Kate Bush: Kobieta o oczach dziecka

Większość ludzi utożsamia mnie z nawiedzoną wokalistką, śpiewającą "Wichrowe Wzgórza", co bardzo mnie dziwi, gdyż było to tak dawno temu. Ale taki właśnie
obraz utkwił im w pamięci i dlatego naprawdę dziwię się teraz, że oni wciąż się mną interesują...

Kate Bush zawsze cechowała zaskakująca skromność i wręcz dziecięca spontaniczność. Na pierwszy rzut oka trochę to osobliwe: jej pierwszy singel Wuthering
Heights przypuścił błyskawiczny i skuteczny atak na listy przebojów, tak więc przysłowiowa "woda sodowa" mogła uderzyć do głowy młodej, dwudziestoletniej
dziewczyny. Gdy jednak bardziej uważnie przyjrzymy się jej płytom, wsłuchamy się w muzykę i spróbujemy przeanalizować teksty, wszystko nabiera naturalnych
kolorów. Kate Bush niezwykle emocjonalnie podchodzi do swojej artystycznej działalności, traktując ją zarazem bardzo poważnie, niczym dziecko całym sercem
zaangażowane w swoją zabawę, patrzące na wszystko ciekawymi, wrażliwymi oczami. Ponadprzeciętnie dojrzałe dziecko. Pod wieloma względami wciąż jestem
malutką dziewczynką i przypuszczalnie będę nią nawet, jeśli dożyję sześćdziesiątki czy siedemdziesiątki. Takie dziecięce życie to bardzo interesująca rzecz, może
dlatego, że nie jestem zbyt wysoka i wciąż spoglądam jakby z dołu. Postać dziecka jest bardzo symboliczna: to małe, bezbronne stworzenie, wyglądające na wielki
świat.Przypomnijmy sobie szybko kilka faktów. Urodziła się 30 lipca 1958 roku w hrabstwie Kent w Anglii. Podstawową edukację zdobyła w rzymskokatolickiej
szkole zakonnej, gdzie w wieku 11 lat napisała pierwszy wiersz, The Crucifixion, nad wyraz oryginalnie i poważnie traktujący o ukrzyżowaniu Chrystusa. Z muzyką
miała kontakt od najmłodszych lat: ojciec często grywał na fortepianie, brat Paddy uczył się gry na skrzypcach. Kate często towarzyszyła im w muzykowaniu, chociaż
formalnego wykształcenia nie zdobyła nigdy. Gdy miała 13 lat, skomponowała pierwsze piosenki - The Man With The Child In His Eyes (jakże znamienny tytuł!) i The
Saxophone Song. Obydwie nagrała niecałe trzy lata później pod kierunkiem zaprzyjaźnionego gitarzysty Pink Floyd, Davida Gilmoura. Przedstawiciele firmy EMI byli
oczarowani, woleli jednak poczekać ze sfinalizowaniem kontraktu, gdyż obawiali się, że szesnastoletnia dziewczyna może jeszcze nie bardzo wiedzieć, czego naprawdę
chce od życia. Tymczasem, mimo młodego wieku, Kate Bush odczuwała tak zwane powołanie. Zafascynowana nie tylko światem dźwięków, zapisała się do szkoły
baletowej, a potem trafiła do zespołu mimów kierowanego przez Lindsaya Kempa. Nauczyła się ruchu scenicznego, a także gry aktorskiej, co bardzo przydało się jej
podczas późniejszych koncertów oraz przy realizacji teledysków. Gdy skończyła 19 lat, znalazła się ponownie w studiach EMI i przystąpiła do nagrania pierwszego
longplaya - The Kick Inside (1978).Od tamtej chwili stała się jedną z najpopularniejszych, a także najpiękniejszych wokalistek świata. Brytyjska publiczność
kilkakrotnie wybierała ją piosenkarką roku - Kate zawsze reagowała z dziewczęcą radością i wcale nie udawanym zaskoczeniem. Nigdy do końca nie wierzyła we
własne szczęście. Wielu jej wielbicieli, a nawet przeciwników, łamało sobie głowy nad fenomenem jej kariery, nie mogą zrozumieć, co takiego ma w sobie ta drobna,
"duża" dziewczynka. Tymczasem odpowiedź jest bardzo prosta: właśnie TO.Lata mijały, ukazywały się kolejne płyty (Lionheart, Never For Ever, The Dreaming,
Hounds Of Love), a Kasia stawała się dojrzałą kobietą. Jej ostatni album, The Sensual World, jest pierwszą wielką manifestacją pozytywnej kobiecej energii. Artystka
pracowała nad nim cztery lata, starając się stworzyć coś nowego, wartościowego i zarazem osobistego. Jestem na tej płycie bardziej szczera niż kiedykolwiek wcześniej,
lecz mimo to piosenki nie opowiadają bezpośrednio o mnie. To mieszanina filmów, książek, przeżyć innych ludzi, a także moich - spreparowana tak, że tworzy pewien
obraz mojej osoby. Kate Bush nie raz już komponowała według podobnej recepty, czasami otwarcie przyznając się do konkretnych źródeł inspiracji. Były nimi m.in.
słynna powieść Emily Brönte (Wuthering Heights), niesamowity horror Stephena Kinga The Shining (Get Out Of My House), poemat Tennysona The Holy Grail (suita
The Ninth Wave), film Panna młoda w żałobie Francoisa Truffauta (The Wedding List), historia okultysty Houdiniego (Houdini) i sparaliżowanego kompozytora
Deliusa (Delius). Jednak każda książka, film, historia czy anegdota były jedynie punktem wyjścia - początkiem własnego, oryginalnego dzieła Kasi. I taki jest też
Zmysłowy świat.Kompozycja tytułowa zainspirowana została monologiem Molly Bloom ze słynnej powieści Jamesa Joyce'a Ulisses. Początkowo Kate napisała muzykę
do fragmentów oryginalnego tekstu, nie otrzymała jednak zgody na jego wykorzystanie. Musiała więc napisać własny. Molly Bloom wydostaje się z książki do
prawdziwego świata, pełnego zmysłowych wrażeń. W ten sposób ucieka autorowi, przestaje być postacią fikcyjną, staje się człowiekiem. Utwór opowiada o kontakcie z
ludźmi za pomocą zmysłów. Dotyk? Owszem, ale niekoniecznie tylko fizyczny: można dotykać innych, wywołując u nich wzruszenie. Erotyzm emanujący z wielu
wcześniejszych kompozycji Kasi (Feel It, In The Warm Room, Symphony In Blue, The Infant Kiss) nabiera tu zupełnie innego wymiaru. Dawniej była to młodzieńcza
fascynacja i zauroczenie samym kontaktem fizycznym, obecnie jest to odzwierciedlenie uniwersalnej radości, wypływającej z emocjonalnego połączenia z całym
światem: Możemy się cieszyć tyloma rzeczami na naszej planecie. Cała przyroda została zaplanowana tak perfekcyjnie, aby każde stworzenie czerpało maksimum
szczęścia ze swego życia. Na przykład pszczoła może latać z kwiatu na kwiat i cieszyć się ich kolorami, gdyż wszystkie zostały stworzone dla niej. (...) Miłość to uczucie
cudowne i potężne. Prawie każda piosenka jaką w życiu napisałam traktuje w jakimś sensie o miłości. Bardzo ważną rzeczą jest nauczyć się kochać ludzi, jednak
hamuje nas strach. Tylko czasami niektórzy pojmują o co naprawdę chodzi, gdy odpowiedni wstrząs otworzy im oczy.Jednym z ważniejszych utworów na albumie The
Sensual World jest kompozycja Deeper Understanding, opowiadająca o związku między człowiekiem a... komputerem. Większość ludzi nie zna swoich sąsiadów,
czasami nawet nie zna swoich bezpośrednich partnerów. Szczególnie silnie odczuwalne jest to w Ameryce, gdzie ludzi prawie nie wychodzą z domów, gapią się w
telewizor, rozmawiają z sobą przez telefon. Wiele kobiet odchodzi od mężów, którzy cały swój czas poświęcają komputerom.Obojętność, oziębłość, a także brak
zrozumienia ze strony ludzi doprowadza bohatera utworu do prawie całkowitej alienacji. Zamyka się w swoim pokoju i włącza komputer, który zawsze ma dla niego
kilka ciepłych słów. Jest to nie tylko ucieczka od zobojętniałego świata, ale także próba zgłębienia ważnych, nurtujących człowieka pytań. Cała wiedza zgromadzona w
komputerze może pomóc w odkryciu sensu istnienia, a także w zrozumieniu mechanizmów kierujących wszechświatem. Główną inspiracją powstania tego utworu był
program telewizyjny, w którym występował sparaliżowany naukowiec Stephen Hawkins, porozumiewający się z otoczeniem za pomocą procesora słów. Miałam
wrażenie, że słyszę głos Boga. Mówił tak natchnione rzeczy, że nie mogłam wprost uwierzyć, iż słucham naukowych wniosków. Po prostu mówił, że świat nie miał
początku i nie ma końca, tylko po prostu jest. Słowami jednak nie można oddać tego, co ten człowiek bezapelacyjnie odkrył. Obawiam się, że nie zrozumielibyśmy tego,
nawet gdybyśmy znaleźli odpowiednie słowa.Praca nad tym szczególnym utworem doprowadziła do kontaktu Kasi z trzema bułgarskimi śpiewaczkami, znanymi jako
Trio Bulgarka. Wystąpiły one w roli głosu z komputera, tworząc niezwykły, niemalże anielski chórek. Współpraca i muzyczne zrozumienie (Kasia najmilej wspomina
moment, kiedy na chwilę opuścił studio i artystki mówiły do siebie nie rozumiejąc słów, ale wyczuwając się wzajmenie) zaowocowały aż trzema nagraniami: Deeper
Understanding, Never Be Mine i Rocket's Tail. W tym ostatnim pojawił się też ze swoją gitarą David Gilmour, któremu Kate Bush zawdzięcza dobry początek swojej
kariery. Rocket's Tail opowiada o romantycznych złudzeniach, dla których jednak warto żyć. Nawet jeśli nasza rakieta szybująca po niebie wyda się innym tylko smugą
ognia i dymu, która niebawem rozbije się gdzieś daleko o ziemię. Podobny w nastroju jest Never Be Mine, traktujący o ponadczasowym pięknie marzeń, które są treścią
życia tak długo, jak długo nie doczekają się realnego spełnienia.O dorastaniu opowiadają dwie piosenki: przepiękna The Fog (ojciec Kasi, Dr John Bush, zwraca się do
swojej córki: Stań na nogach, dziecko, gdyż jesteś już dorosła) i "rozśpiewana" Beaching Out, w której jest mowa o potrzebie uczuć, a także ostrzeżenie przed
wkładaniem ręki w lśniące i pociągające płomienie. I wreszcie This Woman's Work, której bohaterem jest mężczyzna lub raczej chłopiec stojący wobec konieczności
stania się mężczyzną. Oczekuje on za drzwiami porodówki na dziecko, które właśnie przychodzi na świat. Wspomina wszystkie chwile ze swoją dziewczyną, kiedy nie
zdawał sobie nawet sprawy z roli, jaką oboje mają wypełnić w życiu. Wciąż chciałby być jeszcze nieodpowiedzialnym chłopcem, a teraz stoi u progu wielkiej tajemnicy
i wielkiej odpowiedzialności. Czy sobie poradzi?W ostatniej piosence, Walk Straight Down The Middle, pojawia się odpowiedź: trzeba być razem, wspomagać siebie,
starać się wzajemnie zrozumieć. Świat jest dla nas. Nie należy się bać, tylko dumnie iść samym środkiem jego głównej ulicy.Ważność przekazanych na tej płycie treści
trochę przyćmiła muzykę, ale dla prawdziwych wielbicieli talentu Kate Bush The Sensual World jest kolekcją urzekających piosenek. Stanowi nawet jakby powrót do
początków, kiedy śpiewała utwory wzruszające dziewczęcą spontanicznością. Teraz czaruje kobiecością i bogactwem swoich spostrzeżeń, a także profesjonalizmem i
nadnaturalnym darem swobodnego poruszania się po zmysłowym świecie dźwięków. Tylko ona potrafi tak bardzo zahipnotyzować słuchacza swoją muzyką, zmusić do
myślenia, a także pomóc mu w poznaniu samego siebie. Niezwykła, jedyna w swoim rodzaju kobieta - i zarazem wiecznie młoda dziewczyna, czasami nawet
dziewczynka. Wydaje płyty raz na kilka lat, za każdym razem oddając nam siebie całkowicie. Wszak sama powiedziała, że aby dotknąć innych wystarczy wywołać w
nich wzruszenia...

TOMASZ BEKSIŃSKI

Magazyn Muzyczny, 3/1990