„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

cc

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Anna Puciłowska

Projektowanie procesu wytwarzania dzianin

311[41].Z3.07

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr inż. Agnieszka Tarasiuk
mgr inż. Helena Zieńko



Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Anna Puciłowska



Konsultacja:
mgr Zenon W. Pietkiewicz

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 311[41].Z3.07,

„Projektowanie procesu wytwarzania dzianin”, zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu technik włókiennik.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Materiał nauczania

7

4.1. Założenia podstawowe – dane wejściowe

7

4.1.1. Materiał nauczania

7

4.1.2. Pytania sprawdzające

10

4.1.3. Ćwiczenia

10

4.1.4. Sprawdzian postępów

12

4.2. Proces technologiczny

13

4.2.1. Materiał nauczania

13

4.2.2. Pytania sprawdzające

17

4.2.3. Ćwiczenia

18

4.2.4. Sprawdzian postępów

19

4.3. Obliczenia produkcyjne

20

4.3.1. Materiał nauczania

20

4.3.2. Pytania sprawdzające

28

4.3.3. Ćwiczenia

28

4.3.4. Sprawdzian postępów

31

5. Sprawdzian osiągnięć

32

6. Literatura

37

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Poradnik ten będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o projektowanie procesu

wytwarzania dzianin.

W poradniku znajdziesz:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

– materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do osiągnięcia założonych celów

kształcenia i opanowania umiejętności zawartych w jednostce modułowej,

–

zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,

–

ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować
umiejętności praktyczne,

–

sprawdzian postępów,

–

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi
opanowanie materiału całej jednostki modułowej,

–

literaturę uzupełniającą.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

Moduł 311[41].Z3

Technologia wytwarzania dzianin

311[41].Z3.02

Projektowanie dzianin

311[41].Z3.03

Przygotowanie nitek do dziania

311[41].Z3.04

Wytwarzanie dzianin

311[41].Z3.05

Konfekcjonowanie dzianin

311[41].Z3.07

Projektowanie procesu wytwarzania

dzianin

311[41].Z3.01

Badanie właściwości dzianin

311[41].Z3.06

Wykończanie dzianin

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, powinieneś umieć:

−

charakteryzować proces wytwarzania dzianin,

−

charakteryzować strukturę dzianin,

−

charakteryzować parametry struktury dzianin oraz ich właściwości użytkowe,

−

klasyfikować półprodukty oraz dzianiny,

−

wykonywać analizę dzianiny,

−

wyjaśniać zasady eksploatacji maszyn i urządzeń stosowanych w procesach
przygotowania nitek do dziania oraz wytwarzania, konfekcjonowania i wykończania
dzianin,

−

odczytywać schematy mechanizmów i podzespołów maszyn oraz urządzeń stosowanych
w procesie przygotowania nitek do dziania oraz wytwarzania, konfekcjonowania
i wykończania dzianin,

−

kontrolować przebieg procesów przygotowania nitek do dziania oraz wytwarzania,
konfekcjonowania i wykończania dzianin,

−

użytkować maszyny i urządzenia stosowane w procesach przygotowania nitek do dziania
oraz wytwarzania, konfekcjonowania i wykończania dzianin,

−

programować pracę maszyn stosowanych w procesach przygotowania nitek do dziania
oraz wytwarzania, konfekcjonowania i wykończenia dzianin,

−

określać zasady konfekcjonowania dzianin,

−

określać metody konserwacji dzianin oraz odzieży z dzianin,

−

rozwiązywać problemy techniczne w trakcie wykonywania zadań,

−

wykorzystywać techniki komputerowe do realizacji zadań zawodowych,

−

organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,

−

korzystać z różnych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, powinieneś umieć:

−

określić wpływ technologii na cechy i właściwości otrzymywanych dzianin,

−

posłużyć się dokumentacją techniczno-technologiczną maszyn stosowanych do
wytwarzania dzianin,

−

zaplanować etapy procesu wytwarzania dzianin,

−

dobrać rodzaj surowca do wytworzenia dzianin,

−

dobrać rodzaj oraz ilość środków pomocniczych do poszczególnych etapów wytwarzania
dzianiny,

−

dobrać maszyny i urządzenia do wytwarzania określonej dzianiny,

−

obliczyć ilość surowca potrzebnego do wyprodukowania określonej partii dzianiny,

−

obliczyć wskaźniki produkcyjne maszyn dziewiarskich,

−

obliczyć ilość odpadów produkcyjnych powstających w określonej technologii
zaproponować sposoby ich redukcji,

−

dokonać kalkulacji kosztów produkcji dzianin,

−

określić szacunkowo cenę sprzedaży dzianin,

−

opracować dokumentację techniczno-technologiczną procesu wytwarzania dzianin,

−

zastosować techniki komputerowe w planowaniu procesu wytwarzania dzianin.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Założenia podstawowe – dane wejściowe

4.1.1. Materiał nauczania

Dane ogólne o projektowaniu dzianin

W przemyśle dziewiarskim wytwarza się dzianiny i wyroby gotowe dla dzieci, młodzieży

i dorosłych. Różnorodność stosowanych surowców włókienniczych, splotów dzianin, rodzajów
wykończenia oraz bardzo zróżnicowany park maszyn dziewiarskich umożliwia produkowanie
w skali rocznej około 1200 odmian strukturalno-surowcowych dzianin oraz blisko 15000 modeli
wyrobów gotowych. W przedsiębiorstwach dziewiarskich najczęściej występuje zamknięty cykl
produkcyjny, dlatego istnieje konieczność zamknięcia procesu projektowania dzianin na
dzianinach wykończonych, a więc na procesach farbiarsko-wykończalniczych.

Projektowanie dzianin rozpoczyna się od analizy budowy splotu i funkcjonalności dzianiny

przy zastosowaniu określonego splotu. Technolog dziewiarz w oparciu o koncepcje projektu
weryfikuje możliwości na strukturze dzianiny. Przy projektowaniu struktury dzianiny należy
obliczyć masę dzianiny. Projekt strukturalny dzianiny uwzględnia również inne cechy wynikające
z właściwości użytkowych. Inne właściwości użytkowe wymagane są od struktury dzianiny, która
jest przeznaczona na wyroby bieliźniane, inne na okrycia wierzchnie, inne na wyroby dekoracyjne
i inne przeznaczone na dzianiny dla celów medycznych, a inna jeszcze na cele techniczne.

W chwili projektowania nie można określić wielu wskaźników, wchodzących w skład badań

użytkowych i są one określone dopiero po wykonaniu dzianiny czy też wyrobu dzianego,
a następnie dokonuje się badań użytkowych, na podstawie których oblicza się dane wskaźnik.
Badania użytkowe wymagają wielokrotnie ocen laboratoryjnych oraz ich weryfikacji w celu
badania użytkowania przez obiekt, dla którego została dzianina wykonana.

Pomocnymi wielkościami przy budowie i projektowaniu dzianin są następujące wielkości:

–

długość przędzy w oczku l,

–

ścisłość pozioma P

h

, względnie szerokość kolumienki A,

–

ścisłość pionowa P

v

, względnie wysokość rządka B,

–

grubość dzianiny g,

–

wrabianie rządkowe W

r

dla dzianin rządkowych,

–

wrabianie kolumienkowe W

k

dla dzianin kolumienkowych,

–

masa powierzchniowa 1m

2

dzianiny M

p

,

–

procent kurczliwości dzianiny w poziomie K

h

i w pionie K

v

,

–

masa liniowa przędzy,

–

współczynnik kształtu oczka C,

–

współczynnik zapełnienia liniowego Z

l

, powierzchniowego Z

p

, objętościowego Z

o

,

Produkcja w dziewiarstwie w przeważającej mierze opiera się na masie 1m

2

dzianiny

lub na masie 1m bieżącego dzianiny. Produkcję rozlicza się biorąc pod uwagę masę
wyprodukowanej dzianiny oraz ilość wyrobów lub elementów, które można wykonać z jednego
kilograma dzianiny.

Przy projektowaniu dzianiny bierze się pod uwagę właściwy dobór surowca, zaprojektowanie

odpowiednich struktur dzianin, opracowanie sposobu przeprowadzenia procesu wykończania.
Założenia ogólne

Zakład dziewiarski o zdolności produkcyjnej rocznej P może przerabiać typowe przędze,

takie jak: bawełniane, akrylowe, poliestrowe, bawełna/poliester, bawełna/wiskoza. Dzianiny będą
przeznaczone na wyroby wierzchnie oraz bieliznę. Produkcja dzianin będzie oparta
na nowoczesnych maszynach dziewiarskich szydełkarkach cylindrycznych oraz osnowarkach
płaskich.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

Warunki techniczne dzianin

Tabela 1. Warunki techniczne dzianin [1, s.684]

Parametry

techniczne

dzianin, przędzy

B

a

we

łn

ia

ne

A

kry

lo

we

P

o

lie

st

ro

we

P

o

lie

st

ro

we

P

o

lie

st

ro

we

P

o

lie

st

ro

we

P

o

lie

st

ro

w

o/

a

k

ry

lo

we

P

o

li

am

ido

we

B

a

we

łn

a/

po

lie

ster

P

o

lie

st

ro

we

Maszyny

dziewiarskie

sz

yde

łk

a

rk

a

c

y

li

ndr

y

cz

n

a

i

n

te

rl

ok

N

A

20

sz

yde

łk

a

rk

a

c

y

li

ndr

y

cz

n

a

ża

k

a

rdo

w

a

N

A

22

sz

yde

łk

a

rk

a

c

y

li

ndr

y

cz

n

a

ża

k

a

rdo

w

a

N

A

24

sz

yde

łk

a

rk

a

c

y

li

ndr

y

cz

n

a

ża

k

a

rdo

w

a

N

A

22

sz

yde

łk

a

rk

a

c

y

li

ndr

y

cz

n

a

i

n

te

rl

ok

N

A

32

sz

yde

łk

a

rk

a

c

y

li

ndr

y

cz

n

a

ża

k

a

rdo

w

a

N

A

20

sz

yde

łk

a

rk

a

c

y

li

ndr

y

cz

n

a

i

n

te

rl

ok

N

A

2

8

o

sno

w

a

rk

a

p

ła

sk

a

N

s

28

o

sno

w

a

rk

a

p

ła

ska

N

s

28

Dzianina surowa

Ścisłość:

liczba rządków/

1dm

105

128

170

85

165

135

85

223

190

liczba

kolumienek/1dm

131

127

125

115

160

125

98

146

115

Masa

powierzchniowa

g/m

2

189

220

150

324

120

220

210

62

185

Splot

g

ła

d

k

i

d

w

upr

a

wy

ża

k

a

rdo

w

y

,

tró

jb

a

rw

ny

ża

k

a

rdo

w

y

,

tró

jb

a

rw

ny

rel

ie

fo

wy

g

ła

d

ki

ża

k

a

rdo

w

y

,

tró

jb

a

rw

ny

ża

k

a

rdo

w

y

,

tró

jb

a

rw

ny

sze

rm

eza

ma

ło

ci

ąg

li

-

wy

Dzianina wykończona

Ścisłość:

liczba rządków/

1dm

100

121

165

90

180

150

91

225

185

liczba

kolumienek./1dm

125

109

120

100

170

130

101

157

120

Masa

powierzchniowa

g/m

2

180

197

150

352

135

240

214

63

180

Przędza

surowiec

b

a

we

łna

a

kryl

po

li

e

st

er

b

a

rw

io

ny

po

li

e

st

er

suro

wy

po

li

e

st

er

b

a

rw

io

ny

po

li

e

st

er

suro

wy

po

li

e

st

er

+

a

kry

l

2

6

/74

po

li

a

m

id

po

li

e

st

er

+

b

a

we

łn

a

18

tex

6

7%

Masa liniowa

18,5 tex

21 tex

110

dtex

110

dtex

78/2
dtex

78/2
dtex

167

dtex/

25tex

33 tex

P

o

lie

ste

r

56

t

e

x

33%

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Czas pracy, zmianowość

Do określenia wielkości i parametrów technologicznych zakładu produkcyjnego

wymagane jest określenie czasu i systemu pracy zakładu. Zakład może pracować w układzie
dwu lub trzech zmian. Nominalny czas pracy w przemyśle włókienniczym w najbliższych
latach (wszystkie wolne soboty) wyniesie 5855 godzin w roku przy pracy trzy zmianowej,
natomiast 4080 godzin w roku przy pracy dwuzmianowej. Do bilansowania mocy
produkcyjnej i związanych z tym obliczeń służy nam rzeczywista liczba godzin pracy, która
jest mniejsza od nominalnej o średnie postoje techniczne w roku (remonty, urlopy, zwolnienia
chorobowe itp.). W tym celu ujednolicenia tego rachunku podaje się średnie postoje
i odpowiadające im godziny rzeczywiste czasu pracy (T

rz

):

8% postojów T

rz

= 5390 h/rok lub T

rz

= 3755 h/rok

10% postojów T

rz

= 5270 h/rok lub T

rz

= 3670 h/rok

12% postojów T

rz

= 5150 h/rok lub T

rz

= 3590 h/rok

Dostawa przędzy, normatyw zapasu
Nawoje wejściowe:
przędza bawełniana – nawoje stożkowe o średniej masie 1,5 kg, pochodzące z przewijarek,
przędza akrylowa – nawoje stożkowe o średniej masie 1,5 kg, pochodzące z przewijarek,
jedwab

– poliester na nawojach stożkowych lub cylindryczne o masie do 5 kg.

Normatywy zapasów:
na wejściu – przędza, półfabrykaty – 30 dni
między operacjami – przędza, nawoje snute, klejone, przewleczone
– wyroby jednobarwne – 2 dni
– wyroby wielobarwne – 4 – 6 dni
na wyjściu – dzianina – 15 dni.

Rodzaj maszyn podstawowych

Tabela 2. Podstawowe wyposażenie dziewiarni [1, s. 688]

Nazwa i typ maszyny

Średnica

lub

szerokość

Liczba

obszarów

Liczba obrotów

[obr/min]

Szydełkarki cylindryczne

Multicarat N

A

20

φ 30”

48

18

Multicarat N

A

28

φ 30”

48

17

Multicomet N

A

24

φ 30”

48

17

Midi-Jack N

A

22

φ 30”

48

18

CJ ORIZIO N

A

20

φ 30”

72

22

SDK 64 N

A

22

φ 30”

64

18

PIP-96 N

A

32

φ 30”

96

18

Osnowarki płaskie
Kokett E2 N

A

28

84”

1200

Kokett E3 N

A

28

84”

800

Przeglądarki

dł.x szer.

Edelman 410-10

3 x 2 m

1

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Przykład 1. Obliczenia czasu wykonania dzianiny w praktyce.

Mając dane parametry dzianiny wykonanej na szydełkarce cylindrycznej:

–

splot lewoprawy,

–

ścisłość rządkowa 120 oczek na decymetr [P

r

],

–

masa powierzchniowa 200 g/m

2

[M

p

],

–

liczba obszarów 52 [z],

–

liczbie obrotów 18 obrotów na minutę [n].

Wiedząc, że dzianina po dzianiu poddawana jest następującym procesom wykończalniczym:
–

praniu, barwieniu, rozcinaniu i suszeniu ze stabilizacją.
W praktyce występuje wyciąg 8% między dzianiną surową a wykończoną. Należy

określić czas wykonania 500 m dzianiny wykończonej.

Wydajność praktyczną z szydełkarki cylindrycznej liczy się ze wzoru:

W =

100

P

60

z

n

r

⋅

⋅

⋅

=

100

120

60

18

52

⋅

⋅

⋅

= 4,68[m/h],

zakładając wydajność 95% to W = 4,45[m/h]
Zakładając, że dzianiny surowej należy zużyć o 8% mniej niż gotowej, czyli 500 x 0,92 = 460
metrów.

Wiedząc, iż na jednej maszynie w ciągu jednej godziny produkuje się 4,45m dzianiny

surowej, obliczamy, że na wykonanie 460m potrzeba około 104 godzin to jest 13 zmian
roboczych zakładając, że zmiana robocza to 8 godzin. Jeżeli zakład pracuje na trzy zmiany to
na wykonanie dzianiny surowej potrzeba 4 dni i jedną zmianę. Proces wykończenia trwa
około 2 dni roboczych. Na wykonanie 500m dzianiny należy zaplanować około 7dni
roboczych.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie czasy zakłada się przy normatywach zapasów?
2. Jakimi parametrami charakteryzuje się maszyna dziewiarska?
3. Jakie parametry charakteryzują dzianinę wykończoną?
4. Jakie są parametry dzianiny, które potrzebne są przy jej projektowaniu?
5. Jakie surowce przerabia się w dziewiarstwie najczęściej?
6. Jakimi parametrami charakteryzuje się dzianina surowa?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaprojektuj warunki techniczne dzianiny według próbki.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) wykonać analizę próbki w określonych warunkach,
3) zaprojektować warunki techniczne dzianiny,
4) opracować wyniki w postaci sprawozdania,
5) ocenić poprawność przeprowadzonych badań.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

próbki dzianin,

–

przymiar metrowy długości 0,5m o podziałce elementarnej 1mm,

–

nożyce,

–

kreda,

–

lupa tkacka,

–

igła preparacyjna,

–

waga analityczna,

–

arkusz do ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia,

–

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 2

Zaproponuj rodzaj maszyny dziewiarskiej do określonej dzianiny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) wykonać analizę próbki w określonych warunkach,
3) dobrać rodzaj maszyny do analizowanej dzianiny,
4) uzasadnić swój wybór,
5) ocenić poprawność przeprowadzonych badań.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

próbki różnych dzianin,

–

lupa tkacka,

–

igła preparacyjna,

–

katalogi maszyn dziewiarskich,

–

arkusz do ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia,

–

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 3

Oblicz przybliżony czas wykonania 1000 m dzianiny mając próbkę dzianiny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) wykonać analizę próbki w określonych warunkach,
3) obliczyć przybliżony czas wykonania 1000 m badanej dzianiny,
4) ocenić poprawność przeprowadzonego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

próbki różnych dzianin,

–

przymiar metrowy długości 0,5 m o podziałce elementarnej 1 mm,

–

nożyce,

–

kreda,

–

lupa tkacka,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

–

igła preparacyjna,

–

waga analityczna,

–

arkusz do ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia,

–

literatura z rozdziału 6.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) dobrać parametry techniczne dzianin gotowych?





2) dobrać parametry techniczne dzianin surowych?





3) dobrać odpowiednią maszynę dziewiarską do danego rodzaju

dzianiny?





4) dobrać parametry techniczne przędzy dziewiarskiej do próbki

dzianiny?





5) dobrać parametry splotu danej próbki dzianiny?





6) wskazać różnicę między dzianiną surową a wykończoną?





„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

4.2. Proces technologiczny

4.2.1. Materiał nauczania

Zgodnie z danymi wejściowymi, do dziewiarni dostarcza się przędzę dziewiarską ciągłą

lub z włókien ciętych o danych parametrach założonych w projekcje dzianiny.

Wytwarzanie dzianin zgodnie z danymi wejściowymi odbywa się na szydełkarkach

cylindrycznych i osnowarkach płaskich. Dzianiny mogą być także wytwarzane na
szydełkarkach płaskich, falowarkach płaskich i okrągłych oraz szydełkarkach mało
gabarytowych tak zwanych automatach pończoszniczych, skarpetkowych, do czapek i do
rękawiczek.

Przebieg procesu technologicznego

W przemyśle dziewiarskim występują trzy fazy procesów przygotowawczych:

–

procesy przygotowawcze obejmują przewijanie przędzy z nawojów i motków w celu
uzyskania nawojów miękkich do barwienia oraz przygotowanie osnów do osnowarek,

–

procesy przygotowawcze dodatków konfekcyjnych i elementów składowych części
wyrobów odpasowanych, to jest: plis, kołnierzyków, pasków, ściągaczy,

–

procesy przygotowawcze do podjęcia produkcji, to jest: przygotowanie programów
do automatycznych maszyn produkcji podstawowej, szablonów i rozkładek.
Proces technologiczny wyrobów odpasowanych obejmuje następujące etapy:

−

dzianie elementów wyrobu i dodatków,

−

zszywanie elementów wyrobu i dodatków,

−

barwienie i stabilizacja wyrobów i dodatków, czasami stosuje się operacje prania
i prasowania,

−

konfekcjonowanie końcowe, podkrawanie oraz wszywanie plis i kołnierzy,

−

klasyfikowanie wyrobów,

−

pakowanie i magazynowanie.
Proces technologiczny dzianin metrażowych obejmuje następujące etapy:

–

dzianie dzianiny metrażowej,

–

wykończanie dzianiny,

–

proces konfekcjonowania czyli krojenie dzianin, szycie dzianin,

–

klasyfikowanie,

–

pakowanie i magazynowanie.
Proces technologiczny wyrobów pończoszniczych to dzianie następnie łączenie i szycie

oraz formowanie i stabilizowanie.

W

opracowanych

schematach

technologicznych

podano

kolejność

procesów

oraz maszyny niezbędne do prawidłowego przebiegu procesów w celu uzyskania założonych
dzianin gotowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Rys. 1. Schematy procesów technologicznych dla dzianin z różnych przędz z włókien odcinkowych [1, s. 685]

A. Akrylowych barwionych

Magazyn przędzy barwionej

Dzianie

Szydełkarka cylindryczna

Multicarat N

A

22

Magazyn dzianiny surowej

Przeglądanie i jakościowanie

Przeglądarka

Pranie i apreturowanie

Pralnica

Rozcinanie i taflowanie

Rozcinarko - taflowarka

Prasowanie i dekatyzowanie

Prasa parowa

Magazyn dzianiny wykończonej

B. Bawełnianych surowych

Magazyn przędzy surowej

Dzianie

Szydełkarka cylindryczna

Multicomet N

A

20

Magazyn dzianiny surowej

Pranie, podbielanie, barwienie

Barwiarka

Suszenie

Suszarka bębnowo - sitowa

Gładzenie, prasowanie

Gładziarka pionowa

Magazyn dzianiny wykończonej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Rys. 2. Schematy procesów technologicznych dla dzianin z przędz poliestrowych ciągłych [1, s. 686]

A. Barwionych

Magazyn przędzy barwionej

Dzianie

Szydełkarka cylindryczna

Multicarat N

A

22

Przeglądanie i jakościowanie

Przeglądarka

Magazyn dzianiny surowej

Pranie

Pralnica szerokościowa

beznapięciowa

Apreturowanie

Napawarka dwuwałowa

Magazyn dzianiny wykończonej

B. Surowych

Magazyn przędzy surowej

Przeglądanie i jakościowanie

Przeglądarka

Magazyn dzianiny surowej

Pranie i barwienie

Pralnica ciśnieniowa pasmowa

Odwadnianie

Wirówka koszowa

Suszenie i stabilizacja

Stabilizator

Magazyn dzianiny wykończonej

Rozcinanie i taflowanie

Rozcinarko - taflowarka

Suszenie i stabilizacja

Stabilizator

Dzianie

Szydełkarka cylindryczna

Midi – Jack N

A

22

Rozcinanie i taflowanie

Rozcinarko - taflowarka

Apreturowanie

Napawarka dwuwałowa

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Rys. 3. Schemat procesu technologicznego dla dzianin z przędz poliamidowych oraz poliestrowo-bawełnianych [1, s. 687]

A. Poliamidowych

Magazyn osnów

Dzianie

Osnowarka płaska

Kokett E2 N

A

28

Przeglądanie i jakościowanie

Przeglądarka

Magazyn dzianiny surowej

Wirowanie, odwadnianie

Wirówka koszowa

Suszenie i stabilizacja

Stabilizator

Magazyn dzianiny wykończonej

B. Poliester/bawełna

z poliestrem

Magazyn przędzy

Dzianie

Osnowarka płaska

Kokett E2 N

A

28

Pranie

Pralnica szerokościowa

Suszenie i stabilizacja wstępna

Stabilizator

Barwienie

Pralnica ciśnieniowa

Magazyn dzianiny wykończonej

Pranie, barwienie, płukanie, zmiękczanie

Barwiarka pasmowa

Taflowanie

Taflarko - układarka

Snucie

Snowarka

Zmiękczanie i napawanie

Napawarka dwuwałowa

Stabilizacja końcowa

Stabilizator

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

Do wytwarzania dzianin na falowarkach i szydełkarkach stosuje się przędzę surową

lub barwioną, na nawojach krzyżowo-stożkowych lub cylindrycznych.

Osnowarki są zasilane najczęściej z nawojów osnowowych lub z nawojów krzyżowo-

-stożkowych umieszczonych na ramach. Nawoje osnowowe mogą znajdować się na wałkach
osnowowych lub cewkach tarczowych. Nawoje można przygotować na snowadłach
pasmowych lub sekcyjnych – na cewkach tarczowych.

Kolejność operacji w procesie wykończania dzianin metrażowych:

a) dzianiny futerkowe(z okrywą włókienną):

–

strzyżenie, klejenie, strzyżenie, nabłyszczanie,

–

strzyżenie, stabilizacja, strzyżenie, nabłyszczanie,

–

strzyżenie, klejenie, strzyżenie, tamblowanie (baranizowanie), stabilizacja.

b) dzianiny pętelkowe:

–

barwienie, odwirowanie, stabilizacja,

–

barwienie, odwirowanie, suszenie, drapanie, strzyżenie, stabilizacja.

–

pranie, odwirowanie, suszenie, drapanie, strzyżenie, tamblowanie, stabilizacja.

c) dzianiny płaskie z wełną:

–

nawilżanie, moczenie, folowanie, pranie, suszenie ze stabilizacją,

–

barwienie, folowanie, pranie, suszenie ze stabilizacją.

d) dzianiny płaskie syntetyczne:

–

pranie, suszenie, bielenie, drukowanie, stabilizowanie,

–

bielenie, barwienie, utrwalanie, suszenie, napawanie, suszenie, stabilizacja.

e) dzianiny płaskie z bawełną:

–

pranie, podbielanie, barwienie, suszenie, gładzenie, prasowanie,

–

pranie, drukowanie, pranie, suszenie, gładzenie, prasowanie.

f) dzianiny osnowowe:

–

pranie, odwirowanie, taflowanie, stabilizacja (firanki),

–

pranie, barwienie, suszenie, napawanie, stabilizacja.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie są etapy procesu technologicznego wyrobów odpasowanych?
2. Jakie są etapy procesu technologicznego dzianiny metrażowej?
3. Jakie są różnice w procesie technologicznym dzianiny rządkowej z poliestru barwionego

i surowego?

4. Jakie operacje wchodzą w skład procesu technologicznego dzianiny kolumienkowej

poliamidowej?

5. Jakie operacje wchodzą w skład procesu technologicznego dzianiny rządkowej

bawełnianej?

6. Jaka jest kolejność operacji w procesie wykończenia dzianiny futerkowej?
7. Jaka jest kolejność operacji w procesie wykończenia dzianiny pętelkowej?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaprojektuj przebieg procesu technologicznego dzianiny według próbki.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) wykonać analizę próbki,
3) opracować schemat procesu technologicznego dla badanej próbki dzianiny,
4) ocenić poprawność przeprowadzonego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

nożyce,

–

próbki różnych dzianin,

–

przymiar metrowy długości 0,5 m o podziałce elementarnej 1 mm,

–

kreda,

–

lupa tkacka,

–

igła preparacyjna,

–

katalogi maszyn dziewiarskich,

–

katalogi maszyn wykończalniczych,

–

arkusz do ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia,

–

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 2

Zaprojektuj kolejność operacji procesu wykończenia dzianiny według próbki dzianiny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) obejrzeć dokładnie próbkę dzianiny,
3) opracować kolejność operacji procesu wykończenia dzianiny,
4) ocenić poprawność przeprowadzonego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

próbki różnych dzianin,

–

katalogi dzianin rządkowych,

–

katalogi dzianin kolumienkowych,

–

nożyce,

–

arkusz do ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia,

–

literatura z rozdziału 6.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Ćwiczenie 3

Przeprowadź analizę porównawczą przebiegu procesów technologicznych wytwarzania

dwóch dzianin.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) wykonać porównawczą analizę próbek,
3) opracować schematy procesów technologicznych dla obu dzianin,
4) wykazać różnice w przebiegu procesów technologicznych,
5) zapisać wnioski na arkuszu,
6) ocenić poprawność przeprowadzonego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

nożyce,

–

próbki różnych dzianin,

–

katalogi maszyn dziewiarskich,

–

katalogi maszyn wykończalniczych,

–

arkusz do ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia,

–

literatura z rozdziału 6.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) dobrać zestaw maszyny w procesie technologicznym dzianiny

rządkowej bawełnianej?





2) dobrać odpowiednie maszyny w przebiegu procesu technologicznego

dzianiny rządkowej wełnianej?





3) wykonać analizę porównawczą dwóch dzianin?





4) dobrać kolejność operacji procesu wykończenia dzianiny rządkowej?





5) dobrać kolejność operacji procesu wykończenia dzianiny

kolumienkowej?





6) dobrać

kolejność

operacji

procesu

wykończenia

dzianiny

odpasowanej?





„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

4.3. Obliczenia produkcyjne

4.3.1. Materiał nauczania

Przy projektowaniu procesu wytwarzania dzianin ważne są obliczenia produkcji takie

jak: wydajności poszczególnych procesów technologicznych, potrzebna na daną partię ilość
surowca, potrzebna ilość barwników i środków pomocniczych oraz ilość maszyn potrzebnych
do produkcji.

Obliczenia produkcji dzianin

Tabela 2. Przykładowe wydajności szydełkarki cylindrycznej model MPU 1.4 DE [5, s. 50]

Wydajność

Przeznaczenie

przędzy

Rodzaj przędzy

Liczba

rządków /

1dm

Masa

powierzchniowa

dzianiny surowej

g/m

2

m/h

kg/h

Zasadnicza
Pętelki
Pętelki

Nylon 44 dtex
Poliester 100 dtex
Poliester 100 dtex

150

290

20,0

12,3

Zasadnicza
Pętelki
Pętelki

Poliester 50 dtex
Nylon 78/2 dtex
Poliester 167 dtex

130

360

23,1

17,4

Zasadnicza
Pętelki
Pętelki

Poliester 50 dtex
Wiskoza 50/1 Nm
Poliester 50 dtex

150

410

20,0

17,2

Zasadnicza
Pętelki
Pętelki

Poliester 50 dtex
Bawełna 40/1 Nm
Bawełna 40/1 Nm

140

420

21,4

18,7

Dane techniczne szydełkarki model MPU 1.4 DE
–

średnica cylindra 26” 30” 34”

–

numer uiglenia 14E 16E 18E

–

liczba obszarów pracy 36 42 48

–

szybkość robocza do 0,56 m/s (14 obr./min przy 30”)

Liczbę maszyn przy założonej wielkości produkcji rocznej oblicza się z następujących

wzorów:
–

wydajność praktyczna:

Wp = W

t

∙ M [kg/h]

W

t

=

]

h

/

kg

[

100

P

P

60

z

Q

n

I

k

r

⋅

⋅

⋅

⋅

⋅

⋅

w którym: W

p

– wydajność praktyczna [kg/h],

W

t

– wydajność teoretyczna [kg/h],

M – ogólny współczynnik wykorzystania maszyn, będący iloczynem
współczynnikiem wykorzystania czasu pracy maszyny i współczynnika
wykorzystania czasu pracy maszyny w zespole:
dla dziewiarek cylindrycznych dwułożyskowych M = 0,817

dla dziewiarek cylindrycznych dwułożyskowych żakardowych M = 0,805

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

dla dziewiarek cylindrycznych jednołożyskowych M = 0,840
dla osnowarek płaskich M = 0,703
P

r

– liczba rządków / 1dm,

P

k

– liczba kolumienek / 1dm,

n – liczba obrotów maszyny [obr./min],
I – liczba igieł pracujących,
z – liczba obszarów pracy,
Q – masa powierzchniowa [g/m

2

]

–

wydajność roczna maszyny:

W

r

= W

p

∙ t [kg]

w którym: t – liczba godzin pracy maszyny w roku:

t = ( t

z

– p )∙ W

z

t

z

– liczba godzin pracy maszyny dla jednej zmiany,

p – procent postojów = 10%,
W

z

– współczynnik zmianowości.

–

liczba maszyn dla założonej wielkości produkcji rocznej:

N =

W

P

r

rp

w którym: P

rp

– założona roczna wielkość produkcji dzianin.

Liczbę maszyn farbiarskich i wykończalniczych przy założonej wielkości produkcji

oblicza się z następujących wzorów:
–

wydajność praktyczna maszyny w roku:

W

r1

= W

p1

∙ t

1

[kg]

w którym: t

1

– liczba godzin pracy maszyny w roku,

W

p1

– wydajność praktyczna maszyny [kg/h].

]

h

[

100

t

P1

t

W

t

1

z

1

z

1

z

1









⋅

−

=

w którym: t

z1

– liczba godzin pracy w roku dla jednej zmiany,

W

z1

– współczynnik zmienności,

P

1

– procent postojów maszyny = 10.

–

liczba maszyn dla założonej wielkości produkcji rocznej:

N

1

=

K

W

P

1

r

1

w

⋅

w którym: K

– współczynnik rezerwy maszyn = 1,2,

W

r1

– wydajność praktyczna maszyny w roku [kg],

P

w1

– założona wielkość przerobu dzianin na danej maszynie farbiarskiej

lub wykończalniczej.

Przykład 1. Obliczania wydajności szydełkarki cylindrycznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

Szydełkarka cylindryczna do dzianin gładkich ma następujące parametry: liczba

obszarów pracy z=144, średnic φ=30”, numer uiglenia E = 28, liczba obrotów maszyny
n=50min

-1

przy przetwarzaniu przędzy o grubości T

t

=10.

Otrzymuje się wówczas następujące parametry złożone:
–

liniowa prędkość dziania;

V =

60

n

1000

4

,

25

⋅

⋅

ϕ

⋅

π

=

60

50

1000

4

,

25

30

⋅

⋅

⋅

π

= 2,0[m/s]

–

liczba rządków na minutę:

R = z ∙ n = 144 ∙ 50 = 7200 [rządków/min]

–

sumaryczną prędkość dziania:

V

s

= V ∙ z = 2,0 ∙ 144 = 228 [m/s]

–

liczbę oczek utworzonych w ciągu 1 sekundy:

M = 345000 [s

-1

]

–

sumaryczną prędkość wrabiania przędzy:

V

ps

= V

s

∙ W

pd

= 288 ∙ 5,0 = 1440 [m/s],

gdzie:

współczynnik wrobienia podziałowego wynosi: W

pd

=5,0

–

wydajność maszyny w metrach na godzinę:

W

=

60

1000

B

R

⋅

⋅

[m/h]

zakładając, że współczynnik kształtu oczka wynosi:

C

=

A

B

=

t

B

= 0,70 zaś t =

E

8

,

25

=

28

8

,

25

= 0,836[mm]

otrzymuje się wyrażenie:

W

=

60

28

1000

8

,

25

70

,

0

7200

⋅

⋅

⋅

⋅

= 242[m/h] = 4[m/min]

–

wydajność dzianiny w kilogramach na godzinę:

W= V

ps

∙ T

t

∙ 3,6∙10

-3

= 1440 ∙ 10 ∙ 3,6 ∙ 10

-3

= 51,8 [kg/h]

Maszyna wytwarza 7200 rządków na minutę przy średniej prędkości liniowej 2,0 [m/s]

i prędkości wrabiania przędzy 1440[m/s], wydajność techniczna szydełkarki cylindrycznej
wynosi 242[m/h] i 51,8 [kg/h] dzianiny.

Przykład 2. Obliczania wydajności falowarki płaskiej.

Falowarka Cottona firmy Bentley ma następującą charakterystykę techniczną: numer

uiglenia N=21gg, liczba głowic z=12, szerokość głowicy φ=32”, liczba obrotów n=70 min

-1

.

Na falowarce są wytwarzane elementy wyrobu o wysokości h=600mm i współczynniku
kształtu oczka na maszynie C=0,80. Obliczyć liczbę rządków wytwarzaną w jednostce czasu,
średnią prędkość liniową i sumaryczną falowarki oraz wydajność W szt./h i m/h przy
współczynniku wydajności technicznej η = 0,85.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

–

liczba rządków wytwarzana w jednostce czasu:

R = z ∙ n = 12 ∙ 70 = 840 [rządków/min] = 14 [rządków/s]

–

średnia prędkość liniowa:

V = S ∙ n =

60

70

1000

4

,

25

32

⋅

⋅

= 0,95 [m/s]

S – szerokość maszyny przeliczona z cali angielskich na metry.

–

sumaryczna prędkość dziania:

V

s

= V ∙ z = 0,95∙12 = 11,4 [m/s]

–

wydajność maszyny w metrach na godzinę:

W =

P

z

n

6

r

⋅

⋅

η

⋅

[m/h]

Liczbę rządów P

r

można określić numerem uiglenia N i współczynnik kształtu oczka C

następująco:

P

r

=

C

P

k

P

k

=

t

100

=

1

,

38

N

100

⋅

t – podziałka uiglenia,

P

r

=

C

1

,

38

N

100

⋅

⋅

=

80

,

0

1

,

38

21

100

⋅

⋅

= 69,0[rządków/1dm]

W =

p

z

n

6

r

⋅

⋅

η

⋅

=

69

12

70

85

,

0

6

⋅

⋅

⋅

= 64,0[m/h]

–

wydajność w sztukach elementów wyrobu:

W =

h

W

=

60

,

0

0

,

64

= 107[szt./h]

Maszyna wytwarza 14 rządków na sekundę przy średniej prędkości liniowej 0,95 [m/s]

i prędkości sumarycznej 11,4 [m/s], wydajność techniczna falowarki wynosi 64 [m/h]
dzianiny i 107 [szt./h] elementów wyrobu.

Przykład 3. Obliczania wydajności osnowarki.

Obliczyć sumaryczną prędkość dziania osnowarki Kokett E2 model 5225 oraz wydajność

maszyny w m/h, m

2

/h i kg/h dla dzianin o liczbie rządków P

r

= 250 dm

-1

i masie

powierzchniowej G=100g/m

2

. Osnowarka ma następującą charakterystykę: numer uiglenia

N = 28E. Współczynnik wydajności technicznej wynosi η = 0,90,szerokość grzebienia
iglicowego S = 168” przy obrotach wału głównego n = 1200min

-1

.

–

sumaryczna prędkość dziania:

V = S ∙ n =

60

1200

1000

4

,

25

168

⋅

⋅

= 4,27∙20 = 85,4 [m/s]

S – szerokość maszyny przeliczona z cali angielskich na metry.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

–

wydajność osnowarki:

W

1

=

p

n

6

r

⋅

η

⋅

=

250

1200

90

,

0

6

⋅

⋅

= 25,9 [m/h]

W

2

= W

1

∙ S = 25,9∙4,27 = 110,0 [m

2

/h]

W

3

= W

2

∙ G ∙ 10

-3

= 110,0∙100∙10

-3

= 11,0 [kg/h]

Sumaryczna prędkość dziania osnowarki Kokett E2 wynosi 85,4 [m/s], a wydajności:

25,9 [m/h], 110 [m

2

/h], 11 [kg/h].

Przykład 4. Recepty farbiarskiej: kolor jasno szary, dzianina poliestrowa o masie liniowej
równej 500[g/m], wsad farbiarski 160[kg].
–

Reduzin UKN – 1200 g pranie dzianiny surowej,

–

Eganal PS – 900 g środek wyrównujący,

–

Meropan HP–PH – 700 g środek do utrzymania pH kąpiel barwiącej około 4,2,

–

100% Dx Schwarz XF – 150 g,

–

100% Dx Gelb Braun XF – 20 g,

–

100% Dx Rubin XF – 10 g.
Oblicz ile należy zużyć środka piorącego na 1metr dzianiny: wsad 160 kg czyli

5

,

0

160

= 320 m dzianiny surowej. Na wsad potrzeba 1200 g środka piorącego to na jeden metr

dzianiny

320

1200

= 3,75 g.

Tabela 3. Przykładowe podstawowe wyposażenie farbiarni i wykończalni [1, s. 688]

Nazwa maszyny

Firma

Wydajność
praktyczna

[kg/h]

Pralnica

Bowe

100

Pralnica szerokościowa beznapięciowa

Fleisner

300

Barwierka ciśnieniowa

Then

24

Stabilizator – suszarka

Famatex

300

Napawarka dwuwałowa

Kunsters

300

Suszarka bębnowo – sitowa

Befama

150

Prasowarko – dekatyzarka(prasa parowa)

Ehman

80

Rozcinarko – taflarka

Mayer

150

Wirówka koszowa

Befama

100

Gładziarka pionowa

Heliot

175

Tabela 4. Normy obsługi maszyn dziewiarskich [1, s. 689]

Rodzaj i typ maszyny

Rodzaj

przerabianych

przędz

Optymalna norma

obsługi

[liczba maszyn /

1 robotnika]

Współczynnik

obciążenia czasu

pracy robotnika

Współczynnik
wykorzystania

czasu pracy

maszyny

Szydełkarki cylindryczne jedno- i dwułożyskowe

Multicarat

akryl, wełna

Multicomet

poliester

4

0,565

0,836

Odzi-Uniplet

akryl, wełna

5

0,560

0,826

Midi-Jack

poliester

5

0,660

0,854

Singer SDK 64

akryl, wełna

4

0,635

0,892

ORIZIO CJ

bawełna

4

0,640

0,866

Singer PIP-96

poliester

3

0,660

0,854

Urit-Lebocey

poliester, akryl

5

0,415

0870

Macbor 1F

poliester

5

0,660

0,806

Macbor 1F

akryl

4

0,596

0,818

Lipanit III

poliester

Mayer

akryl

6

0,505

0,892

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

Osnowarki płaskie

Kokett E2

poliamid

6

0,480

0,860

Kokett E3

poliamid, poliester

4

0,485

0,850

Kokett E3

bawełna, poliester

4

0,516

0,820

Dokumentacja techniczno technologiczna

Dokumentacja techniczno-technologiczna dzianiny powinna zawierać:

–

parametry przędzy (skład procentowy, masę liniową),

–

parametry dzianiny surowej (ścisłość rządkowa, ścisłość kolumienkowa, wrobienie

przędzy w dzianinie, odpady i zaniki, szerokość dzianiny, masa liniowa dzianiny, splot,
masa metra kwadratowego dzianiny, parametry maszyny dziewiarskiej),

–

proces wykończenia (opis poszczególnych operacji wykończalniczych, typ maszyny

na której był dana operacja wykonana),

–

parametry dzianiny wykończonej (szerokość, ścisłość rządkowa, ścisłość kolumienkowa,

masa liniowa, masa powierzchniowa, wytrzymałość na przebicie kulką, zmiany
wymiarów po praniu wodnym, grubość, odporności wybarwień).

Tabela 5. Dokumentacja techniczno–technologiczna dzianiny

DOKUMENTACJA TECHNICZNO-TECHNOLOGICZNA DZIANINY

PKWiU dzianiny 17.60.11-70.
Nazwa dzianiny: Dzianina odzieżowa

Kierownik Działu Przygotowania Produkcji

Pieczęć zakładu

Zatwierdzam do produkcji

Dyrektor

Dnia

……………………

I.PRZĘDZA

Masa liniowa tex (spód)

75dtex

Masa liniowa tex (pętelka)

130dtex

Rodzaj przędzy (surowiec)

poliester

Rodzaj przędzy (surowiec)

polester

II.DZIANINA SUROWA

Szerokość (cm + )

210 + 5

Masa liniowa spodu (g/m)

76

Ścisłość rządkowa na 1dm

180/10

Odpady i zaniki (%)

1

Ścisłość kolumienkowa na 1dm

90/10

Masa odpadów i zaników (g)

0,8

Masa liniowa (g/m + )

380 + 19

Masa liniowa pętelki ( g/m)

307

Masa powierzchniowa (g/m

2

)

181 + 9

Odpady i zaniki (%)

1

Średnica cylindra lub szerokość

30”

Masa odpadów i zaników (g)

3,1

Ilość obszarów pracy

52

Numer uiglenia

E20

Splot (oznaczenie)
Lewoprawy z pętelką (plusz jednostronny)

Próbka dzianiny gotowej

III.PROCES WYKOŃCZENIA

Norma zapotrzebowania dzianiny surowej na metr dzianiny wykończonej ......................1,01 m

Lp.

KOLEJNE OPERACJE WYKOŃCZALNICZE

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

IV. DZIANINA WYKOŃCZONA

Wskaźniki technologiczne i użytkowe

Lp.

Wyszczególnienie

Jednostka miary

Wartości
liczbowe
i tolerancje

Kontrola jakości w/g

1

Szerokość

cm

155+ 5

PN-EN 1773:2000

liniowa

g/m

217 + 11

2

Masa rzeczywista

powierzchniowa

g/m

2

140 + 7

PN-ISO 3801:1993

Ścisłość rządkowa na 1dm

160

3

Ścisłość kolumienkowa na 1dm

oczek/dm

120

PN-85/P -04787

4

Wytrzymałość na przebicie kulką

daN

33,3

PN-79/P-04738

strona prawa

4

5

Stopień
odporności na
piling niemniej niż

strona lewa

4

PN-EN ISO
12945:2002

kol.

0,86

6

Zmiana wymiarów
po praniu wodnym
nie więcej niż

rząd.

%

1,62

PN-EN 25077:1998

suche

4

7

tarcie

mokre

zabrudzenie
bieli tkaniny
bawełnianej

4

PN-EN ISO 105-
X12:2005

zmiana barwy

4

zab.bieli
tk.baweł.

4

8

pranie 40

o

C

zab.bieli
tk.poliestr.

4

PN-ISO 105-
C01:1997

zmiana barwy

4

zab.bieli
tk.baweł.

4

9

pot kwaśny i alkaliczny

zab.bieli
tk.poliestr.

4

PN-EN ISO 105-
E04:1999

10

OD

P

O

R

NO

ŚĆ

W

Y

B

A

R

W

IE

Ń

N

A:

światło

zmiana barwy

S

topn

ie

w

g

S

Z

A

R

E

J

S

KA

LI

4

PN-EN ISO 105-
B02:1997

11

Grubość

mm

2

PN-EN ISO
5084:1999

Znaki informacyjne sposobach konserwacji tkaniny PN-EN ISO 3758:2006

Odpady i zaniki są dość małe przy przerobie jedwabi syntetycznych wynoszą

w granicach 1–2%, natomiast przy przędzach z włókien odcinkowych w granicach 5–10%
w zależności od składu surowcowego.

Koszty produkcji

Przy kalkulacji kosztów produkcji dzianiny należy wziąć pod uwagę koszty surowca

na jeden metr dzianiny z uwzględnieniem odpadów w poszczególnych procesach, wydajność
między dzianiną surową a wykończoną, koszty wydziałowe stałe i zmienne (amortyzacja
maszyn, koszty prądu, wody, pary, koszty środków, czyli barwniki, chemikalia), koszt
zakupów surowca i środków, płace, pracochłonność poszczególnych etapów w trakcie
wytwarzania dzianiny w ten sposób powstaje techniczny koszt wytworzenia dzianiny. Mając
techniczny koszt wytworzenia dzianiny należy określić wstępną cenę wyrobu gotowego gdzie
dodajemy koszt ogólnozakładowy, co daje koszt wytworzenia, aby otrzymać koszt własny
sprzedaży należy koszt wytworzenia powiększyć o koszt sprzedaży.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

Przykład 1. Obliczania kosztów produkcji i ceny wstępnej dzianiny

Dzianina lewoprawa o masie liniowej 400 g na metr bieżący wykonana z przędzy

z włókien poliestrowych 20 tex, której cena za kilogram wynosi 16 złotych. Przy założeniu,
że odpady i zaniki wynoszą 5% i wydajność między dzianiną surową i gotową 98%, czyli 2%
skurczu.
–

zużycie na 1metr dzianiny surowca to 0,4kg ∙ 1,05 (odpady i zaniki) ∙ 1,02 (wydajność)
= 0,4284 kg wiadomo, że 1kg przędzy kosztuje 16 zł, to surowiec na jeden metr dzianiny
kosztuje 0,4284 ∙ 16 zł = 6,86 zł,

–

materiały pomocnicze na 1metr dzianiny 0,25 zł,

–

koszt zakupu przędzy, barwników i środków pomocniczych na 1 metr dzianiny 0,05 zł,

–

płace 0,3 zł (koszt 1 normominuty), pracochłonność wykonania 1metra dzianiny gotowej
wynosi 6,8 normo minut czyli 0,3 zł ∙ 6,8 = 2,04 zł,

–

koszty wydziałowe 5 zł (stałe 3 zł, zmienne 2 zł).

Dodajemy wszystkie elementy i otrzymujemy:
–

techniczny koszt wytworzenia 6,86 zł + 0,25 zł + 0,05 zł + 2,04 zł + 5 zł = 14,2 zł
jednego metra dzianiny, który jest elementem decydującym w kalkulacji kosztów
produkcji dzianiny.

Do technicznego kosztu wytworzenia dodajemy koszty ogólnozakładowe i koszty sprzedaż
otrzymują cenę wstępną dzianiny gotowej:
–

koszt ogólnozakładowy: 3 zł,

–

koszt sprzedaży: 0,3 zł,

–

koszt własny sprzedaży: 14,2 zł + 3 zł + 0,3 zł = 17,5 zł za jeden metr dzianiny.

Wprowadzenie elektroniki i informatyki do sterowania maszyną dziewiarską wpływa na:

–

trwałość i stosunkowo prostą obsługę,

–

skrócenie czasu przestawiania maszyny na nowy wzór,

–

łatwość przechowywania programów dla poszczególnych wzorów,

–

możliwość komputerowej symulacji procesu dziania,

–

łatwość w dokonywaniu wszelkich poprawek i korekt oraz możliwość oglądania
struktury dzianiny w trzech wymiarach,

–

nieograniczone możliwości wzornicze.

Projektant przy pomocy odpowiedniego programu komputerowego ma możliwość

stworzenia rysunku plastycznego według własnego pomysłu zgodnie z najnowszymi trendami
mody. Dużym udogodnieniem jest skaner, który pozwala przenieść dowolny rysunek
z papieru na postać cyfrową. Gotowy projekt jest zapisywany na dysku twardym komputera
i za pomocą dyskietki przenoszony na komputer maszynowy lub bezpośrednio przesyłany
z dysku twardego na maszynę, jak to ma miejsce w przypadku maszyny Elektronic 6000.
Szydełkarka płaska Elektronic 6000 wytwarza wszystkie sploty podstawowe: Lp, Dp, Dl,
interlok, żakard pełny, niepełny wielokolorowy, splot perlisty, falisty, ażur, wzory
z nadróbką. Ponadto istnieje możliwość wytwarzania wyrobów półodpasowanych oraz
odpasowanych.

Po uruchomieniu programu otrzymujemy możliwość wybrania z menu głównego takich

funkcji jak: projektowanie wzoru, dzianie, zachowywanie lub przywoływanie z pamięci
wzoru, formatowanie dysku, wyjście z programu. Program daje możliwość bezpośredniego
sterowania pracą maszyny. Wszystkie wzory transferowane są do elektronicznego modułu
szydełkarki. Do pamięci komputera maszynowego można wprowadzić około trzech różnych
programów, 120 różnych technik dziania i około 660 gotowych wzorów.

Maszyna Elektronic 6000 jest przystosowana wyłącznie do pracy z jednym komputerem,

wymaga częstszego dozoru przez osobę dozorującą, natomiast nowoczesne studia projektowe

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

pozwalają na tworzenie projektów dla różnych modeli maszyn, obsługują do kilkunastu
komputerów maszynowych.

Proces identyfikacji budowy dzianin oraz ich cech strukturalnych można obecnie

sprawdzać za pomocą programu komputerowego o nazwie Textil – Studio. Program ten
identyfikuje splot dzianiny, prawą i lewą stronę, oblicza:
–

ścisłość rządkowa i kolumienkowa P

r

, P

k

,

–

współczynnik kształtu oczka C,

–

długość przędzy w oczku l,

–

masa liniowa nitki T

t

,

–

masa powierzchniowa dzianiny M

k

,

–

wrobienie nitek W

r

, W

k

,

–

współczynnik zapełnienia dzianiny z

1

, z

p

, z

o

,

–

szerokość dzianiny S,

–

masa metra bieżącego M

b

.

Metoda pomiaru z bazowym oprogramowaniem Textil Studio jest metodą nowoczesną,

obarczoną małym błędem pomiaru i nieniszczącą. Z pomocą kamery TV można określić
budowę splotu i wzoru dzianiny, dokonać pomiarów parametrów dzianiny podanych powyżej.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie parametry mają wpływ na masę powierzchniową dzianiny?
2. Jakie czynniki wpływają na wydajność dziania?
3. Jak wpływa wprowadzenie elektroniki na sterowanie maszyną dziewiarską?
4. Jakie czynniki wpływają na planowaną liczbę maszyn dziewiarskich?
5. Jakie są wskaźniki technologiczne i użytkowe dzianiny wykończonej?
6. Jakie czynniki wpływają na cenę wyrobu?
7. Jakie są elementy składowe dokumentacji techniczno–technologicznej dzianiny?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Oblicz ilość przędzy potrzebnej do wyprodukowania 1000 m dzianiny surowej o masie

liniowej 520 g na metr bieżący, przy założeniu, że odpady i zaniki stanowią 2%.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) wyszukać wzory potrzebne do obliczeń,
3) obliczyć zużycie przędzy na 1 m dzianiny,
4) obliczyć ilości przędzy na 1000 m dzianiny,
5) opracować wyniki obliczeń,
6) ocenić poprawność przeprowadzonego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

kalkulator,

–

arkusz do ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia,

–

literatura z rozdziału 6.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

Ćwiczenie 2

Oblicz wydajność falowarki w metrach na godzinę i ilości sztuk na godzinę mając

następujące dane: P

r

= 128 dm

-1

, η = 0,80, n = 800 min

-1

, z = 14, h = 420 mm.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przygotować wzory do obliczeń,
3) wykonać obliczenia wydajności falowarki W,
4) wykonać obliczenia wydajność w sztukach elementów,
5) opracować wyniki obliczeń,
6) ocenić poprawność przeprowadzonego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

kalkulator,

–

arkusz do ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia,

–

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 3

Oblicz wydajność osnowarki w metrach na godzinę, kilogramach na godzinę oraz

metrach kwadratowych na godzinę mając następujące dane: P

r

= 200 dm

-1

, η = 0,85, S = 154”,

G = 85 g/m

2

, n = 1200 min

-1

.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przygotować wzory do obliczeń,
3) wykonać obliczenia wydajności osnowarki W,
4) opracować wyniki obliczeń,
5) ocenić poprawność przeprowadzonego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

kalkulator,

–

arkusz do ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia,

–

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 4

Oblicz wydajność dziewiarki cylindrycznej w metrach na godzinę i kilogramach

na godzinę mając następujące dane: V

=3,0 m/s, W

p

= 5,0, T

t

= 18tex, C=0,6, t = 0,84,

z = 144, n = 70 min

-1

, φ = 26”.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przygotować wzory do obliczeń,
3) wykonać obliczenia wydajności dziewiarki cylindrycznej W,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

4) opracować wyniki obliczeń,
5) ocenić poprawność przeprowadzonego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

kalkulator,

–

arkusz do ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia,

–

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 5

Opracuj dokumentację techniczno-technologiczną dzianiny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) wykonać analizę próbki w określonych warunkach,
3) opracować dokumentację techniczno-technologiczną dzianiny,
4) ocenić poprawność przeprowadzonych badań.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

próbki różnych dzianin,

–

przymiar metrowy długości 0,5 m o podziałce elementarnej 1 mm,

–

nożyce,

–

kreda,

–

lupa tkacka,

–

igła preparacyjna,

–

waga analityczna,

–

arkusz do ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia,

–

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 6

Oblicz koszt produkcji i cenę wstępną 1 m dzianiny o masie 320 gramów na metr której

wykonanie wynosi 7,4 normo minuty, mając dane: koszt przędzy 12,4 złotych za kilogram,
odpady i zaniki 1,5%, wydajność 1,05, materiały pomocnicze 0,35 zł, koszt zakupu 0,07 zł,
płace 0,4 zł, koszty wydziałowe 4,5 zł, koszt ogólnozakładowy 3,2 zł i koszt sprzedaży 0,25 zł.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) wykonać obliczenia kosztów produkcji,
3) opracować wstępną cenę wyrobu,
4) ocenić poprawność przeprowadzonego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

kalkulator,

–

arkusz do ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia,

–

literatura z rozdziału 6.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

Ćwiczenie 7

Oblicz potrzebną ilość barwnika i środków pomocniczych na podstawie podanej

receptury na 1 m bieżący dzianiny poliestrowej. Recepta farbiarska: kolor pomarańczowy,
dzianina poliestrowa o masie liniowej równej 420 [g/m], wsad farbiarski 120 [kg].
–

Reduzin UKN – 1100 g pranie dzianiny surowej,

–

Eganal PS – 800 g środek wyrównujący,

–

Meropan HP–PH – 600 g środek do utrzymania pH kąpiel barwiącej około 4,2,

–

100% Dx Gelb Braun XF – 1050 g,

–

100% Dx Rubin XF – 520 g.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) wykonać obliczenia według podanej receptury farbiarskiej,
3) opracować wyniki obliczeń,
4) ocenić poprawność przeprowadzonego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

kalkulator,

–

arkusz do ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia,

–

literatura z rozdziału 6.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wyliczyć zapotrzebowanie przędzy do wyprodukowania danej partii

dzianiny?





2) wyznaczyć wydajność dziania osnowarki?





3) wyznaczyć wydajność dziania poszczególnych maszyn?





4) wyznaczyć ilość potrzebnych środków pomocniczych przy

barwieniu?





5) wyliczyć koszty produkcji dzianiny i cenę?





6) sporządzić dokumentację techniczno–technologiczną dzianiny?





„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Do każdego zadania są 4 możliwości

odpowiedzi. Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej

rubryce znak X lub wpisując prawidłową odpowiedź. W przypadku pomyłki należy
błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź
prawidłową.

6. Zadania wymagają prostych obliczeń, które powinieneś wykonać przed wskazaniem

poprawnego wyniku. Tylko wskazanie odpowiedzi, nawet poprawnej, bez uzasadnienia
nie będzie uznane.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

9. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia!

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Splot dzianiny reliefowej o ścisłości rządkowej P

r

= 85/1 dm, wytwarzany jest na

a) szydełkarce płaskiej.
b) szydełkarce cylindrycznej żakardowej.
c) szydełkarce cylindrycznej interlok.
d) osnowarce płaskiej.

2. Dzianiny kolumienkowe wytwarzane są na

a) osnowarkach płaskich.
b) szydełkarkach cylindrycznych żakardowych.
c) szydełkarkach płaskich.
d) falowarkach płaskich.

3. Parametry, którymi charakteryzują się szydełkarki cylindryczne, to

a) średnica, liczba obszarów, szerokość.
b) szerokość, liczba obrotów, podziałka uiglenia.
c) szerokość, liczba obszarów, podziałka uiglenia.
d) średnica, liczba obszarów, liczba obrotów.

4. Proces wytwarzania dzianiny wykończonej z akrylu barwionego składa się z

a) 10 etapów.
b) 8 etapów.
c) 6 etapów.
d) 9 etapów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

5. Procesy wytwarzania dzianiny poliestrowej z przędzy barwionej i z przędzy surowej

różnią się następującymi etapami
a) praniem, apreturowaniem.
b) barwieniem, praniem.
c) barwieniem, odwadnianiem.
d) apreturowaniem, stabilizowaniem.

6. Proces technologiczny wyrobów pończoszniczych to dzianie, łączenie i szycie oraz

a) krojenie i szycie.
b) szycie i stabilizacja.
c) formowanie i stabilizacja.
d) barwienie i stabilizacja.

7. Procesy wykończenia dzianiny: barwienie, folowanie, pranie, suszenie ze stabilizacją

dotyczy
a) dzianiny płaskiej z wełną.
b) dzianiny futerkowej.
c) dzianiny pętelkowej.
d) dzianiny płaskiej syntetycznej.

8. Do wytwarzania dzianin na szydełkarkach cylindrycznych najczęściej stosowane są

przędze z
a) poliakrylonitrylu.
b) poliestru.
c) poliamidu.
d) wełny.

9. Środki pomocnicze są stosowane w następujących procesach technologicznych

a) praniu, barwieniu, stabilizacji.
b) praniu, barwieniu, apreturowaniu.
c) barwieniu, wirowaniu, suszeniu.
d) wirowaniu, apreturowaniu, stabilizacji.

10. Do wytwarzania dzianiny bawełnianej stosuje się zestaw maszyn i urządzeń zgodny

z procesem technologicznym. Do dziania i gładzenia stosuje się
a) szydełkarkę cylindryczną, napawarkę.
b) szydełkarkę płaską, stabilizator.
c) osnowarkę płaską, wirówkę.
d) szydełkarkę cylindryczną, gładziarkę pionową.

11. W dokumentacji techniczno-technologicznej opisujemy wskaźniki użytkowe dotyczące

a) stopnia odporności na pilling, szerokości, ścisłości kolumienkowej.
b) zmiany wymiarów po praniu, ścisłości rządkowej, szerokości.
c) masy powierzchniowej, zmiany wymiarów po praniu, odporności wybarwień.
d) stopnia odporności na pilling, zmian wymiarów po praniu, odporności wybarwień.

12. Odpady produkcyjne powstające w procesie przerobu jedwabiu syntetycznego wynoszą

a) 1 – 2%.
b) 0,5 – 1%.
c) 1 – 1,5%.
d) 0,1 – 0,5%.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

13. Elementem decydującym w kalkulacji kosztów produkcji dzianiny, to

a) koszty ogólnozakładowe.
b) koszty wydziałowe.
c) koszty własne sprzedaży.
d) techniczny koszt wytworzenia.

14. Parametry splotu, zaniki i odpady przędzy znajdują się w części dokumentacji

techniczno–technologicznej dotyczącej
a) przędzy.
b) dzianiny surowej.
c) dzianiny wykończonej.
d) procesu wykończenia.

15. Skurcz dzianiny wykończonej podany w dokumentacji techniczno-technologicznej

wynosi 10% w związku z tym norma zapotrzebowania dzianiny surowej to
a) 1,1.
b) 0,9.
c) 1,01.
d) 1,2.

16. Wyznacz ilość przędzy potrzebnej do wyprodukowania dzianiny lewoprawej

na szydełkarce cylindrycznej. Dane M

p

= 150 g/m, partia produkcyjna 1000 m

a) 180 [kg].
b) 300 [kg].
c) 150 [kg].
d) 200 [kg].

17. Przy wytwarzaniu dzianiny z przędzy poliestrowo-bawełnianej na osnowarce występuje

etap procesu technologicznego, który nie występuje przy wytwarzaniu dzianin z przędz
poliamidowych, jest to
a) barwienie.
b) stabilizacja.
c) pranie.
d) snucie.

18. Wprowadzenie technik komputerowych do sterowania maszyn dziewiarskich daje

możliwość
a) identyfikacji budowy dzianiny.
b) symulacji procesu dziania.
c) identyfikacji naprężeń w dzianinie.
d) identyfikacji wskaźników użytkowych.

19. Wyznacz wydajność szydełkarki cylindrycznej w metrach na godzinę dla dzianin

gładkich mając dane B = 0,75, n = 60 min

-1

, z = 120

a) 324 [m/h].
b) 360 [m/h].
c) 342 [m/h].
d) 352 [m/h].

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

20. Wyznacz wydajność osnowarki mając dane η = 0,90, P

r

= 300/1dm, n = 1500 min

-1

a) 22 [m/h].
b) 24 [m/h].
c) 25 [m/h].
d) 27 [m/h].

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Projektowanie procesu wytwarzania dzianin

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

6. LITERATURA

1. Bartos J.: Włókiennictwo. Poradnik inżyniera. Tom 1. WNT, Warszawa 1988
2. Jackowski T., Szosland J., Korliński W.: Podstawy mechanicznej technologii tekstyliów.

WNT, Warszawa 1987

3. Korliński W.: Podstawy dziewiarstwa. WNT, Warszawa 1981
4. Korliński W.: Technologia dzianin rządkowych. WNT, Warszawa 1989
5. Mrożewski Z.: Budowa i projektowanie dzianin. PŁ, Łódź 1991

Czasopisma:
—

Przegląd Włókienniczy Włókno – Odzież – Skóra nr 2/2005