NIE CIERPIĘ SWOJEJ PRACY

W pracy spędzamy połowę swojego życia, a jednak co piąta z nas jej nie znosi, a co druga niezbyt lubi to, co
robi. Narzekamy na zarobki, nudne zadania, charakter szefa i bycie niedocenianą. Czy można poczuć
satysfakcję w nielubianej pracy? Jak się motywować, gdy wydaje się ona bez sensu?

23 proc. Polaków nie znosi swojej pracy /©123RF/PICSEL

Beata zmienia pracę po raz szósty i kolejny raz opowiada o tym, z jakimi strasznymi ludźmi musiała pracować.
Szef był niesprawiedliwy, firma ją wyzyskiwała, koledzy czyhali na pomyłki i nikt jej nie doceniał. W
poprzedniej firmie sytuacja była zaskakująco podobna - szef widział tylko pomyłki, a firma płaciła grosze.
Jeszcze wcześniej szefowa wyzyskiwała ją, koledzy byli zazdrośnikami...

Który to już raz słucham historii jej "pecha" i zastanawiam się, jak to możliwe, że nie umie znaleźć w pracy
choć odrobiny zadowolenia?

Prof. Anna Zalewska, psycholog i dziekan Wydziału Zamiejscowego Uniwersytetu SWPS w Poznaniu,
prowadzi badania nad satysfakcją z pracy już od lat 90. Mówi, że zawsze w każdym społeczeństwie ok. 20
proc. ludzi nie cierpi swojego zajęcia. - Badania wykonuje się od początku lat 20. XX wieku i rozkład wyników
prawie zawsze jest podobny - tłumaczy i dodaje, że nie sposób podać jednego czynnika, który przesądzałby o

UCZUCIA

Przejdź na stronę główną INTERIA.PL

Nie cierpię swojej pracy - styl.pl

Nie cierpię swojej pracy - styl.pl

1 z 5

10.12.2015 09:18

tej awersji.

Nasze (nie)zadowolenie z pracy zależy od zbyt wielu kwestii: od oceny kompetencji przełożonych i od
kontaktów ze współpracownikami, od wysokości pensji, od perspektyw rozwoju i nadziei na awans. Od
stopnia samodzielności i poczucia bezpieczeństwa. Od tego, czy zawodowe zadania są dla nas źródłem
przyjemności, czy po prostu sposobem zarobkowania. I wreszcie - od naszej osobowości.

Kto cierpi w pracy, czyli ludzie nieprzysiadalni

Anna Zalewska, która pomaga mi rozgryźć zagadkę niezadowolenia z pracy, uważa, że niektórzy z nas są jakby
predysponowani do jego odczuwania. Najłatwiej można ich poznać po tym, że w ich przypadku zmiana
posady nie zmienia nic - wszędzie są sfrustrowani mniej więcej tak samo jak Beata.

- Ludzie, którzy cierpią w pracy, to zwykle ci "uwrażliwieni" na ujemne doświadczenia. W sytuacjach
niejednoznacznych, a takich w życiu zawodowym jest przecież mnóstwo, wyławiają mankamenty, widzą
głównie złe strony - wyjaśnia psycholog. - Zazwyczaj przyczynami tego stanu są skłonność do negatywnej
emocjonalności, ciągłe przyjmowanie postawy obronnej oraz wysoki poziom neurotyczności. Brzmi to jak
wyrok skazujący na chroniczny brak satysfakcji - tym bardziej że w XX-wiecznej psychologii dominowało
przeświadczenie, że neurotyczność jest poważnym felerem: zmienia życie w huśtawkę nastrojów i wymaga
terapii polegającej (w skrócie) na poszukiwaniu źródeł nadwrażliwości we wczesnym dzieciństwie. Jednak z
punktu widzenia fizjologii neurotyczność to po prostu zwiększona reaktywność nerwowego układu
współczulnego i w dużym stopniu jest wrodzoną cechą osobowości, taką samą jak intro i ekstrawertyzm.

Hans Eysenck, wybitny angielski badacz osobowości, zrezygnował nawet z przedrostka "nad" i nazwał ją po
prostu wrażliwością emocjonalną. Radził, by nie patrzeć na neurotyków jak na ludzi z felerem, lecz
obdarzonych większą czułością na bodźce. Podobnie uważają przedstawiciele psychologii pozytywnej (trendu
w psychologii XXI wieku, nie mylić z tzw. pozytywnym myśleniem). Twierdzą, że nadmiernie koncentrujemy
się na wadach i problemach do terapeutyzowania. Kluczem do życiowej satysfakcji jest dobre rozeznanie w
tym, jacy naprawdę jesteśmy, a nie naprawianie natury i błędów wychowawczych rodziców. Przecież gdyby
stworzyć listę neurotyków, znalazłoby się na niej wielu takich, którzy umieli osiągnąć zawodowe spełnienie,
choć byli ludźmi drażliwymi i "nieprzysiadalnymi": choćby Woody Allen czy Steve Jobs.

Zamiast walczyć z niechcianymi cechami, odkryli, jakie mają atuty, i znaleźli pracę, w której mogli z nich
korzystać.

- Jeżeli człowiek znajduje się w sytuacji, która wymaga wykorzystania jego mocnych stron, zaczyna się
angażować. Robi to, czemu potrafi sprostać, w czym umie osiągnąć sukces, a przynajmniej postęp - tłumaczy
prof. Zalewska.

Tak powstają warunki do doświadczania flow - uskrzydlającej radości płynącej z zatopienia się w pracy
wykonywanej z zaangażowaniem, pasją, zapamiętaniem. Twórca tego pojęcia, psycholog Mihály
Csíkszentmihályi, mawia, że kto raz to przeżył, wie, że warto żyć. Doświadczanie flow zwykle kojarzy się nam z
zawodami artystycznymi - poniekąd słusznie, bo towarzyszy często procesowi twórczemu. Ale dotyczy nie
tylko pisarzy, muzyków i malarzy, "łapią" je również naukowcy, badacze, a także kucharze, konserwatorzy
zabytków, sportowcy. Pod warunkiem że umieją robić to, co robią, bo flow pojawia się, gdy napotykasz
wyzwania, których sprostaniu idealnie odpowiadają twoje zdolności.

Jak mówi prof. Zalewska, najważniejszym warunkiem satysfakcji jest zawsze właściwy wybór aktywności.

Przejdź na stronę główną INTERIA.PL

Nie cierpię swojej pracy - styl.pl

Nie cierpię swojej pracy - styl.pl

2 z 5

10.12.2015 09:18

Twój profil, czyli jak poczuć flow

Yvon Chouinard, twórca kultowej marki Patagonia (niedawno weszła również na polski rynek), nigdy nie
marzył, żeby zostać biznesmenem. Był "nieprzysiadalnym" samotnikiem, kochał wspinaczkę po górach i jazdę
na gapę pociągami towarowymi. Swoje flow przeżywał, wchodząc na skalne ściany, i ono też stało się
zaczątkiem jego biznesu: potrzebował stabilnych haków wspinaczkowych, jakich nie było w sprzedaży.
Wykonał je sam, a potem sprzedawał innym fanatykom alpinizmu po półtora dolara za sztukę. Dziś obraca
rocznie trzystoma milionami i zarządza swoją firmą - jak mówi - "przez nieobecność", bo nadal lubi być w
drodze i nie cierpi biurowego życia. Podobno jego Patagonia jest prawdziwym zbiorowiskiem
"nieprzysiadalnych" pracowników - Chouinard ceni wrażliwość, indywidualizm i uważa je za wyznaczniki
kreatywności.

Jest jednak wśród przedsiębiorców wyjątkiem - niełatwo znaleźć szefa, dla którego te cechy nie oznaczają po
prostu "trudnego pracownika". Dlatego statystycznie rzecz biorąc, neurotyczni nadwrażliwcy osiągają
zawodowe zadowolenie w dwóch kategoriach miejsc: w wolnych profesjach lub na niezależnych,
samodzielnych stanowiskach. Fatalnie natomiast czują się w pracy wymagającej stałej interakcji z ludźmi,
poddawani codziennej kontroli i ocenie. Jeśli więc dobrze wybiorą zawód, znajdą satysfakcję. Tylko jak dobrze
wybrać?

Prof. Zalewska uważa, że za rzadko korzystamy z doradztwa zawodowego: - Kierujemy się modami,
pogłoskami, radami znajomych, a znacznie lepiej jest skorzystać z fachowej pomocy. Specjaliści znają rynek
pracy, orientują się w wymaganiach związanych z różnymi rodzajami profesji, potrafią zdiagnozować nasze
mocne i słabe strony. To ważne, bo, po pierwsze, zwykle mamy wiele złudzeń na swój temat, a po drugie
czasem jedna cecha może przeszkadzać odnaleźć się w zajęciu, które sobie wybraliśmy, a stać się walorem w
pokrewnym.

Z niedawno przeprowadzonego badania ankietowego Kelly Global Workforce Index wynika na przykład, że aż
20 proc. najmłodszych pracowników (w wieku do 29 lat) czuje rozczarowanie wybranym zawodem.

- Tak się zdarza, jeśli kierujemy się tylko marzeniami. Młodzi ludzie nie biorą pod uwagę, że w wykonywaniu
upragnionego zawodu mogą im przeszkadzać np. cechy temperamentalne. Kończą medycynę, zdobywają
zawód marzeń i przeżywają frustrację, bo ich uwarunkowania genetyczne są takie, że czują się fizycznie źle,
kiedy nie mogą funkcjonować regularnie, dzień nie ma stałego porządku, pory posiłków i snu stale się
zmieniają. W wielu zawodach praca na zmiany, po godzinach i w weekendy jest po prostu oczywistością, tak
pracują handlowcy, lekarze, pielęgniarki, służby mundurowe. Trzeba to brać pod uwagę przy wyborze
zawodu. Nie jest tak, że można się do wszystkiego przyzwyczaić. Uprawianie zawodu, który nie pasuje do
naszego wewnętrznego profilu, organizm może odbierać jako stały stres, codzienny dyskomfort - tłumaczy
prof. Zalewska.

Doradca zawodowy, choć oczywiście nie wyszuka nam posady, wskaże dziedzinę, w której możemy osiągnąć
spore zadowolenie, wytypuje najlepiej dopasowaną do naszych możliwości, zdolności, oczekiwań i wartości
kategorię profesji. Z badań wynika, że takie dopasowanie jest na pewno bardziej satysfakcjonujące niż
popularna dziś postawa "możesz nauczyć się wszystkiego, idź za tym, czego pragniesz". Wynika z niej często
poczucie, że stale borykamy się z przeciwnościami, nie wykorzystujemy swoich zdolności, nie jesteśmy
doceniani. Oczywiście można nauczyć się wielu rzeczy, ale badania pokazują, że lepiej opłaca się rozwijać
posiadane zalety niż stale uzupełniać braki, by dogonić innych. Jeśli robimy coś, do czego mamy zdolności, to
szybko zyskujemy poczucie skuteczności i nasze zadowolenie z siebie i pracy rośnie. Pojawia się poczucie
sukcesu i chęć na więcej. Wraz z nimi wzrasta wydajność i nabieramy rozpędu na zawodowej ścieżce.

Przejdź na stronę główną INTERIA.PL

Nie cierpię swojej pracy - styl.pl

Nie cierpię swojej pracy - styl.pl

3 z 5

10.12.2015 09:18

Mieszane uczucia, czyli co ma sens

Jak mówi prof. Zalewska, dla jednych praca to kara za grzechy, dla innych dobrodziejstwo - ale opinia całej
reszty mieści się gdzieś pomiędzy tymi skrajnościami. Ta reszta to aż 43 proc. Polaków (wyniki
Ogólnopolskiego Badania Satysfakcji z Pracy), którzy pytani o stopień zadowolenia z posady mają mieszane
odczucia. Nie cierpią szefa, ale lubią kolegów. Akceptują swoje zadania, jednak narzekają na zarobki. Z
mieszanych uczuć średniej wyciągnąć nie można, bo nie sposób określić, który z czynników u kogo okaże się
ważniejszy.

- Dla sporej grupy ludzi decydujące znaczenie ma wynagrodzenie - mówi prof. Zalewska. - Praca jest dla nich
wartością instrumentalną - pracują po to, by zarobić, a pieniądze przeznaczyć na realizację tego, co sprawia
im satysfakcję: hobby, pasję, osiąganie celów czy spełnianie marzeń. Wtedy niskie zarobki oznaczają
równocześnie brak satysfakcji z posady i aby ją osiągnąć, musimy znaleźć odpowiedź na pytanie: co mogę
zrobić, by zarabiać więcej?

- Co mógłbyś innego robić w tej samej firmie, żeby zarobić więcej? Jakie zadania mógłbyś wykonywać, żeby
dostać podwyżkę czy premię? - podpowiada psycholog i mediator Agata Wilska z Centrum Rozwoju Holis. -
Może jest inne stanowisko, rodzaj zadań, którymi twój pracodawca byłby zainteresowany? Idź do niego,
zaproponuj, podpowiedz. Branie losu we własne ręce daje poczucie wpływu na sytuację, a to poprawia
samopoczucie. Znajdź odwagę, żeby porozmawiać z przełożonym, przekonaj go, że wykonując inne zadania,
będziesz skuteczniejsza, że firmie to się opłaci. Na takiej rozmowie na pewno nie stracisz - nawet jeśli szef nie
przyjmie twojej propozycji, to zobaczy w tobie pracownika operatywnego i pełnego inicjatywy.

Oczywiście czasem to właśnie osoby, którym podlegamy, obniżają nasze zadowolenie z pracy. Są badania,
które pokazują, że poziom inteligencji emocjonalnej szefa ma ogromny wpływ na funkcjonowanie całego
zespołu.

- Szczególnie destrukcyjni są przełożeni pełni negatywnych emocji, ale także zwierzchnicy nieprzygotowani do
pełnienia swojej funkcji, nieświadomi, czerpiący z fatalnych wzorców, wyobrażeń o kierowaniu ludźmi - mówi
Anna Zalewska.

Niestety, w takiej sytuacji pracownik niewiele może. Potrzebny jest fachowiec, coach, który rozpozna sytuację,
zbada relacje, wyreguluje emocje, żeby poprawić komunikację w zespole. Wiele firm decyduje się go
zatrudnić, dostrzegając trudności, ale jeśli nasza nie, to warto wtedy zainwestować w osobisty coaching,
choćby taki, który przygotuje nas do zmiany posady. Czasem odejście jest jedynym wyjściem - badacze
zauważyli, że ludzie długotrwale niezadowoleni z pracy częściej doznają wypadków i częściej chorują: mają
objawy psychosomatyczne, cierpią na depresję, wypalenie zawodowe, poczucie życiowej pustki. Jest jednak i
inna droga.

Przed narastaniem niezadowolenia chroni nas znalezienie sensu wykonywanej pracy. Jak twierdzi pionier
psychologii pozytywnej Martin E.P. Seligman, pojawia się ono, jeśli potrafimy dostrzec, że nasza praca
czemuś służy, jest potrzebna komuś oprócz nas - grupie ludzi, społeczeństwu, instytucji. O ile flow można
przeżywać, rozwijając osobiste pasje zupełnie bez znaczenia dla innych, o tyle sens żąda od nas szerszego,
społecznego spojrzenia.

Są ciekawe badania sprzed dekady, z których wynika, że umieją to nauczyciele: choć niezadowoleni z
zarobków i niewielkich perspektyw awansu, to mimo wszystko czują się zawodowo spełnieni. Z kolei ankieta
Kelly Global Workforce Index pokazuje, że po czterdziestce u ponad połowy z nas (57 proc.) chęć poczucia
sensu wyprzedza potrzebę osiągnięć i staje się ważniejsza nawet od wysokich zarobków. "Nie pytaj: jaki sens

Przejdź na stronę główną INTERIA.PL

Nie cierpię swojej pracy - styl.pl

Nie cierpię swojej pracy - styl.pl

4 z 5

10.12.2015 09:18

WASZE KOMENTARZE (12)

ma moja praca? - pisze Martin E.P. Seligman w książce »Prawdziwe szczęście...«. - To praca pyta ciebie: po co
właściwie mnie wykonujesz? Sens jest pojęciem subiektywnym, osobistym, zależy od naszej
spostrzegawczości, inteligencji, zdolności znajdowania powiązań i zależności".

Seligman w swojej książce opowiada o mężczyźnie, który zmuszony był pracować jako salowy w szpitalu.
Psycholog spotkał go przy łóżku swojego pogrążonego w śpiączce przyjaciela. Obserwował, jak ten najpierw
wyniósł basen, a potem porozwieszał naprzeciwko łóżka chorego fotografie morskich pejzaży. Na pytanie,
czym właściwie się tu zajmuje, odpowiedział, że jest salowym i dba o swoich pacjentów. "Nie powiedział, że
jego praca polega na wynoszeniu kaczek i zmywaniu tac - pisze Seligman - lecz na trosce o ludzi (»kiedy się
obudzi, chcę mieć pewność, że od razu zobaczy piękne rzeczy«, powiedział). Miał podrzędne stanowisko, ale
umiał sam dodać mu sensu i znaleźć zadowolenie". Bez względu na profesję każdy z nas może zrobić to tylko
sam.

Magdalena Jankowska

PANI 12/2015

Tekst pochodzi z magazynu

PODZIEL SIĘ

UDOSTĘPNIJ

DODAJ KOMENTARZ

Przejdź na stronę główną INTERIA.PL

Nie cierpię swojej pracy - styl.pl

Nie cierpię swojej pracy - styl.pl

5 z 5

10.12.2015 09:18