„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Wojciech Pilc

Charakteryzowanie procesów poligraficznych
311[28].Z1.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
dr inż. Marek Kryczka
mgr inż. Tomasz Pawłowski




Opracowanie redakcyjne:
mgr Elżbieta Gonciarz




Konsultacja:
dr inż. Bożena Zając

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczn

ą

programu jednostki modułowej 311[28].Z1.01,

„Charakteryzowanie procesów poligraficznych”, zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu technik poligraf 311[28].

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia

12

5.1. Podstawowe pojęcia poligraficzne

12

5.1.1. Ćwiczenia

12

5.2. Charakteryzowanie procesów przygotowalni poligraficznej

15

5.2.1. Ćwiczenia

15

5.3. Charakteryzowanie procesów drukarskich

18

5.3.1. Ćwiczenia

18

5.4. Charakteryzowanie procesów introligatorskich

20

5.4.1. Ćwiczenia

20

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

23

7. Literatura

37

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik poligraf, w obrębie jednostki
modułowej

311[28]Z1.01

Charakteryzowanie

procesów

poligraficznych.

Jednostka

modułowa zawarta jest w module Podstawy zawodu (schemat układu jednostek modułowych
przedstawiony jest na stronie 4 tego poradnika).

W poradniku zamieszczono:

– wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,

aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

– cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy

z poradnikiem,

– przykładowe scenariusze zajęć,
– przykładowe ćwiczenia ze wskazaniami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania–uczenia

się oraz środkami dydaktycznymi,

– ewaluację osiągnięć ucznia – przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego.
– wykaz literatury.

Treść programu jednostki modułowej zawiera podstawowe zagadnienia związane

z ogólną charakterystyką procesów poligraficznych. Program jednostki powinien być
realizowany w ścisłej korelacji z tematyką określoną w innych jednostkach modułowych
wyodrębnionych w module Podstawy zawodu.

Jednostka modułowa Charakteryzowanie procesów poligraficznych została podzielona na

cztery rozdziały. Najwięcej miejsca zajmują zagadnienia dotyczące:
– podstawowych pojęć poligraficznych,
– charakteryzowania procesów zachodzących w przygotowalni poligraficznej,
– charakteryzowania procesów drukarskich,
– charakteryzowania procesów introligatorskich.

Ze względu na fakt, iż większość zagadnień jednostki modułowej może być dla uczniów

całkowitą nowością szczególnie ważna jest rola nauczyciela w zakresie przygotowania
pokazów, ćwiczeń czy też wycieczek dydaktycznych. Uczniowie powinni od początku swojej
edukacji zapoznawać się z rzeczywistymi warunkami pracy.

Zalecane jest zastosowanie zróżnicowanych metod nauczania np. podających,

oglądowych, opartych na działaniu dydaktycznym, a także aktywizujących. Zagadnienia
realizowane w jednostce modułowej mogą stanowić dla ucznia zupełną nowość ważna jest
aktywna rola nauczyciela, szczególnie podczas ćwiczeń. Wskazane jest zgromadzenie dużej
ilości materiałów dydaktycznych w postaci np. kart katalogowych, folderów, materiałów
reklamowych oraz gotowych produktów poligraficznych.

Zajęcia powinny odbywać się w pracowni technologicznej, w grupach 15-osobowych,

a ćwiczenia w zespołach 3–4-osobowych.

Po zakończeniu realizacji programu, zaleca się zastosowanie testu dydaktycznego

wielostopniowego. W tym celu, w poradniku zamieszczono dwa przykładowe testy
sprawdzające, razem z obudową metodyczną.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

311[28].Z1.01

Charakteryzowanie

procesów

poligraficznych

311[28].Z1.02

Charakteryzowanie

maszyn i urządzeń

poligraficznych

311[28].Z1.04

Posługiwanie się

dokumentacją techniczną

i technologiczną

311[28].Z1.03

Charakteryzowanie

oraz zastosowanie

materiałów

poligraficznych

311[28].Z1

Podstawy zawodu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

– korzystać z różnych źródeł informacji dotyczących organizacji procesu pracy,
– korzystać z aktualnych informacji technicznych i technologicznych w działalności

informacyjnej,

– korzystać z technik graficznych i multimedialnych podczas realizacji zadań,
– rozróżniać urządzenia i części zestawu komputerowego,
– wyjaśniać funkcje urządzeń wejścia–wyjścia,
– stosować wybrane urządzenia peryferyjne,
– instalować i konfigurować określony sprzęt i oprogramowanie w systemie Windows,
– skanować oraz pozyskiwać obraz cyfrowy i zachować go w różnych formatach,
– posługiwać się programami do tworzenia grafiki komputerowej,
– korzystać z publikacji elektronicznych zamieszczanych w sieci Internet,
– współpracować w grupie i indywidualnie,
– analizować i wyciągać wnioski,
– oceniać swoje umiejętności,
– uczestniczyć w dyskusji,
– przygotować prezentację,
– prezentować siebie i grupę w której pracujesz,
– przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3.

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

– posłużyć się podstawowymi pojęciami z zakresu poligrafii,
– scharakteryzować podstawowe działy poligrafii,
– zaprojektować produkt poligraficzny,
– ocenić estetykę wyrobu poligraficznego,
– odczytać proste schematy procesów poligraficznych,
– sklasyfikować produkty poligraficzne,
– określić podstawowe szeregi i formaty wyrobów papierniczych,
– zastosować podstawowe systemy miar wykorzystywane w poligrafii,
– posłużyć się podstawowym sprzętem pomiarowym,
– scharakteryzować procesy składu klasycznego,
– scharakteryzować procesy składu komputerowego,
– sklasyfikować oryginały przeznaczone do reprodukcji,
– scharakteryzować procesy fotoreprodukcji klasycznej,
– scharakteryzować etapy obróbki materiałów światłoczułych „na mokro”,
– scharakteryzować proces reprodukcji elektronicznej,
– rozróżnić graficzne elementy publikacji,
– zaprojektować układy graficzno-tekstowe,
– posłużyć się podstawowymi pojęciami z zakresu sensytometrii i densytometrii,
– określić sposoby wykonania form kopiowych,
– scharakteryzować sposoby wykonania barwnych odbitek próbnych,
– sklasyfikować i scharakteryzować formy drukowe,
– scharakteryzować procesy drukowania,
– scharakteryzować odbitki wykonane różnymi technikami drukowania,
– określić różne sposoby wykończania druków,
– scharakteryzować introligatorskie operacje jednostkowe,
– sklasyfikować oprawy introligatorskie,
– scharakteryzować procesy wykonywania opraw,
– scharakteryzować procesy wykonywania opakowań.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

………..…………………………………………

Modułowy program nauczania:

Technik poligraf 311[28]

Moduł:

Podstawy zawodu 311[28].Z1

Jednostka modułowa:

Charakteryzowanie procesów poligraficznych
311[28].Z1.01

Temat: Systemy miar stosowane w poligrafii oraz ich wzajemne relacje.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności wykorzystania różnych systemów miar w poligrafii.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
– wymienić systemy miar stosowane w poligrafii,
– rozpoznać przy pomocy jakich miar poligraficznych zapisana jest dana wartość,
– scharakteryzować system miar monotypowych,
– scharakteryzować system miar typograficznych,
– omówić rolę systemu metrycznego w poligrafii,
– przeliczyć wartości podane w jednostkach typograficznych na metryczne,
– przeliczyć wartości metryczne na jednostki typograficzne,
– dokonać zapisu wartości typograficznej w formie uporządkowanej,
– zmierzyć elementy składu przy pomocy miarki typograficznej.

Metody nauczania–uczenia się:
– pogadanka,
– ćwiczenie praktyczne,
– dyskusja w grupie.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

w grupach 3–4-osobowych.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:
– normy lub inne materiały opisujące miary poligraficzne i zależności pomiędzy nimi,
– miarka typograficzna,
– metryczny przymiar liniowy,
– kartka papieru do obliczeń, długopis, kalkulator,

−−−−

podręcznik dla ucznia.

Przebieg zajęć:
1. Faza wstępna:

– powitanie uczniów, sprawdzenie listy obecności,
– nawiązanie do tematu, przedstawienie celów zajęć,
– zapis tematu do zeszytów.

2. Faza właściwa:

– pogadanka dotycząca historycznego aspektu rozwoju miar stosowanych w poligrafii

oraz zakresu stosowalności poszczególnych systemów miar w poligrafii,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

– dyskusja w grupie na temat zastosowania różnych systemów miar w poszczególnych

działach poligrafii,

– opis sytuacji technologicznej, która będzie stanowić podstawę przeliczeń miar,
– rozdanie uczniom instrukcji do wykonania ćwiczeń i udzielenie odpowiedzi na pytania

dotyczące ćwiczenia,

– rozdanie materiałów do wykonania ćwiczenia,
– wykonywanie przez uczniów ćwiczenia.

3. Faza kończąca:

– prezentowanie wyników obliczeń,
– dyskusja w grupie na temat trudności napotkanych przez uczniów podczas

wykonywania ćwiczenia,

– podsumowanie zajęć.

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Znajdź trzy książki o różnych formatach. W każdej z książek za pomocą metrycznego

przymiaru liniowego zmierz wielkość kolumny. Przelicz te wartości na wartości
w systemie miar typograficznych, a wynik uporządkuj w kolejności: kwarat–cycero–punkt
typograficzny.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Ankieta

Odpowiedz na poniższe pytania. Udzielone odpowiedzi pozwolą ocenić skuteczność

zajęć i dokonać ewentualnych zmian.

1) Czy potrafisz wymienić systemy miar stosowane w poligrafii?

2) Czy potrafisz scharakteryzować każdą z miar stosowanych w poligrafii, wymienić

jej jednostki podstawowe i pochodne?

3) Czy potrafisz przeliczyć miary typograficzne na metryczne?

4) Czy potrafisz przeliczyć miary metryczne na typograficzne?

5) Czy potrafisz zapisać miarę typograficzną w sposób uporządkowany?

6) Czy potrafisz posługiwać się miarką typograficzną?

7) Czy któraś z część zajęć była dla ciebie niezrozumiała? Jeżeli TAK, to która?

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…...…………………………………………

Modułowy program nauczania:

Technik poligraf 311[28]

Moduł:

Podstawy zawodu 311[28].Z1

Jednostka modułowa:

Charakteryzowanie procesów poligraficznych
311[28].Z1.01

Temat: Rozpoznawanie, klasyfikowanie oraz ocena oryginałów przeznaczonych do

reprodukcji poligraficznej.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności rozpoznawania i oceny oryginałów pod kątem reprodukcji

poligraficznej.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
– rozpoznawać oryginały przeznaczone do reprodukcji,
– sklasyfikować oryginały pod względem barwności,
– sklasyfikować oryginały pod względem tonalności,
– sklasyfikować oryginały pod względem przezroczystości podłoża,
– ocenić jakość oryginału pod kątem reprodukcji,
– zdecydować o przydatności oryginału do reprodukcji.

Metody nauczania–uczenia się:
– pogadanka,
– ćwiczenie praktyczne,
– dyskusja w grupie.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

w grupach 3–4-osobowych.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:
– wszelkiego rodzaju oryginały przeznaczone do reprodukcji,
– karta ćwiczenia do wpisania spostrzeżeń i wyników,
– normy lub inne materiały obrazujące podział oryginałów,
– materiały i przybory piśmienne,
– lupa,
– podręcznik dla ucznia.

Przebieg zajęć:
1. Faza wstępna:

– powitanie uczniów, sprawdzenie listy obecności,
– nawiązanie do tematu, przedstawienie celów zajęć,
– zapis tematu do zeszytów.

2. Faza właściwa:

– pogadanka dotycząca podziału oryginałów ze względu na różne kryteria,
– dyskusja w grupie na temat cech oryginałów ich przydatności do reprodukcji

tradycyjnej i elektronicznej,

– opis sytuacji technologicznej, która będzie stanowić podstawę ćwiczeń,
– rozdanie uczniom instrukcji do wykonania ćwiczeń i udzielenie odpowiedzi na pytania

dotyczące ćwiczenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

– rozdanie materiałów do wykonania ćwiczenia,
– wykonywanie przez uczniów ćwiczenia.

3. Faza kończąca:

– prezentowanie wyników ćwiczenia,
– dyskusja w grupie na temat trudności napotkanych przez uczniów podczas

wykonywania ćwiczenia,

– podsumowanie zajęć.

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Wskaż, biorąc za przykłady przedmioty ze swojego otoczenia, różnego rodzaju oryginały

nadające się do reprodukcji.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
– anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych

umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

5. ĆWICZENIA

5.1. Podstawowe pojęcia poligraficzne

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sklasyfikuj wyroby poligraficzne w oparciu o klasyfikację wydawniczą.

Wskazówki do realizacji
Prawidłowe przeprowadzenie ćwiczenia wymaga od nauczyciela wcześniejszego

przygotowania pomocy dydaktycznych. W przypadku tego ćwiczenia zalecane jest
zgromadzenie odpowiedniej ilości produktów poligraficznych, mniej więcej po równo
reprezentujących każdą grupę wydawniczą. Aby usprawnić przebieg ćwiczenia nauczyciel
może opracować i powielić w odpowiedniej liczbie kartę ćwiczenia, w którą uczeń wpisuje
swoje spostrzeżenia i wyniki ćwiczenia.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokładnie obejrzeć produkty poligraficzne,
2) zakwalifikować poszczególne produkty do jednej z 3 podstawowych grup,
3) rozpoznać wśród druków periodycznych gazety i czasopisma,
4) rozpoznać wśród druków dziełowych książki i broszury,
5) rozpoznać wśród pozostałych produktów poszczególne rodzaje akcydensów,
6) wskazać produkty, które mogą być równocześnie zaliczone do różnych grup.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pogadanka,
– ćwiczenie praktyczne,
– dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

– wszelkiego rodzaju produkty poligraficzne,
– normy Polskie i Branżowe określające podział wydawniczy produktów,
– lupa,
– podręcznik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Sklasyfikuj wyroby poligraficzne w oparciu o klasyfikację poligraficzną.

Wskazówki do realizacji
Prawidłowe przeprowadzenie ćwiczenia wymaga od nauczyciela wcześniejszego

przygotowania pomocy dydaktycznych. W przypadku tego ćwiczenia zalecane jest
zgromadzenie odpowiedniej ilości produktów poligraficznych, mniej więcej po równo
reprezentujących każdą grupę poligraficzną. Aby usprawnić przebieg ćwiczenia nauczyciel

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

może opracować i powielić w odpowiedniej liczbie kartę ćwiczenia, w którą uczeń wpisuje
swoje spostrzeżenia i wyniki ćwiczenia.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokładnie obejrzeć produkty poligraficzne,
2) zakwalifikować poszczególne produkty do jednej z 3 podstawowych grup,
3) rozpoznać druki luźne,
4) rozpoznać druki łączone,
5) rozpoznać oprawy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pogadanka,
– ćwiczenie praktyczne,
– dyskusja dydaktyczna.

Wyposażenie stanowiska pracy:

– wszelkiego rodzaju produkty poligraficzne,
– normy Polskie i Branżowe określające podział poligraficzny produktów,
– lupa,
– podręcznik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Dokonaj przeliczeń miar metrycznych na typograficzne na i odwrotnie.

Wskazówki do realizacji
Ć

wiczenie nie wymaga prawie żadnych przygotowań. Co najwyżej nauczyciel może

przygotować i powielić w odpowiedniej liczbie kartę ćwiczenia, służącą do obliczeń.
Dodatkowo można zabezpieczyć pewną liczbę norm lub innych materiałów opisujących
systemy miar w poligrafii, a także miarkę typograficzną oraz materiały i przybory piśmienne.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapisać miarę metryczną w milimetrach,
2) zastosować odpowiedni uproszczony wzór przeliczeniowy,
3) uporządkować otrzymany w punktach typograficznych wynik zapisując go w układzie

kwadraty, cycera i punkty,

4) przeliczyć miarę typograficzną z układu kwadraty, cycera, punkty na punkty

typograficzne,

5) zastosować odpowiedni uproszczony wzór przeliczeniowy,
6) zapisać wynik w milimetrach,
7) dokonać próbnych pomiarów przy pomocy miarki typograficznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenie praktyczne,
– dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

– normy lub inne materiały opisujące miary poligraficzne i zależności pomiędzy nimi,
– karta ćwiczenia służąca do wpisania wyników,
– kartka papieru do obliczeń, długopis, kalkulator,
– przymiar liniowy,
– miarka typograficzna,
– podręcznik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5.2. Charakteryzowanie procesów przygotowalni poligraficznej

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaplanuj operacje i czynności prowadzące do wykonania określonego wyrobu

poligraficznego.

Wskazówki do realizacji
Przygotowanie ćwiczenia ze strony nauczyciela jest proste, wymaga tylko zgromadzenia

odpowiedniej ilości zróżnicowanych produktów poligraficznych, które będą stanowiły
podstawę planowania procesu poligraficznego.

Ze względu na całkowity brak doświadczenia ważna jest aktywna rola nauczyciela

i wręcz współuczestniczenie w procesie planowania. Wynik ćwiczenia jest mniej istotny,
ważna jest próba podjęcia przez ucznia działań, osłuchanie się z fachową nomenklaturą, itp..
Aby usprawnić przebieg ćwiczenia nauczyciel może opracować i powielić w odpowiedniej
liczbie kartę ćwiczenia, w którą uczeń wpisuje swoje spostrzeżenia i wyniki ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować parametry technologiczne przedstawionego produktu poligraficznego,
2) zaplanować operacje i czynności produkcyjne z zakresu przygotowalni poligraficznej,
3) zaplanować operacje i czynności produkcyjne z zakresu procesów drukarskich,
4) zaplanować operacje i czynności produkcyjne z zakresu procesów introligatorskich,
5) przedstawić całość procesu .produkcyjnego w postaci schematu blokowego.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne,
– dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

– wszelkiego rodzaju produkty poligraficzne,
– karta ćwiczenia do wrysowania schematu, uwag, itp.,
– materiały i przybory piśmienne,
– lupa,

–

podręcznik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj, sklasyfikuj i oceń przedstawione oryginały.

Wskazówki do realizacji
Przygotowanie ćwiczenia ze strony nauczyciela wymaga zgromadzenia odpowiedniej

ilości zróżnicowanych oryginałów przeznaczonych do reprodukcji. Należy zadbać o to, żeby
reprezentowane były wszystkie typy oryginałów, a także by wśród oryginałów znalazły się
egzemplarze uszkodzone, brudne – nie nadające się do reprodukcji poligraficznej. Aby

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

usprawnić przebieg ćwiczenia nauczyciel może opracować i powielić w odpowiedniej liczbie
kartę ćwiczenia, w którą uczeń wpisuje swoje spostrzeżenia i wyniki ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokładnie obejrzeć przedstawione oryginały,
2) ocenić czy oryginał ma charakter refleksyjny czy transparentowy,
3) ocenić czy oryginał ma charakter jedno- czy wielotonalny,
4) ocenić czy oryginał ma charakter jedno- czy wielokolorowy,
5) sprawdzić czy oryginał nie ma uszkodzeń mechanicznych i zabrudzeń,
6) zdecydować czy oryginał nadaje się do reprodukcji.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pogadanka,
– ćwiczenie praktyczne,
– dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

– wszelkiego rodzaju oryginały przeznaczone do reprodukcji,
– karta ćwiczenia służąca do wpisania spostrzeżeń i wyników,
– normy lub inne materiały obrazujące podział oryginałów,
– materiały i przybory piśmienne,
– lupa,
– podręcznik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Rozpoznaj, sklasyfikuj i oceń przedstawione formy kopiowe.

Wskazówki do realizacji
Przygotowanie ćwiczenia ze strony nauczyciela wymaga zgromadzenia odpowiedniej

ilości zróżnicowanych form kopiowych pochodzących zarówno z reprodukcji klasycznej, jak
i z naświetlarek. Należy zadbać o to, żeby reprezentowane były wszystkie typy form
kopiowych, a także by wśród form znalazły się egzemplarze uszkodzone, brudne – nie
nadające się do dalszej obróbki. Aby usprawnić przebieg ćwiczenia nauczyciel może
opracować i powielić w odpowiedniej liczbie kartę ćwiczenia, w którą uczeń wpisuje swoje
spostrzeżenia i wyniki ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokładnie obejrzeć przedstawione formy kopiowe,
2) ocenić czy forma kopiowa jest negatywowa czy diapozytywowa,
3) ocenić czy forma kopiowa jest „prawoczytelna” czy „lewoczytelna”,
4) określić czy forma kopiowa pochodzi z fotoreprodukcji czy z naświetlarki,
5) sprawdzić czy forma kopiowa nie posiada uszkodzeń,
6) ocenić pod kątem jakiej techniki drukowania wykonana została dana forma kopiowa.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pogadanka,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

– ćwiczenie praktyczne,
– dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

– wszelkiego rodzaju formy kopiowe pochodzące z różnych źródeł,
– karta ćwiczenia służąca do wpisania spostrzeżeń i wyników,
– materiały i przybory piśmienne,
– lupa,
– podręcznik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

5.3. Charakteryzowanie procesów drukarskich

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj, sklasyfikuj i oceń przedstawione formy drukowe.

Wskazówki do realizacji
Przygotowanie ćwiczenia ze strony nauczyciela wymaga zgromadzenia odpowiedniej

ilości zróżnicowanych form drukowych reprezentujących wszystkie podstawowe oraz
uzupełniające techniki i sposoby drukowania. Należy zadbać o to, by wśród form drukowych
znalazły się egzemplarze uszkodzone, brudne – nie nadające się do drukowania. Aby
usprawnić przebieg ćwiczenia nauczyciel może opracować i powielić w odpowiedniej liczbie
kartę ćwiczenia, w którą uczeń wpisuje swoje spostrzeżenia i wyniki ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokładnie obejrzeć przedstawione formy drukowe,
2) ocenić czy forma drukowa ma charakter wklęsły, płaski czy wypukły,
3) rozpoznać materiał, z którego wykonana jest forma drukowa,
4) określić format formy drukowej,
5) przyporządkować określoną formę do konkretnej techniki drukowania,
6) ocenić formy drukowe pod kątem jakości.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne,
– dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

– wszelkiego rodzaju formy drukowe charakterystyczne dla różnych technik,
– karta ćwiczenia służąca do wpisania spostrzeżeń i wyników,
– materiały i przybory piśmienne,
– lupa,
– podręcznik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj w jakiej technice wykonane są przedstawione druki.

Wskazówki do realizacji
Przygotowanie ćwiczenia ze strony nauczyciela wymaga zgromadzenia odpowiedniej

ilości zróżnicowanych druków wykonanych różnymi technikami drukarskimi, zarówno
podstawowymi, jak i uzupełniającymi. W trakcie ćwiczenia ważna jest aktywna rola
nauczyciela ze względu na małe doświadczenie uczniów w tej dziedzinie. Nauczyciel
powinien każdej grupie osobno wskazywać charakterystyczne cechy druku i wyjaśniać na
jaką technikę drukowania wskazują. Aby usprawnić przebieg ćwiczenia nauczyciel może
opracować i powielić w odpowiedniej liczbie kartę ćwiczenia, w którą uczeń wpisuje swoje
spostrzeżenia i wyniki ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokładnie obejrzeć przedstawione druki nieuzbrojonym okiem i przy pomocy lupy,
2) wyodrębnić charakterystyczne cechy poszczególnych druków,
3) rozpoznać jaką techniką wykonany jest każdy druk.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pogadanka,
– ćwiczenia praktyczne,
– dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

– wszelkiego rodzaju druki wykonane różnymi technikami,
– lupa,
– karta ćwiczenia służąca do wpisania spostrzeżeń i wyników,
– podręcznik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

5.4. Charakteryzowanie procesów introligatorskich

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj jakiego typu operacjom introligatorskim podlegały przedstawione wyroby

poligraficzne. Jakie maszyny introligatorskie mogły być wykorzystane przy ich produkcji.

Wskazówki do realizacji
Przygotowanie ćwiczenia ze strony nauczyciela wymaga zgromadzenia odpowiedniej

ilości zróżnicowanych produktów poligraficznych, które podlegały różnorodnym procesom
introligatorskim.

Ze względu na całkowity brak doświadczenia ważna jest aktywna rola nauczyciela

i wręcz współuczestniczenie w procesie planowania. Wynik ćwiczenia jest mniej istotny,
ważna jest próba podjęcia przez ucznia działań, osłuchanie się z fachową nomenklaturą, itp..

Aby usprawnić przebieg ćwiczenia nauczyciel może opracować i powielić

w odpowiedniej liczbie kartę ćwiczenia, w którą uczeń wpisuje swoje spostrzeżenia i wyniki
ć

wiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obejrzeć dokładnie każdy z przestawionych mu produktów poligraficznych,
2) wyodrębnić procesy introligatorskie, jakim podlegały poszczególne produkty,
3) uporządkować te procesy w kolejności technologicznej,
4) wykonać technologiczny schemat blokowy procesów introligatorskich, jakim podlegał

dany produkt,

5) do każdego procesu zaproponować odpowiednią maszynę introligatorską.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pogadanka,
– ćwiczenia praktyczne,
– dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

– zróżnicowane produkty poligraficzne podlegające obróbce introligatorskiej,
– materiały informacyjno-reklamowe dotyczące maszyn introligatorskich,
– karta ćwiczenia służąca do wpisania spostrzeżeń i wyników,
– materiały i przybory piśmienne,
– lupa,
– poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj, sklasyfikuj i oceń przedstawione oprawy introligatorskie.

Wskazówki do realizacji
Przygotowanie ćwiczenia ze strony nauczyciela wymaga zgromadzenia odpowiedniej

ilości zróżnicowanych opraw reprezentujących wszystkie ich typy. Należy zadbać o to, by
wśród opraw znalazły się egzemplarze uszkodzone, brudne – nie nadające się do

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

użytkowania. Aby usprawnić przebieg ćwiczenia nauczyciel może opracować i powielić
w odpowiedniej liczbie kartę ćwiczenia, w którą uczeń wpisuje swoje spostrzeżenia i wyniki
ć

wiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokładnie obejrzeć przedstawione oprawy introligatorskie,
2) wyodrębnić charakterystyczne cechy każdej z opraw,
3) rozpoznać jaki typ kompletowania składek zastosowano w oprawie,
4) rozpoznać w jaki sposób połączono składki,
5) określić konstrukcje okładki,
6) określić w jaki sposób połączono okładkę z wkładem,
7) przyporządkować oprawę do określonej grupy,
8) rozpoznać czy w oprawie występują dodatkowe elementy opraw,
9) ocenić jakość wykonania oprawy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pogadanka,
– ćwiczenia praktyczne,
– dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

– wszelkiego rodzaju oprawy introligatorskie,
– karta ćwiczenia służąca do wpisania spostrzeżeń i wyników,
– materiały i przybory piśmienne,
– lupa,
– podręcznik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Zaprojektuj konstrukcję opakowania zgodną z założeniami technologicznymi.

Wskazówki do realizacji
Prawidłowe przeprowadzenie ćwiczenia wymaga od nauczyciela wcześniejszego

przygotowania odpowiednich materiałów w postaci kartonu, nożyczek, nożyków, itp.. Zaleca
się również przygotowanie odpowiedniej liczby założeń technologicznych charakteryzujących
projektowane opakowanie. Powinny się w nim znaleźć m.in. wielkość, kształt, sposób
zamykania, itp.. Dodatkową pomocą mogą być też gotowe akcydensy opakowaniowe
wszelkiego rodzaju.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować przedstawione mu założenia technologiczne,
2) narysować wstępne projekty opakowania,
3) wybrać jeden z projektów,
4) narysować na kartonie siatkę opakowania w naturalnej skali i zwymiarować ją,
5) wyciąć siatkę opakowania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

6) połączyć opakowanie dowolną metodą,
7) ocenić konstrukcję, funkcjonalność i estetykę swojego projektu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne,
– dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

– założenia technologiczne do produkcji opakowań,
– materiały i przybory do kreślenia,
– arkusze kartonu o gramaturze 200–250 g/m

2

,

– przymiar liniowy,
– nożyczki,
– nożyk introligatorski,
– klej, zszywacz,
– poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Charakteryzowanie procesów
poligraficznych”

Test składa się z dwudziestu zadań wielokrotnego wyboru:, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 16, 17, 18, 19, 20 są z poziomu
podstawowego,

−

zadania 5 i 15 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą poprawną odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

– dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,
– dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,
– dobry – za rozwiązanie co najmniej 16 zadań, w tym przynajmniej jednego z poziomu

ponadpodstawowego,

– bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 19 zadań, w tym obu z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. a, 4. d, 5. b, 6. d, 7. b, 8. a, 9. a, 10. b, 11. c,
12. a, 13. d, 14. b, 15. c, 16. c, 17. a, 18. b, 19. a, 20. a.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia uczniów)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Rozpoznać druki zgodnie
z klasyfikacją wydawniczą

B

P

c

2

Dokonać podziału druków
periodycznych

B

P

a

3

Określić liczbę stron właściwą dla
broszury

B

P

a

4

Określić wielkość punktu
typograficznego w milimetrach

B

P

d

5

Przeliczyć milimetry na punkty
typograficzne

C

PP

b

6

Wskazać efekty zmian w zakresie
przygotowalni poligraficznej

B

P

d

7

Określić technologię dominującą we
współczesnej przygotowalni
poligraficznej

B

P

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

8

Przyporządkować oryginały pod
kątem charakteru obrazu

B

P

a

9

Wskazać efekt końcowy pracy działu
fotoreprodukcji klasycznej

C

P

a

10

Określić jakie półprodukty
poligraficzne można wykonać przy
użyciu systemu DTP

B

P

c

11

Wskazać typ formy wypukłej
stosowanej praktycznie w produkcji
poligraficznej

B

P

c

12

Dokonać podziału form drukowych
offsetowych pod katem
zastosowanego podłoża

B

P

a

13

Dokonać podziału współcześnie
stosowanych technik drukarskich

B

P

d

14

Wymienić wklęsłe techniki
drukowania

A

P

b

15

Ocenić moment, w którym kończy się
operacja wykonania „przyrządzania
drukarskiego”

D

PP

c

16

Określić możliwości dotyczące
kształtu wykrojnika

B

P

c

17

Określić produkt poligraficzny, dla
którego charakterystyczna jest
operacja złamywania

B

P

a

18

Wymienić najczęściej stosowane
operacje uszlachetniania produktów
poligraficznych

B

P

b

19

Rozpoznać okładki zaklasyfikowane
do grupy okładek jednolitych

A

P

a

20

Dobrać rodzaj okładki na podstawie
danych technologicznych

C

P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Przed rozpoczęciem sprawdzianu przedstaw uczniom zasady przebiegu testowania.
3. Podkreśl wagę samodzielnego rozwiązywania zadań testowych.
4. Rozdaj uczniom przygotowane dla nich materiały (instrukcję, zestaw zadań testowych,

kartę odpowiedzi).

5. Udziel odpowiedzi na pytania formalne uczniów.
6. Przypomnij o upływającym czasie na 10 i 5 minut przed zakończeniem sprawdzianu.
7. Po zakończeniu testu przed czasem uczeń podnosi rękę i czeka aż nauczyciel odbierze od

niego pracę.

8. Po upływie czasu sprawdzianu poproś uczniów o odłożenie przyborów do pisania.
9. Zbierz od uczniów karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 min.
9. Po zakończeniu testu podnieś rękę i zaczekaj aż nauczyciel odbierze od Ciebie pracę.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

– instrukcja,
– zestaw zadań testowych,
– karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Klasyfikacja wydawnicza produktów poligraficznych rozróżnia druki

a)

gazetowe, książkowe, opakowaniowe.

b)

typograficzne, offsetowe, rotograwiurowe.

c)

periodyczne, dziełowe, akcydensowe.

d)

luźne, zwarte, łączone.

2. Druki periodyczne dzielimy na

a)

gazety i czasopisma.

b)

dzienniki i tygodniki.

c)

książki i broszury.

d)

gazety półformatowe i gazety pełnoformatowe.

3. Broszura to wydanie nieperiodyczne o liczbie stron

a)

od 4 do 48.

b)

od 4 do 64.

c)

od 8 do 64.

d)

do 128.

4. Jeden punkt typograficzny to około

a)

1,8 mm.

b)

0,736 mm.

c)

0,637 mm.

d)

0,376 mm.

5. Wielkość 300 mm odpowiada w przybliżeniu

a)

376 punktom typograficznych.

b)

800 punktom typograficznych.

c)

1 128 punktom typograficznych.

d)

8 000 punktom typograficznych.

6. Jednym z efektów zmian w przygotowalni poligraficznej jest

a)

przeniesienie wszystkich procesów poligraficznych do drukarni.

b)

rozpowszechnienie aparatów fotoreprodukcyjnych.

c)

ograniczenie zastosowania techniki offsetowej.

d)

praktyczne wyeliminowanie z przemysłu składu gorącego.

7. Współczesne technologicznie składanie testów oparte jest na wykorzystaniu

a)

składu gorącego.

b)

systemów DTP.

c)

fotonaświetlarek III generacji.

d)

składopisów i fototytularek.

8. Pod względem charakteru obrazu oryginały klasyfikujemy jako

a)

jednotonalne i wielotonalne.

b)

przezroczyste i zamazane.

c)

cienkie i grube.

d)

analogowe i cyfrowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

9. Efektem końcowym pracy działu fotoreprodukcji klasycznej jest

a)

diapozytyw lub negatyw.

b)

zrastrowany pozytyw.

c)

forma drukowa.

d)

montaż elektroniczny.

10. Przy zastosowaniu systemu DTP można wykonać

a)

wydruki typograficzne.

b)

dowolną formę drukową.

c)

dowolną formę kopiową.

d)

przygotowalnię poligraficzną tylko pod kątem offsetu.

11. Jedyne praktycznie stosowane obecnie w przemyśle formy wypukłe to

a)

formy sterotypowe.

b)

klisze chemigraficzne cynkowe.

c)

formy fotopolimerowe.

d)

formy ze składu gorącego.

12. Pod względem rodzaju podłoża zastosowanego materiału, płyty offsetowe możemy podzielić na

a)

jednometalowe i wielometalowe.

b)

jednometalowe i czterometalowee.

c)

plastikowe i papierowe.

d)

papierowe i fotopolimerowe.

13. Współcześnie stosowane techniki drukarskie można podzielić na

a)

dociskowe i elektroniczne.

b)

kreatywne i reprodukcyjne.

c)

laserowe i natryskowe.

d)

analogowe i cyfrowe.

14. Do technik drukowania wklęsłego zaliczamy

a)

sitodruk, tamopodruk oraz risografię.

b)

rotograwiurę, stalodruk i tampondruk.

c)

stalodruk litografię oraz kserografię.

d)

rotograwiurę, wklęsłodruk oraz sitodruk.

15. Operacja wykonania „narządu drukarskiego” kończy się w momencie

a)

założenia formy drukowej na maszynę.

b)

zakończenia drukowania nakładu.

c)

wykonania pierwszej prawidłowej odbitki.

d)

dobrania odpowiedniego koloru farby.

16. Wykrawanie może być realizowane

a)

po liniach prostych.

b)

po liniach łamanych.

c)

wzdłuż dowolnej krzywej.

d)

wyłącznie po krzywych zamkniętych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

17. Operacja złamywania jest charakterystyczna dla

a)

produkcji broszur.

b)

produkcji opakowań.

c)

produkcji bloczków.

d)

produkcji kalendarzy planszowych.

18. Najczęściej stosowane operacje uszlachetniania produktów poligraficznych to

a)

lakierowanie, kalandrowanie, malowanie.

b)

lakierowanie, foliowanie, impregnowanie.

c)

natryskiwanie, laminowanie, prasowanie.

d)

tłoczenie, kalibrowanie, gładzenie.

19. Wśród okładek jednolitych rozróżniamy

a)

zeszytowe, przylegające, zakrywające i jednolite specjalne.

b)

broszurowe, przylegające, odkrywające i jednolite zwykłe.

c)

twarde, miękkie, obwolutowe i obejmujące.

d)

proste, złożone, obwolutowe i jednolite książkowe.

20. Wkład skompletowany metodą „składka w składkę” i zszyty drutem z okładką to

a)

oprawa zeszytowa.

b)

oprawa specjalna.

c)

oprawa złożona.

d)

oprawa zakrywająca.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………........………………………………

Charakteryzowanie procesów poligraficznych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

Test 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Charakteryzowanie
materiałów poligraficznych”

Test składa się z dwudziestu zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 18, 19, 20 są z poziomu
podstawowego,

−

zadanie 17 jest z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą poprawną odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

– dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,
– dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,
– dobry – za rozwiązanie co najmniej 16 zadań, w tym zadania z poziomu

ponadpodstawowego,

– bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 19 zadań, w tym zadania z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. c, 4. c, 5. b, 6. a, 7. c, 8. a, 9. d, 10. b, 11. d,
12. a, 13. c, 14. b, 15. c, 16. d, 17. c, 18. c, 19. d, 20. a.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia uczniów)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Rozpoznać druki zgodnie
z klasyfikacją poligraficzną

A

P

a

2

Określić częstotliwość ukazywania się
gazety

B

P

b

3

Określić przynależność gazety
z punktu widzenia podziału
poligraficznego

B

P

c

4

Określić wzajemną relację punktu
typograficznego i kwadratu

B

P

c

5

Przeliczyć punkty typograficzne na
milimetry

C

P

b

6

Zdefiniować pojęcie Prepress-u

A

P

a

7

Określić sposób składania i łamania
tekstów we współczesnej
przygotowalni poligraficznej

B

P

c

8

Dokonać podziału oryginałów pod
względem sposobu obserwacji

C

P

a

9

Określić rolę skanera w systemie DTP

B

P

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

10

Wskazać w systemie DTP elementy
niezbędne do wykonania formy
kopiowej

B

P

b

11

Wskazać techniki drukowania,
w których stosuje się formy wypukłe

B

P

d

12

Wskazać parametry, od których zależy
nasilenie barwy w drukowaniu
wklęsłym

B

P

a

13

Dokonać podziału analogowych
technik drukowania

B

P

c

14

Wyjaśnić na czym polega istota
drukowania sitowego

B

P

b

15

Określić cel stosowania odbitek
próbnych

C

P

c

16

Dokonać podziału wykrojników
stosowanych w introligatorstwie

B

P

d

17

Ustalić ilość stronic składki
w zależności od liczby złamów

C

PP

c

18

Określić sposób uszlachetniania
wyrobu poligraficznego poprzez
lakierowanie

B

P

c

19

Rozpoznać okładki zaklasyfikowane
do grupy okładek łączonych

A

P

d

20

Dobrać rodzaj oprawy do
wydawnictwa dziełowego

B

P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Przed rozpoczęciem sprawdzianu przedstaw uczniom zasady przebiegu testowania.
3. Podkreśl wagę samodzielnego rozwiązywania zadań testowych.
4. Rozdaj uczniom przygotowane dla nich materiały (instrukcję, zestaw zadań testowych,

kartę odpowiedzi).

5. Udziel odpowiedzi na pytania formalne uczniów.
6. Przypomnij o upływającym czasie na 10 i 5 minut przed zakończeniem sprawdzianu.
7. Po zakończeniu testu przed czasem uczeń podnosi rękę i czeka aż nauczyciel odbierze od

niego pracę.

8. Po upływie czasu sprawdzianu poproś uczniów o odłożenie przyborów do pisania.
9. Zbierz od uczniów karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 min.
9. Po zakończeniu testu podnieś rękę i zaczekaj aż nauczyciel odbierze od Ciebie pracę.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

– instrukcja,
– zestaw zadań testowych,
– karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Klasyfikacja poligraficzna produktów poligraficznych rozróżnia druki

a)

luźne, łączone, oprawy.

b)

analogowe, cyfrowe, kserograficzne.

c)

periodyczne, dziełowe, opakowaniowe.

d)

czarno-białe, barwne, mieszane.

2. Gazeta to druk periodyczny ukazujący się

a)

codziennie.

b)

częściej niż dwa razy w tygodniu.

c)

5 lub 6 razy w tygodniu.

d)

co najmniej 20 razy w miesiącu.

3. Z punktu widzenia podziału poligraficznego gazeta to druk

a)

luźny.

b)

łączony.

c)

luźny lub łączony.

d)

łączony lub oprawa.

4. Jeden kwadrat odpowiada

a)

4 punktom typograficznym.

b)

12 punktom typograficznym.

c)

48 punktom typograficznym.

d)

100 punktom typograficznym.

5. Wielkości 160 punktów typograficznych odpowiada w przybliżeniu

a)

33 mm.

b)

60 mm.

c)

480 mm.

d)

600 mm.

6. Prepress to inaczej

a)

przygotowanie do drukowania.

b)

drukowanie wstępne.

c)

produkcja form drukowych.

d)

wszystkie operacje po drukowaniu.

7. Składanie i łamanie tekstów we współczesnej przygotowalni poligraficznej oparte jest na

zastosowaniu
a)

systemów CTFP.

b)

systemów PDT.

c)

systemów DTP.

d)

systemów CTPP.

8. Pod względem sposobu obserwacji oryginały możemy podzielić na

a)

refleksyjne i transparentowe.

b)

błyszczące i matowe.

c)

cyfrowe i klasyczne.

d)

wielobarwne i wielokolorowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

9. Zadaniem skanera cyfrowego pracującego w systemie DTP jest

a)

przetworzenie oryginału na formę drukową.

b)

obróbka elektroniczna i wywołanie oryginału.

c)

naświetlenie oryginału w postaci formy kopiowej.

d)

zdigitalizowanie oryginału i przekazanie go do systemu DTP.

10. Aby wyprodukować formę kopiową za pomocą sytemu DTP

a)

niezbędny jest skaner bębnowy.

b)

niezbędny jest co najmniej 1 komputer.

c)

niezbędne jest urządzenie do wykonywania odbitek proof.

d)

niezbędna jest drukarka laserowa.

11. Wypukłe formy drukowe znajdują zastosowanie w technice

a)

typograficznej, offsetowej oraz rotograwiurowej.

b)

fleksograficznej, sitowej oraz stalodrukowej.

c)

offsetowej, risograficznej oraz typograficznej.

d)

typograficznej, typooffsetowej oraz fleksograficznej.

12. Nasilenie barwy uzyskane z formy wklęsłej zależy od

a)

głębokości i powierzchni kałamarzyka.

b)

siły docisku kałamarzyka do podłoża.

c)

stopnia wyszlifowania formy.

d)

kształtu kałamarzyka.

13. Klasyczne, analogowe techniki drukowania można podzielić na

a)

kontaktowe i bezkontaktowe.

b)

natryskowe i dociskowe.

c)

wypukłe, wklęsłe i płaskie.

d)

analogowe i cyfrowe.

14. Drukowanie sitowe polega na

a)

natryskiwaniu podłoża farbą przez sito.

b)

przeciskaniu farby przez drożne oczka w sicie.

c)

naświetlaniu podłoża przez drożne miejsca na sicie.

d)

polewaniu sita farba o odpowiedniej konsystencji.

15. Wykonanie odbitek próbnych ma na celu

a)

wydrukowanie nakładu wraz z odpowiednim zapasem odbitek.

b)

klimatyzowanie arkuszy papieru.

c)

doprowadzenie do właściwej jakości wydruków.

d)

rozgrzanie maszyny drukującej.

16. Rozróżniamy następujące rodzaje wykrojników

a)

płytowe, okrągłe oraz liniowe.

b)

przelotowe, nieprzelotowe oraz zamknięte.

c)

rotacyjne, bębnowe oraz zwojowe.

d)

płytowe, przelotowe oraz rotacyjne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

17. Wykonując 4 złamy prostopadłe uzyskujemy składkę

a)

8 stronicową.

b)

16 stronicową.

c)

32 stronicową.

d)

64 stronicową.

18. Lakierowanie wyrobu poligraficznego może być realizowane za pomocą

a)

urządzenia natryskowego lub ręcznie.

b)

laminarki lub ręcznie.

c)

lakierówki lub maszyny drukarskiej.

d)

lakierówki lub ręcznie.

19. Wśród okładek łączonych wyróżnia się

a)

zeszytowe, jednorodne, złożone, twarde.

b)

broszurowe, miękkie, kombinowane, łączone nićmi.

c)

łączone merlą, niejednorodne, kombinowane, zeszytowe.

d)

łączone lamówką, jednorodne, kombinowane, specjalne.

20. Najczęściej stosowanym typem oprawy przy wydawnictwach dziełowych jest

a)

oprawa złożona.

b)

oprawa zeszytowa.

c)

oprawa łączona lamówką.

d)

oprawa specjalna.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………........………………………………

Charakteryzowanie procesów poligraficznych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

7. LITERATURA

1. Boratyński K., Kwintkiewicz M.: Maszyny i urządzenia reprodukcyjne. WSiP, Warszawa 1984
2. Buczyński L.: Komputerowe urządzenia peryferyjne. AnnaPol, Warszawa 2003
3. Buczyński L.: Skanery i skanowanie. Wydawnictwo Mikom, Warszawa 2005
4. Cichocki L., Pawlicki T., Ruczka I.: Poligraficzny słownik terminologiczny. Polska Izba

Druku, Warszawa 1999

5. Ciupalski S.: Maszyny drukujące konwencjonalne. Oficyna Wydawnicza Politechniki

Warszawskiej, Warszawa 2001

6. Ciupalski S.: Maszyny offsetowe zwojowe. Oficyna Wydawnicza Politechniki

Warszawskiej, Warszawa 2000

7. Czichon H., Czichon M.,: Technologia form offsetowych. Oficyna Wydawnicza

Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2002

8. Czichon H., Magdzik S., Jakucewicz S.: Formy drukowe. WSiP, Warszawa 1996
9. Jakucewicz S., Magdzik S.: Materiałoznawstwo dla szkół poligraficznych. WSiP,

Warszawa 2001

10. Jakucewicz S., Magdzik S.: Podstawy poligrafii. WSiP, Warszawa 1997
11. Kamiński B.: Cyfrowy prepress, drukowanie i procesy wykończeniowe. Translator,

Warszawa 2005

12. Kamiński B.: Nowoczesny prepress. Translator, Warszawa 2006
13. Kamiński B.: Skanowanie i fotografia cyfrowa. Translator, Warszawa 2001
14. Kołak J., Ostrowski J.:, Maszyny i urządzenia. Maszynoznawstwo poligraficzne dla

introligatorów, WSiP, Warszawa 1990

15. Krupa R., Stanuch S.: ABC komputerowo-drukarsko-wydawnicze. Sponsor, Kraków 1994
16. Kwaśny A.: DTP. Księga eksperta. Helion, Gliwice 2002
17. Magdzik S., Jakucewicz S.: Podstawy poligrafii. WSiP, Warszawa 1999
18. McCue C.: Profesjonalny druk. Przygotowanie materiałów. Helion, Gliwice 2007
19. Poligrafia procesy i technika. Tłumaczenie ze słowackiego. COBRPP, Warszawa 2002
20. Sroka W. (red.): Poligrafia współczesna. Weka, Warszawa 2003

Literatura metodyczna
1. Arends R. I.: Uczymy się nauczać. WSiP, Warszawa 1994
2. Moos J., Koludo A. (red.): Metody aktywizujące z uwzględnieniem technologii

informacyjnej w kształceniu dorosłych. Stowarzyszenie Dyrektorów i Nauczycieli
Centrów Kształcenia Praktycznego – Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli
i Kształcenia Praktycznego, Łódź 2006

3. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. BKKK, Warszawa 1997