nr 12(59) " 25 czerwca 2009 zagadnienia społeczno gospodarcze
Zapotrzebowanie na pomoc humanitarną na świecie systematycznie wzrasta. Unia Europejska i jej państwa
członkowskie udzielają wsparcia ofiarom klęsk żywiołowych i konfliktów, głównie w Afryce i w Azji. Polityka
humanitarna obejmuje także działania zapobiegawcze, mające łagodzić skutki przyszłych katastrof. Świad-
czenie pomocy humanitarnej jest wyzwaniem finansowym, logistycznym i organizacyjnym. Unijny budżet
na te cele rośnie  w 2003 r. wyniósł 600 mln euro, w 2013 r. ma sięgnąć 875 mln euro.
Anna Zygierewicz
Pomoc humanitarna Unii Europejskiej
POJęCIE I CELE POMOC Y HUMANITARNEJ mocy, akcje ratunkowe i działania ochronne,
Polityka pomocy humanitarnej ukazuje
UNII EUROPEJSKIEJ mające na celu pomoc ludziom w państwach
jeden z najwyraz
niejszych przykładów
Potrzeba niesienia pomocy humanitarnej trzecich, szczególnie najbardziej bezbronnym
Unii Europejskiej w działaniu. Co więcej,
nie tylko jest ciągle aktualna, ale zapotrze- spośród nich3. Pomoc przysługuje przede
jest ona sztandarowym odzwierciedle-
bowanie na nią systematycznie rośnie. Od wszystkim osobom w krajach rozwijających
niem naszych podstawowych wartości:
1975 r. liczba odnotowanych klęsk żywioło- się, ofiarom klęsk żywiołowych, katastrof wy-
solidarności, szacunku dla ludzkiej god-
wych na świecie wzrastała od 75 do ponad wołanych działalnością człowieka (takich jak
ności, równości, tolerancji oraz osobiste-
400 rocznie1. W latach 2000 2006 zanotowa- wojny i konflikty).
go zaangażowania.
no prawie dwukrotnie więcej klęsk hydro- W wydanym ostatnio komunikacie Komi-
meteorologicznych niż w latach 1987 1998. sja Europejska4 zwraca uwagę na potrzebę
Louis Michel,
Liczba katastrof spowodowanych przez ludzi intensyfikacji działań na rzecz minimalizo-
komisarz ds. rozwoju
zwiększyła się od 1976 r. do 2000 r. dziesię- wania ryzyka związanego z klęskami ży-
i pomocy humanitarnej UE
ciokrotnie. Największy wzrost obserwowany wiołowymi. Najmocniej dotykają one kraje
jest w Afryce i Azji.
3
Zasady udzielania pomocy humanitarnej Pomoc humanitarna świadczona przez Departament ds. Pomocy
Unii Europejskiej zostały określone w rozporządzeniu Rady (WE) Humanitarnej UE nie jest kierowana do państw członkowskich Wspólnoty.
nr 1257/96 z 20 czerwca 1996 r.2. Zgodnie z zawartą tam defini- W sytuacjach klęsk żywiołowych państwa członkowskie UE mogą otrzy-
cją pomoc humanitarna Wspólnoty obejmuje akcje niesienia po- mać pomoc m.in. z Funduszu Solidarności (patrz: A. Zygierewicz, Fundusz
Solidarności Unii Europejskiej, informacja nr 1158, www.bas.sejm.gov.pl).
1 4
Wzrost ten jest spowodowany także rozwojem technik wykrywania Komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego: Strategia
i komunikacji. UE na rzecz wspierania działań zmniejszających ryzyko związane z klęskami
2
Dz.Urz. UE L 163 z 2 lipca 1996 r. żywiołowymi w krajach rozwijających się, COM (2009) 84.
ISSN 1896-6659
rozwijające się, które są najbardziej podatne na ich Wykres 1. Najwięksi biorcy pomocy humanitarnej UE w Afryce w 2007 r.
skutki i mają najmniejszą zdolność do zwalczania ich i 2008 r. (w mln euro)
następstw, co w konsekwencji osłabia ich rozwój.
180
2007 2008
Jak podaje Komisja, trzęsienie ziemi o sile 6,6 stopni
160
w skali Richtera w Iranie w 2003 r. zabiło ponad 40
140
000 osób. Dla porównania  trzęsienie ziemi o sile 6,5
stopnia w skali Richtera w środkowej Kalifornii, które
120
miało miejsce cztery dni wcześniej, spowodowało
100
śmierć dwóch osób i zranienie 40. Za działaniami
80
prewencyjnymi przemawiają też względy finanso-
we. Badania wskazują na oszczędności w wysokości
60
od 2 do 4 dolarów za każdego dolara wydanego na
40
zapobieżenie klęskom żywiołowym lub zmniejsze-
20
nie ich następstw.
0
RAMY INSTYTUCJONALNE POMOCY HUMANITARNEJ UE
Pomoc humanitarna Unii Europejskiej udzielana
jest przez Departament ds. Pomocy Humanitarnej
(Humanitarian Aid Department  ECHO)5. Od chwili
powstania w 1992 r. ECHO podjął działania w ponad y
ródło: http://ec.europa.eu/echo/funding/budget_en.htm [dostęp: 17 lutego 2009 r.].
100 krajach na całym świecie, zapewniając podsta-
wowy sprzęt i awaryjne dostawy dla ofiar kryzysów.
Finansuje on także ekipy medyczne, ekspertów zaj-
mujących się rozbrajaniem min, transport i komuni- ści reagowania na potencjalne ryzyko. W 2007 r. poważne szkody
kację, pomoc żywnościową oraz wsparcie logistyczne. spowodowały m.in. takie klęski żywiołowe, jak: trzęsienia ziemi
W zakresie dostarczania żywności, sprzętu i czystej wody, zapew- w Peru i na Wyspach Salomona; powodzie w Afryce, Indiach,
niania warunków sanitarnych, schronienia, opieki medycznej oraz Indonezji, Korei Północnej, Wietnamie i Ameryce A
acińskiej; cy-
instalowania tymczasowych systemów łączności ECHO współpra- klony w Nikaragui, Mozambiku i Bangladeszu; huragan na Ka-
cuje z partnerami wdrażającymi pomoc  organizacjami pozarzą- raibach; burze tropikalne na Haiti i w Republice Dominikańskiej
dowymi, agencjami Organizacji Narodów Zjednoczonych, Czerwo- oraz susze w Mołdawii, Paragwaju, Kenii, Somalii i regionie Sahe-
nym Krzyżem i Czerwonym Półksiężycem. Przewidując dużą liczbę lu. Pomimo utrzymywania się wielu złożonych sytuacji kryzyso-
klęsk żywiołowych i konfliktów, ECHO zwiększa także liczbę pra- wych i szkód spowodowanych przez wymienione klęski, z uwagi
cowników w terenie, doświadczonych w szybkiej ocenie potrzeb. na brak dużych kryzysów ECHO nie przekroczył kwoty środków
Z roku na rok maleje udział organizacji pozarządowych (non-go- finansowych udostępnionych przez organ budżetowy i nie mu-
vernmental organisations  NGOs) we wdrażaniu pomocy, wzra- siał korzystać z rezerwy Komisji na pomoc nadzwyczajną7.
sta zaś udział ONZ i organizacji międzynarodowych. Związane Reagowanie ECHO na kryzysy humanitarne w 2007 r. znala-
jest to m.in. ze skalą prowadzonych akcji. Jedynie nieliczne NGOs zło swój wyraz w 85 decyzjach o przyznaniu środków, w 2008 r.
dysponują zapleczem technicznym umożliwiającym sprawne ich liczba wzrosła do 90. Największymi odbiorcami pomocy były
udzielanie pomocy na większą skalę. Świadczy o tym m.in. śred- kraje Afryki, Karaibów i Pacyfiku (kraje AKP) (423 mln euro  55%
nia wielkość kontraktów udzielanych przez ECHO, która wyno- budżetu w 2007 r. i 552 mln euro  59% budżetu w 2008 r.). Poza
siła 0,56 mln euro dla organizacji pozarządowych oraz 1,36 mln tym unijna pomoc trafiała do Azji i Ameryki A
acińskiej (157,4 mln
euro dla organizacji międzynarodowych i 1,49 mln euro dla ONZ. euro  20,5% w 2007 r. i 192 mln euro  20,5% w 2008 r.), a tak-
Spadek udziału NGOs związany był także z włączeniem pomocy że do Europy Wschodniej, krajów byłego ZSRR (Nowe Niepod-
żywnościowej do pomocy humanitarnej, w której przekazywaniu ległe Państwa, New Independent States  NIS)8, krajów Bliskiego
NGOs uczestniczą w mniejszym stopniu niż inne organizacje. Wschodu i krajów śródziemnomorskich (124,9 mln euro  16,2%
Działania UE w zakresie przygotowań na wypadek katastrof re- w 2007 r. i 152 mln euro  16,3% w 2008 r.). Jedynie w krajach AKP
alizowane są przede wszystkim przez program Dipecho, urucho- w 2008 r. nastąpił zarówno kwotowy, jak i procentowy wzrost
miony w 1996 r. Program ten przekłada się na lokalne działania, pomocy humanitarnej w stosunku do 2007 r. Największych od-
które skupiają się na ludności najbardziej narażonej na wystąpienie biorców pomocy humanitarnej w Afryce przedstawia wykres 1.
klęsk żywiołowych i mającej niewielkie zdolności radzenia sobie Analiza porównawcza decyzji w sprawie udzielania pomocy
z nimi. Budżet programu Dipecho w 2007 r. wynosił prawie 20 mln humanitarnej w latach 2003 2007 według kryterium geograficz-
euro, a w 2008 r. 32,3 mln euro. Od 1996 r. do 2007 r. na działania nego pokazuje, że względny udział finansowania krajów AKP stale
prewencyjne w ramach programu wydano ponad 120 mln euro. wzrasta, z wyjątkiem 2005 r., w którym tendencja ta odwróciła się
i przeważającą część środków przeznaczono dla Azji ze wzglę-
KIERUNKI UDZIELANIA POMOC Y HUMANITARNEJ UE du na: tsunami w Azji Południowo-Wschodniej i trzęsienia ziemi
W 2007 r. Unia Europejska udzieliła wsparcia humanitarne- w Kaszmirze. Należy również zauważyć, że blisko 95% budżetu na
go ok. 127 mln poszkodowanym w krajach trzecich6. Ponadto
7
19,5 mln osób skorzystało z działań wspólnotowych w zakresie W praktyce często jednak zdarzają się sytuacje, kiedy potrzeby prze-
przygotowania na wypadek katastrofy oraz zwiększonej zdolno- rastają przewidywania, np. w 2008 r. wydatki ECHO zaplanowano na
755 mln euro, jednak z powodu konieczności świadczenia dodatkowej
5
UE w świecie. Polityka zagraniczna Unii Europejskiej, http://ec.europa.eu/ pomocy, wyniosły one 937 mln euro.
8
publications/booklets/move/67/index_pl.htm [dostęp: 17 lutego 2009 r.]. Brak jednoznacznej definicji przytoczonych pojęć; do Europy
6
Sprawozdanie roczne za 2007 r. Dyrekcji Generalnej ds. Pomocy Huma- Wschodniej zaliczana jest Białoruś, Ukraina i Mołdawia, które należą także
nitarnej, COM (2008) 449. do byłych republik ZSSR oraz do NIS.
2
167
110,5
50
45,6
34,8
30
30,5
25
30,2
24
20
23,5
18
19,5
Czad
Sudan
Etiopia
Uganda
Somalia
Zimbabwe
Konga
Republika
Demokratyczna
pomoc humanitarną UE przeznacza się na finanso- Tab. 1. Pomoc humanitarna udzielona przez ECHO w latach 2003 2007
wanie działań humanitarnych, podczas gdy wydatki (w tys. euro)
pomocnicze i administracyjne (informacja, audyty,
Region 2003 2004 2005 2006 2007
oceny, personel pomocniczy itp.) stanowią do 5%
Afryka, Karaiby, Pacyfik, w tym: 225 285 301 555 244 217 322 060 416 760
budżetu. Dane dotyczące pomocy humanitarnej
Róg Afryki 50 200 139 088 85 120 161 050 217 950
UE w latach 2003 2007 przedstawia tab. 1.
Wielkie Jeziora 88 500 76 890 71 000 84 050 89 500
W 2007 r. ECHO realizował swoje działania
Afryka Zachodnia 33 185 37 300 52 550 56 150 46 600
przede wszystkich za pośrednictwem organizacji
południowa Afryka, 52 000 28 800 27 250 19 200 50 400
pozarządowych (47%), agencji ONZ (42%) oraz
Ocean Indyjski
organizacji międzynarodowych (11%). W związ-
Karaiby, wyspy na Pacyfiku 1 400 19 477 8 297 1 610 12 310
ku z kluczowym znaczeniem tych organizacji
Europa Wschodnia, kraje 191 142 90 705 84 087 177 900 124 897
w udzielaniu efektywnej pomocy humanitarnej, byłego ZSRR, Bliski Wschód
i kraje śródziemnomorskie,
ECHO wspierał wzmacnianie ich zdolności in-
w tym:
stytucjonalnej poprzez programy finansowania
kraje byłego ZSRR 39 200 41 850 35 200 33 000 25 807
tematycznego. W 2007 r. ECHO udzielił wsparcia
Bałkany Zachodnie 7 660 0 0 0 0
agencjom ONZ oraz organizacjom Czerwonego
Bliski Wschód 137 139 39 880 39 576 134 000 88 100
Krzyża, jako agencjom wiodącym, na łączną kwotę
kraje śródziemnomorskie, 7 143 8 975 9 311 10 900 10 990
27,5 mln euro.
północna Afryka
W 2008 i 2009 r. ECHO niósł pomoc humanitar-
Azja, Ameryka A
acińska, w tym: 127 060 123 324 256 945 105 491 141 966
ną m.in. mieszkańcom Strefy Gazy, którzy ucierpieli
Azja 116 949 111 124 239 245 86 891 109 801
w wyniku konfliktu zbrojnego, oraz mieszkańcom
Ameryka A
acińska 10 111 12 200 17 700 18 600 32 065
Afryki Zachodniej i Zimbabwe, którzy ucierpieli
Finansowanie tematyczne 23 196 19 430 20 500 20 500 28 900
w wyniku epidemii cholery. We wrześniu 2008 r.
Dipecho 12 000 13 700 17 500 19 050 19 500
ECHO wspierał dotkniętych skutkami przejścia hu-
Inne wydatki (np. praca 21 666 21 628 29 250 26 006 34 607
raganu Hanna mieszkańców Haiti, regionu świa-
ekspertów, ewaluacja, audyt,
ta, który nie podniósł się jeszcze po poprzednich
informacja)
dwóch atakach huraganów. W sierpniu 2008 r.
Suma 600 349 570 342 652 499 671 007 766 530
ofiarował pomoc mieszkańcom Indii i Nepalu do-
y
ródło: DG for Humanitarian Aid  ECHO Financial Report 2007,
tkniętym skutkami powodzi.
http://ec.europa.eu/echo/ [dostęp: 17 lutego 2009 r.].
POMOC HUMANITARNA PAńSTW CZłONKOWSKICH UE
Obok pomocy świadczonej przez struktury
Unii Europejskiej (składka państw członkowskich
do budżetu UE), każde z państw członkowskich Tab. 2. Pomoc humanitarna udzielana przez państwa członkowskie w la-
prowadzi własną politykę pomocy humanitarnej. tach 2004 2007 (w euro)
Pod względem wielkości oferowanej pomocy wy-
2004 2005 2006 2007
różniają się państwa nordyckie (Dania, Finlandia,
Austria 2 693 000 9 003 839 4 273 695 1 862 636
Szwecja), Niemcy i Holandia. Na uwagę zasługuje
Belgia 28 581 304 31 065 261 44 272 132 53 742 480
także coroczny wzrost wysokości pomocy humani-
Cypr  867 218 148 742 
tarnej udzielanej przez Polskę. Wysokość pomocy
Czechy 914 750 6 758 700 3 326 428 2 622 004
oferowanej przez państwa członkowskie w latach
Dania 114 756 159 103 321 508 101 333 819 99 170 690
2004 2007 przedstawiono w tab. 2.
Estonia 316 218 306 138 304 857 557 583
Europejskim liderem pomocy humanitarnej jest
Finlandia 49 300 000 75 246 000 54 342 500 72 751 500
Holandia. Dział Pomocy Humanitarnej Minister-
Francja 79 230 952 83 600 089 92 194 945 75 563 109
stwa Spraw Zagranicznych tego państwa koncen-
Grecja 6 328 400 21 064 939 2 574 739 3 775 000
truje się na dwóch formach pomocy. Po pierwsze,
Holandia 157 894 235 236 946 697 258 252 191 363 906 960
pomoc kierowana jest do krajów ogarniętych dłu-
Hiszpania 54 642 553 23 429 286 49 637 958 63 511 439
gotrwałymi wojnami lub kryzysami, po drugie, do
Irlandia 39 118 340 53 577 704 96 011 871 135 760 303
krajów dotkniętych katastrofami lub nagłymi wy-
Litwa 28 962 368 686 86 886 
buchami wojen. Wśród odbiorców holenderskiej
Luksemburg 2 819 271 16 385 266 23 021 265 30 025 069
pomocy w 2008 r. znalazły się m.in. następujące
A
otwa  238 471 165 723 50 000
państwa: Afganistan  6 mln euro, Irak  8 mln
Malta  8 000 000 53 750 
euro, Somalia  8 mln euro, Sri Lanka  1 mln euro,
Niemcy 148 910 821 258 517 018 144 893 030 172 433 561
Sudan  25 mln euro.
Polska 247 000 687 000 1 250 000 1 364 000
Jedynie niewielka część holenderskich środków
Portugalia 2 357 994 6 062 658 4 966 074 67 317
pomocowych przekazywana jest za pośrednic-
Słowacja  1 659 500 760 500 1 134 100
twem organizacji pozarządowych (np. 5 mln euro
Słowenia  1 202 466 271 000 
z 25 mln euro przekazanych dla Sudanu, czy 2 mln
Szwecja 124 668 154 214 130 542 190 595 464 185 020 054
euro z 8 mln euro dla Somalii), większa część prze-
Węgry 456 461 760 000 191 254 269 750
kazywana jest za pośrednictwem ONZ i organizacji
Wielka Brytania 53 172 408 279 030 491 160 047 688 187 066 884
międzynarodowych (np. holenderskie i między-
Włochy 1 320 000 38 456 843 78 706 259 54 753 177
narodowe organizacje pozarządowe nie pośred-
Suma 836 482 678 1 470 686 320 835 237 422 1 505 407 616
niczyły w rozdzielaniu środków dla Afganistanu,
y
ródło: raporty roczne, http://ec.europa.eu/echo/ [dostęp: 17 lutego 2009 r.].
Iraku czy Sri Lanki).
3
POMOC HUMANITARNA POLSKI W 2009 r. Polska, odpowiadając na apel ogłoszony przez Agen-
Polska od wielu lat należy do grona państw darczyńców po- cję Narodów Zjednoczonych dla Pomocy Uchodz
com Palestyń-
mocy humanitarnej. Wielkość pomocy oferowanej przez Polskę skim na Bliskim Wschodzie (UNRWA), przekazała kwotę 250 tys.
systematycznie wzrasta. Z danych MSZ wynika9, iż w 2006 r. wy- euro na pomoc najbardziej poszkodowanym mieszkańcom Au-
niosła ona 832 tys. euro10 (3,24 mln zł), w 2007 r. 1,08 mln euro tonomii Palestyńskiej.
(4,07 mln zł), a w 2008 r. wzrosła do1,9 mln euro (6,75 mln zł).
Systematyczny wzrost pomocy udzielanej przez Polskę bardzo Przykłady polskiej pomocy humanitarnej udzielonej w 2008 r.:
cieszy, choć jej wielkość pozostawia jeszcze wiele do życzenia. " Ukraina: 427 tys. euro przekazano na pomoc ofiarom i odbu-
W 2007 r. Czechy przeznaczyły na ten cel prawie dwa razy więcej dowę infrastruktury zniszczonej w wyniku katastrofalnej po-
środków niż Polska. Wysokość polskiej pomocy była jedynie nie- wodzi, do której doszło pod koniec lipca 2008 r. na zachodzie
znacznie większa od pomocy świadczonej przez Słowację. Biorąc Ukrainy.
pod uwagę liczbę ludności Czech (10,5 mln), Słowacji (5,5 mln) " Gruzja: 259 tys. euro na środki medyczne i opatrunkowe do
i Polski (38 mln), statystki te wypadają zdecydowanie na nieko- szpitali położonych w rejonach, które najbardziej ucierpiały na
rzyść Polski. skutek konfliktu zbrojnego z Rosją.
Środki na pomoc humanitarną pochodzą z rezerwy celowej " Birma/Myanmar: 170 tys. euro dla ofiar uderzenia cyklonu Na-
budżetu państwa administrowanej przez Departament Współ- rgis. Pomoc została udzielona za pośrednictwem UNICEF, który
pracy Rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych. W sytu- koordynował międzynarodową akcję niesienia pomocy.
acjach bardzo dotkliwych kryzysów również inne organy pań-
stwa mogą podjąć decyzję o udzieleniu pomocy humanitarnej
ze środków znajdujących się w ich dyspozycji. PODSUMOWANIE
W 2008 r. Polska11 pomagała ludności krajów poszkodowa- Pomoc humanitarna jest jednym z najważniejszych przeja-
nych przez klęski naturalne oraz angażowała się w pomoc hu- wów powszechnej solidarności międzyludzkiej i obowiązkiem
manitarną dla ofiar konfliktów przede wszystkim na Ukrainie moralnym. Konieczność niesienia pomocy humanitarnej jest
(427 tys. euro), w Sudanie (279 tys. euro), Gruzji (259 tys. euro), tym większa, im bardziej poprzez procesy globalizacyjne stajemy
Iraku (213 tys. euro), Birmie/Myanmarze (170 tys. euro), Mołdawi się od siebie zależni. Rozwój transportu umożliwia nam szybkie
(142 tys. euro), Chinach12 (63 tys. euro), Kenii (29 tys. euro) i Kirgi- świadczenia pomocy, dzięki czemu realne jest ratowanie i udzie-
stanie (25 tys. euro). lanie pomocy większej liczbie poszkodowanych.
Niezależnie od wsparcia na rzecz wyżej wymienionych krajów W związku z tym, że pomoc humanitarną świadczą różne pod-
oraz od działań humanitarnych finansowanych ze składki człon- mioty, ważna jest odpowiednia koordynacja podejmowanych
kowskiej do Unii Europejskiej, Polska dokonała wpłat na rzecz przez nie działań. Komisja Europejska dąży, po pierwsze, do koor-
organizacji międzynarodowych niosących pomoc humanitarną dynacji swoich działań z działaniami podejmowanymi przez pań-
bez precyzowania beneficjenta pomocy: 203 tys. euro na Cen- stwa członkowskie, zarówno na poziomie decyzyjnym, jak i w re-
tralny Fundusz ds. Pomocy w Sytuacjach Kryzysowych Narodów agowaniu na miejscu wydarzeń, po drugie, wspiera koordynację
Zjednoczonych (CERF) oraz 94 tys. euro na Międzynarodowy Ko- działań z innymi darczyńcami i współpracuje z ONZ w zakresie
mitet Czerwonego Krzyża (ICRC). świadczenia pomocy humanitarnej13.
Unia Europejska i kraje członkowskie są jednym z głównych
9
Polska pomoc humanitarna 2008, www.polskapomoc.gov.pl [dostęp: darczyńców pomocy humanitarnej na świecie. Polska po wejściu
17 lutego 2009 r.]. do UE stała się częścią systemu wspólnotowego, a tym samym
10
Wszystkie wartości w euro dla Polski obliczane wg średniego kursu stanęła wobec pytań, w jakim zakresie i w jaki sposób włączać się
NBP w danym roku, 2006  3,8948 zł/euro, 2007  3,7837, 2008  3,5166. w tę działalność. Nasza dotychczasowa aktywność na tym polu
11
Za: Polska pomoc 2008. Działania realizowane przez Ministerstwo Spraw nie jest wystarczająca na tle hojności innych państw członkow-
Zagranicznych, www.polskapomoc.gov.pl [dostęp: 17 lutego 2009 r.]. skich UE, w tym nowych członków Wspólnoty.
12
Ogólna kwota pomocy udzielonej przez Polskę była wyższa, gdyż
Minister Obrony Narodowej zdecydował o nieodpłatnym przekazaniu
160 kompletów sześcioosobowych namiotów o wartości 358 tys. euro.
13
Ponadto rząd, za pośrednictwem ambasady RP w Pekinie, przeznaczył Wspólne oświadczenie Rady i przedstawicieli rządów państw
kwotę w wysokości 14 tys. euro na zakup niezbędnych materiałów dla członkowskich zebranych w Radzie, Parlamencie Europejskim i Komisji
poszkodowanych. Europejskiej (Dz.Urz. UE C 25 z 30 stycznia 2008 r.).
Anna Zygierewicz  dr nauk ekonomicznych, specjalista ds. systemu gospodarczego w Biurze Analiz Sejmowych.
Biuro Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu służy eksperckim wsparciem posłom i organom Sejmu.
Wydaje m.in.:  Infos ,  Studia BAS ,  Zeszyty Prawnicze ,  Przed pierwszym czytaniem .
 Infos  w zwięzłej formie podejmuje aktualne zagadnienia istotne dla polskiego społeczeństwa i gospodarki.
Wydawca: Wydawnictwo Sejmowe dla Biura Analiz Sejmowych
ul. Zagórna 3, 00-441 Warszawa, tel. [phone], faks 022 694 10 05, www.bas.sejm.gov.pl
Projekt graficzny: Bogdan Żukowski
Redakcja: Jolanta Adamiec, Dorota Grodzka (sekretarz redakcji), Ewa Karpowicz (redaktor naczelna), Jan Lipski,
Justyna Osiecka-Chojnacka, Mirosław Sobolewski
Kontakt: tel. [phone], e-mail: [e-mail]
4