Opieka nad kobietą i dzieckiem realizowana przez położną

Dr Barbara Prażmowska Instytut Pielęgniarstwa CMUJ

Cele wystąpienia

• Definicja zawodu położnej

• Uregulowania prawne zawodu położnej

• Świadczenia zdrowotne udzielane przez położną

• Przykłady dobrej praktyki położniczej

• Zagrożenia związane z wykonywaniem zawodu położnej

Definicja zawodu położnej

Położna to osoba, która:

• ukończyła kształcenie w : medycznym studium zawodowym

• wydział położnych uzyskując dyplom położnej lub studia na

• kierunku położnictwo w wyższej szkole zawodowej lub uczelni

• wyższej uzyskując dyplom licencjata lub magistra położnictwa,

• doskonalące, specjalistycznie i kwalifikacyjne oraz specjalizacje

• nabyła niezbędne kwalifikacje do uzyskania rejestracji- w Polsce

• regularnie uczestniczy w doskonaleniu podyplomowym- kursy

wdrażany jest centralny system rejestracji

Rada Międzynarodowego Stowarzyszenia Położnych - 1972; WHO- 1973

Wykonywanie zawodu położnej

Polega na udzieleniu świadczeń:

• pielęgnacyjnych ,

• zapobiegawczych,

• diagnostycznych,

• leczniczych,

• rehabilitacyjnych oraz

• promocji zdrowia w zakresie opieki nad kobietą, kobietą ciężarną , rodzącą i położniczą oraz noworodkiem

Uregulowania prawne wykonywania zawodu położnej w Polsce

• Ustawa z dnia 5 lipca 1996r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. Nr 57 poz. 602 z dnia 12.09.2001 z późn. zm.)

• Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 2 września 1997r. w sprawie zakresu i rodzaju świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych wykonywanych przez położną samodzielnie bez zlecenia lekarskiego

Zawód położnej w świetle przepisów Unii Europejskiej

Zawód położnej w świetle przepisów Unii Europejskiej

1. Dyrektywy Rady 80/154/EWG z dnia 21 stycznia 1980 r. w sprawie wzajemnego uznawania dyplomów , świadectw i innych dowodów posiadania kwalifikacji położnej, zawierająca postanowienia ułatwiające skuteczne wykonywanie prawa do zakładania przedsiębiorstw i swobody świadczenia usług (Dz. Urz. WE Nr L 176, 17.05.1977),

2. Dyrektywy Rady 80/155/EWG z dnia 21 stycznia 1980 r. w sprawie koordynacji przepisów prawnych, regulacji i działań administracyjnych dotyczących podejmowania i prowadzenia działalności położnej (Dz. Urz. WE Nr L 033, 11.02.1980),

3. Dyrektywy Rady 89/48/EWG z dnia 21 grudnia 1988 r. w sprawie ogólnego systemu uznawania dyplomów szkół wyższych, przyznawanych na zakończenie trzyletniego kształcenia i szkolenia zawodowego (Dz. Urz. WE Nr L 19, 24.01.1989),

Świadczenia udzielane przez położne

• Prowadzenie działalności edukacyjno-zdrowotnej w zakresie przygotowania do życia w rodzinie, metod planowania rodziny oraz ochrony macierzyństwa i ojcostwa,

• Rozpoznawanie ciąży i sprawowanie opieki nad kobietą w przebiegu ciąży fizjologicznej oraz przeprowadzanie badań niezbędnych w monitorowaniu ciąży fizjologicznej,

• Kierowanie na badania konieczne do jak najwcześniejszego rozpoznania ciąży wysokiego ryzyka

• Prowadzenie porodu fizjologicznego oraz monitorowanie stanu płodu z wykorzystaniem aparatury medycznej

• Przyjmowanie porodu siłami natury wraz z nacięciem i szyciem naciętego krocza

• Podejmowanie koniecznych działań w sytuacjach nagłych, do czasu przybycia lekarza, w tym przyjęcie porodu z położenia miednicowego oraz ręczne wydobycie łożyska

• Sprawowanie opieki nad matką i monitorowanie okresu poporodowego

• Badanie noworodków i opiekę nad nimi

Świadczenia udzielane przez położne cd

• Samodzielne udzielanie w określonym zakresie świadczeń zapobiegawczych

• Realizację zaleceń lekarskich w procesie diagnostyki , leczenia i rehabilitacji

• Profilaktyka chorób kobiecych i patologii położniczych

Miejsce pracy położnej w systemie opieki położniczej

Szpital - 651 położnych	Podstawowa opieka zdrowotna - 445 położnych:
zatrudnionych w oddziałach: ginekologii patologi ciąży sali porodowej położniczo - noworodkowych intensywnej opieki noworodkowej	położna środowiskowo- rodzinna (kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego lub specjalizacja z pielęgniarstwa rodzinno- środowiskowego)
	Współpracuje z: - Poradnią K - Poradnią D1

Współpraca położnej z innymi profesjonalistami

Szpital

Ginekolog- położnik

Położna - Lekarz Anestezjolog

Neonatolog

POZ

Ginekolog- położnik

Położna - Lekarz Pediatra

Pracownik Socjalny

Zatrudnienie położnych w Małopolsce

Ogółem zarejestrowanych położnych - 2783

Czynnych zawodowo położnych - 1777

Położne pracujące w szpitalach - 651

Położne pracujące w środowisku - 440

Położne pracujące w gabinetach i NZOZ-ach - 651

Położne pracujące w środowisku nauczania i wychowania - 20

Położne pracujące w domach pomocy społecznej - 15

Przykłady dobrej praktyki położniczej

• Szkoły rodzenia

• Szpital Przyjazny Dziecku

• Porody nowoczesne

• Dni Otwarte Szpitali Położniczych

• Poradnie Laktacyjne

• Grupy wsparcia dla matek karmiących

Szkoła dla Rodziców

Cel:

przygotowanie rodziców do narodzin dziecka , uznanie i docenienie osobistego wysiłku kobiety oraz przyznanie jej roli czynnika wpływającego w sposób zasadniczy na przebieg porodu.

Program:

1.Ciąża, poród, połóg

2.Dialog z nienarodzonym dzieckiem

Wykłady 3.Poród aktywny

4. Powrót płodności po porodzie

5.Opieka nad noworodkiem

Kąpiel

Pokazy Przewijanie

Masaż dziecięcy

Ogólnie poprawiające koordynacje kobiety

Ćwiczenia

Ćwiczenia oddechowe, nauka parcia

Szpitale Przyjazne dziecku :

• Szpital Rejonowy im. J.P. Gawlika w Suchej Beskidzkiej

• Szpital ZOZ w Limanowej

• Szpital im. S. Żeromskiego w Krakowie

Szpitale Przyjazne dziecku

Inicjatywa WHO i Unicefu z 1989 r. mająca na celu poprawę

żywienia dzieci.

Miano szpitala Przyjaznego Dziecku otrzymuje szpital który:

• Wdrożył program 10 kroków udanego karmienia

• Spełnił warunki określone przez Komitet Upowszechniania Kamienia Piersią dla szpitali ubiegających się o ten tytuł

10 kroków udanego karmienia piersią

1. Sporządzić na piśmie zasady postępowania, sprzyjającego karmieniu piersią

2. Przeszkolić wszystkich pracowników tak, aby mogli realizować powyższe zasady

3. Informować wszystkie kobiety ciężarne o korzyściach z karmienia piersią i postępowaniu podczas karmienia

4. Pomagać matkom w rozpoczęciu karmienia piersią w ciągu pól godziny po urodzeniu dziecka

5. Praktycznie nauczyć matki (zademonstrować) ja należy karmić piersią i jak utrzymać laktację, nawet jeśli będą oddzielone od noworodków

6. Nie dokarmiać i nie dopajać noworodków niczym innym poza pokarmem kobiecym z wyjątkiem szczególnych wskazań medycznych

7. Stosować system rooming-in umożliwiający matce przebywanie w pokoju razem z dzieckiem.

8. Zachęcać i ułatwiać karmienie piersią

9. Nie podawać smoczka noworodkom karmionym piersią

10. Angażować się w tworzenie i pracę grup kobiet wspierających się w karmieniu piersią i kierować do nich karmiące matki wypisywane ze szpitala lub będące pod opieką przychodni

Program 10 kroków udanego karmienia wdrażany jest w:

• Oddziałach dla zdrowych noworodków.

• Oddziałach intensywnej terapii noworodków

Korzyści wynikające z wdrożenia programu 10 kroków

Zawodowe

• Mniej noworodków z nasiloną żółtaczką i znacznymi ubytkami masy ciała

• Mniej powikłań poporodowych u matek

• Zmniejszenie się liczby zakażeń szpitalnych

Społeczne

• Poprawa jakości opieki położniczej

• Poszanowanie godności oraz praw matki i dziecka

• Tworzenie w środowiskach lokalnych dobrej atmosfery dla prokreacji

Ekonomiczne

• Reklama dla szpitala

• Dobry kierunek zmian - akredytacje , ISO

• Zwiększenie liczby pacjentek

• Brak wydatków na sztuczne mieszanki

• Niższa zachorowalność dzieci oraz matek w połogu

Poród nowoczesny :

• Kobieta rodząca sama może realizować instynktownie wszystkie swoje potrzeby

• Kobieta wyraźnie chce urodzić dziecko sama, to jest jej cel i marzenia /W.Fijałkowski/

• Stosowane są podczas porodu wszystkie współczesne osiągnięcia wiedzy medycznej i dziedzin pokrewnych

• Prowadzenie porodu zgodne jest z zaleceniami WHO

• Pozycje wertykalne (najczęściej kuczne , klęk podparty)

• Kondycja i kinezyadaptacja (poród = wysiłek = bieg 42km)

• Immersja wodna, poród w wodzie

• Osoby towarzyszące w porodzie

• Atmosfera panująca na Sali porodowej

• Muzykoterapia i aromatoterapia

Wyposażenie sali porodowej:

• nowoczesne łóżka porodowe np. Roma Birth

• Wanny do porodów w wodzie

• Udogodnienia (drabinki, piłki, materace)

• Wystrój przypominający domowy

Dni otwarte oddziałów położniczych

Cel:

• zmniejszenie lęku i obaw przed porodem

• wzrost zaufania do personelu medycznego

• zapewniamy kobiecie poczucie bezpieczeństwa

• poznanie lekarzy, położnych pracujących na sali porodowej

• oglądnięcie pokoi do porodów rodzinnych i tradycyjnych oraz oddziałów położniczych

• poznanie regulaminu dla pacjentów - np. Szpital Przyjazny Dziecku

• udzielenie informacji dotyczącej możliwości odbycia porodu rodzinnego, w wodzie, w znieczuleniu zewnoątrzoponowym

• poznanie pracowników Poradni Laktacyjnej

Poradnie laktacyjne

Cel działania:

• Promowanie karmienia naturalnego

• Przygotowanie do karmienia piersią

• Nauczanie kobiet rozwiązywania problemów związanych z karmieniem piersią

• Przekazywanie pozytywnych doświadczeń dotyczących karmienia naturalnego

Dostępność:

• Całą dobę

Pracownicy:

• Położne , lekarze

• Konsultanci laktacyjni - międzynarodowy certyfikat (3 osoby w Małopolsce)

Realizacja świadczeń z zakresu położnictwa w Małopolsce (wg Biuletynu Wyd. przez MCZP za rok 2003)

• W województwie przyjęto 32 115 porodów

• Wskaźnik cięć cesarskich - 23,01% (wyższy niż w roku poprzednim)

• Urodziło się 32 423 noworodków

• Wizytami patronażowymi objęto 80,3% noworodków

• W poradniach ginekologiczno-położniczych udzielono ogółem kobietom 955 608 tyś porad, kobietom ciężarnym 175 890 tyś (obserwuje się obniżenie liczby udzielanych porad)

Świadczenia realizowane przez położne środowiskowo-rodzinne

W ramach 319 umów zawartych przez NFZ 455 położnych udzieliło świadczenia populacji 1,598 304 kobiet oraz niemowląt płci męskiej do ukończenia 2 miesiąca życia

LP.	Rodzaj świadczeń	Liczba udzielonych świadczeń
1	Liczba wykonanych świadczeń profilaktycznych / w tym wizyt patronażowych	197 945,00
2	Liczba wykonanych świadczeń diagnostycznych	209 088,00
3	Liczba wykonanych świadczeń pielęgnacyjnych	61 663,00
4	Liczba wykonanych świadczeń leczniczych	24 151,00
5	Liczba wykonanych świadczeń rehabilitacyjnych	394 365,00
	Suma	887 212,00

Trudności związane z udzielaniem świadczeń medycznych przez położne

Szpital	Podstawowa Opieka Społeczna
Ograniczanie zatrudnienia (pojedyncze dyżury)	Zbieranie deklaracji 6000tyś kobiet
Ograniczanie dostępu do szkoleń (głównie finansowe)	Brak stabilizacji
Brak należytego wynagrodzenia za pracę (dyspozycyjność)	Zmiany decyzji NFZ co do finansowania pracy położnych
Często brak współpracy w zespole terapeutycznym	Brak rejonizacji w pracy położnej środowiskowo / rodzinnej
Brak wspólnej dokumentacji lekarsko-pielęgniarskiej procesu opieki

Zagrożenia związane z wykonywaniem zawodu położnej

• Wyjazdy do pracy - emigracja najczęściej do Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych, Włoch, Irlandii, Austrii, Niemiec.

• Odejście od zawodu

---