&%
Wstêp
Tkanka t³uszczowa pe³ni podwójn¹ rolê metaboliczn¹,
odpowiedzialn¹ za zabezpieczanie materia³u energetyczne-
go oraz endokrynn¹, wydzielaj¹c¹ adipokiny nazywane rów-
nie¿ adipocytokinami (1, 40). W wiêkszoci s¹ to czynniki pe³-
ni¹ce rolê prozapaln¹. Nale¿¹ do nich: interleukina 6 (IL-6),
TNF-α, rezystyna, leptyna, aktywator inhibitora-1 plazmino-
genu (PAI-1) i angiotenzynogen. Uwa¿a siê, ¿e czynniki te
wp³ywaj¹ na aktywacjê procesów mia¿d¿ycowych. Niektóre
z nich, jak TNF-α i leptyna czy rezystyna maj¹ wp³yw na
zmniejszenie insulinowra¿liwoci (7). Aktywnoæ tych czyn-
ników zale¿y w du¿ej mierze od objêtoci tkanki t³uszczowej
organizmu, zw³aszcza tkanki wisceralnej, a normalizacja ma-
sy cia³a w wiêkszoci przypadków przyczynia siê do obni¿e-
nia stê¿enia adipokin w surowicy. Adiponektyna (Acrp 30)
jest tak¿e wydzielana przez bia³¹ tkankê t³uszczowa (white
adipose tissue), pe³ni jednak odmienn¹ rolê ni¿ pozosta³e
cytokiny zwiêksza ona insulinowra¿liwoæ oraz przyczynia
siê do zahamowania procesów zapalnych naczyñ krwiono-
nych, poprawiaj¹c funkcjê endotelium (25). Uwa¿a siê, ¿e
pe³ni ona kluczow¹ rolê w homeostazie energetycznej, od-
powiada za jej bilans i jest regulatorem zasobów energetycz-
nych organizmu.
Adiponektyna, jej budowa i wydzielanie
Ludzka cz¹steczka adiponektyny sk³ada siê z 244 ami-
nokwasów, tworz¹cych 20 pojedynczych podjednostek. Za-
wiera N-koniec bez powinowactwa do ¿adnego znanego
bia³ka, kolageno-podobny koniec i C-koniec z domen¹ cz¹-
stkow¹. Moleku³a adiponektyny ma podobn¹ sekwencje do
kolagenu VIII i X i stanowi 0,01% bia³ek surowicy. Acrp30
Prace pogl¹dowe
Endokrynologia, Diabetologia i Choroby Przemiany Materii
Wieku Rozwojowego 2005, 11, 3, 187-190
ISSN 1234-625X
Streszczenie
Adiponektyna jest jedn¹ z aktywnych biologicznie substancji wydzielanych przez tkankê t³uszczow¹. Bia³ko to odpowiedzialne jest za bilans ener-
getyczny organizmu i bierze udzia³ w zachowaniu homeostazy energetycznej. Wp³ywa tak¿e na gospodarkê wêglowodanow¹ i t³uszczow¹, zwiêk-
sza oksydacjê kwasów t³uszczowych, hamuje glukoneogenzê w komórkach w¹trobowych oraz zwiêksza wra¿liwoæ tkanek obwodowych na dzia-
³anie insuliny. Ponadto wykazano, ¿e przyczynia siê do zahamowania procesów zapalnych ródb³onka. U noworodków i niemowl¹t do 2 roku ¿ycia
stwierdzano wy¿sze jej wartoci, ni¿ u dzieci starszych, natomiast ni¿sze wartoci stwierdzano u noworodków dystroficznych (SGA). Zarówno u dzie-
ci, jak i u osób doros³ych, jej stê¿enie koreluje odwrotnie z mas¹ cia³a i stopniem insulinoopornoci. U ciê¿arnych kobiet z cukrzyc¹ stwierdzano re-
latywnie ni¿sze stê¿enia adiponektyny, ni¿ u kobiet zdrowych, niezale¿nie od masy cia³a. Wci¹¿ s³abo poznany jest mechanizm zwiêkszonej sekre-
cji adiponektyny u osób z cukrzyc¹ typu 1.
S³owa kluczowe: adpionektyna, zespó³ metaboliczny
Abstract
Adiponectin, is a novel hormone secreted by the adipose tissue. This active protein plays a role in the regulation of whole body energy homeostasis.
It enhances insulin sensitivity and has antiatherogenic properties, reduces hepatic glucose production, and diminishes gluconeogenesis. Adiponec-
tin accelerates the oxidation process of fatty acids in muscle cells, reduces triglycerides plasma concentration. In addition, plasma adiponectin le-
vels negatively correlated with BMI and fat content. Numerous analyses have indicated that hypoadiponectinemia is a consequence of the develop-
ment of obesity in childhood. The adiponectin secretion in newborn children is higher than in older, an child small for gestational age has lower pla-
sma concentration of this protein. Clinical studies suggest that adiponectin deficiency associates with gestational diabetes in women. However, serum
adiponectin levels in type 1 diabetes have not been elucidated, probably factors other than glucose and insulin play a significant role in adiponectin
secretion in type 1 diabetes.
Key words: adiponectin, metabolic sydrome
Adiponektyna hormon tkanki t³uszczowej i jej zwi¹zek z zespo³em metabolicznym
i chorobami uk³adu kr¹¿enia
Adiponectin as an adipose tissue hormone and its role in the metabolic syndrome and cardiovascular disease
Ewa Pañkowska
1
, Mieczys³aw Szalecki
2
1
Klinika Diabetologii Dzieciêcej i Wad Wrodzonych AM w Warszawie
2
Poradnia Endokrynologiczna, Klinika Pediatrii Instytutu-Pomnika Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie
Oddzia³ Endokrynologiczno-Diabetologiczny Wojewódzkiego Specjalistycznego Szpitala Dzieciêcego w Kielcach
Adres do korespondencji: Ewa Pañkowska
Klinika Diabetologii Dzieciêcej i Wad Wrodzonych AM
ul. Dzia³dowska 1, 01-184 Warszawa
e-mail: epankowska@interia.pl
&&
Ewa Pañkowska, Mieczys³aw Szalecki
Endokrynologia, Diabetologia i 2005, 11, 3
w surowicy wystêpuje w 2 odmiennych formach, jako hexa-
mer LMW i jako HMW (higher order complex), sk³adaj¹cy
siê z 12 do 18 podjednostek. Charakterystyczny jest dimor-
fizm zwi¹zany z p³ci¹. U kobiet stwierdza siê formê HMW,
a u mê¿czyzn przewa¿a forma LMW (24).
Synteza i wydzielanie adpionektyny regulowane jest
przez wiele mechanizmów. Dodatni wp³yw in vitro stwierdzo-
no w przypadku insulin like growth faktor-1 (10). Niejedno-
znaczne s¹ wyniki badañ dowiadczalnych wskazuj¹cych na
udzia³ agonistów PPARγ (peroxisome proliferato aktivater
receptor) w sekrecji adiponektyny. W jednym z nich stwier-
dzono, ¿e podanie fibratów bêd¹cych agonistami PPARγ
powoduje zmniejszenie wytwarzanie tego bia³ka. Obserwo-
wano równie¿, ¿e przewlek³e leczenie agonistami PPARγ
roziglitazonem przyczynia siê do zmniejszenia ekspresji ge-
nu adpionektyny u myszy z oty³oci¹ (19). Istniej¹ jednak rów-
nie¿ inne badania dowiadczalne, które wskazuj¹, ¿e rozigli-
tazon powoduje wzrost adiponektyny w surowicy oty³ych
myszy. Równie¿ badania kliniczne potwierdzaj¹ dodatni
wp³yw agonistów PPARg na wzrost wydzielania adiponekty-
ny (18). Wiadomo, ¿e TNF-α wp³ywa negatywnie na ekspre-
sjê genu adiponektyny i hamuje sekrecjê tego bia³ka. Me-
chanizm ten t³umaczy³by czêciowo spadek stê¿enia adipo-
nektyny wraz z rozwojem oty³oci (16).
Kolejnymi czynnikami hamuj¹cymi sekrecjê adiponekty-
ny s¹ agonici receptora beta adrenergicznego. Antagonici,
jak na przyk³ad propranolol, sprzyjaj¹ wzrostowi stê¿enia
adiponektyny. Opisano ju¿ receptor dla adiponektyny, który
prawdopodobnie w koñcowym efekcie powoduje aktywacjê
cyklicznego AMP (36) .
Cz¹steczki adiponektyny degradowane s¹ przez nerki
i w stanie skrajnej niewydolnoci nerek stê¿enie tego bia³ka
znacz¹co wzrasta.
Wp³yw adiponektyny na gospodarkê
wêglowodanow¹ i lipidow¹
Adiponektyna wp³ywa na gospodarkê lipidow¹ organizmu
przez zmniejszenie stê¿enia triglicerydów i kwasów t³uszczo-
wych. Efekt ten modyfikowany jest przez zwiêkszon¹ oksy-
dacjê kwasów t³uszczowych w komórkach miêniowych,
doprowadzaj¹c do spadku zawartoci triglicerdydów.
Wzmacnia ona ekspresjê bia³ek bior¹cych udzia³ w meta-
bolizmie kwasów t³uszczowych, takich jak: oksydaza acety-
lo-CoA i UCP-2 (uncopling protein 2) w miêniach szkie-
letowych i bezporednio wp³ywa na katabolizm kwasów
t³uszczowych (9, 29). Nie ma ona natomiast wp³ywu na
wch³anianie jelitowe wolnych kwasów t³uszczowych.
Gospodarka wêglowodanowa
Badania dowiadczalne wykaza³y, ¿e adiponektyna zmniej-
sza hiperglikemiê w ró¿nych modelach oty³ych myszy. Mecha-
nizm ten nie wynika ze zwiêkszonej sekrecji insuliny, ale z wp³y-
wu na zwiêkszenie insulinowra¿liwoci (28). Sk³ada siê na to
wiele czynników, a jednym z nich jest spadek stê¿enia kwasów
t³uszczowych. Zarówno wolne kwasy t³uszczowe, jak i triglice-
rydy sprzyjaj¹ insulinoopornoci. Adiponektyna zwiêksza foso-
rylacjê tyrozyny receptora insulinowego, i kinazy proteiny
B w miêniach szkieletowych. Uwa¿a siê, ¿e adiponektyna ha-
muje glukoneogenezê w¹trobow¹ poprzez wp³yw na enzymy
bior¹ce udzia³ w glukoneogenzie (4, 6). Nie ma natomiast
wp³ywu na glikolizê i syntezê glukagonu. Kolejny mechanizm
to hamowanie efektu dzia³ania TNF-α na endothelium.
Adiponektyna a procesy zapalne i mia¿d¿ycowe
Na podstawie wielu badañ wiadomo, ¿e adiponektyna
pe³ni rolê przeciwzapaln¹ i hamuje procesy mia¿d¿ycowe to-
cz¹ce siê w cianie naczyñ krwiononych. Poprzez supresjê
TNF-α hamuje ona adherencjê monocytów do ródb³onka
naczyñ krwiononych i ich migracjê do dalszych warstw
W efekcie dochodzi do supresji cz¹stek adhezyjnych (VCAM-
1, ICAM-1) (23). Adiponektyna hamuje równie¿ proces po-
budzania przez TNF-α czynnika j¹drowego kappa B (NC KB)
(22). Wp³ywa te¿ na zmniejszenie prawie o 50% zawartoci
estrów cholesterolu w makrofagach oraz hamuje przy³¹cza-
nie utlenionych cz¹steczek LDL i ich pobór przez makrofagi
(20, 21).
We krwi obwodowej adiponektyna hamuje proliferacjê
monocytów, zmniejszaj¹c ich funkcjê fagocytarn¹. Sumuj¹c,
dzia³anie antymia¿d¿ycowe tego bia³ka polega na zmniejsze-
niu iloci monocytów, ich migracji i adherencji do naczyñ
krwiononych oraz na zmniejszaniu ³adunku modyfikowa-
nych lipoprotein w komórkach ciany naczyñ (32, 39).
Zwi¹zek adiponektyny z wybranymi parametrami
klinicznymi i czynnikami stanu zapalnego
NA podstawie wielu badañ na zwierzêtach i ludziach wyka-
zano, ¿e adiponektyna ma cis³y zwi¹zek z oty³oci¹, a jej stê-
¿enie obni¿a siê ju¿ we wczesnej fazie nadwagi i w cukrzycy ty-
pu 2. Redukcja wagi powoduje wzrost stê¿enia adiponektyny,
zarówno u osób z cukrzyc¹, jak i bez tej choroby (2, 34, 39).
Wiadomo, ¿e u osób doros³ych stê¿enie adiponektyny
negatywnie koreluje z BMI, mas¹ tkanki t³uszczowej, wska-
nikiem talia/biodro, podstawowym stê¿eniem insuliny i stê-
¿eniem triglicerydów, a dodatnio ze wzrostem frakcji HDL-
cholesterolu (21, 34, 35, 37). Podobn¹ korelacjê stwierdzo-
no równie¿ u zdrowych dzieci w 230-osobowej populacji
(12). Badanie dotyczy³o nastolatków, a przedmiotem bada-
nia by³a zale¿noæ miêdzy adiponektyn¹ a oty³oci¹ i zawar-
toci¹ tkanki t³uszczowej oraz insulinowra¿liwoci¹ jako
wskanikiem zespo³u metabolicznego.
W badaniu przeprowadzonym na grupie nastolatków
z oty³oci¹ (n=26) i w porównywalnej pod wzglêdem p³ci
i wieku grupie osób bez oty³oci (n=26) stwierdzono o 50%
ni¿sze stê¿enie adiponektyny u dzieci oty³ych, ni¿ u tych
z prawid³ow¹ mas¹ cia³a. Dodatkowo stê¿enie tego bia³ka sil-
nie korelowa³o z HDL, a odwrotnie ze stê¿eniem proinsuliny
i insulinoopornoci¹ (28).
Kolejne badanie przeprowadzono na grupie dzieci w wie-
ku prepubertalnym. Badaniem objêto grupê dzieci 5-letnich
(n=30) i 10-letnich (n=53). Stwierdzono odwrotn¹ znamien-
n¹ zale¿noæ miêdzy sekrecj¹ adiponektyny a BMI i zawar-
toci¹ tkanki t³uszczowej oraz stê¿eniem insulin na czczo,
niezale¿nie od oty³oci (3).
Ciekawe wydaj¹ siê byæ badania prowadzone na nowo-
rodkach. W jednym z nich oznaczano stê¿enie adiponekty-
ny w grupie 226 zdrowych noworodków. Jej stê¿enie znacz¹-
co korelowa³o z mas¹ urodzeniow¹ (30).
W badaniu Kamoda i wsp. stwierdzono, ¿e stê¿enie adi-
ponektyny jest generalnie wy¿sze w pierwszych dobach po
urodzeniu, ni¿ w póniejszym okresie oraz ¿e jest znamien-
nie ni¿sze u noworodków dystroficznych SGA (small for ge-
stational age), ni¿ u noworodków o prawid³owej wadze uro-
dzeniowej AGA (appropriate gestational age). Nie stwier-
dzano zale¿noci od wieku ci¹¿owego, d³ugoci cia³a
i glikemii (15). Podobne wyniki uzyskali równie¿ Cianfarani
i wsp. (ni¿sze wartoci adiponektyny u noworodków SGA)
(5). Inguea i wsp. prowadzili dwuletnie obserwacje w grupie
85 noworodków z dystrofi¹ i prawid³ow¹ mas¹ urodzeniow¹
(SGA i AGA). Oznaczano adiponektynê, insulinê i leptynê w 1
i 2 roku ¿ycia. Wartoci adiponektyny by³y wy¿sze ni¿ u na-
stolatków i osób doros³ych, mimo znacz¹cego spadku sekre-
cji adiponektyny w ci¹gu pierwszych 2 lat. Znaleziono zna-
mienn¹ zale¿noæ miêdzy spadkiem stê¿enia adiponektyny
w ci¹gu 2 lat ¿ycia a mas¹ urodzeniow¹, ale nie korelowa³o
to ze stê¿eniem insuliny i leptyny (14).
Jednym z mechanizmów dzia³ania adiponektyny na tkan-
ki obwodowe jest jej wp³yw na insulinowra¿liwoæ. Relatywnie
ni¿sze stê¿enia tego bia³ka stwierdzano u osób z nieprawid³o-
w¹ tolerancj¹ glukozy, niezale¿nie od masy cia³a i iloci tkan-
ki t³uszczowej (11, 28, 31). Z badania Fernandez-Reala i wsp.
wynika, ¿e adiponektyna ma zwi¹zek z gospodark¹ wêglowo-
danow¹, ale równie¿ niezale¿nie od tego ma ochronne, prze-
ciwzapalne dzia³anie na naczynia krwionone (8). Badanie to
przeprowadzono na osobach zdrowych i na osobach z zabu-
rzeniami gospodarki wêglowodanowej, bêd¹cych w rednim
wieku. W ca³ej grupie stwierdzono znacz¹c¹ korelacjê stê¿e-
nia adiponektyny z insulinowra¿liwoci¹, stê¿eniem triglicery-
dów na czczo i ze stopniem rozszerzania siê naczyñ krwiono-
nych. W podgrupie z cukrzyc¹, nieprawid³ow¹ glikemi¹ na
czczo i nietolerancj¹ wêglowodanów stwierdzano ni¿sze war-
toci adiponektyny, ni¿ w grupie zdrowych mê¿czyzn.
Schulze i wsp. badali zale¿noæ miêdzy czynnikami za-
palnymi, kontrol¹ metaboliczn¹ cukrzycy (HbA
1c
) i frakcjami
cholesterolu a stê¿eniem adiponektyny (26). Badanie to
przeprowadzono w grupie 741 mê¿czyzn z cukrzyc¹ typu 2.
Autorzy stwierdzili pozytywn¹ korelacje stê¿enia adiponekty-
ny z frakcj¹ HDL-cholesterolu, odwrotn¹ korelacjê z warto-
ci¹ HbA
1c
, triglicerydami i czynnikami zapalnymi, takimi jak
CRP, apoB100 i fibrynogen. Wnioskowali, ¿e zwi¹zek z czyn-
nikami zapalnymi by³ niezale¿ny od glikemii i stê¿enia triglice-
rydów. Ni¿sze wartoci adiponektyny stwierdzano równie¿
w grupie ciê¿arnych kobiet z cukrzyc¹. Winzer i wsp. okre-
lili zale¿noæ miêdzy adiponektyn¹, insulinowra¿liwoci¹
oraz markerami stanu zapalnego i adipocytokinami (34). Ko-
biety te mia³y obni¿one wartoci adiponektyny w porówna-
niu do ciê¿arnych kobiet bez cukrzycy w ci¹gu roku po po-
rodzie, przy porównywalnych parametrach antropometrycz-
nych. Ponadto autorzy stwierdzili, ¿e ni¿sze wartoci
adiponektyny korelowa³y silniej ze stopniem zaburzeñ gospo-
darki wêglowodanowej i markerami insulinowra¿liwoci, zna-
miennie ni¿sze za by³y w podgrupie z insulinoopornoci¹.
W podgrupie tej stwierdzano równie¿ znamiennie wy¿sze
wartoci czynnika PAI-1. Sugeruje to niezale¿ny zwi¹zek
miêdzy PAI-1 i adiponektyn¹, tym samym aktywnoæ tego
bia³ka mo¿e byæ niezale¿na od objêtoci tkanki t³uszczowej,
co dowodzono we wczeniejszych pracach. Na podstawie
tego badania mo¿na równie¿ s¹dziæ, ¿e czynnik ten jest zna-
cz¹cym markerem predyspozycji do rozwoju cukrzycy typu
2 u ciê¿arnych kobiet z cukrzyc¹.
Wiele badañ klinicznych udowadnia ochronny wp³yw adi-
ponektyny na funkcjê naczyñ krwiononych (17, 26, 41).
W jednym z nich Hotta i wsp. wykazali zwi¹zek miêdzy incyden-
tami sercowo-naczyniowymi, miedzy innymi chorob¹ niedo-
krwienn¹ serca, a obni¿onym stê¿eniem adiponektyny (11).
Podsumowanie
Dalsze badania nad adiponektyn¹ mog¹ mieæ kluczowe
znaczenia we wczesnej diagnostyce zespo³u metaboliczne-
go i cukrzycy typu 2, niezale¿nie od wieku. Wyniki jakie uzy-
skiwano w grupie noworodków, a zw³aszcza ni¿sze wartoci
w grupie noworodków dystroficznych potwierdzaj¹ tezê o za-
le¿noci miêdzy zespo³em metabolicznym, cukrzyc¹ typu 2
a SGA oraz sugeruj¹, ¿e predyspozycja do zmniejszonej se-
krecji adiponektyny ma charakter wrodzony i mo¿e pocho-
dziæ z okresu ¿ycia p³odowego. Z punktu widzenia leczenia
oty³oci i zespo³u metabolicznego wa¿ne jest zachowanie
równowagi miêdzy czynnikami prozapalnymi a czynnikami
utrzymuj¹cymi odpowiedni¹ insulinowra¿liwoæ. Leki zwiêk-
szaj¹ce insulinowra¿liwoæ tkanek, np. przez aktywacjê re-
ceptora j¹drowego PPARg mog¹ wp³yn¹æ na obni¿enie stê-
¿enia hsCRP (mesured by highly sensitive assay), PAI-1,
TNF, leptyny i na wzrost stê¿enia adiponektyny. Konieczne
s¹ jednak dalsze badania, które jednoznacznie okreli³yby
udzia³ leków w regulacji wydzielania adiponektyny i wp³yw na
zmniejszenie incydentów sercowo-naczyniowych. Najnow-
sze badania powiêcone adpionektynie pokazuj¹, jak s³abo
s¹ jeszcze poznane mechanizmy reguluj¹ce jej wydzielanie.
Pierwsze prace powiêcone stê¿eniu adiponektyny u osób
z cukrzyc¹ typu 1 wskazuj¹, ¿e czynnik ten jest podwy¿szo-
ny w tej grupie chorych (13). Równie¿ badania w³asne auto-
rów, jeszcze nie opublikowane, wykaza³y zwiêkszone stê¿e-
nie tego bia³ka u dzieci z cukrzyc¹ typu 1 leczonych insuli-
n¹. S¹ to wci¹¿ prace pilota¿owe i nadal nie zosta³a
okrelona aktywnoæ adiponektyny w surowicy chorych z cu-
krzyc¹ typu 1 w zale¿noci od fazy remisji, czy wieku i masy
cia³a pacjenta. Wiadomo, ¿e wydzielanie tego bia³ka regulo-
wane jest przez insulinê, ale wp³yw egzogennej insuliny na
wydzielanie adiponektyny nie jest jeszcze poznany.
Adiponektyna - hormon tkanki t³uszczowej i jej zwi¹zek z zespo³em metabolicznym
&'
Pimiennictwo
1. Ahima R.S., Flier J.S.: Adipose tissue as an endocrine organ. Trends Endocrinol.
Metab., 2000, 11, 327.
2. Arita Y., Kihara S., Ouchi N. i wsp.: Paradoxical decrease of an adipose-specific
protein, adiponectin, in obesity. Biochem. Biophys. Res. Commun., 1999, 257, 79.
3. Bacha F., Saad R., Gungor N., Arslanian S.A.: Adiponectin in youth relationship
to visceral adiposity, insulin sensitivity, and b-cell function. Diabetes Care, 2004,
27, 547.
4. Berg A.H., Combs T.P., Du X i wsp.: The adipocyte-secreted protein Acrp30 enhan-
ces hepatic insulin action. Nat. Med., 2001, 7, 94.
5. Cianfarani S., Martinez C., Maiorana A. i wsp.: Adiponectin levels are reduced in
children born small for gestational age and are inversely related to postnatal
catch-up growth. Clin. Endocrinol. Metab., 2004, 89, 1346.
6. Combs T.P., Berg A.H., Obici S. i wsp.: Endogenous glucose production is inhi-
bited by the adipose-derived protein Acrp30. J. Clin. Invest., 2001, 108, 1875.
7. Feinstein R., Kanety H., Papa M.Z. i wsp.: Tumor necrosis factor-a supresses in-
sulin-induced tyrosin fosforylation of insulin receptor and its substrates. J. Biol.
Chem., 1993, 268, 26055.
8. Fernandez-Real J.M., Castro A., Vasquez G. i wsp.: Adiponectin is associated with
vascular fuction independent of insulin sensitivity. Diabetes Care, 2004, 27, 739.
9. Fruebis J., Tsao T.S., Javorschi S. i wsp.: Proteolytic cleavage product of 30-kDa
adipocyte complement-related protein increases fatty acid oxidation in muscle
and causes weight loss in mice. Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 2001, 98, 2005.
10. Halleux C.M., Takahashi M., Delporte M.L.: Secretion of adipocytocine and regu-
lation of apM1 expression in human visceral adipose tissue. Biochem. Biophys.
Res. Commun., 2001, 288, 1102.
11. Hotta K., Funahashi T., Arita Y. i wsp.: Plasma concentrations of a novel, adipo-
se specific protein, adiponectin, in type 2 diabetic patient. Arterioscler. Thromb.
Vasc. Biol., 2000, 20, 1595.
Ewa Pañkowska, Mieczys³aw Szalecki
Endokrynologia, Diabetologia i 2005, 11, 3
'
12. Huang K.C., Lue B.H., Yen R.F. i wsp.: Plasma adiponectin levels and metabolic
factors in nondiabetic adolescents. Obes. Res., 2004 12, 119.
13. Imagawa A., Funahashi T., Nakamura T. i wsp.: Elevated serum concentration
of adipose-derived factor, adiponectin, in patients with type 1 diabetes. Diabe-
tes Care, 2002, 25, 1665.
14. Iniguez G., Soto N., Avila A. i wsp.: Adiponectin levels in the first two years of li-
fe in a prospective cohort: relations with weight gain, leptin levels and insulin
sensitivity. Clin. Endocrinol. Metab., 2004, 89, 5500.
15. Kamoda T., Saitoh H., Saito M. i wsp.: Serum adiponectin concentrations in new-
born infants in early postnatal life. Pediatr. Res., 2004, 56, 690.
16. Kappes A., Loffer G.: Influences of ionomycin, dibutyryl-cycloAMP and tumor ne-
crosis factor-alpha on intracellular amount and secretion of apM1 in differen-
tiating primary preadipocytes. Horm. Metab. Res., 2000, 32, 548.
17. Kumada M., Kihara S., Sumitsuji S. i wsp.: Association of hypoadiponectinemia
with coronary artery disease in men. Arterioscler. Thromb. Vasc. Biol., 2003, 23,
85.
18. Maeda N., Takahashi M., Funahashi T. i wsp.: PPARγ ligands increase expres-
sion and plasma concentrations of adiponectin, an adipose derived protein.
Diabetes, 2001, 50, 2094.
19. Moor G.B., Chapman H., Holder J.C. i wsp.: Differential regulation of adipocyto-
kine mRNAs by rosiglitazone in db/db mice. Biochem. Biophys. Res. Commun.,
2001, 286, 736.
20. Ouchi N., Kihara S., Arita Y. i wsp.: Adipocyte-derived plasma protein, adiponec-
tin suppresses lipid accumulation and class A scavenger receptor expression
in human monocyt-derived macrophages. Circulation, 2001, 32, 47.
21. Ouchi N., Kihara S., Arita Y. i wsp.: Adipocyte-derived plasma protein, adiponec-
tin, suppresses lipid accumulation and class A scavenger receptor expression
in human monocyte-derived macrophages. Circulation, 2001, 103, 1057.
22. Ouchi N., Kihara S., Arita Y. i wsp.: Adiponectin, an adipocyte-derived plasma pro-
tein, inhibits endothelial NF-[kappa]B signaling through a cAMP-dependent pa-
thway. Circulation, 2000, 102, 1296.
23. Ouchi N., Kihara S., Arita Y. i wsp.: Novel modulator for endothelial adhesion mo-
lecules: adiposity-derived plasma protein adiponectin. Circulation, 1999, 100,
2473.
24. Pajvani U.B., Xuelinag D., Combs T. i wsp.: Structure-function studies of the adi-
pocyte-secreted Hormone Acrp30/adiponectin. J. Biol. Chem., 2003, 278,
9073.
25. Scherer P.E., Williams S., Fogliano M. i wsp.: A novel serum protein similar to
C1q, produced exclusively in adipocytes. J. Biol. Chem., 1995, 270, 26746.
26. Schulze M.B., Rimm E.B., Shai I. i wsp.: Relationship between adiponectin and
glycemic control, blood lipids, and inflammatory markers in men with type 2
diabetes. Diabetes Care, 2004, 27, 1680.
27. Spranger J., Kroke A., Möhlig inicja³ i wsp.: Adiponectin and protection against
type 2 diabetes mellitus. Lancet, 2003, 361, 226.
28. Stefan N., Bunt J.C., Salbe A.D. i wsp.: Plasma adiponectin concentrations in chil-
dren: relationships with obesity and insulinemia. J. Clin. Endocrinol. Metab.,
2002, 87, 4652.
29. Stefan N., Vozarova B., Funahashi T. i wsp.: Plasma adiponectin concentration
is associated with skeletal muscle insulin receptor tyrosine phosphorylation, and
low plasma concentration precedes a decrease in whole-body insulin sensitivi-
ty in humans. Diabetes, 2002, 51, 1884.
30. Tsai P.J., Yu C.H., Hsu S.P. i wsp.: Cord plasma concentrations of adiponectin
and leptin in healthy term neonates: positive correlation with birth weight and
neonatal adiposity. Clin. Endocrinol., 2004, 61, 88.
31. Tschritter O., Fritsche A., Thamer C. i wsp.: Plasma adiponectin concentrations
predict insulin sensitivity of both glucose and lipid metabolism. Diabetes, 2003,
52, 239.
32. Weiss R., Dufour S., Groszmann A. i wsp.: Low adiponectin levels in adolescent
obesity: a marker of increased intramyocellular lipid accumulation. J. Clin. En-
docrinol. Metab., 2003, 88, 2014.
33. Weyer C., Funahashi T., Tanaka S. i wsp.: Hypoadiponectinemia in obesity and
type 2 diabetes: close association with insulin resistance and hyperinsulinemia.
J. Clin. Endocrinol. Metab., 2001, 86, 1930.
34. Winzer C., Wagner O., Festa A. i wsp.: Plasma adiponectin, insulin sensitivity, and
subclinical inflammation in women with prior gestational diabetes mellitus. Dia-
betes Care, 2004, 27, 1721.
35. Yamamoto Y., Hirose H., Saito I. i wsp.: Correlation of the adipocytderived pro-
tein adiponectin with insulin resistance index and serum high-density lipoprote-
in cholesterol independent of body mass index, in the Japanese population.
Clin. Sci. 2002, 103, 137.
36. Yamauchi T., Kamon J., Minokoshi Y. i wsp.: Adiponectin stimulates glucose uti-
lization and fatty acid oxidation by activating AMP-activated protein kinase. Nat.
Med. 2002, 8, 1288.
37. Yang W.S., Lee W.J., Funahashi T. i wsp.: Plasma adiponectin levels in overwe-
ight and obese Asians. Obes. Res., 2002, 10, 1104.
38. Yang W.S., Lee W.J., Funahashi T. i wsp.: Weight reduction increases plasma le-
vels of an adipose-derived anti-inflammatory protein, adiponectin. J. Clin. Endo-
crinol. Metab., 2001, 86, 3815.
39. Yokota T., Onitani K., Takahashi i wsp.: Adiponectin, a new member of the fami-
ly of soluble defense collagen, negatively regulates the growth of myelomono-
cytic progenitors and the functions of macrophages. Blood, 2000, 95, 1723.
40. Yudkin J.S., Stehouwer C.D., Emeis J.J., Coppack S.W.: C-reactive protein in he-
althy subjects: assotiacion with obesity, insulin resistance, and endothelial dys-
function: a potential role for cytokines originating from adipose tissue? Arterio-
scler. Thromb. Vasc. Biol., 1999, 19, 972.
41. Zeitz B., Herfarth H., Paul G. i wsp.: Adiponectin represents an independent car-
divascular risk factor predicting serum HDL-cholesterol levels in type 2 diabe-
tes. FEBS Lett., 2003, 545, 103.