Zapraszamy na naszą stronę

www.wydped.com.pl

43

Projekt – lektura szkolna

Joanna Piasta-Siechowicz

Jak pracować z lekturą?

(propozycje metodyczne)

1, 2

TEMAT: Pierwsze spotkanie z lekturą

Pinokio.

Cel główny: przygotowanie do myślenia charakterystycznego dla badacza,
stawianie hipotezy.

Cele – uczeń:

– rozumie przeczytany tekst, przewiduje ewentualną zawartość rozdziału

po treści tytułu,

– rozpoznaje wypowiedzenia oznajmujące,
– umie przeredagować wypowiedzenie oznajmujące na pytające.

Metody: praca z tekstem, ćwiczenia praktyczne, tworzenie listy pytań.

Materiały i środki: egzemplarze lektury Pinokio, papierowe losy z liczbami od
1 do 35 (lub tyle numerów, ilu jest uczniów w klasie).

Przebieg lekcji:

* Uczniowie losują numer rozdziału.
* Każdy uczeń czyta po cichu tytuł wylosowanego rozdziału (zgłasza, na-

stępnie wyjaśnia z nauczycielem ewentualne wątpliwości).

* Nauczyciel wręcza uczniom (lub wcześniej rysuje na tablicy) wzór tabeli

do uzupełnienia przez uczniów.

P

rojekt – lektura szkolna

2

Zapraszamy na naszą stronę

www.wydped.com.pl

44

„Język Polski w Szkole IV–VI” R. IX, nr 4

Tytuł rozdziału

Przewidywana wiedza,

którą zdobędziesz po

przeczytaniu rozdziału

Czy przewidywania

okazały się zgodne

z treścią rozdziału

1.

2.

3.

Wzór:
Pinokio w końcu prze-
staje być pajacem
i zmienia się w chłopca.

Czy Pinokio w końcu
przestanie być pajacem
i zamieni się w chłopca?

Tak. Pinokio przestał
być pajacem i zamienił
się w chłopca.

* Uczniowie ponownie czytają tytuły wylosowanych rozdziałów i uzupeł-
niają 1. i 2. rubrykę tabeli. Następnie po cichu czytają cały rozdział, żeby
uzupełnić 3. rubrykę tabeli.

* Po uzupełnieniu tabeli przez wszystkich uczniów – swobodne wypowie-
dzi: Czy ich oczekiwania jako czytelników spełniły się po przeczytaniu
tytułu rozdziału?

* Na zakończenie – ukierunkowana przez nauczyciela analiza wypowie-
dzeń, które znalazły się w poszczególnych rubrykach tabeli.

Oczekiwane rezultaty:

Rubryka 1. – wypowiedzenia oznajmujące;

czas teraźniejszy;

2. – wypowiedzenia pytające;

czas przyszły;

3. – wypowiedzenia oznajmujące;

czas przeszły.

Uwaga: Ta lekcja powinna być przeprowadzona ok. dwa tygodnie przed przy-
stąpieniem do omawiania lektury. Wszyscy uczniowie powinni dysponować
egzemplarzami książki.

Zapraszamy na naszą stronę

www.wydped.com.pl

45

Projekt – lektura szkolna

3, 4

TEMAT: Jak powstał drewniany pajac Pinokio?

Cele operacyjne – uczeń:

– rozumie przeczytany tekst,
– odpowiada precyzyjnie na pytania,
– wyszukuje informacje w tekście,
– wyodrębnia wydarzenia z zachowaniem chronologii,
– opowiada zdarzenia w roli,
– słucha aktywnie.

Metody:

– podające (pogadanka, objaśnienie),
– praktyczne (praca z tekstem, ćwiczenia przedmiotowe),
– pytań i odpowiedzi.

Materiały: lektura Pinokio, schematy zdań, paski papieru, fl amastry, tablica
korkowa (lub inna).

Informacje dla nauczyciela:

Przebieg lekcji

1. Swobodne wypowiedzi uczniów – o czym jest lektura Pinokio?
2. Wprowadzenie – wyjaśnienie nauczyciela (ksero jako notatka do wkle-

jenia do zeszytu).

* Pinokio (wł. Pinocchio) – tytułowy bohater powieści Carla Collodiego.
* Powieść dla dzieci Le Avventure di Pinocchio ukazywała się w odcinkach
w latach (1881–1883), początkowo jako Storia di un burattino (Historie
marionetki). Jako książka została wydana w 1883 r. Powieść opowiada
o przygodach drewnianego pajacyka Pinokia i jego „ojca” stolarza Dżep-
petta. Charakterystyczną cechą Pinokia było wydłużanie się jego nosa pod
wpływem kłamstw.

Zapraszamy na naszą stronę

www.wydped.com.pl

46

„Język Polski w Szkole IV–VI” R. IX, nr 4

* Pinokio zaliczany jest do klasyki literatury dla dzieci. Powieść docze-
kała się wersji fi lmowych, a pomysł wydłużania się nosa u kłamcy stał się
rozpoznawalnym motywem kulturowym. Adaptacja Pinokia była drugim
pełnometrażowym fi lmem animowanym Disneya. W kinach ukazała się
7 lutego 1940 roku.
* W oparciu o książkę powstała baśń muzyczna Pinokio z muzyką Wło-
dzimierza Korcza.
* Aleksiej Nikołajewicz Tołstoj napisał własną wersję historii lalki Buratino.
* Ekranizacje:
Pinokio – pełnometrażowy fi lm animowany z 1940 r.
Pinokio – fi lm fabularny z 1972 r.
Pinokio – fi lm fabularny z 1996 r.
Pinokio – fi lm fabularny z 2002 r.

Lekcja właściwa:

1. Podanie tematu lekcji: Jak powstał drewniany pajac Pinokio?
2. Praca w 4 grupach: prezenter każdej grupy losuje dwa schematy zdań

(patrz załącznik). Otrzymuje od nauczyciela szerokie paski papieru.

a) polecenia dla grupy:
* Wykorzystując treść pierwszych trzech rozdziałów, dopisz określenia
i uzupełnij podane wypowiedzenia.
* Nowe wypowiedzenie zapisz na pasku papieru.
* Swoje wypowiedzenia ułóż według kolejności.
3. Prezenter każdej grupy odczytuje w kolejności uzupełnione zdania swo-

jej grupy. Pozostali uczniowie sprawdzają, czy wykorzystano dokładnie
informacje z tekstu.

4. Uczniowie przypinają do tablicy korkowej zdania we właściwej kolej-

ności:

a) ustalają, jakie wyrazy mogą wskazywać na następstwo czasowe (zapisują
do zeszytów), np.:

było:

przedtem, wcześniej, przed chwilą (godziną, miesiącem)

jest:

jednocześnie, równocześnie, w tym samym czasie

będzie: potem, następnie, za chwilę (godzinę, miesiąc) później, po chwili

Zapraszamy na naszą stronę

www.wydped.com.pl

47

Projekt – lektura szkolna

5. Głośne odczytanie zdań ułożonych zgodnie z chronologią wydarzeń.

Ewentualne „rozsuwanie” zdań (pasków) i dopisywanie informacji uzu-
pełniających.

6.

Głośne odczytanie zakończonego opowiadania. Następnie czytanie
w roli:

– majstra Wisienki,
– Dżeppetta,
– Pinokia.

Uczniowie po wysłuchaniu powinni wskazać, gdzie następują zmiany
w opowiadaniu czytanym w roli.
7. Ponowna praca w grupach.
Polecenie:
* Kolorem czerwonym zamaluj kółka, w które wpisana jest nazwa czynno-
ści.
* Kolorem różowym zamaluj kółko, w które wpisany jest wykonawca czyn-
ności.
* Pozostałe kółka zamaluj na żółto. Następnie wypełnij wg wzoru:

czynność

........................................................ spadł ....................................................

(część mowy)

(część zdania)

wykonawca czynności

.......................................................... liść .....................................................

(część mowy)

(część zdania)

Grupy wymieniają się schematami zdań, aż rozwiążą wszystkie.

Zapraszamy na naszą stronę

www.wydped.com.pl

48

„Język Polski w Szkole IV–VI” R. IX, nr 4

drewno

znalazło się

w warsztacie

co

?

gdzie

?

Stolarz

i Dżepetto

pokłócili się

z powodu
gadającego
drewna

kto

?

dlaczego

?

Dżepetto

wystrugał

pajaca

kto

?

co

?

Dżepetto

nazwał

pajaca

kto

?

kogo

?

Pinokio

jak

?

Zapraszamy na naszą stronę

www.wydped.com.pl

49

Projekt – lektura szkolna

stolarz

chciał
zrobić

nogę

kto

?

co

?

drewno

zaczęło
mówić

cichutko

co

?

jak

?

Wisienka

padł

jak
rażony
piorunem

kto

?

jak

?

Karabinierzy

zabrali

Dżepetta

kto

?

kogo

?

Zapraszamy na naszą stronę

www.wydped.com.pl

50

„Język Polski w Szkole IV–VI” R. IX, nr 4

1

Wszyscy uczący doskonale wiedzą, że dla wielu uczniów próba

nauczenia się materiału objętego lekcją stanowi przeszkodę nie do
pokonania. Powód? Brak zrozumienia czytanego tekstu. Dlatego
należy wypracować skuteczne metody czytania ze zrozumieniem.
W działaniach zmierzających do osiągnięcia tego celu może wspo-
móc nauczyciela publikacja Douga Buehla

Strategie aktywnego

Strategie aktywnego

nauczania, czyli jak efektownie nauczać i skutecznie uczyć się

nauczania, czyli jak efektownie nauczać i skutecznie uczyć się.
Autor proponuje 45 strategii nauczania, i co ciekawe, możliwych
do zastosowania w szkołach podstawowych, ponadpodstawowych
i średnich. Stosowanie tych strategii pozwala na osiągnięcie skutecz-
ności w procesie kształcenia uczniów aktywnych, samodzielnych,
dążących do określonego celu.

Jedną ze wspomnianych 45 strategii jest strategia nauczania „Tro-

pem bohatera”. Uczeń występuje w roli detektywa i zaczyna śledzić
i obserwować bohatera literackiego. Procedura poznawania bohate-
ra umożliwia właściwą interpretację utworu literackiego.

W tym celu dzielimy zespół uczniowski na cztery grupy. Każda

z nich zajmuje się bohaterem lektury, rozpatrując różne zagadnienia
z nim związane i poszukując w tekście odpowiednich materiałów.

grupa I Co robi Pinokio?
grupa II Co mówi i myśli Pinokio?
grupa III Co o Pinokio myślą inni?
grupa IV W jaki sposób Pinokio się zmienia?
Następnie, zdając relację z wykonania zadania, uzupełniają sche-

mat (patrz. str. 51).

Zapraszamy na naszą stronę

www.wydped.com.pl

51

Projekt – lektura szkolna

Co robi bohater?

W jaki sposób bohater si

ę zmienia?

Pinokio

Co mówi i my

śli bahater?

Co o bohaterze sądz

ą inni?

Główna myśl utworu: ................................................................................

Zapraszamy na naszą stronę

www.wydped.com.pl

52

„Język Polski w Szkole IV–VI” R. IX, nr 4

Co robi Pinokio?

Od pierwszych chwil

dokucza ojcu.

Nie s

łucha

żadnych do-

brych rad.

Nie chodzi do szk

oł

y.

Uciek

a z domu.

Ulega wp

ływom i namo-

wom oszustów

.

Oszukuje wró

żk

ę.

W jaki sposób P

inokio si

ę zmienia?

Zaczyna myśleć o innych
(Wróżka, Alidor, Tuń-
czyk).

Pinokio

Problem

Przeobrażenie drewnianego

pajaca w chłopca.

… łazęga,
hultaj,
nicpoń;

… dobry
chłopak,
pełen zapału
do nauki;

… stałem się
porządnym
chłopcem.

Nikogo nie słucha,
uważa, że on jest najmą-
drzejszy.

Co mówi i my

śli P
inokio?

Zrozumiał, że bez nauki
i pracy nic nie osiągnie.

W trudnych momentach
zawsze mówi o ojcu,
przyrzeka poprawę
i błaga o ratunek.

Zaczął pracować
i uczyć się.

Marzy o zdobyciu bo-
gactwa, ale bez pracy
i nauki.

Z narażeniem życia
uratował ojca.

W marzeniach zaspo-
kaja własne egoistyczne
zachcianki, nie myśli
o innych.

Zaopiekował się starym
ojcem.

Po trudnych przejściach
postanawia się zmienić.

Został chłopcem – czło-
wiekiem.

Marzy, żeby zostać
człowiekiem.

Świer

szcz

: T

en pajacyk to wierutny nicpo

ń.

To

hultaj, nicpo

ń i

łaz

ęga. T

en pajac to nie-

pos

łuszny syn.

Og

ni

oj

ad

: D

zi

el

ny z c

ie

bi

e (

P

in

ok

io

)

ch

łopie

c.

Papuga

: P

inokio (…) jeste

ś taki niem

ądry…

Wr

óż

ka

: M

asz d

ob

re s

er

ce

, a ch

ło

pc

y, c

o

ma

ją

d

ob

re s

er

ce

, ch

oć

by by

li u

rw

is

am

i

i m

ie

li z

łe n

aw

yk

i, z

aw

sz

e m

og

ą si

ę po

pr

a-

wi

ć i p

ow

ró

ci

ć na

d

obr

ą dr

og

ę.

Co o Pinokio s

ądz

ą inni?

Główna myśl utworu: Dojrzewanie dziecka. Uczenie się człowieczeństwa.

Oczekiwane rezultaty pracy zespołu klasowego: