ZESTAW I.
1. Wody aromatyczne  podaj przykłady i zastosowanie. Wymień trzy sposoby ich
przygotowania. Jaka jest trwałość tych preparatów?
Odp.:
SÄ… to bezbarwne, przez
roczyste lub najwy\
ej słabo opalizujące wodne roztwory olejków
eterycznych lub przepisanych substancji wodnych, o zapahu i smaku właściwym dla substancji
rozpuszczanych.
Przykłady: Aqua Menthae piperitae  woda miętowa, Aqua Foeniculi  woda koprowa
Zastosowanie: corrigens
Trzy sposoby przygotowania:
1. Destylacja surowców aromatycznych z parą wodną, oddzielenie olejków nierozpuszczonych
i w razie potrzeby przesączenie wody przez bibułę
2. Zmieszanie olejku ze świe\
o przegotowanÄ… i ostudzonÄ… do temp. 40  50 st. C wodÄ…
destylowanÄ… w stosunku 1:1000, wstrzÄ…sanie mieszaniny przez 3 min, co 15 min w ciÄ…gu
pierwszej godziny, pozostawienie na 24h. Odsączenie, w razie potrzeby uzupełnienie wodą
oczyszczoną do ilości przepisanej
3. Roztarcie olejku eterycznego z 10-krotną ilością talku, zmieszanego ze świe\
o
przegotowanÄ… i ostudzonÄ… do temp. 40  50 st. C wodÄ… oczyszczonÄ… w stosunku 1:1000
wstrząsanie w zamkniętym naczyniu kilkakrotnie po 10 min przesączenie przez bibułę. Gdy
roztwór po przesączeniu będzie mętny proces powtórzyć, sącząc przez tą samą bibułę.
Uzupełnić przegotowaną i ostudzoną wodą oczyszczoną do przepisanej objętości.
2. Wymień wymagania dla maści do oczu wg FP VI.
Odp.:
1. Muszą być jałowe
2. Nie powinny zawierać zanieczyszczeń mechanicznych
3. Substancje lecznicze w nich zawieszone powinny być zmikronizowane
4. Nie mogą wykazywać działania ra\
niÄ…cego
5. Muszą mieć konsystencję półpłynną, ale nie mogą wylewać się z opakowania, np. tuby
3. Mieszanki  definicja, zastosowanie i sposób przygotowania. Podaj minimum trzy
przykłady substancji leczniczych, do rozpuszczenia których jest konieczne ogrzanie
rozpuszczalnika.
Odp.:
Mixturae  są płynną postacią leku przeznaczoną do stosowania wewnętrznego. W ich skład
wchodzą środki farmaceutyczne o zró\
nicowanym składzie fizykochemicznym: stałe lub płynne,
roztwory, nalewki, wyciągi, w tym wyciągi wodne typu odwarów, naparów lub maceracji. Dlatego te\

nie zawsze muszą być klarowne. Niekiedy mogą być opalizujące, mętne, mogą się rozwarstwiać,
jednak\
e po zmieszaniu powinny odzyskiwać równomierne rozproszenie składników, przynajmniej na
czas pobierania leku do za\
ycia.
W skład prawie zawsze wchodzą corrigentia (syropy, kleiki, wody aromatyczne, sztuczne środki
słodzące).
Rozpuszczalniki przy schorzeniach przewodu pokarmowego  woda miętowa lub koprowa
(adiuwantia), leki wykrztuśne  syrop prawoślazowy lub tymiankowy, nalewka z naowocnia
pomarańczy  zwiększające łaknienie.
 Dawkowane w taki sposób, aby dawka terapeutyczna leku była zawarta w ły\
ce, Å‚y\
ce deserowej
lub Å‚y\
eczce. Są mało trwałe. Nie tracą swych właściwości przez 7 dni.
Sposób przygotowania:
1. Przed przystÄ…pieniem do wykonania recepty kontrolujemy dawki dla substancji leczniczych z
wykazów A, B i N.
2. Oceniamy właściwości fizykochemiczne poszczególnych składników, ustalamy właściwy tok
czynności recepturowych.
a. W przypadku przepisania do mieszanek nierozpuszczalnych form substancji leczniczych,
w celu prawidłowego przygotowania leku dokonujemy zmiany tej formy, uwzględniając
ró\
nice wynikajÄ…ce z mas czÄ…steczkowych, oraz odnotowujemy tÄ… zmianÄ™ w recepcie.
b. Przy wykonywaniu mieszanek jest dopuszczalne posługiwanie się roztworami zapasowymi,
konieczne jest jednak uwzględnienie tej ilości wody, która została wprowadzona z
roztworem zapasowym substancji leczniczej.
c. Je\
eli podstawą mieszanki są syropy, a w recepcie nie zapisano wody, substancje stałe
nale\
y rozpuścić na zimno w syropach, jeśli są w nich rozpuszczalne, albo u\
yć w tym celu
mo\
liwie najmniejszej ilości wody lub spirytusu. Stosując inny rozpuszczalnik nale\
y
zmniejszyć proporcjonalnie ilość syropu tak, aby zapisana w recepcie ogólna ilość leku nie
uległa zmianie. Zmianę tą nale\
y odnotować w recepcie. Ilość u\
ytego dodatkowo
rozpuszczalnika nie powinna przekraczać 10% ogólnej masy leku.
3. Tok czynności recepturowych:
a. Substancje trudno rozpuszczalne, grubokrystaliczne czy wyciÄ…gi suche mikronizujemy w
moz
dzierzu
b. W wytarowanej zlewce odwa\
amy część wody i rozpuszczamy w niej odwa\
one na wadze
proszkowej substancje stałe, zaczynając od tych, które zostały przepisane w
najmniejszych ilościach. Ka\
dy kolejny składnik dodajemy dopiero po całkowitym
rozpuszczeniu składnika wprowadzonego wcześniej.
c. Otrzymany roztwór przesączamy i uzupełniamy resztą wody.
d. Wszystkie substancje poprawiające smak, zapach i wygląd, jak wyciągi płynne, nalewki,
syropy dodajemy na koniec, dopiero po rozpuszczeniu substancji stałych w wodzie,
uzupełniając nimi mieszankę do przepisanej w recepcie masy.
e. GotowÄ… mieszankÄ™ bez sÄ…czenia przelewamy do przygotowanej butelki, nalepiamy
etykietę  zmieszać przed u\
yciem i opatrujemy sygnaturÄ….
4. Podaj synonimy dla wymienionych środków farmaceutycznych:
Odp.:
- Pyralgina  Metamizolum natricum, Novalgina
- Kardiamid  Cardiamidum, Nicetamidum
- Dermatol  Derma tolum, Bismuthi subgallas
- Piramidon - ??
Podaj skróty oraz odpowiedniki łacińskie dla:
- Po równych częściach  aa; ana partes aequales
- Do pudełka  ad scat.; ad scatulam
- W ilości  No, Nr; numero, numerus
- WyciÄ…g suchy  extr. sic.; extractum siccum
ZESTAW II
1. Wyciągi: przedstaw podział i przykłady (nazewnictwo łacińskie). Omów zastosowanie tych
preparatów.
Odp.:
Extracta  są to zagęszczone preparaty roślinne otrzymywane podczas wytrawiania
wysuszonego rozdrobnionego surowca ściśle określonym rozpuszczalnikiem  alkohol etylowy,
woda lub ich mieszaniny, otrzymywane przez perkolacjÄ™ lub innymi metodami.
Podział wg stopnia zagęszczenia:
" E. fluida  w. płynne podobne do nalewek, ale mają wy\
sze stÄ™\
enie składników czynnych. 1
cz. wyciągu : 1 cz. surowca. Otrzymywane przez podwójną perkolację, np. Thymi e.f., Aurantii
amari f.e, Belladonnae e.f. (hamuje układ przywspółczulny, rozkurczające), Cinchonae e.f.
" E. spissa  w. gęste rzadko stosowane, zawartość wody ok. 30%. Nietrwałe i podatne na
rozwój mikroflory, np. Gentianae e.s. (lepisze do pigułek), Absinthii e.s. Valerianae e.s.
" E. sicca  w. suche do sporządzania innych postaci leku: granulatow, tabletek, kapsułek.
Zawartość wody nie większa ni\
5%. Konsystencja sypkiego proszku. Odparowuje siÄ™
rozpuszczalnik przez destylację pod zmniejszonym ciśnieniem. W celu ograniczenia
higroskopijności dodaje się subst. pomocnicze, np. Belladonnae e.s. (otrzymuje się przez
perkolacjÄ™, do receptury u\
ywa siÄ™ rozcierkÄ™ 1+1 (1:2)), Opii e.s. (otrzymuje siÄ™ przez
podwójną macerację).
Podział ze względu na rodzaj rozpuszczalnika:
" E. aquosa  w. wodne
" E. spirituosa  w. spirytusowe
" E. aetherea  w. eterowe
2. Wyjaśnij sens pojęcia postępowanie aseptyczne.
Odp.:
3. Zawiesiny: definicja, podział, zastosowanie i sposób przygotowania.
Odp.:
" Płynna postać leku
" Do stosowania zew. lub wew.
" Ukł. dwufazowe  równomiernie rozproszona faza stała w niej subst. Lecznicza sproszkowana
lub zmiksowana rozpraszająca faza ciekła ( woda, rozt. Wodne, glicerol, etanol, olej)
Powody dla których przygotowujemy zawiesiny.
1. nie zawsze jest mo\
liwe znalezienie rozpuszczalnika lub solubilizatora, aby uzyskać roztwór
2. postać płynna lepiej tolerowana przez chorego
3. niektóre substancje lecznicze są nietrwałe w roztworze, a trwałe w zawiesinie
4. zniwelowanie nieprzyjemnego smaku
5. przedłu\
one działania leku w wyniku powolnego rozp. Subst. Leczniczej w organizmie
Trwałość zawiesin
1. odpowiednie sproszkowanie fazy rozpraszajÄ…cej
2. dodanie substancji pomocniczych zwiększających lepkość, nadających cząst. Rozp. A
ad. Elek.,
zwil\
ajÄ…cych
Cechy zawiesiny
Zawiesiny ulegają sedymentacji. W celu ograniczenia tego procesu zwiększa się stopień
rozdrobnienia, zmniejsza ró\
nicę gęstości faz i zwiększa lepkość fazy rozpraszającej.
a) rozdrobnienie do u\
ytku wew.  0,1  30 mikrom; do zew. 80 mikrom
b) lepkość  im wy\
sza lepkość fazy rozproszonej tym mniejsza szybkość sedymentacji.
Substancje zwiększające lepkość to np. hydrofilowe wielkocząsteczkowe np. guma
arabska, skrobia, \
elatyna; koloidy liofobowe: bentonit, krzemionka. Substancje te
mają równie\
działanie osłaniające na błony śluzowe p. pok. Oraz zmniejszają
dra\
nienie niektórych substancji leczniczych.
Lepkość nie mo\
e być zbyt du\
a  utrudnia dozowanie i ponownÄ… dyspersjÄ™.
Forma tiksotropowa \
elu: majÄ… du\
ą lepkość strukturalną fazy rozpraszającej
cząsteczki ciała stałego nie ulegają sedymentacji. Po wstrząśnięciu: śEL ZOL. Po
odstaniu: ZOL śEL. Do ich uzyskania stosuje się betonit, alginiany, krzemionkę
koloidalnÄ….
c) A
adunek elektryczny  flokulacji ( Å‚Ä…czenie siÄ™ zawiesin w agregaty) zapobiegamy
przez zwiększanie potencjału zeta  jednoimienne cząst. Nie mają tendencji do
agregacji. Dodaje się elektrolitów ( fosforany, cytryniany, szczawiany ) lub tenzydów
jonogennych.
d) Zwil\
alność  dzięki niej uzyskujemy jednolite rozpraszanie cząsteczek stałych w
fazie rozproszonej. U\
ywa siÄ™ cieczy o ni\
szym napięciu powierzchniowym od wody,
jak np. glicerol. Alkohol, glikol propylenowy i polietylenowy, tenzydy. W przem. Farma.
Przede wszystkim anionowe czynne siarczany alkilowe, etanol, glicerol
SporzÄ…dzanie zawiesin i ich rodzaje
1. Substancję leczniczą sproszkować lub zmikronizować. Wskazana jest homogenizacja
powstałych aglomeratów i zmniejszenie rozmiarów cząsteczek
2. In stitu  wytrącenie osadu z roztworu np. przez zmiany pH. W ten sposób przygotowuje się
zawiesiny insuliny. Ta postać leku zapewni insulinie przedłu\
one działanie po podaniu
pozajelitowym.
3. Zawiesiny suche  przygotowujemy gdy subst. lecznicze mają ograniczoną trwałość w środ.
wodnym. substancjÄ™ lecz. Przygotowujemy w postaci proszku. Przed spo\
yciem połączyć z
odpowiednią ilością rozpuszczalnika. Np. antybiotyki: ampicylina, amoksycylina, erytromycyna
4. Pudry płynne  do u\
ytku zew. Zawierają nawet do 50% części stałych zawieszonych w
roztworach wodnych, glicerolu. Działanie:
* wysuszajÄ…ce np. talk ZnO, skrobia
* chłodzące i dezynfekujące: mentol
* miejscowo znieczulajÄ…ce: benzokaina
* przeciw wypryskom, uczuleniom i zapaleniu skóry
Zawiesiny do u\
ytku wewnętrznego
Oznakowanie:  Do u\
ytku wewnętrznego  etykieta apteczna koloru białego, oraz  Zmieszać
przed u\
yciem
Pudry płynne
Oznakowanie:  Do u\
ytku zewnętrznego  etykieta apteczna koloru pomarańczowego, wydaje
się w naczyniach z szeroką szyjką opatrzone wskazówką  Zmieszać przed u\
yciem .
4. Podaj synonimy dla wymienionych środków farmaceutycznych:
Odp.:
- Novalgina  Metamizolum natricum, Pyralginum
- Fenobarbital  Phenobarbitalum, Luminalum, Gardenalum, Aephenalum, Lepinal, Acidum
phenyloethylbarbituricum
- Albucid  Albucidum, Sulfacetamidum natricum
- PÅ‚yn Burowa  Alluminii subacetatis solutio
Podaj skróty oraz odpowiedniki łacińskie dla:
- Dla mnie  pro me; pro me
- Wykonaj zgodnie z przepisami - ??
- W ilości  Nr, No; ??
- Bezpośrednio przed u\
yciem  ex temp.; ex tempore
ZESTAW III
1. Nalewki przyrządzane przez perkolację. Z jakich surowców są otrzymywane? W przypadku
jakiego surowca jego stosunek do etanolu wynosi 1:6, a kiedy 1:25 i dlaczego?
Odp.:
" Wyciąg płynny z tymianku
" Wyciąg płynny z owocni pomarańczy gorzkiej
" Nalewka z pokrzyku
" Nalewka z kłącza pięciornika
" N. z kory chinowej
Surowiec: rozp. => 1:10
WYJ
TKI: nalewka z ziela lobelii  1:6 , w celu uzyskania stÄ™\
enia lobeliny 0,3  0,6 % ;
nalewka z naparstnicy purpurowej 1:25  ten nietypowy stosunek wynika z konieczności
otrzymania porównywalnych wartości jednostek gołębich z nalewką mianowaną z liści naparstnicy
purpurowej, liście naparstnicy wełnistej posiadają 2,5x większą aktywność w stosunku do liści
naparstnicy purpurowej, \
eby więc otrzymać nalewkę o takich samych wartościach jednostek
gołębich preparat jest przygotowywany w proporcjach 1:25.
2. Wymień 2 substancje zwiększające lepkość oraz p/utlenicze stosowane w technologii leków
ocznych wg FP VI.
Odp.:
Substancje zwiększające lepkość:
a. Metylocelluloza (MC) w stÄ™\
eniu 2,5-10 g/l,
b. Hydroksyetylocelluloza (HEC) w stÄ™\
eniu 2,5-5 g/l,
c. Hydroksypropylometylocelluloza (HPMC) w stÄ™\
eniu 5 g/l,
d. Poliwinyloalkohol w stÄ™\
eniu 14-40 g/l.
P/utleniacze:
a. Siarczyn sodu
b. Pirosiarczyn sodu
c. Wersenian disodu
d. Tokoferol (r-ry olejowe)
3. Proszki: podział i sposób przygotowania. Co to są pulveres triturati i pulweres titrati?
Podaj po 3 przykłady (nazewnictwo łacińśkie).
Odp.:
" stała postać leku
" utworzona z homogennych czÄ…stek o odpowiednim stopniu rozdrobnienia
" do u\
ytku zew. lub wew.
" Mogą być u\
ywane do sporządzenia zawiesin lub roztworów
" Mogą być proste i zło\
one;
" Dzielone
- najczęściej do u\
ytku wewnętrznego
- o masie mniejszej ni\
0.1g uzupełnić laktozą do 0.1 g
i niedzielone
" Wielkość cząst w proszkach do ustnych nie powinna przekraczać 0.5 mm; do u\
ytku zew. 
0.16 mm
" Opakowania jednodawkowe, np. saszetki, kapsułki i wielodawkowe: torebki i słoiki
" Do u\
ytku zewnętrznego
- do wdmuchiwania do jam ciała
- na skórę: przysypki, zasypki i puder leczniczy
- stosuje siÄ™ tak\
e po rozpuszczeniu w wodzie do okładów, płukania gardła, irygacji
" Kolejność mieszania:
- składniki silnie działający lub najsilniej zabarwiony miesza się a następnie ciągle mieszając
dodać resztę składników
" Proszek musujÄ…cy Pulvis effervescens
oprócz substancji zawiera wodorowęglan sodu oraz kwas cytrynowy, winowy. Adypinowy,
który rozpuszcza się w wodzie i reagują z wydzieleniem CO2.
" Proszki mianowane Pulveres titrati
- przyrządza się z silnie działających surowców roślinnych
- konieczne jest doprowadzenie do ściśle określonego miana, przez dodanie np. laktozy,
skrobi do wytrawionego lub nie surowca
- przykłady: Adonis vernalis herba titrata 8 j.g.; Convalariae herba titrata 12 j.g., Digitalis
purpureae folium titrantum 5 j.g.
" Proszki rozcieńczone Pulveres triturtati
- przyrządza się przez roztarcie substancji leczniczych silnie, bardzo silnie działających lub
o właściwościach higroskopijnych z obojętnym proszkiem rozcieńczającym np. laktozą lub
sacharozą w stosunku 1+1; 1+9; 1+99 co powinno być zaznaczone na opakowaniu
- proszki rozcieńczone 1:10 czyli 1+9  Trituratio atropini sulfatis; 1:100 czyli 1+99
Trituratio Hioscyni hydrobromidi ; 1:2 czyli 1+1 Extractum Belladonnae sicum
4. Podaj synonimy dla wymienionych środków farmaceutycznych:
- Borax - ??
- Chloramycetyna - ??
- Tanina  Acidum tannicum
- Sulfagwajakol  Sulfogaiacolum, Sulfoguaiacolum, Kaliom guaiacolumsulfonicum, Kaliom
sulfogualacolicum, Tiokolum, Kalii guaiacolosulfonas
Podaj skróty oraz odpowiedniki łacińskie dla:
- Liczba  No, Nr; ??
- Niech powstanie, zrób  f.; fiat, fiant
- Do u\
ytku własnego  ad us. prop.; ad usum proprium
- Daj  d.; da, detur; dentur
ZESTAW IV
1. Spirytusowy roztwór jodu do u\
ytku zewnętrznego i wewnętrznego. Podaj składy tych
preparatów. Jaka reakcja zachodzi w roztworze spirytusowym jodu do u\
ytku
wewnętrznego? Jaka jest rola potasu w jodynie? Omów sposób przygotowania jodyny.
Odp.:
Ró\
nice w przygotowaniu jodyny i jodu do u\
ytku wewn.  do sporzÄ…dzenia jodyny u\
ywamy
KI który rozpuszczamy w wodzie. KI ułatwia rozpuszczanie jodu oraz stabilizuje roztwór. Poza tym
dodatek KI przesuwa równowagę r- cji I2 + H2O HI + HIO w lewo, dzięki czemu powstaje mniej
szkodliwego HI. Do mieszaniny KI z woda dodajemy I2, a póz
niej ciÄ…gle mieszajÄ…c etanol. Do
sporzÄ…dzenia I2 use internum u\
ywamy tylko jodu i wody.
R-cje zachodzÄ…ce przy sporzÄ…dzeniu roztw. jodu do u\
ytku wewn.:
* I2 + H2O HI + HIO
* HIO powoduje utlenienie ald. octowego do kwasu octowego
* CH3COOH + C2H5OH CH3COOC2H5 + H2O obok tego tworzy siÄ™ jodek etylu
" JODI SOLUTIO AQUOSA  płyn Lugola 1% I2 2% KI  przykład roztworu solubilizowanego
jodu, który w wodzie jest nierozpuszczalny.
" JODI SOLUTIO SPIRITUOSA PRO USI INTERNO  jodyna w pierwotnej jej postaci 10%
roztwór jodu w 95 etanolu, stosowany w terapii jodowej niekiedy w terapii tarczycy i
" JODI SOLUTIO SPIRITUOSA  jodyna do u\
ytku zewnętrznego, 3% roztwór jodu w 90
etanolu.
2. Wymień wady i zalety olejowych kropli do oczu.
Odp.:
Zalety:
a. A
agodzÄ… dra\
niące działanie leku na oko
b. Znacznie wydłu\
ajÄ… czas kontaktu leku z powierzchniÄ… oka
c. Wykonanie nie nastręcz kłopotów (nie wymagają konserwowania oraz doprowadzania do
izotopii i izohydrii z płynem łzowym)
Wady:
a. Zakłócanie widzenia po ich zakropleniu do oka
b. Jełczenie oleju
3. Omów zasady dawkowania leków u dzieci.
Odp.:
Istnieje kilka sposobów obliczania dawek leków dla dzieci na podstawie farmakopealnych dawek
dla dorosłych, biorąc pod uwagę wiek dziecka, jego masę lub powierzchnię ciała.
Do obliczenia dawki leku Dd dla dzieci powy\
ej 1-go roku \
ycia mo\
na posłu\
yć się wzorem
Cowlinga:
D Å" wiek(lata)
Dd =
24
Dd  dawka dla dziecka
D  dawka maksymalna dla dorosłego
Przeliczenie w stosunku do masy ciała oprzeć mo\
na na wzorze Clarka:
D Å" masa(kg)
Dd =
70
 DawkÄ™ dla dziecka mo\
na obliczyć dzięki znajomości powierzchni ciała dziecka, przy zało\
eniu,
\
e średnia powierzchnia człowieka dorosłego o masie 70 kg i 170 cm wzrostu wynosi 1,8 m2.
powierzchnia(m2 )
Dd = Å" D
1,8
Tego sposobu obliczania dawek nie mo\
na zastosować w odniesieniu do wcześniaków.
4. Podaj synonimy dla wymienionych środków farmaceutycznych:
- Aminofilina - Euphyllinum
- Ichtiol  Ichtyolum, Ammonii bituminosulfonas
- Thiocol - Sulfogaiacolum, Sulfoguaiacolum, Kaliom guaiacolumsulfonicum, Kaliom
sulfogualacolicum, Tiokolum, Kalii guaiacolosulfonas
- Luminal - Phenobarbitalum, Luminalum, Gardenalum, Aephenalum, Lepinal, Acidum
phenyloethylbarbituricum
Podaj skróty oraz odpowiedniki łacińskie dla:
- Dla mnie  pro me; pro me
- Podziel na równe części  div. in part. aeq.; divide in partes aequales
- W ilości  No, Nr; ??
- Oznacz  S., Sign.; signa, signature
ZESTAW V
1. Nalewki przyrzÄ…dzane przez maceracjÄ™ 70º etanolem (nazwa polska i Å‚aciÅ„ska).
Zastosowanie tych preparatów.
Odp.:
Nalewki przygotowuje siÄ™ w kolbach erlenmajerkach ze szlifem. Surowiec zalewa siÄ™
etanolem, wodÄ… lub ich mieszaninÄ… lub innymi rozpuszczalnikami przepisanymi wg FP.
Maceracja trwa 7 dni. Wyjątek stanowi nalewka z mięty pieprzowej, którą maceruje się 24h.
" N. z kozłka lekarskiego
" N. z kłącza tataraku
" N. z koszyczka arniki
" N. z korzenia goryczki
" N. z owocni pomarańczy gorzkiej
" N. z mięty lekarskiej
" N. z ziela piołunu
2. Wymień wymagania stawiane kroplom ocznym wg FP VI.
Odp.:
" Jałowość
" Konserwowane
" Izotonia z płynem łzowym
" Izohydria z płynem łzowym
" Brak wszelkich zanieczyszczeń mechanicznych
Je\
eli krople do oczu będą zawiesinami to wielkość 90% cząsteczek substancji leczniczych nie
mo\
e przekraczać 20 µm, a w razie sedymentacji powinny po wstrzÄ…Å›niÄ™ciu równomiernie
rozpraszać się.
3. Czopki: definicja, podział, zastosowanie, sposób przygotowania.
Odp.:
" stała, dawkowana postać leku
" do jam ciała w celu uzyskania działania miejscowego lub ogólnego subst. Leczniczych
" subst. Lecznicza równomiernie rozproszona, rozpuszczona lub emulgowana w odpowiednim
podło\
u
" podło\
e ma się topić w temp. Ciała ludzkiego lub rozpuszczać w miejscu aplikacji i uwalniać
substancjÄ™ lecz.
Podział czopków w zale\
ności od przeznaczenia:
" doodbytnicze Analia sen rectaria
- kształt sto\
ka z zaostrzonym końcem
- działanie miejscowe lub ogólne
- dla dzieci 1g dla dorosluch 2 g
" dopochwowe, gałki lub globulki dopochwowe
- kształt jajowaty lub kulisty
- masa 2  5 g
- działanie miejscowe
- jeśli lekarz nie przepisze inaczej to masa 3g
" pręciki Bacylli medicati
- kształt pałeczek, zaostrzony koniec
- do jam ciała
- docewkowe Suppositoria uretharia
jałowe
dł 4  8 cm, masa 1  3g
- dopochwowe Bacilli vaginalis
dł. 2  3 cm
Podział w zale\
ności od podło\
a
" zemulgowane
" sproszkowane
" zawieszone
Układy fizykochemiczne:
" roztwory
" zawiesiny
" emulsje
Do obliczenia ilości podło\
a stosuje się wzór: M = F  (f * s)
M - masa podło\
a potrzebna
F  masa podło\
a w g wypełniającego formę łączenia dla ogólnej liczby czopków czyli średnia
masa czopka * liczba czopków
f  współczynnik wyparcia
s  ilość subst. Leczniczej w g łącznie do wszystkich czopków
Współczynnik wyparcia  f określa w g ilość podło\
a odpowiadającego objętości 1g
substancji leczniczej. Nale\
y zmniejszyć ilość podło\
a o objętość jaką zajmuje substancja
lecznicza. Wyznacza się doświadczalnie sporządzając określoną liczbę czopków o określonej
zawartości subst. Leczniczej oraz taką samą liczbę czopkow z samego podło\
a.
f = 100 * ( E  G ) / Gx + 1
e  średnia masa czopka z podło\
a
G  średnia masa czopka zawierająca x % subst. Leczniczej
Średni współczynnik wyparcia = 0.7. Gdy nie mo\
emy znalez
ć w tabelach
W postaci czopków stosowane są:
" leki działające miejscowo np. p-hemoroidom
" o działaniu ogólnym np. p-bólowe, spasmolityczne, p-gorączkowe
" czopki glicerolowe i pałeczki docewkowe
Sposoby przygotowania:
" przez wylewanie
" przez wytłaczanie
" robione ręcznie
4. Podaj synonimy dla wymienionych środków farmaceutycznych:
- Pyralgina  Metamizolum natrium
- Kardiamid  Cardamidum, Nicetamidum
- Acidum muriaticum  Acidum hydrochloridum
- Rywanol  Rivanolum, Ethacridini lactas
Podaj skróty oraz odpowiedniki łacińskie dla:
- Do rÄ…k lekarza  ad man. med.; ad manus medici
- Ilość potrzebną  q.s.; quantum satis
- Doraz
nie  ex temp.; ex tempore
- Podziel na równe części - div. in part. aeq.; divide in partes aequales
ZESTAW VI
1. Syropy farmakopealne, sposób przygotowania, nazewnictwo łacińskie. Które syropy nale\
y
przygotowywać na zimno i dlaczego?
Odp.:
Syrop  płynna postać leku przeznaczona do podawania doustnego o słodkim smaku i zwiększonej
lepkości i gęstości. Są to stę\
one roztwory sacharozy (co najmniej 45% m/m) i innych cukrów lub
alkoholi wielowodorotlenowych w wodzie, wyciągach roślinnych, sokach owocowych lub ich
mieszaninach. Substancje lecznicze sÄ… w postaci rozpuszczonej lub sproszkowanej.
Syrop prosty  sacharoza 63  65% w takim środowisku ze względu na du\
e stÄ™\
enie
osmotyczne drobnoustroje majÄ… uniemo\
liwiony rozwój, aczkolwiek nie giną, dlatego zmniejszenie
stÄ™\
enia przez rozcieńczenie syropu, sprawia świetną po\
ywkę dla drobnoustrojów
Przykłady: syrop prawoślazowy, syrop z naowocni pomarańczy gorzkiej, syrop tymiankowy, syrop
sulfaguaiakolowy,
Syropy przygotowane na zimno
* s. kreozotowy zło\
ony  zawiera sól wapniową, która podczas ogrzewania mogłaby się wytrącić
" s. tymiankowy zło\
ony  dla uniknięcia strat olejków lotnych zawartych w ekstrakcie
" s. z pomarańczy gorzkiej ????????? ( czy te\
...)
2. Wyjaśnij pojęcia izochydria, euhydria kropli ocznych.
Odp.:
Izohydria  krople do oczu powinny mieć to same pH, co płyn łzowy (7-7,4).
Euhydria  dÄ…\
onoćś do tego, aby wartość pH roztworu stanowiła mo\
liwy kompromis między
trwałością substancji leczniczej, a jej działaniem terapeutycznym.
3. Krople definicja, podział, zastosowanie, sposób przygotowania. Wymień przykłady kropli do
u\
ytku wewnętrznego i zewnętrznego. Od jakich czynników zale\
y masa kropli. Jaka jest
masa jednej kropli nalewki.
Odp.:
Guttae  są płynną postacią leku przeznaczoną do stosowania zewnętrznego lub wewnętrznego,
otrzymaną przez rozpuszczenie stałych substancji w odpowiednim rozpuszczalniku (woda etanol,
glicerol, olej roślinny lub mieszaniny), bądz
innym leku płynnym lub przez zmieszanie kilku płynnych
substancji leczniczych. Do kropli stosowanych wewnętrznie nie dodaje się środków poprawiających
smak, gdy\
za\
ywa się je na cukrze lub po rozcieńczeniu wodą, mlekiem, lub innym napojem.
Krople do u\
ytku zewnętrznego dzieli się w zale\
ności od podania:
" Krople do oczu  Gtt. ophtalmicae
" Krople do uszu  Gtt. othologicae
" Krople do nosa  Gtt. rhinologicae
" Krople do płukań  Gtt. gargarismae
Krople do u\
ytku wewnętrznego dzieli się najczęściej w zale\
ności od ich działania leczniczego i
zastosowania. Wyró\
niamy:
" Krople nasercowe  Gtt. cardiaca
" Krople uspokajajÄ…ce  Gtt. sedativa
" Krople \
ołądkowe  Gtt. stomachicae
 Ogólne zasady sporządzania kropli:
1. Przed przystÄ…pieniem do wykonania recepty kontrolujemy dawki dla substancji leczniczych z
wykazów A, B i N.
2. Oceniamy właściwości fizykochemiczne poszczególnych składników, ustalamy właściwy tok
czynności recepturowych.
3. Substancje grubokrystaliczne, trudnorozpuszczalne zmikronizować w moz
dzierzu.
4. Wytarować zlewkę, odwa\
yć do niej kolejno składniki płynne i wymieszać.
5. Rozdrobnione i odwa\
one na wadze proszkowej substancje stałe rozpuścić kolejno w gotowej
mieszaninie składników płynnych.
6. Je\
eli w skład kropli wchodzi roztwór wodny, nale\
y go sporządzić w pierwszej kolejności, a
następnie dodawać inne składniki stałe
7. W sytuacji gdy na recepcie przepisano wyłącznie składniki płynne mo\
na je odwa\
yć wprost do
wytarowanej butelki.
8. Je\
eli krople sÄ… roztworem rzeczywistym  nale\
y je przesączyć.
9. Gotowy preparat przelać do butelki z zakraplaczem, nalepić etykietę i opatrzyć sygnaturką.
Masa kropli zale\
y od:
1. rodzaju płynu
2. gęstości
3. napięcia powierzchniowego
4. rodzaju kroplomierza
4. Podaj synonimy dla wymienionych środków farmaceutycznych:
- Aminobenzoesan etylu - ??
- Koramina  Karbamid ??
- Acidum muriaticum  Acidum hydrochloridum
- Salol  Salolum, Phenylis, Salicylas
Podaj skróty oraz odpowiedniki łacińskie dla:
- Do rÄ…k lekarza  ad man. med.
- Dla mnie  pro me
- Zmieszaj, oznacz  M.S.; misce, signa
- Podziel na równe części  in part. aeq.