Geografia ekonomiczna:
1.Jakie są kierunki rozwoju współczesnej geografii ekonomicznej?
a) kierunek regionalny  opis zmiennego charakteru powierzchni
Ziemi. Zmienność jest opisywana przy użyciu wcześniej
wyodrębnionych jednostek  regionów o w miarę jednorodnym
charakterze i zwartych przestrzennie.
b) kierunek ekologiczny  badanie wzajemnego oddziaływania
człowieka i środowiska przyrodniczego
c) kierunek przestrzenny  bada przestrzenne struktury, procesy i
ich współzależności
2.Jakie zmiany i dlaczego następowały w kierunkach badawczych
geografii ekonomicznej?
Wprowadzenie terminu Nowej Geografii Ekonomicznej.
Skupienie się na badaniu gospodarki regionów i ich stosunku do ogółu
gospodarki.
Bada przepływ dóbr między krajami i wpływ na zmiany produkcji
Bada rozpraszanie i koncentrowanie działalności gosp w konkretnych
rejonach.
Nastąpiły ponieważ zmieniła się rola gospodarki, lanie wody.
3. Co oznacza nowa geografia ekonomiczna?
Jw. Teoria wyjasniająca procesy globalizacji oraz międzynarodowy
handel.
Struktura przestrzenna geo:
1.Wyjaśnij pojęcie struktura przestrzenna gospodarki.
Sposób w jaki są rozmieszczone i powiązane ze sobą podmioty
gospodarcze zlokalizowane na danej jednostce przestrzennej, oraz ich
relacje względem zasobów produkcji i rynków zbytu w tej jednostce.
2.Jakie procesy zachodzą w kształtowaniu się struktury przestrzennej
gospodarki.
Koncentracja  skupianie się podmiotów gosp i domów na fragmentach
przestrzeni cechujących się wyjątkowo korzystnymi warunkami
lokalizacyjnymi
Centralizacja  przejmowanie zasadniczych funkcji przez pewien
fragment przestrzeni, podporządkowanie jej pozostałych części tej
przestrzeni
Decentralizacja  przejmowanie przez jednostki niższego rzędu
niektórych funkcji regionów wyższego rzędu, osłabienie ich pozycji
Segregacja  wewnętrzne ujednolicanie jednostek składających się na
daną strukturę przestrzenną, silna dywersyfikacja jednostek od siebie
nawzajem
Dyfuzja  rozprzestrzenianie się w obrębie jakiejś przestrzeni danych
elementów lub form zagospodarowania
Inwazja-sukcesja  nowe formy zagospodarowania wchodzą w miejsce
dawnych
3.Wyjaśnij pojęcie ład przestrzenny.
Jest to taki stan przestrzeni, kiedy:
- osiągane są cele przy posiadanych środkach
-zrównoważony wzrost gospodarczy
- wyeliminowanie konfliktów przestrzennych, społecznych i
ekologicznych
- konieczne: logika przestrzenna, czytelność przestrzenna, zachowanie
walorów środowiska przyrodniczego, optymalizacja migracji dziennych,
optymalna relacja między centrum a peryferiami
4.Jakie konflikty i kolizje zachodzą w przestrzeni ekonomicznej?
Przyczyną rosnąca złożoność środowiska geo, złe zagospodarowanie.
Przejawy kolizji:
-konkurencja o miejsca lokalizacji
-bezładne zagospodarowanie przestrzeni
- nieefektywne wykorzystywanie przestrzeni
- utrudnianie pełnienia różnych funkcji ekonomicznych i społecznych
właściwych poszczególnym obiektom
Zasoby
1. Czy istnieje absolutna granica zasobów? Wyjaśnij korzystając z
paradygmatu statycznej i dynamiczno-funkcjonalnej teorii zasobów.
Por. str. 64-69.
Statyczna teoria zasobów (Malthus) głosi, że przyrost żywności
odbywa się w tempie arytmetycznym, natomiast ludności  w
geometrycznym. Tym samym, ludzkość napotyka całkowitą granicę
rozwoju w postaci braku żywności, z powodu ograniczonej ilości
ziemi do produkcji rolnej.
Przełomem jeśli chodzi o statyczną teorię, był pierwszy raport dla
Klubu Rzymskiego, który prognozował wyczerpanie się niektórych
surowców już w latach 80. XX w, co oczywiście się nie stało.
Teoria Ricarda to problem niejednorodności zasobów  wraz ze
wzrostem produkcji rolnej wykorzystuje się grunty o coraz niższej
jakości. Tzn. koszt jednostkowy produkcji zwiększa się.
Z upływem lat teorię przekształcano, dochodząc do wniosku że
osiągamy jedynie granicę ziemi o odpowiedniej jakości, a nie ziemi
ogólnie.
Rozwinięciem teorii Ricarda jest dynamiczna teoria zasobów ,
uznająca nieskończoność zasobów przyrody. Wg niej wciąż
pojawiają się możliwości odkrywania nowych złóż zasobów, które z
biegiem czasu przyrastają. Ponadto popyt na zasoby nie jest
funkcją przyrostu ludności, ponieważ zmieniają się potrzeby i
sposoby ich zaspokajania, co sprawia że wzrost staje się
zasobooszczędny.
Dynamiczno-funkcjonalna teoria zasobów  optymistyczna wizja,
uwzględnia możliwość odkrycia zupełnie nowych zasobów i
odmiennego ich wykorzystania. Tzn. znane dotychczas zasoby
można wykorzystać do innych niż dotychczas celów.
2. Jaką rolę odgrywa współcześnie odzyskiwanie zasobów
nieodnawialnych? Por. str. 70.
Niektóre, wysoko rozwinięte kraje, odzyskują dziś aż do 50-60%
zużytych surowców (np. stal, aluminium). Porównując ten rosnący
wskaz
nik ze zmniejszającą się produkcją przemysłową, uzyskujemy
potwierdzenie dynamiczno-funkcjonalnej teorii zasobów.
Jest to bardzo ważna gałąz
przemysłu, o rosnącym znaczeniu.
3.Jakie są prognozy zmian pięciu zmiennych uwzględnianych w
pesymistycznej a jakie w optymistycznej koncepcji rozwoju
gospodarczego?
Pesymistyczna: spadek zasobów, spadek żywności na głowę
mieszkańca, spadek produkcji przemysłowej,
Wzrost ludności i zanieczyszczenia do pewnego momentu, a póz
niej ich
spadek.
Optymistyczna: wzrost ludności  x^2, wzrost inwestycji kapitałowych x^2,
wzrost jakości życia x^2, zasoby naturalne i zanieczyszczenie
środowiska stałe
1.Wyjaśnij na przykładach słuszność stwierdzenia, że początkowo
wzrost PKB per capita prowadzi do nasilania się presji na środowisko, a
następnie w miarę wzrostu zamożności następuje poprawa stanu
przyrody.
Środowiskowa krzywa Kuznetsa (poziomo PKB/capita, pionowo
zanieczyszczenie, -x^2).
Początkowo przyspieszona industrializacja powoduje zwiększenie presji
na przyrodę, zwiększone wydobycie oraz wykorzystanie surowców
energetycznych, prymitywne technologie.
Następnie wraz ze wzrostem kapitału, wprowadzane są technologie
oszczędne i bezpieczne dla środowiska.
2. Jak należy rozumieć zrównoważony i trwały rozwój?
Zrównoważony rozwój to:
a) Zasada ekologizacji gospodarki  ochrona przyrody jest warunkiem
jej prawidłowego funkcjonowania
b) Zasada integralności środowiska  myślenie globalne, lecz
działanie lokalne
c) Zasada współdziałania w ochronie środowiska
d) Zasada ekonomizacji  efektywność ekonomiczna i ekologiczna,
subsydiowanie przedsięwzięć ochronnych (np. limity CO2)
e) Zasada prewencji  zapobieganie powstawaniu zanieczyszczeń
oraz recykling odpadów
f) Zasada reagowania  na istniejące zagrożenia
g) Zasada praworządności
h) Zasada regionalizacji  dostosowanie wymagań ochronnych do
regionalnych warunków przyrody
Ludność:
1.Jakie fazy wyróżnia się w teorii przejścia demograficznego?
Faza I  stabilny stan ludności, duża liczba zgonów i wysoki wskaz
nik
urodzeń, przyrost naturalny minimalny, niski poziom opieki zdrowotnej
Faza II - osiągnięcia medycyny powodują spadek stopy zgonów, przy
jednocześnie wysokiej rozrodczości, bardzo duży przyrost naturalny
Faza III  Zwolnienie tempa zmniejszania umieralności przy gwałtownym
spadku rozrodczości (zwiększenie świadomości ludności, antykoncepcja)
Faza IV  Nowa stabilizacja przy niskim poziomie rozrodczości i
umieralności
Faza V  może wystąpić ujemny przyrost natualny, zmiana modelu
rodziny
2.Które kraje znajdują się w poszczególnych fazach przejścia
demograficznego? Por. s. 92-95.
Faza I  Uganda,plemiona afrykańskie
Faza II  Irak, Gwatemala, Gambia
Faza III  Indie, Malezja
Faza IV  Niemcy, Japonia
3. Wyjaśnij pojęcia: pierwotna i wtórna eksplozja demograficzna.
Które kraje znajdują się tych fazach? Por. s. 93.
Pierwotna eksplozja demograficzna  jest przede wszystkim
wynikiem gwałtownego spadku stopy zgonów (dzięki zewnętrznej
ingerencji, np. pomoc żywnościowa lub medyczna).
Wtórna eksplozja demograficzna  echo pierwotnej, zwiększa się
liczba kobiet w wieku rozrodczym, dlatego mimo spadku dzietności
kobiet, przyrost jest wciąż wysoki.
4. Które kraje znajdują się w ostatniej fazie przejścia
demograficznego?
Kraje wysoko rozwinięte, zmiana modelu rodziny, póz
niejszy wiek
zawierania małżeństw etc.
5. Wyjaśnij model drugiego przejścia demograficznego. Por. s. 97.
- opóz
nienie wieku zawierania małżeństw, wzrost liczby rozwodów,
wzrost liczby związków kohabitacyjnych
- zmniejszenie dzietności poniżej prostej zastępowalnej pokoleń
- rozpowszechnienie różnych typów antykoncepcji
- zmiana stylu życia (zdrowy tryb życia  obniżenie śmiertelności)
W wysoko rozwiniętych krajach dodatnie saldo migracji  wygładza to
przejście, a w biedniejszych  zaostrza .
6.Jedną z konsekwencji demograficznych przyrostu naturalnego jest
zmiana liczby ludności. Które kontynenty charakteryzują się największym
wzrostem liczby ludności, a które najmniejszym? Jakie to rodzi skutki dla
gospodarek krajów?
Największy przyrost naturalny w Afryce, Am. Płd, Azji Płd. (Państwa
rozwijające się).
Najmniejszy Europa, Am. Płn.
Skutki wysokiego:
a) demograficzne  szybki wzrost liczby ludności, wysoki odsetek
ludzi młodych, wysoki wskaz
nik maskulinizacji
b) ekonomiczne  wzrost siły roboczej, wzrost popytu na żywność,
potrzeba budowy nowych szkół, wzrost ubóstwa
c) ekologiczne  poszukiwanie nowych gruntów rolnych, degradacja
gleb, deforestacja
d) społeczne  patologie, praca dzieci, konflikty
Skutki niskiego:
a) demograficzne  starzenie się społeczeństwa, wysoki wskaz
nik
feminizacji, zmniejszanie się liczby ludności
b) ekonomiczne  obciążenie osób pracujących, wzrost nakładów na
opiekę społeczną
c) społeczne  zamykanie szkół, przedszkoli
7.W których krajach następuje depopulacja? Jakie są przyczyny
depopulacji  wyjaśnij na przykładzie różnych krajów?
Polska  emigracja
RPA  HIV
Niemcy  niski przyrost naturalny
8. Jakie czynniki kształtują poziom dzietności?
Typowy model rodziny dla danego państwa
Dostępność antykoncepcji
Polityka prorodzinna rządu
9. Jaka jest zależność pomiędzy poziomem wskaz
nika rozwoju
społecznego  HDI, a poziomem dzietności?
Im wyższa dzietność tym niższe HDI
10. Jednym ze skutków niskiego przyrostu naturalnego jest starzenie się
społeczeństwa. W których krajach zauważalny jest ten proces? Jakie są
skutki ekonomiczne i społeczne?
Japonia, Niemcy, Włochy
-wzrost wydatków na opiekę społeczną
- likwidacja szkół
- wzrost odsetka ludzi chorych
- mniejsze zapotrzebowanie na nowe technologie
- wzrost PKB/per capita
- niedobór siły roboczej ->napływ imigrantów->konflikty
11. Jakie są konsekwencje demograficzne, ekonomiczne i społeczne
wysokiego przyrostu naturalnego?
jw
Człowiek w procesach rozwoju:
1.Jakie były przyczyny wzrostu liczby ludności od lat początku 50. XX
wieku?
Wyż powojenny, echo wyżu, postęp medycyny, techniczny
2.Które kraje są odpowiedzialne za największe wzrosty liczby ludności?
Kraje rozwijające się: Chiny, Brazylia, Indie
Rolnictwo:
1. Jaka rolę odgrywa rolnictwo w gospodarce w krajach znajdujących
się na różnych poziomach rozwoju społeczno-gospodarczego?
Rolnictwo to produkcja roślinna i zwierzęca. Na pierwszą składają
się: uprawa polowa roślin, sadownictwo, warzywnictwo, rolnictwo
plantacyjne i uprawa eksperymentalna.
Zwierzęca to chów zwierząt oraz łowiectwo, a także
eksperymentalny chów.
Dla krajów o niskim poziomie rozwoju rolnictwo stanowi wysoki %
PKB, natomiast w miarę rozwoju gospodarki, rolnictwo jest
marginalizowane i zwiększa się udział przemysłu, usług oraz IT.
2. Wyjaśnij pojęcie dezagraryzacja. Jakie są przyczyny dezagraryzacji?
Por. s. 227-229.
Dezagraryzacja to spadek znaczenia rolnictwa i produkcji rolnej w
gospodarce, dotyczy zarówno udziału w PKB jak i w strukturze
zatrudnienia.
Jest wynikiem szybszego rozwoju pozarolniczych rodzajów
działalności. Objawia się to spadkiem względnym, czyli zmniejszeniem
się udziału zatrudnionych w rolnictwie w ogólnej liczbie pracujących w
gospodarce danego kraju lub regionu, a następnie spadkiem
absolutnym, a więc zmniejszeniem liczby pracujących w rolnictwie.
1. Na wybranych przykładach przestaw zależnosć rolnictwa od
przyrody. Por s 231
Jakość gleb  w Rosji i na Ukrainie wykorzystywane są żyzne
czarnoziemy, uprawia się tam pszenicę oraz kukurydzę.
Warunki hydrologiczne  w suchych rejonach Kazachstanu uprawa
zbóż jest utrudniona z powodu braku wody na stepach
Warunki klimatyczne  Dostęp do ciepła warunkuje długość okresu
wegetacyjnego, a tym samym na wielkość plonów i sezonowość
produkcji rolnej, np. w Polsce najlepsze warunki (najdłuższy okres
wegetacyjny) jest na Dolnym Śląsku, najgorsze na
Suwalszczyz
nie, stąd ograniczenia w zbiorach pewnych zbóż.
Wahania podaży w rolnictwie spowodowane czynnikami
przyrodniczymi powodują wahania cen, np. w Polsce rośnie cena
warzyw po okresie suszy, kiedy mamy wysokie plony żywność
tanieje.
2. Które kraje mają największy poziom niezaspokojenia potrzeb
żywnościowych, a które najmniejszy?
Niezaspokojone potrzeby: Afryka Subsaharyjska
Zaspokojone potrzeby: USA, Europa Zachodnia
3. Które kraje są dużymi importerami produktów rolnych netto i z
czego to wynika?
Japonia, Niemcy, Włochy, Szwajcaria, Austria, Indonezja, Indie,
Nigeria, Arabskie kraje naftowe.
Zły klimat do rozwoju rolnictwa,
bogate państwa importują więcej,
szybki przyrost ludności, brak możliwości ich wyżywienia
niski poziom rozwoju gospodarczego kraju, brak funduszy na
powstanie plantacji
4. Które kraje są dużymi eksporterem produktów rolnych netto i z
czego to wynika?
USA, Kanada, Australia, Nowa Zelandia, Irlandia, Dania, Holandia,
Francja, Brazylia, Argentyna.
Wysoki poziom towarowości rolnictwa
Duży rozmiar produkcji własnej
Nadwyżki żywności
5. Jakie funkcje pełni rolnictwo i na czym one polegają?
Por. 229
- społeczna  tworzenie miejsc pracy
- dochodowa  dostarcza dochody właścicielom ziemi,rolnikom
- kulturowa  wyizolowanie rolników od otoczenia regionalnego,
ostoja wielokulturowości
6. Korzyść komparatywna wynika z uzyskania względnie niższego
kosztu produkcji lub zdolności do produkowania wyrobu po niższej
cenie, niż może zrobić to konkurent. Podaj przykłady krajów lub
regionów osiągających korzyści komparatywne.
Por. 232
Np. Ekwador, Brazylia  kraje eksportujące owoce cytrusowe,
kawę, kakwo.
Ukraina odnosi korzyść komparatywną w stosunku do Polski, która
posiada gleby niższej jakości
7. Jaka jest zależność między wielkością gospodarstw rolnych a
stopniem towarowości rolnictwa?
Por. 234, 240
Im większe gospodarstwa tym bardziej towarowa produkcja.
Dlaczego? Ponieważ małe gospodarstwa produkują przeważnie na
małą skalę, na własne potrzeby, i jedynie niewielką część produkcji
przeznaczają na sprzedaż. Ponadto ponoszą koszty stałe, które
zwiększają przeciętny koszt jednostkowy.
Duże gospodarstwa są częścią agrobiznesu, nastawione w 100%
na sprzedaż, zgodnie z zasadą maksymalizacji zysku, redukują
koszty stałe oraz przeciętny koszt, osiągają korzyści skali.
8. Wysokie nasycenie rolnictwa środkami technicznymi i chemicznymi
jest charakterystyczne dla krajów i regionów wysoko gospodarczo
rozwiniętych, a więc świadczy o wysokiej intensywności produkcji
rolnej. Porównaj nakłady na rozwój rolnictwa ponoszone w Polsce i
w innych krajach.
Polskie rolnictwo jest w mniejszym stopniu zmechanizowane i
zautomatyzowanie niż rolnictwo państw na Zachodzie. Mniej
nawozów/ha.
9. Jaką rolę odgrywa kapitał w rolnictwie?
Por. 236
Dostęp do kapitału (finansowego i rzeczowego) zapewnia warunki
techniczne do prowadzenia działalności rolniczej  budynki,
maszyny, środki obrotowe.
Kapitał pozwala na rozwój i badania nad modyfikacją roślin w celu
np. uodpornienia jej na szkodniki. W związku z odejściem kapitału
ludzkiego z rolnictwa, musi on być zastępowany kapitałem
finansowym.
Dostosowanie produkcji rolnej do odbiorców przemysłowych jest
kapitałochłonne.
W krajach słabo rozwiniętych potrzeby te nie są zanadto nasilone,
jednak potrzebne do rozwoju poziomu rolnictwa, chociażby w celu
zwiększenia konkurencyjności ich produktów na rynku światowym.
10. Jak zróżnicowane są zasoby pracy w rolnictwie?
Im bardziej rozwinięte rolnictwo, tym bardziej pracooszczędne
metody produkcji. Największe zasoby pracy potrzebne są w
początkowej fazie rozwoju
Tzn.
Ekstensywne prymitywne -> ekstensywne pracochłonne ->
ekstensywne kapitałochłonne -> intensywne pracochłonne ->
intensywne mieszane -> intensywne kapitałochłonne
11. Jaki jest wpływ wielkości zasobów pracy w rolnictwie na
produkcję rolną? Por. 235
Gospodarstwa nastawione na sprzedaż ponadlokalną inwestują w
kapitałochłonne=pracooszczedne technologie.
Gospodarstwa wiejskie naturalnego typu, są przeważnie
samozaopatrzeniowe i rzadko przeznaczają nadwyżki produkcyjne
na sprzedaż. Tam dominuje praca.
Wyjątkiem są małe gospodarstwa produkujące specyficzne towary
wyłącznie na sprzedaż.
12. Co oznacza intensyfikacja produkcji rolnej? Por. 242-243
Intensyfikacja produkcji rolnej to wzrost ponoszonych nakładów
pracy żywej i uprzedmiotowionej, w celu uzyskania przyrostu
produkcji rolnej. Wzrost zaangażowanych nakładów ma zatem
prowadzić do uzyskiwania coraz większych plonów z jednostki
ziemi.
13. Jakie są cechy rolnictwa ekstensywnego? Por. 242
Małe nakłady pracy i kapitału w przeliczeniu na jednostkę ziemi,
duże powierzchnie upraw.
14. Zielona rewolucja to przykład działań podejmowanych na
świecie w celu zwiększenia produkcji rolnej. Podaj przykłady
innych działań o takim charakterze.
Subsydia, wprowadzenie GMO i odmian odpornych na niekorzystne
warunki atmosferyczne,
Płodozmian, mechanizacja, melioracja
Wzmożone nawożenie
Zmiana struktury własnościowej gospodarstw
15. Jaką rolę w działaniach na rzecz zwiększenia produkcji rolnej
odgrywają organizmy zmodyfikowane genetycznie  GMO?
Odporne gatunki
16. Pomimo znacznego zwiększenia produkcji rolnej na świecie,
nadal wiele krajów nie ma zaspokojonych swoich potrzeb
żywnościowych. Które kraje mają największy poziom
niezaspokojenia potrzeb żywnościowych, a które najmniejszy?
Afryka subsaharyjska, USA
MIERNIKI ROZWOJU GOSPODARCZEGO:
1. Które kraje charakteryzują się dużą nierównością w dochodach i
dlaczego?
Współczynnik Giniego  miara nierówności społecznej
Im wyższy współczynnik Giniego, tym większe nierówności
Wysoka korupcja, kraje rozwijające się, brak miejsc pracy, niski poziom
życia ludności, brak rozwiniętego szkolnictwa
Brazylia Ekwador RPA
URBANIZACJA:
1. Jakie są uwarunkowania rozwoju osadnictwa?
a) Płaszczyzna demograficzna  wzrost liczby ludności miejskiej,
jej udziału w ogóle ludności, migracje ludności ze wsi do miast
b) Płaszczyzna ekonomiczna  wzrost odsetek ludności
zatrudnionej poza rolnictwem, początkowo w przemyśle a potem
w usługach  migracja do ośrodków przemysłowych
c) Płaszczyzna przestrzenno-architektoniczna  wzrost obszarów i
tworzenie nowych miast, rozprzestrzenianie się miejskiej
infrastruktury i architektury na tereny wiejskie
d) Płaszczyzna społeczna  rozprzestrzenianie się miejskiego stylu
życia na obszary wiejskie
2. Co to jest sieć osadnicza?
Sieć osadnicza to zbiór jednostek osadniczych występujących na danym
obszarze. Kształtuje się ona w historycznym procesie podlegającym
oddziaływaniom historycznym, kulturowym, społecznym, ekonomicznym.
W Polsce sieć osadnicza potwierdza wpływ przeszłości historycznej.
3. Jaka jest różnica między siecią osadniczą a systemem
osadniczym?
System to pojęcie szersze, zbiór powiązań gospodarczych,
społecznych między jednostkami osadniczymi, powiązania na
różnych płaszczyznach. Im szybsze kanały przepływu w systemie
osadniczym, tym szerszy strumień wymiany dóbr i usług.
4. Jakie czynniki wpływały na rozwój sieci osadniczej? Por. 359-361
- uwarunkowania przyrodnicze (dobre dla rolnictwa, dostep do
wody)
- bliskość dużych ośrodków lub traktów handlowych
- zasoby różnych surowców
- czynniki polityczne, historyczne, społeczne i ekonomiczne
- industrializacja
- postęp techniczny
- zasoby pracy
5. Jakie są fazy procesów urbanizacyjnych? Omów na przykładach.
a) Faza urbanizacji  koncentracja w rdzeniu aglomeracji  Warszawa
b) Faza suburbanizacji  rozrastanie się stref podmiejskich. Wzrost
liczby ludności w zewnętrznych strefach aglomeracji. Tworzą się
rozległe przestrzenne aglomeracje miejsko- przemysłowe
Np. GOP, aglomeracja policentryczna Ruhry
c) Faza deurbanizacji  odpływ ludzi z obszarów centralnych na
tereny podmiejskie, a także z terenów peryferyjnych na te jeszcze
bardziej oddalone. Tworzą się wielkie zespoły miejsko-
przemysłowe: megalopolis. Np. BosWash
d) Faza reurbanizacji  rekonstrukcja systemu miejskiego.
- pierwszy etap przenoszenie się ludności do małych ośrodków
wiejskich, tym samym zahamowanie lub spadek udziału ludności
miejskiej do ogólnej liczby ludności
- drugi etap to powrót do przebudowanych centrów miast. Np.
Paryż
6. Jakie są skutki procesów urbanizacyjnych?
a) Pozytywne:
- lepszy dostęp do rynku pracy
- dostęp do oświaty, kultury,opieki zdrowotnej
- szybkie komunikowanie i przemieszczanie się ludzi
- dostęp do większej liczby sklepów i innych usług.
b) negatywne
- wzrost przestępczości
- degradacja środowiska
- niedobór wody pitnej
- choroby cywilizacji
7. Jakie są ograniczenia rozwoju miast?
a) Fizyczne  bariery środowiskowe, rzez
ba terenu
b) Środowiskowe  np. nadmierne zanieczyszczenie
c) Funkcjonalne  będące następstwem istniejącego układu
użytkowania terenu
d) Infrastrukturalne  związane z wyczerpywaniem się możliwości
istniejącej infrastruktury
8. Co oznacza progowy rozwój miast?
Polega ona na tym, że miasto może w miarę łatwo rozwijać się do
pewnego poziomu, przy którym następuje wymóg znacznego
doinwestowania miasta, by podtrzymać jego rozwój.
KAPITAA

1. Wyjaśnij pojęcie BIZ. W jakich formach występują BIZ? 131-132
Występuje wtedy, kiedy zagraniczny inwestor posiada  trwały
wpływ w przedsiębiorstwie. Umownie wyznaczono że próg wynosi
10% akcji zwykłych lub głosów.
Inwestorem może być osoba fizyczna, korporacja itp.
Występują w formach:
a) Greenfield  budowa obiektów, zakładanie działalności od zera
b) Brownfield  przejęcie lokalnej firmy, restrukturyzacja i
rewitalizacja jej działania
2. Jakie elementy tworzą krajowy system finansowy , a jakie
międzynarodowy? 133
a)krajowy system finansowy:
- sektor bankowy
- fundusze inwestycyjne
- giełdy
b) międzynarodowy system finansowy:
- banki centralne
- banki prywatne o różnym znaczeniu(np. działają w kilku krajach)
- międzynarodowe organizacje finansowe (np. MFW, Biuro
Rozrachunków Międzynarodowych, Grupa Banku Światowego)
3. Na czym polega otwartość gospodarki 135
Otwartość gospodarki  swoboda przepływów kapitałowych.
Inwestorzy lokują fundusze tam gdzie uzyskają najwyższy zysk.
Dodatkowo, tworzone są międzynarodowe konglomeraty
finansowe, które w razie kryzysu przenoszą ryzyko na rynki
wszystkich krajów gdzie działają.
4. Jakie są motywy napływu BIZ? S. 141
- rynkowe- poszerzanie rynków zbytu lub zdobycie lepszej pozycji
- kosztowe  mniejsze koszty np. pracy, energii, podatkowe w kraju
docelowym
- zaopatrzeniowe  zapewnienie dostaw surowców lub dostępu do
technologii
- strategiczne- związane z pozyskiwaniem strategicznych aktywów
(know-how, technologie, kanały dystrybucji), pozwalające
zwiększyć konkurencyjność na rynku regionalnym/globalnym
5. Jakie elementy tworzą klimat inwestycyjny? Por. 141
- klimat ekonomiczny
- klimat społeczny
- klimat administracyjny
- klimat polityczny
6. Jak zmieniła się wielkość BIZ po 1980r?
Stabilny wzrost do 1989r, następnie na skutek otwarcia rynków
byłych krajów bloku wschodniego gwałtowny wzrost do 2000,
następnie spadek, oraz wzrost ze szczytem w 2007, póz
niej
gwałtowny spadek (bańka internetowa)
7. Do których krajów kieruje się największy strumień BIZ?
Obecnie ponad 50% do krajów rozwijających się
8. Jaką rolę odgrywają kraje wysoko ekonomicznie rozwinięte w
przepływach BIZ?
Są z
ródłem BIZ
9. Jaką rolę odgrywają kraje rozwijające się w przepływach BIZ?
Główny biorca BIZ
10. Jaką rolę odgrywają kraje transformujące gospodarkę w
przepływach BIZ?
jw
11. Jakie są efekty napływu BIZ? Por. 142-146
a) W kraju goszczącym:
- przyczyniają się do rozwoju ekonomicznego
- wzrost wydajności
- miejsca pracy
- wypieranie firm rodzimych
- zagrożenie suwerenności gosp kraju lokaty kapitału
b) dla inwestora:
- wzrost efektywności wykorzystania kapitału
- osiąganie większych zysków, przekazywanych póz
niej do kraju
macierzystego
- możliwość utraty zainwestowanych środków
- wpływ procesów zachodzących w państwie BIZ, na gospodarkę
inwestora
INFRASTRUKTURA
1. Podaj definicję i przedstaw różne klasyfikacje infrastruktury
Infrastruktura  układ obiektów oraz instytucji obsługujących i
łączących systemy przestrzenne, odgrywających służebną rolę
względem ludności i poszczególnych działów gospodarki
narodowej
a) Podstawowa  transport, energetyka, gospodarka wodno-
sanitarna
b) Informacyjna - telekomunikacja
c) Innowacyjna  jednostki naukowo-badawcze, instytuty innowacji
d) Społeczna  instytucje nauki, kultury, opieki społecznej, ochrony
zdrowia etc
2. Jaki jest wpływ dostępności do infrastruktury informacyjnej na
rozwój gospodarki?
Im większy dostęp do infrastruktury informacyjnej tym większy
rozwój usług, oraz innych dziedzin dzięki nowym możliwościom
jakie otwiera branża IT
3. Dlaczego inwestycje w infrastrukturę informacyjną znacznie różnią
się stopniem innowacyjności pomiędzy szczególnymi krajami? 149
Braki kapitału na rozwój badań, uwarunkowania historyczne 
niektóre państwa doinwestowały w infrastrukturę podstawową w
przeszłości a teraz skupiają się na innowacjach.
4. Jaki jest wpływ infrastruktury na rozwój gospodarczy?
Wysoki poziom zagospodarowania infrastrukturalnego może być
czynnikiem przyspieszającym rozwój gospodarczy. W zależności
od osiągniętego poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego,
struktury inwestycji infrastrukturalnych oraz jej trafności, każda
decyzja wywołuje szereg skutków o zróżnicowanym charakterze.
Najpierw bezpośredni wzrost gospodarczy, a następnie
podniesienie atrakcyjności lokalizacyjnej (np. wzrost cen gruntów).
5. Na czym polega względność a na czym bezwzględność luki
infrastrukturalnej?s 155
Luka infrastrukturalna to różnica w poziomie wyposażenia jednostek
przestrzennych w infrastrukturę.
a) Względna  w odniesieniu do innych państw lub regionów
b) Bezwzględna  popyt do danego poziomu gospodarki i
wynikających z niego potrzeb
INSTYTUCJE
1. Jak należy rozumieć instytucje w naukach ekonomicznych? 156
Instytucja to środek regulacji konkretnego zjawiska społecznego,
czyli opis zależności pomiędzy podmiotami mającej znaczenie dla
funkcjonowania państwa lub mniejszej jednostki, np. gminy
2. Co to jest gęstość instytucjonalna?
Gęstość instytucjonalna  zakres stosowanych w danym kraju lub
regionie norm i zasad oraz zachowań o charakterze formalnym i
nieformalnym.
3. Jakie są różnice między starym a nowym instytucjonalizmem? 158
Stary instytucjonalizm, łączący się przede wszystkim z osobą
Veblena, odrzucał podstawowe założenie teorii neoklasycznej, dot.
Podmiotu dążącego do maksymalizacji korzyści. Zastąpiono je
racjonalnym człowiekiem w otoczeniu instytucjonalnym, tj.
kierowanym przez zwyczaje i rutynę.
Nowy instytucjonalizm wskazuje na potrzebę ujęcia holistycznego,
opracowania ujęcia długookresowego wynikającego z dążeń
podmiotów gospodarczych do zwiększenia dochodów,
Traktowania ekonomii jako nauki empirycznej i politycznej w celu
zobiektywizowania oceny.
Podstawowa różnica to jednak postrzeganie samej definicji w różny
sposób
a) Wg. Starego instytucjonalizmu, instytucje nie są ograniczeniami,
a narzuconymi normami działania. Zmieniają się w wyniku
dostosowania do celów realizowanej ścieżki rozwoju.
b) Nowy instytucjonalizm krytykuje obecny kierunek rozwoju,
zwraca uwagę na oportunizm i ograniczoną racjonalność.
4. Jaką rolę odgrywają instytucje w nowym paradygmacie
rozwoju?161
Nowy paradygmat rozwoju, za cel uznaje wzrost dobrobytu, czyli
wzrost konsumpcji dóbr oraz poziomu życia.
Odgrywają one podstawową rolę pod względem urawunkowań
mikro- i makro-. Instytucje oddziałują na czynniki związane z
wielkością i rodzajem pozyskiwanych zasobów, którymi dysponuje
kraj, wyznaczają instytucjonalne ramy możliwości rozwojowych
gospodarki oraz rzutują na rozmiary rynku krajowego.
5. Na czym polegają instytucjonalne przeszkody w funkcjonowaniu
gospodarki? Por. 163
a) Przeniesienie wymiany ekonomicznej z płaszczyzny personalnej
na impersonalną
b) Problem wiedzy rozproszonej, wynikającej z rosnącej
specjalizacji i fragmentaryzacji działalności gospodarczej. Pełne
wykorzystanie zasobów wiedzy wymaga stworzenia instytucji o
charakterze integrującym, co może wyraz
nie wpłynąć na
zmniejszenie się kosztów transakcyjnych.
c) Struktura  dobrze funkcjonujący rynek musi mieć swoją
strukturę. Konieczny jest system instytucjonalny odpowiedzialny
za sprawne działanie rynku.
6. Jaka jest różnica między instytucjami a organizacjami? 164-165
Organizacja to celowo utworzona grupa społeczna, funkcjonująca
według pewnych reguł i zasad, która stawia sobie za zadanie
osiągnięcie określonego celu. Tak więc jednostki dążąc do celu
określają  reguły gry , które zależą od typu organizacji oraz
otoczenia.
Instytucje to środki regulacji danych zjawisk
społecznych/ekonomicznych/prawnych, które mogą być wydawane
przez organizacje
7. Które kraje charakteryzują się największą przejrzystością
gospodarki? Por. 177
Największa przejrzystość instytucjonalna występuje w
wysokorozwiniętych krajach zachodnioeuropejskich  Finlandia,
Szwecja, Austria, a także niektórych nowouprzemysłowionych krajach
azjatyckich: Hongkong, Singapur
8. Jaka jest zależność między korupcją a ubóstwem?
Najwyższe wskaz
niki korupcji notuje się w krajach o niskim poziomie
rozwoju gospodarczego, gdzie panuje ubóstwo, np. Somalia, Sudan,
Gwinea, Czad, Laos.