Jan Matejko

Kraków 1838 - Kraków 1893

Najwybitniejszy przedstawiciel polskiego malarstwa historycznego XIX wieku. W

1852-58 studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych (u W. K. Stattlera i W.

Łuszczkiewicza), 1859-60 w Monachium (u H. Anschütza) i Wiedniu. Od 1864

członek Towarzystwa Naukowego w Krakowie i wielu akademii zagranicznych.

Od 1873 dyrektor Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie. Odbył wiele podróży

zagranicznych (Paryż, Wiedeń, Turcja, Czechy, Węgry, Włochy) i po Polsce.

Od połowy lat 50-tych tworzył obrazy głównie z dziejów ojczystych,

poprzedzone wnikliwymi studiami historycznymi i zabytkoznawczymi. Główne

dzieła:

Stańczyk

(1862),

Kazanie Skargi

(1864),

Rejtan

(1866),

Unia Lubelska

(1869),

Stefan Batory pod Pskowem

(1872),

Zawieszenie dzwonu Zygmunta

(1874),

Bitwa pod Grunwaldem

(1878),

Hołd pruski

(1882),

Sobieski pod Wiedniem

(1883),

Kościuszko pod Racławicami

(1888),

Konstytucja 3 Maja

(1891) oraz cykl

Dzieje cywilizacji w Polsce

(1889). Większość z nich to ogromnych rozmiarów

kompozycje o wielkiej sile wyrazu, które cechuje połączenie realistycznej

obserwacji i dokumentalnej ścisłości szczegółów z przejaskrawioną gestykulacją i

dynamicznymi układami kompozycyjnymi całości obrazu.

Matejko był jednym z największych polskich portrecistów. Portrety:

Żony w

sukni ślubmej

(1879),

A. Potockiego

(1879),

S. Tarnowskiego

(1890), znakomity

Autoportret

artysty (1892).

Matejko wykonał jedno z największych dzieł malarstwa monumentalnego -

polichromię w Kościele Mariackim w Krakowie (1889-91). Dużą popularność

zyskał cykl rysunków

Poczet królów i książąt polskich

(1890) oraz album Ubiory w

Polsce (1860).

Uczniami Matejki byli m.in.: Maurycy Gottlieb, Jacek Malczewski, Józef

Mehoffer, Stanisław Wyspiański.

Dzieła Matejki, przesycone głębokim patriotyzmem, ukazywały społeczeństwu

polskiemu wizję przeszłości i odegrały dużą rolę w umacnianiu świadomości

narodowej. Podczas II wojny światowej najważniejsze dzieła zostały ukryte (np.

Bitwa pod Grunwaldem

zakopana w Lublinie). Po 1945 większość dzieł Matejki

odnaleziono i poddano konserwacji. Obecnie znajdują się głównie w zbiorach

Muzeum Narodowego w Krakowie i w Warszawie.

Sceny i postacie historyczne

Konarski torturowany w celi
więziennej

1850. Akwarela na papierze. 11,5 x 14
cm.
Dom Jana Matejki w Krakowie.

800x521

114 KB

Carowie Szujscy wprowadzeni
przez Żółkiewskiego na sejm
warszawski przed Zygmunta III w
roku 1611

1853. Olej na płótnie. 75,5 x 108 cm.
Muzeum Narodowe we Wrocławiu.

Uwaga: późniejszy obraz

Carowie

Szujscy na sejmie warszawskim

z 1892

r znajduje się na

stronie 6

.

800x543

66 KB

Wjazd Henryka Walezego do
Krakowa

1853. Olej na płótnie. 40 x 32 cm.
Muzeum Narodowe we Wrocławiu.

668x800

108 KB

Władysław Jagiełło z Witoldem
modlący się przed bitwą pod
Grunwaldem

1855. Olej na płótnie. 79,5 x 62 cm.
Muzeum Narodowe w Warszawie.

514x800

54 KB

Święta Jadwiga wśród ubogich

1855. Akwarela na papierze. 15,3 x
22,8 cm.
Dom Jana Matejki w Krakowie.

800x740

132 KB

Stańczyk udający ból zębów

1855. Olej na płótnie. 45 x 36 cm.
Dom Jana Matejki w Krakowie.

644x800

75 KB

Piotr z Amiens - Krzyżowiec

1858. Akwarela na papierze. 21 x 14
cm.
Dom Jana Matejki w Krakowie.

518x800

72 KB

Zygmunt I nadaje szlachectwo
profesorom Uniwersytetu
Jagiellońskiego

1858. Olej na płótnie. 82 x 101 cm.
Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego
w Krakowie.

800x674

85 KB

Jan III Sobieski w Częstochowie
(szkic)

1859. Olej na papierze naklejonym na
płótnie. 76,5 x 54,5 cm.
Muzeum Sztuki w Łodzi..

538x800

91 KB

Otrucie królowej Bony

1859. Olej na płótnie. 77,5 x 62 cm.
Muzeum Narodowe w Krakowie.

645x800

80 KB

Zygmunt August prezentuje na
dworze Barbarę Radziwiłłównę

1859. Akwarela, papier. 32 x 23,5 cm.
Dom Jana Matejki. w Krakowie.

579x800

93 KB

Samuel Zborowski prowadzony na
śmierć

1860. Akwarela i ołówek na papierze.
31,7 x 23,6 cm.
Dom Jana Matejki w Krakowie.

583x800

118 KB

Jan Zamoyski idący obwieścić
wyrok śmierci Zborowskiemu

Ok. 1860. Akwarela i ołówek na
papierze. 32 x 23,5 cm.
Dom Jana Matejki w Krakowie.

588x800

130 KB

Portret młodej kobiety - królowej
Bony (?)

1861. Akwarela na papierze. 24 x 18,5
cm.
Dom Jana Matejki w Krakowie.

602x800

91 KB

Władysław Jagiełło na
pobojowisku grunwaldzkim

1861. Akwarela i ołówek na papierze.
38 x 69,5 cm.
Dom Jana Matejki w Krakowie.

Zygmunt III Waza

1861. Akwarela na papierze. 24,2 x 18
cm.
Dom Jana Matejki w Krakowie.

579x800

75 KB

Polonia II, ilustracja do Psalmów
przeszłości Zygmunta
Krasińskiego

1861

598x800

118 KB

Jan Kochanowski nad zwłokami
Urszulki (szkic)

1861. Akwarela na papierze. 24 x 32
cm.
Własność prywatna.

800x569

89 KB

Jan Kochanowski nad zwłokami
Urszulki

1862. Olej na płótnie. 98 x 122 cm.
Obraz zaginiony.

800x635

119 KB

Stańczyk w czasie balu na dworze
królowej Bony wobec straconego
Smoleńska

1862. Olej na płótnie. 88 x 120 cm.
Muzeum Narodowe w Warszawie.

800x592

110 KB

Konrad Wallenrod (szkic)

1863. Olej na płótnie. 67,8 x 53,8 cm.
Muzeum Narodowe we Wrocławiu.

559x800

82 KB

Zygmunt August z Barbarą na
dworze radziwiłłowskim w Wilnie
(szkic)

1864. Olej na płótnie. 122 x 100 cm.
Dom Jana Matejki w Krakowie.

659x800

128 KB

Rok 1863 - Polonia

1864. Olej na płótnie. 156 x 232 cm.
Muzeum Narodowe w Krakowie.
Zbiory Czartoryskich.

800x541

104 KB

Kazanie Skargi

1864. Olej na płótnie. 224 x 397 cm.
Zamek Królewski w Warszawie.

800x453

99 KB

Wyjazd Henryka Pobożnego z
Legnicy

1865. Olej na papierze naklejonym na
płótno. 71 x 59 cm.
Muzeum Narodowe w Poznaniu.

659x800

158 KB

Ociemniały Wit Stwosz z wnuczką

1865. Olej na płótnie. 155,5 x 140 cm.
Muzeum Narodowe w Warszawie.

724x800

175 KB

Rejtan - Upadek Polski

1866. Olej na płótnie. 282 x 487 cm.
Zamek Królewski w Warszawie.

Zobacz fragmenty obrazu.

800x451

115 KB

Sejm w Gąsawie (szkic)

1866. Olej na papierze naklejonym na
płótnie. 59 x 115,5 cm.
Muzeum Narodowe we Wrocławiu.

800x429

119 KB

Alchemik Sędziwój

1867. Olej na desce. 73 x 130 cm.
Muzeum Sztuki w Łodzi.

800x452

110 KB

Władysław Biały w Dijon

1867. Olej na tekturze. 47,5 x 38 cm.
Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego
w Krakowie.

Zygmunt August i Barbara na
dworze Radziwiłłowskim w
Wilnie

1867. Olej na płótnie. 127 x 107 cm.
Muzeum Narodowe w Warszawie.

667x800

94 KB

Święty Kazimierz - królewicz
polski

1869. Akwarela na papierze. 25,5 x
21,2 cm.
Dom Jana Matejki w Krakowie.

721x800

94 KB

Unia Lubelska

1869. Olej na płótnie. 298 x 512 cm.
Muzeum Narodowe w Warszawie.
Depozyt w Muzeum Okręgowym w
Lublinie.

Zobacz fragmenty obrazu.

800x481

109 KB

Batory pod Pskowem

1872. Olej na płótnie. 322 x 512 cm.
Zamek Królewski w Warszawie.

Zobacz fragmenty obrazu.

800x470

143 KB

Astronom Kopernik, czyli
rozmowa z Bogiem

1872, olej na płótnie, 221 x 315 cm.
Muzeum Uniwersytetu
Jagiellońskiego, Kraków.

800x579

130 KB

Gamrat i Stańczyk

1873-1878. Olej na desce. 132 x 87,5
cm.
Fundacja Kościuszkowska w Nowym
Jorku..

517x800

97 KB

Zawieszenie dzwonu Zygmunta
na wieży katedry w roku 1521 w
Krakowie

1874. Olej na desce. 94 x 189 cm.
Muzeum Narodowe w Warszawie.

800x403

139 KB

Portret hetmana Ostafija
Daszkiewicza

1874. Olej na tekturze. 72,5 x 57,5
cm.
Muzeum Śląskie w Katowicach.
------------------------------------
Żył w latach 1455-1535. Starosta
kaniowski i czerkaski, dowódca
kozacki. Walczył przeciw najazdom
tatarskim i w wojnach z Moskwą.

629x800

138 KB

Iwan Groźny

1875. Olej na płótnie. 90 x 224 cm.
Muzeum Narodowe w Krakowie,
Sukiennice.

800x324

77 KB

Uczta u Wierzynka

1877. Olej na desce. 100 x 74 cm.
Własność prywatna.

621x800

139 KB

Bitwa pod Grunwaldem

1878. Olej na płótnie. 426 x 987 cm.
Muzeum Narodowe w Warszawie.

Zobacz fragmenty obrazu.

1000x426

147 KB

Bitwa pod Warną

1879. Olej na desce. 58 x 92 cm.
Szépmüvészeti Muzeum, Budapeszt.

1000x623

140 KB

Władysław Warneńczyk,
fragment obrazu Bitwa pod
Warną

642x800

154 KB

Spór małżeński Gryfiny z
Leszkiem Czarnym

1879. Olej na desce. 33,5 x 48 cm
Muzeum Narodowe w Poznaniu.

800x543

114 KB

Władysław Łokietek zrywający
układy z Krzyżakami w Brześciu
Kujawskim

1879. Olej na desce. 35,5 x 39,5 cm
Muzeum Narodowe w Warszawie.

Zjazd królów Jagiellonów z
cesarzem Maksymilianem pod
Wiedniem

1879. Olej na desce. 60,5 x 94 cm.
Własność prywatna w Wiedniu.

800x543

153 KB

Zabicie Leszka Białego w Gąsawie

1880. Olej na desce. 30 x 66 cm.
Muzeum Narodowe w Gdańsku.

800x453

126 KB

Jan III Sobieski wręcza kanonikowi
Denhoffowi list do papieża z
wiadomością o zwycięstwie nad
Turkami pod Wiedniem w r. 1683
(szkic)

1880. Olej na płótnie. 58 x 100 cm.
Dom Jana Matejki w Krakowie.

800x471

111 KB

Dymitr z Goraja wstrzymujący
Jadwigę od wyłamania drzwi na
zamku królewskim w Krakowie

1881. Olej na sklejce. 46 x 38 cm.
Muzeum Narodowe w Warszawie.

737x800

131 KB

Rzeczpospolita babińska
(fragment)

1881. Olej na płótnie. 95 x 198,5 cm
Muzeum Narodowe w Warszawie.

800x683

162 KB

Hołd pruski

1882. Olej na płótnie. 388 x 785 cm.
Muzeum Narodowe w Krakowie -
Sukiennice.

800x389

123 KB

Dziewica Orleańska (szkic)

1883. Olej na desce. 68 x 105 cm.
Dom Jana Matejki w Krakowie.

800x531

126 KB

Jan III Sobieski pod Wiedniem
(szkic)

1883. Olej na płótnie. 59,5 x 75,5 cm.
Lwowska Galeria Sztuki.

800x617

118 KB

Sobieski pod Wiedniem

1883. Olej na płótnie. 458 x 894 cm.
Muzeum Watykańskie w Rzymie.

800x396

106 KB

Bolesław Chrobry ze
Światopełkiem przy Złotej Bramie
w Kijowie

1884. Olej na desce. 159 x 109 cm.
Własność prywatna.

520x800

146 KB

Jan Żiżka z Trocnowa w bitwie pod
Kutną Horą

1884. Olej na desce. 40 x 25,8 cm.
Lwowska Galeria Sztuki.

512x800

109 KB

Wernyhora

1884. Olej na płótnie. 290 x 205 cm.
Muzeum Narodowe w Krakowie -
Sukiennice.

560x800

79 KB

Zamoyski pod Byczyną (szkic)

1884. Olej na płótnie. 26,7 x 48 cm.
Muzeum Narodowe w Warszawie

800x433

85 KB

Bohdan Chmielnicki z Tuhaj-
Bejem pod Lwowem

1885. Olej na desce. 130 x 79 cm
Muzeum Narodowe w Warszawie.
-----------------------------
W obłokach nad Lwowem unosi się
postać świętego Jana z Dukli.

538x800

175 KB

Tuhaj Bej

Fragment obrazu Bohdan
Chmielnicki z Tuhaj-Bejem pod
Lwowem.

459x800

120 KB

Śmierć Zygmunta Augusta w
Knyszynie

1886. Olej na desce. 112 x 146
cm.
Muzeum Narodowe w Warszawie
- depozyt w Muzeum
Okręgowym w Toruniu.

800x591

131 KB

Dziewica Orleańska
(fragment)

1886. Olej na płótnie. 484 x 973
cm.
Muzeum Narodowe w Poznaniu.

585x800

123 KB

Bitwa pod Racławicami

1888. Olej na płótnie. 465 x 879
cm.
Muzeum Narodowe w Krakowie -
Sukiennice.

800x408

97 KB

Tadeusz Kościuszko i
kosynierzy

Fragment Bitwy pod
Racławicami.

800x678

139 KB

Konstytucja 3 maja 1791 roku

1891. Olej na płótnie. 227 x 446
cm.
Zamek Królewski w Warszawie.

800x437

100 KB

Konstytucja 3 maja 1791 roku
(fragment).

Marszałek Stanisław
Małachowski.

638x800

170 KB

Carowie Szujscy na sejmie
warszawskim

1892. Olej na desce. 42 x 63 cm.
Dom Jana Matejki. w Krakowie.

800x546

141 KB

Zabójstwo św. Stanisława
(szkic)

1892. Olej na desce. 84 x 123 cm.
Muzeum Pomorza Środkowego w
Słupsku.

800x586

128 KB

Wyjście żaków z Krakowa w
roku 1549

1893. Olej na płótnie. 97 x 194
cm.
Dom Jana Matejki w Krakowie

800x404

78 KB

Wyjście żaków z Krakowa w
roku 1549 (fragment)

629x800

109 KB

Śluby Jana Kazimierza

1893. Olej na płótnie. 315 x 500
cm.
Muzeum Narodowe we
Wrocławiu.

800x506

98 KB

Śluby Jana Kazimierza
(fragment)

Biskup, król i królowa. Z prawej
Stefan Czarniecki.

699x800

168 KB