protetyk sluchu 322[17] z3 01 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Marta Wasilew

Aktywizowanie pacjenta i jego opiekunów do korzystania
z opieki protetycznej 322[17].Z3.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
dr n.med. Anna Kabacińska
dr inż. Maria Tajchert

Opracowanie redakcyjne:
mgr Joanna Gręda

Konsultacja:
mgr Lidia Liro

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 322[17].Z3.01
„Aktywizowanie pacjenta i jego opiekunów do korzystania z opieki protetycznej”, zawartego
w modułowym programie nauczania dla zawodu protetyk słuchu.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Fizjologiczne i psychiczne aspekty procesu starzenia się

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Wybrane zagadnienia pedagogiki specjalnej

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Grupy wsparcia społecznego

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Psychologiczne aspekty wady słuchu u dzieci i dorosłych.

Metody badań psychologicznych

5.4.1 Ćwiczenia

5.5. Rehabilitacja dzieci i osób dorosłych z wadą słuchu

5.5.1 Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie protetyk słuchu.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

ćwiczenia, przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami
nauczania – uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia
kierowanego, tekstu przewodniego.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Schemat układu jednostek modułowych

322[17].Z3

Opieka audioprotetyczna

nad pacjentem i jego

rodzin

322[17].Z3.01

Aktywizowanie pacjenta

i jego opiekunów

do korzystania z opieki

protetycznej

322[17].Z3.02

Sprawowanie opieki

nad pacjentem w okresie

żytkowania aparatów

łuchowych i urządzeń

wspomagaj

ących słyszenie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

nawiązywać kontakty z ludźmi,

−

rozwijać własne zainteresowania,

−

dbać o własną dobrą kondycję psychofizyczną,

−

samodzielnie podejmować decyzje,

−

radzić sobie w trudnych sytuacjach,

−

wyrażać się w sposób prosty, czytelny i kulturalny,

−

prawidłowo artykułować swoje wypowiedzi,

−

korzystać z różnych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

wykorzystać wiedzę dotyczącą psychospołecznego funkcjonowania człowieka starego
w zmieniającej się sytuacji społeczno ekonomicznej,

−

nawiązać kontakt z dzieckiem i osobą dorosłą z uszkodzonym słuchem,

−

wykazać znaczenie grup wsparcia społecznego w procesie socjalizacji pacjentów z wadą
słuchu,

−

scharakteryzować problemy osób z upośledzonym słuchem,

−

zastosować metody badań psychologicznych w pracy protetyka słuchu,

−

zastosować metody badań socjologicznych w pracy protetyka słuchu,

−

włączyć rodzinę w działania na rzecz pacjenta z wadą słuchu,

−

zaplanować działania edukacyjne stosowne do wieku, potrzeb i cech pacjenta,

−

wskazać instytucje specjalne zajmujące się leczeniem, wychowaniem oraz nauczaniem
dzieci i dorosłych niedosłyszących,

−

podjąć współpracę z instytucjami społecznymi w zakresie usprawniania osób
niedosłyszących,

−

rozpoznać problemy adaptacji społecznej osób dorosłych z postępującym niedosłuchem,

−

określić metody rehabilitacji zaburzeń słuchu u dzieci,

−

zastosować wiedzę z zakresu pedagogiki specjalnej w pokonywaniu trudności
adaptacyjnych występujących u osób z uszkodzonym słuchem,

−

pomóc pacjentowi zaakceptować protezę słuchu i dobrać protezę najlepszej jakości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

....................................................................

Modułowy program nauczania:

Protetyk słuchu 322[17]

Moduł:

Opieka audioprotetyczna nad pacjentem i jego rodziną
322[17].Z3

Jednostka modułowa:

Aktywizowanie

pacjenta

jego

opiekunów

korzystania z opieki protetycznej 322[17].Z3.01

Temat: Planowanie działań protetyka słuchu, we wstępnym etapie opieki

audioprotetycznej nad osobą w podeszłym wieku, u której zdiagnozowano
pogorszenie słuchu.

Cel ogólny: Nawiązanie współpracy i kontaktu z osobą w podeszłym wieku, wymagającą

opieki audioprotetycznej.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

określić potrzeby pacjenta z wadą słuchu, który jest osobą w podeszłym wieku,

−

nawiązać kontakt z osobą w podeszłym wieku,

−

dostosować metody postępowania protetycznego, do zasad postępowania z osobami
w podeszłym wieku,

−

trafnie określić mechanizmy procesu starzenia się,

−

zaplanować działania protetyka słuchu,

−

w działaniach protetycznych, uwzględnić konsekwencje zmian fizjologicznych
i psychicznych, zachodzących w organizmie człowieka pod wpływem procesu starzenia się,

−

dobrać odpowiednie formy pomocy dla pacjentów z wadą słuchu,

−

nawiązać kontakt z najbliższą rodziną pacjenta,

−

podjąć działania, które włączą rodzinę oraz najbliższe osoby, w proces rehabilitacji osoby
starszej z wadą słuchu,

−

rozpoznać stan emocjonalny osoby starszej, u której zdiagnozowano pogorszenie słuchu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

metoda przypadków.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w grupach 2–4 osobowych.

Czas: 3 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

opisy przypadku opracowane przez nauczyciela dla każdego zespołu uczniowskiego,

−

zestaw pytań pomocniczych,

−

audiogram przedstawiający ubytek słuchu pacjenta,

−

kartki formatu A4, pisaki, długopisy, ołówki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Opis przypadku:
Pacjent lat 75, emerytowany kolejarz. Problemy ze słuchem ma już od ponad 10 lat, ale jak
dotąd, nie odważył się zgłosić do odpowiedniego specjalisty. Do skontrolowania słuchu
namówiła go żona, która również zaobserwowała u siebie pogorszenie percepcji słuchowej.
Pacjent pochodzi z małej miejscowości pod Lublinem. Wstydzi się przyznać do swej
niepełnosprawności, dlatego też od dłuższego czasu unika kontaktu z sąsiadami, choć kiedyś
był bardzo towarzyskim mężczyzną i nie stronił od spotkań w gronie znajomych. Zarówno
żona, jak i dzieci zgodnie przyznają, że to właśnie pogorszenie słuchu, spowodowało
obniżenie nastroju pacjenta, który nie jest przekonany, co do słuszności użytkowania aparatu
słuchowego.

Pytania pomocnicze:
1. Jakie czynności można wykonać, by wzbudzić zaufanie pacjenta?
2. Jakie mogą być przyczyny obniżonego nastroju pacjenta?
3. Jakie są wskazówki do pracy z osobami w podeszłym wieku?
4. Jaką rolę w przypadku użytkowania aparatu przez tego pacjenta i jego rehabilitacji, może

odegrać najbliższa rodzina?

5. Jakich czynności i działań, w przypadku tego pacjenta, nie należy podejmować, a jakie są

zalecane?

6. Jaką formę aktywności zaproponujesz pacjentowi?

Przebieg zajęć:

1. Część wstępna

a) Nauczyciel określa i wyjaśnia uczniom temat zajęć oraz szczegółowe cele

kształcenia.

b) Nauczyciel wyjaśnia uczniom zasady pracy metodą przypadków.
c) Nauczyciel dzieli uczniów na zespoły.

2. Część właściwa

a) Nauczyciel głośno odczytuje opis przypadku oraz dołączone do niego pytania

pomocnicze. Wyjaśnia na czym polegać będzie praca uczniów i czego od nich
oczekuje.

b) Nauczyciel rozdaje wszystkim zespołom arkusze papieru A4, na którym

umieszczony jest opis przypadku, pytania pomocnicze i ksero audiogramu pacjenta,
ilustrującego ubytek jego słuchu.

c) Uczniowie uważnie czytają treść zadania przygotowanego przez nauczyciela.
d) Uczniowie pracując w zespołach dokonują analizy treści zadania. Ich zadaniem jest

zaplanowanie działań protetycznych względem osoby w podeszłym wieku, u której
zdiagnozowano pogorszenie słuchu.

e) W ciągu kilku minut uczniowie formułują pytania, które pomogą im dokładniej

zanalizować konkretny przypadek. Następnie zadają je nauczycielowi, który
udzielając odpowiedzi, precyzyjnie nakreśla opisaną sytuację.

f) Uczniowie w zespołach, przystępują do realizacji zadania, dyskutując i wymieniając

uwagi pomiędzy sobą.

3. Część podsumowująca

a) Nauczyciel prosi, by każda z grup, odczytała sposób rozwiązania zadania.
b) Następuje przedstawienie rozwiązań każdej z grup, podczas których ma miejsce

dyskusja nad konkretnymi etapami działania względem opisanego przypadku.

c) Uczniowie wspólnie z nauczycielem ustalają, które działania, przedstawione przez

kolejne zespoły są prawidłowe i zasadne w przypadku opisanej sytuacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zakończenie zajęć
Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im
trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe ćwiczenie, wskazać, jakie umiejętności
były ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.

Praca domowa
Opis prawidłowego rozwiązania analizowanego przypadku. Praca indywidualna.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

Samodzielny opis przypadku, wykorzystujący problematykę postępowania z osobami
w podeszłym wieku, u których zdiagnozowano pogorszenie percepcji słuchowej.

−

Wyszczególnienie działań protetyka, które nie mogą mieć miejsca w przypadku kontaktu
z pacjentem, który jest osobą starszą.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

....................................................................

Modułowy program nauczania:

Protetyk słuchu 322[17]

Moduł:

Opieka audioprotetyczna nad pacjentem i jego rodziną
322[17].Z3

Jednostka modułowa:

Aktywizowanie

pacjenta

jego

opiekunów

korzystania z opieki protetycznej 322[17].Z3.01

Temat: Planowanie działań protetyka, mających na celu włączenie rodziców dziecka

z wadą słuchu w proces jego rehabilitacji.

Cel ogólny: Uświadomienie rodzicom dziecka z wadą słuchu, ważkość procesu rehabilitacji

słuchu ich dziecka, oraz ich udziału w tym procesie.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zaplanować działania protetyka słuchu uwzględniające kontakt z rodzicami dziecka
z wadą słuchu,

−

dobrać odpowiednie formy pomocy dla dziecka z wadą słuchu,

−

dobrać odpowiednie formy pomocy dla rodziców dzieci z wadą słuchu,

−

dostosować metody postępowania protetycznego, do zasad postępowania z dzieckiem
z wadą słuchu,

−

przedstawić specyfikę działania placówek zajmujących się rehabilitacją słuchu,

−

określić konieczność opieki audioprotetycznej nad dzieckiem z wadą słuchu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

metoda przypadków.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w grupach 2–4 osobowych.

Czas: 3 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

opisy przypadku opracowane przez nauczyciela dla każdego zespołu uczniowskiego,

−

zestaw pytań pomocniczych,

−

kartki formatu A4, pisaki, długopisy, ołówki.

Opis przypadku:
Do punktu protetycznego zgłaszają się rodzice 10–letniego chłopca ze skierowaniem na
badanie słuchu ich syna.
Badanie słuchu chłopca, wskazuje na obuuszny niedosłuch stopnia umiarkowanego. Dla
rodziców jest to szok, matka zabiera syna i wybiega z placówki. Ojciec chłopca pyta, co mogą
w tej sytuacji zrobić, by pomóc swemu dziecku. Nic nie wiedzą o problemach osób
niedosłyszących. Istotnym problemem wydaje się brak zainteresowania metodami
rehabilitacji dzieci z wadą słuchu.
Ojciec zaznacza, że ich sytuacja materialna nie jest najlepsza, mieszkają w stolicy, od dwóch
miesięcy oboje są bezrobotni, na utrzymaniu mają jeszcze córkę, która właśnie rozpoczęła
studia.
Zaplanuj działania protetyczne adekwatne do zaistniałej sytuacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Pytania pomocnicze:
1. W jaki sposób pomóc rodzicom, którzy dowiadują się o wadzie słuchu swojego dziecka?
2. Gdzie mogą szukać pomocy?
3. Jakich argumentów należy użyć, by przekonać ich o konieczności opieki

audioprotetycznej względem ich dziecka?

4. Jakie placówki zajmują się procesem rehabilitacji dzieci z wadą słuchu?
5. W jaki sposób należy zareagować na brak chęci współpracy ze strony rodziców?
6. Jakich argumentów należy użyć, by przekonać ich o konieczności podjęcia rehabilitacji

słuchu ich dziecka?

Przebieg zajęć:
1. Część wstępna

a) Nauczyciel określa temat zajęć, wyjaśnia uczniom temat oraz szczegółowe cele

kształcenia.

b) Nauczyciel wyjaśnia uczniom zasady pracy metodą przypadków.
c) Nauczyciel dzieli uczniów na zespoły.

2. Część właściwa

a) Nauczyciel głośno odczytuje opis przypadku oraz dołączone do niego pytania

pomocnicze. Wyjaśnia na czym polegać będzie praca uczniów i czego od nich
oczekuje.

b) Nauczyciel rozdaje wszystkim zespołom arkusze papieru A4, na którym

umieszczony jest opis przypadku, pytania pomocnicze.

c) Uczniowie uważnie czytają treść zadania przygotowanego przez nauczyciela.
d) Uczniowie pracując w zespołach, dokonują analizy treści ćwiczenia. Ich zadaniem

jest zaplanowanie działań protetycznych, które pomogą rodzicom zaakceptować
wadę słuchu ich dziecka oraz przekonają ich do podjęcia decyzji o rehabilitacji.
Działania protetyka muszą też przekonać rodziców, by w aktywny sposób włączyli
się w proces rehabilitacji słuchu ich dziecka.

e) W ciągu kilku minut uczniowie formułują pytania, które pomogą im szczegółowiej

zanalizować konkretny przypadek. Następnie zadają je nauczycielowi, który
udzielając odpowiedzi, precyzyjnie nakreśla opisaną sytuację.

f) Uczniowie w zespołach, przystępują do realizacji zadania, dyskutując i wymieniając

uwagi pomiędzy sobą.

3. Część podsumowująca

a) Nauczyciel prosi, by każda z grup, odczytała sposób rozwiązania zadania.
b) Następuje przedstawienie rozwiązań każdej z grup, podczas których ma miejsce

dyskusja nad konkretnymi etapami działania względem opisanego przypadku.

c) Uczniowie wspólnie z nauczycielem ustalają, które działania, przedstawione przez

kolejne zespoły, są prawidłowe i zasadne w przypadku opisanej sytuacji.

−

Samodzielny opis przypadku uwzględniający problematykę udziału rodziców w procesie
rehabilitacji słuchu ich dzieci.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Fizjologiczne i psychiczne aspekty procesu starzenia się

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeprowadź wywiad z 3 osobami w podeszłym wieku. Celem wywiadu jest zebranie

informacji na temat sposobów aktywnego spędzania czasu przez osoby starsze.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić szczególną uwagę na
procesy zmian zachodzących w psychice człowieka wraz z wiekiem.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) znać zasady dobrego wychowania,
2) wiedzieć, w jaki sposób należy rozmawiać z osobami w podeszłym wieku,
3) potrafić wsłuchiwać się w to, co mówią inni ludzie,
4) przygotować zestaw niezbędnych pytań,
5) znać cel wywiadu,
6) odwoływać się do własnych doświadczeń życiowych,
7) umieć nawiązywać kontakty interpersonalne.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda sytuacyjna,

–

metoda dyskusji dydaktycznej.

Środki dydaktyczne:

–

arkusze papieru formatu A4,

–

dyktafon,

–

kolorowe pisaki,

–

arkusz do ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Sporządź portret psychologiczny osoby w podeszłym wieku.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić szczególną uwagę na
wszystkie cechy charakteryzujące osobę w podeszłym wieku.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy treści ćwiczenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2) umieć korzystać z różnych źródeł informacji,
3) scharakteryzować wszystkie zmiany psychiczne zachodzące w procesie starzenia się,
4) znać ograniczenia i możliwości intelektualne osób w podeszłym wieku,
5) wiedzieć, w jakich obszarach życia codziennego, osoba w podeszłym wieku może

potrzebować pomocy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

–

metoda przypadków.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Sporządź tabelę, w której wypisz możliwości i ograniczenia charakteryzujące proces

starzenia się.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Powinno się zwrócić szczególna uwagę
na charakter zmian zachodzących w psychice i fizyczności człowieka starego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) narysować tabelę składającą się z dwóch kolumn,
3) umieć korzystać z różnych źródeł informacji,
4) wiedzieć, czym charakteryzuje się proces starzenia się,
5) odpowiednio pogrupować czynniki w tabeli.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

linijka,

−

kolorowe pisaki,

−

arkusz do ćwiczenia.

Ćwiczenie 4

Zaproponuj, w jaki sposób można pomóc osobom, uwzględniając ich możliwości

i ograniczenia wynikające z wieku.

a) Jadwiga, lat 79, emerytowana nauczycielka języka polskiego. Kobieta od 15 lat jest

wdową, bezdzietna. Mieszka na jednym z lubelskich osiedli. Cierpi na miażdżycę
i bezsenność. Swój stan ogólny ocenia jako zadowalający, choć czasem doskwiera jej
samotność.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

b) Władysław, lat 71, emerytowany policjant. Od 50 lat żonaty z Anną, ojciec dwóch

synów, dziadek ośmiorga wnucząt. Przed 20 laty, w chwili odejścia na emeryturę,
przeprowadził się z Warszawy do malowniczej miejscowości na Mazurach. Synowie
wraz rodzinami mieszkają nadal w stolicy. Pan Władysław cierpi na jaskrę. Swój stan
ocenia jako dobry lecz narzeka na brak kontaktów towarzyskich i zbyt rzadki kontakt
z najbliższymi.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Powinni też, wiedzieć czym
charakteryzuje się proces starzenia się i znać metody postępowania z ludźmi w podeszłym
wieku. Należy zwrócić szczególną uwagę na choroby wieku podeszłego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) umieć korzystać z różnych źródeł informacji,
3) wiedzieć, czym charakteryzuje się proces starzenia się,
4) potrafić wskazać formy pomocy, które mogą przyczynić się do poprawy zdrowia

i samopoczucia osób w podeszłym wieku,

5) wyciągnąć prawidłowe wnioski po dokładnej analizie tekstu,
6) znać ogólną charakterystykę i przebieg schorzeń, na które cierpią w/w osoby.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda przypadków,

–

metoda tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

kolorowe pisaki,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 5

Przygotuj prelekcję na temat funkcjonowania osób starszych w społeczeństwie,

skierowaną do uczniów szkół gimnazjalnych.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić szczególną uwagę na
funkcjonowanie osób starszych na płaszczyźnie społecznej oraz zastanowić się nad rodzajem
ról społecznych dla nich przeznaczonych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) znać wpływ procesu starzenia się na jakość wypełniania ról społecznych,
3) opisać ważkość wsparcia najbliższej rodziny i przyjaciół,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) używać zwrotów i form, którymi zainteresujesz adresatów swych słów,
5) umieć korzystać z różnych źródeł informacji,
6) umieć nawiązywać kontakt wzrokowy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego,

–

metoda inscenizacji.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

kolorowe pisaki,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 6

Wyobraź sobie, że opiekujesz się osobą w podeszłym wieku. Z przyczyn niezależnych od

siebie, musisz nagle wyjechać na pół roku. W tym czasie Twoim podopiecznym zajmie się
ktoś inny. Przed wyjazdem musisz udzielić mu kilku wskazówek i zaleceń, w jaki sposób ma
postępować ze starszą osobą. Zredaguj instruktaż, pamiętając o wszystkich ważnych
sprawach dotyczących podopiecznego.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić szczególną uwagę na
wszystkie cechy charakteryzujące osobę w podeszłym wieku i na specyfikę kontaktów
z osobami starszymi.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) znać wskazówki i zalecenia do opieki nad osobami starszymi,
3) pamiętać, że Twój podopieczny może być sfrustrowany zmianą opiekuna,
4) wiedzieć, czym charakteryzuje się proces starzenia się.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda przypadków,

–

metoda sytuacyjna.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

kolorowe pisaki,

−

arkusz do ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Wybrane zagadnienia pedagogiki specjalnej

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyobraź sobie, że jesteś budowniczym. Zaproponuj i opisz pięć ciekawych rozwiązań

architektonicznych, które znacząco ułatwią poruszanie się osobom z niepełnosprawnością
ruchową.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) znać rodzaje niepełnosprawności,
3) wiedzieć, jakie czynności sprawiają najwięcej trudności osobom niesprawnym ruchowo,
4) znać ograniczenie i możliwości osoby niepełnosprawnej ruchowo.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

–

metoda sytuacyjna.

Środki dydaktyczne:

–

arkusze papieru formatu A4,

–

kolorowe pisaki, ołówek,

–

arkusz do ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Napisz, w jaki sposób, u osoby z wadą słuchu, może zachodzić zjawisko kompensacji.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Powinni też umieć, scharakteryzować
skutki upośledzenia słuchu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) znać definicję kompensacji,
3) wiedzieć, jakie konsekwencje niesie za sobą uszkodzenie słuchu,
4) znać specyfikę kontaktu z osobami niesłyszącymi,
5) umieć opisać specyfikę funkcjonowania osób niesłyszących w społeczeństwie ludzi

słyszących.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego,

–

metoda przypadków.

Środki dydaktyczne:

–

arkusze papieru formatu A4,

–

długopis,

–

arkusz do ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Sporządź tabelę, która będzie zawierała dwie kolumny. W jednej kolumnie wypisz cechy,

które Twoim zdaniem powinna posiadać osoba, pozostająca w stałym kontakcie z ludźmi
z wadą słuchu w różnym wieku. W drugiej kolumnie wypisz cechy, które musi posiadać
osoba z wadą słuchu, by interakcja z osobą słyszącą, była jak najbardziej udana i sprawiała
satysfakcję obu zainteresowanym stronom.

Cechy osoby pozostającej w stałym

kontakcie z osobami z wadą słuchu

Cechy osoby niesłyszącej, pozwalające na
pomyślną interakcję z osobami słyszącymi

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić szczególną uwagę na
specyfikę kontaktów z osobami z wadą słuchu, ich ograniczenia i możliwości komunikacyjne.
Trzeba też wiedzieć, od jakich cech osoby słyszącej, jest zależne powodzenie aktu
komunikacyjnego, zachodzącego pomiędzy nią, a osobą z wadą słuchu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) wiedzieć, jakie cechy charakteryzują osoby, u których wystąpiła wada słuchu,
3) umieć określić, jakie cechy są potrzebne, by interakcja przebiegała prawidłowo, dając

satysfakcję obu stronom,

4) znać specyfikę kontaktu z osobami niesłyszącymi,
5) znać specyfikę funkcjonowania osób niesłyszących w społeczeństwie ludzi słyszących.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

–

arkusze papieru formatu A4,

–

długopis, kolorowe pisaki, ołówek,

–

linijka,

–

arkusz do ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Wyobraź sobie następującą sytuację: zgłasza się do Ciebie matka niesłyszącego chłopca,

opowiada Ci historię swego życia, oraz zdradza Ci szczegóły dotyczące niepełnosprawności
jej dziecka. Z przykrością zauważasz, że oprócz rutynowych wizyt u laryngologa, jej syn nie
jest objęty procesem rewalidacyjnym. Twoim zadaniem jest przekonać matkę niesłyszącego
chłopca, by skorzystała z pomocy innych specjalistów, czynnie włączając syna do działań
rewalidacyjnych.

Opracowując projekt nie zapomnij o wyszczególnieniu cech i zalet wynikających

z procesu rewalidacji.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić szczególną uwagę na rolę
procesu rewalidacji i korzyści z niego płynących.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) znać definicję procesu rewalidacji,
3) umieć wyszczególnić szanse i korzyści, jakie osobie niepełnosprawnej daje proces

rewalidacji,

4) umieć nawiązywać kontakty z innymi ludźmi,
5) wykazać się pewnym stopniem empatii i zrozumienia wobec postępowania kobiety,
6) wiedzieć, jakie konsekwencje niesie za sobą utrata słuchu,
7) znać stopnie i rodzaje niepełnosprawności,
8) znać definicję niepełnosprawności.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego,

–

metoda przypadków.

Środki dydaktyczne:

–

arkusze papieru formatu A4,

–

długopis, kolorowe pisaki,

–

arkusz do ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 5

Wykorzystując materiały zawarte w podręczniku, posiłkując się dodatkowo informacjami

z innych źródeł, napisz prelekcję, skierowaną do mieszkańców Twojego osiedla, na temat
społecznych problemów osób niepełnosprawnych. Zwróć uwagę na czynniki wspomagające
proces integracji obu środowisk.

W przygotowanej przez Ciebie prelekcji, powinny znaleźć się też, praktyczne wskazówki

dotyczące sposobów postępowania i komunikowania się z osobami niepełnosprawnymi.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić szczególną uwagę na
specyfikę kontaktu z osobami o różnych rodzajach niepełnosprawności, ich potrzeby,
możliwości i ograniczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) znać zalety procesu integracji,
3) wiedzieć, z jakimi problemami borykają się osoby niepełnosprawne,
4) znać ograniczenia wynikające z bycia osobą niepełnosprawną,
5) zaproponować przykładowe rozwiązania wybranych problemów osób niepełnosprawnych,
6) znać stopnie i rodzaje niepełnosprawności.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda inscenizacji,

–

metoda sytuacyjna,

–

metoda tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

–

arkusze papieru formatu A4 lub A5,

–

długopis, kolorowe pisaki,

–

arkusz do ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 6

Udziel pisemnej instrukcji, dotyczącej specyfiki postępowania i kontaktu z osobami

w podeszłym wieku, które nie słyszą. Pamiętaj, by w Twoim projekcie, nie zabrakło
informacji dotyczących osobowości ludzi starszych oraz cennych wskazówek dotyczących
sposobu komunikacji. Nie zapomnij o cechach i nastawieniu osoby słyszącej wchodzącej
w kontakt ze starszymi osobami z wadą słuchu.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić szczególną uwagę na
cechy charakteryzujące osobę w podeszłym wieku dotkniętą upośledzeniem słuchu. Ważną
kwestią jest tu specyfika kontaktu z tymi osobami.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) znać cechy charakteryzujące osobowość ludzi w podeszłym wieku,
3) wiedzieć, z jakimi problemami borykają się ludzie starsi,
4) orientować się, jakiej pomocy mogą potrzebować ludzie w podeszłym wieku,
5) znać zasady postępowania w kontaktach z osobami z wadą słuchu,
6) wykazać się cechami empatii,
7) znać zasady obowiązujące w kontaktach z ludźmi z wadą słuchu, w różnym wieku.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

–

arkusze papieru formatu A4 lub A5,

–

kolorowe pisaki,

–

arkusz do ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 7

Korzystając z informacji zawartych w podręczniku oraz z treści pochodzących z innych

źródeł wiedzy, zredaguj krótki artykuł do gazetki szkolnej, na temat społecznego aspektu
utraty słuchu. W przygotowanych przez Ciebie materiałach, powinny znaleźć się informacje
dotyczące konsekwencji, jakie niesie za sobą fakt niesłyszenia i zaburzonej percepcji
dźwięków mowy.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić szczególną uwagę na
konsekwencje, jakie niesie za sobą wada słuchu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) znać konsekwencje utraty słuchu,
3) scharakteryzować społeczny aspekt uszkodzenia słuchu,
4) orientować się, jakiej pomocy mogą potrzebować ludzie z wadą słuchu,
5) znać zasady postępowania w kontaktach z osobami z wadą słuchu.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

–

arkusze papieru formatu A4 lub A5,

–

kolorowe pisaki,

–

arkusz do ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Grupy wsparcia społecznego

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Napisz list do młodej matki, która niedawno dowiedziała się, że jej syn ma wadę słuchu.

W liście tym, spróbuj ją przekonać, by skorzystała z pomocy grupy wsparcia. Nie zapomnij
opisać w jaki sposób grupa wsparcia może pomóc potrzebującej kobiecie.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić szczególną uwagę na
zadania, jakie pełni społeczna grupa wsparcia.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie zasady obowiązujące przy pisaniu listów,
2) wyjaśnić, czym jest grupa wsparcia,
3) odszukać cechy grup wsparcia,
4) znać podstawowe zadania grup wsparcia,
5) opisać ważkość pomocy, jaką oferują grupy wsparcia społecznego,
6) wymienić osoby, które tworzą grupę wsparcia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda przypadków,

–

metoda tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Wyobraź sobie, że jesteś członkiem grupy wsparcia pomagającej osobom niezaradnym

życiowo znaleźć pracę. Przygotuj tekst wystąpienia, które skierujesz do pozostałych
członków, w celu określenia korzyści, jakie wyniosłeś z uczestnictwa w tej grupie.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić szczególną uwagę na
zadania, które spełnia społeczna grupa wsparcia i korzyści, jakie mogą z niej czerpać
członkowie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) wynotować, jakie czynniki mogą kierować ludźmi szukającymi pomocy w grupach

wsparcia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) odszukać rodzaje wsparcia,
4) znać podstawowe zadania grup wsparcia,
5) opisać przykładowe zmiany, jakie mogą zajść w osobie, która skorzystała z pomocy

grupy wsparcia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda inscenizacji,

–

metoda tekstu przewodniego,

–

metoda sytuacyjna.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Sporządź listę osób borykających się z problemami zdrowotnymi lub życiowymi, które

Twoim zdaniem, mogą skorzystać z pomocy grup wsparcia społecznego.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na zakres
działalności grup wsparcia społecznego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) wynotować, jakie czynniki mogą kierować ludźmi szukającymi pomocy w grupach

wsparcia,

3) znać zakres pomocy udzielanej przez grupy wsparcia.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Sporządź pismo do sponsorów z prośbą o wsparcie w jednej z następujących sytuacji:

a) pomoc w kampanii reklamowej, której celem jest uwrażliwienie społeczeństwa na

potrzeby osób z wadą słuchu,

b) pomoc w pozyskaniu lokalu na potrzeby grupy wsparcia dla osób z wadą słuchu.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na korzyści, jakie
czerpią członkowie grup wsparcia i zasadność działania tych grup.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) wybrać jedną z opisanych sytuacji,
3) przeanalizować mity społeczne dotyczące osób z wadą słuchu,
4) wynotować, co stanowi największą barierę dla osób z wadą słuchu,
5) opisać zadania grup wsparcia oraz rodzaje udzielanej przez nie pomocy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda inscenizacji,

–

metoda sytuacyjna,

–

metoda tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 5

Zredaguj prelekcję skierowaną do najbliższej rodziny członków grupy wsparcia, w której

opisz, jak ważne jest wsparcie rodziny i przyjaciół.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na szczególną rolę
rodziny i wsparcie, na jakie powinni liczyć jej członkowie, potrzebujący pomocy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) odszukać zadania grupy samopomocy,
3) opisać ważkość wsparcia emocjonalnego.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego,

–

metoda sytuacyjna.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Psychologiczne aspekty wady słuchu u dzieci i dorosłych.

Metody badań psychologicznych

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opracuj zestaw pytań, które zadasz rodzicom niesłyszących dzieci. Celem Twojego

zadania, jest uzyskanie jak najbardziej wiarygodnych informacji, dotyczących zachodzącego
w rodzicach, procesu akceptacji wady słuchu ich dzieci.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na czynniki
pływające na proces akceptacji wady słuchu dziecka przez rodziców.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) posiadać umiejętność nawiązywania kontaktów międzyludzkich,
3) wiedzieć, jakie konsekwencje niesie za sobą uszkodzenie słuchu,
4) znać specyfikę kontaktu z osobami niesłyszącymi,
5) wiedzieć, jakie konsekwencje dla najbliższej rodziny, ma fakt wykrycia wady słuchu

u dziecka,

6) wiedzieć, jaką rolę odgrywa rodzina w życiu dziecka z wadą słuchu.

Zalecana metod nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

długopis,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Sporządź prelekcję dla rodziców dzieci z wadą słuchu. Celem, który chcesz osiągnąć jest

uświadomienie rodziców znaczenie ich roli w początkowym okresie życia dziecka. Nie
zapomnij dokładnie określić konsekwencji, jakie mogą wypływać z braku odpowiedniej
opieki i zaangażowania rodziców w problem utraty słuchu ich dzieci.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na szczególną
rolę, jaką w pierwszym okresie życia dziecka, spełniają jego rodzice. Nie należy zapomnieć
również o konsekwencjach, jakie niesie za sobą brak odpowiedniej opieki i zaangażowania
rodziców w opiekę nad swoim niesłyszącym dzieckiem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) posiadać umiejętność nawiązywania kontaktów międzyludzkich,
3) wiedzieć, jakie konsekwencje niesie za sobą uszkodzenie słuchu,
4) wiedzieć, jaką rolę odgrywa rodzina w życiu dziecka z wadą słuchu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda przypadków,

–

metoda tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

długopis,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Odszukaj w poradniku czynniki mające wpływ na psychiczne funkcjonowanie osób

niesłyszących. Opisz, w jaki sposób mogą one negatywnie wpływać na psychiczne
funkcjonowanie osób z wadą słuchu.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na czynniki
pośrednio lub bezpośrednio wpływające na psychiczne funkcjonowanie osób z wadą słuchu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) odszukać w poradniku czynniki wpływające na psychiczne funkcjonowanie osób z wadą

słuchu,

3) wiedzieć, jakie konsekwencje niesie za sobą uszkodzenie słuchu,
4) wyszczególnić i opisać pozytywny wpływ czynników na funkcjonowanie osób z wadą

słuchu.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

długopis,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Odszukaj w poradniku czynniki mające wpływ na psychiczne funkcjonowanie osób

niesłyszących. Opisz, w jaki sposób mogą one pozytywnie wpływać na psychiczne
funkcjonowanie osób z wadą słuchu.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na czynniki
pośrednio lub bezpośrednio wpływające na psychiczne funkcjonowanie osób z wadą słuchu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) odszukać w poradniku czynniki wpływające na psychiczne funkcjonowanie osób z wadą

słuchu,

3) wiedzieć, jakie konsekwencje niesie za sobą uszkodzenie słuchu,
4) wyszczególnić i opisać negatywny wpływ czynników na funkcjonowanie osób z wadą

słuchu.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 5

Sporządź tabelę, która będzie zawierała dwie kolumny. W jednej kolumnie wypisz, co

może być przyczyną stresu w życiu dorosłej osoby z wadą słuchu, w drugiej zaś, przyczyny
stresu, na który mogą być narażone dzieci z wadą słuchu w sytuacjach życia codziennego.

Przyczyny stresu u osób dorosłych z wadą

słuchu

Przyczyny stresu u dzieci z wadą słuchu

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na konsekwencje
wady słuchu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) przeanalizować funkcjonowanie osoby dorosłej z wadą słuchu,
3) przeanalizować funkcjonowanie dziecka z wadą słuchu,
4) orientować się, kto powinien wspierać osobę dorosłą i dziecko w sytuacji utraty słuchu,
5) znać konsekwencje utraty słuchu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

długopis, ołówek, linijka,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 6

Wymień cechy, jakimi musi wykazać się protetyk słuchu, aby informacje uzyskane

w wywiadzie i zebrane podczas obserwacji pacjenta były rzetelne i prawdziwe.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na cechy, które
powinien posiadać protetyk słuchu, by pozyskać zaufanie pacjenta i służyć mu pomocą.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) znać metody psychologiczne znajdujące zastosowanie w pracy protetyka słuchu,
3) znać specyfikę kontaktu z osobami z wadą słuchu,
4) orientować się w tematyce metod i technik socjologicznych stosowanych w protetyce

słuchu,

5) znać konsekwencje utraty słuchu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

długopis,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Rehabilitacja dzieci i osób dorosłych z wadą słuchu

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaprojektuj ulotkę, która zachęci rodziców dzieci z wadą słuchu do podjęcia próby

rehabilitacji uszkodzonego narządu słuchu ich dziecka. Projektując ulotkę, nie zapomnij
wskazać instytucji, w których mogą oni szukać pomocy. Opisz też, zakres działalności
poradni rehabilitacyjnej dla dzieci z wadą słuchu.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na ważkość
procesu rehabilitacji dzieci z wadą słuchu oraz zakres działalności poradni rehabilitacyjnych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) wiedzieć, jakie znaczenie ma wczesna rehabilitacja,
3) znać zakres działalności poradni rehabilitacyjnych dla dzieci z wadą słuchu,
4) wiedzieć, jakie konsekwencje wiążą się z faktem utraty słuchu,
5) wiedzieć, jaką rolę odgrywa rodzina w procesie rehabilitacji dziecka z wadą słuchu.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

−

kolorowe arkusze papieru formatu A4,

−

długopis, kolorowe flamastry,

−

kolorowe czasopisma protetyczne,

−

papier kolorowy samoprzylepny,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Przeczytaj uważnie poniższe zdania i zakreśl te, które Twoim zdaniem są prawdziwe.

1. Proces rehabilitacji dziecka z uszkodzonym narządem słuchu może odbywać się tylko i

wyłącznie w domu dziecka w obecności rodziców.

2. W skład zespołu diagnozującego wady słuchu wchodzi lekarz pediatra.
3. Właściwy dobór i dopasowanie aparatu słuchowego nie jest rzeczą istotną dla

prawidłowego przebiegu procesu rehabilitacji osób z wada słuchu.

4. Przedszkole specjalne dla dzieci z wadą słuchu jest dostępne tylko dla dzieci z głębokim

ubytkiem słuchu.

5. Na wybór odpowiedniego ośrodka kształcenia osób z wadą słuchu ma wpływ stopień i

zakres ubytku słuchu.

6. Systematyczne użytkowanie aparatu słuchowego zwane jest tez treningiem słuchowym.
7. Jedną z metod rehabilitacji dzieci z wadą słuchu jest nauka odczytywania mowy z ust.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. W procesie rehabilitacji nawiązanie kontaktu emocjonalnego z pacjentem jest mniej

ważne niż prawidłowo wykonana wkładka uszna.

9. Działalność oddziałów położniczych zwana jest działalnością diagnostyczną.
10. Jeśli w rehabilitacji osób z wadą słuchu, nie bierze udziału rodzina pacjenta, rehabilitacji

nie można nazwać procesem.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) wiedzieć, jakie znaczenie ma wczesna rehabilitacja,
3) znać zakres działalności poradni rehabilitacyjnych dla dzieci z wadą słuchu,
4) znać definicję procesu rehabilitacji,
5) wiedzieć, jaką rolę odgrywa rodzina w procesie rehabilitacji dziecka z wadą słuchu,
6) znać instytucje zajmujące się kształceniem osób z wadą słuchu,
7) znać specyfikę i zasady procesu rehabilitacji dzieci z wadą słuchu,
8) znać specyfikę i zasady procesu rehabilitacji dorosłych osób z wadą słuchu.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz papieru formatu A4,

−

długopis lub ołówek,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Zapoznaj się z poniższym opisem sytuacji dwóch dorosłych osób z wadą słuchu. Wybierz

jedną z nich, a następnie zaproponuj działania mające na celu akceptację zaistniałej wady
słuchu. Spróbuj nakłonić pacjenta do skorzystania z opieki audioprotetycznej, wymieniając
zalety płynące z użytkowania aparatu słuchowego. Opracowując ćwiczenie, pamiętaj
o zasadach kierujących procesem rehabilitacji w przypadku dorosłych osób z wadą słuchu.

a) Pan Henryk, lat 57. Jest mieszkańcem Wrocławia. Dwa lata temu przeszedł na emeryturę,

żegnając się ze swoją życiową pasją, jaką była dla niego praca w szkole jako nauczyciela
matematyki. Problemy ze słuchem zaczęły być odczuwalne, gdy Pan Henryk miał 45 lat.
Nie podjął jednak żadnych działań, które poprawiłyby jakoś jego słyszenia. Ogólny stan
zdrowia Pana Henryka lekarze oceniają jako dobry, a on sam jest mężczyzną aktywnym
i bardzo towarzyskim. Żona Pana Henryka ma 50 lat i pracuje jako główna księgowa
w dużej firmie farmaceutycznej. Z racji zajmowanego stanowiska, bardzo często dostaje
zaproszenia na bankiety i przyjęcia promocyjne. Od czasu, kiedy Pan Henryk zauważył u
siebie kłopoty ze słuchem, niechętnie towarzyszy żonie podczas tych przyjęć. Tłumaczy
to tym, iż nie czuje się komfortowo podczas rozmowy z kilkoma osobami, gdy w tle
słyszy muzykę i gwar rozmów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

b) Pani Zosia, lat 52. Od urodzenia mieszka w Lublinie. Pani Zosia nigdy nie pracowała

zawodowo. Od 4 lat jest wdową, mieszka w domu swojej córki, opiekując się wnukami.
Nie potrafi dokładnie określić, od kiedy ma problemy ze słuchem, ale niedawno wnuczek
zwrócił jej uwagę, ze zbyt głośno słucha radia i stale pogłaśnia telewizor. Pani Zosia
chciałaby słyszeć lepiej, jednak z dwóch powodów obawia się użytkowania aparatu
słuchowego. Pierwszy z nich wiąże się z estetyką wyglądu. Pani Zosia nie chce by, aparat
był widoczny. Obawia się też, że nie będzie umiała samodzielnie obsługiwać aparatu,
a nie chce dodatkowo angażować swych najbliższych do pomocy.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić szczególną uwagę na
wszystkie cechy charakteryzujące osobę w podeszłym wieku.

Sposób wykonania ćwiczenia

Środki dydaktyczne:

1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) znać specyfikę i zasady procesu rehabilitacji dorosłych osób z wadą słuchu,
3) umieć nawiązywać kontakty,
4) znać potrzeby osób starszych,
5) umieć komunikować się z osobą w podeszłym wieku,
6) wiedzieć, jakie znaczenie dla powodzenia procesu rehabilitacji ma zaangażowanie

i wsparcie rodziny,

7) wiedzieć, jak ważna jest akceptacja aparatu słuchowego przez osobę użytkującą.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda przypadków,

–

metoda tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz papieru formatu A4,

−

długopis,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Jakich argumentów użyjesz w rozmowie z rodzicami 3- letniego niesłyszącego chłopca,

którzy nie zaakceptowali wady słuchu swojego syna i nie korzystają z żadnej formy opieki?
W punktach napisz, jakie działania podejmiesz, aby ich przekonać o ważkości procesu
rehabilitacji, jakim powinno być objęte ich dziecko.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić szczególną uwagę na
konsekwencje braku akceptacji wady słuchu dziecka przez rodziców oraz brak
specjalistycznej opieki w pierwszych latach życia dziecka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) wiedzieć, jakie znaczenie ma wczesna rehabilitacja,
3) znać zakres działalności poradni rehabilitacyjnych dla dzieci z wadą słuchu,
4) wiedzieć, jakie konsekwencje wiążą się z faktem utraty słuchu,
5) wykazać, jaką ważna rolę w procesie rehabilitacji odgrywa rodzina,
6) wykazać, jak ważna dla pomyślnego przebiegu procesu rehabilitacji jest akceptacja wady

słuchu zarówno przez pacjenta, jak i jego najbliższa rodzinę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego,

–

metoda sytuacyjna.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

długopis,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 5

Dowiedz się, czy w mieście w którym mieszkasz, lub w jego okolicach jest Ośrodek

Szkolno. Wychowawczy dla Dzieci i Młodzieży z Wadą Słuchu. Jeśli jest, spróbuj
dowiedzieć się, czy jest on ukierunkowany na kształcenie i wychowanie dzieci i młodzieży
niesłyszącej, czy niedosłyszącej. Jeśli w Twoim mieście i jego okolicach nie ma żadnego
ośrodka dla dzieci z wadą słuchu, dowiedź się, gdzie jest najbliższa taka palcówka i dla jakich
dzieci jest ona przeznaczona.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni
fragment rozdziału Materiał nauczania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) znać kryteria kwalifikujące młodzież i dzieci z wadą słuchu do placówek oświatowych,
3) umieć korzystać z różnych źródeł informacji.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda ćwiczeń praktycznych,

–

metoda tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

długopis,

−

mapy,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 6

Jakich argumentów użyjesz, by przekonać dorosłą osobę z wadą słuchu, która dość

niechętnie korzysta z aparatu słuchowego, do regularnych wizyt w punkcie protetycznym.
Spróbuj uświadomić jej, jak ważna jest częsta kontrola słuchu i regularne sprawdzanie
działania aparatu słuchowego.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na zasadność
systematycznego użytkowania aparatu słuchowego i regularnych wizyt w punkcie
protetycznym w celu kontroli słuchu i przeglądu aparatu słuchowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) umieć korzystać z różnych źródeł informacji,
3) umieć wymienić zalety płynące z użytkowania aparatu słuchowego,
4) wiedzieć, jakie znaczenie dla komfortu słyszenia mają regularne wizyty w punkcie

protetycznym,

5) wiedzieć, jak ważna jest akceptacja aparatu słuchowego przez osobę użytkującą.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda ćwiczeń praktycznych,

–

metoda tekstu przewodniego.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

długopis,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej

„Aktywizowanie pacjenta

i jego opiekunów do korzystania z opieki protetycznej”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10, 12, 13, 14, 15, 16, 18, 19 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 2, 9, 11, 17, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 5 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. a, 4. b, 5. d, 6. b, 7. d, 8. a, 9. d, 10. b, 11. c,
12. a, 13. c, 14. b, 15. a, 16. c, 17. b, 18. b, 19. d, 20. b.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Scharakteryzować zmiany fizjologiczne
zachodzące w procesie starzenia się

Rozpoznać rodzaj niepełnosprawności

Zdefiniować proces rewalidacji

Scharakteryzować sposób komunikowania się
z osobą z wadą słuchu

Określić definicję wsparcia społecznego

Wskazać przyczynę frustracji użytkowników
aparatu słuchowego

Określić definicję wsparcia emocjonalnego

Scharakteryzować warunki pomyślnego
przebiegu procesu rewalidacji dziecka z wadą
słuchu

Przyporządkować cechy obserwacji
psychologicznej

Wskazać osoby z wadą słuchu kwalifikujące się
do procesu rehabilitacji słuchu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rozpoznać instytucje zajmujące się opieką
diagnostyczno-rehabilitacyjną

Określić częstotliwość wykonywania badania
słuchu

Wskazać czynnik zasadności dopasowania
aparatu słuchowego

Scharakteryzować czynniki stanowiące punkt
wyjścia dla procesu rewalidacji

15 Określić cechy charakteryzujące osoby starsze

16 Określić proces usprawniania

Przyporządkować czynniki wpływające na
konsekwencje utraty słuchu

18 Określić sytuację ograniczenia

Wskazać elementy charakteryzujące sposób
komunikacji z osobami starszymi

20 Rozpoznać mit społeczny

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
7. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcje dla ucznia.
8. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
9. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
10. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. W procesie starzenia się człowieka zachodzą następujące zmiany fizjologiczne

a) sylwetka staje się pochylona, chód pozostaje sprężysty, pogarsza się słuch

i występuje osłabienie czynności płuc.

b) może dojść do zwiększenia częstotliwości oddawania moczu, podwyższenia

ciśnienia tętniczego krwi, co prowadzi do lepszego ukrwienia tkanek i narządów.

c) zawężeniu ulega światło naczyń krwionośnych, zmniejsza się zdolność oka do

akomodacji, skóra traci swą elastyczność.

d) błona bębenkowa zwiększa swą elastyczność, może dojść do utraty łaknienia

i opóźnienia opróżniania żołądka.

2. Upośledzenie umysłowe z niepełnosprawnością intelektualną to rodzaj

a) niepełnosprawności sensorycznej.
b) niepełnosprawności psychicznej.
c) niepełnosprawności złożonej.
d) niepełnosprawności fizycznej.

3. Długotrwała działalność terapeutyczno-wychowawcza obejmująca wielostronną stymulację,

opiekę, nauczanie i wychowanie to
a) rewalidacja.
b) kompensacja.
c) usprawnianie.
d) pedagogika specjalna.

4. Do osoby z uszkodzonym słuchem należy mówić

a) dość szybko, pamiętając by zdania były krótkie i treściwe.
b) powoli, budując krótkie, nieskomplikowane zdania.
c) bardzo głośno, krzycząc jej do ucha.
d) szeptem, by ocenić jej możliwości percepcji słuchowej.

5. Wsparcie społeczne jest definiowane jako

a) pomoc dla ludzi chorych, którzy nie chcą korzystać z opieki specjalistów.
b) pomoc jednostkom potrzebującym, znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej.
c) pomoc i wsparcie dla osób samotnych, borykających się z problemami zdrowotnymi.
d) pomoc dostępna dla jednostki w sytuacjach trudnych, pojawiających się nagle

i zmieniających jej życie.

6. Jedną z głównych przyczyn wywołujących stres i frustrację u osób z wadą słuchu jest

a) konieczność użytkowania aparatów słuchowych.
b) bariera komunikacyjna.
c) brak samodzielności i wysokie cena aparatu słuchowego.
d) konieczność częstych wizyt w gabinecie lekarskim.

7. Wsparcie emocjonalne polega na

a) udzielaniu wsparcia finansowego lub dostarczeniu środków finansowych.
b) rozmowie, okazaniu uczuć uznania i pomocy w wykonywaniu prac codziennych.
c) udzielaniu rad i porad medycznych.
d) udzielaniu wsparcia psychicznego, okazaniu współczucia i zrozumienia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Akceptacja wady słuchu dziecka przez rodziców

a) jest sytuacja pożądaną, dającą nadzieję na pomyślny przebieg procesu rewalidacji.
b) powinna nastąpić między 1 a 2 rokiem życia dziecka.
c) jest niemożliwa, jeśli rodzina jest wielodzietna.
d) jest sytuacją pożądaną, ale nie ma żadnego znaczenia dla przebiegu procesu

rehabilitacji.

9. Obiektywność, szczegółowość, dokładność, systematyczność i planowość to cechy

a) wywiadu.
b) procesu rewalidacji.
c) eksperymentu badawczego.
d) obserwacji psychologicznej.

10. Procesem rehabilitacji powinny być objęte

a) wszystkie osoby z wadą słuchu poniżej 5 r.ż.
b) wszystkie osoby z wadą słuchu niezależnie od wieku i stopnia uszkodzenia słuchu.
c) osoby słabosłyszące i niedosłyszące.
d) dzieci niesłyszące i młodzież słabosłysząca.

11. Opieką diagnostyczno-rehabilitacyjną zajmują się

a) poradnie specjalistyczne i oddziały noworodkowe.
b) przedszkola i szkoły dla dzieci z wadą słuchu.
c) poradnie specjalistyczne i poradnie psychopedagogiczne.
d) przedszkola i ośrodki neonatologiczne.

12. Badania audiometryczne oceniające stan słuchu dziecka należy wykonywać

a) systematycznie.
b) nie częściej niż raz na 4 lata.
c) raz w miesiącu.
d) nie częściej niż raz na 3 lata.

13. Aparat słuchowy powinien być dopasowany do

a) potrzeb pacjenta i jego najbliższej rodziny.
b) ubytku słuchu pacjenta i długości jego włosów.
c) ubytku słuchu pacjenta.
d) ubytku słuchu pacjenta i wielkości jego ucha.

14. Punktem wyjścia do pomyślnego przebiegu procesu rehabilitacji jest

a) określenie ubytku słuchu.
b) poprawne określenie wady słuchu i dopasowanie odpowiedniego aparatu

słuchowego.

c) nawiązanie kontaktu emocjonalnego z rodziną pacjenta.
d) wybór odpowiedniej metody rehabilitacji.

15. Zahamowanie działań, zmniejszona zdolność panowania nad uczuciami i obniżenie

intensywności przeżyć to zmiany charakterologiczne charakterystyczne dla
a) osób starszych.
b) młodzieży niesłyszącej.
c) osób starszych i osób upośledzonych umysłowo.
d) młodzieży niedosłyszacej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16. Postępowanie rozwijające zadatki i siły biologiczne organizmu, które są najmniej

uszkodzone, to
a) kompensacja.
b) rehabilitacja.
c) usprawnianie.
d) rewalidacja.

17. Wśród czynników mających wpływ na konsekwencje wynikające z utraty słuchu

wyróżniamy
a) wiek, w jakim nastąpiła utrata słuchu, rodzaj i stopień ubytku słuchu, sytuacja

materialna.

b) protezowanie słuchowe, stopień i rodzaj ubytku słuchu.
c) czynniki środowiskowe wieku szkolnego i czynniki środowiskowe wieku

przedszkolnego.

d) sposób komunikacji, cechy osobowości, rodzaj aparatu słuchowego.

18. Sytuacja, w której człowiek wypełnia swoje role w niepełnym zakresie, to

a) utrudnienie.
b) ograniczenie.
c) uniemożliwienie.
d) zagrożenie.

19. Do ważnych elementów kontaktu z osobą w podeszłym wieku należą

a) umiejętne słuchanie.
b) okazanie szacunku i zrozumienia.
c) wykazywanie zainteresowania jego sytuacją życiową.
d) wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.

20. Jednym z mitów społecznych dotyczących postrzegania osób niesłyszących przez

społeczeństwo
a) żadna z osób z wadą słuchu nie używa języka migowego.
b) aparaty słuchowe przywracają słuch.
c) żadna osoba z wadą słuchu nie jest w stanie opanować umiejętności odczytywania

mowy z ust.

d) osoby z wadą słuchu są bardziej inteligentne niż osoby słyszące.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko.............................................................................................................................

Aktywizowanie pacjenta i jego opiekunów do korzystania z opieki
protetycznej

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej

„Aktywizowanie pacjenta

i jego opiekunów do korzystania z opieki protetycznej”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 3, 4, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 13, 15, 16, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 2, 5, 12, 14, 17, 18 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 5 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. c, 3. d, 4. a, 5. b, 6. d, 7. b, 8. a, 9. b, 10. a, 11. c,
12. a, 13. d, 14. c, 15. d, 16. b, 17. d, 18. c, 19. a, 20. d.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić cechy procesu starzenia się

Zdefiniować sfery, na które bezpośrednio wpływa
uszkodzenie słuchu

Scharakteryzować możliwe błędy popełniane
przez rodziców dzieci z wadą słuchu

Określić płaszczyznę, która powinna udzielić
pomocy osobie tracącej słuch

Rozpoznać czynniki wpływające na prawidłowy
rozwój mowy dziecka

Wskazać placówki kształcące dzieci z wadą
słuchu

Scharakteryzować etap działań rehabilitacyjnych

Scharakteryzować rodzaj pamięci osób starszych

Wskazać czynniki wpływające na powodzenie
aktu komunikacyjnego

Określić wskazówki do postępowania z osobami
w podeszłym wieku

Przyporządkować czynniki, mające wpływ, na jak
najlepsze funkcjonowanie osoby tracącej słuch

Scharakteryzować właściwe postępowanie
protetyka słuchu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Określić funkcje wsparcia emocjonalnego
w przypadku osób z wadą słuchu

14 Zdefiniować skłonności osób z wadą słuchu

15 Określić problemy osób z wadą słuchu

16 Wskazać funkcje, jakie spełnia grupa wsparcia

Przyporządkować cele oddziaływania leczniczego
i rewalidacyjnego

18 Uszczegółowić opiekę nad dziećmi z wadą słuchu

Scharakteryzować zakres działania wsparcia
i poradnictwa rodzinnego

Określić specjalistów, których opinia składa się
na prawidłową diagnozę wady słuchu

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcje dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Proces starzenia się to

a) proces długotrwały i odwracalny.
b) proces nieodwracalny, w pełni zależny od środowiska zewnętrznego jednostki.
c) proces naturalny, krótkotrwały i nieodwracalny.
d) proces długotrwały, nieodwracalny, zakodowany w materiale genetycznym

jednostki.

2. Uszkodzenie słuchu bezpośrednio wpływa na

a) sprawność fizyczną.
b) sprawność umysłową.
c) jakość kontaktów społecznych.
d) sprawność intelektualną.

3. Błędem popełnianym przez rodziców dzieci z wadą słuchu może być

a) stawianie zbyt małych lub zbyt dużych wymagań wobec dziecka.
b) zapewnienie dziecku specjalistycznej opieki protetycznej.
c) traktowanie dziecka jako osoby nie zdolnej do pracy i wysiłku fizycznego.
d) poprawne są odpowiedzi a i c.

4. Pierwszą płaszczyzną, która powinna udzielić pomocy osobie, u której zdiagnozowano

postępujący niedosłuch, jest
a) rodzina i najbliżsi przyjaciele.
b) zakład pracy.
c) grupa wsparcia.
d) Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej.

5. Na prawidłowy rozwój mowy dziecka z wadą słuchu może mieć wpływ

a) sposób przeprowadzania badania audiometrycznego.
b) wczesne zaaparatowanie.
c) sposób wykonania wkładki usznej.
d) przesiewowe badanie słuchu u noworodka.

6. Dzieci z wadą słuchu mogą podjąć kształcenie w

a) Specjalnych Ośrodkach Szkolno-Wychowawczych.
b) szkołach z oddziałami integracyjnymi.
c) szkołach masowych.
d) wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.

7. Systematyczne sprawdzanie i weryfikowanie diagnoz specjalistycznych to

a) etap działań rehabilitacyjnych podejmowanych w pierwszym roku życia dziecka.
b) etap działań rehabilitacyjnych podejmowanych po diagnozie wady słuchu.
c) etap działań profilaktycznych.
d) etap działań profilaktycznych podejmowanych w drugim roku życia dziecka.

8. Osoby podeszłym wieku charakteryzuje rodzaj pamięci

a) długotrwałej.
b) krótkotrwałej
c) tymczasowej.
d) wybiórczej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Powodzenie aktu komunikacyjnego pomiędzy osobą z wadą słuchu i osobą słyszącą,

zależy od
a) rodzaju aparatu słuchowego, jaki użytkuje osoba z wadą słuchu.
b) chęci i zaangażowania obu stron.
c) znajomości języka migowego przez osobę słyszącą.
d) wieku tych osób.

10. Aby zapewnić osobie starszej dobre samopoczucie i odpowiednią opiekę, należy

a) unikać niepotrzebnych zmian i ofiarować pomoc przy wszystkich propozycjach

nowości.

b) wprowadzać jak najwięcej zmian w organizacji dnia.
c) zapewnić jej poczucie zależności od innych osób.
d) przypominać jej o konieczności brak leków.

11. Utrzymywanie zaangażowania społecznego i komunikowania się z otoczeniem jest

szczególnie ważne dla
a) osób niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu głębokim.
b) dzieci niesłyszących.
c) osób dorosłych, u których zdiagnozowano pogorszenie słuchu.
d) rodziców dzieci niesłyszących.

12. Protetyk słuchu, przeprowadzając wywiad z pacjentem, powinien

a) wykazać się taktem, by pozyskać zaufanie pacjenta.
b) wykazać się taktem i przebiegłością.
c) zadawać pytania mówiąc cicho.
d) określić cel rozmowy, ale tylko w przypadku wywiadu z pacjentem, u którego

zdiagnozowano postępujący niedosłuch.

13. Wsparcie emocjonalne udzielane osobie, u której zdiagnozowano postępujący

niedosłuch, powinno polegać na
a) zapewnieniu jej poczucia bezpieczeństwa i pomocy materialnej.
b) przekonaniu jej, że jest pełnoprawnym członkiem społeczeństwa.
c) przekonaniu jej, że nie może mieć chwil słabości.
d) przekonaniu jej, że nadal jest pełnoprawnym członkiem społeczeństwa i ma prawo
e) do chwil słabości.

14. Osoby dotknięte wadą słuchu, częściej niż ludzie zdrowi, mają tendencję do

a) odczuwania stresu i bycia niezadowolonym.
b) popadania w euforię.
c) odczuwania stresu i poczucia niezrozumienia przez społeczeństwo.
d) krytycyzmu względem siebie i innych osób.

15. Problemem osób z wadą słuchu może być

a) nawiązanie kontaktu z drugą osobą.
b) znalezienie pracy.
c) brak dostępności do specjalistycznej opieki medycznej.
d) wszystkie wymienione.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16. Osoby z wadą słuchu, korzystając z pomocy grupy wsparcia, nie mogą liczyć na

a) pomoc psychologiczną.
b) dofinansowanie zakupu aparatu słuchowego.
c) wsparcie emocjonalne.
d) doradztwo i poradnictwo medyczne.

17. Do głównych celów oddziaływania leczniczego i rewalidacyjnego, w przypadku osoby

z wadą słuchu, zaliczamy
a) zwiększenie umiejętności tolerowania wady słuchu i wynikających z niej ograniczeń.
b) umiejętne pokonywanie własnych trudności.
c) aktywny udział pacjenta w procesie leczenia.
d) wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.

18. Opieka nad dziećmi z wadą słuchu w Polsce jest organizowana na poziomie

następujących szczebli
a) diagnostycznego, diagnostyczno-profilaktycznego, rehabilitacyjnego.
b) diagnostyczno-profilaktycznego, diagnostyczno-rehabilitacyjnego, rewalidacyjno-

kształcącego.

c) diagnostycznego, diagnostyczno-rehabilitacyjnego, rehabilitacyjno-kształcącego.
d) diagnostycznego, profilaktyczno-rehabilitacyjnego, rewalidacyjno-kształcącego.

19. Wsparcie i poradnictwo rodzinne powinno obejmować

a) przygotowanie rodziców do czekających ich zadań w zakresie rehabilitacji.
b) przygotowanie do nauki szkolnej dziecka.
c) przygotowanie rodziców do działań profilaktycznych.
d) wsparcie rodziny polegające na pomocy materialnej.

20. Prawidłowo postawiona diagnoza wady słuchu u dzieci musi być opinią następujących

specjalistów
a) audiologa, neurologa, otolaryngologa.
b) logopedy, audiologa, neonatologa.
c) foniatry, psychologa, audiologa, neonatologa.
d) wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko.............................................................................................................................

Aktywizowanie pacjenta i jego opiekunów do korzystania z opieki
protetycznej

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Bartnikowska U.: Małżeństwa mieszane (Osoba z uszkodzonym słuchem – osoba

słysząca). Impuls, Kraków 2004

2. Dykcik W.(red): Pedagogika specjalna. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2005
3. Eckert U.: Przygotowanie dziecka z wadą słuchu do nauki szkolnej. WSiP, Warszawa

1986

4. Encyklopedyczny słownik rehabilitacji. PZWL, Warszawa 1986
5. Gunia G.: Terapia logopedyczna dzieci z zaburzeniami słuchu i mowy. Impuls, Kraków

2006

11. Latkowski B.(red): Poradnik dla protetyków słuchu. Geers Akustyka Słuchu, Łódź 2002
12. Lane H.: Maska dobroczynności – deprecjacja społeczności głuchych. WSiP, Warszawa

1996

13. Marcinkowski J.T.(red): Podstawy higieny. Volumed, Wrocław 1997
14. Pietrzak W.: Głusi- mity i fakty. (w) „Problemy Rehabilitacji Społecznej i Zawodowej”nr

1-2/1993

15. Putkiewicz Z., Dobrowolska B., Kukołowicz T.: Podstawy psychologii, pedagogiki

i socjologii. PZWL, Warszawa 1981

16. Schiefele J., Staudt I., Margarete Dach M.: Pielęgniarstwo geriatryczne. Wydawnictwo

Medyczne Urban&Partner, Wrocław 1998

17. Sękowska Z.: Pedagogika niewidomych. PWN, Warszawa1985
18. Sękowska Z.: Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej. WSPS, Warszawa 1998
19. Sowa J.: Pedagogika specjalna w zarysie. Fosze, Rzeszów 1998
20. Szacha B.: Wprowadzenie do socjologii. Oficyna Naukowa, Warszawa 2003
21. Szczepankowski B.: Niesłyszący-Głusi-Głuchoniemi. Wyrównanie szans. WSiP,

Warszawa 1999

22. Ustawa z 26. sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu

osoby niepełnosprawnej, Dz. U., nr 123, poz.776

Literatura metodyczna
1. Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele

Kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

2. Kornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000