SYSTEMY I TECHNOLOGIE INFORMATYCZNE
W LOGISTYCE
Magdalena Dubas
Wprowadzenie
Szybkość zmian zachodzących w otoczeniu wymusza na przedsiębiorstwach
ciągłe dostosowywanie się, której alternatywą jest przegrywanie na coraz bar-
dziej konkurencyjnym rynku. Dziś już nie wystarczy tanio wytwarzać produkty
o wysokiej jakości, trzeba także zwracać uwagę na obsługę klienta oraz prze-
pływ produktów i informacji w łańcuchu logistycznym, wykraczającym poza
wewnątrzzakładowy system produkcyjny. Ta zmieniająca się perspektywa wy-
musza na przedsiębiorstwach coraz elastyczniejsze podejście do systemów ste-
rowania produkcją, by uzyskać przewagę konkurencyjną.
W rozdziale tym zostanie przedstawiona rola jaką w logistyce pełni informa-
cja oraz jakie systemy i technologie informatyczne najczęściej są wykorzysty-
wane w logistyce. W części badawczej przedstawiono, które z zastosowanych
systemów nie wymagają poprawy, a w których poprawa jest niezbędna oraz
stopień zadowolenia z wdrożenia tych systemów. Omówione zostaną także pro-
blemy pojawiające się podczas wprowadzania innowacji informatycznych w
przedsiębiorstwach, a także w jaki sposób różne czynniki (ilość lokalizacji,
wielkość przedsiębiorstwa oraz branża) wpływają na zastosowanie poszczegól-
nych usprawnień.
1. Rola informacji w logistyce
1.1. Logistyka
Logistyka jest dziedziną wiedzy o procesach logistycznych w gospodarce
oraz sztuce skutecznego zarządzania tymi procesami.[14, s.145]
Aby w pełni zdefiniować logistykę niezbędne jest jednak szersze spojrzenie.
Uogólniając poglądy powszechnie wyrażane w literaturze, można wyróżnić
trzy podstawowe, wzajemnie się uzupełniające, koncepcje logistyki:[12]
-� Logistyka to procesy fizycznego przepływu dóbr materialnych  surow-
ców, materiałów, półfabrykatów, wyrobów gotowych  w przedsiębior-
stwie, a także między przedsiębiorstwami, oraz przepływy strumieni in-
61
formacyjnych odzwierciedlające procesy rzeczowe i wykorzystywane w
sterowaniu tymi procesami,
-� Logistyka to pewna koncepcja, filozofia zarządzania procesami realnymi
(przepływem dóbr), oparta na zintegrowanym, systemowym ujmowaniu
tych procesów,
-� Logistyka to dziedzina wiedzy ekonomicznej, badająca prawidłowości i
zjawiska przepływu dóbr i informacji w gospodarce, a także w poszcze-
gólnych jej ogniwach.
Na podstawie powyższych koncepcji można zatem stwierdzić, że istotą logi-
styki jest przepływ dóbr materialnych oraz usług z miejsca ich pochodzenia do
końcowego odbiorcy (konsumenta). Celem natomiast jest zapewnienie użytecz-
ności miejsca (przemieszczanie dóbr do miejsc, w których istnieje na nie popyt)
i czasu (utrzymywanie właściwego poziomu zapasów oraz rozmieszczenie
dóbr/usług).[2, s.34]
1.2. Informacja w logistyce
Podążając za Słownikiem Wyrazów Obcych informację możemy zdefinio-
wać jako:[13]
-� powiadomienie o czymś, zakomunikowanie czegoś; wiadomość, wska-
zówka, pouczenie; informacja naukowa- dział nauki zajmujący się opra-
cowywaniem i rozpowszechnianiem danych naukowych dotyczących
aktualnego stanu wiedzy w określonej dziedzinie;
-� każdy czynnik, dzięki któremu ludzie lub urządzenia automatyczne, mo-
gą bardziej sprawnie, celowo działać.
Wszelkim przepływom materialnym towarzyszą przepływy informacji.
Wymiana informacji między nadawcą a odbiorcą jest warunkiem przepływu
między punktem nadania a punktem odbioru.
Przepływy informacji pełnią funkcję wspomagającą w stosunku do przepły-
wów rzeczowych. Przepływy informacyjne zajmują więc kluczowe miejsce w
organizowaniu efektywnych łańcuchów dostaw, będąc jednocześnie jednym z
najtrudniejszych obszarów do projektowania i wdrażania.[5, s.165]
Poniżej przedstawiono kilka obszarów logistyki, w których zarządzana in-
formacja powoduje, że działania są sprawne i skuteczne:[15, s.36]
-� łańcuch dostaw,
-� ustalenie cen,
-� wielowymiarowa segmentacja klientów,
-� analiza lojalności klientów,
-� analiza wartości klientów,
-� analiza zadowolenia klientów,
-� kontrola kosztów logistycznych,
62
-� zasoby ludzkie,
-� jakość produktów i usług,
-� analiza wykorzystania kanałów elektronicznych.
1.3.Logistyczny System Informacyjny
System informacyjny obejmuje zasoby informacji oraz te elementy, które
umożliwiają zasilanie, utrzymanie i dostarczanie użytkownikowi tych zasobów.
Są nimi nadawcy i odbiorcy informacji oraz techniczno-organizacyjne środki
zbierania, komunikacji, przetwarzania i ochrony informacji.[5, s. 189]
Logistyczny system informacyjny to zbiór wzajemnie ze sobą powiązanych
elementów: ludzi, sprzętu i procedur, zapewniający organom zarządzania logi-
styką przedsiębiorstwa odpowiednie informacje niezbędne do planowania, reali-
zacji i kontrolowania działalności logistycznej.[3, s. 325]
Opiera się on na szeroko pojętej infrastrukturze teleinformatycznej, która
jest podstawą stosowania dalszych rozwiązań technicznych oraz różnych syste-
mów informatycznych wspomagających zarządzanie, co zostało przedstawione
na rysunku 1.[15, s.25]
Rys. 1. Logistyczny system informatyczny wraz z kanałami informacyjnymi i technikami zbiera-
nia informacji różnych ogniw łańcucha logistycznego
y
ródło:  Zagadnienia techniczno- ekonomiczne , kwartalnik AGH, Kraków 2004,
tom 48, zeszyt 4, s. 1245
Logistyczny system informacji powinien się cechować:[5 s.196]
-� niezawodnością, określoną jako prawdopodobieństwo spełnienia przezeń
w określonym czasie stawianych mu wymagań,
63
-� wydajnością jako stosunkiem między wydatkami ponoszonymi na
utrzymanie systemu a wartością uzyskaną z systemu,
-� elastycznością, która warunkuje zapewnienie dwu powyższych cech w
każdych warunkach działania przedsiębiorstwa, a która oznacza zdol-
ność dostosowywania się do zmieniającego się otoczenia i możliwości
rozwoju,
-� otwartością, pozwalającą na łączenie go z innymi systemami informa-
cyjnymi w przedsiębiorstwie lub podobnymi systemami w innych
przedsiębiorstwach, co zapewnia wymianę informacji między nimi i po-
zwala na uwzględnienie wzajemnych powiązań w procesie podejmowa-
nia decyzji,
-� efektywnością ekonomiczną, która uwzględnia aspekt kosztowy w od-
niesieniu do zachowania przez system powyższych cech.
Takie cechy mogą zapewnić tylko skomputeryzowane systemy informacyj-
ne.
2. SYSTEMY I TECHNOLOGIE W LOGISTYCE
2.1. SYSTEM MRP II
System MRP II jest rozwinięciem systemu MRP1 i stanowi  zintegrowany
wielodostępny system informatyczny przeznaczony do wspomagania zarządza-
nia przedsiębiorstwem produkcyjnym.[15, s.36]
Główne funkcje MRP II to:
-� zarządzanie popytem,
-� planowanie sprzedaży,
-� planowanie produkcji,
-� planowanie potrzeb materiałowych,
-� specyfikacje produktów,
-� transakcje strumienia materiałowego,
-� sterowanie zleceniami,
-� kontrolowanie warsztatu produkcyjnego,
-� planowanie zdolności produkcyjnych,
-� sterowanie stanowiskiem roboczym,
-� zakupy materiałowe i kooperacja bierna,
-� planowanie zasobów dystrybucyjnych,
-� narzędzia planowania i kontroli,
1
Planowanie potrzeb materiałowych MRP jest to zbiór technik, które pomagają w za-
rządzaniu procesem produkcji. Techniki te często wspomagane są odpowiednimi apli-
kacjami komputerowymi
64
-� interfejs planowania finansowania,
-� symulacje,
-� pomiar wyników. [1, s.68]
2.2. ERP
ERP (Enterprise Resource Planning), Planowanie Zasobów Przedsiębiorstwa
to określenie klasy systemów informatycznych służących wspomaganiu zarzą-
dzania przedsiębiorstwem lub współdziałania grupy współpracujących ze sobą
przedsiębiorstw, przez gromadzenie danych oraz umożliwienie wykonywania
operacji na zebranych danych.[15, s.112]
Zapotrzebowanie na procesy i systemy ERP spełniające wszystkie potrzeby
zaczęło zmuszać użytkowników do przebudowy procesów ERP w taki sposób,
aby uwzględniały także zewnętrzne elementy środowiska biznesowego. Stało się
tak, dlatego, że większość obecnie używanych systemów ERP okazała się prze-
starzała z architektonicznego oraz biznesowego punktu widzenia. Systemy za-
częły ewaluować i tak powstał pakiet ERP II.[1, s.128]
ERP II charakteryzuje sześć elementów związanych ze strategią biznesową,
aplikacyjną oraz technologiczną:[7, s.68]
-� rola ERP II,
-� jego biznesowy obszar działania,
-� funkcje adresowane wewnątrz tego obszaru,
-� rodzaj procesów, jakich wymagają te funkcje,
-� architektury systemów, które mogą wspierać te procesy,
-� sposób, w jaki zarządza się danymi w tych architekturach.
2.3. DRP
DRP (Distribution Requirements Planning) jest istotnym elementem logisty-
ki z zakresu planowania dystrybucji. Planowanie dystrybucji ma na celu okre-
ślenie , kiedy ze strony odbiorców wystąpi zapotrzebowanie na wyrób finalny
punkcie sprzedaży i stworzenie czasowo zorientowanych harmonogramów zapo-
trzebowań na ten produkt w każdym ogniwie dystrybucji.[5, s. 220]
Zastosowanie modułu DRP umożliwia osiągnięcie następujących korzy-
ści:[15, s.112]
-� podniesienie poziomu obsługi klienta,
-� zmniejszenie zagrożenia wyczerpania zapasów,
-� redukcję poziomu zapasów produktów gotowych,
-� zmniejszenie poziomu kosztów transportu,
-� usprawnienie funkcjonowania centrów dystrybucyjnych.
65
 Systemy typu DRP wyposażone są często w moduł wspierający działalność
marketingową. Umożliwia on tworzenie baz danych związanych z realizacją
wymienionej funkcji, zarządzanie przedsięwzięciami marketingowymi oraz
przekaz stosowanych informacji w celu zaangażowania partnerów handlowych
do odpowiednich akcji marketingowych.[15, s.112]
2.4. CRM
CRM to infrastruktura umożliwiająca określenie i zwiększenie wartości
klientów oraz odpowiednie środki, za których pomocą motywuje się najlepszych
klientów do lojalności, czyli ponownych zakupów. CRM to znacznie więcej niż
zwykłe zarządzanie wiedzą o klientach i monitorowanie ich zachowań.[4, s.28]
Do funkcji systemów CRM zaliczyć można:[6, s.444]
-� gromadzenie i przetwarzanie danych archiwalnych dotyczących kontak-
tów z klientami,
-� automatyzację organizacji i kierowania sprzedażą,
-� konfigurowanie zleceń na indywidualne życzenie klienta,
-� przygotowanie ofert,
-� wyszukiwanie odpowiednich danych,
-� sporządzanie analiz i prognoz dotyczących sprzedaży i rynku,
-� generowanie listy klientów,
-� dbanie o klienta już pozyskanego,
-� komunikacja z rynkiem,
-� administracja- dzienna organizacja zadań.
2.5. WMS
WMS (Warehouse Management System) jest wysoce wyspecjalizowanym
systemem usprawniającym wszystkie procesy w magazynach przedsiębiorstw
operatorów logistycznych, którzy w swoich terminalach i magazynach obsługują
bardzo dużą liczbę zróżnicowanych przesyłek. W przedsiębiorstwach logistycz-
nych system WMS stanowi często technologię wspierającą działania systemu
zarządzającego typu ERP. Powinien dostarczać informacji dotyczących stanów
magazynowych, a także umożliwiać sprawną lokalizację każdej partii towaru
oraz każdej pojedynczej przesyłki. System umożliwia kontrolę ilościową i asor-
tymentową przyjmowanego towaru, Istotna dla przedsiębiorstw logistycznych
jest możliwość planowania wysyłek z magazynu w taki sposób, aby zoptymali-
zować wykorzystanie posiadanych zasobów transportowych.[11, s.44]
66
2.6. SCM
Zarządzanie łańcuchem dostaw (SCM), jest aplikacją pozwalającą na nawią-
zanie ściślejszej i szerszej współpracy wszystkich podmiotów gospodarczych w
procesie wytwarzania i sprzedaży oraz usunięcie zbędnych strat i zakłóceń.[8,
s.421]
Wewnętrzne SCM obejmuje zagadnienia związane z zaopatrzeniem, pro-
dukcją i dystrybucją. Zewnętrzne SCM integruje przedsiębiorstwo z jego do-
stawcami i klientami.[15, s.116]
Do korzyści, które przynoszą systemy SCM, z całą pewnością można zali-
czyć:[15, s.117]
-� integrację wewnętrznych i zewnętrznych procesów biznesowych firmy
przy użyciu Internetu,
-� integrację z rynkami elektronicznymi,
-� ułatwienie globalnego planowania poziomu popytu na określone wyro-
by,
-� możliwość dokonywania bieżących symulacji rynkowych, umożliwiają-
cych błyskawiczną reakcję na pojawiające się zapotrzebowania ze stro-
ny klientów,
-� możliwość optymalizacji z
ródeł dostaw,
-� jednoczesne planowanie specjalistycznych potrzeb materiałowych i
określanie zdolności produkcyjnych,
-� zapewnienie przejrzystości wzajemnych współzależności między po-
szczególnymi ogniwami łańcucha dostaw,
-� tworzenie zbiorczych planów związanych z zaopatrzeniem, magazyno-
waniem, produkcją oraz transportem wytwarzanych dóbr,
-� definiowanie wszystkich ograniczeń istniejących sieci dostaw
2.7. EDI
Electronic data interchange (EDI) czyli Elektroniczna Wymiana Danych, to
technika bezpapierowej wymiany standardowo sformatowanych danych między
systemami informatycznymi partnerów handlowych przy minimalnej interwencji
człowieka.[5, s.183]
Celem EDI jest ograniczenie pracochłonności procesu przesyłania danych,
wyeliminowanie powtarzania się przesyłanych oraz wykluczenie wielokrotnego
wprowadzania tych samych danych dzięki połączeniu odpowiednich aplikacji
komputerowych między firmami uczestniczącymi w wymianie. Użycie EDI
pozwala poprawić czasową dostępność informacji logistycznej, poszerzyć i uści-
ślić dane.
67
 Przesłankami do zastosowania EDI były: [10, s.223] wzrastające zaintere-
sowanie logistyką, szczególnie w kwestiach związanych ze skróceniem czasu
realizacji zamówień, globalizacja transakcji handlowych, wymuszająca uzgod-
nienie ogólnoświatowego standardu dokumentów oraz rozwój technologii kom-
puterowych i obniżenie kosztów ich wykorzystania.
Technika EDI opiera się na przesyłaniu komunikatów standardowych. Obo-
wiązujący ogólnoświatowy standard (w ramach GS1) jest oznaczony symbolem
UN/EDIFACT. W obrębie przyjętego standardu zostały opracowane uproszczo-
ne podstan dardy. Jednym z nich jest EANCOM. Określa on sposób wypełniania
komunikatów, eliminuje te informacje, które są zbędne w tej branży i wykorzy-
stuje powszechnie stosowany w handlu kod kreskowy EAN.[15, s.142]
2.8. ADC
Systemy do automatycznego gromadzenia danych Automated Data Collec-
tion (ADC) obejmują systemy automatyzujące identyfikację osób, automatycz-
nej identyfikacji produktów oraz kilka innych. Systemy ADC służą do pozyski-
wania i wprowadzania danych do komputera, programowego kontrolera logicz-
nego lub innego urządzenia bez klawiatury. [16, s.165]
Do technik automatycznego gromadzenia danych należą: [16, s. 165]
-� techniki optyczne:
-� techniki magnetyczne:
-� techniki elektromagnetyczne:
-� techniki biometryczne:
-� techniki dotykowe:
-� karty inteligentne.
Najpopularniejszą metodą automatycznej identyfikacji jest metoda wykorzy-
stująca kody kreskowe. Kod kreskowy przyjęło się definiować jako określoną
kombinację liniowo ułożonych jasnych i ciemnych kresek o zróżnicowanych
szerokościach, która w usystematyzowany i przyjęty sposób odzwierciedla ciąg
ściśle określonych znaków w celu ich maszynowego odczytu.[5, s.169]
Technologią, która cieszy się coraz większą popularnością jest technologia
RFID (Radio Frequency Identification), która pozwala identyfikować istoty ży-
we i przedmioty z dużej odległości oraz przesyłać dane zgromadzone w wielu
miejscach do odległego komputera. Systemy bezprzewodowe pozwalają na od-
czyt bezkontaktowy i dlatego są bardzo użyteczne w produkcji oraz tam, gdzie
kody kreskowe nie wytrzymują nieprzyjaznych warunków otoczenia.[16, s.168]
68
2.10. GPS
System GPS (Global Positioning System) należy do podstawowych rozwią-
zań informatycznych wspomagających monitorowanie przesyłek. Umożliwia on
pozycjonowanie obiektów ruchomych poprzez nawigację satelitarną.[9]
Satelitarny system monitorowania pojazdów biorących udział w systemie
zaopatrywania skutecznie usprawnia procesy logistyczne przez:[15, s.147]
-� efektywne sterowanie i kontrolę taboru samochodowego wraz z dostawą,
-� optymalizację procesów zaopatrywania dzięki szybkiej i dokładnej in-
formacji, prowadzącej do obniżenia kosztów funkcjonowania,
-� zdyscyplinowanie pracy kierowców,
-� ochronę pojazdów i ładunków,
-� rejestrację i tworzenie dokumentacji tras przejazdów i odwiedzanych
miejsc.
3. Wyniki badań
Celem badania było dokonanie wstępnej analizy komputerowego wspoma-
gania w logistycznych łańcuchach dostaw oraz ocena zadowolenia przedsię-
biorstw z wdrożonych systemów informatycznych wspomagających logistykę.
Badanie zostało przeprowadzone za pomocą kwestionariusza badawczego w
24 przedsiębiorstwach regionu łódzkiego, które posiadają w swojej strukturze
komórkę odpowiedzialną za logistykę.
Respondenci odpowiadali na 18 pytań zawartych w kwestionariuszu badaw-
czym, z czego 6 pytań stanowiły pytania metryczkowe. Zestawienie próby ba-
dawczej ze względu na formę działalności, liczbę lat na runku, branżę, wielkość,
zasięg oraz liczbęi lokalizacji przedsiębiorstwa zostało przedstawione w tabeli 1.
Tabela 1. Zestawienie danych dotyczących badanych przedsiębiorstw
Forma działalności przedsiębiorstwa
Indywidualna działalność gospodarcza 5%
Spółka komandytowa 5%
Spółka z o.o. 75%
Spółka akcyjna 15%
Od ilu lat przedsiębiorstwo istnieje na rynku
1-10 25%
11-20 30%
21-30 20%
>31 25%
Rodzaj prowadzonej działalności
A
ączność/transport 10%
Usługi 35%
69
Handel 35%
Produkcja 60%
Wielkość przedsiębiorstwa
Małym 30%
Średnim 30%
Dużym 40%
Zasięg działalności przedsiębiorstwa
Rynek lokalny 10%
Rynek regionalny 5%
Rynek krajowy 25%
Rynek europejski 35%
Rynek światowy 60%
Liczba miejsc, w których przedsiębiorstwo jest zlokalizowane
1 25%
2-5 25%
6-15 15%
16-75 15%
>76 20%
y
ródło: Opracowanie własne
Z zestawienia w tabeli 1 wynika, że największy udział w przeprowadzonym
badaniu stanowią przedsiębiorstwa duże, działające na rynku światowym w
branży produkcyjnej.
Systemy wykorzystywane w przedsiębiorstwach mogą być napisane na zle-
cenie przez specjalistów lub zakupione w pakietach uniwersalnych zawierają-
cych te same składniki. Wyniki przeprowadzonego badania wskazują, że przed-
siębiorstwa najczęściej wybierają systemy standardu ERP/MRPII (45%), a w
drugiej kolejności systemy napisane na zlecenie (35%). Systemy nie spełniające
standardu ERP/MRPII wybierane, przez 15% respondentów nie wpływają na
zmianę funkcjonowania przedsiębiorstwa, lub wpływają negatywnie, za czym
opowiedziało się aż 33% firm wybierających to oprogramowanie. Zarówno sys-
temy napisane na zlecenie, jak i spełniające standardy ERP/MRPII wpłynęły w
dużym stopniu pozytywnie, co wpływa na sumaryczne wyniki, które wskazują
na pozytywne odbieranie wprowadzanych systemów komputerowych. Wyniki
przedstawiające odpowiedzi dotyczące pytania o stopień zadowolenia z wdroże-
nia systemu w zależności od rodzaju wdrożonego systemu zostały przedstawione
na rysunku 2.
70
Rys. 2. Zależność stopnia zadowolenia z wdrożenia systemu od rodzaju wykorzystywanego
systemu komputerowego wspomagania logistyki
y
ródło: Opracowanie własne
Systemy pisane na zlecenie wykonywane są po dokładnym zapoznaniu się
projektanta z profilem oraz wymaganiami przedsiębiorstwa. Jednak jak pokazały
wyniki badań przedsiębiorstwa, które zdecydowały się na zlecenie wykonania
systemu wyrażają w 57% potrzebę w małym stopniu rozbudowy systemu, a aż w
43% dużą potrzebę w tym zakresie. W największym stopniu rozbudowy wyma-
gają systemy nie spełniające standardu ERP/MRPII, co może wynikać z faktu,
że część funkcji, które są zawarte w tych systemach nie są ze sobą kompatybil-
ne. Najmniejsze zapotrzebowanie rozbudowy systemów zadeklarowali respon-
denci, którzy zdecydowali się na zakup systemów klasy ERP/MRPII. W tej gru-
pie 22% badanych opowiedziało za brakiem potrzeby rozbudowy systemu. Wy-
niki zostały przedstawione na rysunku 3.
71
Rys. 3. Zależność wykorzystywanego systemu komputerowego wspomagania od stopnia
w jakim wymaga on rozbudowy
y
ródło: Opracowanie własne
W pytaniu dotyczącym jakie logistyczne obszary przedsiębiorstwa korzysta-
ją z systemów oraz technik komputerowego wspomagania wynik przekraczający
50% dotyczy obszarów: magazynowania, gospodarki materiałowej, dokumenta-
cji eksportowej oraz łańcucha dostaw. W największym stopniu (70%) wspierany
komputerowo jest obszar magazynowania.
Respondenci zaprezentowali podczas badania tendencję ukazującą w mniej-
szym stopniu potrzeby wspierania controllingu, optymalizacji transportu, zarzą-
dzania środkami trwałymi oraz w najmniejszym stopniu utrzymania ruchu (ry-
sunek 4). Takie wyniki badania mogą wynikać ze struktury badanej próbki,
gdzie ponad połowa przedsiębiorstw odpowiadających na pytania zawarte w
kwestionariuszu działa w branży produkcyjnej oraz 35% w handlu stąd może
wynikać duża liczba odpowiedzi dotyczących magazynowania oraz gospodarki
materiałowej.
72
 W kwestionariuszu badawczym jednym z przedstawionych narzędzi kompu-
terowego wspomagania logistyki był MS Excel. Odpowiedz
na pytanie o wspo-
magane obszary firmy powinna więc także uwzględniać wykorzystanie tego
narzędzia, wskazuje to więc na małą znajomość możliwości programów uniwer-
salnych, które mogą służyć głównie w małych przedsiębiorstwach bez genero-
wania dużych kosztów wdrożenia w przedsiębiorstwie.
Rys. 4. Obszary logistyki wspomagane komputerowo w przedsiębiorstwach
y
ródło: Opracowanie własne
Ponad połowa przedsiębiorstw, które wzięły udział w badaniu wykorzystuje
technikę elektronicznej wymiany danych, a 40 % przedsiębiorstw wykorzystuje
GPS. Zestawienie otrzymanych odpowiedzi przedstawiono na rysunku 5, nie
daje jednak oczywistej odpowiedzi czy wykorzystanie tych technik zależne jest
od wielkości przedsiębiorstwa.
Uzyskane dane dotyczące wykorzystania EDI nie są jednak wprost propor-
cjonalne w odniesieniu do wielkości przedsiębiorstwa. Wykorzystanie EDI w
średnich przedsiębiorstwach wynosi zaledwie 33%, a w małych 50%. Dyspro-
porcja może wynikać z błędu próby badawczej. Sumaryczne odpowiedzi na to
pytanie wskazują na pozytywną tendencję, gdyż coraz więcej przedsiębiorstw
73
widzi potrzebę wprowadzania innowacji w zakresie wymiany danych oraz moni-
torowania przesyłek.
Rys. 5. Zależność wielkości przedsiębiorstwa od korzystania z technologii typu EDI, GPS
y
ródło: Opracowanie własne
W analizie odpowiedzi na pytanie dotyczące wykorzystania EDI w zależno-
ści od ilości lokalizacji przedsiębiorstwa można doszukać się zależności, że im
więcej lokalizacji tym większe wykorzystanie tej techniki. Zapewne wynika to z
faktu, iż elektroniczna wymiana danych w znaczącym stopniu poprawia komu-
nikację oraz umożliwia szybsze odnalezienie niezbędnych danych. Szczególnie
ważne jest to w przedsiębiorstwach, które posiadają lokalizację w wielu miej-
scach na świecie. Papierowa wymiana danych byłaby dużym utrudnieniem w
działaniu przedsiębiorstwa oraz generowałaby wysokie koszty. Występuje jed-
nak zachwianie w strukturze uzyskanych danych, które może wynikać z różnych
rozpiętości przedziałów jakie zostały przyjęte do analizy w tym pytaniu. Wyniki
zostały przedstawione na rysunku 6.
74
Rys. 6. Zależność liczby lokalizacji przedsiębiorstwa od korzystania z EDI
y
ródło: Opracowanie własne
Pytanie dotyczące wykorzystania techniki GPS zostało zestawione z branżą
w jakiej dane przedsiębiorstwo funkcjonuje. Wszyscy respondenci z branży
łączność/transport odpowiedzieli, że korzystają z monitorowania przesyłek me-
todą GPS. Jest to zapewne uwarunkowane profilem działalności oraz konkuren-
cją, która wymaga ciągłej poprawy jakości świadczonych usług. Wykorzystanie
tej techniki w usługach stanowi jedynie 43%. Niepokojące jest, że w branży
produkcyjnej, z której pochodziło 60% wszystkich respondentów jedynie, co
czwarta odpowiedz
potwierdzała wykorzystanie tej techniki (rysunek 7).
Rys. 7. Zależność rodzaju prowadzonej działalności od korzystania z GPS
y
ródło: Opracowanie własne
75
 Kolejnym zagadnieniem, o które zostały zapytane przedsiębiorstwa biorące
udział w badaniu było wprowadzenie usprawnień w zakresie identyfikacji towa-
ru (rysunek 8). Ponad połowa respondentów zaznaczyła jako wykorzystywaną
technikę identyfikacji kody kreskowe, które jak się okazuje są najpopularniejszą
stosowaną techniką. Co dziesiąte przedsiębiorstwo wykorzystuje kody dwuwy-
miarowe oraz czytniki RFID. Przedsiębiorstwa nie doceniają lub nie chcą pono-
sić kosztów związanych z wdrożeniem usprawnień w zakresie automatycznego
gromadzenia danych.
Rys. 8. Usprawnienia z jakich korzystają przedsiębiorstwa do identyfikacji towarów
y
ródło: Opracowanie własne
Podczas badania poddano analizie zagadnienie dotyczące problemów pod-
czas wdrażania systemów lub technik komputerowego wspomagania w zakresie
logistyki. Z dostępnych odpowiedzi:  problem utożsamiania się z projektem ,
 problem zarządzania projektem ,  problem wiedzy o standardzie ERP/MRPII ,
 problem interpretacji oraz  problem oporów ze strony menagerów nie można
wyłonić głównego problemu.
Problem utożsamiania się z projektem pojawia się, gdy cel wdrożenia nie
zostanie prawidłowo zdefiniowany oraz pracownicy wraz ze swoimi przełożo-
nymi nie są dostatecznie zaangażowani we wdrożenie. Problem zarządzania
projektem, który wybrało 45% respondentów (rysunek 9), na ogół spowodowany
76
jest zbyt małymi kompetencjami kadry wdrażającej, bądz
też zaangażowaniem
koordynatora wdrożenia również w inne projekty. Pozostałe problemy na ogół
wynikają ze zbyt konserwatywnego podejścia oraz zbyt małej wiedzy na temat
tego, co ma się poprawić po wdrożeniu systemu lub techniki.
Rys. 9. Zależność wielkości przedsiębiorstwa do problemów podczas wdrażania
systemów wspomagających
y
ródło: Opracowanie własne
Przedsiębiorstwo może uniknąć tych problemów przestrzegając podstawo-
wych zasad, których przestrzeganie jest niezbędne przy realizacji każdego no-
wego projektu, tym bardziej przy wdrożeniach  rzeczy nieznanych . Powierze-
nie wdrożenia firmie zewnętrznej bez zaangażowania pracowników i kadry kie-
rowniczej nie przyniesie współmiernych efektów z poniesionymi kosztami gdyż
pracownicy muszą się identyfikować z wprowadzanymi zmianami. Niezbędne
jest bardzo szczegółowe zdefiniowanie wymagań przedsiębiorstwa aby system
był dokładnie dopasowany do potrzeb firmy.
77
4. Podsumowanie
W dzisiejszych czasach, w których przepływ informacji jest niezbędny do
działania organizacji na rynku niezbędne jest wspomaganie go technikami in-
formatycznymi. Wiedza, która jest konieczna do pozostania konkurencyjnym na
rynku logistyki, jest pochodną danych i informacji, którymi dysponuje przedsię-
biorstwo. Niezbędne jest szybkie zbieranie danych, gromadzenie ich oraz prze-
twarzanie i analiza nie tylko wewnątrz firmy ale również czerpanie wiedzy z
zewnątrz. Te elementy funkcjonowania organizacji stają się nieodzowną częścią
w walce o pozostanie konkurencyjnym na rynku.
Ze wstępnych badań wynika, że wzrost zainteresowania się przedsiębiorstw
nowoczesnymi systemami oraz technikami komputerowego wspomagania w
zakresie logistyki jest na średnim poziomie. Respondenci do końca nie są zado-
woleni z wdrożonych systemów a także przejawiają tendencje do powstawania
problemów podczas wdrażania tych rozwiązań.
W dalszej części badań zostanie sprawdzona znajomość możliwości jakie
niosą nowoczesne systemy i techniki dla rozwoju logistyki. Zidentyfikowane
zostaną czynniki, które w regionie łódzkim mają największy wpływ na wybiera-
ne przez przedsiębiorstwa rozwiązania informatyczne dla przedsiębiorstw. Zba-
dane zostaną oczekiwania organizacji oraz to w jakim aspekcie informatyzacji
logistyki pojawiają się największe problemy, a także z czego one wynikają.
Literatura
[1] Bojarski R., Systemy informatyczne w zarządzaniu przedsiębiorstwem, Wyd. Poli-
techniki Śląskiej, Gliwice 2003
[2] Brzeziński M., Systemy w logistyce, WAT, Warszawa 2007
[3] Coyle J.J, Bardi E.J., Langley C.J. Jr., Zarządzanie logistyczne, PWE, Warszawa
2002
[4] Dych� J., CRM. Relacje Jednaka klientami, Helion, Gliwice 2002, [w:] A. Szymo-
nik, Technologie informatyczne w logistyce, Placet, Warszawa 2010
[5] Gołembska E., Kompendium wiedzy o logistyce, PWN, Warszawa 2010
[6] Gwiazda T., Wstęp do informatyki w zarządzaniu, UW WZ, Warszawa 2004
[7] Kasprzak T., W kierunku rozszerzonego przedsiębiorstwa, Difin, Warszawa 2006
[8] Kiełtyka L., Komunikacja w zarządzaniu, Placet, Warszawa 2002
[9] Logistyka, pod red. Kisperska-Moroń D., Krzyżaniak S.  Biblioteka Logisty-
ka ,ILiM, Poznań 2009
[10] Logistyka dystrybucji, pod red. Rutkowski K., Difin, Warszawa 2001
[11] Rydzykowski W., Usługi logistyczne,  Biblioteka Logistyka , ILiM, Poznań 2007,
s. 240 [w:] A. Szymonik, Technologie informatyczne w logistyce, Placet, Warszawa
2010
[12] Skowronek Cz., Sarjusz-Wolski Z., Logistyka w przedsiębiorstwie, PWE, War-
szawa 2008
78
[13] Słownik wyrazów obcych, pod red. Pakosz B., Wydawnictwo PWN, Warszawa 1991
[14] Sołtysik M.: Istota i cechy zarządzania logistycznego [w:]  Gospodarka Materiało-
wa & Logistyka 1994, nr 7-8
[15] Szymonik A., Technologie informatyczne w logistyce, Placet, Warszawa 2010
[16] Wałcerz S., Strzelczyk M., Systemy automatycznego gromadzenia danych, [w:]
Kody kreskowe: rodzaje, standardy, sprzęt, zastosowania, wyd. 2, ILiM, Poznań
2000
79