protetyk sluchu 322[17] z2 01 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Hanna Kauzik
Jerzy Kielmas

Charakterystyka budowy i działania aparatów słuchowych
322[17].Z2.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:

dr inż. Paweł Rajchert

prof. dr hab. med. Czesław Stankiewicz

Opracowanie redakcyjne:
mgr Joanna Gręda

Konsultacja:
mgr Lidia Liro

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 322[17].Z2.01
„Charakterystyka budowy i działania aparatów słuchowych”, zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu protetyk słuchu.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Podstawowe elementy elektroniczne

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Aparaty analogowe

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Układy regulujące

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Układy automatycznej regulacji wzmocnienia

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Aparaty cyfrowe

5.5.1. Ćwiczenia

5.6. Dane techniczne i normy aparatów słuchowych

5.6.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie protetyk słuchu.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

ćwiczenia, przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami
nauczania-uczenia się oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. ćwiczeń, tekstu
przewodniego.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy do pracy zespołowej.

Schemat układu jednostek modułowych

322[17].Z2

Aparaty s

łuchowe

i urz

ądzenia

wspomagaj

ące

łyszenie

322[17].Z2.01

Charakteryzowanie

budowy i dzia

łania

aparatów s

łuchowych

322[17].Z2.02

Dobieranie i programowanie

aparatów s

łuchowych oraz

urz

ądzeń wspomagających

łyszenie

322[17].Z2.03

Wykonywanie wk

ładek

usznych i obudowy

aparatów wewn

ątrzusznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

rozpoznać różne rodzaje aparatów słuchowych,

−

wyjaśniać podstawowe pojęcia z zakresu elektroniki,

−

wyjaśniać podstawowe pojęcia z zakresu akustyki,

−

wyjaśniać podstawowe elementy aparatu słuchowego,

−

określić podstawowe parametry charakteryzujące aparaty słuchowe,

−

interpretować dane techniczne aparatów słuchowych,

−

obsługiwać urządzenia pomiarowe służące do pomiarów parametrów akustycznych
aparatów słuchowych,

−

obsługiwać komputer.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

wskazać podstawowe elementy i podzespoły układu wzmacniacza,

−

wyjaśnić działanie diody i tranzystora,

−

scharakteryzować funkcje różnego rodzaju wzmacniaczy,

−

wyjaśnić działanie układu kompresji i ekspansji,

−

wyjaśnić budowę i zasadę działania układu różniczkującego i całkującego,

−

scharakteryzować układy z automatyczną regulacją wzmocnienia,

−

scharakteryzować proces przetwarzania analogowo-cyfrowego,

−

wyjaśnić działanie procesora sygnałowego,

−

wskazać podstawowe elementy składowe aparatu słuchowego,

−

wyjaśnić budowę i zasady działania podstawowych elementów aparatu słuchowego,

−

rozpoznać typ aparatu słuchowego,

−

rozpoznać rodzaje układów regulujących oraz wyjaśnić zasady ich działania,

−

określić podstawowe parametry charakteryzujące aparaty słuchowe,

−

porównać właściwości aparatów cyfrowych i analogowych,

−

zinterpretować dane techniczne aparatów słuchowych różnych producentów,

−

zmierzyć w komorze pomiarowej podstawowe parametry różnych modeli aparatów
słuchowych,

−

skorzystać z norm dotyczących aparatów słuchowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….......

Modułowy program nauczania:

Protetyk słuchu 322[17]

Moduł:

Aparaty słuchowe i urządzenia wspomagające słyszenie
322[17].Z1

Jednostka modułowa:

Charakterystyka budowy i działania aparatów słuchowych
322[17].Z2.01

Temat: Omówienie budowy aparatów słuchowych analogowych.

Cel ogólny: Omówienie budowy aparatów słuchowych analogowych na podstawie schematu.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

wymienić elementy analogowe aparatu słuchowego,

−

wymienić rodzaje wzmacniaczy,

−

wymienić rodzaje stosowanych mikrofonów,

−

określić parametry słuchawki,

−

podać dodatkowe elementy składowe aparatu słuchowego.

Metody nauczania–uczenia się:

−

prezentacja,

−

ćwiczenia.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w zespołach dwuosobowych.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

zestaw schematów aparatów słuchowych,

−

rzutnik multimedialny,

−

ekran do pokazu slajdów,

−

instrukcje z danymi technicznymi aparatów słuchowych analogowych,

−

aparaty słuchowe różnych producentów, różne typy i modele,

−

kartki formatu A4, pisaki.

Zadanie dla ucznia

Na podstawie otrzymanych instrukcji omów budowę aparatu słuchowego analogowego.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna:

1. określenie tematu zajęć,
2. wyjaśnienie szczegółowych celów kształcenia,
3. wyjaśnienie zasad pracy podczas ćwiczeń,
4. przydział zadań do wykonania na poszczególne grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Faza właściwa:
1. Instruktaż wstępny w formie prezentacji multimedialnej. Ćwiczenia pod kierunkiem

nauczyciela mające na celu omówienie budowy aparatów słuchowych analogowych
zgodnie z poleceniem.

2. Uczniowie podczas ćwiczeń pracują samodzielnie, nauczyciel udziela instruktażu

bieżącego w przypadku trudności oraz stwierdzanych błędów.

Faza końcowa:
1. Zaprezentowanie przez uczniów zaproponowanych rozwiązań.
2. Podsumowanie ćwiczeń z podaniem wskazówek do dalszej pracy oraz sposobów

unikania błędów.

3. Zakończenie zajęć.

Praca domowa:
Na podstawie literatury opracuj referat dotyczący budowy i działania aparatów analogowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Protetyk słuchu 322[17]

Moduł:

Aparaty słuchowe i urządzenia wspomagające słyszenie
322[17].Z2

Jednostka modułowa:

Charakterystyka budowy i działania aparatów słuchowych
322[17].Z1.03

Temat: Porównanie właściwości aparatów cyfrowych i analogowych

Cel ogólny: Ocena przydatności analogowych i cyfrowych aparatów słuchowych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

wykazać różnice między aparatem analogowym i cyfrowym,

−

rozpoznać poszczególne elementy aparatów słuchowych,

−

wymienić elementy aparatu analogowego,

−

wymienić elementy aparatu cyfrowego,

−

odczytać parametry aparatu słuchowego,

−

sprawdzić poprawność wykonanych czynności.

Metody nauczania–uczenia się:

−

prezentacja,

−

ćwiczenia.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w zespołach dwuosobowych.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

zestawy ćwiczeń opracowane przez nauczyciela,

−

zestaw różnych typów aparatów słuchowych wraz z danymi technicznymi,

−

kartki formatu A4, pisaki.

Zadanie dla ucznia:

−

wykaż różnicę w budowie między aparatami słuchowymi: analogowymi i cyfrowymi
z uwzględnieniem danych technicznych i oceń ich przydatność.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna:

1. określenie tematu zajęć,
2. wyjaśnienie szczegółowych celów kształcenia,
3. wyjaśnienie zasad pracy podczas ćwiczeń,
4. przydział zadań do wykonania na poszczególnych stanowiskach po dwa aparaty

słuchowe,

5. przygotowanie sprzętu do pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Faza właściwa:
1. instruktaż wstępny w formie prezentacji na wybranym przykładzie,
2. ćwiczenia na poszczególnych stanowiskach pracy.

Faza końcowa:
1. sprawdzenie poprawności wykonania zadań,
2. wskazanie błędów i sposobów ich unikania,
3. ustalenie wniosków do dalszej pracy,
4. udzielenie praktycznych wskazówek przez nauczyciela.

Praca domowa:
Na podstawie aktualnych czasopism specjalistycznych opracuj notatkę dotyczący
przydatności cyfrowych aparatów słuchowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Podstawowe elementy elektroniczne

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Do wykonania ćwiczenia będzie Ci potrzebna dioda świecąca LED i zwykła żarówka

umieszczone na płytce uniwersalnej w oddzielnych obwodach oraz bateria (lub zasilacz)
o napięciu 3V. Podłącz źródło zasilania do końcówek zasilania żarówki na płytce, raz zgodnie
z oznaczeniami biegunów (tj. plus do plusa, minus do minusa), raz odwrotnie. Następnie
wykonaj tę samą czynność dla obwodu z diodą LED. Jakie są twoje spostrzeżenia i wnioski?

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zasady

wykonania ćwiczenia, ze szczególnym uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować treść ćwiczenia,
2) przygotować sprzęt /dioda świecąca LED, żarówka, płytka uniwersalna, bateria 3 V,
3) wykonać ćwiczenie zgodnie z treścią zadania,
4) zapisać spostrzeżenia i sformułować wnioski na podstawie przeprowadzonego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

prezentacja z objaśnieniem,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

schematy połączeń,

−

płytka uniwersalna z oddzielnymi obwodami zasilania dla diody LED i żarówki,

−

bateria 3 V lub zasilacz prądu stałego o napięciu 3V,

−

arkusz ćwiczeń,

−

arkusz papieru formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Do wykonania ćwiczenia potrzebny Ci będzie generator prądu zmiennego, dioda

prostownicza na płytce uniwersalnej oraz oscyloskop. Ćwiczenie składa się z dwóch etapów.
Etap I: Zapoznaj się ze schematem blokowym układu bez diody prostowniczej i połącz
wszystkie elementy obwodu zgodnie z instrukcją. Poproś nauczyciela o skontrolowanie
połączeń i uruchomienie podłączonego obwodu. Obejrzyj na ekranie oscyloskopu przebieg
prądu zmiennego. Następnie obserwuj przebieg prądu zmieniając na generatorze wartość
napięcia i częstotliwość prądu.
Etap II: Zapoznaj się ze schematem blokowym układu z diodą prostowniczą i połącz
wszystkie elementy obwodu zgodnie z instrukcją. Poproś nauczyciela o skontrolowanie
połączeń i uruchomienie podłączonego obwodu. Obejrzyj na ekranie oscyloskopu przebieg

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

prądu zmiennego. Następnie obserwuj przebieg prądu zmieniając na generatorze wartość
napięcia i częstotliwość prądu.
Porównaj otrzymane na oscyloskopie obrazy przebiegu prądu. Jakie wyciągasz wnioski
i spostrzeżenia z tego porównania?

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zasady
wykonania ćwiczenia, ze szczególnym uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować schematy połączeń,
2) zapoznać się ze schematem blokowym z diodą,
3) zapoznać się ze schematem blokowym bez diody,
4) przygotować sprzęt /generator napięcia zmiennego, płytka drukowana z obwodem diody

prostowniczej, oscyloskop/,

5) zapisać spostrzeżenia i sformułować wnioski na podstawie przeprowadzonego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

prezentacja z objaśnieniem,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

schematy połączeń,

−

generator napięcia zmiennego,

−

płytka drukowana z obwodem diody prostowniczej,

−

oscyloskop,

−

arkusz papieru formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

arkusz do ćwiczeń.

Ćwiczenie 3

Do wykonania ćwiczenia potrzebny Ci będzie tranzystor umieszczony na płytce

uniwersalnej z różnymi możliwościami przyłączenia:

−

jako źródło prądowe,

−

jako przełącznik.

Połącz obwód zgodnie ze schematem dla pierwszej możliwości połączenia. Następnie poproś
nauczyciela o skontrolowanie połączenia i uruchomienie układu. Zmieniając wartość prądu
bazy przy pomocy potencjometru obserwuj wskazania miernika włączonego w obwód
kolektor – emiter. Jakie zauważasz właściwości tranzystora?
Połącz obwód zgodnie ze schematem dla drugiej możliwości połączenia. Następnie poproś
nauczyciela o skontrolowanie połączenia i uruchomienie układu. Następnie podając
i odejmując na wejściu napięcie dodatnie obserwuj, co dzieje się z napięciem na jego wyjściu.
Jakie masz spostrzeżenia odnośnie pracy tranzystora w tym układzie?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na analizowanie
i wyjaśnianie zachodzących zjawisk.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować treść ćwiczenia,
2) przeanalizować schematy połączeń,
3) przygotować niezbędny sprzęt /tranzystor, płytka uniwersalna z różnymi przyłączeniami,
4) wykonać ćwiczenie zgodnie z treścią,
5) zapisać spostrzeżenia i sformułować wnioski na podstawie przeprowadzonego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

prezentacja z objaśnieniem,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

schematy połączeń,

−

zasilacz,

−

płytka drukowana z obwodem tranzystora,

−

multimetr,

−

arkusz papieru formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

arkusz ćwiczeń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Aparaty analogowe

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając z instrukcji obsługi i odpowiednich narzędzi rozkręć ostrożnie aparat

słuchowy analogowy. Nazwij i omów widoczne elemeny aparatu słuchowego (rodzaj
słuchawki, mikrofonu, klasa wzmacniacza).

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zasady
wykonania ćwiczenia, ze szczególnym uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować treść ćwiczenia,
2) wykonać ćwiczenie zgodnie z treścią zadania,
3) zapisać spostrzeżenia i sformułować wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

prezentacja z objaśnieniem,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

aparat słuchowy analogowy,

−

instrukcja serwisowa danego aparatu,

−

śrubokręt,

−

mikroskop,

−

poradnik dla ucznia,

−

arkusz ćwiczeń.

Ćwiczenie 2

Spośród różnych modeli aparatów słuchowych analogowych wybierz model wyposażony

w kilka regulatorów. Następnie, na podstawie instrukcji aparatu, określ jakie to są regulatory.
Na podstawie dostępnych opisów i charakterystyki aparatu opisz wpływ poszczególnych
regulatorów na sygnał transmitowany przez aparat.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zasady
wykonania ćwiczenia, ze szczególnym uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować dane techniczne różnych aparatów słuchowych analogowych,
2) dokonać analizy instrukcji serwisowej danego aparatu,
3) określić, jakie występują regulatory,
4) opisać wpływ poszczególnych regulatorów na sygnał transmitowany przez aparat.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

prezentacja z objaśnieniem,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

zestaw różnych aparatów słuchowych,

−

instrukcja danego aparatu,

−

arkusz ćwiczeń,

−

arkusz papieru formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Spośród różnych elementów aparatów słuchowych analogowych wybierz, te które nie

mają bezpośredniego wpływu na transmisję sygnału akustycznego. Omów rolę tych
elementów w aparacie słuchowym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zasady
wykonania ćwiczenia, ze szczególnym uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wybrać elementy mające wpływ na transmisję danych,
2) omówić ich rolę w aparacie słuchowym,
3) sformułować i zapisać wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

prezentacja z objaśnieniem,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcja serwisowa danego aparatu,

−

dane techniczne aparatu,

−

zestaw różnych aparatów słuchowych,

−

arkusz papieru formatu A4,

−

arkusz ćwiczeń,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Spośród dostępnych aparatów wybierz dwa modele: analogowy ustawiany ręcznie

i analogowy programowalny. Rozkręć te aparaty i porównaj ich elementy składowe. Jakie
różnice są najbardziej widoczne? Spróbuj wskazać wady i zalety tych różnic, zarówno pod
kątem obsługowym jak i technicznym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zasady

wykonania ćwiczenia, ze szczególnym uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować treść ćwiczenia,
2) przygotować odpowiedni sprzęt,
3) dokonać porównania elementów składowych aparatów analogowych,
4) wykazać wady i zalety aparatów analogowych ustawianych ręcznie i programowalnych.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

prezentacja z objaśnieniem,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcja serwisowa danego aparatu,

−

dane techniczne aparatu,

−

aparat słuchowy analogowy,

−

aparat słuchowy programowalny,

−

śrubokręt,

−

arkusz papieru formatu A4, flamastry,

−

arkusz ćwiczeń,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Układy regulujące

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie1

Do wykonania ćwiczenia potrzebny Ci jest aparat słuchowy z regulatorem PC. Pomiar

powinien zostać wykonany na analizatorze wyposażonym w sprzęgacz 2 cm

. Pozostałe

regulatory powinny być ustawione w pozycji najmniejszego wpływu na sygnał. Zmierz
charakterystykę OSPL90 danego aparatu dla następujących pozycji regulatora PC:

−

PC w pozycji maksymalnej (maksymalny wpływ na sygnał),

−

PC w pozycji minimalnej (minimalny wpływ na sygnał).

Zanotuj wyniki i spostrzeżenia z przeprowadzonego ćwiczenia i porównaj je z danymi
technicznymi aparatu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zasady
wykonania ćwiczenia, ze szczególnym uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować treść ćwiczenia,
2) przygotować odpowiedni sprzęt,
3) wykonać ćwiczenie zgodnie z treścią zadania,
4) opisać zaobserwowane zjawisko,
5) zapisać spostrzeżenia i sformułować wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

prezentacja z objaśnieniem,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

aparat słuchowy z regulatorem PC wraz z danymi technicznymi,

−

analizator aparatu słuchowego,

−

mały śrubokręt do dokonywania regulacji,

−

arkusz papieru formatu A4, flamastry,

−

arkusz ćwiczeń,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Do wykonania ćwiczenia potrzebny Ci jest aparat słuchowy z regulatorem barwy. Pomiar

powinien zostać wykonany na analizatorze wyposażonym w sprzęgacz 2 cm

. Pozostałe

regulatory powinny być ustawione w pozycji najmniejszego wpływu na sygnał. Zmierz
charakterystykę OSPL90 danego aparatu dla następujących pozycji regulatora barwy:

−

regulator w pozycji maksymalnej (maksymalny wpływ na sygnał),

−

regulator w pozycji środkowej (średni wpływ na sygnał),

−

regulator w pozycji minimalnej (minimalny wpływ na sygnał).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

prezentacja z objaśnieniem,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

aparat słuchowy wraz z danymi technicznymi,

−

analizator aparatu słuchowego,

−

mały śrubokręt do dokonywania regulacji,

−

arkusz papieru formatu A4, flamastry,

−

arkusz ćwiczeń,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Na podstawie dostępnych danych technicznych aparatów mających różne regulatory,

przeprowadź analizę wpływu poszczególnych regulatorów na sygnał i porównaj je ze sobą.
Zrób zestawienie regulatorów z podziałem na rodzaj wpływu na transmitowany przez aparat
sygnał. Uzasadnij ich znaczenie.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zasady
wykonania ćwiczenia, ze szczególnym uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować treść ćwiczenia,
2) wykonać ćwiczenie zgodnie z treścią zadania,
3) dokonać analizy wpływu regulatorów na sygnał,
4) zapisać spostrzeżenia i sformułować wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

prezentacja z objaśnieniem,

−

ćwiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

dane techniczne aparatów,

−

arkusz papieru formatu A4, flamastry,

−

arkusz ćwiczeń,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Na podstawie dostępnych danych technicznych aparatów, wybierz regulatory, które mają:

−

znaczenie dla bezpieczeństwa użytkownika,

−

znaczenie dla komfortu słyszenia.

Uzasadnij przeprowadzony przez siebie wybór.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zasady
wykonania ćwiczenia, ze szczególnym uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować treść ćwiczenia,
2) wykonać ćwiczenie zgodnie z treścią zadania,
3) dokonać wyboru regulatorów bezpiecznych i komfortowych,
4) zapisać spostrzeżenia i sformułować wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

prezentacja z objaśnieniem,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

dane techniczne aparatów,

−

arkusz papieru formatu A4,

−

arkusz ćwiczeń,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 5

Porównaj charakterystyki różnych aparatów słuchowych. Spośród nich wybierz aparat,

którego ilość regulatorów jest wystarczająca do protezowania ucha. Wyjaśnij, czy ilość
dostępnych regulacji jest czynnikiem determinującym wybór aparatu słuchowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zasady
wykonania ćwiczenia, ze szczególnym uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować treść ćwiczenia,
2) wykonać ćwiczenie zgodnie z treścią zadania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) uzasadnić wpływ ilości dostępnych regulacji na wybór aparatu słuchowego,
4) zapisać spostrzeżenia i sformułować wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

prezentacja z objaśnieniem,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

zestaw różnych aparatów słuchowych,

−

arkusz papieru formatu A4,

−

arkusz ćwiczeń,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 6

Do wykonania ćwiczenia potrzebny będzie aparat z wieloma regulatorami. Podłącz aparat

do stetoklipu i posłuchaj dźwięków otoczenia, rozmów przy różnych ustawieniach
regulatorów aparatu.
UWAGA: Ćwiczenie należy przeprowadzić z aparatami małej mocy, pod okiem
doświadczonego protetyka. Zbyt głośne ustawienie aparatu może spowodować uraz
akustyczny!
Po przeprowadzonym odsłuchu spróbuj odpowiedzieć na pytanie: Jakie jest znaczenie
regulatorów z punktu widzenia użytkownika aparatów?

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zasady
wykonania ćwiczenia, ze szczególnym uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować treść ćwiczenia,
2) wykonać ćwiczenie zgodnie z treścią zadania,
3) dokonać wyboru aparatu z odpowiednim ustawieniem regulatorów,
4) zapisać spostrzeżenia i sformułować wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

prezentacja z objaśnieniem,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

dane techniczne aparatów,

−

zestaw aparatów słuchowych z wieloma regulatorami,

−

stetoklip,

−

arkusz papieru formatu A4, flamastry,

−

arkusz ćwiczeń,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Układy automatycznej regulacji wzmocnienia

5.4.1 Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

W danym aparacie próg zadziałania kompresji ustawiony jest dla wartości 60 dB na

wejściu. Do aparatu dociera sygnał o wartości 90 dB. Określ jaki będzie poziom sygnału
wyjściowego aparatu, jeśli kompresja sygnału jest jak 3:1.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zasady
wykonania ćwiczenia, ze szczególnym uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

prezentacja z objaśnieniem,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

aparat słuchowy,

−

arkusz papieru formatu A4, pisaki,

−

arkusz ćwiczeń,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Do przeprowadzenia ćwiczenia potrzebny będzie aparat wyposażony w układy kompresji

AGCi i ograniczania PC oraz stetoklip. Korzystając z danych technicznych aparatu ustaw
regulatory kolejno w położeniach:
a. wszystkie regulatory w pozycji najmniejszego wpływu na sygnał, regulator AGCi

w pozycji maksymalnej kompresji,

b. wszystkie regulatory w pozycji najmniejszego wpływu na sygnał, regulator PC w pozycji

maksymalnego ograniczania sygnału.

Następnie skorzystaj ze sprzętu audio, z którego będzie podawana mowa o regulowanych,
skalibrowanych poziomach głośności.
Ustaw aparat najpierw tak, jak opisuje to punkt a. Następnie uruchom sygnał mowy
z głośnika i posłuchaj go przez aparat przy coraz większych poziomach głośności
(w granicach bezpieczeństwa).
W następnym etapie ustaw aparat zgodnie z punktem b. Ponownie uruchom sygnał mowy
i posłuchaj przez stetoklip, jak pracuje aparat dla coraz większych poziomów głośności
(w granicach bezpieczeństwa).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zanotuj swoje spostrzeżenia i wnioski. Który z układów jest wg Ciebie bardziej komfortowy?
Uzasadnij swoją odpowiedź.
UWAGA! Podczas wykonywania ćwiczenia mogą być osiągane duże poziomy dźwięku,
dlatego też niezbędna jest kontrola przeprowadzanych działań przez specjalistę.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zasady
wykonania ćwiczenia, ze szczególnym uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować treść ćwiczenia,
2) przygotować odpowiedni sprzęt /aparat wyposażony w układy kompresji AGCi/,
3) wykonać ćwiczenie zgodnie z treścią zadania,
4) opisać zaobserwowane zjawisko,
5) zapisać spostrzeżenia i sformułować wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

prezentacja z objaśnieniem,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

dane techniczne aparatów,

−

aparat słuchowy z regulatorami PC i AGCi,

−

stetoklip,

−

sprzęt audio,

−

arkusz ćwiczeń,

−

arkusz papieru formatu A4, pisaki,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Aparaty cyfrowe

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Do wykonania ćwiczenia potrzebne są dwa aparaty do lekkich ubytków słuchu:

analogowy i cyfrowy. Podłącz aparat do stetoklipu i posłuchaj, jak brzmi otoczenie
w aparacie cyfrowym i w aparacie analogowym (rozmowy, głosy, dźwięki). Jakie słyszysz
różnice? Zapisz swoje spostrzeżenia i spróbuj odpowiedzieć na pytanie, który aparat jest
bardziej komfortowy w brzmieniu. Odpowiedź uzasadnij.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zasady
wykonania ćwiczenia, ze szczególnym uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować treść ćwiczenia,
2) wybrać potrzebne aparaty słuchowe,
3) podłączyć aparat do stetoklipu,
4) wypróbować działanie aparatu,
5) zanotować spostrzeżenia i wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

prezentacja z objaśnieniem,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

aparaty słuchowe analogowy i cyfrowy,

−

stetoklip,

−

arkusz papieru formatu A4, pisaki,

−

arkusz ćwiczeń,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Do wykonania ćwiczenia potrzebne Ci będą dane techniczne aparatów słuchowych:

analogowego, analogowego programowalnego i cyfrowego. Przeczytaj uważnie opis
i dostępne funkcje w każdym z aparatów, następnie porównaj je ze sobą. Który z aparatów
jest wg Ciebie najlepszy, zarówno pod kątem osoby ustawiającej, jak i pod kątem
ewentualnego użytkownika? Odpowiedź uzasadnij.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zasady
wykonania ćwiczenia, ze szczególnym uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować treść ćwiczenia,
2) zapoznać się z danymi technicznymi aparatów słuchowych,
3) na podstawie opisu i dostępnych funkcji porównać aparaty słuchowe,
4) zanotować spostrzeżenia i wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

zestaw różnych aparatów słuchowych,

−

instrukcja serwisowa danego aparatu,

−

arkusz papieru formatu A4,

−

arkusz ćwiczeń,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Mając do dyspozycji dwa aparaty: analogowy i cyfrowy, wykaż ich wady i zalety

z punktu widzenia użytkownika. Weź pod uwagę kilka wariantów, np: różny wiek
użytkowników, różne możliwości psychoruchowe, itp. Na podstawie dotychczas zebranej
wiedzy spróbuj wybrać odpowiedni aparat dla każdego z przedstawicieli danej grupy
użytkowników aparatów. Uzasadnij swój wybór.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zasady
wykonania ćwiczenia, ze szczególnym uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować treść ćwiczenia,
2) zapoznać się z instrukcją obsługi,
3) zanotować spostrzeżenia i wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

zestaw różnych aparatów słuchowych,

−

instrukcja serwisowa danego aparatu,

−

arkusz papieru formatu A4, pisaki,

−

arkusz ćwiczeń,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Dane techniczne i normy aparatów słuchowych

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Porównaj parametry aparatów słuchowych na podstawie danych technicznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować treść ćwiczenia,
2) zapoznać się z danymi technicznymi różnych aparatów,
3) określić, według jakich norm zostały przedstawione dane,
4) odczytać dane wyznaczające parametry akustyczne aparatów słuchowych,
5) dokonać wyboru aparatów na podstawie wytycznych zadania,
6) zapisać wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

katalog danych technicznych aparatów słuchowych,

−

arkusz papieru formatu A4,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Wybierz parametry aparatów słuchowych, które mogą mieć znaczenie dla pacjenta.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować treść ćwiczenia,
2) zapoznać się z danymi technicznymi aparatów,
3) wybrać parametry aparatów, które mogą mieć znaczenie dla pacjenta,
4) uzasadnić znaczenie wybranych parametrów.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

katalog danych technicznych aparatów,

−

arkusz ćwiczeń,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3.

Porównaj parametry aparatów słuchowych na podstawie różnych norm.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować treść ćwiczenia,
2) wybrać dane techniczne opisujące te same parametry aparatu wg różnych norm,
3) zapisać spostrzeżenia i wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

katalog danych technicznych aparatów wg różnych norm,

−

arkusz papieru formatu A4, pisaki,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej

„Charakterystyka budowy

i działania aparatów słuchowych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania: 1, 2, 3, 5, 7, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 16, 17, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania: 4, 6, 8, 14, 18,19 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za nieprawidłową odpowiedź

lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. c, 3. d, 4. b, 5. a, 6. d, 7. c, 8. b, 9. b, 10. c, 11. b,
12. b, 13. c, 14. a, 15. d, 16. d, 17. d, 18. c, 19. a, 20. b.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić definicję tranzystora

Określić główne elementy budowy aparatu
słuchowego

Określić elementy składowe aparatu cyfrowego

Uporządkować układy ograniczające

Określić zadaniem słuchawki
w aparacie słuchowym

Podać wzmacniacze występujące
w aparacie słuchowym

Określić klasę wzmacniacza A-KAMP

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyjaśnić określenie „aparatu wielokanałowego”

Określić rolę układ PC w aparacie

Wymienić typy baterii stosowanych
w aparatach słuchowych

Podać zastosowanie akumulatora zamiast baterii
w aparacie słuchowym

12 Określić rolę układ AGCi

Określić charakterystykę mikrofonu
gradientowego

Określić parametry sygnału wyjściowego aparatu
słuchowego liniowego

15 Określić liniową praca aparatu słuchowego

Podać normy dotyczące aparatów słuchowych,
obowiązujące w Polsce

Podać normy określające parametry aparatów
słuchowych:

18 Podać zastosowanie charakterystyki OSPL90

Podać odniesienie danych technicznych aparatów
słuchowych

20 Podać określenie kompresji liniowej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel zastosowania testu.
3. Wyjaśnij uczniom, na czym polegają zadania testowe oraz jakie są zasady ich punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij warunki samodzielnej pracy uczniów podczas rozwiązywania testu.
6. Przed rozpoczęciem testu zapoznaj uczniów ze skierowaną do nich instrukcją.
7. Upewnij się, czy wszystko zostało zrozumiane przez uczniów, w razie wątpliwości

wyjaśnij je.

8. Przestrzegaj czasu wyznaczonego na test, nie wydłużaj go.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20

zadań. Każde zadanie ma cztery możliwości odpowiedzi. Tylko jedna

odpowiedź jest prawidłowa.

5. Wybraną odpowiedź zaznacz na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej

rubryce krzyżyk.

6. W przypadku pomyłki zakreśl błędną odpowiedź kółkiem, a następnie zakreśl odpowiedź

prawidłową.

7. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Tranzystor to

a) inaczej wzmacniacz aparatu słuchowego.
b) element elektroniczny, mogący w przy odpowiednim podłączeniu wzmocnić sygnał

elektryczny.

c) element elektroniczny, odpowiadający za barwę dźwięku.
d) element układu całkującego.

2. Główne elementy budowy aparatu słuchowego to

a) słuchawka, mikrofon, tranzystor.
b) wkładka, słuchawka, wzmacniacz, wzmacniacz mikrofonowy.
c) mikrofon, wzmacniacz, słuchawka, zasilanie.
d) mikrofon, wzmacniacz, słuchawka, bateria.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Aparat cyfrowy to aparat z

a) analogowym mikrofonem, cyfrowym wzmacniaczem i cyfrową słuchawką.
b) cyfrowym mikrofonem, cyfrowym wzmacniaczem i cyfrową słuchawką.
c) analogowym mikrofonem, cyfrowym wzmacniaczem i analogową słuchawką.
d) analogowym mikrofonem, analogowym wzmacniaczem, cyfrowym programowaniem

i analogową słuchawką.

4. Układ ograniczający (od najszybszego) według szybkości zadziałania to

a) AGCi, PC, AGCo.
b) AGCo, AGCi, PC.
c) PC, AGCi, AGCo.
d) PC, AGCo, AGCi.

5. Zadaniem słuchawki w aparacie słuchowym jest

a) zamiana sygnału elektrycznego na akustyczny.
b) zamiana sygnału akustycznego w falę mechaniczną.
c) wzmocnienie sygnału akustycznego.
d) zamiana sygnału akustycznego w sygnał elektryczny.

6. Wzmacniacze jakie spotykamy w aparacie słuchowym to

a) tylko analogowe.
b) klasy A, B, C, D.
c) klasy A, A-kamp, B, D, procesory sygnałowe.
d) tylko klasy D i procesory sygnałowe.

7. Wzmacniacz A-KAMP to wzmacniacz klasy

a) D.
b) to inaczej procesor sygnałowy.
c) B.
d) A.

8. Określenie „aparat wielokanałowy”

a) oznacza aparat o wielu programach słyszenia.
b) oznacza aparat o wielu pasmach słyszenia (szerokim paśmie przenoszenia).
c) oznacza aparat, którego charakterystyka częstotliwościowa jest podzielona na wiele

osobno regulowanych (dostrajanych) części.

d) oznacza aparat z szybko działającym filtrem, którego charakterystyka zmienia się

w zależności od ustawień aparatu.

9. Układ PC w aparacie słuchowym

a) zmniejsza amplitudę sygnału, tak by nie przekraczał on zadanej wartości.
b) obcina te wartości szczytowe sygnału, które przekraczają zadany poziom.
c) ogranicza sygnały, których częstotliwość jest większa niż zadana.
d) jest taki sam jak układ AGC, jest tylko jego starszą wersją.

10. W aparatach słuchowych stosuje się

a) wszystkie typy baterii, których napięcie nie przekracza wartości 1.4 V.
b) tylko baterie alkaliczne, o napięciu 1.4 V.
c) tylko cynkowo-powietrzne 1.4 V.
d) baterie alkaliczne i cynkowo-powietrzne, jeśli tylko ich rozmiar jest odpowiedni.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11. Zastosowanie akumulatora zamiast baterii w aparacie słuchowym

a) powoduje zwiększenie wzmocnienia aparatu słuchowego.
b) powoduje zmniejszenie wzmocnienia aparatu słuchowego.
c) powoduje dłuższą pracę aparatu.
d) nie ma znaczenia dla aparatu.

12. Układ AGCi

a) jest układem zwiększającym wzmocnienie objętości pod wpływem zmian temperatury.
b) działa na sygnał na początku toru przetwarzania sygnału (przed wzmacniaczem

końcowym).

c) działa na sygnał na końcu toru przetwarzania sygnału (za wzmacniaczem końcowym).
d) jest szybszy od układu AGCo.

13. Mikrofon gradientowy to mikrofon o charakterystyce

a) ósemkowej.
b) wszechkierunkowej.
c) kierunkowej.
d) silnie kierunkowej.

14. Jeśli aparat jest liniowy, to sygnał wyjściowy aparatu słuchowego

a) wzrasta wprost proporcjonalnie do sygnału wejściowego aparatu.
b) wzrasta wprost proporcjonalnie do sygnału wyjściowego aparatu.
c) wzrasta odwrotnie proporcjonalnie do sygnału wejściowego aparatu.
d) wzrasta odwrotnie proporcjonalnie do sygnału wejściowego aparatu.

15. Liniowa praca aparatu słuchowego

a) jest możliwa tylko w aparacie analogowym.
b) jest możliwa tylko w aparacie cyfrowym.
c) jest niezależna od rodzaju aparatu i jest ograniczona jedynie wielkością sygnału

wejściowego.

d) jest niezależna od rodzaju aparatu i zależy od jego możliwości technicznych.

16. Normy dotyczące aparatów słuchowych, obowiązujące w Polsce to

a) ANSI.
b) DIN.
c) IEC.
d) PN.

17. Normy określające parametry aparatów słuchowych

a) nie mają większego znaczenia.
b) mogą być pomocne są obowiązujące dla dowolnego aparatu słuchowego.
c) nie są potrzebne do porównania aparatów słuchowych.
d) są podstawą w odczytywaniu i porównywaniu między sobą parametrów aparatów

słuchowych.

18. Charakterystyka OSPL90 służy do

a) określenia, jakie wzmocnienie daje aparat w funkcji częstotliwości.
b) określenia, jakie wzmocnienie daje aparat w funkcji częstotliwości dla sygnału

wejściowego równego 90 dB SPL.

c) zobrazowania, jaki jest maksymalny poziom wyjściowy sygnału wyjściowego dla

sygnału wyjściowego równego 90 dB SPL.

d) przedstawienia charakterystyki maksymalnego poziomu wyjściowego aparatu

słuchowego dla sygnału wejściowego równego 90 dB SPL.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19. Dane techniczne aparatów słuchowych odnoszą się do

a) średniej pomiarów dla określonej grupy aparatów słuchowych.
b) powstały w wyniku przeprowadzenia pomiarów zgodnie z odpowiednimi normami.
c) norm ANSI lub DIN obowiązujących w Polsce.
d) sposobu użytkowania aparatu słuchowego.

20 Określenie „kompresja liniowa” oznacza, że

a) zmienia się współczynnik kompresji w zależności od poziomu sygnału wejściowego.
b) aparat z tym układem pracuje liniowo.
c) współczynnik kompresji jest stały.
d) stały jest próg zadziałania kompresji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ............................................................................................................................

Charakterystyka budowy i działania aparatów słuchowych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej

„Charakterystyka budowy

i działania aparatów słuchowych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania: 1, 4, 5, 7, 8, 9, 10,11, 12, 13, 15,16, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania: 2, 3, 6, 14, 17, 18 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za nieprawidłową odpowiedź

lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. c, 3. c, 4. a, 5. c, 6. a, 7. b, 8. b, 9. d, 10. c, 11. b,
12. c, 13. d, 14. c, 15. c, 16. c, 17. c, 18. c, 19. a, 20. b.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

określić moc wyjściową aparatu słuchowego

określić działanie wzmacniacza
w układzie aparatu słuchowego

podać różnicę między aparatem słuchowych na
przewodnictwo powietrzne i aparatem na
przewodnictwo kostne

podać klasę wzmacniacza aparatu słuchowego,
mającego największą sprawność

podać gdzie występuje procesor sygnału

określić rolę układu całkującego w aparacie
słuchowym

podać definicję aparatu słuchowego analogowego

określić działanie mikrofonu ciśnieniowego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

określić rolę słuchawki piezoelektrycznej

10 znać rolę układu kompresji

11 określić rolę układ PC

12 podać określenie tranzystora

znać przyczyny zniekształceń w aparacie
słuchowym

14 znać rolę przetwornika C/A w aparacie cyfrowym

wymienić główne elementy aparatu słuchowego
cyfrowego

znać normy, jakie powinny spełniać aparaty
słuchowe

17 znać funkcję układu AGCo

18 określić rolę układ FDRC

określić cel porównanie dwóch aparatów, jednego
z danymi dla sprzęgacza 2 cm

i drugiego

z danymi dla symulatora ucha

znać występowanie błędów obróbki sygnału
w cyfrowym aparacie słuchowym

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel zastosowania testu.
3. Wyjaśnij uczniom na czym polegają zadania testowe oraz jakie są zasady ich

punktowania.

4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij warunki samodzielnej pracy uczniów podczas rozwiązywania testu.
6. Przed rozpoczęciem testu zapoznaj uczniów ze skierowaną do nich instrukcją.
7. Upewnij się czy wszystko zostało zrozumiane przez uczniów, w razie wątpliwości

wyjaśnij je.

8. Przestrzegaj czasu wyznaczonego na test, nie wydłużaj go.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Maksymalna moc wyjściowa aparatu słuchowego uzależniona jest od

a) napięcia baterii.
b) pojemność baterii.
c) rodzaju mikrofonu.
d) rodzaju obudowy.

2. Wzmacniacz w układzie aparatu słuchowego powoduje

a) prawidłowe działanie cewki telefonicznej.
b) ograniczanie sygnału wyjściowego proporcjonalnie do sygnału wejściowego.
c) zwiększenie napięcia na jego wyjściu w stosunku do napięcia na wyjściu.
d) zmniejszenie zniekształceń generowanych przez pozostałe układy aparatu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Aparaty słuchowe na przewodnictwo powietrzne różnią się od aparatów na

przewodnictwo kostne
a) rodzajem zastosowanego mikrofonu.
b) rodzajem przetworników sygnału wejściowego oraz wyjściowego.
c) przetwornikiem sygnału wyjściowego.
d) ilością układów regulujących.

4. Wzmacniacz aparatu słuchowego, mającego największą sprawność to wzmacniacz klasy

a) D.
b) A.
c) AB.
d) C.

5. Procesor sygnału występuje w

a) każdym aparacie.
b) w aparacie analogowym.
c) w aparacie cyfrowym.
d) tylko w najmniejszych aparatach typu CIC, z uwagi na ograniczoną przestrzeń

aparatu.

6. Układ całkujący pełni w aparacie rolę

a) filtru przenoszącego sygnały o niskich częstotliwościach.
b) filtru przenoszącego sygnały o wysokich częstotliwościach.
c) wzmacniacza sygnałów o niskich częstotliwościach.
d) wzmacniacza sygnałów o wysokich częstotliwościach.

7. Aparat słuchowy analogowy to

a) każdy aparat pracujący liniowo.
b) aparat wyposażony w wzmacniacz klasy A, B, AB lub D.
c) aparat posiadający analogowe przetworniki.
d) każdy aparat z programowaniem komputerowym.

8. Mikrofon ciśnieniowy to mikrofon

a) na którego membranę pada fala akustyczna z obu stron membrany.
b) na którego membranę pada fala akustyczna z jednej strony membrany.
c) na którego membranę nie ma znaczenia, jak pada fala.
d) na którego membranę pada fala akustyczna z każdego kierunku.

9. Słuchawka piezoelektryczna

a) współpracuje z cewką telefoniczną aparatu.
b) nie jest stosowana w aparatach słuchowych.
c) zapewnia bardzo dobre brzmienie sygnałów o niskich częstotliwościach.
d) zapewnia bardzo dobre brzmienie sygnałów o wysokich częstotliwościach.

10. Układ kompresji to układ

a) ograniczający sygnał wyjściowy przez obcinanie jego wartości szczytowych.
b) zmniejszający wpływ zniekształceń na sygnał.
c) zmniejszający poziom sygnału wyjściowego tak by nie przekroczył on zadanej

wartości przy nadmiernym sygnale wejściowym.

d) którego zadaniem jest wzmacnianie zbyt cichych sygnałów na wejściu aparatu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11. Układ PC to układ

a) kompresujący sygnał o zbyt dużym poziomie wejściowym.
b) obcinający wartości szczytowe sygnału przekraczające zadaną wartość.
c) regulujący barwę dźwięku.
d) regulujący głośność aparatu.

12. Tranzystor jest

a) wzmacniaczem.
b) diodą.
c) elementem wzmacniacza.
d) elementem słuchawki.

13. Zniekształcenia w aparacie słuchowym spowodowane są

a) przez mikrofon.
b) przez odbiór niepożądanych dźwięków otoczenia.
c) przez zasilanie aparatu.
d) przez każdy z elementów aparatu słuchowego.

14. Przetwornik C/A aparatu cyfrowego

a) nie występuje w aparacie cyfrowym.
b) zamienia sygnał analogowy na cyfrowy.
c) zamienia sygnał cyfrowy na analogowy.
d) to inaczej słuchawka.

15. Główne elementy aparatu cyfrowego słuchowego to

a) analogowy mikrofon, przetwornik A/C, cyfrowy wzmacniacz, przetwornik C/A,

cyfrowa słuchawka.

b) cyfrowy mikrofon, przetwornik A/C, cyfrowy wzmacniacz, przetwornik C/A,

cyfrowa słuchawka.

c) analogowy mikrofon, przetwornik A/C, cyfrowy wzmacniacz, przetwornik C/A,

analogowa słuchawka.

d) analogowy mikrofon, cyfrowy wzmacniacz, analogowa słuchawka.

16. Normy, jakie powinny spełniać aparaty słuchowe

a) nie istnieją.
b) istnieją, ale nie mają większego znaczenia.
c) są przydatne np. do porównania różnych typów aparatów słuchowych.
d) istnieją, ale aparaty słuchowe nie muszą ich spełniać.

17. Układ AGCo

a) to to samo, co układ AGCi, z tą różnicą, że umieszczony jest na początku toru

przetwarzania dźwięku.

b) to inaczej układ PC, tylko wolniej działa.
c) to układ kompresji na wyjściu aparatu.
d) nie jest stosowany w aparatach analogowych.

18. Układ FDRC

a) jest układem wzmocnienia w całym zakresie częstotliwości przenoszenia aparatu

słuchowego.

b) jest układem kompresji w całym zakresie częstotliwości przenoszenia aparatu

słuchowego.

c) jest układem kompresji w całym zakresie dynamiki pacjenta.
d) jest układem wzmocnienia w całym zakresie dynamiki pacjenta.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19. Porównanie dwóch aparatów, jednego z danymi dla sprzęgacza 2cm

i drugiego z danymi

dla symulatora ucha
a) nie ma sensu, różne normy dają różne wyniki.
b) ma sens, jeśli się obliczy proporcjonalną różnicę.
c) ma sens, obie normy dotyczą tego samego.
d) nie ma sensu, jeśli dane nie są zbieżne.

20. Błędy obróbki sygnału w cyfrowym aparacie słuchowym

a) nie występują.
b) występują, ale ich ilość jest proporcjonalnie mniejsza do jakości aparatu.
c) występują i ich ilość nie jest uzależniona od jakości aparatu.
d) nie występują, bo aparat cyfrowy nie generuje zniekształceń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ............................................................................................................................

Charakterystyka budowy i działania aparatów słuchowych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Hojan E.: Akustyka aparatów słuchowych. Wydawnictwo Naukowe UAM

w Poznaniu 1997

2. Hojan E.: Miernictwo aparatów słuchowych. Wydawnictwo Naukowe UAM

w Poznaniu 1997

3. Pruszewicz A.: Zarys Audiologii Klinicznej. Wydawnictwo AM im. Karola

Marcinkiewicza w Poznaniu 2003

4. Jorasz

U.:

Wykłady

psychoakustyki.

Wydawnictwo

Naukowe

UAM

w Poznaniu

5. Gołębiewski R.: Wykład: Dopasowanie aparatów słuchowych
6. Skrodzka E.: Wykład: Audiometria mowy
7. Phonak Fokus nr 6, 1988
8. Sound and Hearing – Widex
9. www.oticon.pl.
10. www.audioservice.pl
11. www.nal.gov.au

Literatura metodyczna
1. Drętkiewicz-Więch .J: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele

kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa, 1994

2. Kornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. Idee, Radom, 2000
3. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP, Warszawa, 1999