ZAKRES REGULACJI PRAWNEJ
ZAKRES REGULACJI PRAWNEJ
REGULACJE MIĘDZYNARODOWE
REGULACJE MIĘDZYNARODOWE
REGULACJE MIĘDZYNARODOWE
REGULACJE MIĘDZYNARODOWE
KONWENCJA RAMOWA
KONWENCJA RAMOWA
KONWENCJA RAMOWA
KONWENCJA RAMOWA ---- Rio 1992
Rio 1992
Rio 1992
Rio 1992
Konwencje sektorowe
• Ochrona ekosystemów
– obszary podmokłe (Ramsar 1971)
REGULACJE MIĘDZYNARODOWE
REGULACJE MIĘDZYNARODOWE
REGULACJE MIĘDZYNARODOWE
REGULACJE MIĘDZYNARODOWE
KONWENCJA RAMOWA
KONWENCJA RAMOWA
KONWENCJA RAMOWA
KONWENCJA RAMOWA ---- Rio 1992
Rio 1992
Rio 1992
Rio 1992
Konwencje sektorowe
• Ochrona ekosystemów
– obszary podmokłe (Ramsar 1971)
– obszary podmokłe (Ramsar 1971)
– Światowe Dziedzictwo Ludzkości (Paryż
1972)
• Ochrona gatunkowa
– gatunki europejskie (Berno 1979)
– CITES (Waszyngton 1973)
REGULACJE WSPÓLNOTOWE
REGULACJE WSPÓLNOTOWE
REGULACJE WSPÓLNOTOWE
REGULACJE WSPÓLNOTOWE
– obszary podmokłe (Ramsar 1971)
– Światowe Dziedzictwo Ludzkości (Paryż
1972)
• Ochrona gatunkowa
– gatunki europejskie (Berno 1979)
– CITES (Waszyngton 1973)
REGULACJE WSPÓLNOTOWE
REGULACJE WSPÓLNOTOWE
REGULACJE WSPÓLNOTOWE
REGULACJE WSPÓLNOTOWE
KONWENCJA
KONWENCJA
KONWENCJA
KONWENCJA
z RIO DE JANEIRO
z RIO DE JANEIRO
z RIO DE JANEIRO
z RIO DE JANEIRO ---- 1992
1992
1992
1992
KONWENCJA
KONWENCJA
KONWENCJA
KONWENCJA
z RIO DE JANEIRO
z RIO DE JANEIRO
z RIO DE JANEIRO
z RIO DE JANEIRO ---- 1992
1992
1992
1992
ochrona ró
ż
norodno
ś
ci
biologicznej
Konwencja z Rio
Konwencja z Rio
●
Cele Konwencji –
• ochrona ró
ż
norodno
ś
ci biologicznej,
• umiarkowane u
ż
ytkowanie jej elementów
• podział korzy
ś
ci wynikaj
ą
cych z wykorzystania
zasobów genetycznych i transfer stosowanych
technologii, z uwzgl
ę
dnieniem wszystkich praw do
●
Cele Konwencji –
• ochrona ró
ż
norodno
ś
ci biologicznej,
• umiarkowane u
ż
ytkowanie jej elementów
• podział korzy
ś
ci wynikaj
ą
cych z wykorzystania
zasobów genetycznych i transfer stosowanych
technologii, z uwzgl
ę
dnieniem wszystkich praw do
technologii, z uwzgl
ę
dnieniem wszystkich praw do
tych zasobów i technologii
●
Trzy poziomy organizacji ochrony przyrody, pod
k
ą
tem zachowania ró
ż
norodno
ś
ci : genetyczny,
gatunkowy i krajobrazowy
●
Typy
ś
rodków ochronnych –
•
ś
rodki o charakterze "in situ"
•
ś
rodki o charakterze "ex situ"
technologii, z uwzgl
ę
dnieniem wszystkich praw do
tych zasobów i technologii
●
Trzy poziomy organizacji ochrony przyrody, pod
k
ą
tem zachowania ró
ż
norodno
ś
ci : genetyczny,
gatunkowy i krajobrazowy
●
Typy
ś
rodków ochronnych –
•
ś
rodki o charakterze "in situ"
•
ś
rodki o charakterze "ex situ"
Konwencja ramsarska
Konwencja ramsarska
KONWENCJA o obszarach wodno-
błotnych maj
ą
cych znaczenie mi
ę
dzynaro-
dowe, zwłaszcza jako
ś
rodowisko
ż
yciowe
ptactwa wodnego
• Pa
ń
stwa wskazuj
ą
odpowiednie obszary w
KONWENCJA o obszarach wodno-
błotnych maj
ą
cych znaczenie mi
ę
dzynaro-
dowe, zwłaszcza jako
ś
rodowisko
ż
yciowe
ptactwa wodnego
• Pa
ń
stwa wskazuj
ą
odpowiednie obszary w
• Pa
ń
stwa wskazuj
ą
odpowiednie obszary w
celu wł
ą
czenia ich do Spisu Obszarów
Wodno-Błotnych o Mi
ę
dzynarodowym
Znaczeniu
• realizacja celów konwencji poprzez
obj
ę
cie ochron
ą
na podstawie prawa
wewn
ę
trznego
• Pa
ń
stwa wskazuj
ą
odpowiednie obszary w
celu wł
ą
czenia ich do Spisu Obszarów
Wodno-Błotnych o Mi
ę
dzynarodowym
Znaczeniu
• realizacja celów konwencji poprzez
obj
ę
cie ochron
ą
na podstawie prawa
wewn
ę
trznego
• opracowanie i wdro
ż
enie krajowej polityki
ochrony gatunków i ich siedlisk - w szczególno
ś
ci
zagro
ż
onych, endemicznych i w
ę
drownych
Konwencja o ochronie gatunków
dzikiej fauny i flory europejskiej
oraz ich siedlisk naturalnych
Berno, 19 wrzesień 1979
zagro
ż
onych, endemicznych i w
ę
drownych
• uwzgl
ę
dnianie wymaga
ń
ochrony w aktach planowa-
nia przestrzennego, polityki gospodarczej i przy
ustanawianiu standardów imisyjnych
• wprowadzenie
ś
rodków ochrony siedlisk, w
szczególno
ś
ci gatunków zagro
ż
onych i słu
żą
cych
gatunkom w
ę
drownym
KONWENCJA
O MIĘDZYNARODOWYM
HANDLU DZIKIMI ZWIE-
RZĘTAMI I ROŚLINAMI
GATUNKÓW ZAGROŻO-
Konwencja
CITES
Konwencja
CITES
GATUNKÓW ZAGROŻO-
NYCH WYGINIĘCIEM
ustalenie list gatunków zagrożonych wyginięciem,
które są lub mogą być przedmiotem handlu
obrót tylko na podstawie zezwolenia eksportowego i
zezwolenia importowego
obowiązek wprowadzenia sankcji karnych
PRAWO EU
PRAWO EU
•• dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr
dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr
2009/147/WE z 30 listopada 2009 r. w sprawie
2009/147/WE z 30 listopada 2009 r. w sprawie
ochrony dzikiego ptactwa
ochrony dzikiego ptactwa
• dyrektywa 92/43 z 21 maja 1992 r. w sprawie
ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i
flory
• rozporządzenie
3254/91/EWG
z 4 listopada 1991 r.
•• dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr
dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr
2009/147/WE z 30 listopada 2009 r. w sprawie
2009/147/WE z 30 listopada 2009 r. w sprawie
ochrony dzikiego ptactwa
ochrony dzikiego ptactwa
• dyrektywa 92/43 z 21 maja 1992 r. w sprawie
ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i
flory
• rozporządzenie
3254/91/EWG
z 4 listopada 1991 r.
• rozporządzenie
3254/91/EWG
z 4 listopada 1991 r.
– zakaz używania potrzasków…
• rozporz
ą
dzenie 338/97/WE z 9 grudnia 1996 r. -
ochrona gatunków dzikiej fauny i flory w drodze
regulacji handlu nimi
• rozporządzenie 708/2007/WE z 11 czerwca 2007
- w
ykorzystanie w akwakulturze gatunków obcych i
niewyst
ę
puj
ą
cych miejscowo
• rozporządzenie
3254/91/EWG
z 4 listopada 1991 r.
– zakaz używania potrzasków…
• rozporz
ą
dzenie 338/97/WE z 9 grudnia 1996 r. -
ochrona gatunków dzikiej fauny i flory w drodze
regulacji handlu nimi
• rozporządzenie 708/2007/WE z 11 czerwca 2007
- w
ykorzystanie w akwakulturze gatunków obcych i
niewyst
ę
puj
ą
cych miejscowo
D
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i
yrektywa Parlamentu Europejskiego i
Rady nr
Rady nr 2009/147/WE z 30 listopada 2009
2009/147/WE z 30 listopada 2009
w sprawie ochrony dzikiego ptactwa
w sprawie ochrony dzikiego ptactwa
D
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i
yrektywa Parlamentu Europejskiego i
Rady nr
Rady nr 2009/147/WE z 30 listopada 2009
2009/147/WE z 30 listopada 2009
w sprawie ochrony dzikiego ptactwa
w sprawie ochrony dzikiego ptactwa
• ochrona i zachowanie wszystkich populacji
ptaków naturalnie występujących w stanie
dzikim
• prawne uregulowanie zasad handlu i
• ochrona i zachowanie wszystkich populacji
ptaków naturalnie występujących w stanie
dzikim
• prawne uregulowanie zasad handlu i
• prawne uregulowanie zasad handlu i
pozyskiwania ptaków łownych
• przeciwdziałanie niedopuszczalnym
metodom łapania i zabijania ptaków
• obowiązek wytypowania ostoi ptaków
(OSO), włączanych do sieci Natura 2000
• prawne uregulowanie zasad handlu i
pozyskiwania ptaków łownych
• przeciwdziałanie niedopuszczalnym
metodom łapania i zabijania ptaków
• obowiązek wytypowania ostoi ptaków
(OSO), włączanych do sieci Natura 2000
DYREKTYWA 92/43 z 21 maja 1992 r.
w sprawie ochrony siedlisk
naturalnych
oraz dzikiej fauny i flory
w sprawie ochrony siedlisk
naturalnych
oraz dzikiej fauny i flory
Podstawowe cele
Podstawowe cele
• zapewnienie ró
ż
norodno
ś
ci biologicznej
poprzez ochron
ę
siedlisk naturalnych
oraz dzikiej fauny i flory
• zapewnienie ró
ż
norodno
ś
ci biologicznej
poprzez ochron
ę
siedlisk naturalnych
oraz dzikiej fauny i flory
• w ramach spójnej funkcjonalnie sieci
obszarów chronionych NATURA 2000
• w ramach spójnej funkcjonalnie sieci
obszarów chronionych NATURA 2000
USTAWA
z dnia 16 kwietnia 2004 r.
o ochronie przyrody
USTAWA
z dnia 16 kwietnia 2004 r.
o ochronie przyrody
Zakres obowi
ą
zywania (art.2.1) –
Zakres obowi
ą
zywania (art.2.1) –
Zakres obowi
ą
zywania (art.2.1) –
• ochrona przyrody to zachowanie,
zrównowa
ż
one u
ż
ytkowanie oraz
odnawianie -
• zasobów, tworów i składników
przyrody
Zakres obowi
ą
zywania (art.2.1) –
• ochrona przyrody to zachowanie,
zrównowa
ż
one u
ż
ytkowanie oraz
odnawianie -
• zasobów, tworów i składników
przyrody
Zasoby, twory i składniki przyrody
Zasoby, twory i składniki przyrody
dziko wyst
ę
puj
ą
ce ro
ś
liny, zwierz
ę
ta i grzyby
ro
ś
liny, zwierz
ę
ta i grzyby obj
ę
te ochron
ą
gatunkow
ą
zwierz
ę
ta prowadz
ą
ce w
ę
drowny tryb
ż
ycia
siedliska przyrodnicze
siedliska zagro
ż
onych wygini
ę
ciem, rzadkich
dziko wyst
ę
puj
ą
ce ro
ś
liny, zwierz
ę
ta i grzyby
ro
ś
liny, zwierz
ę
ta i grzyby obj
ę
te ochron
ą
gatunkow
ą
zwierz
ę
ta prowadz
ą
ce w
ę
drowny tryb
ż
ycia
siedliska przyrodnicze
siedliska zagro
ż
onych wygini
ę
ciem, rzadkich
siedliska zagro
ż
onych wygini
ę
ciem, rzadkich
i chronionych gatunków ro
ś
lin, zwierz
ą
t i
grzybów
twory przyrody
ż
ywej i nieo
ż
ywionej oraz
kopalne szcz
ą
tki ro
ś
lin i zwierz
ą
t
krajobraz
ziele
ń
w miastach i wsiach
zadrzewienia
siedliska zagro
ż
onych wygini
ę
ciem, rzadkich
i chronionych gatunków ro
ś
lin, zwierz
ą
t i
grzybów
twory przyrody
ż
ywej i nieo
ż
ywionej oraz
kopalne szcz
ą
tki ro
ś
lin i zwierz
ą
t
krajobraz
ziele
ń
w miastach i wsiach
zadrzewienia
Cele ochrony przyrody –
zachowawcze (art.2.2)
Cele ochrony przyrody –
zachowawcze (art.2.2)
utrzymanie procesów ekologicznych i
stabilno
ś
ci ekosystemów
utrzymanie procesów ekologicznych i
stabilno
ś
ci ekosystemów
stabilno
ś
ci ekosystemów
zachowanie ró
ż
norodno
ś
ci biologicznej
zachowanie dziedzictwa geologicznego i
paleontologicznego
ochrona walorów krajobrazowych, zieleni
w miastach i wsiach oraz zadrzewie
ń
stabilno
ś
ci ekosystemów
zachowanie ró
ż
norodno
ś
ci biologicznej
zachowanie dziedzictwa geologicznego i
paleontologicznego
ochrona walorów krajobrazowych, zieleni
w miastach i wsiach oraz zadrzewie
ń
Cele ochrony przyrody –
restytucyjne (art.2.2)
Cele ochrony przyrody –
restytucyjne (art.2.2)
zapewnienie ci
ą
gło
ś
ci istnienia
gatunków ro
ś
lin, zwierz
ą
t i grzybów,
wraz z ich siedliskami, przez ich
zapewnienie ci
ą
gło
ś
ci istnienia
gatunków ro
ś
lin, zwierz
ą
t i grzybów,
wraz z ich siedliskami, przez ich
wraz z ich siedliskami, przez ich
utrzymywanie lub przywracanie do
wła
ś
ciwego stanu ochrony
utrzymywanie lub przywracanie do
wła
ś
ciwego stanu ochrony siedlisk
przyrodniczych, a tak
ż
e pozostałych
zasobów, tworów i składników
przyrody
wraz z ich siedliskami, przez ich
utrzymywanie lub przywracanie do
wła
ś
ciwego stanu ochrony
utrzymywanie lub przywracanie do
wła
ś
ciwego stanu ochrony siedlisk
przyrodniczych, a tak
ż
e pozostałych
zasobów, tworów i składników
przyrody
właściwy stan
ochrony gatunku
• suma oddziaływa
ń
na gatunek,
• mog
ą
ca w daj
ą
cej si
ę
przewidzie
ć
przyszło
ś
ci wpływa
ć
na rozmieszczenie i liczebno
ść
jego populacji na terenie kraju
lub pa
ń
stw członkowskich UE lub
naturalny zasi
ę
gu tego gatunku,
• przy której dane o dynamice
liczebno
ś
ci populacji tego
gatunku wskazuj
ą
,
ż
e –
• gatunek jest trwałym składnikiem
• suma oddziaływa
ń
na gatunek,
• mog
ą
ca w daj
ą
cej si
ę
przewidzie
ć
przyszło
ś
ci wpływa
ć
na rozmieszczenie i liczebno
ść
jego populacji na terenie kraju
lub pa
ń
stw członkowskich UE lub
naturalny zasi
ę
gu tego gatunku,
• przy której dane o dynamice
liczebno
ś
ci populacji tego
gatunku wskazuj
ą
,
ż
e –
• gatunek jest trwałym składnikiem
• gatunek jest trwałym składnikiem
wła
ś
ciwego dla niego siedliska,
• naturalny zasi
ę
g gatunku nie
zmniejsza si
ę
, ani nie ulegnie
zmniejszeniu w daj
ą
cej si
ę
przewidzie
ć
przyszło
ś
ci
• oraz odpowiednio du
ż
e siedlisko
dla utrzymania si
ę
populacji tego
gatunku istnieje i
prawdopodobnie nadal b
ę
dzie
istniało
• gatunek jest trwałym składnikiem
wła
ś
ciwego dla niego siedliska,
• naturalny zasi
ę
g gatunku nie
zmniejsza si
ę
, ani nie ulegnie
zmniejszeniu w daj
ą
cej si
ę
przewidzie
ć
przyszło
ś
ci
• oraz odpowiednio du
ż
e siedlisko
dla utrzymania si
ę
populacji tego
gatunku istnieje i
prawdopodobnie nadal b
ę
dzie
istniało
wła
ś
ciwy stan
ochrony siedliska
wła
ś
ciwy stan
ochrony siedliska
suma oddziaływa
ń
na siedlisko
przyrodnicze i jego typowe gatunki,
mog
ą
ca w daj
ą
cej si
ę
przewidzie
ć
przyszło
ś
ci wpływa
ć
na naturalne
rozmieszczenie, struktur
ę
, funkcje
lub prze
ż
ycie jego typowych
gatunków na terenie kraju lub
pa
ń
stw członkowskich UE lub
naturalnego zasi
ę
gu tego siedliska,
przy której naturalny zasi
ę
g
siedliska przyrodniczego i obszary
zaj
ę
te przez to siedlisko w obr
ę
bie
suma oddziaływa
ń
na siedlisko
przyrodnicze i jego typowe gatunki,
mog
ą
ca w daj
ą
cej si
ę
przewidzie
ć
przyszło
ś
ci wpływa
ć
na naturalne
rozmieszczenie, struktur
ę
, funkcje
lub prze
ż
ycie jego typowych
gatunków na terenie kraju lub
pa
ń
stw członkowskich UE lub
naturalnego zasi
ę
gu tego siedliska,
przy której naturalny zasi
ę
g
siedliska przyrodniczego i obszary
zaj
ę
te przez to siedlisko w obr
ę
bie
zaj
ę
te przez to siedlisko w obr
ę
bie
jego zasi
ę
gu nie zmieniaj
ą
si
ę
lub
zwi
ę
kszaj
ą
si
ę
,
struktura i funkcje, które s
ą
konieczne do długotrwałego
utrzymania si
ę
siedliska, istniej
ą
i
prawdopodobnie nadal b
ę
d
ą
istniały
oraz typowe dla tego siedliska
gatunki znajduj
ą
si
ę
we wła
ś
ciwym
stanie ochrony
zaj
ę
te przez to siedlisko w obr
ę
bie
jego zasi
ę
gu nie zmieniaj
ą
si
ę
lub
zwi
ę
kszaj
ą
si
ę
,
struktura i funkcje, które s
ą
konieczne do długotrwałego
utrzymania si
ę
siedliska, istniej
ą
i
prawdopodobnie nadal b
ę
d
ą
istniały
oraz typowe dla tego siedliska
gatunki znajduj
ą
si
ę
we wła
ś
ciwym
stanie ochrony
Cele ochrony przyrody –
wychowawczo-edukacyjne (art.2.2)
Cele ochrony przyrody –
wychowawczo-edukacyjne (art.2.2)
• kształtowanie wła
ś
ciwych postaw
człowieka wobec przyrody przez
edukacj
ę
, informowanie i promocj
ę
w dziedzinie ochrony przyrody
• kształtowanie wła
ś
ciwych postaw
człowieka wobec przyrody przez
edukacj
ę
, informowanie i promocj
ę
w dziedzinie ochrony przyrody
Ś
rodki realizacji
celów ochrony przyrody
Ś
rodki realizacji
celów ochrony przyrody
●
uwzgl
ę
dnianie wymaga
ń
ochrony przyrody w –
• polityce ekologicznej pa
ń
stwa i lokalnych
programach ochrony
ś
rodowiska,
• aktach planowania przestrzennego
●
uwzgl
ę
dnianie wymaga
ń
ochrony przyrody w –
• polityce ekologicznej pa
ń
stwa i lokalnych
programach ochrony
ś
rodowiska,
• aktach planowania przestrzennego
art.3 u.o.p
.
art.3 u.o.p
.
• aktach planowania przestrzennego
• w działalno
ś
ci gospodarczej i inwestycyjnej
●
prowadzenie działalno
ś
ci edukacyjnej,
informacyjnej i promocyjnej w dziedzinie
ochrony przyrody
●
prowadzenie bada
ń
naukowych nad
problemami zwi
ą
zanymi z ochron
ą
przyrody
• aktach planowania przestrzennego
• w działalno
ś
ci gospodarczej i inwestycyjnej
●
prowadzenie działalno
ś
ci edukacyjnej,
informacyjnej i promocyjnej w dziedzinie
ochrony przyrody
●
prowadzenie bada
ń
naukowych nad
problemami zwi
ą
zanymi z ochron
ą
przyrody
przyjęcie i wykonanie krajowej strategii
ochrony i zrównoważonego użytkowania
różnorodności biologicznej wraz z
programem działań
przyjęcie i wykonanie krajowej strategii
ochrony i zrównoważonego użytkowania
różnorodności biologicznej wraz z
programem działań
art.3 u.o.p
.
art.3 u.o.p
.
Ś
rodki realizacji
celów ochrony przyrody
Ś
rodki realizacji
celów ochrony przyrody
programem działań
obejmowanie zasobów, tworów i składników
przyrody formami ochrony przyrody
opracowywanie i realizacja ustaleń planów
ochrony dla obszarów podlegających
ochronie prawnej, programów ochrony
gatunków, siedlisk i szlaków migracji
gatunków chronionych
programem działań
obejmowanie zasobów, tworów i składników
przyrody formami ochrony przyrody
opracowywanie i realizacja ustaleń planów
ochrony dla obszarów podlegających
ochronie prawnej, programów ochrony
gatunków, siedlisk i szlaków migracji
gatunków chronionych
PLANY OCHRONY PRZYRODY
PLANY OCHRONY PRZYRODY
PLANY OCHRONY PRZYRODY
PLANY OCHRONY PRZYRODY
PLANY OCHRONY PRZYRODY
PLANY OCHRONY PRZYRODY
PLANY OCHRONY PRZYRODY
PLANY OCHRONY PRZYRODY
przyjmowane dla parków narodowych, rezerwatów
przyrody i parków krajobrazowych
precyzuj
ą
sposób osi
ą
gania celów ustawy i
indywidualizuj
ą
na wskazanych obszarach
niezb
ę
dne działania ochronne
przyjmowane dla parków narodowych, rezerwatów
przyrody i parków krajobrazowych
precyzuj
ą
sposób osi
ą
gania celów ustawy i
indywidualizuj
ą
na wskazanych obszarach
niezb
ę
dne działania ochronne
niezb
ę
dne działania ochronne
podstawowe elementy dla poszczególnych
rodzajów planów - art.20 ust.2 i 3
forma prawna – rozporz
ą
dzenie
projekt – opinia i cz
ęś
ciowo uzgodnienie z radami
gmin
na 20 lat; do czasu uchwalenia – co rok „zadania
ochronne”
niezb
ę
dne działania ochronne
podstawowe elementy dla poszczególnych
rodzajów planów - art.20 ust.2 i 3
forma prawna – rozporz
ą
dzenie
projekt – opinia i cz
ęś
ciowo uzgodnienie z radami
gmin
na 20 lat; do czasu uchwalenia – co rok „zadania
ochronne”
Prawne formy ochrony
przyrody (art.6)
Prawne formy ochrony
przyrody (art.6)
PARKI NARODOWE
REZERWATY PRZYRODY
PARKI KRAJOBRAZOWE
OBSZARY CHRONIONEGO KRAJOBRAZU
PARKI NARODOWE
REZERWATY PRZYRODY
PARKI KRAJOBRAZOWE
OBSZARY CHRONIONEGO KRAJOBRAZU
OBSZARY CHRONIONEGO KRAJOBRAZU
OBSZARY „NATURA 2000”
OCHRONA GATUNKOWA
POMNIKI PRZYRODY
STANOWISKA DOKUMENTACYJNE PRZYRODY
NIEO
Ż
YWIONEJ
ZESPOŁY PRZYRODNICZO-KRAJOBRAZOWE
U
Ż
YTKI EKOLOGICZNE
OBSZARY CHRONIONEGO KRAJOBRAZU
OBSZARY „NATURA 2000”
OCHRONA GATUNKOWA
POMNIKI PRZYRODY
STANOWISKA DOKUMENTACYJNE PRZYRODY
NIEO
Ż
YWIONEJ
ZESPOŁY PRZYRODNICZO-KRAJOBRAZOWE
U
Ż
YTKI EKOLOGICZNE
PARK NARODOWY
definicja – art. 8.1
PARK NARODOWY
definicja – art. 8.1
• obszar chroniony
• wyró
ż
niaj
ą
cy si
ę
szczególnymi warto
ś
ciami
przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi,
• obszar chroniony
• wyró
ż
niaj
ą
cy si
ę
szczególnymi warto
ś
ciami
przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi,
przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi,
kulturowymi i edukacyjnymi,
• o powierzchni nie mniejszej ni
ż
1000 ha,
• na którym ochronie podlega cała przyroda
oraz walory krajobrazowe
przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi,
kulturowymi i edukacyjnymi,
• o powierzchni nie mniejszej ni
ż
1000 ha,
• na którym ochronie podlega cała przyroda
oraz walory krajobrazowe
PARK NARODOWY
cele tworzenia – art. 8.2
PARK NARODOWY
cele tworzenia – art. 8.2
• zachowanie ró
ż
norodno
ś
ci biologicznej,
zasobów, tworów i składników przyrody
nieo
ż
ywionej i walorów krajobrazowych,
• zachowanie ró
ż
norodno
ś
ci biologicznej,
zasobów, tworów i składników przyrody
nieo
ż
ywionej i walorów krajobrazowych,
nieo
ż
ywionej i walorów krajobrazowych,
• przywrócenie wła
ś
ciwego stanu zasobów i
składników przyrody
• odtworzenie zniekształconych siedlisk
przyrodniczych, siedlisk ro
ś
lin, siedlisk
zwierz
ą
t lub siedlisk grzybów
nieo
ż
ywionej i walorów krajobrazowych,
• przywrócenie wła
ś
ciwego stanu zasobów i
składników przyrody
• odtworzenie zniekształconych siedlisk
przyrodniczych, siedlisk ro
ś
lin, siedlisk
zwierz
ą
t lub siedlisk grzybów
PARK NARODOWY
tryb tworzenia i likwidacji – art.10.1,2
PARK NARODOWY
tryb tworzenia i likwidacji – art.10.1,2
• rozporz
ą
dzenie RM - okre
ś
la nazw
ę
, obszar,
przebieg granicy, otulin
ę
i nieruchomo
ś
ci Skarbu
Pa
ń
stwa nieprzechodz
ą
ce w trwały zarz
ą
d parku
• likwidacja lub zmniejszenie obszaru -wył
ą
cznie w
• rozporz
ą
dzenie RM - okre
ś
la nazw
ę
, obszar,
przebieg granicy, otulin
ę
i nieruchomo
ś
ci Skarbu
Pa
ń
stwa nieprzechodz
ą
ce w trwały zarz
ą
d parku
• likwidacja lub zmniejszenie obszaru -wył
ą
cznie w
• likwidacja lub zmniejszenie obszaru -wył
ą
cznie w
razie bezpowrotnej utraty warto
ś
ci przyrodniczych
i kulturowych
• utworzenie, zmiana granic lub likwidacja - po
uzgodnieniu z wła
ś
ciwymi miejscowo organami
uchwałodawczymi jednostek samorz
ą
du
terytorialnego i zaopiniowaniu przez
zainteresowane organizacje pozarz
ą
dowe
• likwidacja lub zmniejszenie obszaru -wył
ą
cznie w
razie bezpowrotnej utraty warto
ś
ci przyrodniczych
i kulturowych
• utworzenie, zmiana granic lub likwidacja - po
uzgodnieniu z wła
ś
ciwymi miejscowo organami
uchwałodawczymi jednostek samorz
ą
du
terytorialnego i zaopiniowaniu przez
zainteresowane organizacje pozarz
ą
dowe
PARK NARODOWY
zarządzanie
PARK NARODOWY
zarządzanie
• pa
ń
stwowa jednostka bud
ż
etowa
• organy –
• pa
ń
stwowa jednostka bud
ż
etowa
• organy –
• organy –
– dyrektor (powoływany przez ministra, konkurs)
– rada naukowa parku narodowego
– słu
ż
ba parku narodowego
– stra
ż
parku
• nadzór - minister wła
ś
ciwy do spraw
ś
rodowiska
• organy –
– dyrektor (powoływany przez ministra, konkurs)
– rada naukowa parku narodowego
– słu
ż
ba parku narodowego
– stra
ż
parku
• nadzór - minister wła
ś
ciwy do spraw
ś
rodowiska
Rezerwat przyrody
Rezerwat przyrody
obejmuje –
• obszary zachowane w stanie naturalnym lub
mało zmienionym,
• ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze,
obejmuje –
• obszary zachowane w stanie naturalnym lub
mało zmienionym,
• ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze,
• a tak
ż
e siedliska ro
ś
lin, siedliska zwierz
ą
t i
siedliska grzybów
• oraz twory i składniki przyrody nieo
ż
ywionej
wyró
ż
niaj
ą
ce si
ę
szczególnymi warto
ś
ciami
przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi
lub walorami krajobrazowymi
• a tak
ż
e siedliska ro
ś
lin, siedliska zwierz
ą
t i
siedliska grzybów
• oraz twory i składniki przyrody nieo
ż
ywionej
wyró
ż
niaj
ą
ce si
ę
szczególnymi warto
ś
ciami
przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi
lub walorami krajobrazowymi
Rezerwaty - rodzaje
Rezerwaty - rodzaje
►
le
ś
ne
►
wodne
►
stepowe
►
słonoro
ś
lowe
►
le
ś
ne
►
wodne
►
stepowe
►
słonoro
ś
lowe
ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA
ŚRODOWISKA
ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA
ŚRODOWISKA
►
słonoro
ś
lowe
►
faunistyczne
►
florystyczne
►
torfowiskowe
►
przyrody nieo
ż
ywionej
►
krajobrazowe
►
słonoro
ś
lowe
►
faunistyczne
►
florystyczne
►
torfowiskowe
►
przyrody nieo
ż
ywionej
►
krajobrazowe
ŚRODOWISKA
z 30 MARCA 2005 r.
ŚRODOWISKA
z 30 MARCA 2005 r.
Rezerwaty –
funkcjonowanie
Rezerwaty –
funkcjonowanie
tworzenie – rozporz
ą
dzenie wojewody
likwidacja lub zmiana granic - za zgod
ą
ministra wła
ś
ciwego do spraw
ś
rodowiska i
po zasi
ę
gni
ę
ciu opinii wojewódzkiej rady
tworzenie – rozporz
ą
dzenie wojewody
likwidacja lub zmiana granic - za zgod
ą
ministra wła
ś
ciwego do spraw
ś
rodowiska i
po zasi
ę
gni
ę
ciu opinii wojewódzkiej rady
po zasi
ę
gni
ę
ciu opinii wojewódzkiej rady
ochrony przyrody
brak wyodr
ę
bnienia organizacyjnego
opłaty za wst
ę
p – rozporz
ą
dzenie wojewody
ZAKAZY I OGRANICZENIA obowi
ą
zuj
ą
ce na
obszarze – art.15 ustawy
po zasi
ę
gni
ę
ciu opinii wojewódzkiej rady
ochrony przyrody
brak wyodr
ę
bnienia organizacyjnego
opłaty za wst
ę
p – rozporz
ą
dzenie wojewody
ZAKAZY I OGRANICZENIA obowi
ą
zuj
ą
ce na
obszarze – art.15 ustawy
PARK KRAJOBRAZOWY
PARK KRAJOBRAZOWY
art. 16
obszar chroniony -
• ze wzgl
ę
du na warto
ś
ci przyrodnicze,
historyczne i kulturowe
• oraz walory krajobrazowe
• w celu zachowania i popularyzacji tych
art. 16
obszar chroniony -
• ze wzgl
ę
du na warto
ś
ci przyrodnicze,
historyczne i kulturowe
• oraz walory krajobrazowe
• w celu zachowania i popularyzacji tych
• w celu zachowania i popularyzacji tych
warto
ś
ci w warunkach zrównowa
ż
onego
rozwoju
TWORZENIE –
– rozporz
ą
dzenie wojewody
• zarz
ą
dzanie – wyodr
ę
bniona jednostka
organizacyjna, dyrektora powołuje wojewoda
• w celu zachowania i popularyzacji tych
warto
ś
ci w warunkach zrównowa
ż
onego
rozwoju
TWORZENIE –
– rozporz
ą
dzenie wojewody
• zarz
ą
dzanie – wyodr
ę
bniona jednostka
organizacyjna, dyrektora powołuje wojewoda
OBSZAR CHRONIONEGO
KRAJOBRAZU
OBSZAR CHRONIONEGO
KRAJOBRAZU
powinien obejmowa
ć
tereny chronione –
powinien obejmowa
ć
tereny chronione –
art.23
art.23
powinien obejmowa
ć
tereny chronione –
• ze wzgl
ę
du na wyró
ż
niaj
ą
cy si
ę
krajobraz o
zró
ż
nicowanych ekosystemach,
• warto
ś
ciowe ze wzgl
ę
du na mo
ż
liwo
ść
zaspokajania potrzeb zwi
ą
zanych z turystyk
ą
i
wypoczynkiem
• lub pełnion
ą
funkcj
ą
korytarzy ekologicznych
powinien obejmowa
ć
tereny chronione –
• ze wzgl
ę
du na wyró
ż
niaj
ą
cy si
ę
krajobraz o
zró
ż
nicowanych ekosystemach,
• warto
ś
ciowe ze wzgl
ę
du na mo
ż
liwo
ść
zaspokajania potrzeb zwi
ą
zanych z turystyk
ą
i
wypoczynkiem
• lub pełnion
ą
funkcj
ą
korytarzy ekologicznych
OBSZAR CHRONIONEGO
KRAJOBRAZU
OBSZAR CHRONIONEGO
KRAJOBRAZU
art.23
art.23
wyznaczenie obszaru chronionego krajobrazu
wyznaczenie obszaru chronionego krajobrazu
wyznaczenie obszaru chronionego krajobrazu
- rozporz
ą
dzenie wojewody
projekt – uzgodnienie z rad
ą
gminy
je
ż
eli wojewoda nie wyznaczył obszaru - mo
ż
e
wyznaczy
ć
uchwał
ą
rada gminy
brak wyodr
ę
bnienia organizacyjnego
charakter prawny – zestaw wytycznych dla
zagospodarowania przestrzennego
wyznaczenie obszaru chronionego krajobrazu
- rozporz
ą
dzenie wojewody
projekt – uzgodnienie z rad
ą
gminy
je
ż
eli wojewoda nie wyznaczył obszaru - mo
ż
e
wyznaczy
ć
uchwał
ą
rada gminy
brak wyodr
ę
bnienia organizacyjnego
charakter prawny – zestaw wytycznych dla
zagospodarowania przestrzennego
Obszar NATURA 2000
Obszar NATURA 2000
sie
ć
obszarów
Natura 2000
obejmuje:
obszary specjalnej ochrony ptaków
(o.s.o.)
specjalne obszary ochrony siedlisk
sie
ć
obszarów
Natura 2000
obejmuje:
obszary specjalnej ochrony ptaków
(o.s.o.)
specjalne obszary ochrony siedlisk
specjalne obszary ochrony siedlisk
(s.o.o.)
obszary maj
ą
ce znaczenie dla Wspólnoty
• mo
ż
e na swoim terenie zawiera
ć
obszary
chronione, zaliczone do jednej z form
ochrony obszarowej (art.6)
• brak ogólnej listy zakazów i ogranicze
ń
specjalne obszary ochrony siedlisk
(s.o.o.)
obszary maj
ą
ce znaczenie dla Wspólnoty
• mo
ż
e na swoim terenie zawiera
ć
obszary
chronione, zaliczone do jednej z form
ochrony obszarowej (art.6)
• brak ogólnej listy zakazów i ogranicze
ń
Formy ochrony indywidualnej
Formy ochrony indywidualnej
Formy ochrony indywidualnej
Formy ochrony indywidualnej
Formy ochrony indywidualnej
Formy ochrony indywidualnej
Formy ochrony indywidualnej
Formy ochrony indywidualnej
• przewidziane dla ochrony pojedynczych
obiektów, niewielkich ich grup b
ą
d
ź
niewielkich obszarów
• tworzone rozporz
ą
dzeniem wojewody albo
uchwał
ą
rady gminy
• przewidziane dla ochrony pojedynczych
obiektów, niewielkich ich grup b
ą
d
ź
niewielkich obszarów
• tworzone rozporz
ą
dzeniem wojewody albo
uchwał
ą
rady gminy
uchwał
ą
rady gminy
• zakres mo
ż
liwych zakazów i ogranicze
ń
–
art.45.1
• zniesienie formy ochrony - w razie utraty
warto
ś
ci przyrodniczych, ze wzgl
ę
du na które
j
ą
ustanowiono, lub w razie konieczno
ś
ci
realizacji inwestycji celu publicznego lub
zapewnienia bezpiecze
ń
stwa powszechnego
uchwał
ą
rady gminy
• zakres mo
ż
liwych zakazów i ogranicze
ń
–
art.45.1
• zniesienie formy ochrony - w razie utraty
warto
ś
ci przyrodniczych, ze wzgl
ę
du na które
j
ą
ustanowiono, lub w razie konieczno
ś
ci
realizacji inwestycji celu publicznego lub
zapewnienia bezpiecze
ń
stwa powszechnego
art.40.1
►
pojedyncze twory przyrody
ż
ywej i
nieo
ż
ywionej lub ich skupiska
o szczególnej warto
ś
ci przyrodniczej, naukowej,
kulturowej, historycznej lub krajobrazowej
art.40.1
►
pojedyncze twory przyrody
ż
ywej i
nieo
ż
ywionej lub ich skupiska
o szczególnej warto
ś
ci przyrodniczej, naukowej,
kulturowej, historycznej lub krajobrazowej
kulturowej, historycznej lub krajobrazowej
odznaczaj
ą
ce si
ę
indywidualnymi cechami,
wyró
ż
niaj
ą
cymi je w
ś
ród innych tworów
• okazałych rozmiarów drzewa,
• krzewy gatunków rodzimych lub obcych,
•
ź
ródła, wodospady, wywierzyska,
• skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie
kulturowej, historycznej lub krajobrazowej
odznaczaj
ą
ce si
ę
indywidualnymi cechami,
wyró
ż
niaj
ą
cymi je w
ś
ród innych tworów
• okazałych rozmiarów drzewa,
• krzewy gatunków rodzimych lub obcych,
•
ź
ródła, wodospady, wywierzyska,
• skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie
stanowisko
stanowisko
stanowisko
stanowisko
dokumentacyjne
dokumentacyjne
dokumentacyjne
dokumentacyjne
stanowisko
stanowisko
stanowisko
stanowisko
dokumentacyjne
dokumentacyjne
dokumentacyjne
dokumentacyjne
art.41
►
forma przewidziana do ochrony
dziedzictwa geologicznego i paleontologicznego
stosowana wobec niewyodr
ę
bniaj
ą
cych si
ę
na
powierzchni lub mo
ż
liwych do wyodr
ę
bnienia,
wa
ż
nych pod wzgl
ę
dem naukowym i
art.41
►
forma przewidziana do ochrony
dziedzictwa geologicznego i paleontologicznego
stosowana wobec niewyodr
ę
bniaj
ą
cych si
ę
na
powierzchni lub mo
ż
liwych do wyodr
ę
bnienia,
wa
ż
nych pod wzgl
ę
dem naukowym i
powierzchni lub mo
ż
liwych do wyodr
ę
bnienia,
wa
ż
nych pod wzgl
ę
dem naukowym i
dydaktycznym
• miejsc wyst
ę
powania formacji geologicznych,
nagromadze
ń
skamieniało
ś
ci lub tworów
mineralnych,
• jaski
ń
lub schronisk podskalnych wraz z
namuliskami
• fragmentów eksploatowanych lub nieczynnych
wyrobisk powierzchniowych i podziemnych
powierzchni lub mo
ż
liwych do wyodr
ę
bnienia,
wa
ż
nych pod wzgl
ę
dem naukowym i
dydaktycznym
• miejsc wyst
ę
powania formacji geologicznych,
nagromadze
ń
skamieniało
ś
ci lub tworów
mineralnych,
• jaski
ń
lub schronisk podskalnych wraz z
namuliskami
• fragmentów eksploatowanych lub nieczynnych
wyrobisk powierzchniowych i podziemnych
zespół przyrodniczo
zespół przyrodniczo
zespół przyrodniczo
zespół przyrodniczo----
krajobrazowy
krajobrazowy
krajobrazowy
krajobrazowy
zespół przyrodniczo
zespół przyrodniczo
zespół przyrodniczo
zespół przyrodniczo----
krajobrazowy
krajobrazowy
krajobrazowy
krajobrazowy
art.43
►
• fragmenty
krajobrazu
naturalnego i
art.43
►
• fragmenty
krajobrazu
naturalnego i
naturalnego i
kulturowego
• zasługuj
ą
ce na
ochron
ę
ze
wzgl
ę
du na ich
walory widokowe
lub estetyczne
naturalnego i
kulturowego
• zasługuj
ą
ce na
ochron
ę
ze
wzgl
ę
du na ich
walory widokowe
lub estetyczne
uzytek
uzytek
uzytek
uzytek ekologiczny
ekologiczny
ekologiczny
ekologiczny
uzytek
uzytek
uzytek
uzytek ekologiczny
ekologiczny
ekologiczny
ekologiczny
art.42 - forma ma słu
ż
y
ć
ochronie pozostało
ś
ci
ekosystemów, maj
ą
cych znaczenie dla zachowania
zasobów genowych i typów
ś
rodowisk; obejmuje
►
pozostało
ś
ci ekosystemów maj
ą
cych znaczenie dla
zachowania ró
ż
norodno
ś
ci biologicznej
• naturalne zbiorniki wodne,
ś
ródpolne i
ś
ródle
ś
ne
oczka wodne,
art.42 - forma ma słu
ż
y
ć
ochronie pozostało
ś
ci
ekosystemów, maj
ą
cych znaczenie dla zachowania
zasobów genowych i typów
ś
rodowisk; obejmuje
►
pozostało
ś
ci ekosystemów maj
ą
cych znaczenie dla
zachowania ró
ż
norodno
ś
ci biologicznej
• naturalne zbiorniki wodne,
ś
ródpolne i
ś
ródle
ś
ne
oczka wodne,
oczka wodne,
• k
ę
py drzew i krzewów, płaty nieu
ż
ytkowanej
ro
ś
linno
ś
ci,
• bagna, torfowiska, wydmy, starorzecza,
• wychodnie skalne, skarpy, kamie
ń
ce,
• siedliska przyrodnicze oraz stanowiska rzadkich
lub chronionych gatunków ro
ś
lin, zwierz
ą
t i
grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmna
ż
ania lub
miejsca sezonowego przebywania
oczka wodne,
• k
ę
py drzew i krzewów, płaty nieu
ż
ytkowanej
ro
ś
linno
ś
ci,
• bagna, torfowiska, wydmy, starorzecza,
• wychodnie skalne, skarpy, kamie
ń
ce,
• siedliska przyrodnicze oraz stanowiska rzadkich
lub chronionych gatunków ro
ś
lin, zwierz
ą
t i
grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmna
ż
ania lub
miejsca sezonowego przebywania
OCHRONA
GATUNKOWA
OCHRONA
GATUNKOWA
ochrona dziko występujących roślin,
zwierząt lub grzybów, wraz z siedliskami, dla
zachowania różnorodności gatunkowej i
genetycznej, zapewnienia przetrwania we
właściwym stanie ochrony;
ochrona dziko występujących roślin,
zwierząt lub grzybów, wraz z siedliskami, dla
zachowania różnorodności gatunkowej i
genetycznej, zapewnienia przetrwania we
właściwym stanie ochrony;
programy ochrony zagrożonych
wyginięciem gatunków roślin, zwierząt i
grzybów
Prawne instrumenty ochrony gatunkowej
Prawne instrumenty ochrony gatunkowej
wpis na listę gatunków
chronionych
strefy ochrony ostoi i
stanowisk
ochrona „ex situ”
(ogrody botaniczne i zoologiczne)