10

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 54 • 7.07.2008 r.

RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO

Porady eksperta

Kto musi, a kto może

stosować MSR-y?

Sporządzanie sprawozdania finansowego zgodnie z MSR-ami jest dopusz-

czone w przypadku ściśle określonej grupy jednostek. Pozostałe jednostki

stosują rodzime przepisy, a jedynie w kwestiach nieuregulowanych przez

ustawę o rachunkowości i krajowe standardy rachunkowości mogą sięgać

do MSR-ów.

Jednostki stosujące MSR-y

Jednostki, które muszą obowiązkowo stosować Międzynarodowe Standardy

Rachunkowości oraz Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej, wy-

mienia art. 55 ust. 6a ustawy o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.).

Zgodnie z tym przepisem MSR stosowane być muszą do:

– skonsolidowanych sprawozdań finansowych emitentów papierów wartościowych,

o których mowa w art. 4 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady Unii

Europejskiej z dnia 19 lipca 2002 r. nr 1606/2002/WE w sprawie stosowania mię-

dzynarodowych standardów rachunkowości (Dz. Urz. WE L 243 z 11.09.2002, str. 1;

Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 29, str. 609), oraz

– skonsolidowanych sprawozdań finansowych banków.

Począwszy od roku obrotowego rozpoczynającego się w 2007 r. zgodnie z MSR muszą

być sporządzane także skonsolidowane sprawozdania finansowe emitentów wyłącznie

dłużnych papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na jednym z rynków regulo-

wanych krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Wynika to z art. 2 ustawy o zmianie

ustawy o rachunkowości oraz o zmianie ustawy o biegłych rewidentach i ich samorządzie

(Dz. U. z 2004 r. nr 213, poz. 2155 ze zm.). Wcześniej jednostki te mogły stosować MSR,

jeśli dokonały takiego wyboru.

Ustawa o rachunkowości określa również, które jednostki mogą dobrowolnie stosować

MSR. Mianowicie MSR stosowane być mogą do:

– skonsolidowanych sprawozdań finansowych emitentów papierów wartościowych

zamierzających ubiegać się lub ubiegających się o ich dopuszczenie do obrotu na jed-

nym z rynków regulowanych krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (art. 55

ust. 6b ustawy),

– skonsolidowanych sprawozdań finansowych jednostek wchodzących w skład grupy

kapitałowej, w której jednostka dominująca wyższego szczebla sporządza skonsoli-

dowane sprawozdanie finansowe zgodnie z MSR (art. 55 ust. 6c ustawy).

Decyzję w sprawie sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych zgodnie

z MSR przez te jednostki podejmuje organ zatwierdzający jednostki dominującej.

Ponadto w oparciu o MSR jednostkowe sprawozdania finansowe sporządzać mogą:

– emitenci papierów wartościowych dopuszczeni i zamierzający ubiegać się lub

ubiegający się o dopuszczenie do obrotu na jednym z rynków regulowanych krajów

Europejskiego Obszaru Gospodarczego (art. 45 ust. 1a ustawy),

– jednostki wchodzące w skład grupy kapitałowej, w której jednostka dominująca

sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowe zgodnie z MSR (art. 45 ust. 1b

ustawy).

Decyzję w sprawie sporządzania sprawozdań finansowych zgodnie z MSR, przez te

jednostki podejmuje organ zatwierdzający.

Warto też wspomnieć, że od 1 stycznia 2009 r. wraz z nowelizacją ustawy o rachunko-

wości wejdzie w życie art. 45 ust. 1e, który mówi, że sprawozdania finansowe oddziałów

przedsiębiorcy zagranicznego mogą być sporządzane zgodnie z MSR, jeżeli przedsiębiorca

ten sporządza sprawozdanie finansowe zgodnie z MSR.

Jednostki sporządzające sprawozdania finansowe zgodnie z MSR, w zakresie nie-

uregulowanym przez MSR stosują przepisy ustawy o rachunkowości oraz przepisy

wykonawcze wydane na jej podstawie. Wynika to z art. 2 ust. 3 ustawy o rachunkowości.

Przykładowo, MSR-y nie regulują zagadnień dotyczących inwentaryzacji czy badania i ogła-

szania sprawozdań finansowych, w tych więc kwestiach zastosowanie będą miały przepisy

ustawy o rachunkowości. Warto pamiętać, że od 1 stycznia 2009 r. roczne sprawozdania

finansowe jednostek sporządzone zgodnie z MSR podlegają obowiązkowemu badaniu przez

biegłego rewidenta (zmieniony art. 64 ust. 3 ustawy o rachunkowości).

Jednostki stosujące ustawę o rachunkowości

Jednostki, co do których ustawa nie przewiduje obowiązku ani możliwości sporządzania

sprawozdań finansowych zgodnie z MSR, stosują przepisy ustawy o rachunkowości. W spra-

wach nieuregulowanych przepisami ustawy jednostki mogą stosować krajowe standardy

rachunkowości wydane przez Komitet Standardów Rachunkowości. Natomiast w przypadku

braku odpowiedniego standardu krajowego, jednostki te mogą stosować MSR. Stanowi tak

art. 10 ust. 3 ustawy o rachunkowości.

Oznacza to, że jednostki sporządzające sprawozdania finansowe zgodnie z ustawą

o rachunkowości w przypadku gdy nie znajdą w tej ustawie szczegółowych regulacji

na dany temat, w pierwszej kolejności mogą szukać ich w krajowych standardach

rachunkowości, wydanych przez Komitet Standardów Rachunkowości. Dotychczas

mamy 5 uchwalonych standardów:

– nr 1 „Rachunek przepływów pieniężnych”,

– nr 2 „Podatek dochodowy”,

– nr 3 „Niezakończone usługi budowlane”,

– nr 4 „Utrata wartości aktywów”,

– nr 5 „Leasing, najem i dzierżawa”.

Trwają prace nad kolejnym krajowym standardem rachunkowości, zatytułowanym

„Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe”. Treść

powyższych standardów jest dostępna na stronie internetowej Ministerstwa Finansów

(www.mf.gov.pl).

Jeżeli jednak ustawa o rachunkowości nie reguluje danej kwestii i nie ma krajo-

wego standardu o tej tematyce – wówczas można zastosować rozwiązanie wynikające

z MSR.

Zaznaczmy, że jednostki sporządzające swoje sprawozdanie finansowe na zasadach

wynikających z ustawy o rachunkowości nie mają obowiązku stosowania krajowych stan-

dardów rachunkowości ani MSR – w art. 10 ust. 3 ustawy mówi się, że jednostka może je

zastosować. W przypadku gdy jednostka postanowi o stosowaniu krajowych standardów

rachunkowości lub MSR, powinna wybrane rozwiązania wynikające z tych aktów zapisać

w zasadach (polityce) rachunkowości.

Dorota Przybyszewska

Niedobór paliwa na stacji benzynowej

Prowadzimy stację benzynową. Pewnego dnia kierowca zatankował pa-

liwo i odjechał. Pracownik stacji nie zauważył tego i skasował na drukarce

fiskalnej (podpięta automatycznie do komputera) transakcję jako gotów-

kową. Transakcja ta została ujęta w księgach na koncie 73-0 „Sprzedaż

towarów”. Jak to poprawić? Jak zaksięgować protokół policji o kradzieży

paliwa i zawiadomienie o niewykryciu sprawcy?

Z pytania wynika, że wydanie paliwa na stacji benzynowej jest automatycznie

zapisywane w pamięci kasy rejestrującej. Jednostka na podstawie wydruku z kasy re-

jestrującej (raportu kasowego) zaksięgowała przychód ze sprzedaży towaru (paliwa):

a) wartość utargu gotówkowego wynikająca z raportu kasowego

– Wn konto 10 „Kasa”,

b) wartość sprzedaży netto wynikająca z raportu

– Ma konto 73-0 „Sprzedaż towarów”,

c) VAT należny zawarty w utargu

– Ma konto 22-2 „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należ-

nego”.

Zaksięgowano więc sprzedaż i zapłatę za sprzedany towar (paliwo).Natomiast

w rzeczywistości nie doszło do sprzedaży paliwa, a do kradzieży. Dlatego należy

dokonać korekty sprzedaży w księgach rachunkowych.

W przypadku rejestrowania sprzedaży za pomocą kasy fiskalnej, korekta danej

transakcji możliwa jest jedynie przed wydrukowaniem paragonu, czyli przed zapisa-

niem danych w pamięci fiskalnej. Potem korekty obrotu można dokonać w prowadzonej

w tym celu ewidencji korekt. W sytuacji opisanej w pytaniu należy więc ująć korektę

obrotu w ewidencji korekt i na tej podstawie dokonać korekty sprzedaży w księgach

rachunkowych, zapisem:

a) korekta zaksięgowanego uprzednio utargu gotówkowego

– Ma konto 10 „Kasa”,

b) korekta wartości netto sprzedaży

– Wn konto 73-0 „Sprzedaż towarów”,

c) korekta podatku VAT należnego

– Wn konto 22-2 „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należ-

nego”.

Następnie należy ująć w ewidencji księgowej niedobór towaru (paliwa) na skutek

jego kradzieży. Zakładając, że jednostka prowadzi ewidencję księgową towarów na

koncie 33 „Towary”, zapis z tym związany powinien wyglądać następująco:

– Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Rozrachunki z tytułu nie-

doborów),

– Ma konto 33 „Towary”.

Podstawą tego zapisu może być protokół policji sporządzony w momencie zawia-

domienia o kradzieży.

Jednostka może prowadzić ewidencję towarów w cenach sprzedaży brutto zawie-

rających zarezerwowaną marżę i VAT. W takim przypadku konieczne jest dodatkowo

wyksięgowanie odchyleń od cen ewidencyjnych towarów w części przypadającej na

skradzione towary, zapisem:

– Wn konto 34 „Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów”,

– Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Rozrachunki z tytułu nie-

doborów).

Rozliczenia niedoboru z tytułu skradzionego paliwa można dokonać na podsta-

wie zawiadomienia policji o niewykryciu sprawcy kradzieży. Szkodę spowodowaną

kradzieżą zalicza się do kosztów związanych pośrednio z działalnością operacyjną

jednostki. Zatemwartość skradzionego towaru (paliwa) należy zaksięgować w po-

zostałe koszty operacyjne, zapisem:

– Wn konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne”,

– Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Rozrachunki z tytułu nie-

doborów).

Dorota Przybyszewska

Wniosek o certyfikat księgowy bez egzaminu

trzeba złożyć przed dniem 30 czerwca 2010 r.

Mam odpowiednie wykształcenie, jednak dopiero 30 czerwca 2010 r.

miną 3 lata mojej praktyki w księgowości. Jestem zatrudniona w spółce

jawnej jako samodzielna księgowa na podstawie umowy o pracę w pełnym

wymiarze czasu pracy od 1 lipca 2007 r. Czy mam szansę uzyskać certyfikat

księgowy bez egzaminu, jeśli wymagany okres praktyki osiągnę dopiero

w dniu 30 czerwca 2010 r.?

Certyfikat księgowy bez egzaminu może zostać wydany osobom, które spełniają

określone wymogi. Dokumenty potwierdzające spełnienie tych wymogów należy zło-

żyć wraz z wnioskiem do Ministerstwa Finansów przed dniem 30 czerwca 2010 r.

Z pytania wynika, że Czytelniczka spełni wymogi umożliwiające uzyskanie certy-

fikatu księgowego w dniu 30 czerwca 2010 r. Jednak ubiegać się o certyfikat księgowy

bez egzaminu mogą osoby, które złożą wnioski o wydanie certyfikatu przed dniem

30 czerwca 2010 r. Tak mówi art. 2 ust. 5 ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości

(Dz. U. z 2008 r. nr 63, poz. 393). Zatem ostateczna data złożenia wniosku o certy-

fikat księgowy bez egzaminu to 29 czerwca 2010 r.

Do wniosku dołącza się dokumenty potwierdzające spełnienie warunków do

ubiegania się o certyfikat księgowy bez egzaminu, dotyczących przede wszystkim

wykształcenia i praktyki w księgowości. Wymogi te powinny być spełnione na dzień

złożenia wniosku. W sytuacji opisanej w pytaniu, nawet w ostatnim dniu składania

wniosków o wydanie certyfikatu księgowego bez egzaminu (29 czerwca 2010 r.)

Czytelniczka nie będzie mogła udokumentować 3-letniej praktyki w księgowości.

Wymagany 3-letni okres praktyki minie bowiem 30 czerwca 2010 r. Trzymając się

ściśle przepisów trzeba więc stwierdzić, że w omawianym przypadku nie zostaną

spełnione warunki do uzyskania certyfikatu księgowego bez egzaminu.

Przedstawiona w pytaniu sytuacja jest jednak szczególna. Do spełnienia wymogów

brakuje 1 dnia praktyki. Można poradzić Czytelniczce, by mimo wszystko złożyła

wniosek o certyfikat księgowy bez egzaminu w czerwcu 2010 r., dokumentując należy-

cie posiadane wykształcenie i praktykę w księgowości. Ostateczna decyzja w sprawie

wydania certyfikatu należeć będzie do Ministra Finansów.