Centrum Edukacyjno - Szkoleniowe
HUMAN
ul. Zaporoska 29m27

53-519

Wrocław

[phone]

www.human.edu.pl

Barok architektura

Charakterystyczne dla epoki było łączenie architektury, malarstwa i rzeźby o maksymalnym
natężeniu ekspresji. Wygięcie elewacji i gzymsów pozwalało uzyskać efekty światłocieniowe.

Elewacja – zewnętrzna powierzchnia ściany budynku z wszystkim znajdującymi się na niej
elementami, lico budynku. Elewacje, w zależności od położenia określa się:

•

zgodnie z położeniem do np. ulicy: frontowa, tylna, boczna, ogrodowa (dla budynków z
przylegającym ogrodem).

•

zgodnie z położeniem w stosunku do stron świata: południowa, północna, zachodnia,
północno-wschodnia itp.

Szczególnym przypadkiem elewacji jest jej strona od ulicy lub też ogólnie od wejścia, szczególnie
gdy jest bogato zdobiona. Nosi wtedy nazwę fasady.

Gzyms jest to pozioma, zwykle profilowana listwa wystająca przed lico muru, która chroni
elewację budynku przed ściekającą wodą deszczową. Nierzadko pełni też funkcję ozdobną. W
tym ostatnim przypadku gzyms tworzyć może kilka profilowanych listw z dodatkowymi
ozdobami umieszczonymi nad lub pod listwami.

Gzymsy dzieli się na:

-zewnętrzne, wśród których wyróżniamy:

-główne (koronujące, wieńczące), które wieńczą ścianę budowli,

-cokołowe – umieszczane nad cokołem budowli,

-międzypiętrowe, które dzielą płaszczyznę ściany,

-nadokienne, podokienne i naddrzwiowe,
oraz

wewnętrzne, które zdobią ściany, kominki, piece i
sprzęty.

1. Giacomo della Porta-włoski architekt i

rzeźbiarz.

Fasada kościoła Il Gesù w Rzymie

2. Carlo Maderna (1556-1629), architekt, główny projektant i wykonawca fasady Bazyliki

św. Piotra w Rzymie

3.

BORROMINI Francisco-architekt

wł., jeden z gł. przedstawicieli dojrzałego baroku.

Wprowadził nowe formy rzutów kościołów, kopuły z bębnem i latarnią, w fasadach falujące

linie gzymsów, tympanonów, obramień okiennych, ścięte lub zaokrąglone narożniki; jego

budowle są dynamiczne, pełne ruchu

.

Borromini Kościół San Carlo w Rzymie Kopuła

Nowe plany

Kopuła – sklepienie półkoliste lub półeliptyczne oparte na murze lub bębnie na planie kolistym,

eliptycznym albo wielobocznym za pośrednictwem pendentywów lub tromp.

Bęben (architektura) - wieloboczna, eliptyczna, cylindryczna podbudowa pod kopułą. Często w

ścianach bębna umieszczane były okna doświetlające przestrzeń pod kopułą.

Pendentyw (żagielek)- element narożny w postaci sklepienia o kształcie trójkąta sferycznego.

Trompa - narożny detal architektoniczny jest rodzajem małego sklepienia złożonego z łęczków

zwiększjących się ku górze.

Trompa - Katedra w Poznaniu