lat,

- akceptacji przygotowanego raportu audytorskiego przez drugiego partnera,

oraz wykwalifikowaną osobę, która jest związana z firmą, ale która nie brała

udziału w przygotowywaniu raportu, lub niezależnego specjalistę,

- sprawdzania systemu wewnętrznej kontroli procesów księgowych w badanej

spółce publicznej oraz przygotowywania raportu z przeprowadzonej kontroli.

• Standardy kontroli jakości przyjęte przez Radę powinny odnosić się do:

- prowadzenia stałego nadzoru przez zarejestrowaną firmę audytorską nad

przestrzeganiem zasad etyki i niezależności od emitentów, dla których firma
przygotowuje raporty audytorskie,

- przeprowadzania przez zarejestrowaną firmę audytorską, w ramach własnych

struktur, procesu wewnętrznych wyjaśnień wątpliwości dotyczących

rachunkowości i audytu,

- wykonywania nadzoru nad pracami związanymi z prowadzeniem prac

audytorskich, przeprowadzania kontroli wewnętrznych w firmie oraz procedur

w zakresie zatrudnienia i szkolenia pracowników.

• Rada powinna prowadzić stałe kontrole zarejestrowanych firm audytorskich oraz

związanych z nimi biegłych rewidentów:
- w przypadku zarejestrowanych firm audytorskich przygotowujących raporty

dla ponad 100 emitentów, kontrola powinna być przeprowadzana raz do roku,

Omówienie amerykańskiej ustawy o reformie rachunkowości Opracowanie:

spółek publicznych i ochronie inwestorów

KPWiG

sierpień 2002 r.

4

- w przypadku firm przygotowujących raporty dla nie więcej niż 100 emitentów,

kontrola powinna być przeprowadzana nie rzadziej niż raz na trzy lata.

• Podczas kontroli zarejestrowanej firmy audytorskiej Rada powinna:

- identyfikować każde wykroczenie dokonane przez zarejestrowaną firmę

audytorską oraz osoby z nią związane,

- raportować każdy taki przypadek do Komisji oraz innych właściwych organów

administracyjnych,

- w przypadku wykrycia naruszeń przepisów i regulacji Rada powinna rozpocząć

formalne dochodzenie i wszcząć postępowanie dyscyplinarne.

Raport z przeprowadzonych kontroli zarejestrowanych firm audytorskich powinien
być udostępniony do publicznej wiadomości. Od decyzji podjętych przez Radę

zarejestrowane firmy audytorskie mogą się odwoływać do Komisji.

• Rada ustala sposób przeprowadzania dochodzeń i postępowań dyscyplinarnych

wobec zarejestrowanych firm audytorskich i osób z nimi związanych. Rada w
ramach przeprowadzanego postępowania może badać każde działanie w zakresie

naruszenia przepisów prawa lub przyjętych standardów postępowania. Rada ma

prawo żądać:
- złożenia zeznań przez zarejestrowaną firmę audytorską lub osoby z nią

związane,

- przygotowania dokumentów i przekazania informacji, które uzna za ważne dla

sprawy,

- wglądu do wszelkich zapisów i ksiąg zarejestrowanej firmy audytorskiej lub

osoby z nią związanej, w celu weryfikacji przedstawionych dokumentów i
informacji,

- złożenia zeznań i przygotowania dokumentów od każdej innej osoby, włącznie

z każdym klientem zarejestrowanej firmy audytorskiej.

Jeżeli zarejestrowana firma audytorska lub osoba z nią związana odmówi

współpracy z Radą w zakresie składania zeznań, dostarczenia wymaganych

informacji lub dokumentów, Rada może zawiesić albo zabronić osobie związanej
dalszej współpracy z zarejestrowaną firmą audytorską, oraz czasowo zawiesić

albo trwale cofnąć rejestrację danej firmy.

• Rada może przekazać przeprowadzenie dochodzenia Komisji, innej instytucji

federalnej, prokuratorowi generalnemu lub odpowiedniemu organowi władzy
stanowej. Wszystkie informacje i dokumenty przekazane Radzie mają charakter

poufny i posiadają uprzywilejowaną wartość w postępowaniach. Informacje i
dokumenty zebrane w trakcie dochodzenia mogą być przekazywane (z

zachowaniem statusu informacji poufnej lub uprzywilejowanej) innym organom

władzy w tym Komisji, prokuratorowi generalnemu, albo innej instytucji
federalnej. Członkowie Rady są chronieni immunitetem od odpowiedzialności

cywilnej.

• Rada, w wyniku przeprowadzonego postępowania, może nałożyć następujące

kary na zarejestrowane firmy audytorskie oraz osoby z nimi związane:
- czasowe zawieszenie albo stałe wycofanie rejestracji firmy audytorskiej,

Omówienie amerykańskiej ustawy o reformie rachunkowości Opracowanie:

spółek publicznych i ochronie inwestorów

KPWiG

sierpień 2002 r.

5

- czasowe zawieszenie albo stały zakaz wiązania się danej osoby z

zarejestrowaną firma audytorską,

- czasowe albo stale ograniczenie czynności wykonywanych przez

zarejestrowaną firmę audytorską lub osobę związaną,

- karę pieniężną w wysokości nie przekraczającej 100 000 USD dla osoby

fizycznej, oraz 2 000 000 USD dla zarejestrowanej firmy audytorskiej,

- w przypadku działania świadomego i umyślnego lub w przypadku

powtarzających się zaniedbań, które doprowadziły do naruszenia przepisów

prawa kary pieniężne mogą sięgać 750 000 USD dla osoby fizycznej, oraz 15
000 000 USD dla zarejestrowanej firmy audytorskiej,

- upomnienie oraz wymóg odbycia dodatkowego przeszkolenia.

• Rada może nakładać kary na zarejestrowane firmy audytorskie i osoby z nimi

związane, którym udowodniono działanie niezgodne z prawem, bądź tez na osoby
odpowiedzialne za nadzór nad tymi firmami/osobami. Informacje o nałożonych

karach są przekazywane do Komisji i innych właściwych organów władzy

federalnej i stanowej, a także organizacji/organów zagranicznych, od których
dana firma/osoba uzyskała licencje na przeprowadzanie audytu. Informacja o

nałożeniu kary jest podawana do publicznej wiadomości. Od decyzji Rady

zarejestrowana firma audytorska ma możliwość odwołania się do Komisji. Komisja
ma prawo do zmniejszenia, bądź zmiany nałożonej kary, a także wydania

polecenia do wznowienia postępowania w sprawie.

• Wszystkie przepisy w zakresie prowadzonych postępowań stosuje się zarówno do

podmiotów krajowych jak i zagranicznych, także w przypadku gdy firma
zagraniczna wydała jedynie opinię wykorzystaną przy przeprowadzeniu audytu

przez zarejestrowaną firmę audytorską. Zarejestrowana firma audytorska, która

korzysta z takiej opinii, powinna zapewnić zgodę firmy zagranicznej na udzielenie
niezbędnych wyjaśnień i udostępniania dokumentów w przypadku prowadzenia

postępowania.

• Komisja sprawuje bezpośredni nadzór nad działaniami Rady, także w zakresie

wydawania przepisów i regulacji. Żadna z regulacji Rady nie może być wydana,
zmieniona lub uzupełniona bez uprzedniej zgody Komisji. Komisja ma również

prawo, w imię interesu publicznego, odsunąć całą Radę lub jej poszczególnych

członków od prowadzenia danego postępowania. Roczny budżet Rady podlega
zatwierdzeniu przez Komisję. Działalność Rady finansowana jest ze środków

pochodzących z opłat rocznych wnoszonych przez emitentów publicznych
(wysokość opłaty rocznej ustalana jest przez Radę i uzależniona jest od udziału

kapitalizacji danej spółki w kapitalizacji całego rynku). Środki pochodzące z kar

pieniężnych nałożonych przez Radę są przeznaczane na programy edukacyjne dla
studentów w zakresie rachunkowości i audytu.

SPIS TREŚCI

3. NIEZALEZNOŚĆ AUDYTORÓW

Omówienie amerykańskiej ustawy o reformie rachunkowości Opracowanie:

spółek publicznych i ochronie inwestorów

KPWiG

sierpień 2002 r.

6

• Zarejestrowana firma audytorska świadcząca usługi audytorskie dla danego

emitenta publicznego, nie może równocześnie na rzecz tego emitenta świadczyć

usług w zakresie:
- prowadzenia

ksiąg, rachunkowości oraz sporządzania raportów finansowych,

- projektowania i wdrażania systemów informacji finansowej,

- przeprowadzania wycen, wydawania opinii,
- prowadzenia

usług aktuarialnych,

- outsourcing-u w zakresie wewnętrznego audytu,

- usług zarządczych i usług w zakresie zarządzania zasobami ludzkimi,
- usług delerskich, brokerskich, doradztwa inwestycyjnego i bankowości

inwestycyjnej

- usług prawnych i doradztwa nie związanego z audytem.

Poza wymienionymi usługami zarejestrowana firma audytorska przeprowadzająca

audyt danego emitenta publicznego może świadczyć na jego rzecz inne rodzaje
usług (włącznie z doradztwem podatkowym) pod warunkiem, że wyrazi na to

zgodę Komitet ds. Audytu tego emitenta. Komitet ds. Audytu oznacza organ

emitenta ustanowiony i działający w ramach Rady Dyrektorów, a jeżeli w spółce
taki organ nie jest wyodrębniony to przez Komitet ds. Audytu rozumie się całą

Radę Dyrektorów.

• Komitet ds. Audytu emitenta publicznego musi każdorazowo wyrazić zgodę na

wykonywanie przez zarejestrowaną firmę audytorską usług związanych z audytem
oraz wszystkich innych usług, chyba że suma usług nie związanych z audytem

wykonywanych przez zarejestrowaną firmę audytorską na rzecz danego emitenta,

stanowi nie więcej niż 5% całej sumy płaconej przez emitenta zarejestrowanej
firmie audytorskiej. Wyrażenie przez Komitet ds. Audytu zgody na świadczenie

dodatkowych usług przez zarejestrowaną firmę audytorską przeprowadzającą

audyt jest upubliczniane w raportach okresowych emitenta.

• Zarejestrowana firma audytorska świadcząca usługi audytorskie dla danego

emitenta publicznego, zobowiązana jest do przedkładania Komitetowi ds. Audytu

tego emitenta okresowego sprawozdania dotyczącego:

- wszystkich najistotniejszych kwestii związanych ze sposobem przeprowadzania

audytu,

- wszystkich alternatywnych sposobów traktowania informacji finansowych w

zakresie generalnie akceptowanych zasad rachunkowości, które były ustalone i
dyskutowane z zarządem emitenta,

- wszystkie możliwe sposoby wykorzystania alternatywnych sposobów

przedstawiania informacji i sposobów preferowanych przez wykonującego

audyt,

-

każdej pisemnej komunikacji pomiędzy zarejestrowaną firmą audytorską, a
zarządem emitenta.

• Ustawa zabrania świadczenia przez zarejestrowaną firmę audytorską

jakichkolwiek usług audytorskich na rzecz emitenta, którego którykolwiek członek

kadry zarządzającej (chief executive officer, controller, chief financial officer, chief

accounting officer) był zatrudniony w tej firmie audytorskiej i uczestniczył w

Omówienie amerykańskiej ustawy o reformie rachunkowości Opracowanie:

spółek publicznych i ochronie inwestorów

KPWiG

sierpień 2002 r.

7

audycie tegoż emitenta w okresie ostatniego roku od daty rozpoczęcie obecnego
audytu.

SPIS TREŚCI

4. ODPOWIEDZIALNOŚĆ KORPORACYJNA

• Zgodnie z ustawą Komisja wydaje krajowym giełdom i rynkom pozagiełdowym

zakaz notowania papierów wartościowych emitentów, którzy naruszą jakikolwiek z
poniższych wymogów (jednocześnie Komisja ma obowiązek zapewnienia

odpowiednich procedur naprawczych, które pozwoliłyby emitentowi uniknąć

zakazu notowania po dostosowaniu się do wymienionych wymogów):
1) Komitet ds. Audytu emitenta publicznego powinien być bezpośrednio

odpowiedzialny za zatrudnienie, wynagrodzenie i nadzór nad pracami

zatrudnionej firmy audytorskiej,

2) każdy członek Komitetu ds. Audytu emitenta publicznego powinien być

członkiem Rady Dyrektorów; powinien być również niezależny (nie może

udzielać konsultacji, doradzać, pobierać jakichkolwiek opłat ani w żaden inny
sposób być związany z emitentem poza wykonywaniem zadań jako członka

Komitetu lub Rady Dyrektorów),

3) u każdego emitenta Komitet ds. Audytu powinien ustanowić procedury:

a) postępowania ze skargami otrzymanymi przez emitenta dotyczącymi

księgowania, kontroli wewnętrznej, a także spraw związanych z

przeprowadzanym audytem,

b) postępowania z poufnymi, anonimowymi doniesieniami pracowników

emitenta dotyczącymi poprawności księgowania, bądź audytu,

4) każdy Komitet ds. Audytu emitenta powinien mieć prawo powołania

niezależnego doradcy, jeżeli jest to niezbędne do prawidłowego wypełniania

jego obowiązków,

5) każdy emitent powinien zapewnić odpowiednie środki na zatrudnienie firmy

audytorskiej, a także innych doradców wspomnianych powyżej.

• Do każdego raportu okresowego składanego przez publicznego emitenta ma być

dołączone pisemne oświadczenie kadry zarządzającej emitenta (chief executive
officer, chief financial officer), stwierdzające poprawność ujawnionych informacji i

faktów dotyczących emitenta, które zostały zawarte w raporcie, a także

potwierdzenie tego, że przedstawione informacje w pełni prezentują istotne
aspekty działalności i sytuacji finansowej emitenta.

• Ustawa zabrania podejmowania jakichkolwiek działań przez kadrę zarządzającą

emitenta (any officer or director) mających na celu manipulację lub

wprowadzenie w błąd zarejestrowanej firmy audytorskiej przeprowadzającej
audyt. Komisja ma wyłączne prawo występowania w sprawach cywilnych

dotyczących naruszenia tego wymogu.

• Jeżeli emitent na skutek nieprawidłowości w raporcie jest zobowiązany do

zrewidowania raportu i powtórnego przedstawienia swojej sytuacji finansowej, to
kadra zarządzająca (chief executive officer, chief finacial officer):

Omówienie amerykańskiej ustawy o reformie rachunkowości Opracowanie:

spółek publicznych i ochronie inwestorów

KPWiG

sierpień 2002 r.

8

1) traci wszystkie premie i inne korzyści związane z programami motywacyjnymi,

które otrzymała od emitenta w okresie 12 miesięcy od złożenia raportu

zawierającego nieprawidłowości,

2) traci wszelkie zyski zrealizowane na sprzedaży papierów wartościowych

emitenta w okresie 12 miesięcy od złożenia nieprawidłowego raportu.

• Ustawa zabrania kadrze kierowniczej emitenta (any director or executive officer)

kupna lub sprzedaży papierów wartościowych publicznego emitenta podczas tzw.

black-out period, czyli okresu 30 dni od przesłania komunikatu dotyczącego
wrażliwych informacji związanych z zarządzaniem planem emerytalnym emitenta.

Wszelkie korzyści majątkowe osiągnięte przez kadrę kierowniczą emitenta na
skutek naruszenia tego przepisu podlegają zwrotowi emitentowi.

SPIS TREŚCI

5. ROZSZERZONE OBOWIĄZKI INFORMACYJNE

• Każdy raport finansowy sporządzony zgodnie z obowiązującymi zasadami

powinien odzwierciedlać wszystkie istotne zastrzeżenia zidentyfikowane przez
zarejestrowaną firmę audytorską. Komisja jest zobowiązana do opracowania

przepisów nakładających na publicznych emitentów obowiązek ujawniania

wszelkich materiałów dotyczących jakichkolwiek transakcji i zobowiązań
pozabilansowych oraz innych umów i zobowiązań wobec jednostek

nieskonsolidowanych lub innych osób, które mogą w istotny sposób wpłynąć na

wyniki i sytuację finansową spółki. Komisja ma sporządzić raport na temat pozycji
pozabilansowych, w którym powinna być zbadana wielkość transakcji i

zobowiązań pozabilansowych. Ponadto, raport ma stwierdzać, czy podmioty

przestrzegają ogólnie akceptowane zasady księgowości w tym zakresie.

• Komisja jest zobowiązana do wydania przepisów, które uregulują sposób

publikowania sprawozdań finansowych pro forma, tak aby:

1) nie zawierały stwierdzeń nieprawdziwych, bądź nie pomijały istotnych faktów,

co mogłoby wprowadzać w błąd,

2) przedstawiały kondycję finansową oraz wyniki operacji emitenta zgodnie z

ogólnie akceptowanymi zasadami księgowości.

• Zgodnie z ustawą udzielanie pożyczek przez publicznego emitenta jego kadrze

kierowniczej jest zabronione. Nie dotyczy to sytuacji, gdy emitent regularnie
udziela takich pożyczek wszystkim pozostałym pracownikom na takich samych

zasadach, bądź udziela ich rynkowo na takich samych warunkach jak innym
konsumentom w ramach normalnej działalności emitenta.

• Komisja jest zobowiązana do wydania reguł zobowiązujących zarejestrowane

firmy audytorskie badające publicznych emitentów do włączania do każdego

raportu rocznego raportu kontroli wewnętrznej emitenta. Zarejestrowana firma
audytorska sprawdza zgodność raportu kontroli wewnętrznej z procedurami

ustalonymi przez Komisję. Komisja ma również obowiązek przygotować regulacje,

które zobowiązują emitentów do przyjęcia kodeksu etycznego dotyczącego

Omówienie amerykańskiej ustawy o reformie rachunkowości Opracowanie:

spółek publicznych i ochronie inwestorów

KPWiG

sierpień 2002 r.

9

wyższej kadry zarządzającej oraz ujawniania wraz z raportami okresowymi, czy
przestrzegają oni zasad przyjętego kodeksu. Kodeks etyczny emitenta ma być

dostępny publicznie.

• Komisja jest zobowiązana do wydania reguł nakazujących zarejestrowanej firmie

audytorskiej badającej sprawozdania finansowe publicznych emitentów włączanie
do każdego raportu okresowego informacji, czy w skład Komitetu ds. Audytu

danego emitenta wchodzi co najmniej jeden ekspert finansowy. Ekspertem

finansowym może być uznana osoba, która dzięki swojemu wykształceniu i
doświadczeniu: 1) zna zasady księgowości, 2) ma doświadczenie w sporządzaniu

lub audytowaniu sprawozdań finansowych podobnych emitentów oraz w
stosowaniu zasad rachunkowości, 3) ma doświadczenie w prowadzeniu kontroli

wewnętrznej.

SPIS TREŚCI

6. KONFLIKT INTERESÓW – ZASADY DOTYCZĄCE ANALITYKÓW

• Komisja ma opracować zasady dotyczące unikania konfliktu interesów przez

analityków w celu zwiększenie obiektywizmu publikowanych raportów i

rekomendacji, które mają odnosić się do:

1) zwiększenia publicznego zaufania do rekomendacji, obiektywizmu oraz

niezależności analityków poprzez:

a) ograniczenie możliwości akceptowania raportów analitycznych przez osoby

z działu bankowości inwestycyjnej lub osoby nie odpowiadające
bezpośrednio za badania,

b) ograniczenie możliwości nadzoru nad analitykami jedynie do pracowników

domu maklerskiego, którzy nie są związani z działem bankowości
inwestycyjnej,

c)

zapewnienie ochrony analitykom przed negatywnymi działaniami
pracowników działu bankowości inwestycyjnej w związku z ewentualnym

wydaniem negatywnej opinii inwestycyjnej,

2) zdefiniowania okresu, w którym dom maklerski biorący udział w publicznej

ofercie, nie może wydawać rekomendacji dotyczących tego emitenta i

emitowanych papierów wartościowych,

3) ustanowienie strukturalnych i instytucjonalnych zabezpieczeń przed wpływem

działu bankowości inwestycyjnej na raporty inwestycyjne i rekomendacje.

• Komisja ma opracować zasady zobowiązujące analityków do ujawniania w

każdym raporcie lub rekomendacji ewentualnego konfliktu interesów, a

szczególnie:
1) poziomu zadłużenia u emitenta lub inwestycji w papiery emitenta dokonanej

przez analityka oceniającego danego emitenta,

2) wynagrodzenia, bądź jakichkolwiek opłat na rzecz domu maklerskiego lub

powiązanych jednostek (w tym analityka) dokonanych przez emitenta,

3) powiązań usługodawca – klient pomiędzy oceniającym domem maklerskim, a

ocenianym emitentem w ciągu roku poprzedzającego publikację oceny,

Omówienie amerykańskiej ustawy o reformie rachunkowości Opracowanie:

spółek publicznych i ochronie inwestorów

KPWiG

sierpień 2002 r.

10

4) oświadczenia, czy wynagrodzenie analityka jest związane z przychodami działu

bankowości inwestycyjnej danego domu maklerskiego.

SPIS TREŚCI

7. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA KOMISJI ORAZ JEJ UPRAWNIENIA

• Poza innymi środkami, Komisji przyznano dodatkowo 776 mln USD na wydatki

związane z wypełnianiem ustawowych obowiązków w 2003 roku, z czego m.in.:

1) 98 mln USD na powiększenie zatrudnienia w Komisji o 200 specjalistów

nadzoru nad audytorami i audytem,

2) 108,4 mln USD na technologie informatyczne, poprawę bezpieczeństwa oraz

wszelkie działanie mające związek z wydarzeniami z 11 września 2001 roku,

3) 102,7 mln USD na dodatkowe wynagrodzenie, pensje i premie dla

pracowników.

• Komisja może wydać czasowy lub stały zakaz reprezentowania publicznych

emitentów przed Komisją przez osoby, które zostały uznane za: 1) nie

posiadające wystarczających kwalifikacji, 2) nie uczciwe, które zaangażowane są
lub były w przedsięwzięcia związane z naruszeniem etyki zawodowej lub

świadomie naruszające regulacje i przepisy prawa. Ustawa ustanawia także reguły

postępowania dla adwokatów zatrudnianych przez spółki publiczne (attorneys),
zobowiązując ich do ujawniania dyrektorowi departamentu prawnego lub

dyrektorowi generalnemu przypadków istotnego naruszenia prawa papierów

wartościowych lub złamania reguł rzetelności wykonywania zarządu (fiduciary
duty) przez spółkę lub jej pełnomocnika. Jeśli powiadomione osoby nie podejmą

stosownych działań, to wówczas adwokat powinien powiadomić Radę Dyrektorów

lub podległą jej jednostkę kontroli wewnętrznej.

• Ustawa przewiduje surowe kary w postaci grzywny i/lub kary więzienia do 10 lat

dla osób świadomie zmieniających, niszczących, ukrywających, fałszujących lub

dokonujących zmian w zapisach lub dokumentach z zamiarem utrudnienia

śledztwa lub postępowania administracyjnego uprawnionym departamentom i
agencjom rządowym.

• Firmy audytorskie badając spółkę powinny przechowywać dokumenty przez okres

5 lat, licząc od końca okresu obrachunkowego, w którym audyt był

przeprowadzony. Nie przestrzeganie ww. przepisu jest zagrożone karą grzywny
i/lub więzienia do 5 lat. Dodatkowo, Komisja zobowiązana została do dokonania

przeglądu i uzupełnienia wytycznych (Federal Sentencing Guidelines) w zakresie
oszustw.

• Żadna spółka, jej pracownik, kontrahent lub jego przedstawiciel nie mogą

dyskryminować pracownika spółki, który dostarczył informacji lub pomagał w

prowadzeniu śledztwa w sprawie o działanie na szkodę akcjonariuszy. Osoby,
które świadomie oszukują inwestorów z wykorzystaniem papierów wartościowych

będą ukarane karą grzywny i/lub więzienia do 10 lat. Podobnej karze podlegają

Omówienie amerykańskiej ustawy o reformie rachunkowości Opracowanie:

spółek publicznych i ochronie inwestorów

KPWiG

sierpień 2002 r.

11

osoby działające w zmowie mającej na celu oszukanie rządu Stanów
Zjednoczonych.

• Zmieniona została także formuła odpowiedzialności za dokumenty korporacji, które

są udostępniane publicznie. Każdy raport okresowy zawierający sprawozdania

finansowe emitenta powinien być poszerzany o pisemne oświadczenie
Przewodniczącego Rady Dyrektorów, dyrektora generalnego i dyrektora

finansowego (lub ich odpowiedników) stwierdzające prawdziwość zamieszczonych

informacji. Złamanie tej reguły jest zagrożone karą do 500 tys. dolarów i/lub karą
więzienia do 5 lat, zaś w odniesieniu do osób, które czynią to świadomie kara jest

dwukrotnie większa.

• Jeśli w trakcie dochodzenia Komisji mającego za przedmiot podejrzenie o złamanie

prawa papierów wartościowych przez emitenta, osoby nim zarządzające,
dyrektorów, partnerów, osoby kontrolujące, agentów lub pracowników, zaistnieje

podejrzenie, że emitent zamierza dokonać nadzwyczajnych płatności na rzecz ww.
osób, Komisja może wystąpić do sądu o wydanie nakazu przelania pieniędzy z

tytułu tych płatności na tymczasowy rachunek podlegający nadzorowi sądu.

Komisja może również wydać zakaz pełnienia funkcji dyrektorskich w spółkach
publicznych w odniesieniu do osób naruszających prawo w zakresie

przygotowywania i przechowywania raportów.

• Naczelne Biuro Obrachunkowe (General Accounting Office) zostało zobligowane do

przeprowadzenia w okresie najbliższego roku następujących badań: 1)
zidentyfikowania czynników, które doprowadziły do konsolidacji rynku usług

audytorskich oraz wskazanie potencjalnych skutków tych zmian, 2)

zaproponowania działań mających na celu zwiększenie konkurencji wśród
audytorów obsługujących duże koncerny, 3) identyfikacji problemów wynikających

z ograniczonej konkurencji wśród audytorów, a w szczególności wyższych

kosztów, niższej jakości usług i utraty niezależności audytorów. Natomiast Komisja
została zobowiązana do zbadania działalności agencji ratingowych, a zwłaszcza:

ich znaczenia dla emitentów i inwestorów, barier wejścia na rynek ratingowy i

konfliktu interesów w działalności agencji ratingowych.