protetyk_sluchu_322[17].Z2.03

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Organizacja stanowiska pracy oraz zadania otoplastyka

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Pobieranie wycisku ucha

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3. Produkcja wkładki usznej twardej i miękkiej

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

4.4. Rodzaje i właściwości akustyczne wkładek usznych

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające

4.4.3. Ćwiczenia

4.4.4. Sprawdzian postępów

4.5. Produkcja obudowy aparatu wewnątrzusznego

4.5.1. Materiał nauczania

4.5.2. Pytania sprawdzające

4.5.3. Ćwiczenia

4.5.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć ucznia

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o wykonaniu wkładek usznych

i obudowy aparatów wewnątrzusznych.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

−

materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do osiągnięcia założonych celów
kształcenia i opanowania umiejętności zawartych w jednostce modułowej,

−

zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,

−

ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować
umiejętności praktyczne,

−

sprawdzian postępów,

−

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi
opanowanie materiału całej jednostki modułowej,

−

literaturę uzupełniającą.

*Gwiazdką oznaczono pytania i ćwiczenia, których rozwiązanie może Ci sprawiać

trudności. W razie wątpliwości zwróć się o pomoc do nauczyciela.

Schemat układu jednostek modułowych

322[17].Z2

Aparaty s

łuchowe

i urz

ądzenia

wspomagaj

ące

łyszenie

322[17].Z2.01

Charakteryzowanie budowy

i dzia

łania aparatów

łuchowych

322[17].Z2.02

Dobieranie i programowanie

aparatów s

łuchowych oraz

urz

ądzeń wspomagających

łyszenie

322[17].Z2.03

Wykonywanie wk

ładek

usznych i obudowy

aparatów wewn

ątrzusznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

posługiwać się wiedzą z zakresu anatomii i fizjologii ucha,

−

posługiwać się wiedzą z zakresu akustyki oraz technik materiałowych,

−

wykonywać badanie otoskopowe,

−

współpracować w grupie,

−

posiadać sprawność manualną, wyobraźnię przestrzenną i zmysł estetyczny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

–

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii i przepisami
bezpieczeństwa i higieny pracy,

–

zachować porządek i estetykę na stanowisku pracy,

–

określić rolę ręcznej obróbki materiałów i surowców w konstruowaniu modeli,

–

określić właściwości materiałów i surowców oraz sposoby ich wykorzystania,

–

określić technikę przygotowania i obróbki różnych mas otoplastycznych,

–

pobrać wycisk z ucha wykorzystując materiały stosowane w otoplastyce,

–

porównać budowę anatomiczną ucha z otrzymanym wyciskiem,

–

obciąć wycisk i przygotować go do wykonania formy,

–

posłużyć się co najmniej dwoma technikami dla uzyskania półproduktów indywidualnej
wkładki usznej oraz obudowy aparatu wewnątrzusznego,

–

rozpoznać objawy reakcji alergicznych,

–

określić specyfikę wykonywania wkładek usznych u pacjentów po operacjach uszu,

–

wskazać powikłania mogące wystąpić przy pobieraniu wycisków z ucha,

–

zastosować urządzenia indywidualnej ochrony przeciwhałasowej, w szczególności takie
jak wkładka i ochronnik słuchu,

–

wykonać samodzielnie z gotowych półproduktów indywidualną wkładkę uszną oraz
obudowę aparatu wewnątrzusznego,

–

określić parametry wkładki: średnicę otworu wentylacyjnego, średnicę i długość
dźwiękowodu oraz rodzaj materiału wkładki,

–

wykonać indywidualną końcówkę do każdego typu modułowego aparatu wewnątrzusznego,

–

bezpiecznie posłużyć się odpowiednim urządzeniem mechanicznym oraz materiałem
otoplastycznym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Organizacja stanowiska pracy oraz zadania otoplastyka

4.1.1. Materiał nauczania

Stanowisko pracy otoplastyka

Stanowisko pracy otoplastyka powinno być zlokalizowane w pracowni protetycznej.

Przez  większość  czasu  praca  ma  charakter  siedzący,  pracownik  wykorzystuje  tylko
przedramiona i ramiona oraz podudzia (uruchomienie mikromotoru). Czas pracy w ciągu dnia
wynosi 8 godzin, wykonywane zadania można zaliczyć do precyzyjnych.
Do  oceny  stopnia  obciążenia  statycznego  i  dynamicznego  wykorzystano  dane  z  Klucza  do
oceny  wysiłku  fizycznego  [8],  określającego  zakres  wydatku  energetycznego  na  stanowisku
pracy.  Wielkość  obciążenia  dynamicznego  pracą  wynosi  1092  kcal  –  wynik  mieści  się
w granicach dla wysiłku średniego i nie przekracza dopuszczalnych norm wysłku zarówno dla
mężczyzny  jak  i  kobiety.  Obciążenie  statyczne  pracą  jest  minimalne.  Całkowite  obciążenie
psychiczne  pracą  składa  się  z  wysiłku  psychicznego  oraz  monotonii  pracy  na  stanowisku
pracy.  Uwzględniając  liczbę  stereotypowych  powtórzeń  oraz  wielkość  rozwijanych  sił
mięśniowych  można  stwierdzić, że praca otoplastyka  nie  jest uciążliwa.  Wysiłek psychiczny
na  stanowisku  pracy  otoplastyka,  po  rozpatrzenia każdej  czynności  wykonywanej  na danym
stanowisku  pod  kątem  uzyskiwania  informacji,  podejmowania  decyzji  oraz  wykonywania
czynności, można uznać jako średni, wg Klucza do oceny obciążenia psychicznego [8].
Na  podstawie  wytycznych  dotyczących  optymalnych  wymiarów  i  zakresu  regulacji
elementów  stanowiska  pracy,  założone  kryteria  spełnia  stół  protetyczny,  wyposażony
w  wyciąg  znajdujący  się  pod  płaszczyzną  roboczą.  Zasysanie  zanieczyszczonego  powietrza
odbywa  się  bezpośrednio  z  płaszczyzny  poziomej,  przez  komin  z  szybą  ochronną
(zabezpiecza  przed  wiórami,  eliminuje  konieczność  stosowania  okularów  ochronnych).
Istotnym  atutem  stołu  są  wysuwane  podłokietniki. Nad  stołem  znajduje się  półka  na drobne
narzędzia. Szuflady wyposażono w odpowiednie pojemniki na narzędzia.

Rys. 1. Stół protetyczny

Założenia antropometryczne dotyczące krzesła na stanowisku otoplastyka spełnia krzesło
obrotowe, które ma miękkie, tapicerskie siedzisko i oparcie oraz dynamiczne podparcie części
lędźwiowej kręgosłupa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 2. Krzesło obrotowe

Ważnym elementem wyposażenia jest podnóżek dla otoplastyka. Podnóżek przedstawiony na
rysunku 3, ma wymiary: 450 x 350 mm, umożliwia regulację kąta nachylenia w 12 pozycjach,
zapewnia wymaganą regulację wysokości zależnie od preferencji użytkownika. Do podnóżka
można domontować pedał uruchamiający mikrosilnik.

Rys. 3. Podnóżek

W  pracowni  protetycznej  wykonuje  się  prace  precyzyjne,  dlatego  wartość  natężenia
oświetlenia  powinna  być  nie  mniejsza  niż  500  luksów,  a  nie  przekraczająca  1000  luksów.
Powinno być zamontowane oświetlenie pośrednie, umożliwiające skierowanie światła na sufit
i  równomierne  oświetlenie  całego  pomieszczenia.  Istotne  jest  w  tym  względzie
rozmieszczenie  źródeł  światła.  Oświetlenie  ogólne  stanowić  powinno  co  najmniej  20  %
oświetlenia złożonego. Przy oświetleniu o natężeniu 500 luksów, barwa oświetlenia ogólnego
powinna być ciepła, przy natężenia oświetlenia powyżej 500 a do 1 000 luksów barwa będzie
biała.  Powyższe  założenia  zgodne  są  z  wymaganiami  normy  PN  –  EN  12464  –  1  :  2003.
Każde  stanowisko  pracy  powinno  mieć  oświetlenie  miejscowe,  zapewniające  równomierne
doświetlenie  (bez  cieni)  pola  pracy  wzrokowej.  Oświetlenie  miejscowe  stanowić  będzie  co
najwyżej  80%  oświetlenia  złożonego.  Barwa  oświetlenia  miejscowego  winna  być  biała.
Ponadto  spełniona  zostanie  zasada  mówiąca,  że  wartości  średnie  natężenia  oświetlenia  na
płaszczyźnie  roboczej  w  stosunku  do  pozostałej  części  pomieszczenia  nie  powinna
przekraczać  stosunku  5:1.  Powierzchnia  robocza  stanowiska  pracy  protetyka  powinna  być
matowa,  w  celu  zmniejszenia  skutków  odbicia  światła.  Protetyczna  lampa  biurkowa  spełnia
powyższe założenia, zapewnia natężenie oświetlenia w przedziale 1400–6500 lx, zależnie od
wysokości ustawienia, odpowiednio dla 750–300mm. Zamontowana w niej  energooszczędna
świetlówka  nie  powoduje  efektu  migotania.  Wewnętrzna  oprawa  rastrowa  skupia  światło.
Wyeliminowano zjawisko olśnienia.

Wyposażenie pracowni otoplastycznej
Wyposażenie  pracowni  otoplastycznej  zależy  od  technologii  stosowanych  w  produkcji
wkładek usznych i obudowy aparatów wewnątrzusznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

W technologii gipsowej i żelowej wyposażenie pracowni otoplastycznej obejmuje:

1. Maszyny i urządzenia wykorzystywane w czasie pracy:

−

kompresor,

−

lodówka,

−

urządzenie do grzania żelu (żelomat),

−

mikrosilnik,

−

szlifierko-polerka,

−

szlifierka czołowa,

−

lampa ultrafioletowa,

−

mikroskop stereoskopowy,

−

puszka ciśnieniowa,

−

wyciągi odprowadzające pyły i opary,

−

mieszarka próżniowa,

−

komputer osobisty,

−

program do doboru aparatów słuchowych,

−

kuchenka.

2. Narzędzia wykorzystywane w czasie pracy:

−

zestaw do pobierania wycisku ucha,

−

zestaw wierteł i frezów,

−

zestaw zgłębników,

−

plastikowe lub szklane pierścienie do wykonywania form żelowych,

−

narzędzia pomocnicze: pęsety, igły, skalpele,

−

inne pomoce (np. izolacja, rurki wentylacyjne, rurki słuchawkowe),

−

stetoklip.

3. Materiały i surowce wykorzystywane w czasie pracy:

−

akryle (beżowy, czerwony, niebieski, przezroczysty),

−

silikon,

−

glikol,

−

kleje,

−

lakier,

−

gips modelowy,

−

żel (agar),

−

elektronika aparatu słuchowego.

Zadania otoplastyka
Wykonanie  indywidualnej  wkładki  usznej  (technologia  gipsowa)  składa  się  następujących
czynności:
1)  zapoznanie  się  z  treścią  zadania  (rodzaj  wkładki,  materiał,  wielkość  wentylacji,  rodzaj

i wielkość ubytku słuchu),

2) przygotowanie stanowiska pracy (wyjęcie narzędzi, zestawu wierteł i frezów, akryli,

dodatkowych pomocy z szafki),

3) obcięcie, obróbka wycisku za pomocą zestawu frezów,
4) wygładzenie nierówności na powierzchni wycisku płynnym woskiem i zawoskowanie

całego wycisku,

5) przygotowanie formy gipsowej i umieszczenie w niej zawoskowanego wycisku,
6) wyjęcie wycisku z zastygłej formy gipsowej, oczyszczenie formy z wosku przy pomocy

sprężonego powietrza,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7) ogrzanie formy w piecu mikrofalowym i polakierowanie formy,
8) wypełnienie polakierowanej formy przygotowanym materiałem do produkcji wkładek

i umieszczenie formy w puszce ciśnieniowej,

9)  wypełnienie puszki ciśnieniowej sprężonym powietrzem z kompresora,
10)  umieszczenie puszki ciśnieniowej w naczyniu do gotowania wody,
11)  rozbicie formy i wyjęcie gotowych półproduktów,
12)  obróbka półproduktu za pomocą zestawu frezów i silnika ręcznego,
13)  wygładzenie nierówności wkładki oraz jej wypolerowanie na szlifierko-polerce,
14)  nawiercenie otworów na dźwiękowód i wentylację, wklejenie kolanka,
15)  dołączenie wykonanej wkładki do zamówienia pacjenta,
16)  uprzątnięcie stanowiska pracy.

Wykonanie jednego aparatu wewnątrzusznego (technologia żelowa) składa się z następujących
czynności:
1)  zapoznanie  się  z  treścią  zadania  (marka  i  model  aparatu,  wielkość  wentylacji,  rodzaj

i wielkość ubytku słuchu),

2) przygotowanie stanowiska pracy,
3) przygotowanie wycisku do wykonania formy żelowej, tzn. obróbka wycisku, jego

zawoskowanie i umieszczenie w naczyniu,

4) stopienie żelu (w piecyku mikrofalowym) i schłodzenie niezbędnej ilości do temperatury

około 48

5)  zalanie przygotowanego wycisku żelem (forma),
6)  umieszczenie formy w chłodziarce (stygnięcie formy),
7)  wyjęcie zastygłej formy z chłodziarki i usunięcie z niej wycisku,
8)  przedmuch formy sprężonym powietrzem,
9)  wypełnienie  formy  akrylem  odpowiedniej  barwy  i  wstępne  utwardzenie  obudowy

w lampie ultrafioletowej,

10) usunięcie nadmiaru materiału i ostateczne utwardzenie obudowy aparatu

węwnątrzusznego w lampie ultrafioletowej,

11) obróbka muszelki, obcięcie jej na odpowiednią wysokość, dokonując każdorazowo

przymiaru elektroniki,

12) wklejenie słuchawki aparatu, wentylacji, umieszczenie elektroniki wewnątrz obudowy

oraz sklejenie obudowy z płytką,

13)  obróbka aparatu i odtłuszczenie obudowy po obróbce,
14)  lakierowanie aparatu,
15)  umieszczenie polakierowanego aparatu w lampie ultrafioletowej,
16)  montaż filtra antywoszczynowego i sprawdzenie działania aparatu stetoklipem,
17)  uprzątnięcie stanowiska pracy.

Zasady bezpieczeństwa i higieny na stanowisku pracy otoplasyka
Zgodnie z wymaganiami normy PN–N–01307:1994 oraz Rozporządzeniem Ministra Zdrowia
i  Opieki  Społecznej  z  dnia  29  listopada  2002  r.  w  sprawie  najwyższych  dopuszczalnych
stężeń  i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, poziom  hałasu na
stanowisku pracy nie powinien przekroczyć 85 dB A w ciągu 8 godzin.
W  pracowni  protetycznej  znajduje  się  kilka  źródeł  hałasu,  jednak  na  szczególną  uwagę
zasługuje  kompresor,  najczęściej  o  pojemności  zbiornika  25  litrów.  Proces  napełniania
zbiornika  najczęściej  powoduje  podniesienie  poziomu  hałasu  do  około  80dB  A.  Czas
napełniania  zbiornika  wynosi  około  45  sekund  i  zależy  od  aktualnego  poziomu  wody
w zbiorniku z powietrzem (opróżnienie zbiornika z wody jest okresowo konieczne: wydłuża
czas  napełniania,  jednak  umożliwia  pełne  wykorzystanie  jego  pojemności).  Ograniczenie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

emisji  hałasu  wywołanego  przez  kompresor  umożliwi  zastosowanie  środków  technicznych,
mianowicie  obudowy  dźwiękochłonnej  (wyłożonej  elementami  do  budowy  kabin
audiometrycznych). Umożliwi to redukcję hałasu u źródła o około 10 dB.
Kolejnym  aspektem  bezpośrednio  związanym  z  pracą  kompresora  i  wykorzystywaniem
sprężonego  powietrza  jest  przedmuch  formy  przy  produkcji  wkładek  usznych.  Po  usunięciu
wycisków  z  formy,  w  negatywach  wkładek  usznych  znajdują  się  pozostałości  wosku,  które
należy  usunąć  przed  zalaniem  formy  rozrobionym  płynnym  akrylem.  Ponieważ  wosk
przywiera do ścianek formy w skutek reakcji chemicznej gipsu (wzrost temperatury w czasie
twardnienia), należy go usunąć. Jedynym skutecznym i dokładnym sposobem jest przedmuch
formy  sprężonym  powietrzem.  W  momencie  kiedy  powietrze  pod  ciśnieniem  wpada
w zakamarki  formy,  wytwarza  hałas  na  poziomie  około  100  dB  SPL  o  bardzo  wysokiej
częstotliwości  (efekt  podobny  do  gwizdania).  Ponieważ  nie  ma  możliwości  wyprowadzenia
źródła  hałasu  poza  pracownię  (konieczności  szybkiego  zalania  formy  akrylem,  aby  nie
zgazowała), każdy z pracowników pracowni powinien stosować indywidualne środki ochrony
słuchu, np. stopery. Wosk można usunąć przelewając formę gipsową gorącą wodą.
Drugim  źródłem  hałasu  w  pracowni  protetycznej  jest  wiertarka.  Praca  wiertarki  bez
obciążenia  emituje  hałas  wynoszący  około  60  dB  A.  W trakcie  obróbki  półproduktów  hałas
wzrasta średnio o 5 dB. Skuteczną metodą ograniczania go w trakcie wykonywania zadań jest
regulacja obrotów (zwykle zwiększenie obrotów w czasie pracy). Na wzrost hałasu wpływają
również  narzędzia,  np.  szlifierka.  Zależnie  od  modelu  emituje  hałas  (bez  obciążenia)  na
poziomie około 45–60 dB A.
Innym zagrożeniem w pracy protetyka jest narażenie na wibracje. Jedynym źródłem wibracji
może  być  wykorzystywana  wiertarka.  Zastosowanie  wiertarki  protetycznej  KAVO  EWL  K-
11, będącej  najbardziej znaną  i używaną  wśród protetyków w zupełności eliminuje problem,
bowiem mikrosilnik wykonany jest profesjonalnie i starannie, a elementy wirujące wyważone
są  z  dokładnością  do  0,0005g,  co  zapewnia  pracę  niezwykle  cichą  i  bez  wibracji.  Uchwyt
narzędzia  jest  centryczny,  mocno  i  pewnie  trzymający  narzędzie.  Wyeliminowanie
komutatora i szczotek w silniku pozwoliło na pozbycie się wibracji. Ponadto powłoka silnika
wykonana  jest  ze  specjalnej  gumy  silikonowej  co  pozwala  na  pewne  trzymanie  narzędzia
i dokładniejsze  usuwanie  drgań.  Specjalny  układ  węzłów  łożyskowych  na  początku
wrzeciona i jego końcu wpływa na wysoce stabilną pracę mikrosilnika.
Prace protetyczne wiążą się również z wykorzystywaniem w procesie technologicznym lamp
ultrafioletowych.  Jest  to  jedyny  sposób  na  utwardzenie  danego  rodzaju  akrylu.  Łączny  czas
ewentualnego  narażenia  pracownika  na  szkodliwe  promieniowanie  w  czasie  dnia  pracy
wynosi  około  30  minut,  przez  co  wpływ  na  organizm  pracownika,  zatrudnionego  na
stanowisku protetyka słuchu, można ocenić jako znikomy.
Prace  protetyczne  wiążą  się  również  z  produktami  ubocznymi  procesu  technologicznego
obróbki  półproduktów  wkładek  usznych  lub  obudowy  aparatów  wewnątrzusznych,  między
innymi  pyłami.  Jednak  zjawiska  związane  z  pyleniem  nie  występują  w  ciągu  całego  dnia
pracy,  są  one  związane  z  niektórymi  zadaniami  wykonywanymi  w  czasie  obróbki
półproduktów.  Pył  nie  powstaje  w  czasie  całej  obróbki,  jedynie  w  trakcie  pracy  z  użyciem
frezów  zakończonych  papierem  ściernym  o  bardzo  drobnym  ziarnie,  wykorzystywanych  do
matowienia  obudowy  wkładki  przed  lakierowaniem.  Powszechnie  stosowaną  metodą
zapobiegawczą  są  maski  chirurgiczne.  Skutecznie  zatrzymują  produkt  obróbki  przed
przedostawaniem  się  do  dróg  oddechowych.  Obowiązkiem  pracownika  jest  również
stosowanie  odzieży  roboczej.  Możliwość  skutecznego  radzenia  sobie  z  zapyleniem  daje
zastosowanie odpowiedniego wyciągu. Wyciąg powinien jednak znajdować się pod miejscem
obróbki  półproduktów,  co  zapobiega  unoszeniu  się  pyłu.  Minimalne  jest  wówczas  ryzyko
ewentualnego  przekroczenia  dopuszczalnych  norm  [22].  W  czasie  obróbki  półproduktów
pozostałymi narzędziami powstają jedynie wióry, których średnica nie pozwala na unoszenie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

się  w  powietrzu  –  natychmiast  opadają  na  płaszczyznę  pracy.  Wówczas  zastosowanie
znajdują okulary ochronne zakładane do pracy.
Wszystkie  wykorzystywane  w  pracy  materiały  i  substancje  chemiczne  posiadają  stosowne
atesty,  oraz  spełniają  normy  DIN  EN  ISO  9002/08.94  i  DIN  EN  46002/12.93.  Ponadto  nie
znajdują  się  w  wykazie  441  substancji  chemicznych  szkodliwych  dla  zdrowia w  środowisku
pracy, zamieszczonym w Rozporządzeniu [22].
Zagrożenia  dla  zdrowia  w  pracach  protetycznych  wynikają  również  ze  stosowania  narzędzi,
takich  jak  frezy  i  wiertła.  Zwłaszcza  przy  dużych  obrotach  mikrosilnika  może  dojść  do
skaleczenia  ostrym  narzędziem  pracy.  W  przypadku  wykorzystywania  wierteł  do  obróbki,
zagrożenie zranieniem jest niemal identyczne co w przypadku frezów, jednak rana może być
głęboka,  boląca  i  trudno  gojąca  się.  Do  zranienia  może  dojść  przy  używaniu  skalpela  lub
dowolnego  zgłębnika.  Wszystkie  wymienione  narzędzia  powinny  być  zabezpieczone
i znajdować się w miejscu uniemożliwiającym skaleczenie.
Zagrożeniem  wynikającym  z  procesów  technologicznych  jest  możliwość  przypadkowego
naniesienia na  skórę cyjanoakrylu, stosowanego do klejenia pękniętych elementów obudowy
wkładki  usznej  lub  obudowy  aparatu  wewnątrzusznego.  Kontakt  skóry  z  klejem  może
spowodować  niewielkie  oparzenie  i  zaczerwienienie  naskórka,  dlatego  zalecane  jest
stosowanie rękawic ochronnych.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  W jaki sprzęt i urządzenia wyposażone jest stanowisko pracy otoplastyka?
2.  Jakie czynniki szkodliwe dla zdrowia występują w pracy otoplastyka?
3.  Jaki jest stopień obciążenia psychicznego na stanowisku pracy otoplastyka?
4.  Jakie znasz środki ochrony indywidualnej stosowane w pracowni otoplastyki?
5.  Jakie  znasz  urządzenia  ograniczające  lub  eliminujące  szkodliwe  dla  zdrowia  czynniki

środowiska pracy?

6. Jakie są zadania otoplastyka?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przygotuj projekt stanowiska pracy otoplastyka.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  odszukać potrzebne informacje w poradniku dla ucznia,
2)  wykonać projekt stanowiska pracy otoplastyka,
3)  uzasadnić wykonany projekt.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru formatu A4, flamastry,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Opracuj regulamin korzystania z pracowni otoplastyki.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  odszukać potrzebne informacje w poradniku dla ucznia,
2)  w punktach przedstawić zasady bezpiecznego korzystania z pracowni,
3)  uzasadnić przygotowany regulamin w oparciu o przepisy BHP.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru formatu A4, flamastry,

−

przepisy BHP i ppoż,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Sporządź wykaz środków ochrony indywidualnej i zbiorowej stosowanych w pracy

otoplastyka zgodnie z przepisami BHP.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) odszukać potrzebne informacje w poradniku dla ucznia,
2) opracować wykaz środków ochrony indywidualnej i zbiorowej na podstawie przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy,

3) uzasadnić ich znaczenie w zapobieganiu chorobom zawodowym.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Wymień i opisz zakres obowiązków otoplastyka.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  odszukać potrzebne informacje w poradniku dla ucznia,
2)  opracować wykaz obowiązków otoplastyka,
3)  omówić zadania otoplstyka.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) omówić wyposażenie stanowiska pracy otoplastyka?



2) określić stopień narażenia pracownika na działanie czynników

szkodliwych dla zdrowia występujących w pracy otoplastyka?



3) określić stopień obciążenia psychicznego na stanowisku pracy

otoplastyka?



4) wymienić i omówić środki ochrony indywidualnej stosowane

w pracowni otoplastycznej?



5) wymienić urządzenia ograniczające lub eliminujące szkodliwe dla

zdrowia czynniki środowiska pracy?



6) wymienić i omówić zadania otoplastyka?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Pobieranie wycisku ucha

4.2.1. Materiał nauczania

Pobieranie wycisku ucha ma na celu odtworzenie kształtu przewodu słuchowego i muszli

małżowiny,  co  jest  niezbędne  do  wykonania  wkładki  usznej  lub  obudowy  aparatu
wewnątrzusznego.  Składa  się  z  kilku  etapów,  do  których  zaliczamy:  rozmowa
z  pacjentem,  badanie  otoskopowe,  tamponowanie  ucha,  wykonywanie  wycisku  ucha,
ponowne badanie otoskopowe.

Rozmowa z pacjentem

Przed pobraniem wycisku ucha należy zapytać pacjenta o przebyte operacje uszu,

przebyte choroby uszu oraz ewentualne uczulenia. Jakość pobranego wycisku zależy w dużej
mierze od instrukcji udzielonych pacjentowi:

−

należy poinformować pacjenta o kolejnych czynnościach, jakie będą wykonywane,

−

należy zaznaczyć, że pobieranie wycisku ucha nie powinno sprawić bólu,

−

należy poprosić pacjenta, aby w czasie zastygania masy w uchu nie wykonywał żadnych
ruchów żuchwą,

−

należy poinformować pacjenta, że czas zastygania masy wynosi około 6 minut,

−

u małych dzieci nigdy nie należy pobierać obu wycisków jednocześnie.

Badanie otoskopowe

Badanie otoskopowe jest najważniejszą czynnością przy pobieraniu wycisku ucha.

Polega na oglądaniu błony bębenkowej i przewodu słuchowego za pomocą otoskopu w celu
wyeliminowania przeciwwskazań do wykonania wycisku ucha pacjenta. Nie należy
wprowadzać masy do ucha pacjenta, jeżeli w badaniu otoskopowym:

−

w przewodzie słuchowym zewnętrznym jest czop woskowinowy lub ciało obce,

−

nie można dostrzec błony bębenkowej,

−

w błonie bębenkowej widoczna jest perforacja,

−

w przewodzie słuchowym zewnętrznym obecny jest stan zapalny.

Rys. 4. Badanie otoskopowe

Tamponowanie ucha

Tamponowanie przewodu słuchowego ma na celu ochronę błony bębenkowej przed

kontaktem  z  masą  wyciskową.  Polega  na  precyzyjnym  wprowadzeniu  tamponu  z  waty  lub
gąbki  za  drugi  zakręt  przewodu  słuchowego  tak,  aby  tampon  wypełniał  całe  jego  światło
i  uniemożliwił  przedostanie  się  masy  do  błony  bębenkowej.  U  małych  dzieci  gąbkę  należy
przeciąć nożyczkami do rozmiaru odpowiadającego średnicy przewodu słuchowego. Tampon
należy  umieścić  w  przewodzie  słuchowym  za  pomocą  sztabki  świetlnej,  a  jego  prawidłowe
przyleganie  do  ścian  przewodu  należy  skontrolować  otoskopem.  Aby  ułatwić  włożenie
i wyjęcie tamponu można zastosować niewielką ilość oliwki dla dzieci.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 5. Wprowadzanie tamponu do przewodu słuchowego

Rys. 6. Prawidłowe umieszczenie tamponu w świetle przewodu słuchowego

Wykonywanie wycisku ucha

Przy pobieraniu masy wyciskowej należy posłużyć się specjalnymi miarkami

(łyżeczkami) lub gotowymi saszetkami. Ilość materiału pobrana miarką jest taka sama jak w
saszetce (8 g). Masa wyciskowa składa się z dwóch komponentów. Przygotowanie masy
należy zacząć od pobrania pełnych miarek materiału z każdego pojemnika.

Rys. 7. Przygotowanie masy wyciskowej

Zawartość obu miarek należy wyłożyć na dłoń i dokładnie mieszać oba komponenty masy
przez około 30–40 sekund, aż mieszanina uzyska jednolitą barwę. Tak przygotowaną
wymieszaną masę należy włożyć do strzykawki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 8. Mieszanie masy wyciskowej i umieszczanie jej w strzykawce

Następnie  należy  umieścić  końcówkę  strzykawki  w  przewodzie  słuchowym  i  równocześnie
naciskając  na  tłok  wycofywać  strzykawkę  z  przewodu  słuchowego  pacjenta.  Zbyt  głębokie
wprowadzenie masy  może być przyczyną podrażnienia bądź uszkodzenia błony bębenkowej,
dlatego  należy  pamiętać  o  przytrzymaniu  nitki  tamponu,  aby  masa  nie  cofnęła  tamponu
głębiej  niż  został  umieszczony  na  początku.  Aby  zapobiec  powstawaniu  pęcherzyków
powietrza należy trzymać w masie końcówkę strzykawki przez cały czas. W przeciwieństwie
do badania otoskopowego nie należy odciągać małżowiny usznej.

Rys. 9. Wprowadzanie masy wyciskowej do ucha

Należy wypełnić masą nie tylko przewód słuchowy, ale także muszlę małżowiny usznej (jamę
muszli i łódkę muszli).

Rys. 10. Wypełnianie ucha masą wyciskową

Po umieszczeniu zawartości strzykawki w uchu pacjenta należy odczekać 4–6 minut, aż masa
całkowicie  zastygnie.  Nie  wolno  naciskać  na  masę,  ponieważ  uciskana  masa  będzie
rozpychać  elastyczne  ścianki  przewodu  słuchowego  lub  małżowiny  i  otrzymany  wycisk  nie
będzie  prawidłowym  odzwierciedleniem  kształtu  ucha  pacjenta.  Dotyczy  to  szczególnie
pobierania wycisku u małych dzieci. Po upływie 5 minut można sprawdzić czy masa zastygła
całkowicie delikatnie dotykając ją paznokciem (paznokieć nie powinien zostawić śladu).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Usuwanie wycisku należy rozpocząć od odchylenia jego górnej części w celu wpuszczenia
powietrza do wnętrza przewodu słuchowego pacjenta, następnie można już usunąć cały
wycisk (ruchem skrętnym).

Rys. 11. Wyjmowanie wycisku z ucha

Po  wyjęciu  wycisku  z  ucha  pacjenta  należy  przeprowadzić  ponownie  badanie  otoskopowe,
aby  sprawdzić  czy  nie  zostały  wewnątrz  przewodu  resztki  masy,  bądź  czy  nie  została
uszkodzona  błona  bębenkowa  pacjenta.  Należy  skontrolować  otrzymany  wycisk  pod  kątem
ewentualnych otworów, zgrubień i innych defektów. Jeżeli w masie są ubytki lub materiał nie
wypełnił  przewodu  słuchowego  całkowicie  do  tamponu,  należy  powtórzyć  pobieranie
wycisku.

Rys. 12. Prawidłowo wykonany wycisk ucha

Jeżeli po wykonaniu jednego wycisku przewód słuchowy pacjenta jest zaczerwieniony, nie
należy powtarzać czynności, gdyż kolejny wycisk mógłby spowodować poczucie
dyskomfortu u pacjenta. Ponadto nie należy łączyć mas różnych producentów, należy zawsze
sprawdzić termin przydatności do użycia masy przed wykonaniem wycisku ucha.

Najczęściej popełniane błędy przy pobieraniu wycisku ucha:

−

ugniatanie wprowadzonej masy, co powoduje niepotrzebne rozpychanie chrzęstnej części
przewodu słuchowego oraz małżowiny usznej, a otrzymany wycisk jest nieprawidłowym
odzwierciedleniem kształtu ucha pacjenta. Wkładka uszna lub obudowa aparatu
wewnątrzusznego wykonana na podstawie wycisku nie będzie dobrze przylegać do ucha
i nie spełni swojego zadania,

−

wyjmowanie z ucha nie do końca zastygniętej masy. Pozbawiona formy masa odkształca
się w swobodny sposób, przez co także nie będzie prawidłowym odwzorowaniem
kształtu ucha pacjenta,

−

zbyt płytko wprowadzona masa. Jeżeli wycisk jest za krótki, nie przylega do tamponu,
nie może być podstawą do wykonania wkładki,

−

niedokładne  wypełnienie  masą  muszli  małżowiny  usznej  pacjenta.  Prawidłowe
odwzorowanie  kształtu  ucha  pacjenta  jest  szczególnie  istotne  przy  wykonywaniu
wkładek.  Jeżeli  wycisk  będzie  miał  braki  w  tej  części,  wykonana  wkładka  nie  będzie
dobrze układać się w uchu pacjenta.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Nieprawidłowo przeprowadzone pobieranie wycisku ucha może doprowadzić do powikłań:

−

podrażnienia błony bębenkowej i sprawienia bólu pacjentowi przez zbyt głębokie
wprowadzenie tamponu,

−

perforacji błony bębenkowej,

−

wprowadzenia masy wyciskowej do ucha środkowego w przypadku pacjentów
z perforacją błony bębenkowej lub po jej całkowitym zniszczeniu przez stan zapalny,

−

wywołania reakcji alergicznej objawiającej się: zaczerwienieniem, uczuciem swędzenia
i pieczenia skóry przewodu słuchowego, wywołanych przez składniki masy wyciskowej.

W  przypadku  ucha  pooperacyjnego  wymagana  jest  szczególna  ostrożność  przy  pobieranie
wycisku  ucha.  W  badaniu  otoskopowym  należy  dokładnie  sprawdzić  szerokość  i  głębokość
przewodu słuchowego oraz określić wielkość tamponu, jaki będzie potrzebny do włożenia do
ucha.  Pacjenci  po  operacjach  uszu  mają  szerokie  światła  przewodów  słuchowych,  dlatego
trzeba  łączyć  ze  sobą  kilka  tamponów  skręcając  nitki  razem,  aby  masa  wyciskowa  nie
przedostała  się  do  jamy  pooperacyjnej.  Masę  wyciskową  należy  wprowadzać  do  ucha
pacjenta ze  szczególną  ostrożnością,  przytrzymując nitkę  tamponu  i  uważając,  aby  masa  nie
cofnęła  tamponu  głębiej  do  dalszych  części  ucha.  Jeżeli  nie  jest  to  konieczne,  nie  należy
wprowadzać  tamponu  i  masy  wyciskowej  zbyt  głęboko.  Dalsze  postępowanie  przebiega
podobnie  jak  w  przypadku  innych  pacjentów  z  tą  różnicą,  że  masa  może  zastygać  wolniej
o  około  1  minutę,  gdyż  jest  jej  więcej  w  przewodzie  słuchowym.  Dodatkowo  masę  należy
wyjąć  trochę  wcześniej  niż  w  przypadku  zwykłych wycisków,  aby  – dopóki  jest miękka  nie
uszkodziła  brzegów  jamy  pooperacyjnej  (w  większości  przypadków  jama  pooperacyjna
rozszerza  się  w  kierunku  przyśrodkowym,  nie  w  pełni  zastygła  masa  ułatwia  wyjęcie
wycisku).

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Co to jest wycisk ucha?
2.  Jakie są kolejne etapy wykonania wycisku ucha?
3.  Jakie są przeciwwskazania do wykonania wycisku ucha?
4.  W jakim celu wykonujemy tamponowanie ucha?
5.  Na jaką głębokość wkładamy tampon do przewodu słuchowego?
6.  Z ilu komponentów składa się masa wyciskowa?
7.  Ile czasu mieszamy składniki masy wyciskowej?
8.  W jaki sposób wypełniamy ucho masą wyciskową?
9.  Ile czasu potrzeba na utwardzenie masy wyciskowej w uchu pacjenta?
10.  W jaki sposób wyjmujemy wycisk ucha pacjenta?
11.  W jakim celu wykonujemy badanie otoskopowe przed i po wykonaniu wycisku ucha?
12.  Jakie są powikłania wykonywania wycisku ucha?
13.  W jaki sposób pobiera się wyciski u pacjentów po operacjach uszu?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opracuj instrukcję wykonania wycisku ucha.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  odszukać potrzebne informacje w poradniku dla ucznia,
2)  w punktach przedstawić kolejne etapy wykonania wycisku ucha,
3)  omówić kolejne etapy wykonania wycisku ucha na podstawie opracowanej instrukcji.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Wprowadź tampon za drugi zakręt przewodu słuchowego przezroczystego fantomu ucha.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przygotować tampon z waty lub gąbki odpowiednio do wielkości przewodu słuchowego,
2)  umieścić tampon u wejścia przewodu słuchowego przy użyciu pęsety,
3)  wprowadzić tampon zapaloną sztabką świetlną na głębokość drugiego zakrętu przewodu

słuchowego,

4) skontrolować położenie tamponu.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

otoskop z wziernikami,

–

naczynie z płynem dezynfekcyjnym,

–

sztabka świetlna,

–

pęseta,

–

nożyczki,

–

tampon z waty lub gąbki,

–

fantom ucha,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Wykonaj kompleksowe badanie otoskopowe koleżance/koledze, zapisz swoje

spostrzeżenia pod kątem wykonania wycisku ucha.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) umyć ręce,
2) dobrać odpowiednią wielkość wziernika aby dokładnie obejrzeć przewód słuchowy

i błonę bębenkową,

3) odciągnąć małżowinę uszną w kierunku do góry i do tyłu (u osób dorosłych) aby

zobaczyć przewód słuchowy zewnętrzny,

4) ostrożnie wprowadzić wziernik do przewodu słuchowego wzdłuż jego długiej osi,
5) obejrzeć przewód słuchowy i błonę bębenkową.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

otoskop z wziernikami,

–

naczynie z płynem dezynfekcyjnym,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Przygotuj w odpowiednich proporcjach dwa składniki masy wyciskowej i napełnij nią

strzykawkę.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  umyć ręce i ogrzać materiał do temperatury pokojowej,
2)  pobrać pełne miarki obu komponentów masy wyciskowej,
3)  opróżnić zawartość obu miarek na dłoni,
4)  ugniatać  i  mieszać  oba  składniki  masy  przez  30–50  sekund,  aż  mieszanina  uzyska

jednolitą barwę,

5) uformować z masy kulę,
6) włożyć masę do specjalnej strzykawki.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

masa wyciskowa dwuskładnikowa,

–

strzykawka formująca,

–

serwetki,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 5

Pobierz wycisk ucha u koleżanki lub kolegi.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) skontrolować przewód słuchowy i błonę bębenkową za pomocą otoskopu. Jeżeli w błonie

bębenkowej jest perforacja lub w przewodzie słuchowym jest dużo woskowiny nie
wykonuj dalszych czynności związanych z pobieraniem wycisku ucha i skieruj koleżankę
do lekarza laryngologa,

2) wprowadzić tampon za drugi zakręt przewodu słuchowego oraz skontrolować jego

położenie otoskopem,

3)  przygotować w odpowiednich proporcjach dwa składniki masy wyciskowej,
4)  dokładnie wymieszać oba składniki masy wyciskowej przez 30–50 sekund,
5)  napełnić strzykawkę masą wyciskową,
6)  umieścić końcówkę strzykawki w przewodzie słuchowym i powoli naciskać na tłok. Aby

zapobiec powstawaniu pęcherzyków powietrza powinieneś trzymać końcówkę
strzykawki w masie do momentu, w którym masa wypełni przewód słuchowy i muszlę
małżowiny,

7) okrężnymi ruchami strzykawki wypełnić przewód słuchowy i małżowinę, w trakcie

wprowadzania masy do przewodu słuchowego pacjent nie powinien mówić ani poruszać
żuchwą (np. ziewać),

8) wyjąć strzykawkę z masy wyciskowej, nie uciskać masy,
9) odczekać około 5 minut do czasu stwardnienia masy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10) delikatnie sprawdzić czy jest całkowicie utwardzona zanim ją usuniesz z ucha,
11) wykonać odpowietrzenie przewodu słuchowego przez kilkakrotne odciągnięcie

małżowiny usznej do tyłu i do góry, zapobiega to uszkodzeniu błony bębenkowej,

12) przesunąć lekko wycisk ucha od dołu i ruchem okrężnym w kierunku twarzy pacjenta

delikatnie go wyciągnąć,

13) skontrolować ucho za pomocą otoskopu, sprawdzając czy nie została w przewodzie

słuchowym masa wyciskowa i czy nie ma zaczerwienienia ścian przewodu słuchowego,

14) skontrolować wycisk pod kątem ewentualnych ubytków, zgrubień i innych.

Jeżeli wycisk jest nieudany lub masa nie wypełniła całkowicie przewodu słuchowego do
tamponu, powtórz pobieranie wycisku.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

otoskop z wziernikami różnych rozmiarów,

–

naczynie z płynem dezynfekcyjnym,

–

pęseta,

–

sztabka świetlna,

–

tampon z waty lub gąbki,

–

masa wyciskowa dwuskładnikowa,

–

strzykawka formująca,

–

serwetki,

–

nożyczki,

–

poradnik dla ucznia.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) omówić celowość wykonania wycisku ucha?



2) wymienić i omówić kolejne etapy wykonania wycisku ucha?



3) rozpoznać przeciwwskazania do wykonania wycisku ucha?



4) omówić potrzebę zakładania tamponu do ucha?



5) założyć tampon za pomocą sztabki świetlnej na głębokość drugiego

zakrętu przewodu słuchowego?



6) przygotować masę wyciskową?



7) rozmieszać masę wyciskową w odpowiedniej proporcji?



8) wprowadzić masę wyciskową do ucha za pomocą strzykawki?



9) wyjąć wycisk z ucha pacjenta?



10) obejrzeć błonę bębenkową i zewnętrzny przewód słuchowy przy

pomocy otoskopu po wykonaniu wycisku ucha?



11) rozpoznać powikłania po wykonaniu wycisku ucha?



12) omówić sposób pobierania wycisków u pacjentów po operacji uszu?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Produkcja wkładki usznej twardej i miękkiej

4.3.1. Materiał nauczania

Wyróżniamy kilka technologii stosowanych do produkcji wkładek usznych:

−

gipsowa – wysokociśnieniowa – wysokotemperaturowa,

−

gipsowa – niskociśnieniowa – niskotemperaturowa,

−

gipsowa – wysokociśnieniowa – utwardzana za pomocą promieniowania mikrofalowego,

−

żelowa – niskociśnieniowa – niskotemperaturowa,

−

żelowa – utwardzana w świetle ultrafioletowym,

−

technologia szybkiego prototypowania,

−

technologia wykonywania mikrowkładek,

−

technologia produkcji wkładek miękkich.

Opis wybranych technologii produkcji
W

technologii

pierwszej

materiałem

formę

jest

gips

modelowy

twardy,

o twardości 160–180 stopni w skali Brinella. Do mieszania gipsu z odpowiednią ilością wody
używane jest specjalne urządzenie próżniowe, które usuwa pęcherzyki powietrza
z mieszaniny oraz nadaje jej odpowiednią, jednolita konsystencję. Płynny gips jest wlewany
do specjalnej formy protetycznej a następnie układane są w nim, w niewielkich odległościach,
zawoskowane wyciski.

Rys. 13. Forma gipsowa z wyciskami

Po stwardnieniu gipsu wycisk jest usuwany. Powstaje tzw. forma negatywowa. Ta faza
procesu jest identyczna dla wszystkich technologii gipsowych.

Rys. 14. Forma gipsowa po usunięciu wycisków

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Gipsowa forma jest następnie pokrywana cienką warstwą lakieru protetycznego i wypełniana
odpowiednim materiałem w zależności od tego, czy będzie to wkładka twarda czy miękka.

Rys. 15. Forma gipsowa wypełniona akrylem

Do produkcji twardych wkładek do formy gipsowej należy wlać cienkim strumieniem
rozrobiony, płynny akryl.

Rys. 16. Zalewanie formy gipsowej akrylem

Następnie wypełniona forma jest zamykana w specjalnej puszce protetycznej, do której
pompuje się powietrze pod ciśnieniem 7 atmosfer (za pomocą kompresora).

Rys. 17. Puszka protetyczna

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tak  przygotowaną  formę  gotuje  się  w  wodzie  przez  35  minut.  Jest  to  czas,  w  którym
następuje  pełna  polimeryzacja  akrylu.  Po  otwarciu  puszki  i  rozbiciu  gipsu  otrzymujemy
półprodukty  tzw.  pozytywy  akrylowe.  Są  to  twarde,  przezroczyste  półprodukty,  które
podlegają dalszej obróbce ręcznej. Za pomocą mikrosilnika i odpowiednich frezów nadawany
jest  kształt  indywidualnej  wkładki  usznej.  Po  spolerowaniu  i  wywierceniu  otworów
dźwiękowych wkładka jest gotowa do użytku.

Rys. 18. Obróbka wkładki usznej

Rys. 19. Kolejne etapy produkcji wkładki usznej

Trzecia  metoda  wykorzystuje  energię  mikrofali  do  wyprodukowania  wkładek  usznych.  Do
wytworzenia  pozytywu  akrylowego  wykorzystuje się urządzenie  zwane Micropol 2000.  Jest
to  puszka  wykonana  z  wysokiej  jakości  stali  pokrytej  dodatkowo  twardą  chromowaną
warstwą. Micropol 2000 składa się z ciśnieniowego pojemnika, który napełnia się powietrzem
pod  ciśnieniem  7  barów  i  pierścienia,  w  którym  trzymane  są  wkładki  w  formie  gipsowej.
Odpowiednio  zaprojektowana  budowa  urządzenia  umożliwia  przepływ  mikrofalom,  które
polimeryzują materiał na wkładki w ciągu 6 minut.
W  metodzie  opisanej  jako  czwarta,  forma  wykonana  jest  z  silikonu.  Następnie  forma
wypełniana  jest  akrylem  i  w  urządzeniu  zwanym  Polymax  pod  ciśnieniem  4  atmosfer
i w wodzie o temperaturze 40

C następuje polimeryzacja materiału na wkładkę.

W metodzie piątej forma na wkładkę uszną wykonana jest z żelu. Żel do wykonania formy
należy uprzednio ogrzać do temperatury 85

C, aby przeszedł z postaci stałej w postać płynną,

następnie ostudzić do temperatury około 40

C. Zawoskowany wycisk należy przytwierdzić do

podstawy plastikowego, przezroczystego naczynia za pomocą odrobiny ciepłego wosku
a następnie zalać płynnym agarem. Naczynie należy umieścić w chłodnym miejscu i poczekać

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

aż  żel  całkowicie  zastygnie.  Po  upływie  około  10  minut  można  usunąć  wycisk.  Uzyskaną
w ten sposób formę należy osuszyć ostrożnie powietrzem z kompresora i wypełnić płynnym,
przezroczystym  akrylem.  Następnie  całą  formę  należy  włożyć  do  urządzenia  zwanego
Polilux,  gdzie  akryl  zostanie  utwardzony  promieniami  ultrafioletowymi.  Otrzymany  w  ten
sposób  pozytyw  akrylowy,  jest  następnie  poddawany  mechanicznej  obróbce  w  celu  nadania
kształtu  indywidualnej  wkładki  usznej.  Ta  metoda  jest  najczęściej  wybierana  do  produkcji
wkładek w pracowniach otoplastycznych, jest wydajna i szybka.
Szósta  technologia  szybkiego  prototypowania  –  stereolitografia  jest  nowoczesną  metodą
produkcji  wkładek  usznych  (oraz  obudowy  aparatów  wewnątrzusznych),  w  której  dzięki
zastosowaniu  wyspecjalizowanych  urządzeń,  mechaniczna  obróbka  otrzymanego  pozytywu
jest  ograniczona  do  minimum,  a  akryl  jest  utwardzany  wiązką  światła  ultrafioletowego
generowanego  przez  laser  małej  mocy.  Technologię  szybkiego  prototypowania  rozpoczyna
skanowanie  wycisku  przy  pomocy  trójwymiarowego  skanera.  Wysokiej  jakości  układ
laserowy  skanuje  ponad  200  000  punktów  na  powierzchni  wycisku,  dając  jego  idealne
odwzorowanie  z  dokładnością  do  jednego  mikrona. Przy  pomocy  programu  komputerowego
można  wygenerować  trójwymiarowy  model  wycisku  i  przystąpić  do  projektowania  wkładki
(lub  obudowy  aparatu  wewnątrzusznego).  Program  komputerowy  z  dużo  większą  precyzją
pozwala  uzupełnić  ubytki  na  powierzchni  wycisku  oraz  pozwala  zwiększyć  jego  objętość
poprzez tak zwane wirtualne nawoskowanie. Pozwala ono, w przeciwieństwie do tradycyjnej
metody woskowania, na powiększenie wycisku we wszystkich punktach o taką samą wartość.
W zależności od typu przyszłej wkładki, zostaje określony kształt trzpienia wycisku oraz jego
długość.  Wybór  kształtu  wkładki  w  głównej  mierze  jest  uzależniony  od  głębokości  ubytku
słuchu  oraz  od  kształtu  małżowiny  usznej.  W  programie  zdefiniowane  są  różne  kształty
wkładek, począwszy od wkładki pełnej poprzez wkładkę ażurową, klipsową, aż do kanałowej.
Wybrany  typ  wkładki  należy  dopasować  do  trójwymiarowego  wycisku  ucha.  Pozycję
dźwiękowodu,  jak  również  otworu  wentylacyjnego  określa  się  poprzez  zaznaczenie  jego
wlotu  i  wylotu.  Ponieważ  trójwymiarowy  model  jest  przezroczysty,  przebieg  wierceń  jest
widoczny  i  można go odpowiednio korygować. Dane z parametrami modelu wkładki  zostają
przesłane  do  komputera  sterującego  stereolitografem,  w  którym  następuje  wytworzenie
wkładki.  Zastosowanie  skanowania  laserowego,  komputerowego  projektowania  oraz
laserowego utwardzania materiału daje nową jakość wkładkom usznym. Archiwizacja danych
pozwala  w  każdej  chwili  wykonać  duplikat  wkładki  lub  dokonać  ewentualnych  korekt  bez
konieczności pobierania nowego wycisku ucha.
Mikrowkładki  są  stosowane  do  najbardziej  zaawansowanych  technologicznie  aparatów typu
RITE (ang. receiver in the ear) takich jak np. Delta firmy Oticon, w celu zwiększenia zakresu
wzmocnienia  aparatu  a także  w  celu  lepszego  umocowania  słuchawki  aparatu w przewodzie
słuchowym  zewnętrznym  pacjenta.  Jest  wykonana  indywidualnie  na  podstawie
standardowego  wycisku  ucha  o  długości  co  najmniej  9mm  licząc  od  otworu  słuchowego
zewnętrznego i  jest dodatkowo (poza słuchawką również wyposażoną w  filtr) zabezpieczona
przed  woskowiną  filtrem.  Mikrowkładka  jest  bardzo  atrakcyjna  kosmetycznie,  ponieważ
łączy  się  ze  słuchawką  aparatu  na  zatrzask  wewnątrz  przewodu  słuchowego  zewnętrznego,
przez co jest praktycznie niewidoczna.
Ósma technologia produkcji wkładek miękkich oparta jest na wykonaniu formy z gipsu w ten
sam  sposób,  co  we  wszystkich  technologiach  gipsowych.  Materiałem,  którym  wypełnia  się
formę  jest  silikon  sieciujący  na  gorąco  bądź  w  temperaturze  pokojowej.  Utwardzone
półprodukty  poddaje  się  obróbce,  tak  jak  wkładki  twarde  z  tą  różnicą,  że  wkładki  twarde
poleruje  się  na  szlifierce  a  wkładki  miękkie  lakieruje  się  specjalnym  lakierem  do  wkładek
miękkich i utrwala na gorąco.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Obróbka wycisku ucha

Obróbka wycisku ucha polega na obcinaniu i woskowaniu. Otrzymany wycisk ucha

należy  obciąć  w  taki  sposób,  aby  powstała  na  jego  podstawie  wkładka  była  jak
najdelikatniejsza  i  jak  najmniej  widoczna  w  uchu.  Obcinanie  wycisku  należy  rozpocząć  od
zaznaczenia  ołówkiem  dwóch  najgłębiej  położonych  punktów  u  podstawy  wycisku.
Połączenie tych punktów pokaże linie ucha, czyli miejsce, którego nie można w żaden sposób
uszkodzić,  musi  zostać  naturalnie  niezmienione.  Cała  masę  poniżej  linii  ucha,  dookoła
wycisku, należy obciąć.
Kolejnym  etapem  obróbki  wycisku  ucha  jest  obcięcie  trzpienia  wycisku  pod  określonym
kątem  i  na  określoną  długość.  Kąt,  pod  jakim  będzie  obcięty  wycisk,  uzależniony  jest  od
przebiegu  kanału  słuchowego.  Innymi  słowy  po  obcięciu  kanału  wylot  dźwiękowodu
powinien być  nakierowany  na  błonę  bębenkową. Długość trzpienia wycisku  jest uzależniona
od  tego,  na  jaki  parametr  charakterystyki  przenoszenia  dźwięku  chcemy  mieć  wpływ,  np.
zakres  częstotliwości.  Krawędź  obcięcia  powinna  zostać  zaokrąglona  zarówno  w  przypadku
kanałów  o  przekroju  zbliżonym  do  okręgu,  jak  również  w  przypadku  wąskich,  eliptycznych
przewodów słuchowych.

Rys. 20. Obcięcie trzpienia wycisku

Po obcięciu trzpienia należy wygładzić miejsca po obcięciu na powierzchni całego wycisku,
używając do tego zestawu różnych frezów.

Rys. 21. Obróbka wycisku

Po  dokładnym  wygładzeniu  wycisku  następuje  kolejny  etap  obróbki,  czyli  woskowanie
wycisku. Wycisk woskuje się woskiem o temperaturze 85 C w celu uzupełnienia wszystkich
ubytków  na  powierzchni  wycisku  oraz  w  celu  jego  nieznacznego  pogrubienia.  Uszkodzenia
wycisku  oraz  rowek  po  nitce  uzupełnia  się  nakładając  cienką  warstwę  wosku  za  pomocą
podgrzewanego  nożyka.  Następnie  cały  wycisk  należy  zanurzyć  w  wosku  tak,  aby  po  jego
wyjęciu i schłodzeniu w wodzie, nie powstały na jego powierzchni zacieki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 22. Wypełnianie braków na powierzchni wycisku

Rys. 23. Woskowanie wycisku

Zawoskowany poprawnie wycisk zostaje wykorzystany do wykonania negatywu – formy
odlewniczej na wkładkę. Czynność ta przebiega różnie w zależności od metody produkcji,
jaka będzie zastosowana przy wytworzeniu wkładki.

Obróbka półproduktu wkładki usznej

Po odlaniu i utwardzeniu wkładki usznej powstaje pozytyw akrylowy. Aby otrzymany

pozytyw  akrylowy  mógł  spełniać  zadania  wkładki  usznej  należy  nadać  mu  odpowiedni
kształt.  Używając  zestawu  frezów  i  mikrosilnika,  należy  usunąć  nadmiar  materiału
z wkładki uważając przy tym, aby nie uszkodzić linii ucha. Po nadaniu ostatecznego kształtu
wkładce,  należy  ją  wygładzić  i  wypolerować  na  szlifierce  protetycznej.  Końcowa  obróbka
wkładki powinna sprowadzać się do otrzymania  jak najbardziej delikatnego kształtu tak, aby
po włożeniu do ucha była jak najmniej widoczna.

Techniki łączenia wkładki z dźwiękowodem

Wypolerowaną wkładkę należy następnie nawiercić w odpowiedni sposób, aby otrzymać

otwór  wentylacyjny  a  także  miejsce  na  dźwiękowód łączący  wkładkę  z  aparatem  zausznym.
Otwory  nawierca  się  używając  zestawu  różnej  średnicy  wierteł  i  mikrosilnika.  Zalecanym
sposobem  wykonywania  wentylacji  jest  przewiercenie  jej  przez  wkładkę,  równolegle  do
dźwiękowodu.  Wyróżnia  się  także  wentylację  typu  „Y”,  jest  ona  stosowana  najczęściej
wtedy, gdy w trzpieniu wkładki brakuje miejsca na dźwiękowód i wentylację razem. Niekiedy
stosuje  się  również  w  celu  zmniejszenia  stopnia  wzmocnienia  zbyt  silnego  aparatu
słuchowego.  Drugi  otwór  wierci  się  w  celu  umieszczenia  dźwiękowodu.  Może  to  być
równoległy  do  wentylacji,  jednolity  kanał,  przez  który  zostanie  przeciągnięta  rurka
dźwiękowodu, bądź kanał szerszy w górnej części wkładki, gdzie zostanie wklejone kolanko
i węższy w  stronę  końca  trzpienia,  wówczas rurka dźwiękowodu zostaje dołączana tylko do
górnej  części  kolanka  i  do  aparatu.  Prawidłowo  wykonana  wkładka  uszna  powinna  mieć

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

możliwie  najszerszy  otwór  wentylacyjny,  jeśli  nie  powoduje  to  akustycznego  sprzężenia
zwrotnego. Im większy jest otwór wentylacyjny we wkładce, tym bardziej komfortowo czuje
się  pacjent  mając  tą  wkładkę  w  uchu.  Zadaniem  otworu wentylacyjnego  jest odprowadzenie
ciepła  z przewodu słuchowego, czyli tzw. wentylowanie ucha a także zapobieganie efektowi
zatkania ucha – czyli zjawisku okluzji. Im większa i krótsza wentylacja tym efekt okluzji jest
mniejszy.  Średnica  wentylacji  zależna  jest  od  głębokości  i  rodzaju  ubytku  słuchu,  a  także
modelu  aparatu  i  metody  doboru.  Im  głębszy  jest  ubytek  słuchu  tym  mniejszą  wentylację
należy  wywiercić,  jeżeli  pacjent  ma  ubytek  słuchu  powyżej  80–90  dB  HL  nie  należy
wentylacji  robić  w  ogóle.  Wentylacja  przy  aparatach  ustawionych  na  duże  wzmocnienie
(przy  głębokich  ubytkach  słuchu)  jest  źródłem  akustycznego  sprzężenia  zwrotnego,  dlatego
nie  należy  jej  robić  w  ogóle.  Niedosłuch  odbiorczy  z  reguły  charakteryzuje  podwyższenie
progu słyszenia na wysokich częstotliwościach. U pacjentów z takim niedosłuchem konieczna
jest jak największa wentylacja, ponieważ w ich przypadku zjawisko okluzji będzie najbardziej
dokuczliwe (niskie częstotliwości słyszą dobrze, zatkanie ucha wkładką dodatkowo je jeszcze
wzmocni, stąd efekt okluzji). Pacjenci z  niedosłuchem przewodzeniowym i  mieszanym  mają
większy  niedosłuch  na  małych  częstotliwościach,  choć  także  u  nich  należy  dążyć  do  jak
największej  średnicy  wentylacji.  Parametry  akustyczne  wkładek  w  istotny  sposób  wpływają
na  końcowy  efekt  dopasowania  aparatu  słuchowego.  Charakterystykę  częstotliwościową
dźwięku  przenoszonego  z  aparatu  przez  wkładkę  na  błonę  bębenkową  można  kształtować
poprzez  zmianę  średnicy  wentylacji  wkładki,  bądź  manipulując  długością  jej  trzpienia.
Zmiana  średnicy  otworu  wentylacyjnego  ma  wpływ  na  zmiany  wzmocnienia  głównie  w
zakresie  niskich  częstotliwości.  Większa  wentylacja  zmniejsza  wzmocnienie  niskich
dźwięków, zmniejsza zjawisko okluzji i subiektywnie ścisza aparat. Jeżeli zostanie wykonana
mniejsza  wentylacja  lub  nie  wykona  jej  się  wcale,  dźwięki  niskie  będą  słyszane  wyraźnie
głośniej.  Większy  stopień  wzmocnienia  wysokich  częstotliwości,  możliwy  jest  przy
wykonaniu wkładki typu Libby’ego. U pacjentów z szerokim światłem przewodu słuchowego
zewnętrznego  możliwe  jest  wykonanie  stopniowo  rozszerzającego  się  światła  dźwiękowodu
do  wielkości  4mm  przy  jego  ujściu  w  przewodzie  słuchowym.  Tak  wykonana  wkładka
pozwala na przyrost wzmocnienia wysokich częstotliwości o około 10–15 dB. Podobny efekt
można  również  uzyskać  prościej,  wykonując  początkowo  dźwiękowód  o  średnicy  2  mm
a następnie  wiercąc  dalej  wiertłem  o  średnicy  2,4  mm.  Wpływ  na  zmianę  charakterystyki
częstotliwościowej  dźwięku  ma  także  długość  trzpienia  wkładki.  Wydłużenie  wkładki
prowadzi  do  osłabienia  wzmocnienia  wysokich  częstotliwości,  podbija  natomiast
wzmocnienie  niskich  dźwięków.  W  przypadku,  kiedy  celem  modyfikacji  wkładki  jest
ograniczenie  ryzyka  sprzężenia  akustycznego,  powinna  być  ona  skrócona.  Zabieg  taki
poprawia  szczelność  układu,  bowiem  chrzęstna  część  przewodu  słuchowego  lepiej  przylega
do  wkładki.  Dodatkowo  wzmocnienie tonów wysokich  będzie  w tej  sytuacji  lepsze  niż  przy
wkładce standardowej i o wiele lepsze niż przy długiej. Ma to znaczenie przy ubytkach słuchu
o  opadającym  przebiegu  w  zakresie  wyższych  częstotliwości.  Również  wkładanie  krótkiej
wkładki jest dla pacjenta łatwiejsze.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 24. Porównanie budowy wkładki z miejscem jej położenia w uchu

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Jakie technologie stosowane są do produkcji wkładek twardych?
2.  Jakie technologie stosowane są do produkcji wkładek miękkich?
3.  Jakie są technologie produkcji mikrowkładek?
4.  Jakie są kolejne etapy obróbki półproduktu wkładki?
5.  W jaki sposób wykonasz obcięcie wycisku ucha
6.  Na czym polega woskowanie wycisku ucha?
7.  Jaką średnicę powinna mieć wentylacja wkładki?
8.  Jaką średnicę i długość dźwiękowodu powinna mieć wkładka?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaznacz na wycisku linię ucha, obetnij nadmiar masy otoplastycznej i wygładź

powierzchnię obcinanego wycisku wykorzystując do tego skalpel oraz zestaw frezów. Dotnij
odpowiednio trzpień wycisku i dokładnie wygładź wycisk za pomocą zestawu frezów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zaznaczyć ołówkiem dwa najgłębiej położone punkty u podstawy wycisku,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2)  obciąć trzpień wycisku pod określonym kątem i na odpowiednią długość,
3)  zaokrąglić krawędź obcięcia wycisku,
4)  wygładzić miejsca po obcięciu na powierzchni całego wycisku.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

ołówek,

–

mikrosilnik,

–

zestaw frezów,

–

zestaw skalpeli,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Uzupełnij ubytki na powierzchni wycisku i zawoskuj całość wycisku.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przygotować w woskarce wosk o temperaturze 85

2) uzupełnić ubytki na powierzchni wycisku oraz rowek po nitce nakładając cienką warstwę

wosku za pomocą podgrzanego nożyka,

3) zanurzyć w wosku cały wycisk a następnie wyjąć go tak, aby nie powstały zacieki na

jego powierzchni,

4) zanurzyć wycisk w wodzie tak, aby wosk zastygł całkowicie na wycisku.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

wosk,

–

woskarka,

–

nożyk podgrzewany,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Wykonaj indywidualną wkładkę uszną techniką żelową, utwardzaną w świetle

ultrafioletowym, z wykorzystaniem algorytmu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przygotować wszystkie niezbędne narzędzia i materiały,
2)  przygotować zawoskowany poprawnie wycisk ucha,
3)  ogrzać żel do temperatury 85

C a następnie ostudzić do temperatury około 40

4) zawoskowany wycisk przytwierdzić do podstawy plastikowego, przezroczystego

naczynia za pomocą ciepłego wosku, następnie zalać płynnym żelem,

5) umieścić naczynie w chłodnym miejscu w celu całkowitego zastygnięcia żelu

(około10 minut),

6)  usunąć wycisk z formy,
7)  osuszyć formę powietrzem z kompresora,
8)  ustalić, jakiego koloru ma być wkładka, wybierz odpowiedni akryl,
9)  wypełnić  formę  płynnym  akrylem,  wlewaj  go  powoli  aby  nie  powstały  pęcherzyki

powietrza,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10) włożyć całą formę do odpowiedniego urządzenia w celu utwardzenia akrylu promieniami

ultrafioletowymi na około 5–6 minut,

11) wyjąć formę z utwardzonym akrylem z urządzenia,
12) wykonać obróbkę mechaniczną otrzymanego pozytywu akrylowego – nie potrzebną

część materiału usuń przy pomocy szlifierki oraz nadaj wkładce odpowiedni kształt za
pomocą zestawu frezów,

13) we wkładce nawiercić miejsce na dźwiękowód łączący wkładkę z aparatem zausznym

i otwór wentylacyjny z uwzględnieniem parametrów akustycznych wkładki,

14) polakierować całą wkładkę lakierem światłoutwardzalnym i wkleić kolanko lub wężyk

dźwiękowodu.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

zawoskowany wycisk ucha,

–

naczynie do podgrzania żelu,

–

lodówka,

–

plastikowe, przezroczyste naczynie,

–

kompresor,

–

lampa ultrafioletowa,

–

mikrosilnik,

–

szlifierka,

–

narzędzia pomocnicze: pęsety, igły, skalpele,

–

inne pomoce (np. dźwiękowody, kolanka),

–

zestaw wierteł i frezów,

–

materiały: akryle, silikon, glikol, kleje, lakier,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Wykonaj indywidualną wkładkę uszną techniką gipsową, wysokociśnieniową

i wysokotemperaturową, z wykorzystaniem algorytmu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przygotować wszystkie niezbędne narzędzia i materiały,
2)  przygotować zawoskowany poprawnie wycisk ucha,
3)  wymieszać gips z odpowiednią ilością wody w specjalnym mieszadle próżniowym,
4)  wlać płynny gips do specjalnej formy protetycznej i ułożyć do niej zawoskowany wycisk,
5)  usunąć wycisk oraz pozostałości wosku z formy po stwardnieniu gipsu,
6)  gipsową  formę  pokryć  cienką  warstwą  lakieru  protetycznego  i  wypełnić  odpowiednim

materiałem w zależności od tego, czy wkładka ma być twarda czy miękka,

7) do gipsowej formy wlać cienkim strumieniem rozrobiony płynny akryl,
8) umieścić formę w specjalnej puszce protetycznej i wypełnić ją powietrzem pod

ciśnieniem 7 atmosfer,

9)  następnie gotować formę w wodzie przez 35 minut (czas pełnej polimeryzacji akrylu),
10)  otworzyć puszkę i rozbić gips, otrzymasz twardy przezroczysty pozytyw akrylowy,
11)  wykonać  obróbkę  mechaniczną  otrzymanego  pozytywu  akrylowego  –  nie  potrzebną

część materiału usunąć przy pomocy szlifierki oraz nadać wkładce odpowiedni kształt
przy pomocy zestawu frezów,

12) wygładzić wkładkę i wypolerować przy pomocy szlifierki protetycznej,
13) we wkładce nawiercić otwór wentylacyjny i miejsce na dźwiękowód łączący wkładkę

z aparatem zausznym, z uwzględnieniem parametrów akustycznych wkładki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

zawoskowany wycisk ucha,

–

gips modelowy twardy,

–

woda,

–

puszka ciśnieniowa,

–

mieszarka próżniowa,

–

forma protetyczna,

–

mikrosilnik,

–

szlifierka,

–

narzędzia pomocnicze: pęsety, igły, skalpele,

–

inne pomoce (np. dźwiękowody, kolanka),

–

zestaw wierteł i frezów,

–

materiały: akryle, silikon, glikol, kleje, lakier,

–

poradnik dla ucznia.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wykonać obcięcie wycisku ucha?



2) zawoskować wycisk ucha ?



3) wymienić i omówić technologie stosowane są do produkcji wkładek

twardych?



4) wymienić i omówić technologie stosowane są do produkcji wkładek

miękkich?



5) omówić technologie produkcji mikrowkładki?



6) wykonać samodzielnie obróbkę półproduktu wkładki?



7) określić średnicę wentylacji wkładki?



8) określić średnicę i długość dźwiękowodu wkładki usznej?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4. Rodzaje i właściwości akustyczne wkładek usznych

4.4.1. Materiał nauczania

Materiały wykorzystywane do produkcji wkładek usznych

Do produkcji wkładek usznych wykorzystuje się około jedenastu różnych materiałów.

W pierwszej  fazie procesu produkcji  wkładek wykorzystuje się  silikonową, dwuskładnikową
masę wyciskową o stopniu twardości 37 (lub innych, np. 30 lub 40 sh) służącą do pobierania
wycisku  ucha  oraz  wosk  modelowy  miękki,  półtwardy  lub  twardy  do  zawoskowania
wykonanego wycisku.
Wkładki  twarde  (akrylowe)  wykonywane  są  z  akrylu  bezbarwnego  lub  różowego.  Jest  to
materiał  dwupostaciowy,  składa  się  z  polimeru  (proszek)  i  monomeru  (płyn).  Dopiero
połączenie  obu  składników  akrylu  w  odpowiednich  proporcjach  pozwala  uzyskać  właściwy
materiał do produkcji wkładek twardych.
Do  produkcji  wkładek  miękkich  (silikonowych)  wykorzystuje  się  silikony  sieciujące
w  wyższej  temperaturze  lub  w  temperaturze  pokojowej.  Są  to  jedno  -lub  dwuskładnikowe
płyny o różnej gęstości. W przypadku materiałów dwuskładnikowych oba komponenty należy
dokładnie wymieszać w mieszadle próżniowym przez około 2 minuty i dopiero w ten sposób
uzyskana mieszanina stanowi materiał do produkcji wkładek miękkich.
Do  wykonywania  formy  gipsowej  wykorzystuje  się  gips  modelowy  twardy,  o  twardości
160–180 stopni w skali  Brinella. Gips  miesza się z odpowiednią  ilością wody w  specjalnym
urządzeniu  próżniowym,  które  usuwa  pęcherzyki  powietrza  z  mieszaniny  oraz  nadaje  jej
odpowiednią, jednolita konsystencję do zalania formy.
Aby  zapewnić  formie  odpowiednią  izolację  stosuje  się  silikon  składający  się  z  bazy
i  katalizatora.  Inny  silikon  wykorzystuje  się  do  nadawania  połysku  wkładkom  usznym  w
wysokiej  temperaturze.  Aby  odizolować  formę  gipsową  od  materiału,  z  którego  będą
wykonane  wkładki,  pokrywa  się  ją  cienką  warstwą  lakieru  izolacyjnego,  który  wiąże
w wysokiej temperaturze. Dlatego forma gipsowa, na którą wlewa się lakier musi być gorąca.
Do wykonywania formy na obudowę aparatów wewnątrzusznych wykorzystuje się żel – agar.
Agar  jest  to  stężały  i  wysuszony  żel  pochodzący  ze  ścian  komórkowych  glonów
krasnorostów, należących do różnych gatunków. Agar zawiera około 90 % polisacharydów –
częściowo  są  one  związane  kwasem  siarkowym  oraz  innymi  kwasami.  Głównymi
składnikami cukrowymi tych związków są polisacharydy: agaroza.
W  końcowej  fazie  produkcji,  do  szlifowania  wkładek  usznych  miękkich  wykorzystuje  się
pumeks  polerski  twardy  lub  pumeks  średnioziarnisty  do  szlifowania  na  mokro,  zawierający

środek bakteriostatyczny oraz substancję aktywną – benzoesan sodu. Do szlifowania wkładek
twardych  stosuje  się  frezy.  Końcowa  obróbka  polega  na  wygładzeniu  powierzchni  wkładki
drobnoziarnistym papierem ściernym lub twardym woskiem polerskim.
W  przypadku  wkładek  miękkich  połysk  uzyskuje  się  przy  pomocy  lakieru.  Jest  to  gęsta,
przezroczysta  substancja  o  lekko  mlecznym  zabarwieniu,  która  zastyga  pod  wpływem
wysokiej temperatury około 110°C.
Przy  łączeniu wkładek usznych z  innymi elementami takimi  jak kolanka do dźwiękowodów,
jako  spoiwo  wykorzystuje  się  akryl.  Jest  to  dwuskładnikowa  substancja  o  właściwościach
podobnych do  mocnego kleju, polimeryzująca w temperaturze 5–25°C. Do dalszej produkcji
aparatów  wykorzystuje  się  różne  rodzaje  akryli  światłoutwardzalnych:  beżowy,
przezroczysty,  czerwony  i  niebieski.  Wszystkie  akryle  są  substancjami  silnie  drażniącymi,
dlatego w razie kontaktu z oczami należy przemyć je dużą ilością wody i udać się do lekarza
specjalisty.  Do  wklejania  dźwiękowodów  we  wkładce  miękkiej  stosuje  się  silikon.
Do sklejania  obudowy  aparatu  wewnątrzusznego  z  płytką  wykorzystuje  się  kleje
cyjanoakrylowe.  W  końcowej  fazie  produkcji  aparatu  wewnątrzusznego  do  lakierowania
obudowy aparatu stosowany jest lakier światłoutwardzalny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rodzaje i właściwości akustyczne wkładek usznych

Wkładka uszna wykonana jest na podstawie wycisku pobranego z przewodu słuchowego

oraz  muszli  małżowiny  usznej  pacjenta.  Podstawowym  zadaniem  wkładki  usznej  jest
przekazanie  wzmocnionego  dźwięku  z  aparatu  słuchowego  w  kierunku  błony  bębenkowej  i
jednoczesne  uszczelnienie  przewodu  tak,  aby  uniknąć  akustycznego  sprzężenia  zwrotnego.
Wkładka  nie  tylko  umocowuje  aparat  w  uchu  zabezpieczając  go  przed  wypadnięciem,  ale
dodatkowo,

zależności

wykonania,

umożliwia

zmianę

charakterystyki

częstotliwościowej  przenoszonego  dźwięku.  Wkładka  indywidualna,  dopasowana  na
podstawie  wycisku  ucha  zapobiega  sprzężeniu  akustycznemu  aparatu  słuchowego,  które
powstaje w zakresie wysokich częstotliwości. Dobrze wykonana wkładka łatwo wkłada się do
ucha  i  z  niego  wyjmuje,  jest  optymalna  akustycznie  ze  względu  na  ubytek  słuchu  i  typ
aparatu,  komfortowa  w  noszeniu  oraz  estetycznie  wykonana.  Niewłaściwie  dopasowana
wkładka może uciskać na ścianki przewodu słuchowego lub okolicę muszli małżowiny. Brak
szczelności  przylegania  wkładki  prowadzi  do  sprzężeń  akustycznych,  odbieranych  przez
pacjenta jako głośne piski wydawane przez aparat.

Rys. 25. Rodzaje wkładek

Wyróżniamy  dwa  podstawowe  rodzaje  wkładek:  do  aparatu  pudełkowego  i  zausznego.  Są
także wykonywane wkładki specjalne do aparatów kanałowych, gdzie aparat dopinany jest do
wkładki  na  zatrzask  (przy  modułowym  aparacie  wewnątrzusznym).  Wkładki  do  aparatów
pudełkowych posiadają wtopiony  pierścień sprężysty, do którego zatrzaskuje się  słuchawkę.
Wkładki do aparatów  zausznych  mogą  być wykonywane w różnych kształtach w zależności
od ubytku słuchu i inwencji protetyka słuchu. Mogą być pełne, ażurowe (inaczej szkieletowe
lub  pierścienie),  kanałowe  (tzw.  korki),  otwarte,  półotwarte  lub  klipsowe  (pazurowe)
w  zależności  od  budowy  ucha  i  wymagań  pacjenta.  W  przypadku  alergii  na  materiał,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

z którego wykonana jest wkładka, można ją pokryć materiałem antyalergicznym, np. warstwą
srebra  lub  złota.  Wykonywane  są  także  wkładki  o  przeznaczeniu  specjalnym,  np.
przeciwwodne lub przeciwhałasowe oraz mikrowkładki do aparatów typu RITE (ang. receiver
in  the  ear).  Wkładki  ażurowe  wykonywane  są  najczęściej,  ponieważ  są  mało  widoczne
w  uchu  i  odpowiednie  do  średnich  ubytków  słuchu;  ze  względu  na  łatwość  odprowadzania
ciepła  są  zalecane  pacjentom  z  tendencją  do  pocenia  się  ucha.  Do  lekkich  ubytków  słuchu
można  zastosować  wkładki  otwarte  bądź  estetycznie  wyglądające  korki.  Do  głębokich
ubytków  słuchu  (powyżej  90  dB  HL)  wykonuje  się  najczęściej  wkładki  pełne,  twarde.  Nie
mają  one  żadnych  otworów,  które  mogłyby  dopuścić  powietrze  i  wywołać  sprzężenie
akustyczne, więc aparat może być mocniej ustawiony.
Wkładki  uszne  można  podzielić  ze  względu  na  materiał,  z  którego  są  wykonane,  na  twarde
i  miękkie.  Najczęściej  wykonywane  są  wkładki  akrylowe  (twarde)  ze  względu  na  lepsze
odprowadzanie  ciepła  z  wnętrza  przewodu  słuchowego  zewnętrznego.  Jeżeli  wkładka
akrylowa  wywołuje  dyskomfort  –  najczęściej  wskutek  wzrostu  wilgotności  i  temperatury
w  przewodzie  słuchowym  lub  wyzwala  reakcje  alergiczne  skóry  małżowiny  usznej,
powierzchnie  wkładki  pokrywa  się  warstwą  złota  lub  srebra.  Wkładki  silikonowe  (tzw.
miękkie)  zwykle  stosowane  są  u  małych  dzieci.  Noszenie  miękkich  wkładek  silikonowych
przez dzieci uzasadnione jest mniejszym niebezpieczeństwem uszkodzenia małżowiny usznej
przy  ewentualnych  urazach  ucha.  Ze  względu  na  szybki  wzrost  rozmiarów  ucha  wymiana
wkładek  u  dzieci  powinna  być  powtarzana  co  6–8  miesięcy  lub  tak  często  jak  jest  to
konieczne. U osób dorosłych twarda wkładka akrylowa z reguły wystarcza na 4–5 lat.
Zdaniem niektórych specjalistów wkładki silikonowe zapewniają gorsze tłumienie dźwięków
a  przez  to,  że  materiał  jest  miękki  lepiej  przechodzą  przez  niego  różne  dźwięki  powodując
akustyczne sprzężenie zwrotne, dlatego do mocnych aparatów należy zakładać tylko wkładki
twarde.

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Z jakich materiałów wykonywane są wkładki twarde?
2.  Z jakich materiałów wykonywane są wkładki miękkie?
3.  Jakie materiały stosowane są do pobierania wycisku ucha?
4.  Jakie materiały i surowce stosowane w różnych technologiach produkcji wkładek?
5.  Jakie są właściwości akustyczne materiałów wykorzystywanych do produkcji wkładek?
6.  Jakie są rodzaje wkładek usznych?
7.  Jakie rodzaje wkładek stosowane są przy głębokich ubytkach słuchu?
8.  Jakie rodzaje wkładek stosowane są przy małych i średnich ubytkach słuchu?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sporządź wykaz materiałów stosowanych do produkcji wkładek twardych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  odszukać potrzebne informacje w poradniku dla ucznia,
2)  przygotować wykaz materiałów stosowanych do produkcji wkładek twardych,
3)  uzasadnić przygotowany wykaz materiałów.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

arkusze papieru formatu A4, flamastry,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Sporządź wykaz materiałów stosowanych do produkcji wkładek miękkich.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  odszukać potrzebne informacje w poradniku dla ucznia,
2)  opracować wykaz materiałów stosowanych do produkcji wkładek miękkich,
3)  uzasadnić przygotowany wykaz materiałów.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

arkusze papieru formatu A4, flamastry,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Dobierz odpowiednią wkładkę dla pacjenta z głębokim niedosłuchem odbiorczym

sięgającym 100 dB HL na częstotliwości 2 kHz. Przy użyciu programu komputerowego
określ średnicę otworu wentylacyjnego. Wybierz rodzaj materiału do produkcji wkładki.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z różnymi typami wkładek,
2)  odszukać potrzebne informacje w poradniku,
3)  wykorzystać wiedzę o typach niedosłuchów i właściwościach akustycznych wkładek.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

arkusze papieru formatu A4, flamastry,

–

komputer z programem do doboru aparatów słuchowych,

–

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Dobierz odpowiednią wkładkę dla pacjenta o audiogramie: 250 Hz – 40 dB HL, 500 Hz –

50 dB HL, 1 kHz – 8 kHz – 80 dB HL. Przy użyciu programu komputerowego określ średnicę
otworu wentylacyjnego. Wybierz rodzaj materiału do produkcji wkładki.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z różnymi typami wkładek,
2)  odszukać potrzebne informacje w poradniku,
3)  wykorzystać wiedzę o typach niedosłuchów i właściwościach akustycznych wkładek.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

arkusze papieru formatu A4, flamastry,

–

komputer z programem do doboru aparatów słuchowych,

–

poradnik dla ucznia.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wymienić materiały stosowane do produkcji wkładki twardej?



2) wymienić materiały stosowane do produkcji wkładki miękkiej?



3) omówić materiały stosowane do pobierania wycisku ucha?



4) wymienić i omówić materiały i surowce stosowane w różnych

technologiach produkcji wkładek?



5) określić właściwości akustyczne materiałów wykorzystywanych do

produkcji wkładek?



6) rozpoznać różne rodzaje wkładek usznych?



7) określić rodzaj wkładki stosowanej przy głębokich ubytkach słuchu?



8) określić rodzaj wkładki stosowanej przy małych i średnich ubytkach

słuchu?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5. Produkcja obudowy aparatu wewnątrzusznego

4.5.1. Materiał nauczania

W  miarę upływu  lat zwiększa się zakres wiedzy w ramach różnych specjalności naukowych,
ułatwiających  poszukiwanie  skutecznych  sposobów  walki  z  niedosłuchem.  Stworzono  cały
system aparatów korygujących  wadę słuchu i wzmacniających dźwięki - należą do tej grupy
także  aparaty  wewnątrzuszne,  które  ze  względu  na  znikomą  widoczność  w  uchu  są  często
wybierane przez pacjentów z niedosłuchem. Istnieje cała rodzina wewnątrzusznych aparatów
słuchowych obejmująca te najmniej widoczne aparaty typu CIC, większe od nich aparaty ITC
oraz największe i najmocniejsze aparaty ITE.

Technologie produkcji

Do produkcji obudowy aparatu wewnątrzusznego wykorzystywane są dwie technologie:

technologia żelowa i technologia szybkiego prototypowania.
Technologia  żelowa  utwardzana  w  świetle  ultrafioletowym  jest  stosowana  najczęściej.
Po przygotowaniu  formy  żelowej  (patrz,  produkcja  wkładki  usznej)  zawoskowany  wycisk
należy  zalać  płynnym  żelem,  naczynie  umieścić  w  chłodnym  miejscu  i  poczekać  do
całkowitego  zastygnięcia żelu.  Po  upływie  około 10  minut  można usunąć wycisk. Uzyskaną
w ten sposób  formę  należy osuszyć ostrożnie powietrzem z kompresora  i wypełnić płynnym
akrylem (zależnie od modelu aparatu będzie to kolor beżowy, czerwony lub niebieski).
Technologia  szybkiego  prototypowania  jest  nowoczesną  metodą  wykonywania  obudowy
aparatu  wewnątrzusznego,  w  której  wykorzystuje  się  technikę  selektywnego  spiekania
laserem.  Materiałem,  z  którego  wykonuje  się  obudowę  aparatu  wewnątrzusznego  jest
poliamid.  Dane  z  parametrami  obudowy  zostają  przesłane  do  komputera  sterującego
stereolitografem, w którym następuje wytworzenie obudowy aparatu wewnątrzusznego (patrz,
produkcja wkładki usznej).

Obróbka wycisku ucha

Obróbka wycisku ucha do wykonania formy żelowej polega na przycięciu wycisku do

wielkości  umożliwiającej  rozmieszczenie  elektroniki  wewnątrz  późniejszej  obudowy.
Wymaga  doświadczenia  w  ocenie  wielkości  elektroniki  oraz  wyobrażenia  możliwości  jej
umiejscowienia  wewnątrz  obudowy.  Istotne  jest  również  uwzględnienie  dodatkowej
przestrzeni  do  przeprowadzenia  wentylacji.  Obcinanie  wycisku  należy  rozpocząć  od
zaznaczenia  ołówkiem  dwóch  najgłębiej  położonych  punktów  u  podstawy  wycisku.
Połączenie  tych  punktów  pokaże  tzw.  linię  ucha,  czyli  miejsce,  którego  nie  można  w  żaden
sposób uszkodzić, musi zostać naturalnie niezmienione. Całą masę poniżej linii ucha, dookoła
wycisku, należy obciąć.
Kolejnym  etapem  obróbki  wycisku  ucha  jest  obcięcie  trzpienia  wycisku  pod  określonym
kątem i na określoną długość. Kąt obcięcia wycisku uzależniony jest od przebiegu przewodu
słuchowego,  czyli  po  obcięciu  trzpienia  wycisku  wylot  dźwiękowy  powinien  być
nakierowany  na  błonę  bębenkową.  Krawędź  obcięcia  powinna  zostać  zaokrąglona  zarówno
w  przypadku  przewodów  słuchowych  o  przekroju  zbliżonym  do  okręgu,  jak  również
w  przypadku  przewodów  wąskich,  eliptycznych.  Po  obcięciu  trzpienia  należy  wygładzić
miejsca  po  obcięciu  na  powierzchni  całego  wycisku,  używając  do  tego  zestawu  różnych
frezów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 26. Model aparatu oraz elektronika

Rys. 27. Wycisk ucha prawego

Rys. 28. Obcięcie wycisku ucha

Rys. 29. Wycisk obcięty i przygotowany do woskowania

Po dokładnym wygładzeniu wycisku należy zawoskować wycisk woskiem o temperaturze
85

C w celu uzupełnienia wszystkich ubytków na powierzchni wycisku oraz w celu jego

nieznacznego  pogrubienia.  Uszkodzenia  wycisku  oraz  rowek  po  nitce  uzupełnia  się
nakładając cienką warstwę wosku za pomocą podgrzewanego nożyka. Następnie cały wycisk
należy zanurzyć w wosku  tak, aby  po  jego wyjęciu  i  schłodzeniu w wodzie nie powstały  na
jego powierzchni zacieki.  Zawoskowany wycisk  zostaje wykorzystany do utworzenia  formy
na obudowę aparatu wewnątrzusznego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 30. Uzupełnienie wycisku i woskowanie

Rys. 31. Zawoskowany wycisk ucha

Kolejnym etapem procesu produkcji obudowy aparatu wewnątrzusznego jest stopienie żelu
i po schłodzeniu zalanie nim przygotowanego wycisku.

Rys. 32. Przygotowanie formy żelowej

Zalaną formę należy umieścić w chłodziarce, co przyspieszy proces gęstnienia żelu.
Usunięcie wycisku z formy żelowej oraz oczyszczenie formy przedstawia rysunek 33.

Rys. 33. Forma do obudowy aparatu wewnątrzusznego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalanie formy akrylem odpowiedniej barwy i wstępne utwardzenie obudowy w lampie
ultrafioletowej.

Rys. 34. Zalanie formy akrylem

Rys. 35. Wstępne utwardzenie obudowy

Usunięcie nadmiaru materiału (patrz, produkcja wkładki usznej) i ostateczne utwardzenie
obudowy w lampie ultrafioletowej widać na rysunku 36.

Rys. 36. Ostateczne utwardzenie obudowy aparatu wenątrzusznego

Obróbka półproduktu obudowy aparatu wewnątrzusznego

Obróbka półproduktu obudowy aparatu wewnątrzusznego czyli obcięcie jej na

odpowiednią  wysokość  wymaga  od  otoplastyka  znajomości  budowy  ucha  człowieka  oraz
wyobrażenia  sobie,  jak  obcięcie  danej  obudowy  wpłynie  na umiejscowienie  aparatu  w uchu
pacjenta.  Należy  uwzględnić  możliwość  umiejscowienia  poszczególnych  elementów  aparatu
w  obudowie.  Wielkość  danego  aparatu  będzie  zatem  kompromisem  między  możliwością
zmieszczenia  elektroniki  aparatu  w  obudowie  a  walorami  estetycznymi,  czyli  widocznością
danego aparatu dla otoczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 37. Obróbka obudowy aparatu wewnątrzusznego

Montaż elektroniki

Montaż elektroniki wewnątrz obudowy aparatu wewnątrzusznego należy rozpocząć od

przeciągnięcia  zawieszenia  słuchawki  przez  wykonany  otwór  w  trzpieniu  obudowy,  przy
czym  długość  dzwiękowodu  słuchawki  pozostawiona  wewnątrz  obudowy  nie  może  być
krótsza od długości stosowanego filtra antywoszczynowego (w przeciwnym wypadu  filtr nie
schowa  się  całkowicie  w  dzwiękowodzie  słuchawki  lub  nie  umocuje  się  prawidłowo).
Zależnie od objętości obudowy i zaleceń producenta należy umieścić wzmacniacz aparatu we
właściwym  miejscu.  Kolejnym  etapem  jest  uporządkowanie  przewodów  łączących
poszczególne elementy elektroniki (żaden nie powinien mieć kontaktu z baterią). Zamknięciu
elektroniki wewnątrz obudowy towarzyszyć powinna kontrola prawidłowego funkcjonowania
komory  baterii  oraz  poprawnego  rozmieszczenia  mikrofonów  (w  przypadku  aparatów
wielomikrofonowych)  względem  charakterystycznych  punktów  ucha  pacjenta  (narzuconych
przez producenta, najczęściej linii skrawka). Wklejenie słuchawki aparatu, montaż wentylacji,
umieszczenie  elektroniki  wewnątrz  obudowy  oraz  sklejenie  obudowy  aparatu  z  płytką
przedstawiają rysunki 38–39.

Rys. 38. Wklejenie słuchawki i umieszczenie elektroniki wewnątrz obudowy aparatu

Rys. 39. Przyklejenie obudowy do płytki oraz wycięcie aparatu z płytki

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Obróbka aparatu to dokładne przycięcie płytki czołowej aparatu względem powierzchni
bocznej obudowy aparatu oraz dokładne wygładzenie pasowanych powierzchni, co widać na
rysunku 40.

Rys. 40. Aparat przygotowany do lakierowania

Po przeprowadzeniu lakierowania aparatu następuje montaż filtru antywoszczynowego oraz
ewentualnie żyłki do wyjmowania aparatu z ucha.

Rys. 41. Gotowy aparat oraz jego usytuowanie w uchu pacjenta

Wykonywanie indywidualnej końcówki do modułowego aparatu wewnątrzusznego

Indywidualną końcówkę do modułowego aparatu wewnątrzusznego wykonuje się na

podstawie  wycisku  ucha  pacjenta.  Można  ją  wykonać  dwoma  technologiami.  Formą  do
wykonania  końcówki  jest  tzw.  mandrela,  czyli  model  odzwierciedlający  zatrzask  aparatu.
Żelową  formę  należy  zalać  przezroczystym  akrylem  na  całą  wysokość  trzpienia.  W  akrylu
należy  umieścić  mandrelę  odzwierciedlającą  obudowę  aparatu  a  następnie  przymocować  ją
igłami  lekarskimi  (mandrela  posiada  specjalne  otwory,  przez  które  wprowadza  się  igły)  do
formy  żelowej  zapobiegając  w  ten  sposób  jej  przesuwaniu  się  w  akrylu.  Odpowiednie
ułożenie  mandreli  pozwala  odwzorować  ułożenie  aparatu  w  uchu.  Tak  przygotowaną  formę
należy  utwardzić  w  świetle  promieni  ultrafioletowych.  Po  polimeryzacji  akrylu  należy
oddzielić  mandrelę  od  końcówki  i  obrobić  frezem  ostre  krawędzie.  Następnie  należy
wywiercić  wiertłami  dźwiękowód  i  wentylację.  Końcówkę  należy polakierować  lakierem  do
lakierowania  wkładek  a  następnie  utwardzić  w  świetle  promieni  ultrafioletowych.  Gotowa
końcówka  zatrzaskuje  się  z  aparatem  modułowym  pacjenta.  Odpowiedni  kształt  mandreli
umożliwia  poprawne  zapięcie  końcówki.  Indywidualną  końcówkę  do  modułowego  aparatu
wewnątrzusznego  można  wykonać  także  przy  pomocy  urządzenia  zwanego  polimax,  pod
ciśnieniem 7 atmosfer i w wodzie o temperaturze 40 stopni.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyróżniamy kilka rodzajów mandryli, np. H 24 odzwierciedlająca aparat do średnich
ubytków słuchu, H 34 odzwierciedlająca aparat do nieznacznych ubytków słuchu oraz H 44
i H 45 odzwierciedlające obudowę generatorów szumu.

4.5.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Jakie są kolejne etapy produkcji obudowy aparatu wewnątrzusznego?
2.  Jakie są technologie produkcji obudowy aparatu wewnątrzusznego?
3.  W jakich warunkach zachodzi utwardzenie obudowy aparatu wewnątrzusznego?
4.  W jaki sposób wykonuje się obróbkę półproduktu przed montażem elektroniki?
5.  Jakie elementy elektroniki znajdują się wewnątrz obudowy aparatu wewnątrzusznego?
6.  Jakie są parametry techniczne aparatu wewnątrzusznego?
7.  W jakiej kolejności montowana jest elektronika wewnątrz obudowy aparatu słuchowego?
8.  Jakie  technologie  wykorzystuje  się  do  produkcji  indywidualnej  końcówki  modułowego

aparatu wewnątrzusznego?

4.5.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Nadaj odpowiednią kolejność (od 1 do 10) czynnościom związanym z wykonaniem

aparatu wewnątrzusznego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) odszukać potrzebne informacje w poradniku dla ucznia,
2) nadać odpowiednią kolejność (od 1 do 10) czynnościom związanym z wykonaniem

aparatu wewnątrzusznego:

...... lakierowanie aparatu,
...... pobranie wycisku ucha,
...... zalanie formy żelowej akrylem i utwardzenie w promieniach ultrafioletowych,
...... obcięcie i wygładzenie wycisku ucha,
...... montaż filtra antywoszczynowego,
...... przygotowanie formy żelowej,
...... obróbka półproduktu obudowy,
...... montaż elektroniki,
...... wyjęcie półproduktu z formy i utwardzenie w promieniach ultrafioletowych,
...... przyklejenie obudowy do płytki i wycięcie aparatu z płytki.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Wykonaj formę żelową w celu wykonania obudowy aparatu wewnątrzusznego.

Samodzielnie zalej formę akrylem i wykonaj wstępne i ostateczne utwardzenie obudowy
w lampie ultrafioletowej wg algorytmu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zgromadzić niezbędne materiały i urządzenia do wykonania ćwiczenia,
2)  przygotować zawoskowany poprawnie wycisk ucha,
3)  ogrzać żel do temperatury 85

C a następnie ostudzić do temperatury około 40

4) przytwierdzić wycisk do podstawy naczynia za pomocą ciepłego wosku, następnie zalać

go płynnym żelem,

5) umieścić naczynie w chłodnym miejscu w celu całkowitego zastygnięcia żelu (na około

10 minut),

6)  usunąć wycisk z formy,
7)  osuszyć formę powietrzem z kompresora,
8)  wypełnić  formę płynnym, przezroczystym akrylem,  wlewać go powoli aby  nie powstały

pęcherzyki powietrza,

9) położyć na wierzch formy krążek tekturowy i włożyć formę do odpowiedniego

urządzenia w celu utwardzenia materiału promieniami ultrafioletowymi, na około 5–6
minut,

10) usunąć formę z urządzenia, zlać nieutwardzony akryl do pojemnika i z powrotem włóżyć

formę pod lampę nie zakrywając jej już krążkiem na około 3 minuty,

11) wyjąć utwardzoną obudowę z formy żelowej i włożyć ją pod lampę na jeszcze 2 minuty –

w ten sposób będzie dobrze utwardzona.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

zawoskowany wycisk ucha,

–

lodówka,

–

urządzenie do grzania żelu,

–

lampa ultrafioletowa,

–

pierścienie do żelu,

–

materiały: akryl, glikol, wosk,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3 *

Wykonaj obróbkę półproduktu. Obetnij obudowę aparatu wewnętrzusznego tak, aby

zmieścić elektronikę w obudowie i zminimalizować widoczność aparatu dla otoczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  porównać obudowę aparatu z budową anatomiczną ucha,
2)  zgromadzić narzędzia do wykonania ćwiczenia,
3)  obciąć obudowę aparatu na odpowiedniej wysokości,
4)  usunąć nie potrzebną część materiału przy pomocy frezów.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

utwardzona obudowa aparatu wewnętrzusznego,

–

mikrosilnik,

–

zestaw frezów,

–

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Wykonaj indywidualną końcówkę do aparatu modułowego dla pacjenta ze średnim

stopniem niedosłuchu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  wykonać formę żelową na podstawie wycisku ucha pacjenta,
2)  osuszoną kompresorem formę wypełnić akrylem, tak aby wypełnić cały trzpień formy,
3)  dopasować odpowiednią mandrelę, w przypadku niedosłuchu średniego stopnia będzie to

mandrela H 24, a następnie umieścić mandrelę w akrylu i przymocować ją igłami
lekarskimi do żelu,

4)  utwardzić formę w świetle promieni ultrafioletowymi,
5)  wyjąć końcówkę z formy i oddzielić ją od mandreli,
6)  za  pomocą  zestawu  frezów  należy  wygładzić  ostre  krawędzie  indywidualnej  końcówki

oraz nawiercić wentylację i dźwiękowód,

7) przygotowaną indywidualną końcówkę należy polakierować lakierem i ponownie

utwardzić w świetle promieni ultrafioletowymi,

8) gotową indywidualną końcówkę należy zatrzasnąć do aparatu modułowego.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

żel do wykonania formy,

–

przezroczysty akryl,

–

odpowiedni rodzaj mandreli,

–

igły lekarskie,

–

zestaw frezów i wierteł,

–

lakier światłoutwardzalny,

–

zawoskowany wycisk ucha,

–

urządzenie do grzania żelu,

–

lampa ultrafioletowa,

–

mikrosilnik,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 5

Umieść elektronikę wewnątrz obudowy aparatu słuchowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zgromadzić niezbędne materiały i urządzenia do wykonania ćwiczenia,
2) montaż elektroniki wewnątrz obudowy aparatu słuchowego rozpocząć od wykonania

wentylacji i od przeciągnięcia zawieszenia słuchawki przez wykonany otwór w trzpieniu
obudowy,

3) umieścić wzmacniacz aparatu we właściwym miejscu,
4) uporządkować przewody łączące poszczególne elementy elektroniki aby nie miały

kontaktu z baterią,

5) skontrolować prawidłowe funkcjonowanie komory baterii oraz poprawne rozmieszczenie

mikrofonów (dotyczy tylko aparatów wielomikrofonowych) względem charakterystycznych
punktów ucha pacjenta,

6)  przykleić obudowę do płytki,
7)  wyciąć aparat z płytki oraz dokładnie wygładzić pasowane powierzchnie aparatu,
8)  polakierować aparat.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

obudowa aparatu wewnątrzusznego,

–

mikrosilnik,

–

narzędzia pomocnicze: pęsety, igły, skalpele,

–

inne pomoce (np. izolacja, rurki słuchawek),

–

zestaw wierteł i frezów,

–

materiały: kleje, lakier,

–

stetoklip,

–

poradnik dla ucznia,

–

lampa ultrafioletowa.

4.5.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wymienić kolejne etapy produkcji obudowy aparatu

wewnątrzusznego?



2) wymienić i omówić technologie produkcji obudowy aparatu

wewnątrzusznego?



3) przeprowadzić utwardzanie obudowy aparatu wewnątrzusznego?



4) określić elementy elektroniki znajdujące się wewnątrz obudowy

aparatu słuchowego?



5) określić parametry techniczne aparatu słuchowego?



6) wykonać obróbkę półproduktu obudowy aparatu wewnątrzusznego?



7) omówić kolejne etapy montowania elektroniki wewnątrz obudowy

aparatu słuchowego?



8) omówić technologie produkcji indywidualnej końcówki modułowego

aparatu wewnątrzusznego?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test  zawiera  23  zadania.  Do  każdego  zadania  dołączone  są  4  możliwości  odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Stanowiska pracy otoplastyka, zgodnie z wymaganiami ergonomii i bhp powinno być

wyposażone w
a)  stół protetyczny wyposażony w wyciąg znajdujący się po lewej stronie technika.
b)  stół protetyczny wyposażony w wyciąg znajdujący się pod płaszczyzną roboczą.
c)  krzesło  z  twardym  siedziskiem  i  oparciem  oraz  podparciem  części  lędźwiowej

kręgosłupa.

d) krzesło z miękkim siedziskiem i oparciem, bez podparcia części lędźwiowej

kręgosłupa.

2. Niebezpieczne narzędzie na stanowisku pracy fotoplastyka to

a)  mikroskop stereoskopowy.
b)  stetoklip.
c)  szlifierko-polerka.
d)  urządzenie do grzania żelu.

3. Ręczna obróbka półproduktów w konstruowaniu modeli wkładek usznych polega na

a)  wstępnym utwardzeniu wkładek.
b)  zawoskowaniu wycisków.
c)  obcięciu trzpienia wycisków.
d)  spolerowaniu wkładki.

4. Masy wyciskowe stosowane do pobierania wycisku ucha

a)  są jednoskładnikowe.
b)  są dwuskładnikowe.
c)  zależą od koloru utwardzacza.
d)  zależą  od  wielkości  ubytku  słuchu.Materiałem  z  którego  najczęściej  wykonuje  się
wkładki jest
a)  żywica akrylowa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

b)  akryl i silikony.
c)  porcelana.
d)  poliamid.

6. Temperatura żelu gotowego do pracy wynosi

a)  40ºC.
b)  50ºC.
c)  65ºC.
d)  75ºC.

7. Do polimeryzacji wkładek w technologii gipsowej potrzebne jest

a)  temperatura i ciśnienie.
b)  temperatura pokojowa.
c)  światło ultrafioletowe.
d)  schłodzenie do temperatury 5

8. Czynności związane z pobieraniem wycisku z ucha pacjenta z zachowaniem

odpowiedniej kolejności to
a) sprawdzenie kanału usznego otoskopem, umieszczenie tamponu w kanale, rozmowa

z pacjentem, rozmieszanie masy wyciskowej w odpowiedniej proporcji, wciśnięcie
masy strzykawką, powtórne otoskopowanie ucha, wyjęcie wycisku z ucha.

b) rozmowa z pacjentem, sprawdzenie kanału usznego otoskopem, umieszczenie

tamponu w kanale, rozmieszanie masy wyciskowej w odpowiedniej proporcji,
wciśnięcie masy strzykawką, wyjęcie wycisku z ucha, powtórne otoskopowanie
ucha.

c) umieszczenie tamponu w kanale, sprawdzenie kanału usznego otoskopem, rozmowa

z pacjentem, rozmieszanie masy wyciskowej w odpowiedniej proporcji, wciśnięcie
masy strzykawką, powtórne otoskopowanie ucha, wyjęcie wycisku z ucha.

d) rozmieszanie masy wyciskowej w odpowiedniej proporcji, umieszczenie tamponu

w kanale, sprawdzenie kanału usznego otoskopem, rozmowa z pacjentem, wciśnięcie
masy strzykawką, wyjęcie wycisku z ucha, powtórne otoskopowanie ucha.

9. Przy obcinaniu wycisku ucha należy

a) zaznaczyć ołówkiem dwa najgłębiej położone punkty u podstawy wycisku, obciąć

trzpień wycisku pod określonym kątem i na określoną długość, zaokrąglić krawędź
obcięcia wycisku, wygładzić miejsce po obcięciu na powierzchni całego wycisku.

b) obciąć trzpień wycisku pod określonym kątem i na określoną długość, zaznaczyć

ołówkiem dwa najgłębiej położone punkty u podstawy wycisku, zaokrąglić krawędź
obcięcia wycisku, wygładzić miejsce po obcięciu na powierzchni całego wycisku.

c) zaznaczyć ołówkiem dwa najgłębiej położone punkty u podstawy wycisku,

zaokrąglić krawędź obcięcia wycisku, obciąć trzpień wycisku pod określonym kątem
i na określoną długość, wygładzić miejsce po obcięciu na powierzchni całego
wycisku.

d) obciąć trzpień wycisku pod określonym kątem i na określoną długość, zaznaczyć

ołówkiem dwa najgłębiej położone punkty u podstawy wycisku, wygładzić miejsce
po obcięciu na powierzchni całego wycisku, zaokrąglić krawędź obcięcia wycisku.

10. Woskowanie wycisku ma na celu

a) wygładzenie nierówności i pogrubienie wycisku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

b)  pogrubienie i zmianę kształtu wycisku.
c)  zmianę estetyki i wygładzenie nierówności wycisku.
d)  zmienią kształtu kanału i wygładzenie nierówności wycisku.

11. Do przygotowania półproduktu wkładki twardej metodą gipsową-wysokociśnieniową-

wysokotemperaturową, pełną polimeryzację akrylu uzyskuje się poprzez

a)  gotowanie formy w wodzie przez 50 minut.
b)  gotowanie formy w wodzie przez 35 minut.
c)  utwardzanie promieniami ultrafioletowymi przez 35 minut.
d)  utwardzanie promieniami ultrafioletowymi przez 50 minut.

12. Końcową czynnością wykonywaną przy obróbce półproduktu wkładki usznej miękkiej

jest
a)  woskowanie powierzchni wkładki.
b)  lakierowanie wkładki specjalnym lakierem.
c)  spolerowanie wkładki na szlifierce.
d)  wygładzenie wkładki na szlifierce.

13. Zaczerwienienie, swędzenie i pieczenie skóry przewodu słuchowego pojawiające się po

pobraniu wycisku to objawy
a)  stanu zapalnego przewodu słuchowego zewnętrznego.
b)  stanu zapalnego ucha środkowego.
c)  reakcji alergicznej na składniki masy wyciskowej.
d)  reakcji alergicznej na tamponowanie ucha.

14. Przy pobieraniu wycisku ucha u pacjentów po operacji uszu nie należy

a)  sprawdzać otoskopem szerokości i głębokości przewodu słuchowego.
b)  wykonywać tamponowania ucha za pomocą połączonych ze sobą kilku tamponów.
c)  wprowadzać  masy  wyciskowej  do  ucha  przytrzymując  nitkę,  aby  masa  wyciskowa

nie cofnęła tamponu.

d) usuwać wycisku z ucha pacjenta po całkowitym zastygnięciem masy.

15. Nieprawidłowe wykonanie wycisku ucha może doprowadzić do powikłań

a)  stanu zapalnego przewodu słuchowego.
b)  wycieku z ucha.
c)  perforacji błony bębenkowej.
d)  powiększenia czopu woskowinowego.

16. Do środków indywidualnej ochrony przeciwhałasowej należą

a)  tłumiki akustyczne.
b)  materiały dźwiękochłonne.
c)  ochronniki słuchu.
d)  hełmofony.

17. Wkładki otwarte lub z dużą wentylacją

a) stosuje się przy ubytkach słuchu prawidłowego na małych częstotliwościach a rosnący

na wysokich częstotliwościach.

b) stosuje się przy ubytkach słuchu rosnącego na małych częstotliwościach a prawidłowy

na wysokich częstotliwościach.

c) stosuje się przy ubytkach słuchu głębokiego w całym paśmie.
d) nie mają wpływu na zmianę charakterystyki słyszenia.

18. Zbyt duży otwór wentylacyjny wkładki

a) może wywoływać efekt okluzji.
b) może wywoływać sprzężenie akustyczne zwrotne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

c) nie wywołuje zmian.
d) spowoduje wzrost mocy wejściowej aparatu.

19. Od wielkości słuchawki aparatu wewnątrzusznego

a)  zależeć będzie jego wzmocnienie.
b)  zależeć będzie jego współpraca z systemami FM.
c)  zależeć będzie jego rodzaj filtra antywoszczynowego.
d)  wielkość słuchawki nie ma żadnego wpływu na działanie aparatu.

20. Zatkany otwór wentylacyjny wkładki

a)  spowoduje brak transmisji dźwięku z aparatu do ucha.
b)  spowoduje sprzężenie akustyczne mikrofonu ze słuchawką.
c)  spowoduje zjawisko okluzji.
d)  nie ma wpływu na poprawne słyszenie.

21. Wentylacja wykonana we wkładce usznej typu Y

a)  ma wpływ na zakres przenoszenia niskich tonów.
b)  ma wpływ na zakres przenoszenia wysokich tonów.
c)  ma wpływ na zakres przenoszenia niskich i wysokich tonów.
d)  nie spowoduje żadnych zmian.

22. Końcową czynnością przy wykonywaniu indywidualnej końcówki do aparatu

modułowego dla pacjenta ze średnim niedosłuchem jest
a)  umieszczenie mandreli w akrylu i przymocowanie do żelu igłami lekarskimi.
b)  dopasowanie odpowiedniej mandreli – H 24.
c)  zatrzaśnięcie gotowej końcówki do aparatu modułowego.
d)  polakierowanie przygotowanej końcówki.

23. Środki bezpieczeństwa jakie należy zachować przy rozlewaniu akrylu do formy

a)  wyłączyć wyciągi miejscowe aby nie następowało szybkie parowanie akrylu.
b)  założyć okulary ochronne i włączyć wyciągi miejscowe.
c)  założyć okulary ochronne.
d)  nie są wymagane.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ............................................................................................................................

Wykonanie wkładek usznych i obudowy aparatów wewnątrzusznych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

1. Atlas miar człowieka. Dane do projektowania i oceny ergonomicznej, Centralny Instytut

Ochrony Pracy, Warszawa 2001

2. Augustyńska D. (red.): Czynniki szkodliwe w środowisku pracy, Centralny Instytut

Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa 2003

3. Borucińska Ł.: Poradnik pracodawcy w zakresie badań i pomiarów czynników

szkodliwych, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk 1998

4. Eckert U.(red.): Dziecko z wadą słuchu i jego problemy, Polski Związek Głuchoniemych
5. Goszczyńska M.: Człowiek wobec zagrożeń. Psychospołeczne uwarunkowania ocen

i akceptacji ryzyka, Wydawnictwo Żak, Warszawa 1997

6. Górska E., Lewandowski J.: Ergonomiczne czynniki kształtujące bezpieczeństwo pracy

[w:] Ergonomia, 1–2/1998, PAN, Kraków1998. Słowikowski J., Metodologiczne
problemy projektowania ergonomicznego w budowie maszyn, Centralny Instytut Ochrony
Pracy, Warszawa 2000

7. Koradecka D.(red.): Bezpieczeństwo pracy i ergonomia. Tom 2, Centralny Instytut

Ochrony Pracy, Warszawa 1999

8. Koradecka D. (red.): Zagrożenia czynnikami niebezpiecznymi i szkodliwymi

w środowisku pracy, Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa 2000

9. Latkowski B (red.): Poradnik dla protetyków słuchu. Geers Akustka słuchu, Łódź 2002
10. Mikołajewski R.: Oticon 100 lat w służbie osób niedosłyszących, Oticon, Warszawa 2004
11. Milczarek M., Najmiec A.: Indywidualne uwarunkowania bezpiecznych zachowań

pracowników, [w:] Bezpieczeństwo Pracy, 6/2003, Centralny Instytut Ochrony Pracy

12. Pruszewicz A.(red): Audiologia kliniczna-zarys, Wydawnictwo Akademia Medyczna

w Poznaniu, Poznań 2003

13. Rączkowski B.: BHP w praktyce, ODDK, Gdańsk 2003
14. Studenski R.: Organizacja bezpiecznej pracy w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo

Politechniki Śląskiej, Gliwice 1996

15. Kodeks Pracy. Dział X: Bezpieczeństwo i higiena pracy. Tekst ujednolicony z 14 listopada

2003 r. (Dz. U. Nr 213 z 15 grudnia 2003 r., poz. 2081)

16. PN – N – 18001 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Wymagania.

Polski Komitet Normalizacyjny

17. PN – N – 01307:1994. Hałas. Dopuszczalne wartości hałasu w środowisku pracy.

Wymagania dotyczące wykonywania pomiarów. Polski Komitet Normalizacyjny

18. PN – EN 12464 – 1:2003 (u). Wymagania ilościowe i jakościowe dotyczące oświetlenia

pomieszczeń i stanowisk pracy znajdujących się wewnątrz budynku. Polski Komitet
Normalizacyjny

19. PN – N – 08013:1985. Ergonomia. Środowiska termiczne umiarkowane. Określanie

wskaźników PMV, PPD i wymagań dotyczących komfortu termicznego. Polski Komitet
Normalizacyjny

20. Rozporządzenie Ministra Pracy Ministra Polityki Socjalnej z dnia 11 czerwca 2002r.,

zmieniające rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy (Dz. U. Nr 91, poz. 811)

21. Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r.

w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla
zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. z dnia 18 grudnia 2002 r.)