Dan Parkinson

Krasnoludy Żlebowe

Zaginione Opowieści Tom V

WSTĘP

Powiada się, że w prawdziwym świecie nie istnieje taka rasa, jak Agharowie. Wspomina się, że coś
musiało wyjątkowo zdekoncentrować bogów stworzenia, kiedy Agharowie powstawali...
zdekoncentrować lub pogrążyć w obłędzie. Uczeni twierdzą, że rasa takich stworzeń jak Agharowie
– powszechnie zwanych krasnoludami żlebowymi – nie poradziłaby sobie przez tyle pokoleń w
pełnej twardych wyzwań rzeczywistości. Te żałosne, małe stworzenia nie miały niczego w
zanadrzu.
W świecie zaludnionym przez silne rasy krasnoludy żlebowe z Krynnu są zdumiewająco słabe. Nie
są ani zawzięte, ani groźne, ani z nich zuchwalcy, ani szczęściarze, nie cechują ich ani silne ręce,
ani chyże stopy. Jedynym naturalnym sposobem obrony przed wrogami jest ich skłonność do
zamieszkiwania w takich miejscach, w których nikt zamieszkać by nie chciał, dzięki czemu przez
większość czasu żyją niezauważeni. Brakuje im niezachwianej siły prawdziwych krasnoludów,
nieprzewidywalnego charakteru ludzi oraz wrodzonych zdolności i długowieczności cechującej
elfów. W porównaniu do którejkolwiek z tych ras krasnoludy żlebowe nie są niczym więcej, jak
tylko szkodnikami. Nie potrafią się bronić, nie mają żadnych umiejętności poza pewną swoistą
tajemniczością i z całą pewnością nie znają się na magii.
Jeśli chodzi o inteligencję, to krasnoludy żlebowe – wyglądem zbliżone w pewnym stopniu do ludzi
czy krasnoludów – są na tyle bystre, by schować się przed deszczem.
Fakt ciągłego istnienia krasnoludów żlebowych na Krynnie stanowi nie lada zagadkę dla tych,
którzy są tą kwestią zainteresowani. Z drugiej jednak strony, ci sami uczeni mogliby równie dobrze
twierdzić, że ani trzmiele, ani smoki nie mogą wznieść się w powietrze. Jednak niezależnie od tego,
jak łapczywie uczeni trzymają się swojej logiki, zarówno trzmiele, jak i smoki doskonale latają... a
krasnoludy żlebowe nadal istnieją.
Te małe stworzenia nie tylko żyją, ale także mają swoją historię. Oczywiście pośród rozmaitych
kultur istnieją osobliwe legendy mówiące o krasnoludach żlebowych. Niektórzy wierzą, że dawno
temu klan krasnoludów żlebowych przyczynił się do zniszczenia wielkiego Istar i że na swój sposób
uczestniczyli oni w samym kataklizmie. Dziwne opowieści, które krążą także pomiędzy
zastawionymi piwem stołami, łączą krasnoludy żlebowe z nieprawdopodobnymi
przedsięwzięciami, takimi jak kopalnia wina czy masakra ogrów przez łowców niewolników z
Doon. Czasami nawet ogłaszają one krasnoludy żlebowe pierwszymi mieszkańcami starego
Thorbardinu, gdzie ich potomkowie do dziś są w mniejszym lub większym stopniu tolerowani.
Najbardziej nieprawdopodobna z tych historii, choć zarazem najczęściej przekazywana, opowiada o
niezwykłym sojuszu pomiędzy plemieniem krasnoludów żlebowych a smokami podczas Wojny
Lancy. Pośród ludzi, elfów, a nawet prawdziwych krasnoludów znajdowali się świadkowie, którzy
widzieli grupy krasnoludów żlebowych podróżujących w towarzystwie zielonego smoka.
Podobne opowieści wskazują na prawdziwie znamienitą historię. Mimo to same krasnoludy
żlebowe nie potrafią udowodnić ani nawet zweryfikować tych legend. Lud zwany Agharami
cechuje niewiele wspaniałych umiejętności, a jedną z nich jest skłonność do błyskawicznego
zapominania o tym, co wykracza poza granice ich zrozumienia, to znaczy niemal o wszystkim, co

znajduje się wokół nich.
W taki oto sposób niełatwo natrafić na krasnoluda żlebowego, który potrafi dokładnie przypomnieć
sobie wydarzenia z przedwczorajszego dnia. Indywidualności takie spotyka się równie rzadko jak
krasnoluda żlebowego, który umie liczyć dalej niż do dwóch.
Jednakże w mglistej historii tych drobnych, niezdarnych istot pojawiło się kilku niespotykanych
osobników. Jednym z nich był pierwszy Wielki Myśliciel z Plemienia Bulpów – cechujący się
intuicją krasnolud o imieniu Hunch, który zajmował się intensywnym myśleniem w imieniu całej
grupy podczas długiego i burzliwego panowania Najwyższego Bulpa Gorge’a III. Hunch żył z
brzemieniem świadomości, że istniały czasy odleglejsze aniżeli wczorajszy dzień. Dzięki bystremu
rozumowi wywnioskował z tego spostrzeżenia fakt, że równie dobrze mogą istnieć czasy późniejsze
niż dzień jutrzejszy.
Innym niezwykłym krasnoludem żlebowym był stary Gandy, następca Huncha i spadkobierca kija
do zmywaka. Gandy zdawał sobie sprawę, że jego klan składa się z pokaźnego tłumu osobników i
miał niemal całkowitą pewność, że ich liczba – choć ulegała zmianie z dnia na dzień – przekracza
dwa. Brakowało mu jednak słów lub koncepcji, w jaki sposób wyrazić takie myśli, zwykle więc
zachowywał je dla siebie.
Jego intuicja podpowiedziała mu natomiast, że skoro on dostrzegł coś tak tajemniczego, równie
dobrze mogli istnieć inni, którzy są do tego zdolni. Podejrzewał, że jedną z takich osób mógł być
młody krasnolud żlebowy – w czasach poszukiwania Obiecanego Miejsca był on jeszcze dzieckiem
– o imieniu Scrib, który czasami próbował tworzyć rysunki przedstawiające otaczający go świat.

Prolog

JAJO VERDEN

Wysoko ponad zrujnowanymi ziemiami, gdzie w burym od dymu, wiszącym nisko niebie odbijał
się ponury blask pożóg szalejących pośród mrocznych, zwęglonych pól bitwy, na potężnych
skrzydłach z łopotem wznosiła się Verden Leafglow. Wzbijała się coraz wyżej, przyciskając szpony
do pokrytego łuskami cielska. Wspaniały ogon pracował za nią niczym ster, a długa szyja wyciągała
się w górę, kiedy wzbijała się na wysoki pułap, pozostawiając za sobą panujące w dole szaleństwo.
Wszystko się skończyło. Stoczono ogromną wojnę – grę pomiędzy bogami, w której zło i dobro
spotkało się twarzą w twarz, nie zważając na rzeź, jaką pozostawiły za sobą na planszy. Takhisis,
Królowa Ciemności, bogini całego zła, prowadziła swoją rozgrywkę, pragnąc zdobyć kontrolę nad
Krynnem, poniosła jednak porażkę w ostatnich godzinach wojny.
Verden Leafglow nie potrafiła pojąć, dlaczego Takhisis przegrała. Zdecydowana albo przejąć
władzę, albo wszystko zniszczyć, mroczna bogini wystawiła do walki o świat swoje najpotężniejsze
armie, nie dbając o chaos, jaki przez to powstał, i trzymając się z dala od cierpienia śmiertelników,
których porwał ten wir. Najmroczniejsza z bogiń, wielbicielka dominacji i mistrzyni zdrady,
Takhisis rzuciła kośćmi w przekonaniu o nadchodzącym zwycięstwie, po czym... przegrała.
Teraz, niczym okrutne dziecko, zawzięta Takhisis odwróciła się plecami do agonii będącej jej
dziełem i opuściła Krynn z nastawieniem, że jeśli ma się odbudować, to się odbuduje, a jeśli ma
zgnić, to zgnije. Pod trzema księżycami zapanował obłęd.
Jednak Królowa Ciemności pozostała mściwa nawet w chwili swojego odwrotu. Tym, którzy
zwyciężyli nad jej ambicjami, pozostawiła w spadku ruiny. Dla popleczników, którzy ją zawiedli –
nawet w najmniejszym stopniu – przygotowała coś znacznie gorszego. Mroczną boginię cechowała
wręcz jadowita zawziętość i żądała satysfakcji nawet w obliczu porażki.
Verden Leafglow kontrolowała niebo na swych szmaragdowych skrzydłach i szybowała wysoko
ponad panującym w dole obłędem. Zasłane zwłokami równiny w dole odpłynęły w dal, kiedy
wzbijała się coraz wyżej, uciekając od rzezi.
W ciągu ostatnich kilku dni ujrzała bardzo wiele. Na spustoszonych polach widziała oddziały
smokowców, mrocznego nasienia zdrady potężnych wobec potężnych, umierających tysiącami z
rąk przedstawicieli swojego gatunku oraz swych sojuszników.
Widziała osnowy czarnej magii, która zapadała się w siebie i pokrywała odzianych w czarne szaty
ludzi, którzy ją utkali. Najgorsza furia panowała jednak pośród smoków – najpotężniejszych
sojuszników Takhisis. W ciągu kilku dni Verden widziała smoki, które porzucały wrogów i
atakowały sojuszników, i nawet jej własny, silny instynkt popychał ją do zdrady.
Widziała najpotężniejsze ze wszystkich złych smoków – wspaniały, śmiercionośny Venge Scarlet
pochwycił swojego jeźdźca, oderwał mu głowę od ramion i cisnął go w stronę ziemi niczym śmieci.
Widziała znamienitego, złośliwego smoka o imieniu Ebon Nightshadow, który stanął naprzeciw
rzeszy goblinów przybyłych, by wspomóc go w obronie Portalu Symboli. Poczęstował ich
kwaśnym oddechem i z satysfakcją obserwował, jak skręcają się i wrzeszczą, zmieniając się w
szlam.

Verden Leafglow mogłaby dokonać tych samych czynów, gdyby miała do dyspozycji ludzkiego
jeźdźca lub oddział goblinów. Kiedy jednak nadszedł koniec wojny, znajdowała się na polu bitwy z
garstką żałosnych ludzkich magów, pracujących nad zaklęciami umożliwiającymi stworzenie
sekretnego przejścia do odległego Garnizonu Władzy w Sablethwon.
W jej świadomości zaświtała wtedy myśl – wszystko skończone, Królowa Ciemności jest w
odwrocie. Z pełnym pogardy łopotem skrzydeł Verden odwróciła się od swych sojuszniczych
magów. Dwóch z nich, którzy wzbudzali w niej wyjątkowy gniew, pozostawiła dosłownie
porozdzieranych na kawałki. Ich towarzysze krztusili się na ten widok, dławili własnymi językami,
oślepieni i umierający dzięki jej pożegnalnemu prezentowi – chmurze gęstego, chlorowego oparu.
Nielicznym udało się umknąć przed jej furią, lecz było ich tylko kilku. Pośród nich znajdował się
skulony, mały mag-złodziej, w którego posiadaniu znajdował się totem przedstawiający kieł z kości
słoniowej. Był z nim tak silnie powiązany magią, że jedno nie potrafiłoby funkcjonować bez
drugiego. Oprócz niego pozostał jeszcze jeden czy dwóch ocalałych. Nie mieli oni jednak żadnego
znaczenia.
Odleciała, kierując się w stronę gór na zachodzie. Było to ostatnie miejsce, w którym mógł
znajdować się Flame Searclaw. Choć rozgrywki Królowej Ciemności zakończyły się, Verden
Leafglow miała własne, niedokończone porachunki, o których bynajmniej nie zapomniała. Obecnie
skupiona była wyłącznie na swojej zemście, więc rozpostarła szmaragdowe skrzydła i pomknęła na
polowanie.
Flame Searclaw! Verden wytężyła swoje czułe zmysły, próbując go znaleźć. W jej wielkich ślepiach
zamigotała nienawiść, kiedy przypomniała sobie dzień, w którym utorowała drogę w celu
zniszczenia Chaldis, miasta ludzi. Pamiętała doskonale odniesione tam rany i lodowatą kpinę w
głosie Flame’a Searclawa, który wyczuł jej obecność pod gruzami zrujnowanego miasta, gdzie
leżała ciężko ranna. Wiedział, że tam była, tak jej oświadczył. Zdawał też sobie sprawę, że Verden
potrzebuje pomocy, jednak jej sytuacja tylko go rozbawiła. Zostawił ją.
Verden Leafglow nie zapomniała. Została zdradzona i porzucona. Teraz należało wyrównać
rachunki.
Wytężywszy do granic możliwości wszystkie swoje zmysły, poszybowała w niebo i odbiła na
zachód, gdzie na horyzoncie majaczyły potężne szczyty gór Kharolis. Gdzieś tam znajdował się
Flame Searclaw.
Czy łączność między umysłami nadal funkcjonowała po zakończeniu wojny i podbojów? Verden
nie wiedziała tego. Porozumiewanie się na odległość było jedną z magicznych zdolności, jakie
Królowa Ciemności na własny użytek zaoferowała swym poplecznikom. Wytężając umysł w
sposób, w jaki się nauczyła, wysłała na odległość wiadomość: Flame Searclaw! Wiem, że tam
jesteś! Kiedyś potrzebowałam twojej pomocy, lecz ty mnie opuściłeś! Kiedyś cię wzywałam, lecz ty
odpowiedziałeś lekceważeniem! Nawet wyśmiałeś mnie i nakazałeś przybyć do siebie, wiedząc, że
nie będę w stanie tego uczynić. Cóż, teraz przybywam, Flamie Searclaw! Zbliżam się i wkrótce cię
odnajdę!
Po kilku chwilach do jej świadomości dotarła odpowiedź, odległa, lecz czytelna. Przewidział jej
przybycie. Okrutny śmiech odbił się echem w jej głowie. Zielona wężyco! To ty! Jestem tutaj,

zielona wężyco. Masz czelność rzucać mi wyzwanie, żałosna istoto? Cudownie! Jestem gotów! Nie
trudź się poszukiwaniem mnie, zielona wężyco, ułatwię ci to. To ja odnajdę ciebie! A kiedy to się
stanie, ty...
Głos w jej umyśle niespodziewanie umilkł, wraz z innymi odczuciami. Świat wokół Verden
Leafglow wyciszył się, jakby otoczyła ją lodowata, nieprzenikniona kurtyna, a w ciszy tej powstała
wizja – czysty i jaskrawy obraz, który całkowicie zdominował jej świadomość. W tym
niesamowitym milczeniu spostrzegła małą, zieloną kulę i natychmiast zorientowała się, na co
patrzy.
Jej jajo! Jej własne, pojedyncze jajo, ukryte dawno temu w miejscu, o którym tylko ona wiedziała...
A mimo to teraz patrzyła na nie w swojej świadomości i bynajmniej nie znajdowało się ono tam,
gdzie powinno. Coś było zdecydowanie nie w porządku.
Skoncentrowała się na swym jaju, skupiła całą uwagę na odległej kryjówce i zadrżała z
zakłopotaniem. Zawsze, gdziekolwiek się znajdowała, potrafiła wyczuć swoje jajo. Teraz jednak nie
mogła wytworzyć tej nici powiązania. Kurtyna ciszy, która spowiła jej umysł, uniosła się odrobinę i
wreszcie ujrzała – dzięki umiejętności widzenia na odległość – miejsce, w którym powinno się
znajdować. Nie czuła tam jednak jego obecności. Po prostu go tam nie było.
Gdzieś głęboko w jej świadomości odezwał się inny głos – potężny, odbijający się echem i
wypełniony mściwością. Był czymś więcej niż zwykłym głosem i przeniknął do wszystkich
komórek jej ciała.
Twoje jajo? – zdawał się drwić z niej. – Chcesz odzyskać swoje jajo?
– Królowo-bogini – odparła wstrząśnięta Verden. – Przemówiłaś do mnie.
Zawiodłaś mnie, Verden Leafglow. – Potężny, bezdźwięczny głos zdominował ją całkowicie, falując
i pulsując wewnątrz niej. – Pamiętam taki moment, kiedy cię potrzebowałam, lecz ciebie nie było.
Kiedy powinnaś czekać w górach, znajdowałaś się gdzie indziej. Marnowałaś czas, Verden
Leafglow. Marnowałaś go z najgorszymi z najgorszych. Zawiodłaś mnie.
Verden przypomniała sobie, a wspomnienia w jej świadomości były zarazem jaskrawe i pełne
udręki. Zdarzyło się kiedyś – lecz tylko raz – kiedy coś rozproszyło jej uwagę. Na skutek zdrady
Flame’a Searclawa dostała się do niewoli. Więziły ją nikczemne, małe stworzenia, Agharowie. Była
ranna i osłabiona, a jej kamień duszy znalazł się w ciele jednej z tych istot. Zmusili ją do
przeprowadzenia ich do Xak Tsaroth – do ich Obiecanego Miejsca.
Agharowie. Krasnoludy żlebowe. Najgorsi z najgorszych. Upokarzające wspomnienia nawiedzały
ją i paliły od wewnątrz.
– Bogini, nie miałam wyboru – zaprotestowała. – Ratowałam się przed śmiercią.
Twoja lojalność należała do mnie – zagrzmiał w niej głos Takhisis.
– Zginęłabym bez swojego kamienia duszy – próbowała się tłumaczyć.
To przede mną odpowiadałaś, Verden Leafglow. Przede mną, a nie przed nimi.
– Nie mogłam nic na to poradzić...
Zawiodłaś mnie – zgrzytnął głos. – Teraz zapłacisz za swoją porażkę.
W jej świadomości ponownie ukazała się wizja jaja, jej własnego, jedynego jaja, ukrytego w głębi
przepastnego cienistego miejsca, gdzie przemykały niewielkie istoty.

Twoje jajo – rzekł głos. – Chcesz odzyskać swoje jajo, Verden Leafglow? Niech się więc tak stanie,
lecz nie w tym życiu. Twoje życie, obecne życie, przepadło. Ale narodzisz się powtórnie. Spójrz na
swoje jajo, Verden Leafglow. Staniesz się tym, co się z niego wykluje. Umrzesz i narodzisz się
powtórnie w swoim jaju.
– Narodzę się...
Narodzisz się. Staniesz się własnym dzieckiem, Verden Leafglow. Czeka na ciebie nowe życie, lecz
nie będzie to życie na wolności. Pozostanie ci jedynie wypełnianie poleceń tych, którzy wydostaną
cię z twojego jaja. Będziesz do nich należeć i służyć im, Verden Leafglow, zupełnie wobec nich
bezbronna. Zdaj się całkowicie na ich łaskę! Oto powiązanie, na które cię skazuję, Verden
Leafglow.
Niech to będzie twoją karą! Niegdyś wypełniłaś obietnicę daną krasnoludom żlebowym. Im, a nie
mnie! Odrzucam cię z tego powodu. Nie należysz już do mnie. Zostaniesz ich własnością, Verden
Leafglow. Niech oni zrobią z tobą to, co będą uważali za stosowne.
– Oni? – wrzasnęła w głębi swego umysłu. – Oni? Są niczym. To tylko krasnoludy żlebowe.
Obrzydliwe i niegodne wspomnienia istoty.
Będziesz do nich należeć, Verden Leafglow. Zdana na ich łaskę tak długo, jak długo będą tego
chcieli.
– Nie! Królowo Ciemności, och, najpotężniejsza, błagam...
Będziesz do nich należeć – odparł głos, jakby rozkoszował się tymi słowami.
W świadomości Verden zapanowało przerażenie.
– Bogini, miej litość! Błagam...
Nie należysz już do mnie. – Głos zdawał się znikać w oddali, chłodny i niewzruszony. – Jeśli
pragniesz litości, ich o nią proś. Umieraj, Verden Leafglow. Umieraj, a kiedy ponownie się
narodzisz, szukaj łaski u krasnoludów żlebowych, których będziesz własnością.
Głos zanikł, a w jej świadomości pozostała jedynie wizja jaja. Jej własne jajo spoczywało głęboko
w mrocznym miejscu, niestrzeżone i bezbronne. Łopocząc potężnymi skrzydłami, Verden Leafglow
zawróciła i pomknęła w kierunku wskazywanym przez wizję...
Pomknęła i zaczęła umierać.
Znajdujące się przed nią góry wznosiły się na powitanie, lecz za nimi w jednej chwili powstała
jedynie ciemność. To tam – tak blisko, a jednocześnie tak bardzo daleko – znajdowało się to
miejsce. Wiedziała o tym. Rozpoznała je, odkryła jego lokalizację, a w jej świadomości pojawił się
nowy lęk. Xak Tsaroth. Dół. Agharowie i szkodniki. Krasnoludy żlebowe i szczury.
Góry urosły przed nią, a jej wzrok ogarnęła ciemność. Skrzydła zatrzepotały niepewnie, trzasnęły
dziwacznie i ostatecznie zawiodły. Góry znajdowały się już pod nią i pędziły jej na spotkanie,
wyciągając ku niej postrzępione wierzchołki, kiedy ślepa spadała spiralą w dół. W ostatnich
chwilach swego życia widziała tylko jedną rzecz – swe jajo, zagubione w mroku, w którym
przemykały niewielkie istoty.

CZĘŚĆ PIERWSZA

DZIEDZICTWO NAJGORSZYCH

Rozdział 1

TRON DLA GLITCHA

Bardzo wiele się wydarzyło w czasach poprzedzających przybycie w To Miejsce wędrownego
plemienia Bulpów. Miejsce miało wiele rzeczy, których w zasadzie nikt nie zrozumiał, rzeczy, które
były w dużej mierze nieprzyjemne i niezmiennie wprowadzające w zakłopotanie.
W czasach tych Agharowie także tutaj byli, jednak w charakterze niewolników, dręczonych i
wykorzystywanych przez straszliwe istoty wykraczające poza ich zdolność pojmowania. W
Obiecanym Miejscu wszędzie czaiła się niedola i śmierć, a nowo przybyli zwolennicy Najwyższego
Bulpa Glitcha I, Lorda Protektora Każdego z Miejsc, w Których Bywał, przez długi czas żyli w
niedoli, chowając się w dziurach i szczelinach, których nie odnalazły nawet inne krasnoludy
żlebowe z Tego Miejsca.
Był to czas udręki i strachu i nie wszyscy go przetrwali. Wówczas pojawili się i odeszli zupełnie
inni ludzie. Istniało kilka ras ludzkich, które Agharowie nazywali Wysokimi, a także rozmaite duże
zwierzęta, stworzenia i nie-do-pomyśleńcy. Smród magii i bitewny zgiełk wypełnił To Miejsce i już
na zawsze pozostały tutaj te ohydne stwory o jaszczurzych twarzach, oschłych, trzeszczących
głosach, które zdawały się zajmować wyłącznie krzywdzeniem wszystkich stworzeń, jakie
napotkały.
Ludzie i dziwadła przybywali do miejsca, które niektórzy zwali Xak Tsaroth. Pojawiali się, walczyli
i odchodzili, a Agharowie – wędrowne plemię Bulpów i wielu innych, którzy tymczasem do nich
dołączyli – cierpieli w samym centrum tych wydarzeń w sposób tylko im znany. Chowali się, kulili
i czaili w najmroczniejszych zakątkach. Uciekali w panice, kiedy tylko mogli, płaszczyli się, gdy
wszystko inne zawodziło, i oczekiwali na odejście z Tego Miejsca wojennego zgiełku.
Kilka innych klanów – które już tutaj żyły, kiedy Najwyższy Bulp Glitch I przyprowadził swój lud
w to burzliwe miejsce wiele pór roku temu – całkowicie opuściło Dół. Wielu spośród tych, którzy
uciekli, powróciło w końcu w to samo miejsce, było ich jednak już znacznie mniej i wydawali się
zdecydowanie bardziej wstrząśnięci tym, co wydarzyło się poza Xak Tsaroth aniżeli w nim samym.
Wszędzie działy się rzeczy, które wykraczały poza pojęcie Agharów.
O cokolwiek jednak w całym tym chaosie chodziło, wszystko wskazywało na to, że nadszedł
koniec. W niektórych częściach Dołu nadal piętrzyła się porzucona broń, zaschnięte zwłoki
przedstawicieli różnych ras oraz dziwaczne kupki popiołu, które niegdyś były ohydnymi,
jaszczuropodobnymi istotami. Wraz z powrotem normalności Glitch I wziął na siebie – gdyż
nikomu innemu nie zdawało się na tym zależeć – zadanie mianowania się Najwyższym Bulpem
wśród ocalałych, władcą i lordem protektorem wszystkich klanów.
Dla nikogo innego nie miało to większego znaczenia. Z żadnego Najwyższego Kogośtam
Agharowie – przez innych zwani krasnoludami żlebowymi – nie mieli większego pożytku i
traktowali go generalnie jako zawadę. Jednak ktoś musiał zostać Najwyższym Kimśtam i dopóki
jakiś krasnolud chciał sprawować tę funkcję, wszyscy wokół byli zadowoleni.
Jak wiele czasu upłynęło od zakończenia inwazji i walk? Żaden z nich nie miał pewności, choć
wszyscy wiedzieli, że było to wcześniej niż wczoraj, co w rezultacie lokowało te wydarzenia w

odległej przeszłości wraz z innymi, niewartymi zapamiętania rzeczami. Większość z Agharów w
związku z tym wyrzuciła te wspomnienia z pamięci i powróciła do pilnych zadań dnia bieżącego –
poszukiwania żywności, podkradania, pilnowania ognia pod kotłami oraz rozważania, w jaki
sposób utrzymać Najwyższego Bulpa w dobrym humorze.
Obecnie to ostatnie przedsięwzięcie polegało na znalezieniu dla niego tronu, na którym mógłby
zasiąść.
W jakimś momencie Glitch stwierdził, że jest wielką i majestatyczną osobistością. Zgodnie z tym,
co twierdził, niegdyś miał własnego smoka i przyprowadził swój lud w Obiecane Miejsce, które
obecnie było Tym Miejscem. Został dzięki temu żywą legendą, przynajmniej we własnym
przeświadczeniu, i w związku z tym zaczynał stawać się prawdziwym utrapieniem.
Zdążył już zmienić swój monarszy tytuł z „Glitcha Pierwszego” na „Glitcha Najprzedniejszego,
Najwyższego Bulpa z Przekonania i Lorda Protektora Tego Miejsca oraz Każdego Innego Ważnego
Miejsca”. A to był zaledwie początek.
Zabiegał o uwagę innych, co czasami udało mu się osiągnąć, o ile wystarczająco głośno krzyczał.
Do takiego stopnia domagał się korony, że ktoś w końcu ją dla niego wykonał. Żądał osobistej flagi,
której jeszcze nie miał, a teraz zażyczył sobie miękkiego krzesła. Motywował to tym, że wielcy
władcy potężnych narodów zasiadają na miękkich krzesłach. W związku z tym i on powinien na
takim zasiąść.
Obecnie, kiedy cały ten chaos ucichł i Glitch nie miał już o czym rozmyślać, opętała go obsesja
posiadania specjalnego mebla, na którym mógłby usiąść. Za każdym razem, kiedy siadał, z jego ust
płynął potok narzekań.
– Kamienie! – gderał. – Cały czas na kamieniach! Każdy może siedzieć na kamieniach. Glitch
Najprzedniejszy być Najwyższy Bulp. Najwyższy Bulp powinien mieć miękkie krzesło. Króle i
ogólnie wszystkie mają miękkie krzesło. Dlaczego nie Najwyższy Bulp?
Stał się tak nieznośny w tej kwestii, że nawet Wielki Myśliciel, stary Gandy z kijem do zmywaka,
stracił cierpliwość.
– Dlaczego Najwyższy Bulp nie poszukać kupy piasku i nie usiąść? – stawił czoło swemu
suwerenowi. – Każdy już zmęczony słuchania twoich marud.
– Najwyższy Bulp potrzebować tr... tro... miękkie krzesło! – Glitch warknął na swojego doradcę.
Patrzył przez przymrużone oczy, a korona ze szczurzych zębów przekrzywiła mu się na głowie. –
Króle mają tro... tr... te rzeczy. Najwyższy Bulp tak dobry jak króle. Kto inny mieć swój osobisty
smok? Najwyższy Bulp chcieć jak to tam... tron!
– Najwyższy Bulp nie rozpoznać tron, nawet jak się na niego gapić – zauważył Gandy.
Lord Wielki Protektor Każdego w Tym Miejscu utkwił w nim wzrok.
– Rozpoznać. Tron miękkie krzesło. Najwyższy Bulp potrzebować miękkie krzesło!
– Szczury – mruknął Gandy, odwracając się.
– Co?
– Szczury. Mało w kotłach. Potrzebować szczury i inne takie. Nie mieć teraz czasu dla Najwyższy
Bulp. Każdy zajęty własnym szczurobiciem. – Gandy odwrócił się i wyszedł, mrucząc pod nosem:
– Raz to, raz tamto. Chcieć nowe imię. Mieć nowe imię. Chcieć korona. Mieć korona. Teraz chcieć

tron. Najwyższy Bulp prawdziwe utrapienie.
W tym samym czasie powróciła skądś wyprawa łowiecka. Kilkunastu krasnoludów żlebowych
niosło tobołki z białawymi korzonkami, jakąś trudną do zidentyfikowania zieleniną, całym
wylęgiem świeżo rozłupanych podziemnych ślimaków oraz innymi drobiazgami, jakie udało im się
odnaleźć. Cała jadalna zdobycz została wrzucona do kotłów, reszta wylądowała obok, do
późniejszego przejrzenia. Przy jednym z kotłów Gandy zauważył Lady Bruze, która z uwagą
przyglądała się jego zawartości.
– Za dużo ślimaka – mruknęła. – Potrzeba więcej szczura. I grzyba. Potrzeba grzyba.
Rozejrzała się w poszukiwaniu swego męża, krzepkiego krasnoluda o imieniu Clout, który w klanie
pełnił funkcję Głównego Łupacza. Odnalazła go w końcu, schowanego w cieniu i pogrążonego w
głębokim śnie, tulącego do piersi swoje narzędzie do łupania.
Podeszła do niego, przez chwilę stała nad nim nieruchomo, marszcząc czoło, aż w końcu kopnęła
go w żebra.
– Wstaje, Clout – powiedziała.
Raptownie przebudzony i zdezorientowany Clout usiadł i zaczął kręcić młynka swoim narzędziem
do rozłupywania. Bruze uskoczyła przed świszczącym drągiem, wskoczyła za niego i ponownie go
kopnęła.
– Clout! – warknęła. – Obudzi się! Clout śpiący prostak! Obudzi się! Pójdzie poszukać świeży
szczur do gara.
Clout przetarł oczy, ziewnął i podniósł się na nogi.
– Tak, kochana – rzekł. Obrzucił tęsknym spojrzeniem miejsce, w którym spał, i ruszył w stronę
ciemnych jaskiń, gdzie zwykle można było znaleźć najlepsze szczury.
Gandy przyglądał mu się z zainteresowaniem. Z zadumą oparł się na kiju do zmywaka i mruknął:
– Nie miękkie krzesło Najwyższy Bulp potrzebować. Żona Najwyższy Bulp potrzebować. Ktoś go
trzymać twardo.
Mimo to ponownie przekazał polecenia.
– Jak ktoś znaleźć miękkie krzesło, zanieść do Najwyższy Bulp. Może mu zamknie gęba na jakiś
czas.
Ci, którzy to usłyszeli, przekazali wieść kolejnym.
– Jakiś błazen marudzić o miękkie krzesło. Ktoś gdzieś widzieć miękkie krzesło?
– Nie – odpowiadała większość. – Kto potrzebować? – pytali.
– Jak mu tam. Najwyższy Bulp. On chcieć miękkie krzesło.
– Po co?
– Nie wiedzieć.
Większość z nich rychło zapomniała o całej tej sprawie. Kaprysy i dziwaczne pomysły każdego
Najwyższego Kogośtam rzadko były warte zapamiętania. I choć niejasny, pomysł ów pozostał
jednak w ich głowach, kiedy rozchodzili się w różne strony.
Odnalazło je kilka kobiet, chociaż z samego początku nie miały pojęcia, na co natrafiły.
Lady Bruze – żona Głównego Łupacza Clouta – oraz kilka młodszych kobiet zorganizowało wypad
na niższe poziomy Dołu w poszukiwaniu grzybów, tłustych owadów i innych rzeczy, które

nadawały się do wrzucenia do kotła. Skradały się w odbijających się echem ciemnościach czegoś,
co kiedyś mogło być wielkim lochem, kiedy jedna z nich zatrzymała się, spojrzała z ukosa i
wyciągnęła przed siebie palec.
– Co to?
Te, które znajdowały się za nią, zaczęły wpadać na siebie po kolei i kilka się przewróciło.
– Cii – syknęła Lady Bruze. – Co się dziać?
– Ktoś coś zobaczyć – padła odpowiedź. – A potem ktoś się przewrócić.
– Och. – Lady Bruze odwróciła się za siebie. – Ktoś coś zobaczyć?
– Ja – odparł jakiś głos.
– Lidda? Co Lidda zobaczyć?
– Coś tam. – Lidda ponownie wskazała palcem. – Nie być minutę temu.
Wszystkie wytężyły wzrok w ciemnościach. Coś się tam z całą pewnością kryło. Na lewo od
ścieżki, którą zmierzały, w cieniu pośród kamieni leżało coś jajowatego. Zaciekawione,
przyczłapały nieco bliżej, by móc lepiej się przyjrzeć.
– Co to? – szepnęła jedna z nich.
– Jakaś zielona – zauważyła inna.
Zebrały się wokół znaleziska, przyglądając mu się ze wszystkich stron. Była to sięgająca
większości z nich do pasa, matowa, niczym się nie wyróżniająca i skryta w cieniu rzecz,
przypominająca ściśniętą kulę. Kiedy podeszły, kula zdała się emanować lekkim światłem –
roztaczała ciemną, zielonkawą łunę ledwie widoczną w mroku starego, przepastnego lochu.
– Może wielki grzyb? – zasugerowała jedna z nich.
– Wygląda całkiem masywnie – dodała inna.
Lidda podczołgała się bliżej i wyciągnęła rękę w stronę znaleziska. Nic się nie wydarzyło, więc z
ciekawością szturchnęła je palcem i szybko się wycofała. Znów zdawało się, że obiekt emanuje
delikatnym, przyciemnionym i zielonkawym światłem.
– Jakaś miękka – powiedziała im Lidda. – Ale nie jak grzyb. Jak, ech, jak skóra.
– Skórzany grzyb? – zdumiała się Lady Bruze.
– Może dobre do gara?
Lidda ukucnęła, zerknęła pod obiekt i potrząsnęła głową.
– Nie do gara. – Pochyliła się do przodu i powąchała. – Nie pachnieć jak grzyb.
Jeszcze przez minutę lub dwie przyglądały się znalezisku z zaciekawieniem, po czym zaczęły się
wycofywać. Nie mając pojęcia, co znalazły, i nie widząc dla tego przedmiotu żadnego praktycznego
zastosowania, straciły zainteresowanie.
Lady Bruze rozejrzała się i zobaczyła, że jej towarzyszki zaczynają się rozpraszać.
– Iść dalej. To na nic nie dobre.
Lidda wyraźnie się jednak ociągała, zafascynowana ciemną poświatą, jaka otaczała znalezisko.
– Idzie Lidda! – zawołała ze złością Lady Bruze.
– Jak ja mówić idzie, to ty iść!
Lidda bezwiednie machnęła ręką, ignorując polecenie. Czasami Lady Bruze potrafiła być
nieznośna. Wróciła do badania zielonego obiektu. Kiedy spojrzała w górę, spostrzegła, że została

sama. Jej towarzyszki gdzieś się rozeszły.
– Lady Bruze pewnie mieć racja – powiedziała do siebie. – To na nic nie dobre. Ale nie ona, tylko ja
decydować.
Wiedziona impulsem, wdrapała się na kulę, usiadła i kilka razy podskoczyła, żeby ją sprawdzić.
Była miękka i sprężysta, a poza tym świeciła radosnym blaskiem.
– Być niezłe krzesło do siedzenia – rzekła do siebie, po czym przypomniała sobie coś, o czym
usłyszała. Ktoś szukał miękkiego krzesła.
Ponownie utkwiła wzrok w niesamowitym mroku otaczającym to prastare miejsce. Reszta kobiet
już się oddaliła, by kontynuować swoją wyprawę. Została sama i nie miała pojęcia, w którą stronę
poszły. Wzruszyła ramionami, zeskoczyła i wzięła głęboki oddech. Zobaczymy, czy się ruszy,
zadecydowała.
Kula okazała się ciężka, lecz Lidda była silna. Choć miała zaledwie dziewięćdziesiąt centymetrów
wzrostu, pomogły jej krzepa i determinacja i po pierwszym, silnym pchnięciu obiekt zaczął się
wygodnie toczyć. Pchała, a znalezisko turlało się niczym wielka, miękka kula. Wiedziona zmysłem
wyczucia kierunku, jakim dysponowały wszystkie krasnoludy żlebowe – który zasadzał się na
bezwładności i nieuwadze – i rozglądając się bacznie na wszystkie strony w obawie przed
salamandrami i innymi okropieństwami, Lidda przetoczyła swoje skórzane, zielone „krzesło” tą
samą drogą, którą już raz pokonała, i wróciła do Tego Miejsca.
Przeprawa zajęła jej całe godziny i Lidda była niemal całkowicie wyczerpana, kiedy ujrzała blask
ognia i usłyszała zgiełk panujący w pierwotnych jaskiniach krasnoludów żlebowych. Wokół niej
zebrał się tłum gapiów zastanawiających się, cóż to takiego miała ze sobą, przegoniła ich jednak i
szła dalej.
– Łapy precz – rozkazała. – To dla Jak mu tam.
– Kogo?
– Najwyższy Bulp.
– Och, stary Glitch.
– Taa, on. Z drogi.
Znalazła Najwyższego Bulpa tam, gdzie zwykł przebywać – w centrum wydarzeń, domagającego
się uwagi innych – i przytoczyła ku niemu znalezisko.
– Masz – rzekła. – Dla ciebie.
Podniósł się, odsunął w tył koronę ze szczurzych zębów, która opadła mu na oczy, i zerknął na to,
co przyniosła.
– Co to być?
– Krzesło – wyjaśniła. – Miękkie krzesło dla Najwyższy Bulp.
– Krzesło? – Przyjrzał się dokładniej. – To być okrągłe. Co za rodzaj krzesła?
– Ten rodzaj – odparła poirytowana reakcją wielkiego władcy na jej prezent.
Gandy, Wielki Myśliciel, przyczłapał skądś i zerknął na okrągły obiekt.
– Co to być? – spytał.
– Krzesło – powtórzyła Lidda. – Miękkie krzesło dla Najwyższy Bulp.
Glitch wpatrywał się w obiekt i zaczął prychać.

– Jaka rodzaj krzesła tak wyglądać? – Wskazał go palcem, odwracając się do Gandy’ego.
Z powagą swego urzędu Gandy szturchnął obiekt końcówką kija do zmywaka i skinął głową,
przybierając mądrą minę.
– Tron – oznajmił. – Tron tak wyglądać.
– Tron? – Oczy Glitcha rozszerzyły się. – To być tron? Co ja z tym robić?
– Siedzieć, Najwyższy Bulp – zasugerował Gandy.
Glitch niepewnie wdrapał się na szczyt „tronu” i usiadł. Było mu miękko i wygodnie, a fakt, że
obiekt emanował zielonkawym światłem, które grzało go w pośladki, jedynie spotęgował królewską
wizję samego siebie, jaką miał w wyobraźni.
– Tron – ogłosił, bardzo z siebie zadowolony. – Tron dla Najwyższy Bulp.
Nawet gdyby Lidda oczekiwała słów podziękowania, to one i tak nie nadeszły. Wdzięczność raczej
nie należała do głównych cnót Najwyższego Bulpa. Zmęczona, poirytowana i zdezorientowana
faktem, że poświęciła na to wszystko tyle wysiłku, odwróciła się i odeszła, lecz zatrzymał ją czyjś
głos. Było to Gandy, który opierał się na swym kiju do zmywaka.
– Ty kto? – spytał.
– Lidda – przypomniała mu.
– Jasne. Lidda. Pamiętać. Ty przynieść całkiem dobra rzecz, Lidda. Najwyższy Bulp siedzieć cicho
na dzień lub dwa.
– Fajnie – warknęła i zaczęła się odwracać.
– Dzień lub dwa – powtórzył Gandy. – Potem on znowu myśleć o nowa rzecz.
– Najwyższy Bulp być utrapienie – zauważyła Lidda.
– Zgoda – przyznał. – Tak już być u Najwyższy Bulp. Być lepszy, jeśli mieć żona. Trzymać go
twardo.
– Go? – Lidda zerknęła na pyszniącą się, zarozumiałą, niewielką postać siedzącą na zielonym
obiekcie. Zieleń była teraz znacznie jaśniejsza, światło pulsowało z zadowoleniem. – Kto być
wystarczająco głupi, by jego ożenić?
– Nie wiedzieć – odparł Gandy, wzruszając ramionami. – A może Lidda?
– Ja? – Wlepiła w niego wzrok, po czym w jej oczach pojawiło się oburzenie. – Nie być mowy! Ty
chcieć go żenić, to sam się z nim ożenić!
Rzekłszy to, poczłapała rozgniewana i obrażona.
Gandy odprowadził ją wzrokiem, kiwając głową z aprobatą.
– Dobry wybór – rzekł do siebie. Było coś związanego z tą konkretną kobietą, coś, o czym
zapomniał i co teraz mgliście powracało. Jest uparta, przypomniał sobie.

Rozdział 2

OBLICZA NA ŚCIANIE

Choć Lidda była młoda, wielu zwracało na nią uwagę. Miała w sobie wyraźny pierwiastek uporu. I
cechowała ją także skłonność do wyrażania własnych opinii. Dla większości krasnoludów
żlebowych było to bardzo tajemnicze. Agharowie z zasady miewali lepsze rzeczy do roboty aniżeli
myślenie. Jednak od czasu do czasu myśli mogły okazać się naprawdę przydatne.
Niegdyś, we wcale jeszcze nie tak odległych czasach udręki, grupa jaszczuropodobnych niemal
odnalazła ich klan. Cała banda ohydnych stworów przedostała się przez szczelinę, która stanowiła
wejście do kryjówki, a jeden z nich odsunął się w bok i zatrzymał, jakby chcąc zajrzeć do
wewnątrz. Nie zajrzał jednak. Gdzieś z góry spadł kamień wielkości pięści, który trafił go w hełm.
Odwróciło to jego uwagę, podczas gdy pozostali warknęli na niego i cała grupa poszła dalej.
Wielki Myśliciel Gandy był świadkiem tego wydarzenia i łamał sobie nad nim głowę. Kamień nie
spadł przypadkiem. Pamiętał, że został on celowo upuszczony z wysokiego podestu. Osobą, która
go zrzuciła, była Lidda.
Wszystko to wprawiało w niezwykłe zakłopotanie, jednak wyglądało na to, że mała Lidda
przeciwstawiła się bandzie paskud.
– Lidda móc także twardo postawić się Najwyższy Bulp – powiedział do siebie Gandy. – Twardo
postawić się jaszczury, twardo postawić się każdy. Dobry wybór.
Z zadumą spojrzał w stronę Najwyższego Bulpa, który rozkoszował się byciem w centrum uwagi.
Glitch siedział wyprostowany na swym nowiusieńkim tronie z lekko przekrzywioną koroną, a na
jego nieciekawej twarzy malowało się zarozumialstwo. Łaskawie zezwolił tym, którzy sobie tego
zażyczyli, podejść bliżej, aby go podziwiać.
Znajdujący się pod nim tron, ogrzewany zarówno przez monarsze pośladki, jak i blask pobliskich
palenisk, zdawał się nie mniej uszczęśliwiony niż on sam. Pulsował radośnie zielonkawą poświatą
światła.
Lidda znalazła sobie inny obiekt zainteresowania. Wysoko na jednej ze ścian prastarej komnaty,
którą połączone klany okrzyknęły swoim domem, znajdowała się mozaika rzeźb otoczonych
ramami z półek zrobionych z ciemnego marmuru, przymocowanych do szarego kamienia. W
zapomnianych już czasach rzemieślnicy pracowali nad kamieniem pomiędzy tymi ramami,
formując kształty i rzeźby – wspaniałą mozaikę wszelakiego rodzaju figur ludzi, zwierząt, winorośli
i kwiatów, pomiędzy którymi widniały dziwne symbole.
W samym centrum tej kompozycji znajdował się krąg twarzy. Gdyby Lidda – lub ktokolwiek w
pobliżu – potrafiła liczyć dalej niż tylko do dwóch, dowiedziałaby się, że ze ściany spogląda
dziewięć kamiennych obliczy. Każde z nich wykonane zostało w formie płaskorzeźby nałożonej na
powierzchnię owalnej tablicy. Te dziewięć przedstawień nie było jednak tak naprawdę twarzami –
pomijając fakt, że takich jak te nigdy nie widział żaden krasnolud żlebowy – lecz zdawało się
wyrażać rzeczy wykraczające poza granice rozumu.
Każdy zdawał sobie sprawę z obecności kamiennej mozaiki. Znajdowała się na widoku i każdy od
czasu do czasu obrzucał ją spojrzeniem, nie miała jednak dla większości z nich znaczenia

większego niż jakakolwiek inna, niemożliwa do wyjaśnienia rzecz w otaczającym ich świecie. Nie
wiedzieli, czym ona jest i skąd się tam wzięła, tak samo jak nie mieli pojęcia, dlaczego niektóre
obszary pradawnych ruin, do których przybyli, zalane były wodą bądź dlaczego w największym z
zamaskowanych korytarzy, który wychodził z ich domostwa i wiódł w górę, od czasu do czasu dały
się słyszeć jęki i zawodzenia odległych wiatrów, wiejących w pomieszczeniach Dołu i
powodujących migotanie ognia pod kotłami.
Lidda często w ostatnim czasie zwracała uwagę na naścienną mozaikę. Odnosiła wrażenie, że w
jakiś sposób wyglądała ona inaczej niż wówczas, gdy ujrzała ją po raz pierwszy, i wprawiło ją to w
nie lada zakłopotanie.
Nie mając obecnie nic lepszego do roboty, znów poszła na nią popatrzeć. Gapiła się w górę z
konsternacją, przemieszczając się pod rzeźbami do przodu i w tył. Wtedy to dostrzegła, że jedna z
twarzy była nieco pochylona do przodu, jakby tablica, na której spoczywała, oddzieliła się
częściowo od otaczających ją kamieni.
Zaciekawiona Lidda odnalazła oparcie dla palców rąk i nóg i zaczęła się wspinać.
Wejście na górę zabrało jej sporo czasu i sił. Cała mozaika rozciągała się tuż znad poziomu podłogi
– dla Liddy było to na linii wzroku – i znikała wysoko w cieniu wielkiej komnaty. I choć krąg
twarzy znajdował się już w połowie drogi w górę, mimo wszystko było to więcej niż sześć metrów
nad ziemią. Kiedy jednak złapała rytm, kontynuowała wspinaczkę i w końcu dotarła wysoko na
ścianę, tuląc się do rzeźbionych kamiennych winorośli, a przechylona, owalna tablica znajdowała
się tuż nad nią.
Była znacznie większa, niż jej się wydawało – szerokość tablicy dorównywała jej wzrostowi.
Znajdujący się na niej wizerunek zdawał się przedstawiać brodatego mężczyznę ze sznurkiem
kuleczek na czole i sterczącymi, ostro zakończonymi wąsami. Znów pojawiło się wrażenie, że
mogła to być podobizna jednej z jaszczuropodobnych istot, które do niedawna okupowały Dół, lub
coś zupełnie innego. Trudno jednoznacznie stwierdzić.
To nie sztuka jednak przyciągnęła uwagę Liddy.
Zaintrygowała ją szczelina za tablicą. Owal, kiedy mu się bliżej przyjrzała, okazał się starym,
zmatowiałym metalem, a nie kamieniem. Wyciągnęła język, żeby go posmakować. Żelazo. Każda z
tablic w kręgu wykonana została z innego rodzaju metalu i każda wyposażona była w zawias u dołu
i zatrzask na górze. Ta, którą Lidda badała, oddzieliła się od ściany, dlatego że jej zatrzask
zardzewiał.
Przechyliła się, by zajrzeć w szczelinę, i dojrzała wydrążony w kamieniu otwór za tablicą.
– Co to być? – mruknęła do siebie. – Może w środku coś dobre?
Oszołomiona wizją skarbów – sieci pełnych zapomnianych jaj, ukrytych stert pięknych kamyków, a
może i sprzączek do butów – Lidda znalazła mocne oparcie dla palców stóp, przycisnęła się do
rzeźbionego kamienia, po czym zamknęła swe silne, małe dłonie wokół znajdującej się najbliżej
krawędzi obluzowanego owalu i pociągnęła.
Przez chwilę zardzewiały zawias ani drgnął. Potem puścił i cała tablica opadła w dół, zrzucając
Liddę z niestabilnego miejsca na ścianie. Uchwyciła się krawędzi opadającego owalu i spojrzała w
górę, kiedy z odsłoniętego otworu nad jej głową wystrzeliło ze świstem coś długiego, ciemnego i

bardzo szybkiego.
Tablica brzęknęła o kamień i zadrżała. Lidda zwisała z jej dolnej krawędzi na jednej ręce, wysoko
nad podłogą wielkiej komnaty i zaczęła nawoływać pomocy. Gdzieś w cieniu przeciwległej części
sali coś dużego uderzyło o kamień, krzesząc iskry, i ze ślizgiem potoczyło się w głąb głównego
korytarza.
W dole rozległa się paplanina zaskoczonych głosów.
– Tutaj! Co się dziać?
– Co to przelecieć?
– Głośne coś w tunelu.
– Popatrzy! Ktoś wisieć na ścianie! Ściskając rozpaczliwie krawędź zwisającej do góry nogami
owalnej tablicy, wysoko nad podłogą Tego Miejsca, przerażona Lidda świergotała i szczebiotała,
starając się nie spaść.
– Kto to na górze? – padło pytanie z dołu.
– Lidda? To ty? – dopytywał się inny głos.
– Ja! – krzyknęła. – Ktoś pomóc!
– Co się dziać? – rozbrzmiał poirytowany głos Najwyższego Bulpa. – Kto to na górze?
– Lidda – odparł ktoś.
– Lidda złazi! – zażądał Najwyższy Bulp. Zawtórował mu kobiecy głos. Lady Bruze oparła ręce na
biodrach i tupnęła nogą.
– Lidda! Złazi stamtąd!
– Nie móc! – pisnęła. – Ledwie się trzymać!
– Więc się puści! – nalegała Lady Bruze. Bezpośrednio pod nią rozległ się głos starego Gandy’ego.
– Nie, niech nie puszcza! Pohuśta nogami!
Pomysł ten brzmiał zdecydowanie lepiej niż poprzedni, więc Lidda zacieśniła uchwyt na metalowej
krawędzi i rozhuśtała nogi. Dotknęła palcami stóp rzeźbionej ściany, lecz ześliznęła się, więc
ponowiła zamach i tym razem znalazła oparcie dla stopy na powierzchni mozaiki. Przez chwilę
trwała kurczowo w tej pozycji, łapiąc oddech, po czym puściła zwisającą tarczę i znalazła uchwyt
dla rąk. W ciągu kilku sekund pokonała drogę w dół pionowej ściany, oddychając z ulgą.
Kilku gapiów zebrało się dookoła, by obejrzeć jej zejście, lecz kiedy tylko minęły krytyczne chwile,
większość krasnoludów żlebowych przeniosła uwagę na przeciwległą stronę wielkiej komnaty,
gdzie coś z wielką prędkością wpadło do głównego korytarza, wykrzesało masę iskier i znikło w
tunelu.
Kiedy Lidda ponownie znalazła się na podłodze, pozostała przy niej jedynie Lady Bruze. Wciąż
trzymając ręce oparte na biodrach, pochyliła się w stronę młodszej kobiety i warknęła:
– Lidda trzyma się z dala od ściany! Nie mieć po co się wspinać na ściany!
– Sprawdzić dziurę... – Lidda wskazała w górę, starając się wytłumaczyć.
– Niedobra Lidda! – wwiercały się w nią słowa Bruze. – Dlaczego ty zawsze robić głupstwa? Takie
jak przynoszenie zielonej rzeczy, zamiast polować na grzyby i takie jak... jak... głupstwa!
Ton głosu Lady był tak ostry, że Lidda aż cofnęła się o krok.
– A teraz kombinować ze ściana! – zbeształa ją Bruze, patrząc w górę. – Coś tam chyba popsute.

Głupia Lidda!
Lidda usłyszała już dość. Oparła ręce na biodrach, tupnęła nogą i przysunęła twarz o bojowym teraz
wyrazie przed sam nos Bruze.
– Zamykaj się, Lady Bruze! Nie ma prawa tak do mnie mówić!
Zdumiona Bruze zamarła na chwilę, po czym wyprostowała się, zadarła nos i odwróciła.
– Głupia Lidda – prychnęła. – I do tego zuchwała.
Oddaliła się, fukając z pogardą, pozostawiając rozgniewaną i poczerwieniałą Liddę.
W pobliżu zmaterializował się Gandy, który opierał się na kiju od zmywaka i patrzył w górę.
– Co tam Lidda znaleźć?
– Nic takiego – odparła, wciąż urażona. – Jak to jest, że Lady Bruze cała czas rozkazywać?
Gandy zmarszczył brwi, po czym wzruszył ramionami.
– Lady Bruze mieć Clouta – powiedział. – To jej dawać statu... stanów... przywi... uch, dobrze sobie
radzić.
– Niesprawiedliwe – stwierdziła Lidda.
– Tak już być – Wielki Myśliciel ponownie wzruszył ramionami. Nagle zmrużył oczy, myśląc
intensywnie. – Lidda też chcieć Clouta?
– Clout już mieć żona – zauważyła. – Lady Bruze.
– Więc brać ktoś inny – zasugerował Wielki Myśliciel. – Może ktoś lepszy. Ty chcieć ożenić
Najwyższy Bulp?
– Przestanie z tym! Nie!
– Dlaczego nie?
– Bo Najwyższy Bulp leniwy, niewarty głupek, dlatego nie. Najwyższy Bulp nigdy nie myśleć o
innych, tylko o sobie.
– Taa – zgodził się Gandy. – Dokładnie taki być. Więc czemu ty go nie ożenić?
Lidda wlepiła wzrok w starego.
– Nie znosić go, ano temu. Więcej trzeba?
– No to co? Nikt nie znosić Najwyższy Bulp. Ty mimo to go ożenić. Zrobić mu dobrze, on mieć
kogoś, kto trzyma go w ryzach.
Po drugiej stronie komnaty zebrał się podekscytowany tłum. Kilku krasnoludów żlebowych
wczołgało się do korytarza w poszukiwaniu tego, co nim przemknęło. Teraz wracali i mieli to ze
sobą. Przypominało wielką włócznię i potrzeba było kilku z nich, żeby ją unieść.
– Kto ożenić Najwyższy Bulp, zostać małżonka – naciskał Gandy.
Lidda odwróciła się do niego.
– Zostać kto?
– Małżonka.
– Jaka małżonka?
– Żona Najwyższy Bulp. Mieć więcej Clouta niż żona Główny Łupacz.
– Małżonka przecież musieć znosić Najwyższy Bulp – rzekła Lidda. Potrząsnęła energicznie głową.
– Zapomni.
Odeszła, nie oglądając się za siebie, a Gandy wsparł się na swym kiju od zmywaka.

– Dobry wybór – mruknął do siebie. – Ta zmienić Najwyższy Bulp. Ta mieć w sobie sam ocet.

Rozdział 3

NIEBEZPIECZEŃSTWA DOŁU

Zwiadowcy Agharów odzyskali pocisk – czterometrowe żelazną włócznię o ostrzu szerokim jak
łopata – z głębi „dużego tunelu”, gdzie po kilkuset latach w bezruchu utkwiła w kamiennej ścianie
po serii podskoków i obrotów. Ważyła przynajmniej dwadzieścia kilogramów i potrzeba było
czterech krzepkich krasnoludów żlebowych, by przenieść ją do Tego Miejsca.
– Ta rzecz niebezpieczna – oznajmił Najwyższy Bulp, przyglądając się jej ze szczytu swego
połyskującego zielenią tronu. – Skąd to?
– Tam dziura zabójca. – Ktoś wskazał w stronę odległej, pokrytej mozaiką ściany. Dorzucili do
ognia i otwór skryty za żelazną twarzą był dobrze widoczny.
– Ktoś rzucić to z dziury? – spytał ktoś z zebranych.
– Chyba sama się rzucić – odparł Gandy. Stukając o podłogę kijem do zmywaka, przeszedł obok
ognisk i spojrzał na dziurę wysoko na ścianie. – Ktoś zastawić stara pułapka, żeby pilnowała duży
tunel. Lidda otworzyć dziura, pułapka wystrzelić.
W stronę zdobionej ściany odwróciły się ponownie zainteresowane twarze. W górze nadal
znajdowało się osiem nietkniętych medalionów.
– Więcej tego tam na górze? – spytał Najwyższy Bulp.
Gandy zerknął na osiem pozostałych tablic.
– Taa – stwierdził w końcu. – Jeszcze dwa. Jeszcze przez jakiś czas podziwiali i biegali wokół
włóczni, jednak nie potrafili wymyślić dla niej żadnego sensownego zastosowania. Była niejadalna
i o wiele za duża nawet dla Clouta, by ten mógł użyć jej jako narzędzia. W końcu Gandy, nie mając
lepszego pomysłu, przywiązał do czubka kawałek poplamionego materiału i dopilnował kilkunastu
krasnoludów żlebowych, którzy postawili ją do pionu i wcisnęli jej koniec w dziurę w bruku,
zaledwie kilka metrów od tronu.
– Mieć – rzekł, kiedy wysoka włócznia w końcu znieruchomiała.
– Mieć co? – ktoś spytał. – Co to ma być?
– Flaga – wyjaśnił Gandy. – Nowa flaga dla Najwyższy Bulp. – Odwrócił się. – Ty widzieć,
Najwyższy Bulp? Teraz ma nowa... – urwał i westchnął.
Glitch Najprzedniejszy nie słuchał. Najwyższy Bulp był wykończony. Zwinął się w kłębek na
szczycie swego „tronu” i zaczął chrapać.
– Lidda mieć rację – warknął Gandy. – Najwyższy Bulp być głupek.
Tron sprawiał jednak wrażenie zadowolonego. Świecił pod Najwyższym Bulpem równym,
zielonym światłem i zdawał się lekko pulsować, jakby zsynchronizował się z jego oddechem.
Gandy zmarszczył czoło i przekrzywił głowę, spoglądając na tron. Był niemalże przekonany, że ten
powiększał się. Był zdecydowanie wyższy niż wówczas, gdy po raz pierwszy przytoczyła go tutaj
Lidda.

Z nicości powoli wpłynęła w pewien rodzaj świadomości. Krążyły wokół niej niejasne, powolne
sny, których była częścią. Będąc bardziej odczuciami aniżeli obrazami, płynęły, zwijały się i łączyły

ze sobą na różne sposoby – uczucia wygody i niewygody, tęsknoty za... czymś, co już dawno
minęło, oraz wyczekiwania na coś, co miało dopiero nadejść.
Unosiła się pośród sennych strumieni, wiedząc jedynie to, co one same jej powiedziały. Dziwne
tęsknoty stanowiły coś mniej niż wspomnienie, a zarazem coś więcej aniżeli sen. Były to marzenia
o tym, co już przeminęło – o uczuciu wolności i potęgi, wesołości i okrutnej radości, konfrontacji i
walki, lataniu na wielkich skrzydłach, które władały niebem nad rozległym, służalczym światem.
Wrażenia te miały słodko-gorzki smak, okrywało je przeświadczenie, że wszystko to już minęło i
odeszło na zawsze.
Lecz mimo to inne uczucia – wyczekiwania – wypełnione były ciepłą nadzieją, jak gdyby to, co już
na zawsze się skończyło, mogło w jakiś sposób ponownie się narodzić.
Mijał niezmierzony czas i obrazy zaczęły stawać się bardziej wyraźne. Uzyskała świadomość
własnego bytu i niejasno odczuwała także inną obecność wokół niej – obecność znajdującą się poza
granicami wyznaczonymi przez jej zielony świat, lecz zarazem niezbyt odległą.
Były to jednak inne byty, mniejsze istoty, choć wyraźnie odczuwane. Niewyklarowany jeszcze
instynkt podpowiedział jej, że są pożywieniem, lecz w tej samej chwili została gwałtownie
odepchnięta, jakby uderzyły w nią wielkie, niewidoczne pazury, karząc za takie myślenie. To była
lekcja. A więc nie pożywienie. Mniejsze istoty w pobliżu to nie pożywienie.
Dlaczego w takim razie miały takie znaczenie? Błyszcząca zieleń przypłynęła i połączyła się z nią,
po czym wewnątrz ktoś do niej przemówił.
Jesteś ich własnością – powiedział. – Należysz do nich. – Poczuła w nim lodowatą pewność. – Nie
możesz ich skrzywdzić – oświadczyła ciemność. – Możesz jedynie im służyć. Należysz do nich.
Wkrótce dowiesz się o tym.
Z ciemności płynęło okrutne, zimne poczucie humoru.
Teraz rośnij szybko – nakazał jej głos. – Rośnij i przebudź się dla swego przeznaczenia. Przebudź
się dla swego losu. Wkrótce – powiedziała jej istota – wszystko zrozumiesz. Wkrótce będziesz
wszystko wiedziała, tak jak wiedziałaś wcześniej. I wtedy rozpocznie się twoja kara.

W miarę upływu dni to, co było oczywiste dla Gandy’ego, stało się jasne także dla innych w Tym
Miejscu. Tron Najwyższego Bulpa rósł. Przez jakiś czas bardzo cieszyło to Glitcha
Najprzedniejszego. Z każdym dniem jego duma zdawała się rosnąć, a wraz z nią umacniała się jego
wyniosłość względem poddanych.
Problem leżał w tym, że Najwyższy Bulp wciąż spadał i za każdym razem upadek był coraz
dotkliwszy. Czasami działo się to z jego winy – kiedy zsuwał się we śnie i zwijał w kulkę na
twardej, zimnej podłodze. Lecz od czasu do czasu to sam tron drżał, skręcał się i wówczas jego
gwałtowne ruchy wystarczały, by zrzucić Glitcha z samej góry.
Tron urósł już na tyle, że coraz trudniej było władcy wspiąć się z powrotem na szczyt po tym, jak
spadł.
– Najwyższy Bulp potrzebować drabina – burknął do zebranych wokół niego po jednym z
wyjątkowo twardych upadków z tronu.
Nie mieli oni najmniejszego pojęcia, w jaki sposób robi się drabiny, lecz Glitch Najprzedniejszy z

godziny na godzinę stawał się coraz bardziej gburowaty i w związku z tym inspiracja w końcu
przyszła, wyniknąwszy z ogólnego podenerwowania.
Na pomysł wpadł jeden z krasnoludów żlebowych o imieniu Tunk. Kiedy wraz z innymi
przemierzał odległe zakątki Dołu, gdzie w przeszłości jaszczuropodobni i inni pozostawili
niewytłumaczalne skarby, wpadli na wielką salamandrę, która właśnie układała się do snu.
W jednej chwili krasnoludy rzuciły się do nieskładnej ucieczki wzdłuż ciemnego tunelu, tylko o
kilka kroków wyprzedzając wielkie, oślizłe stworzenie o paszczy większej niż którykolwiek z nich i
ostrych jak igły zębiskach. Wielkie salamandry stanowiły jedno z niebezpieczeństw życia w Dole.
Mimo że Wysocy i jaszczuroludzie odeszli, pozostało wiele innych, wielkich i nieprzyjemnych
istot, które zamieszkiwały rumowiska Obiecanego Miejsca.
Tunk czuł odrażający oddech stwora na plecach, aż któryś z jego towarzyszy znalazł szczelinę, w
której można było się ukryć. Kiedy znikał w bezpiecznej kryjówce, w kłapiących zębach stworzenia
pozostał jego lewy but. Słyszeli, jak salamandra gramoli się za nimi, lecz była zbyt duża, by
przecisnąć się pomiędzy kamieniami, które stanęły jej na drodze.
Członkowie wyprawy rozbiegli się na wszystkie strony w szczelinie i natrafili po drugiej stronie na
ogromne pomieszczenie, którego żaden z nich nigdy wcześniej nie widział. Było to miejsce, w
którym kamienne ściany otaczały balkony, w górze znajdował się rozległy, wysoko sklepiony sufit,
a rozciągająca się w dole arena wypełniona została ubitym piaskiem.
– Uff – sapnął Tunk, spoglądając za siebie w kierunku szczeliny, która powstrzymała salamandrę. –
Ale być blisko!
Pozostawiwszy za sobą zagrożenie, wkroczyli na zamkniętą arenę i gapili się zdumieni jej
rozmiarem.
– Co to być za miejsce? – spytał głośno jeden z nich.
– Nie wiedzieć – odparł drugi. – Ale wielkie. Może znaleźć tutaj dobre rzeczy?
Wtedy Tunk to dostrzegł, a jego oczy rozszerzyły się.
– Zobaczą tam! – Wskazał. Na samym środku areny sterczał flagowy maszt z liną, co Tunkowi
poddało pewną myśl. – Tego potrzebować Najwyższy Bulp – powiedział. – To go zamknąć od
wielkiego marudzenia!
Kiedy w końcu wrócili w To Miejsce – innymi drogami, z dala od wygłodniałej salamandry, która
na nich czyhała – załadowani byli wyposażeniem. Oprócz wielu rozmaitych rzeczy przynieśli także
zwój liny i kołowrotek. Bezceremonialnie wkroczyli w sam środek Tego Miejsca – rzucając
zatroskane spojrzenia w stronę tronu, który teraz miał półtora metra i zdradzał niepokojącą
tendencję do drgania – po czym zrzucili skarby na podłogę u stóp Glitcha Najprzedniejszego, który
sam w tym miejscu właśnie wylądował.
– Mieć, Najwyższy Bulp – rzekł do niego Tunk.
Ten popatrzył na stertę przedmiotów.
– Co to wszystko być?
– Wyciąg – wyjaśnił Tunk. – Do wracania na tron.
W ciągu godziny maszt do flagi Najwyższego Bulpa, który obecnie znajdował się o centymetry od
rosnącego tronu, połączony został z użytecznym kołowrotkiem na podobieństwo masztu

widzianego przez krasnoludy na arenie. Wokół zgromadził się tłum zaciekawionych gapiów, kiedy
Tunk z dumą przywiązał i poszarpaną flagę Najwyższego Bulpa do przechodzącej przez krążek liny
i wciągnął proporzec na sam szczyt.
– Mieć – rzekł, szczerząc radośnie zęby. Stojący obok niego Glitch zmarszczył czoło, wpatrując się
we flagę na czubku wielkiej włóczni.
– Co to dobrego robić? – warknął. – Zdjął flaga, wsadził sznura, wciągnął flaga. Po co?
Tunk rzucił mu złowrogie spojrzenie.
– To być próba – odparł. Błyskawicznie ściągnął proporzec, odwiązał go od liny, po czym – zanim
Glitch Najprzedniejszy zdążył zaprotestować – zarzucił sznur wokół pełnej talii Najwyższego
Bulpa. – Pomóc mi tu – zawołał kilku spośród zebranych. – Wciągać go!
Miotając się, przeklinając i szarpiąc, Glitch Najprzedniejszy znalazł się w powietrzu, przesunął
wzdłuż włóczni, a następnie znalazł się nad tronem.
– Przestać! – piszczał.
W pobliżu pojawił się Gandy. Przyjrzał się operacji i skinął głową.
– Bardzo dobre – przyznał. – Teraz okręcać go w tę stronę.
Wiszący w górze Najwyższy Bulp poszybował w powietrzu, oddalając się od masztu, znalazł się
bezpośrednio nad tronem i opadł w dół, kiedy Gandy wydał polecenie poluźnienia wyciągu. Glitch
klapnął na szczyt drgającego, świecącego tronu, który odpowiedział na to tak raptownie, że niemal
ponownie zrzucił go na ziemię. Najwyższy Bulp utrzymał się jednak, wyrzucając z siebie każde
przekleństwo, jakie tylko przyszło mu na myśl, kiedy tron zaczął gwałtownie podrygiwać, a
zgromadzeni w dole wzajemnie gratulowali sobie porządnie wykonanej pracy.
– Całkiem dobre – zapewnił Gandy wciągających. – A co z flagą?
Tunk podrapał się w głowę i zmarszczył czoło.
– Można ściągać go z powrotem na dół i przywiązać do niego flaga – zasugerował.
Gandy przemyślał tę propozycję, patrząc na rozwścieczoną twarz swego Lorda Protektora.
Potrząsnął głową.
– Lepiej zostawić go tam samemu – zdecydował.

Rozdział 4

PRZEBUDZENIE

Mglista świadomość zmieniła się w niespokojne marzenia senne, zakłócając płynną, zieloną
wygodę jej głębokiego snu. Potem marzenia senne ustąpiły miejsca strapieniu, kiedy te irytujące,
małe byty znajdujące się tuż za granicą świadomości nieustannie szturchały i używały sobie zieleni,
w której spała.
Wcale nie chciała się budzić. Coś – jakaś wiedza leżąca gdzieś poza zasięgiem snów – powiedziało
jej, że pożałuje tego przebudzenia. Mimo wszystko te obecności tam były wszędzie wokół niej.
Uderzały, szturchały i trącały jej wygodne schronienie. Mamrotały i wywracały się, pokrzykiwały i
rozpychały, prowokując ją do agresywnej odpowiedzi. Zabić ich – pomyślała – i ponownie poczuła
karzące, wielkie i niewidzialne szpony, które rozryły jej umysł.
Nie – powiedziało coś mrocznego. – Nie zabijesz ich. Nie zranisz ich. Jesteś wobec nich bezbronna.
Taki jest twój los. Gdzieś w oddali, poza znanym jej światem, wyczuła okrutny, kpiący śmiech.
Odgrodziła się od zjadliwego, ironicznego okrucieństwa, jakiego doświadczyła, odgrodziła się od
strasznego uczucia całkowitej bezradności, lecz w snach także nie odnalazła spodziewanej
łagodności. Wydano wyrok, od którego nie było apelacji. Kiedyś najwyraźniej oddała się bogu.
Teraz bóg ten wyrzekł się jej i skazał na wieczną karę. Należysz do nich – powiedziała ciemność. –
Przebudź się, śpiąca. Przebudź się i staw czoło losowi, na jaki sobie zasłużyłaś.
Zielone wygody zaczęły zanikać i świadomość ukierunkowała się na otaczający ją zewnętrzny
świat. Była to rzeczywistość, w której żałosne, małe kreatury czekały na to, by ją zgnębić,
rzeczywistość, w której ona – choć władza stanowiła dla niej największą wartość – pozostanie
bezbronna do tego stopnia, że nawet nie będzie w nich mogła uderzyć.
Przebudź się – rozkazał odległy głos i nadał cel skurczom jej ciała. Odwróciła się, przekręciła,
rozciągnęła swe ostre jak igły szpony i zaczęła drapać skórzastą powłokę w cieczy, w której urosła.

Clout wraz z niemal tuzinem innych łowców szczurów był bardzo zakłopotany. Spędzili całe
godziny na polowaniu w labiryncie komór, który pokrywał rozległą przestrzeń nieopodal „dużego
tunelu” wychodzącego z Tego Miejsca i nie natrafili na jednego nawet szczura. To się jeszcze nigdy
nie zdarzyło. Odkąd którykolwiek krasnolud żlebowy sięgał pamięcią, Dół obfitował w szkodniki.
Zawsze był pełen szczurów. Zwykle panoszyły się wszędzie wokół, a labirynt starych komór –
połączonych ze sobą izdebek, które niegdyś mogły służyć jako sypialnie dla Wysokich lub
jaszczuropodobnych – stanowił ich główne terytorium łowieckie.
Mimo to dziś, choć intensywnie szukali, nie natrafili nawet na ślad po mięsie do kotła. Wyglądało
to tak, jakby wszystkie szczury z okolicy gdzieś się ukryły.
– To całe miejsce pełne pustego szczura. – Gruby, brodaty Tote pokręcił z rozgoryczeniem głową. –
Gdzie one wszystkie pójść?
– Nie wiedzieć, czemu brak szczura – mruknął Clout. – Ani jeden. Lady Bruze nie spodobać się, że
my wracać bez szczura.
– Dużo ślada – zauważył młody Blip, po czym ukucnął, by zbadać podłogę. – Wszędzie bobek

szczura. Łapka też.
– Mimo to nie być szczura. – Peady rozejrzał się dookoła. – Może coś je zeżreć?
– A co żreć szczura? – zadrwił Clout. – Kto polować oprócz nas?
– Coś je w takim razie wystraszyć. Może każdy szczur pochowany?
– A co straszyć szczura? – Clout rozejrzał się i usłyszał za sobą, jak ktoś gwałtownie złapał
powietrze. Tote z szeroko otwartymi oczami i rozdziawionymi ustami wpatrywał się w cień tunelu
około tuzina metrów od nich. Zamknął usta z kłapnięciem i wyciągnął palec.
– Jo – pisnął, po czym odwrócił się na pięcie i uciekł.
Pozostali wlepili wzrok w cień i także rozdziawili usta, kiedy na światło wypełzło coś ogromnego.
Widywali już wcześniej gigantyczne salamandry, lecz ta, która właśnie wynurzyła się z tunelu, była
monstrualnie wielka. Zdawała się wypełniać sobą cały korytarz, a kiedy ją dostrzegli, wyczuła to i
zaatakowała.
– Uciekać jak diabli! – wrzasnął przenikliwym głosem Clout i popędził za Tote’em. Reszta trzymała
się tuż za jego plecami. Słyszeli za sobą plaskanie płetwiastych łap i wielkiego cielska goniącej ich
salamandry.
Choć niemal pozbawiona mózgu i ślepa, salamandra dysponowała świetnym zmysłem węchu i
poruszała się na swych nogach zdumiewająco szybko. Krasnoludy żlebowe przebiegały od przejścia
do przejścia, starając się ją zgubić, lecz zawsze, kiedy zaryzykowały spojrzenie przez ramię, ona
biegła za nimi i zbliżała się z każdym zakrętem. Gdy dotarły do dużego tunelu wiodącego w dół do
Tego Miejsca, stwór prawie dotykał ich pięt. Rozwarł swą przypominającą jaskinię szeroką, płaską
paszczę pełną krótkich, ostrych zębów.
– Nie prowadzić go do domu! – wydyszał Blip, dostrzegając przed sobą znajomy zakręt. – Biec
inna i droga!
Było już jednak za późno. Spanikowany Tote skręcił i reszta pobiegła za nim.
Blip ruszyłby za nimi, gdyby nie to, że pomysł skręcenia w lewo na dobre zagościł w jego głowie.
Zanim zdążył zmienić decyzję, już biegł samotnie w górę głównego korytarza. Kiedy idea zmiany
zdania i skrętu w prawo przeobraziła się w czyn, obrócił się w prawo i odbił od kamiennej ściany.
Zatoczył się do tyłu i upadł, tracąc powietrze z płuc.
– A niech to – mruknął, usiłując pozbierać się z podłogi.
Wtedy zorientował się, że został sam. Wielka i szybka, jak na swoją masę, salamandra pobiegła
inną drogą, podążając za Cloutem i pozostałymi. Zakłopotany Blip usiadł i zaczął zastanawiać się,
co dalej robić.
Pójście dalej w górę tunelu nie byłoby zbyt mądrym posunięciem, lecz pomysł udania się w dół,
gdzie pobiegła bestia, w ogóle nie przypadł mu do gustu. Jeśli stwór złapał pozostałych, zanim
dotarli do Tego Miejsca, to na pewno ich pożarł. Gdyby teraz tam poszedł i on zostałby zjedzony. Z
drugiej jednak strony, jeśli grupie łowieckiej udało się wystarczająco długo uciekać przed
salamandrą, to oznaczało, że zaprowadzili ją prosto do Tego Miejsca, a w takiej sytuacji To Miejsce
nie byłoby dobrym miejscem.
Pozostała mu jedynie ostatnia opcja. Lady Bruze wysłała ich na polowanie na szczury do kotłów.
Może teraz, gdy salamandra znikła ze szczurzego miejsca, gryzonie powróciły tam, gdzie można je

było łowić.
Zadowolony z tego prostego rozumowania Blip skierował się z powrotem ku komorom, gdzie
rozpoczęła się ucieczka. Był przekonany, że jedynym rozsądnym zajęciem w tej chwili jest łapanie
szczurów.

Kiedy tron zaatakował Najwyższego Bulpa, Lidda ponownie tkwiła na rzeźbionej ścianie.
Od czasu wydarzeń związanych z wielką włócznią i mechanizmem unikała wspinaczek na rzeźby
nagle przyszło jej na myśl, że żelazna tablica na zawiasach, która nadal tam wisiała, mogłaby się do
czegoś przydać, gdyby tylko udało jej się wyciągnąć ją z mocowań.
To oraz fakt, że Lady Bruze zabroniła jej kategorycznie wspinać się na ścianę, było wystarczającym
powodem, aby się tam wdrapać. Czasami Lidda uważała, że sam zakaz Lady Bruze już by
wystarczył. Podążywszy tą samą drogą co poprzednio, zaczęła się wspinać i już po chwili
przyciskała się do winorośli obok ciemnej, otwartej dziury, z której wyskoczyła śmiercionośna
włócznia, obecnie służąca Najwyższemu Bulpowi za maszt flagowy.
Z ciekawością zajrzała do środka, lecz zobaczyła tylko ciemność. Kiedy jednak jej wzrok
przyzwyczaił się do mroku, dostrzegła wewnątrz nieco więcej szczegółów. Dziura była długa,
znacznie dłuższa niż włócznia, która z niej wystrzeliła, a w głębi spoczywała metalowa spirala –
sprężyna, która napędzała pocisk. Spirala znajdowała się zbyt głęboko, by ją dosięgnąć, a sama
dziura okazała się zbyt wąska, by się przez nią przecisnąć, Lidda skupiła więc swoją uwagę na
odwróconej, żelaznej tarczy, zwisającej poniżej na zawiasie.
Zawias stanowił dość prostą konstrukcję – kilka przeplatających się pierścieni z metalowym
gwoździem wewnątrz. Chwyciła za gwóźdź i zaczęła pracować nad nim na wszelkie sposoby i
pociągać go, kiedy się obracał. Wysunął się odrobinę, potem nieco więcej, a ona nie przestawała
ciągnąć. Gwóźdź wychodził niechętnie z pierścieni centymetr po centymetrze. Z dołu dobiegł ją
czyjś głos.
– Lidda? Co ty tam?
Spojrzała w dół. Gandy, Wielki Myśliciel, stał dokładnie pod nią i zadzierał w górę głowę.
– Po to – oznajmiła. – Lepiej się odsunie, zanim to zleci.
Wielki Myśliciel odszedł w tył kilka kroków, po czym z dołu dotarł do niej inny głos, wysoki i
skrzekliwy.
– Ta Lidda znowu tam? Lidda! Złazi na dół natychmiast!
– Idzie siadać na gwóźdź, Lady Bruze – odkrzyknęła Lidda, nie racząc nawet spojrzeć na żonę
Głównego Łupacza. – Ja tu być, jak tylko chcieć!
Gwóźdź przesunął się o kolejny centymetr, potem jeszcze jeden, po czym ciężka, żelazna tarcza
zazgrzytała o kamień.
– Lepiej stąd uciekać! – krzyknęła Lidda, a następnie mocno pociągnęła za gwóźdź. Został jej w
dłoni, a zawias rozdzielił się i czternaście kilo zardzewiałego żelaza poleciało w dół.
Kiedy uderzyło o podłogę, rozległ się ogłuszający huk, któremu zawtórowały odgłosy Lady Bruze
potykającej się o Wielkiego Myśliciela, skowyt Najwyższego Bulpa, który nagle stanął
wyprostowany na swym tronie, a następnie wystrzelił z niego na kamienną podłogę, oraz wrzawa

zdumionych krasnoludów żlebowych, szukających schronienia.
Zdziwiona całym tym zamieszaniem Lidda obróciła się, żeby popatrzeć na wielką komnatę Tego
Miejsca.
– Co tam? – zawołała.
– Coś łupnąć! – odparło jej kilka głosów.
– Najwyższy Bulp też łupnąć! – dodało kilka innych, jednak zagłuszył ich ryk wściekłości Glitcha
Najprzedniejszego, który podnosił się na nogi.
– Coś mnie ukłuć! – wykrzyknął. Masując pośladki i marszcząc wściekle czoło, stanął na palcach,
usiłując spojrzeć na szczyt swego tronu.
Z miejsca, w którym się znajdowała, wysoko na ścianie, Lidda widziała wszystko doskonale. Tron
Najwyższego Bulpa już nie świecił. Zamiast tego skręcał się gwałtownie, z długich rozcięć na jego
powierzchni tryskała zielona ciecz, a na górze pojawiło się coś, co przypominało sztylety.
Lidda wstrzymała oddech i niemalże straciła równowagę na ścianie. W następnej chwili z miejsca
znajdującego się poza salą dobiegły inne dźwięki – krzyki, piski i tupot biegnących stóp u wylotu
wielkiego tunelu po drugiej stronie.
– Uciekać! – krzyczał ktoś z głębi korytarza. – Wszyscy uciekać jak diabli! Wielka salamandra!
Krasnoludy żlebowe, których nigdy nie trzeba dwukrotnie zachęcać do ucieczki, rozpierzchły się
we wszystkich kierunkach. Niektóre powskakiwały do kryjówek, inne biegały wkoło i wpadały na
siebie. Kilka krasnoludów wyprysnęło z dużego tunelu z Tote’em na czele, który wpadł na otwartą
przestrzeń w takiej chwili, że zderzył się z kilkoma innymi, biegnącymi w drugą stronę.
Wszyscy się poprzewracali, a ci, którzy pędzili za i Tote’em, deptali po leżących, tworząc ruszający
się stos, a na jego samej górze znajdował się Clout. Ten ostatni zaczął się podnosić do dalszej
ucieczki, lecz wtedy zdał sobie sprawę, że w zamieszaniu stracił swój kij do polowania na szczury.
Zapominając szybko o zamiarze ratowania skóry, począł metodycznie odrzucać współplemieńców
na wszystkie strony w poszukiwaniu swego narzędzia do łupania.
Nagle tuż za jego plecami u wylotu dużego tunelu pojawiła się monstrualna salamandra. To Miejsce
wypełniło się krzykami paniki, a Lidda, która wisiała na murze tuż obok machiny, przyglądała się
temu wszystkiemu. Instynktownie wskoczyła do dziury, żeby się ukryć.
– Uciekać jak diabli! – wrzasnął Najwyższy Bulp i pognał w nieokreślonym kierunku.
– Clout! – krzyknęła Lady Bruze. – Skończy te wygłupy! Łupnąć salamandra!
– Niech ktoś coś zrobić! – Gandy darł się wniebogłosy.
Clout rozgarnął wreszcie stertę ciał, odzyskał swoje narzędzie do rozłupywania i usłyszał polecenie
żony.
– Tak, kochana! – zawołał, odwrócił się i uniósł oburącz długi na sześćdziesiąt centymetrów kij.
Paszcza salamandry rozwarła się szeroko, a wisząca na przeciwległej ścianie Lidda stwierdziła, że
Wielki Myśliciel miał rację. Ktoś naprawdę powinien coś zrobić. Nadal trzymając w dłoni gwóźdź
od zawiasu, wychyliła się z otworu najdalej, jak potrafiła, wyciągnęła ręce w stronę znajdującej się
poniżej mosiężnej tarczy – kolejnej z tablic w kręgu. Ledwie mogła sięgnąć jej górnej części,
wsunęła jednak pod zatrzask gwóźdź i przekręciła go.
Tablica otworzyła się z hukiem i coś ciemnego, długiego i śmiercionośnego ze świstem wystrzeliło

z nowo odkrytej dziury.
W ułamku sekundy pocisk przeciął salę Tego Miejsca. Mignął obok Clouta, mijając go o
centymetry, trafił prosto w rozwartą paszczę salamandry, odbił się od dolnej szczęki stwora i przebił
górną część płaskiego, ohydnego łba. Zdeterminowany Clout zaatakował swym narzędziem do
rozłupywania, lecz chybił, kiedy salamandrę odrzuciło w tył.
W sali rozległ się wściekły syk, kiedy gad zadrżał i znieruchomiał.
Syk jednak nie ustał. Wybałuszone, przerażone oczy, wpatrujące się w martwego stwora powoli
odwróciły się, poszukując źródła dźwięku i otworzyły się jeszcze szerzej, kiedy w końcu je
odnalazły.
Tron Najwyższego Bulpa nie był już tronem. Stał oklapnięty, postrzępiony i częściowo zapadnięty
pośród kałuż i strużek zielonej cieczy. W dodatku coś z niego wychodziło, sycząc ze złością, która
zmieniła ten dźwięk w przenikliwy skowyt.
Zaledwie kilku spośród nich kiedykolwiek widziało smoka. Niektórzy pamiętali zielonego potwora,
który przyprowadził Glitcha Najprzedniejszego i pozostałą część plemienia w To Miejsce. Świeżo
wykluty gad nie dorównywał wprawdzie wielkością tamtemu, z całą pewnością był jednak
przedstawicielem tego gatunku. Po upływie kilku sekund To Miejsce opustoszało i nie pozostał w
nim żaden krasnolud żlebowy oprócz grubego Tote’a. To on znalazł się na samym spodzie sterty
złożonej z krasnoludów i teraz gramolił się na nogi, rozglądając się dookoła, całkowicie
oszołomiony.
Wstał, zerknął na martwą salamandrę leżącą u wylotu dużego tunelu, otrzepał się, odwrócił i...
zamarł. Tuż nad nim, w zielonej, łuskowatej i ozdobionej grzebieniami paszczy, która znajdowała
się na wysokości dwukrotnie przekraczającej jego wzrost, otworzyły się okrutne, inteligentne ślepia
i popatrzyły prosto na niego.
Szponiasta łapa sięgnęła w jego stronę, po czym gwałtownie cofnęła się, jakby ktoś ukarał ją
pacnięciem. Grzebieniasta głowa pochyliła się ku niemu, ukazując ociekające śliną kły, po czym
zatrzymała się kilka centymetrów przed jego twarzą. Syk, który wydobywał się ze smoczej paszczy,
niemal zatrzymał w miejscu walące serce Tote’a, a cuchnący chlorem oddech potargał mu brodę.

Sny okazały się prawdziwe i teraz zmieniły się w rzeczywistość. Sfrustrowana Verden Leafglow
odwróciła się od żałosnej istoty, niezdolna ją skrzywdzić, mimo że tego pragnęła. Wyglądało to tak,
jakby między nią a małym krasnoludem stała niemożliwa do przebicia ściana, która przeszkodziła
jej w chwili, kiedy próbowała przez nią sięgać.
Wylizując się i oczyszczając, powoli rozejrzała się dookoła. Zaczynało do niej docierać, że już się
wykluła. Wiedziała już, kim była. Zdawała sobie sprawę, gdzie przebywała, i znała ponurą
rzeczywistość, w której przyszło jej żyć. Nie było odwrotu od woli mściwego boga. Obiecano jej
taki los i teraz stał się on prawdą.
Stojący przed nią Aghar nie poruszył się, nawet nie mrugnął od chwili, kiedy po raz pierwszy ją
ujrzał. Wyglądał, jakby zamarzł, stojąc z otwartymi ustami i wybałuszonymi oczami, i wydawało
się, że w ogóle nie oddycha. W pobliżu znajdowali się także inni, wpatrujący się w nią ze szczelin i
dziur, a ich strach był niemal namacalny w nieruchomym powietrzu ogromnej sali. Czy sądzili, że

ona ich nie widzi? Czy myśleli, że nie zdoła dokładnie wyczuć, gdzie się pochowali? W sali były
ich całe tuziny, a nieopodal biegały i szukały schronienia kolejne.
Nie mogła absolutnie nic im zrobić. Królowa Ciemności uczyniła ją bezbronną wobec nich. Pośród
kamiennych ścian odbił się echem przejmujący ryk gniewu i udręki, który spowodował, że
wszystko dookoła zagrzechotało i zadrżało, a z sufitu posypał się stary pył.
Bezbronna!
Lecz tylko wobec nich. Dostrzegła leżącą u wylotu tunelu ogromną, martwą salamandrę i jej ogon
zadrżał. Z gniewnym sykiem rzuciła się na wielkie truchło i zaczęła rozrywać je na strzępy.

Rozdział 5

SMOCZE WIĘZI

Świeżo wykluty i wygłodniały smok rozszarpywał cielsko salamandry. Jego szaleństwo wraz z
odrażającymi odgłosami tej uczty wypełniło wielką salę.
Zimne mięso jaskiniowej bestii napawało ją obrzydzeniem, zwłaszcza gdy w pobliżu znajdowało
się tak wiele ciepłych kąsków, jednak za każdym razem, kiedy tylko pomyślała o schwytaniu
garstki krasnoludów żlebowych i przeżuciu ich tak, jak człowiek gryzie pieczone kasztany, okowy
w jej świadomości wysyłały jej impulsy bólu. Niemalże słyszała śmiech bogini. Zmusiła się, by nie
myśleć o Agharach. Co ma być, to będzie, przynajmniej na razie. Potrzebowała pożywienia i snu, a
nad tym, jakie kroki poczynić w dalszej kolejności, może zastanowić się wtedy, kiedy zaspokoi
najważniejsze wymagania.
Przerwała i uniosła ociekającą paszczę. Przeszkodził jej jakiś dźwięk. Gdzieś za jej plecami metal
zgrzytał o metal. Odwróciła się i w ostatniej chwili uniknęła wystrzelonego szpikulca, który był
dłuższy od niej. Wielka włócznia grzmotnęła o pokiereszowane cielsko salamandry, a Verden
rozejrzała się po sali w poszukiwaniu miejsca, skąd wystrzeliła. Wysoko na przeciwległej ścianie do
kamiennych rzeźb otaczających sprężynujące, umocowane na zawiasach drzwiczki z matowego
srebra przylgnęła drobna krasnoludka żlebowa o popielatej twarzy.
Poirytowana Verden wycelowała w nią szponiasty palec.
– Przestań! Nigdy więcej tego nie rób! – syknęła.
Na dłuższą chwilę w wielkiej sali zapadła całkowita, martwa cisza. Tuziny przyciszonych,
szepczących głosów zaczęły mamrotać:
– To mówić!
– Słyszał? To powiedzieć do Liddy, żeby przestać.
– Co to być, co tak wygląda i gada?
– To smok, Dink! Ciii!
– Smok? Prawdziwy smok? Jak smok od Najwyższy Bulp?
– Nie! Tamten być wielki smok. To tylko mały smok.
– Jak dla mnie, całkiem duży!
– Czy ktoś zamierzać przepędzić smoka? To wcale nieśmieszne.
Głosy drażniły Verden Leafglow i powodowały szum w uszach.
– Zamknijcie się wszyscy! – rozkazała. – Cicho!
W ciszy, która nastąpiła, pożarła jeszcze trochę mięsa salamandry, po czym zwinęła się tuż obok
wciąż znieruchomiałego Tote’a i zasnęła.
Jednak nawet we śnie była przez cały czas świadoma ich obecności – krasnoludy żlebowe
znajdowały się wszędzie, wyłaziły z kryjówek, czołgały się, by się na nią pogapić szeroko
otwartymi oczami, szeptały, wskazywały palcami i dyskutowały pomiędzy sobą. Kilku z nich,
odważniej szych lub głupszych od pozostałych, przyczłapało na taką odległość, że mogli chwycić
unieruchomionego Aghara i czmychnąć wraz z nim.
– Gdzie pójść Najwyższy Bulp? – spytał jeden z nich świszczącym głosem starca, który Verden

pamiętała z przeszłości, z poprzedniego życia. – Ktoś lepiej zawołać Najwyższy Bulp. On cały czas
chełpić się ujarzmiony smok. Powiedzieć mu, że czas albo działać, albo zamknąć się, bo mamy tu
smok.
Verden poruszyła ogonem, nieznacznie uniosła jedną powiekę i wtedy sobie przypomniała.
Najwyższy Bulp! Ten Najwyższy Bulp z całą pewnością nie mógł być tym samym nieznośnym,
aroganckim, małym głupkiem, który skazał ją na ten los... ale czy to możliwe?
Otoczyły ją sny, w których niemalże słyszała złowrogi, kpiący śmiech mściwej bogini. I nawet w
tych snach wiedziała już, że to możliwe. Bezgłośny pisk oburzenia, który rozległ się w jej
świadomości, bardzo przypominał rezonans wezwania, jakiego inna Verden Leafglow w innym
życiu używała do komunikacji z pewnymi określonymi sługami Królowej Ciemności.
Gdzieś z dala od Xak Tsaroth, za zniszczonymi krainami graniczącymi z Nowym Morzem, za
leżącymi na południowym wschodzie górami, w spokojnym, mrocznym miejscu poruszyło się coś
wielkiego. Zaniepokojony cichymi odgłosami Flame Searclaw otworzył zaspane ślepia i uniósł
wielki, najeżony kolcami łeb. Rozejrzał się na wszystkie strony, nasłuchując. Zielona wężyca,
pomyślał. Jakim cudem ty żyjesz? Wyczułem twoją śmierć. Czy to możliwe, żebym się pomylił?
Czy to możliwe, że przyjemność własnoręcznego zabicia ciebie ciągle jeszcze przede mną?
Odnalezienie Najwyższego Bulpa zabrało im trochę czasu. Pomimo swego stanowczego lenistwa i
oczywistej niezdarności Glitch Najprzedniejszy potrafił się poruszać, kiedy miał dobry powód.
Przemierzył niemal kilometr podziemnych przejść, zanim znalazł sobie odpowiednie miejsce na
kryjówkę na dnie czegoś, co niegdyś mogło być zbiornikiem na ścieki. W końcu jednak go znaleźli,
lecz jeszcze więcej czasu stracili na wyciągnięcie przywódcy z dziury, aby ten ponownie mógł
przejąć władzę.
Kiedy wyjaśniono Najwyższemu Bulpowi, że salai mandra nie stanowi już zagrożenia, ponieważ
zjadł ją jego tron, Glitch zaczął pękać z dumy i ruszył z powrotem do Tego Miejsca. Ale kiedy
dodali, że jego tron nie jest już tronem, lecz zmienił się w czterometrowego, zielonego smoka,
zmuszeni byli ponownie go gonić i powtórzyć proces wydobywania z kryjówki.
W końcu jednak przyprowadzili Najwyższego Bulpa z powrotem do Tego Miejsca, gdzie przy
wejściu powitał go Gandy.
– Mieć tu smoka. – Wielki Myśliciel wskazał palcem na drugi koniec sali, gdzie wciąż spał smok. –
Co Najwyższy Bulp myśleć, my powinny zrobić?
Glitch gapił się na szmaragdową istotę po drugiej stronie, gotów natychmiast się odwrócić i uciec.
Nic nie wskazywało jednak na to, by smok w tej chwili stanowił jakiekolwiek zagrożenie, więc
rozejrzał się uważnie po Tym Miejscu.
Krasnoludy żlebowe zgromadziły się tu i tam, ściśnięte w małe gromadki w stosownej odległości
od smoka, a większość z nich patrzyła na swego przywódcę, oczekując, że weźmie sprawy w swoje
ręce.
Kilku jednak kręciło się tu i ówdzie, zajmując się rozmaitymi rzeczami, a jedna z grup zajęta była
wyginaniem i prostowaniem Tote’a. Naciągali mu ręce i nogi, wykręcali tułów, kręcili na wszystkie
strony głową i wsadzali palce w oczy, żeby zamrugał.
Glitch przekrzywił głowę i zerknął w tamtą stronę.

– Co się dziać z Tote?
– Z nim? – spytał Gandy. – Dostać skurcza. Wszędzie. Od głowy do stóp. Niezły skurcz, co?
Glitch podszedł nieco bliżej, żeby lepiej przyjrzeć się wykręcaniu Tote’a, a Gandy wraz z innymi
poczłapał za nim.
– No to co teraz robić, Najwyższy Bulp? – ponownie zapytał Wielki Myśliciel.
– Robić? Z czym?
– Ze smokiem! A niby z czym?
Glitch odwrócił się, spojrzał ponownie na gada i niemal skurczył się pod wpływem nagłego strachu.
Na chwilę zapomniał o smoku.
– Smok! – wykrzyknął, niemalże dławiąc się. – Uciekać jak diabli!
Kiedy jednak odwrócił się i zaczął biec, ujrzał przed sobą tuziny swych poddanych. Powywracał ich
i upadł wraz z nimi na ziemię.
Lidda zeszła ze ściany i przechadzała się w pobliżu. Potrząsnęła głową.
– Najwyższy Bulp nie bardzo przydatny – mruknęła, przebijając się przez stłoczone na podłodze
krasnoludy żlebowe, by pomóc swemu panu podnieść się na nogi. Kiedy wstał, stanęła tuż przed
nim i dźgnęła go w pierś sztywnym palcem.
– My tu mieć problem, Najwyższy Bulp – wyjaśniła. – I co ty zamierzać z tym robić?
Dwadzieścia metrów od nich zielony smok uniósł łeb i rozejrzał się dookoła, sycząc z irytacją.
– Czy wy, małe głupki, nie możecie się na chwilę uciszyć? Przecież dopiero się wyklułam! Muszę
się i przespać!
Glitch ponownie wziąłby nogi za pas, gdyby Lidda nie przytrzymała go mocno za ucho i nie
pociągnęła z powrotem.
– Smok obudzony – oznajmiła niecierpliwie. – Najwyższy Bulp gadać ze smok. Kazać mu odejść!
– Lidda da spokój! – zawodził Glitch. – Dlaczego ty rozkazywać Najwyższy Bulp?
Prowadzony przez Liddę za ucho, poszturchiwany przez kij do zmywaka Gandy’ego i eskortowany
przez tuziny swych podwładnych Glitch Najprzedniejszy, Najwyższy Bulp Tego Miejsca oraz
Poskromiciel Smoków niechętnie zbliżył się do rozsierdzonego potwora. Nie był tak duży jak
smok, którego spotkał wcześniej, stanowił jedną trzecią wielkości tamtego, miał jednak identyczną
barwę i mimo wszystko był większy od samego Glitcha. wcale nie wyglądał przyjaźnie.
Świta zatrzymała się sześć metrów przed smokiem, ponieważ Glitchowi nogi wrosły w ziemię i nie
chciały ruszyć się ani o centymetr. Smok wciąż wpatrywał się w niego z pogardą.
– Kazać smokowi odejść – naciskał Gandy.
Tytułem próby Glitch machnął na smoka ręką.
– A sio! – powiedział cicho.
Smok podniósł łuskowatą brew.
– Co takiego?
Trzęsąc kolanami, Glitch podjął kolejną próbę.
– Smok sio! – zaświergotał. – Iść sobie!
Smoczyca ziewnęła tylko.
– Nie.

Najwyższy Bulp przełknął głośno ślinę i spróbował ponownie, tym razem nieco bardziej stanowczo.
– Sio, smok! Spływać! Iść sobie, dobra?
– Nie – odparła ponownie smoczyca.
– Och, no dobra. – Glitch zastanawiał się przez chwilę. – Ale dlaczego nie spływać?
– Ponieważ należę do tego miejsca – odparła Verden Leafglow ze zrezygnowaniem.
– Świetnie – zapewnił ją Glitch. – W takim razie my spływać. – Odwrócił się do swoich poddanych.
– Wszyscy pakować! Czas iść w inne miejsce!
– Nie bądź takim głupcem – syknęła smoczyca. – Jestem... – Trudno jej było to wypowiedzieć, lecz
nie miała większego wyboru. – Jestem tu dla was. Należę do was. Nie rozumiecie tego?
– Nie – przyznał Glitch.
Verden potrząsnęła gniewnie łbem. Nie tylko przekazano ją w ręce tych nieznośnych istot, lecz
jeszcze została zmuszona, by im to wyjaśnić. I nic nie mogła na to poradzić. Głęboko w jej
świadomości żądała tego siła potężniejsza aniżeli jej własne moce.
– Zostałam odrzucona – odparła z sykiem. – Jestem darem dla was, mam wam służyć tak... jak
sobie zażyczycie. – Zamknęła ślepia, uniosła łeb i zaskowyczała. – Bogini, uwolnij mnie! Ja tego
nie zniosę!
Nie nadeszła jednak żadna odpowiedź, a ciążąca na niej klątwa nie osłabła. Opuściła łeb i odwróciła
wzrok.
– Nie jestem zdolna do tego, by was skrzywdzić, żałosne istoty, nie bardziej, niż wy możecie
skrzywdzić mnie. Należę do... o bogowie! Jakikolwiek boże! Pomóż mi!
Jedyną odpowiedzią było bolesne ukłucie jej oków – klątwy, jaką nałożyła na nią mroczna bogini.
Drżąc, oznajmiła krasnoludom żlebowym:
– Należę do was, małe głupki! – Przez chwilę patrzyła w bok, dając upust złości, po czym
odwróciła swój smoczy łeb z powrotem w ich stronę i spojrzała na nich z furią w wielkich,
przymrużonych ślepiach.
– Dobrze! Powiedziałam to! A teraz zostawcie mnie w spokoju! Chcę spać i rosnąć!
Za jej plecami, z dużego tunelu wyłonił się kolejny krasnolud żlebowy. Na scenie właśnie pojawił
się Blip. Obie ręce miał pełne ubitych szczurów, które trzymał za ogony. Z szeroko otwartymi ze
zdumienia oczami mijał rozerwane szczątki salamandry.
– Nieźle – rzekł, patrząc na truchło. – Dobrze sobie z tym poradzić.
Przekroczył zwłoki, odwrócił się i wpadł prosto na nos zielonego smoka, który właśnie opuszczał
głowę, by zasnąć. Zamarł na chwilę, otworzył oczy do granic możliwości, wrzasnął z całej siły,
obrócił się wokół własnej osi i pobiegł, gubiąc wszędzie upolowane szczury.
– O bogowie! – Zdegustowana Verden Leafglow machnęła ogonem, po czym ponownie ułożyła się
do snu.

Rozdział 6

WIELKA MISA GULASZU

Verden doskonale wiedziała, że jej szybki wzrost jest częścią kary nałożonej przez boginię. Dzień
po dniu, niemalże godzina po godzinie, jej rozmiary oraz siła zwiększały się. W ciągu kilku tygodni
prawie potroiła swoją długość. Jej masa i siła fizyczna zwielokrotniła się setki razy i wkrótce
poczuła w sobie zdolność wydychania chlorowych oparów, jednak w granicach królestwa
krasnoludów żlebowych nie mogła z niej korzystać.
Ze szczątkowych wyrostków na jej barkach wyrosły wspaniałe skrzydła, które rozciągnięte i
naprężone niemal sięgały przeciwległych ścian wielkiej, podziemnej sali. Próbowała nimi poruszać,
lecz skutki okazały się katastrofalne. Po pierwszym uderzeniu skrzydłami podmuch porozrzucał po
całym Tym Miejscu wszystkie krasnoludy żlebowe, a klątwa tradycyjnie ją ukarała, przypominając
w bolesny sposób, aby nie robiła im krzywdy.
Wszystko to stanowiło element jej kary. Dopóki nie osiągnie ostatecznych rozmiarów oraz mocy,
nie doceni w pełni ogromu upokorzenia wynikającego z faktu, że jest bezbronna wobec
„najgorszych z najgorszych”, czyli Agharów. Bogini nie pozwoliła jej nawet na najmniejszą osłodę
związaną z przedłużającym się rozwojem, nie dała też szansy na taki upływ czasu, który pozwoliłby
na całkowite zniknięcie krótkowiecznych istot.
Zdawało się, że w mgnieniu oka Verden Leafglow stała się w pełni dojrzałym i rozwiniętym
zielonym smokiem. Tkwiły w niej niewyobrażalne moce, które jedynie jątrzyły się w ciągłej udręce
bezsilności.
Raz już umarła, przed ponownym narodzeniem. Teraz, skazana na służbę u najbardziej niegodziwej
rasy, z radością skonałaby po raz kolejny, aby tylko uciec przed tym straszliwym upokorzeniem.
Przez całe tygodnie gotowa była umrzeć. Lecz śmierć, podobnie jak wolność, nie była jej dana.
Podczas swego dorastania bywała wygłodniała. Wielotygodniowe zapasy żywności krasnoludów
żlebowych nie wystarczały na jej jeden posiłek, zmuszona więc była samodzielnie polować na
obszarze Xak Tsaroth. Do czasu, aż zmalało tempo jej wzrostu, w pradawnym mieście nie pozostała
już ani jedna wielka salamandra, ryba, kałamarnica czy gigantyczny węgorz w zalanych wodą
poziomach. Nawet populacja pozbawionych sierści ślepych kretów, żyjących na skraju miasta –
paskudnych stworzeń wielkości bydła – została zmniejszona do zera.
W końcu jednak ciągły dręczący ją głód nieco osłabł. Jej tryb życia zharmonizował się z monotonią
nieszczęścia, kiedy mamroczący Agharowie – teraz przyzwyczajeni już do jej obecności –
przychodzili do niej, a dzieci Agharów zrobiły sobie zjeżdżalnię z jej pokrytych łuskami boków.
Bezbronna! Świadomość ta była dla niej niekończącym się cierpieniem. Nakazano jej im służyć,
lecz za nic w świecie żaden z nich nie potrafił wymyślić, co chcieliby, aby zrobiła. Wyglądało to
tak, jakby stworzyła jedność z kamieniami, rumowiskiem i odpadkami Tego Miejsca, lecz jej akurat
nie chcieli zostawić w spokoju.
Najwyższy Bulp, przekonany w końcu, że smok nie stanowi zagrożenia, stwierdził, że jej
bezradność jest jego zasługą. Kiedy tylko nie jadł lub nie spał, większość czasu spędzał na
uprzykrzaniu jej życia. Przez cały czas chodził wokół niej dumnie wyprostowany i udowadniał

każdemu, kto tylko zechciał posłuchać, jakim jest wspaniałym Najwyższym Bulpem, skoro
ponownie ma swojego osobistego smoka. Poza tym teraz, kiedy nie miał już swojego tronu, zwykł
za każdym razem siadać na jej nosie.
Verden z radością rozszarpałaby małego głupka na tysiące krwawych kawałków i wysmarowała
nim ściany Tego Miejsca... gdyby tylko mogła.
Jednak klątwa Królowej Ciemności była ostateczna. Verden nie pozostawało nic innego, jak poddać
się tym zniewagom, nie mając nadziei na odzyskanie wolności. Chyba że...
Wspomnienie z poprzedniego życia przemknęło przez jej świadomość. Wspomnienie głosu bogini,
która mówiła: „Jeśli pragniesz litości, to ich o nią proś”.
Ale jaki Aghar ma w sercu litość? To było beznadziejne.
Przez kilka dni leżała bezwładnie i nieruchomo, cierpiąc w milczeniu, i wiele krasnoludów
żlebowych po prostu o niej zapomniało. Jednak nie wszyscy. Glitch Najprzedniejszy stanowił ciągłe
utrapienie, stary Gandy wciąż kręcił się dookoła i był bardzo wścibski, a kobieta zwana Lady Bruze
przychodziła co jakiś czas i arogancko nalegała, by smok przyniósł trochę szczurów do kotłów.
Verden zauważyła, że istniało prawdziwe tarcie między Lady Bruze a młodszą kobietą o imieniu
Lidda. Tę ostatnią poznawała, odkąd krasnoludka próbowała wystrzelić w nią pocisk.
Nie mając nic lepszego do roboty, Verden obserwowała Agharów.
Okazali się takimi tępakami, za jakich zawsze ich uważała. Nie byli jednak tak do końca głupi.
Można powiedzieć, że raczej niezwykle prości. Zaczęła też dostrzegać pewne dzielące ich różnice.
Niektórzy z nich, jak Lidda czy stary Gandy, ujawniali okazjonalne przebłyski inteligencji, nie
zawsze, lecz od czasu do czasu, jak gdyby ich umysły trzymały pewne rezerwy, które niekiedy
dochodziły do głosu bez wyraźnego powodu.
Kilka dni wcześniej Verden zauważyła Liddę, która ciągnęła w jej kierunku przez brukowaną
podłogę dużą, płytką misę z ciężkiego żelaza. Wymagało to bardzo wiele wysiłku, lecz mała kobieta
w końcu przytaszczyła naczynie w pobliże smoka. Leżąc wgłębieniem do dołu, miało ono kształt
wielkiej, płaskiej miednicy.
– Mieć, smok – rzekła Lidda, z trudem łapiąc oddech. – To dla ciebie.
– Dla mnie? – Verden zamrugała ślepiami. – A po co mi to?
– To gdyby smok chcieć trochę gulasz.
Było to oczywiście śmieszne, jednocześnie jednak okazało się przejawem szczątkowej inteligencji.
Istniały także pewne różnice w osobowościach. Lady Bruze na przykład sprawiała wrażenie, jakby
dawało jej radość rozkazywanie innym oraz uprzykrzanie życia tym, którzy na jej słowa nie
reagowali. Najwyższy Bulp dla odmiany zdawał się nie czerpać żadnej przyjemności z
egzekwowania poleceń. Najbardziej zadowolony był wtedy, gdy znajdował się w centrum uwagi,
poza tym jednak nie obchodziło go zbytnio, czy jakiekolwiek wydane przez niego rozkazy zostały
wypełnione.
Wielki Myśliciel bardziej niż ktokolwiek inny martwił się losem całego plemienia, choć jego
niepokój zwykle przejawiał się subtelnymi (jak na krasnoluda żlebowego) manipulacjami, które
przynosiły tyle samo kłopotów, co pożytku.
Zaczęły pojawiać się pewne schematy. Nawet pośród tych najniższych z najniższych istniało dobro,

a także pewien rodzaj zła. Jednak dobro sporadycznie było bardzo dobre, a zło okazywało się
niczym więcej, jak pojawiającym się od czasu do czasu pierwiastkiem okrucieństwa oraz
zamiłowaniem do wprowadzania pewnego chaosu, z którego jeden czy drugi mógł czerpać
korzyści. Istniało jednak zarówno dobro, jak i zło, choć większość krasnoludów żlebowych miała w
sobie bardzo mało i jednego, i drugiego oraz jeszcze mniej interesowała się dzielącą te dwa pojęcia
różnicą.
Ogólnie rzecz biorąc, każdy osobnik zdawał się indywidualnością.
Nie mając nic innego do roboty ani nadziei na jakiekolwiek obcowanie na nieco wyższym poziomie
intelektualnym, Verden czekała na swój czas, badając zachowanie krasnoludów żlebowych. I choć
ona – potężna smoczyca, przedstawicielka najdoskonalszej rasy na tym świecie – nigdy by się do
tego nie przyznała, stwierdziła, że myśli w sposób, w jaki nigdy wcześniej nie rozumowała.
Skoro została na nich skazana, nie byłoby zbyt trudno przejąć nad nimi władzę, choć klątwa bogini
zadawała jej ból, kiedy tylko o czymś takim pomyślała. Z drugiej jednak strony, łatwo mogła
pokierować ich życiem w dobrym kierunku, co jednocześnie także i jej by się przysłużyło.
Najbardziej jednak pragnęła tego, by się po prostu od nich uwolnić.
Najwyższy Bulp znów stawał się nie do zniesienia. Do pewnego czasu znajdował się w centrum
uwagi i rozkoszował się każdą w taki sposób spędzoną minutą. Nadszedł jednak taki czas, że widok
przepełnionego dumą Lorda Protektora siedzącego na nosie wielkiej, zielonej smoczycy stał się dla
jego podwładnych na tyle pospolity, iż przenosili swe zainteresowanie na inne rzeczy.
Zdawszy sobie sprawę, że nowość zdążyła już spowszednieć, Glitch Najprzedniejszy dąsał się przez
chwilę, po czym rozważył całą tę sytuację. I jak zwykle podczas swych rozmyślań zasnął.
Od dłuższego już czasu leżał pomiędzy ślepiami a nozdrzami Verden Leafglow, pochrapując
głośno, kiedy w pobliżu pojawił się Gandy, wsparty na swym kiju do zmywaka. Wielki Myśliciel
popatrzył na Najwyższego Bulpa i smoczycę, po czym spojrzał na nich jeszcze raz. Glitch, jak
zwykle zwinięty w kulkę, wyglądał jak grubaśne dziecko, a spomiędzy jego rozchylonych ust
wydobywały się wywołujące echo chrapnięcia, jednak coś związanego ze smokiem przyciągnęło
uwagę Wielkiego Myśliciela... Gandy podszedł bliżej i zajrzał w wielkie, zawzięte oko, marszcząc z
zakłopotaniem czoło, gdyż zdawało mu się, że dostrzegł w nim łzy.
– Smok mieć problem? – spytał z zainteresowaniem.
– Można tak powiedzieć – przyznała Verden Leafglow. Kiedy przemówiła, leżący na jej pysku
Najwyższy Bulp wesoło zakołysał się we śnie.
– Jaki rodzaj problem?
– Taki! – Zmrużyła oczy, wskazując Glitcha.
– Ten mały niezdara doprowadza mnie do obłędu!
– Taa – rzekł Gandy i skinął współczująco głową.
– Najwyższy Bulp łatwo tak robić. Jak smok go znosić?
– Nic nie mogę zrobić – odparła. – Pamiętasz? Już wam mówiłam. Wiąże mnie klątwa.
– Ach, tak – przypomniał sobie Gandy. – Zgadza się. Smok głuptas.
– Żaden głuptas! – westchnęła. – Spoczywa na mnie klątwa.
– Teraz spoczywać na smoku jeszcze Najwyższy Bulp – zauważył Gandy. – Jak zwykle utrapienie.

Ale ja mieć pomysł naprawy tego.
Jedna powieka Verden rozchyliła się nieco.
– Czyżby?
– Jasne. – Gandy pokiwał głową. Podszedł do krawędzi żelaznej misy, żeby lepiej przyjrzeć się
Glitchowi. – Najwyższy Bulp mieć za dużo czasu na głupoty. Potrzebować żona, trzymać go
twardo.
– Och – westchnęła rozczarowana Verden. Przez chwilę łudziła się nadzieją, że stary krasnolud
żlebowy mógł mieć pomysł, który w jakiś sposób by jej pomógł.
Niespodziewanie jednak Wielki Myśliciel wyprostował się i zastygł. Z misy, przy której stał, unosił
się w powietrze różowy blask, który otoczył go niezwykłą, czerwoną poświatą. Świecił, jakby
wewnątrz niego paliła się lampka, a jego postawa, jego cała sylwetka zdawała się z lekka zmieniać.
Skąpany w delikatnej, czerwonej poświacie, emanował mocą, jaką nigdy nie dysponował żaden
krasnolud żlebowy ani jakiej sobie nawet nie wyobrażał. Podniósł głowę i obdarzył smoczycę
spojrzeniem, którego nigdy nie widziała na twarzy Aghara – był to jasny, bystry i niemal
współczujący wzrok, za którym kryła się prawdziwa inteligencja. Wówczas niespodziewanie jego
oczy zamknęły się, jakby zasnął, a dziwny, czerwonawy blask pulsował i tańczył wokół niego.
Jego oczy nadal były zamknięte, kiedy wydobył się z niego głos, jakiego nigdy nie słyszano u
żadnego krasnoluda żlebowego.
– Byłoby dobrze, gdybyś zastanowiła się nad tym pomysłem, Verden Leafglow – powiedział.
Wpatrywała się ze zdumieniem w małą istotę.
– Co powiedziałeś?
– Dobrze słyszałaś – rzekł on lub coś, co się w nim znajdowało. – Chcesz uciec przed swoim losem,
nieprawdaż?
– Oczywiście, że chcę. Ale w jaki sposób?
– Nic nigdy nie jest tak do końca beznadziejne, Verden Leafglow, tak długo, dopóki żyjemy, nawet
jeśli jest to powtórne życie. Boska klątwa jest bezwarunkowa, lecz nawet związanie może zostać...
skorygowane.

Rozdział 7

PROROCTWO

To było po prostu niewiarygodne. Verden poczuła niespodziewane zawroty głowy, jakby do jej
umysłu wdarły się moce o wiele silniejsze od tych, którymi sama dysponowała. Czy to jakieś
kolejne okrucieństwo ze strony Takhisis? Czy mroczna królowa miała dla niej kolejne
niespodzianki, jeszcze bardziej bezlitosne od tej, jaką już jej zgotowała?
Mimo to jednak nie wyczuwała tutaj zła. Obcy byt, który do niej przemówił, nie był ani dobry, ani
zły, a ona potrafiła to wyczuć. Był za to niemal obojętny, pomijając fakt, że brakowało mu zarówno
pełnego dobra, jak i pełnego zła. Zależało mu! Zależało mu na nich, małych istotach, z którymi była
związana, i zależało mu także na niej.
Czysta, wyczuwalna moc pozostawiła ją w stanie oszołomienia. Jaki rodzaj mocy na tym czy innym
świecie może pochodzić od kogoś innego niż jednego z bogów? Mroczna bogini wyparła się jej.
Któż to w takim razie był? Jej ślepia powędrowały w górę, w stronę wzorów na przeciwległej
ścianie – pradawnych symboli otaczających dziewięć metalowych tarcz – dziewięć, wliczając tę,
która leżała u stóp świecącego Wielkiego Myśliciela. Dziewięć tablic wykonanych z dziewięciu
różnych metali, przedstawiających dziewięć bóstw. Zakłopotana zamknęła ślepia, po czym
ponownie spojrzała na stojącą przed nią emanującą blaskiem postać.
– Skorygowana? – syknęła. – Klątwa skorygowana? Przez krasnoludów żlebowych?
– Oczywiście, że nie – odparła czerwona poświata, wyraźnie rozbawiona. – Agharowie są tak samo
niezdolni zmienić boską wolę, jak każdy inny śmiertelnik. Lecz ty, tak obeznana w kwestii
podstępu i oszustwa, powinnaś wiedzieć, że nawet to, czego nie da się zmienić, można postrzegać z
wielu różnych perspektyw. – Poświata uniosła rękę Wielkiego Myśliciela i wskazała rzeźbioną
ścianę końcówką kija do zmywaka. – Ciśnięta włócznia z punktu widzenia jej celu jest zaledwie
kropką, dopóki go nie sięgnie. Lecz obserwowana z boku jest mknącym promieniem, który
przelatuje i nie ma wpływu na patrzącego.
– To nie włócznię noszę w sobie – rzekła z naciskiem Verden – lecz boską klątwę.
– Zasada jest taka sama – rzekł głos, posługując się ustami Gandy’ego. – Podobnie jak włócznia,
klatwa może zrobić krzywdę jedynie temu, kto stoi w miejscu, w które ona uderza.
Chrapanie leżącego na pysku Verden Najwyższego Bulpa zmieniło się w parskanie, lecz władca nie
przebudził się.
– A co to wszystko ma wspólnego z tą naroślą na moim nosie? – spytała Verden. Kiedy spoglądała
na śpiącego Glitcha, zmuszona była zrobić lekkiego zeza.
– Mrok poniósł na Krynnie porażkę. – Świecący krasnolud żlebowy stał niczym w transie, a
wydobywający się z jego ust głos dochodził jakby z oddali. – Lecz chaos zostawił za sobą chaos.
Wiele spraw pozostało niewyjaśnionych i wiele ciężarów należy jeszcze podnieść, zanim
równowaga zostanie przywrócona. Zarówno mniejszych, jak i większych ciężarów.
Nastąpiła chwila przerwy, po czym głos podjął opowieść. Brzmiał teraz jeszcze słabiej, jakby
mówca odwrócił się.
– Wśród najgorszych z najgorszych – rzekł – powstanie bohater, pierwszy ze swego gatunku,

dokładnie w chwili, kiedy będzie potrzebny. – Ponownie na chwilę zapadła cisza, po czym dziwny
głos znów się odezwał: – Masz ważną rolę do odegrania, Verden Leafglow, i odegrasz ją. Lecz to,
jak to zrobisz, jest dla ciebie niezwykle istotne.
– Co masz na myśli?
– Aby uniknąć trafienia włócznią, cel musi usunąć się na bok. Nikt poza celem nie może dokonać
takiego kroku.
Niezwykły głos ucichł, czerwona poświata przygasła i znikła. Stary Gandy zawisł na swym kiju do
zmywaka i chwiał się na krawędzi misy do gulaszu, jakby za moment miał do niej wpaść.
– Jakiego wyboru? – spytała Verden.
Oczy Wielkiego Myśliciela otworzyły się gwałtownie. Zamrugał i uspokoił się.
– Jakiego czego?
– To, co powiedziałeś! Co to znaczy?
– Och. – Gandy wyglądał na zmieszanego. – O żonie dla Najwyższy Bulp? Mówić, że on powinien
żenić. Żona go czymś zająć. Trzymać to z dala od wszystkich.
Wzruszył ramionami i odwrócił się, a jego stopa ześliznęła się z żelaznej obręczy. Usiadł twardo na
brzegu misy, która podskoczyła w górę i nakryła go. Ze środka rozległo się paniczne stukanie, a
Verden Leafglow potrząsnęła łbem, przypadkowo zrzucając chrapiącego Najwyższego Bulpa.
Glitch odbił się od kamieni pod smoczym łbem, wydał z siebie skowyt, po czym zwinął ponownie i
zasnął. Verden wyciągnęła szpon, by unieść misę, spod której zdołał się wyczołgać Gandy.
I Wielki Myśliciel wymamrotał coś niezrozumiałe; go, otrzepał się i pokuśtykał przed siebie.
Verden zerknęła przelotnie na przewrócone do góry dnem naczynie, po czym utkwiła w nim wzrok.
Jej spojrzenie ponownie powędrowało w stronę rzeźbionej ściany po drugiej stronie sali. Tablice
zakrywające mechanizmy wykonane zostały z różnych metali, każda z nich udekorowana była w
stylu charakterystycznym dla dawnego Ergoth, w którym na wzór można było patrzeć na i różne
sposoby, odmienne od siebie, lecz wspólnie dające wyraz tej samej koncepcji.
Pozostałe na ścianach tarcze przedstawiały sześć spośród dziewięciu bóstw, które ludzcy mnisi z
Tarę nazwali Triadą Opoki. Bogowie. Znajdował się tam Solinari w otoczeniu Majere i Paladine,
dalej Sargonnas, trzy puste otwory, Lunitari i Gilean. Zwróciwszy uwagę na położenie w kręgu
dwóch odwróconych do góry nogami tarczy, wiszących pod zakrywanymi przez nie otworami,
uznała, że przedstawiają Nuitari oraz Takhisis. Zwisały one na zawiasach, puste owale, a
wyrzeźbione na nich wizerunki były niewidoczne, skierowane do ściany. Oprócz nich jeden otwór
nie miał swojej tarczy.
Ponownie spojrzała na misę do gulaszu leżącą na podłodze i rozpoznała ją. Była to brakująca
tablica – owalna, żelazna tarcza, z zawiłym symbolem wytrawionym w metalu. Symbolem
brakującego boga.
– Reonc – wyszeptała, a żelazny owal zabrzęczał cicho, jakby imię odbiło się od niego echem.
Glitch Najprzedniejszy przebudził się gwałtownie, usiadł i szeroko ziewnął.
– Czas na śniadanko dla Najwyższy Bulp. Smok – rzekł, spoglądając na nią. – Ty mieć gulasz?
– Zamknij się! – warknęła Verden. – Słuchaj! Nasłuchiwał przez chwilę, po czym potrząsnął głową.
– Ja tam nic nie słyszeć – powiedział. Jednak Verden coś usłyszała. W jej świadomości, niezwykle

blisko, pojawił się kolejny głos, złośliwy zgrzyt Flame’a Searclawa.
Znalazłem cię, zielona wężyco – zamruczał zjadliwie czerwony smok. – I, jak widzę, wciąż
mitrężysz czas z tymi żałosnymi stworzeniami. Czy powinienem zabić cię od razu, zielona wężyco?
A może zabawniej byłoby pozwolić ci popatrzeć, jak usmażą twoich małych przyjaciół, zanim
umrzesz? Dla mnie nie ma to znaczenia, zielona wężyco. W końcu cię odnalazłem.

Gdzieś na obszarze Xak Tsaroth, niedaleko miejsca, w którym się znajdowali, rozległ się ryk
przypominający odgłos stu pracujących na pełnych obrotach krasnoludzkich kuźni lub huk z pieca
hutniczego, który przemknął kamiennymi korytarzami.
Najwyższy Bulp wrzasnął, grzmotnął głową o podbródek Verden i wgramolił się na jej pysk,
kierując się ku schronieniu za jej plecami. Wrzasnął ponownie i przywarł do jej unoszących się
grzebieni, kiedy rozciągnęła swe masywne mięśnie i stanęła, rozpościerając skrzydła.
Nagromadzona frustracja, gniew i upokorzenie wybuchły w dzikiej radości, a jej zielone oczy
zwęziły się i rozbłysły. Wydała z siebie bojowy okrzyk. Była bezbronna wobec tych słabych istot,
które ją otaczały. Jednak nic, co związane było z klątwą, nie czyniło jej bezbronnej wobec Flame’a
Searclawa. Wielka radość przepływała przez nią niczym fale cudownego ciepła. Podniosła tarczę
Reorksa i przycisnęła ją do piersi, jedynie mgliście zdając sobie sprawę, że wraz z nią porwała w
górę innego krasnoluda żlebowego. Przylgnął on do jej połyskujących łusek i wspiął się zwinnie
niczym jaszczurka drzewna na ( barki i wzdłuż szyi, w stronę uczepionego jej pyska, miotającego
się Najwyższego Bulpa. Przyciśnięta do piersi Verden Leafglow żelazna tarcza wydawała się łączyć
z jej łuskami. Spoczęła między masywnymi, szmaragdowymi ramionami niczym rdzawoczerwony,
żelazny medalion na zielonym tle.
Poprosiłam o pomoc boga, pomyślała. Reorksie, witam cię z radością.
Verden Leafglow nie czekała, aż Flame Searclaw sam do niej przybędzie. Łomocząc potężnymi,
rozpostartymi skrzydłami, uniosła się i poleciała mu na spotkanie.
Kiedy dotarła do głównego korytarza, wypadło z niego stado uciekających, mamroczących
krasnoludów żlebowych, którym tliły się kubraczki. Wydawszy z siebie wspólny wrzask, padli na
ziemię i odtoczyli się na bok, kiedy zaledwie centymetry nad ich głowami przemknęła zielona
smoczyca i wystrzeliła prosto w pnący się w górę tunel.
Kamienne ściany migały wokół Verden, kiedy pędziła wijącym się korytarzem, skierowane w tył
skrzydła wydawały z siebie szum, który odbijał się echem od skrytych w mroku murów po obu
stronach. Złożyła ramiona, a nogi poruszały się wraz z jej chłoszczącym powietrze ogonem.
Na czubku łba, w miejscu, gdzie wznosił się jej wspaniały grzebień, przylgnęło dwóch
przerażonych Agharów, którzy miotali się na wszystkie strony, kurczowo wbijając palce w grzebień
w walce o przeżycie. Kiedy tylko minęli pierwszy zakręt, Najwyższy Bulp niemalże spadł, lecz
Lidda ugryzła go w ucho, żeby mocniej się złapał.
Za kolejnym zakrętem pojawił się Flame Searclaw, ogromny, rubinowoczerwony w mroku, a
spomiędzy jego przypominających miecze kłów wydobywały się płomienie. Niemal dwukrotnie
większy od zielonej smoczycy, zdawał się wypełniać sobą cały tunel. Kiedy spostrzegł zbliżającą
się Verden, otworzył szerzej pysk, przygotowując się do posłania w jej kierunku kuli ognia, gdy
tylko smoczyca zwolni, by ustawić się do ataku.
Lecz Verden nie zwolniła. Zamiast tego trzasnęła ogonem, nabrała prędkości i w ostatniej chwili

wykonała w tunelu beczkę, tak że minęła czerwonego smoka w locie i wściekle rozorała jego ciało
ostrymi jak brzytwy szponami. Kiedy przemknęła pod nim, na miękkim podbrzuszu pojawiły się
głębokie rany. Czerwony smok plunął płomieniami, jednak nie trafiły one w cel. Mniejsza, szybsza
i zwinniejsza od wielkiego czerwonego smoka Verden Leafglow znalazła się za jego plecami,
wyprostowała się i przygotowała do ataku.

Rozdział 8

AKT ŁASKI

Hałaśliwy odlot Verden z Tego Miejsca spowodował ogromny zgiełk i zamieszanie. W wielkiej sali
ze świstem zatańczyły powietrzne wiry, rozrzucając dookoła rozmaite przedmioty, przygaszając
ogień pod kotłami i wzbijając potężne chmury pyłu. Clout, Blip oraz inni, którzy właśnie wbiegli z
osmalonymi ubraniami i bąblami na plecach, podnieśli się i rozejrzeli dookoła, całkowicie
oszołomieni. Przeleciało nad nimi coś bardzo dużego, a teraz w dodatku nic nie widzieli w
otaczających ich tumanach kurzu.
Wokół nich rozległy się zrzędliwe głosy:
– Co się dziać?
– Gdzie smok polecieć?
– Gdzie Najwyższy Bulp?
– Kto pożreć mój gulasz?
– Cisza wszyscy! – krzyknął Clout. – Wielki czerwony smok gonić nas w tunel. Dmuchać w nas
ogień! Gdzie Najwyższy Bulp?
– Kto?
– Jak mu tam... Najwyższy Bulp. Glitch! Gdzie Glitch?
– A kogo to obchodzić? – ktoś jęknął. – Gdzie mój gulasz?
Wśród tumanów pyłu pojawiła się niewyraźna postać wsparta na kiju do zmywaka.
– Gdzie Clout?
– Tutaj. Co chcieć Gandy?
– Clout powiedzieć czerwony smok. Gdzie?
– W duży tunel – powtórzył Clout. – Wielki czerwony smok. Smok z ogniem.
– Za dużo smoków się tu zaczynać kręcić – dodał stanowczo Blip. – Najwyższy Bulp powinien coś
zrobić.
Wówczas dotarły do nich odgłosy walki, które odbiły się echem w głównym korytarzu i zatrzęsły
murami Tego Miejsca.
Skoro Najwyższego Bulpa nie było w zasięgu wzroku, Gandy wziął na siebie obowiązek wydania
nagłego rozkazu.
– Uciekać jak diabli! – wrzasnął.
Oślepione pyłem krasnoludy żlebowe rozbiegły się na wszystkie strony, wpadając na siebie
nawzajem, a kiedy kurz zaczął osiadać, wszędzie w Tym Miejscu leżeli poprzewracani Agharowie.
Flame Searclaw był ogromnym, znacznie bardziej masywnym od Verden Leafglow, bezwzględnym
i zarazem znakomitym wojownikiem. W momencie, gdy zorientował się, że zielona smoczyca
znalazła się za jego plecami, rozpostarł skrzydła, zahamował i trzasnął swym wspaniałym ogonem.
Verden właśnie szykowała się do natarcia, kiedy ogon pozbawił ją równowagi. Trafił ją w lewe
ramię tuż pod skrzydłem, przez co zdrętwiał jej cały bark. Drugie uderzenie chybiło celu, straciła
jednak przewagę. Wyprostowała się i ujrzała, że Flame skręca i, drapiąc o ściany korytarza, ustawia
się do ponownego ataku.

Coś pociągnęło ją za grzebień, a tuż obok prawego oka wściekle kopnęły ją niewielkie stopy.
– Nie przeszkadzaj mi! – krzyknęła, potrząsając głową. Nieco wyżej Lidda przylgnęła do jej karku i
wysunęła rękę, żeby przyciągnąć do siebie Najwyższego Bulpa i zdjąć go ze smoczego pyska.
– Glitch zostawić smok w spokoju! – nakazała. – Smok zajęty!
Niemalże ślepy ze strachu Glitch poddał się jej szarpnięciom i wspiął się wyżej.
– Tak, kochana – wydyszał.
Verden usiłowała przejąć inicjatywę w walce, lecz Flame znajdował się tuż przed nią, a ironia w
jego głosie była wręcz brutalna.
– Jesteś słaba, zielona wężyco – syknął. – I masz jeźdźców! Odpowiedni panowie dla kogoś takiego
jak ty – krasnoludy żlebowe!
Wydał z siebie złowrogi chichot, po czym otworzył pysk, z którego wystrzeliły oślepiające
płomienie. Wiedziony impulsem i złością wycelował nieco wyżej, w kierunku grzebienia Verden i
uczepionej go pary Agharów.
Verden spostrzegła nadchodzące niebezpieczeństwo, a klątwa związania ubodła ją: nie może im się
stać żadna krzywda. Musi ich ochronić. W ostatniej chwili wyciągnęła się w górę, odchyliła w tył
łeb i wystawiła przeciwko pędzącym zabójczym płomieniom odsłoniętą pierś. Reorksie, pomyślała,
wyrzekam się zła. Nie jestem już posłuszna mrocznym mocom.
Ogień sięgnął celu – hucząca masa białych śmiercionośnych płomieni, które rozprzestrzeniły się na
cały korytarz. Siła uderzenia odrzuciła ogłuszoną i zdezorientowaną Verden do tyłu. Grzmotnęła o
ścianę, zachwiała się przez chwilę, po czym wyprostowała się. Jakimś cudem pozostała nietknięta.
Zerknęła w dół i zdała sobie sprawę, że żelazna tarcza na jej piersi odbiła płomienie, rozrzuciła je
na boki i zawróciła ku Flame’owi. Owal pozostał równie zimny jak wcześniej, lecz jego
powierzchnia nie była już pordzewiała i zabrudzona. Ogień usunął efekty działania czasu i metal
błyszczał teraz, zmieniając się w potężną tarczę z wypolerowanego żelaza.
Gdzieś nad jej łbem, uczepiona smoczego grzebienia Lidda zaświergotała:
– Co Najwyższy Bulp powiedzieć?
– Ccc...o? – wyjąkał Glitch.
– Glitch powiedzieć „tak, kochana” – przypomniała mu Lidda.
– Wcale nie.
– Wcale tak! Glitch chcieć się żenić?
– Nie.
– Nie sprzeciwiać się, Glitch!
– Tak, kochana.
– Reorx – wyszeptała Verden, a jej świadomość wypełniły nowe fakty. W krótkiej chwili, kiedy
zmierzał ku niej ogień, wyparła się Królowej Ciemności, która ją tak ukarała. Co więcej, przyjęła
nowego boga, boga zupełnie innej barwy. Wiszący kilkanaście metrów od niej Flame Searclaw
potrząsał głową, starając się odzyskać wzrok. Jego własny, odbity ogień niemalże go oślepił. Długa
szyja Verden zakołysała się, dostosowując się do jego ruchów i naśladując je, a jej potężne biodra
naprężyły się, falując od nagromadzonej w nich siły. Flame chwiał się, szukając jej na oślep, a
kiedy uniósł wyżej łeb, Verden rzuciła się na niego. Lecąc nisko i szybko, pędziła, by zabić. Kiedy

jego wielka głowa uniosła się, Verden zanurkowała tuż pod nią, a jej kły i szpony wycelowały w
odsłonięte gardło.
W jednej chwili wszystko się skończyło. Potężne szczęki zacisnęły się na spodniej części szyi
Flame’a, wrażliwym miejscu tuż nad ramionami, a szponiasta łapa zamknęła się kilkadziesiąt
centymetrów wyżej. Kły przebiły łuski, szpony wryły się głęboko w ciało, a zielona smoczyca
szarpnęła wijącą się szyję i rozerwała ją. Trysnęła ciemna krew, a Flame Searclaw zadławił się
własnym wrzaskiem. Rzucając się na wszystkie strony, usiłował się uwolnić, lecz Verden trzymała
mocno i szarpała nim tak, jak pies szarpie schwytanym wężem, coraz bardziej rozrywając jego
gardło.
Młócące czerwone skrzydła wzbudziły w korytarzach wściekłe podmuchy, potem skurczyły się,
podrygując nierówno, i znieruchomiały. Verden cofnęła się i przyjrzała potężnym zwłokom,
rozłożonym w cieniu starych, kamiennych łuków.
– Reorksie – szepnęła. – Odsunęłam się w bok przed nadlatującą włócznią. Czy teraz jestem wolna?
Żelazna tarcza na jej piersi zadrżała. To oni o tym decydują – coś jej odpowiedziało. – To ich proś o
łaskę.
Przypomniała sobie o dwójce krasnoludów żlebowych, nadal uczepionych jej grzebienia. Opuściła
głowę.
– Uwolnijcie mnie – rzekła.
Glitch jeszcze przez jakiś czas tkwił kurczowo do niej przyczepiony, aż zorientował się, że całe
zamieszanie dobiegło końca.
– Dobra – odparł.
Poluźnił uchwyt, zszedł na podłogę i stanął, próbując przypomnieć sobie choć część tego, co
właśnie ujrzał. Nie był tak do końca pewien, lecz wydawało mu się, że właśnie wziął udział w
walce z czerwonym smokiem i zwyciężył! Zaczął puchnąć z dumy, po czym, uśmiechając się
szeroko i krocząc majestatycznie, dotarł do martwego smoka. Lidda poszła za nim i chwyciła go za
rękę.
– Wszystko więc ustalone – powiedziała. – My się zaraz żenić.
Spojrzał na nią z zakłopotaniem.
– My co robić?
– Nieważne – rzekła z naciskiem. – Wszystko ustalone.
– Najwyższy Bulp zabić smoka! – zarechotał, wskazując na stygnące ciało Flame’a Searclawa. –
Sławny Glitch Najprzedniejszy, Najwyższy Bulp i... i łupacz smoków! Zawołać wszystkich i
pokazać, jaki smok zabić Najwyższy Bulp!
Chciał wspiąć się na zwłoki, aby stanąć na samym ich szczycie i dać innym możliwość podziwiania
swojej osoby, lecz Lidda ściągnęła go w dół.
– Najwyższy Bulp zamierza pozwolić odejść drugi smok?
– Już pozwolić! – przypomniał jej. – Uwolnić, wyrzucić i... – Odwrócił się w stronę Verden,
marszcząc czoło. – Smok uciekać stąd szybko, a Najwyższy Bulp wystawić martwy smok na pokaz
– powiedział. – Nie potrzebować cię tu! A sio! Poszedł! Wraca później!
– Glitch już nie potrzebować smok – rzekła Lidda. – Glitch wielki łupacz smoków. Niepotrzebny

smok się tu kręcić.
– Zgadza się – przyznał. – Chyba tylko wchodzić w drogę.
Lidda przez chwilę przyglądała się Verden, a w jej oczach zabłysło coś, co wyglądało na prawdziwe
zrozumienie. Uderzyła Glitcha łokciem w żebra.
– No to dalej – rzekła. – Najwyższy Bulp powiedzieć, że smok jest wolny.
– Dobra – odparł Glitch. – Smok jest wolny! Już nie potrzebować smok! Idzie sobie! – Machnął
rozkazująco ręką. – A sio!
Ślepia Verden rozszerzyły się. Coś wewnątrz niej upadło i związanie przestało istnieć. Klątwa
została zerwana. Była wolna! Mogła robić, co tylko zechce. Może nawet pozabijać te żałosne
stworzenia, jeśli tego zapragnie. Jednak to Lidda zwróciła jej życie. Mała kobieta, krasnoludka
żlebowa, przedstawicielka najgorszych z najgorszych, dokonała aktu łaski!
Verden Leafglow odwróciła się. Gdzieś za tym korytarzem i łączącymi się z nim odnogami, za
spalonym miastem Xak Tsaroth, za Dołem, rozpościerał się świat, którego w tym życiu jeszcze nie
widziała. Był tam i czekał na jej przybycie.
Coś zaklekotało u jej stóp. Spojrzała w dół i ujrzała, że z jej piersi odpadła tarcza Reorksa.
Podniosła ją ostrożnie w szponach, odwróciła i wyciągnęła w stronę krasnoludów żlebowych.
– Zatrzymajcie to – rzekła zielona smoczyca. – Dajcie ją swoim dzieciom.
Nie spojrzała więcej za siebie. Widok Najwyższego Bulpa stojącego na zabitym smoku,
zadowolonego z siebie, aroganckiego i przekonanego, że to on osobiście pokonał wielką bestię,
przekraczał nieco wytrzymałość Verden Leafglow.
Kiedy jednak znikła za wiodącym w górę zakrętem, w jej świadomości odezwał się cichy głos,
przypominający szept żelaznego medalionu.
Włócznia widziana z boku mija cię. Lecz nadal jest włócznią, Verden Leafglow. Pewnego dnia
ponownie zobaczysz moją tarczą. Będzie ją nosił krasnolud żlebowy – najbardziej nieoczekiwany
bohater. Wówczas ujrzysz znak. Kiedy to nastąpi, będziesz mogła zadecydować, czy zechcesz
uregulować stare porachunki.
Zemsta? – zdziwiła się Verden.
Równowaga – poprawił ją żelazny głos. – Z chaosu może narodzić się porządek. Lecz najpierw
musi zaistnieć równowaga.

CZĘŚĆ DRUGA

DOLINA SUNDER

Rozdział 9

CUD NAKŁUCIA

– Przedwczoraj ktoś zrobić wszystkie te miejsca – dumał głośno Scrib, nie zważając specjalnie na
to, czy ktokolwiek w ogóle go słucha. – Skały i kapuśniaczki, listki i wzgórza, błoto i dziury... Ktoś
wszystkie stworzyć. Chyba nawet zrobić niebo. Ktoś powiedzieć „bądź, niebo” i dzięki temu być
niebo.
Otaczający go uczniowie szurali stopami, a jeden z nich warknął:
– No to co? Kto potrzebować niebo?
– Potrzeba mieć niebo – wyjaśnił z naciskiem Scrib. – Wszystkie miejsca być pod niebem. Nie być
nieba, to nie być miejsca dla miejsc pod nim.
Zachwycony swą własną logiką Scrib spojrzał zadziornie. Miał nadzieję, że ktoś w jakiś sposób
zapamięta to, co właśnie powiedział, aby on sam mógł to później usłyszeć. Wiedział, że
prawdopodobnie ponownie nie wpadnie już na tak znamienitą koncepcję.
Jak zwykle, kiedy nachodziła go ochota nauczania, Scrib stanął na podwyższeniu, otoczony przez
zebranych słuchaczy. Dzisiejszą mównicą był na wpół zakopany okrąglak na bagiennej polance,
nieopodal starych ruin Wysokich, które obecnie zamieszkiwało jego plemię. Okrąglak stanowił
znakomity wybór. Poprzednie zgromadzenie, zaledwie dzień wcześniej, szybko się rozbiegło, kiedy
okazało się, że podwyższeniem Scriba było mrowisko.
”Uczniowie” jak zwykle stanowili grupę kilkunastu krasnoludów żlebowych, którzy przyszli w to
miejsce tylko dlatego, że obecnie nie mieli nic lepszego do roboty.
Jeden z nich – muskularny młody Aghar imieniem Bron, który zwykle przejmował przywództwo
nad słynną Wielką Misą Gulaszu oraz, mgliście przypomniał sobie Scrib, związany był z kimś
ważnym – podniósł rękę.
– To wszystko się stać przedwczoraj?
– Taa – odparł Scrib, kiwając głową. – Niebo, miejsca, wszystko zrobione przedwczoraj.
– Jak dawno przedwczoraj?
Scrib w zamyśleniu wykrzywił swe zarośnięte usta.
– Dawno – stwierdził. – Przedwczoraj przed przedwczoraj. Dawno temu.
– Co być dawno temu? – spytał krasnolud o imieniu Pook i kudłatej brodzie.
– Dawno temu ktoś zrobić to wszystko – powtórzył cierpliwie Scrib. Zauważył, że zdolność
skupienia uwagi u niektórych była mniejsza aniżeli u innych.
– A kto to zrobić? – zapytał Pook.
– Ktoś – odparł z naciskiem Scrib.
– Ktoś to wszystko zrobić? – drążył pełen sceptycyzmu Bron. – Zrobić wszystko? Miejsca, niebo,
żółwie? Nawet nas?
– Taa. Ktoś.
Bron wyraźnie się zainteresował.
– Także zrobić rzeczy? Jak szczury, drzewa i kotły? I... i grzyby, i narzędzia do łupania... i smoki, i
robale?

– Taa – zapewnił go Scrib. – Zrobić wszystko, zrobić wszystkich.
– Po co?
– Nie wiedzieć – przyznał Scrib. Było to najtrudniejsze pytanie spośród wszystkich, które do tej
pory mu zadano. – To nie mieć sens, prawda?
– Ktoś całkiem głupi robić to wszystko bez powodu – zauważyła inna osoba. Była to młoda kobieta
imieniem Pert, jedna z jego stałych słuchaczek. Uczniowie przychodzili i odchodzili, a Scrib nigdy
nie miał pewności, kto i jak wielu może się pojawić, kiedy zacznie przemawiać. Uczestnictwo w
zebraniu dyskusyjnym wymagało myślenia, a myślenie u większości Agharów nie zajmowało
wysokiej lokaty na listach rzeczy do zrobienia.
Lecz Bron i Pert, którym towarzyszyła zmieniająca skład gromada innych, znajdowali się przy nim
znacznie częściej, a ich zainteresowanie czasami sprawiało Scribowi wielką przyjemność. Bycie
filozofem, i to prawdopodobnie jedynym w plemieniu Bulpów, nie licząc Wielkiego Myśliciela,
niezależnie od starań stanowiło bardzo ciężkie zadanie. Jednak bycie wyłącznie filozofem byłoby
jeszcze gorsze.
Oczywiście nie myślał o sobie jako o filozofie. Jako zwykły krasnolud żlebowy nie mógł wiedzieć,
co takie słowo oznacza ani jak je wymawiać. Z całą pewnością różnił się jednak od większości
otaczających go towarzyszy. Wydawało się, że przez całe życie zdumiewały go rzeczy, które inni
przyjmowali jako naturalne, na przykład, dlaczego ogień jest gorący, jak to jest, że upadasz, kiedy
uniesiesz jednocześnie obie nogi, czy co powoduje zły humor u solonych ślimaków.
Raz, pewnego dnia, kiedy plemię wędrowało z Tego Miejsca, które było Tym Miejscem, dopóki go
nie zmienili na obecne To Miejsce, zanim je odnaleźli, przechodzili przez stary wiszący most
łączący brzegi szerokiej otchłani. Na dnie otchłani znajdowały się ruiny porzuconych budynków.
Niegdyś mieszkali w nich Wysocy, opuścili je jednak.
Nie zamierzali się wówczas zatrzymywać. Kiedy Agharowie już byli w drodze, nie mieli zwyczaju
stawać, póki Najwyższy Bulp nie powiedział „stop”, a w tamtej chwili Najwyższy Bulp spał. Kilka
krzepkich krasnoludów żlebowych obwiązało go liną, przecisnęło przez nią drąg i w taki sposób
nosiło go, kiedy drzemał.
Jednak pod niszczejącym mostem znajdowała się rozkruszona skorupa wielkiej budowli
zwieńczonej złotą, przypominającą sztylet iglicą, której czubek niemalże dosięgał mostu.
Scrib przechylił się przez barierkę, by lepiej się przyjrzeć. W następnej chwili zwisał już ze szczytu
złotej iglicy, której szpic przebił połę jego płaszczyka z indyczej skóry, kiedy Scrib spadał.
Uratowanie Scriba zabrało im większość dnia, a Najwyższy Bulp wściekł się na niego po
przebudzeniu. Dzięki akcji ratunkowej krasnoludy zwiedziły jednak starą wioskę i znalazły wiele
dobrych tuneli i przejść wraz z bogatą populacją szkodników. Najwyższy Bulp i towarzyszący mu
stary Gandy przechadzali się i zaglądali we wszystkie zakamarki, po czym w końcu przywódca
zadecydował, że to miejsce może być równie dobrym Tym Miejscem, jak każde inne.
Jak się okazało, było to znakomite To Miejsce. Pełne dziur, do których można było czmychnąć,
oraz wody wcale nie gorszej niż w innych miejscach, w których bywali wcześniej. Zbieraczy
zadowolić mogły pobliskie pola i jaskinie, pełne zielonych i żółtych rzeczy oraz grzybów. Jedyne
niedogodności stanowiły częste burze, przechodzące co jakiś czas przez most stada Wysokich oraz

jednooki ogr, który mieszkał w pobliżu i okazał się niezbyt przyjaznym sąsiedztwem.
Biorąc jednak wszystko pod uwagę, miejsce to było całkiem dobrym Tym Miejscem, w które w
dodatku przywiodła ich nieostrożność Scriba.
Od tamtego dnia Scrib stał się odmienionym krasnoludem żlebowym. Uważał, że życie przypomina
most. Ci, którzy przekraczają go, nie przystając, by się rozejrzeć, kończą zupełnie gdzie indziej. Nie
był tak do końca pewien, co to oznacza, brzmiało jednak bardzo mądrze. A gdzie rodziła się tak
dobra i uporczywa myśl, tam mogły znajdować się podpowiedzi, w jaki sposób okiełznać inne.
Stwierdził, że to do niego należy objawienie ludowi otaczających ich cudów, a może nawet
pokazanie innym, w jaki sposób należy to czynić, żeby i on mógł czasami uciąć sobie drzemkę. W
taki oto sposób Scrib, najlepiej jak tylko potrafił, prowadził plemię Bulpów w kierunku jasności
rozumowania. Scrib został przekłuty iglicą.
– Ktoś coś zrobić – ciągnął, ignorując marną opinię Pert na temat wielkiego stwórcy. – I mieć
powód. Ktoś mieć coś na myśli. Ktoś też nas zrobić, więc i dla nas być jakiś powód. Może ten ktoś
to nasz przywódca.
– Najwyższy Bulp być nasz przywódca – zauważył Bron.
– Najwyższy Bulp naprawdę głupi – rzekła Pert.
– Utrapienie przez większy czas, a przez resztę czasu chrapać. Najwyższy Bulp być jedynie
nieprzydatny głupek.
– Taa – przyznał radośnie Bron – taki właśnie być Glitch. Glitch Najprzedniejszy. Glitch Łupacz
Smoków, mój kochany stary tata. Całkiem dobry przywódca.
– Tylko kiedy zarządzać Lady Lidda – ucięła Pert.
Niewzruszony tymi słowami Scrib wyciągnął przed siebie ręce, pokazując dłońmi odległość około
dziesięciu centymetrów.
– Najwyższy Bulp taki wielki przywódca – wyjaśnił. – Najwyższy Bulp nigdy nie robić nic poza
hałasem i bałaganem. Może ktoś jest taki przywódca – rozciągnął ręce na całą długość ramion. –
Może duży przywódca.
Jeden z uczniów potrząsnął głową.
– Jeśli my mieć taki duży przywódca, to jakim cudem ja go nigdy nie zauważyć?
– Tu mnie złapać – przyznał Scrib. Wysiłek związany z myśleniem zaczął go już męczyć.
Zadecydował, że na dziś powiedział wystarczająco dużo.
– To tyle – rzekł. – Jakieś pytania?
– Taa! – odparł Pook, podnosząc rękę. – Kiedy my zamierzać jeść?
W tym samym momencie dotarł do nich spanikowany krzyk kogoś znajdującego się nieopodal.
– Nadchodzi! Uciekać jak diabli!
Scrib zeskoczył z okrąglaka i skierował się ku schronieniu, a za nim popędziło całe zgromadzenie.
W jednej chwili polanka opustoszała, nie licząc chmury kurzu i trzech krasnoludów żlebowych –
jeden potknął się o korzeń, a dwóch potknęło się o niego. Podnieśli się i pobiegli ku kryjówce.
Bron wyjrzał ostrożnie z jamy w glinianej skarpie. Spomiędzy ścian kanionu górującego nad
zrujnowanym miastem dobiegł niski grzmot, po czym pojawili się Wysocy na koniach – zwarta
masa zakutych w zbroje ludzi, dosiadających wielkich bestii pędziła w stronę chwiejnego, starego

mostu. Były ich całe tuziny.
Schowana za plecami Brona Pert podpełzła do przodu, próbując na własne oczy zobaczyć, co się
dzieje. Wyjście zablokowały jednak jego krępe ramiona.
– Znów Wysocy? – spytała. Bron skinął głową w niewidocznym dla niej geście, gdyż nie mogła
dostrzec nawet jego głowy. Wymacała sztywną gałązkę i ukłuła go między żebrami. – Znów
Wysocy? – powtórzyła pytanie.
– Taa, Wysocy – burknął. – Jak zwykle.
– Ile? – zapytała.
– Dwa – odparł. – Przestanie już!
Dźwięk pędzących przez stary most zbrojnych odbił się dudniącym echem od ścian kanionu. Nie
trwało to jednak długo. W ciągu kilku chwil ludzie i ich konie przedostali się na drugą stronę i
znikli za południową krawędzią. Pojedynczo, trójkami i piątkami krasnoludy żlebowe wypełzały z
kryjówek leżących wzdłuż dna kanionu i powróciły do przerwanych zajęć.
Sporadyczne przejazdy uzbrojonych ludzi na koniach przez most nad ich głowami stały się
akceptowalnym zdarzeniem w Tym Miejscu. Nikt nie miał pojęcia, kim mogli być ci Wysocy ani
dlaczego galopują nad Tym Miejscem, stanowiło to jednak tylko kolejną tajemnicę w otaczającym
ich, pełnym zagadek świecie. Kiedy to nadchodziło, wszyscy wpadali w panikę i chowali się, gdzie
popadnie. Lecz gdy się kończyło, przestawali się tym martwić.
Co z oczu, to z serca – taka maksyma przyświecała krasnoludom żlebowym.
Było to jednak coś, o czym Scrib czasami rozmyślał. Pogodził się z faktem, że uzbrojone hordy
potężnych istot mogą od czasu do czasu przetoczyć się górą. Kiedy jednak zaczynało się to
powtarzać niemal każdego dnia, nic nie mógł poradzić, że go to zastanawiało. Teraz w dodatku
naszła go myśl: może ktoś powinien pójść i sprawdzić, kim są ci ludzie i jakie mają zamiary.
Prostując z determinacją ramiona, Scrib udał się na poszukiwania Gandy’ego. Może Wielki
Myśliciel wykombinuje, w jaki sposób rozwiązać tę zagadkę.
Jego wyprawa w górę kanionu skończyła się, zanim na dobre się zaczęła. Trzeci budynek w rzędzie
tych, które znajdowały się nad małym strumykiem, nadal dysponował jako takim dachem, a Glitch
Najprzedniejszy, wielki Najwyższy Bulp i Lord Protektor wszystkich ważnych osób, uczynił go
swoją kwaterą. Zwykle oznaczało to po prostu, że tam sypiał. Teraz jednak budowla stała się sceną
sporego zamieszania.
Wyglądało na to, że ktoś znalazł w tylnej części fundamentów szczelinę i wcisnął się w nią w
poszukiwaniu szczurów. Zamiast szczurów odnalazł jednak stare koryto, szerokie na zaledwie
trzydzieści centymetrów, które wchodziło głęboko w zbocze góry i pojawiało się gdzieś dalej, na
dnie otworu ściekowego.
Było to wielkie odkrycie, którego nie należało ignorować. Zebrała się wokół niego przynajmniej
połowa przedstawicieli plemienia, którzy zorganizowali tam poważne prace ziemne. Krasnoludy
żlebowe kursowały do budynku i na zewnątrz, wynosząc naręcza rozłupanych kamieni i
wygrzebanej gliny, podczas gdy ci, którzy znajdowali się wewnątrz, rozgrzebywali szczelinę, chcąc
powiększyć ją na tyle, aby gruby Najwyższy Bulp mógł przecisnąć się i zobaczyć, co jest za nią.
Nadzorujący prace Glitch Najprzedniejszy zasnął w ich trakcie i teraz leżał zwinięty w samym

progu i pochrapywał. Równe zastępy wychodzących i wchodzących górników rozpraszały się w
tym miejscu, gdyż każdy z nich zmuszony był albo przeskoczyć swego wspaniałego przywódcę,
albo po prostu wejść na niego i zejść po drugiej stronie.
Kiedy przekraczał go Scrib, Glitch odwrócił się we śnie na drugi bok. Dwóch czy trzech
przechodzących właśnie przez niego górników potknęło się o próg i wpadło na tych, którzy
znajdowali się z tyłu. Ci z kolei zderzyli się z innymi i chwilę później Scrib leżał twarzą w dół
przed wejściem do domu z kilkoma krasnoludami żlebowymi na plecach.
– A niech to – burknął, gramoląc się na nogi, gdy odzyskał swobodę ruchów. Zmierzał do
Wielkiego Myśliciela, lecz za nic w świecie nie potrafił sobie przypomnieć w jakim celu. Nie mając
w związku z tym nic lepszego do roboty, poszedł prosto do kwatery głównej. Przygotowywano tak
świeży gulasz, że część jego składników nadal się poruszała.
Jeden z pracujących w tunelu robotników odkrył żyłę pirytu, więc górnicy zmienili kierunek i
zaczęli kopać nowy szyb w poszukiwaniu połyskujących kamieni. Aby uczcić to wydarzenie, Lady
Lidda rozkazała wystawić słynną Wielką Misę Gulaszu.
Rzadko używano Wielkiej Misy Gulaszu, gdyż miała ponad sześćdziesiąt centymetrów średnicy i
zrobiona była z pojedynczej bryły żelaza. Zwykłe przestawienie jej z miejsca na miejsce wymagało
pracy dwóch lub trzech przeciętnych Agharów, bo tylko kilku z nich – z Bronem włącznie –
potrafiło przenosić misę bez większej trudności. Z tego właśnie powodu Bron zwykle zarządzał
Wielką Misą Gulaszu, a przyczynę, dla której Bron był tak niezwykle silny, mógł stanowić fakt, że
zwyczajowo to on dźwigał misę, kiedy plemię przenosiło się z jednego Tego Miejsca do innego
Tego Miejsca.
Odkrycie pirytu było jednak wyjątkową okazją, przyciągnięto więc duże, płaskie i wypełnione po
brzegi bulgoczącymi i skręcającymi się smakołykami naczynie nad palenisko.
Dwa dni później, kiedy przez stary most przewaliła się kolejna hałaśliwa horda ludzi, Scrib
przypomniał sobie o swoim pomyśle. Ktoś powinien pójść i sprawdzić, o co w tym wszystkim
chodzi. Ponownie udał się na poszukiwania Wielkiego Myśliciela.

Rozdział 10

KIEŁ ORMA

Tysiącletnia Wojna – nazwana tak od ślubowania złożonego przez byłego władcę Gelni, króla
Systole’a, który przysiągł, że jego lud prędzej będzie walczył przez tysiąc lat, aniżeli podporządkuje
się władzy Wielkiego Megaka z Tarmish – trwała dziewiąty rok, kiedy jej miejsce zajęła Wojna
Lancy.
W tych mrocznych czasach na niebie rządziły smoki, a liczne wojska przetaczały się przez
wszystkie krainy – armie ludzi, elfów, krasnoludów oraz takie, które trudno było zaklasyfikować. W
każdej krainie znaleźć można było popleczników Władców i ich smoków, zwerbowanych dla
wzmocnienia sił smokowców należących do bogini Takhisis. Jednak inni stawili czoło legionom
jaszczuropodobnych istot, stanowiących trzon armii złej bogini. Był to czas potężnych bitew, głodu
i desperacji, czas przepełniony magią i zniszczeniem. I trwało to całe lata.
W końcu jednak wojna się skończyła. Wędrowni skaldowie i bardowie w swych pieśniach ogłosili,
że pokonana Królowa Ciemności wycofała się, odwróciła się plecami do świata, który zniszczyła, i
choć tu i ówdzie nadal kręciły się smoki, to nie dokonywały już tego, co zwykły czynić w czasie
wojny.
Nastały lata zamętu, okres, podczas którego imperia powstawały i upadały niczym wyskakująca z
potoku ryba. Bandy bezdomnych, pozbawionych celu uchodźców rozpierzchły się po krainach i nic
już nigdzie nie było bezpieczne. Dzikie, fanatyczne hordy dnia poprzedniego zastąpione zostały
nowym rodzajem awanturników – oddziałami najemników gotowych walczyć dla każdego, kogo
było stać na ich usługi.
Zorganizowany obłęd w zdewastowanym świecie zastąpił chaos i zamęt. Wojna przybrała zupełnie
nowy charakter. Zarówno Tarmish, jak i Gelnia zyskały nowych władców, którzy byli całkowicie
odmienni od poprzednich królów i megaków. Podczas zamieszania, które nastąpiło po Wojnie
Lancy, obie potęgi zostały zinfiltrowane i przejęte przez obcych. W obu królestwach nadal istniały
stare dynastie, zmieniły się one jednak tylko w zwykłe marionetki.
Zdominowani przez tajemniczą postać znaną jako Lord Vulpin, obywatele Tarmish wydostali swego
zmaltretowanego Wielkiego Megaka z cuchnącej celi i ponownie wynieśli go na tron. Mieszkańcy
Gelni także zyskali nowego władcę. Chatara Kral, kobieta o niejasnej przeszłości, która przybyła z
osobistą armią najemników, okrzyknęła się regentką Gelni. Jedna rzecz pozostała jednak
niezmienna. Tarmish i Gelnia, niezależnie od tego, kto nimi rządził, uparcie nie uznawały swego
wzajemnego istnienia. Dolina Sunder ponownie stała się tym, czym była zwykle – polem bitwy.
Korzenie niezgody pomiędzy miastem Tarmish a otaczającymi je krainami sięgały pradawnych
czasów, nie znikły jednak związane z konfliktem emocje. Niewielu obcych, którzy przeszli przez tę
krainę, potrafiłoby odróżnić mieszkańców Tarmish oraz Gelni. Byli ludźmi ulepionymi z tej samej
gliny. Używali podobnych idiomów w mowie, wykonywali identyczne rytuały i wywodzili swoje
pochodzenie od tych samych przodków, choć jedni twierdzili, że drudzy nie mają do tego prawa.
Mimo że wielu z nich było spokrewnionych lub powiązanych przez małżeństwa, pozostali swymi
największymi wrogami.

Obywatele Gelni i Tarmish nie tolerowali się wzajemnie i jak zwykle nienawiść podsycali ci, którzy
mieli nadzieję na tym skorzystać. Zawsze w każdej krainie można znaleźć takich, którym konflikty
otwierały drogę do władzy i bogactwa. Za chwiejnym Wielkim Megakiem z Tarmish niczym
górujący cień stał Lord Vulpin, który maczał palce w każdej intrydze i zawsze trzymał rękę na
pulsie, marząc w swej przebiegłej głowie o imperium. Z kolei wśród mieszkańców Gelni to Chatara
Kral decydowała o ludzkich losach jako regentką małoletniego księcia Quarlsa.
Pochodzenie Vulpina i Chatary Kral było owiane tajemnicą. W sąsiednich krainach szeptano, że ci
dwoje tak naprawdę są rodzeństwem – potomkami złego Lorda Verminaarda, Smoczego Władcy z
minionej Wojny Lancy. W ich własnych królestwach nikt jednak nie wiedział ani nie odważył się
pytać, skąd każde z nich przybyło i dlaczego tutaj się pojawili. Większości wystarczało to, że
opowiadali się za starymi waśniami w regionie.
Teraz oboje szykowali się do przejęcia kontroli nad Sunder. Vulpin stał w swojej wieży, nadzorując
fortecę w Tarmish, a Chatara Kral zgromadziła armie złożone z obywateli Gelni i najemników na
wzgórzach nieopodal. Dolina od miesięcy zdawała się wstrzymywać oddech w oczekiwaniu na
starcie.
Wszyscy trwali gotowi na stanowiskach. Vulpin wykorzystał jednak ten czas. Z wielkiej wojny
pozostało wiele użytecznych artefaktów, wysłał więc swoich agentów na ich poszukiwanie.
Obecnie jeden z takich reliktów miał wkrótce dotrzeć do niego... o ile pewien mężczyzna o imieniu
Clonogh da radę przedostać się przez blokadę wojsk z Gelni.
Wśród tajnych dokumentów Krynnu znajdowała się kolekcja zwojów, niektóre bardzo stare,
nawiązujących do reliktu zwanego Viperis, Władcą Życzeń lub – najczęściej – Kłem Orma.
Niegdyś zwoje te spoczywały w kryptach Istar, przetrwały jednak kataklizm i zostały zabrane do
Neraki, a stamtąd do Palanthas. Ich ostatnią znaną lokalizacją sprzed Wojny Lancy była kamienna
krypta czarodzieja Karathisa, który poszukiwał nieśmiertelności, obdarzając magicznymi mocami
ambitnych ludzi w zamian za część ich życia.
Zwoje znikły, kiedy Karathis został zamordowany przez jednego ze swoich klientów, lecz ich
zawartość znana była akolitom czarodzieja. Wspominali oni o Kle Orma.
Powiada się, że kieł spełnia życzenia, ale tylko prawdziwie niewinnych ludzi. Czyniąc zadość ich
woli, jednocześnie sprowadza na osoby wypowiadające życzenia zagładę.
Powiada się, że Kieł Orma nie umarł, a jedynie śpi, gdyż nadal istnieje więź między nim a jego
pierwotnym właścicielem. Przebudzony relikt ciągle wysyła swój stary sygnał, a w jakimś
niepojętym wymiarze istota, do której należał, wciąż go poszukuje.
Mężczyzna zwany Graywingiem przeczołgał się cicho od głazu do rozpadliny, zbliżając się do
stromizny gładkiego granitu, która stanowiła wierzchołek potrzaskanej grani. Skierował wszystkie
zmysły ku wietrznemu szczytowi, nie pomijając niczego po drodze, nasłuchując szeptów wiejącego
wiatru i krzyków latających wysoko w górze drapieżnych ptaków, a jego nozdrza węszyły, tropiąc
nawet najdelikatniejszą woń, która zdradziłaby obecność wroga.
Tak drobiazgowe poszukiwania nie były dla Graywinga żadną nowością. Przeżył dotąd właśnie
dlatego, że wiedział, kto lub co znajduje się w pobliżu, zanim ten ktoś lub to coś zdołało odkryć
jego obecność. Jako potomek Cobarów z równin pełnoletność osiągnął, walcząc z żołnierzami

Imperium na równinach na wschód od gór Kharolis, po czym udał się wraz z Falconem
Whitefeatherem i elfem Pirouenne’em, by zaatakować Fe-Tateen.
Częściowo za sprawą swych umiejętności walki partyzanckiej, lecz głównie – w jego przekonaniu –
dzięki zwykłemu szczęściu Graywing awansował do stopnia kapitana wojsk najeźdźczych armii z
Palanthas w Throt-Akaan.
Wówczas wojna ta – rozwiązawszy wiele konfliktów w wielkich północnych krainach – skończyła
się, a Graywing, podobnie jak tysiące innych doświadczonych jedynie w walkach, zmuszony był
szukać pracy jako samotny najemnik. Rzezi wielkiego konfliktu towarzyszyły setki pomniejszych
wojen, co dawało wiele okazji do zatrudnienia. Ludzie, których znał od lat, teraz spotykali się na
licznych polach bitew, usiłując pozabijać się wzajemnie w zamian za żołdy wypłacane przez
niewielkie królestwa.
Na szczęście nadal mogę sam decydować o mojej pracy, pomyślał.
Mimo wszystko wizja walki za pieniądze nigdy go nie pociągała. Tak jak obecnie na życie zarabiał
jako przewodnik oraz ochrona podróżnych.
Kiedy znalazł się u szczytu grani, podczołgał się do krawędzi kamiennej odkrywki i wyjrzał za nią.
Rozciągała się przed nim szeroka, żyzna dolina, która powinna być pełna dojrzewających pól i
bogatych w owoce sadów. Zamiast tego aż po horyzont na niższych jej stokach snuły się smugi
dymu z setek odrębnych ognisk, przy których bezczynnie siedziały niewielkie grupy uzbrojonych
mężczyzn, oczekujących na rozkazy. W oddali na wzgórzu wznosiła się przysadzista forteca, nad
którą także unosił się dym oczekiwania.
Gęsta, jedwabista broda Graywinga poruszyła się, kiedy jego wargi wykrzywił szyderczy uśmiech.
Wkrótce dolina spłynie krwią, głównie krwią wojowników niezwiązanych osobiście z konfliktem,
jaki się tutaj rozwinął. Ci, którzy się tu wykrwawią i zginą, w większości są takimi ludźmi jak on
sam, weteranami znającymi się jedynie na wojnie i broni, gotowymi umrzeć za kilka monet.
Przyglądał się temu widokowi przez dłuższą chwilę, a jego wyćwiczone oczy poszukiwały
bezpiecznej drogi między kordonami zbrojnych. Następnie wycofał się, odwrócił i spojrzał na
własne ślady. Ponownie jego usta wykrzywiły się w szyderczym uśmiechu. Jego zleceniodawca
oczywiście był w to wszystko zamieszany. Jak zrozumiał, Clonogh pełnił funkcję swego rodzaju
posłańca. Celem jego drogi była właśnie ta forteca, a do Graywinga należało bezpieczne
przeprowadzenie jego oraz tajemnicy, którą ze sobą niósł.
Nie chciał nic na ten temat wiedzieć, a jedynie zakończyć swoją pracę. Coś w zachowaniu posłańca
przyprawiało go o dreszcze. Graywing nie miał pojęcia, czy chodziło o jego tajemniczy sposób
bycia – jak u łasicy skradającej się ku swej ofierze, nigdy frontalnie, zawsze pod pewnym
zwodniczym kątem – czy też fakt, że chował twarz pod kapturem ciemnej szaty, a może
gwałtowność i nerwowość, z jaką strzegł tego swojego skórzanego woreczka uwiązanego do
ramienia.
Clonogh przypominał relikt z innej epoki – zapomnianych, szalonych czasów, kiedy czarodzieje
byli na wyciągnięcie ręki, a na Krynnie szerzyła się magia.
Graywing nie miał pojęcia, czy Clonogh mógł być zamaskowanym czarodziejem, lecz było w tym
mężczyźnie coś, co jeżyło mu włosy na karku.

W żaden sposób nie zależało mu na Clonoghu. Będzie rad, kiedy tylko pozbędzie się go po
zakończeniu przeprawy.
Wrócił ostrożnie do rozpadliny, w której zostawił swojego zleceniodawcę.
– Istnieje przejście między kordonami – rzekł – lecz nie jest to łatwa droga. Są tam strażnicy i tuzin
miejsc, w których można będzie nas odkryć. A gdyby doszło do walki, jesteś uzbrojony?
– Ty jesteś uzbrojony. – Zakapturzona postać wskazała długie ostrze wystające zza ramienia
Graywinga. – Płacę ci za twoje umiejętności i za twój miecz – rzekł Clonogh, a jego twarz stała się
cieniem cieni. – Jesteś moim przewodnikiem i ochroną.
– Aha – warknął Graywing. – Czyli jeśli wpakujemy się w kłopoty, wszystko spada na mnie. Tak
mam to rozumieć?
– Płacę ci wystarczająco dużo – mruknął Clonogh. Podniósł swoją laskę: elegancki, krótki drąg z
kości słoniowej ze skomplikowanym zdobieniem, lekko zakrzywiony i delikatnie zwężający się, po
czym wstał, przyciskając do siebie łokciem skórzany woreczek. – Oczekuję, że wypełnisz swoje
zadanie.

Rozdział 11

ROZKAZ

Kwatera główna Jego Zarozumiałości Glitcha Najprzedniejszego, Najwyższego Bulpa z Wyboru i
Lorda Protektora Tego Miejsca oraz Każdego Innego Miejsca, Jakie Zdarzyło Mu Się Zauważyć nie
nadawała się już do zamieszkania z powodu rozległych prac prowadzonych przy wydobyciu pirytu,
władca przeniósł więc swą salę tronową do opuszczonej jaskini schowanej za smukłą wieżą Tego
Miejsca. Drzemał właśnie w swej obszernej siedzibie, kiedy Scrib przyprowadził Brona w
charakterze ochotnika do pracy.
Nie był to bynajmniej pomysł Brona. Prawdę mówiąc, nie miał on nawet koncepcji, co to za
pomysł. Scrib odszukał go i powiedział: „Chodź, my pójść zobaczyć Najwyższy Bulp”, a Bron
usłużnie podążył za nim.
Wyprawa na dno zbiornika była nieco męcząca, gdyż główne wejście – kamienne stopnie, wiodące
spiralnie w dół wokół szybu – tymczasowo zostało zablokowane przez gromady krasnoludów
żlebowych wynoszących naręcza gruzu. Usuwały one ze świecących bryłek zanieczyszczenia,
uderzając w nie kamieniami oraz zrzucając gruz ze ścian i chwytając go na dole, kiedy błyszczący
piryt oddzielił się już od kamienia.
Bron wybrał więc bezpośrednią ścieżkę, prosto w dół przyprawiającej o zawroty głowy ściany.
Scrib dwukrotnie stracił równowagę na ścianie, lecz za każdym razem Bron zdołał go złapać. Za
drugim razem muskularny Aghar zarzucił sobie nauczyciela na ramię i niósł go przez resztę drogi.
Pomrukujący i wijący się na wszystkie strony Scrib nadal zwisał z jego ramienia, kiedy znalazł się
w czcigodnej obecności Glitcha Najprzedniejszego. Glitch spał mocno i zaczynał chrapać. Bron z
szacunkiem przepchnął się przez tłum zbierających piryt krasnoludów żlebowych i kopnął piasek w
twarz ojca, by go obudzić. Najwyższy Bulp parsknął, naburmuszony otworzył oczy i podniósł
głowę.
– Co ty chcieć, tata? – spytał Bron.
– Chcieć? – Glitch zamrugał oczami i zerknął z ukosa. – Ja?
– Taa, ty. Czego chcieć?
– Puści moja stopa! – syknął Scrib za plecami Brona, wisząc głową w dół w silnym uchwycie
krasnoluda żlebowego. – Puści!
– Chyba chcieć gulasz – zdecydował Najwyższy Bulp. – I może trochę pieczonego ślimaka.
– Dobra – odparł Bron. Odwrócił się, a Scrib odbił się od jego pleców.
– My nie po to przyjść! – zawołał. – Chodź, Bron! Mieć się stawić na służba, nie na gulasz!
Zmieszany Bron zatrzymał się i puścił Scriba, który grzmotnął głową o pokryte piaskiem, kamienne
podłoże. Bron odwrócił się i spojrzał na niego.
– Stawić na służba? Jaka służba?
Kręcąca się w pobliżu Lady Lidda usłyszała wymianę zdań i poszła po gulasz dla Glitcha. Jeśli
Najwyższy Bulp nie dostawał gulaszu, kiedy o niego prosił, wpadał w zły humor.
– Najwyższy Bulp potrzebować zwiadowca – rzekł Scrib, gramoląc się na nogi.
Glitch ponownie zamrugał oczami.

– Ja? A po co?
– Do zobaczenia, po co Wysocy ciągle łazić nad To Miejsce, tam na górze – przypomniał Scrib
swemu panu i władcy. – Słucha mnie, głupi!
– Och – mruknął rozważnie Glitch. Nie miał najmniejszego pojęcia, o co Scribowi chodziło.
– To proste – oznajmił Bron swemu nauczycielowi. – Wysocy chodzić tamtędy, bo tam być most.
– Wysocy coś knuć! – rzekł Scrib. – Trzeba się dowiedzieć co.
– Jak?
– Co?
– Jak się dowiedzieć co?
– Co się jak dowiedzieć? – spytał Glitch.
– Ktoś pójść i zobaczyć – wyjaśnił Bronowi Scrib.
– Och. – Bron podrapał się w głowę i skinął. – Dobra. Ktoś pójść i zobaczyć.
– Co pójść zobaczyć? – dopytywał się Glitch.
– Nie ja. – Scrib gwałtownie potrząsnął głową.
– Bron pójść.
– Dlaczego ja?
– A dlaczego nie?
– Dlaczego nie co? – zagrzmiał Glitch, a wszystkie zgromadzone w pobliżu krasnoludy żlebowe
przerwały pracę.
– Dlaczego Bron nie pójść popatrzeć na Wysokich? – wyjaśnił Scrib. – Najwyższy Bulp powiedzieć
iść popatrzeć na Wysokich, co tam się dziać. Prawda, Najwyższy Bulp?
– Prawda – odparł Glitch, kiwając głową. – Dlaczego?
– Ktoś musieć pójść – naciskał Scrib. – Najwyższy Bulp powiedzieć, że to Bron pójść. Prawda?
– Prawda. Bron pójść popatrzeć na Wysokich.
– Już widział Wysokich – przypomniał mu Bron.
– Cały czas ich widzieć na most.
– Ale gdzie oni iść? – Scrib robił się już czerwony na twarzy.
– Nie wiedzieć – odparł Bron. – Ja pójść i zobaczyć?
Glitch miał już dosyć.
– Iść zobaczyć, gdzie Wysocy chodzić! – rozkazał.
– Dobra – odrzekł Bron.
– Dobra – odpowiedziało kilka innych głosów. Bron poszedł w kierunku ściany zbiornika, a wraz z
nim tuziny krasnoludów żlebowych. Ci, którzy dotarli na górę za pierwszym razem, wyruszyli w
stronę przeciwległej ściany kanionu i znajdujących się za nim miejsc. Mieli ze sobą tylko to, co
zdążyli zabrać, kiedy nadszedł rozkaz do wymarszu: torbę grzybów, banię, kilka kamieni, martwą
jaszczurkę, zapasowy but i kilka innych drobiazgów.
Ci, którym nie udało się wejść na górę, zapomnieli po prostu o całej sprawie i znaleźli sobie inne
zajęcie.
Przy strumyku poniżej Tego Miejsca Bron i jego towarzysze minęli grupkę kobiet, które zajmowały
się myciem. Myto wiele różnych przyborów, narzędzi, niemowląt i odzieży, a Wielki Myśliciel

głośno protestował, gdy kilka kobiet szorowało go i zanurzało. Gandy był bardzo stary i bardzo
mądry, a kobiety wzięły na siebie obowiązek wykąpania go od czasu do czasu niezależnie od tego,
czy było to akurat konieczne.
W grupie zajmującej się praniem odzieży znajdowała się Pert. Kiedy spostrzegła Brona, upuściła
część tkanin, które szorowała, po czym podniosła się na nogi. Porzucone ubranie popłynęło w dół
strumienia.
– Gdzie Bron iść? – spytała.
– Popatrzeć na Wysokich. – Bron wskazał na wschód. – Najwyższy Bulp rozkazać, żeby iść i
popatrzeć, dokąd oni chodzić.
– Dlaczego?
– Nie wiedzieć – odparł, wzruszając ramionami. – Najwyższy Bulp sam za bardzo nie wiedzieć.
– Najwyższy Bulp za bardzo nic nie wiedzieć – zauważyła.
– Racja – rzekł. – Miłego dnia.
Rzekłszy to, wszedł do strumyka i skierował się na drugi brzeg. Potok był w środkowej części
dosyć głęboki i paru dzielnych towarzyszy Brona popłynęło w dół, szamocząc się w poszukiwaniu
miejsca, w którym mogliby wyjść na brzeg. Kiedy jednak Bron dotarł do przeciwległego brzegu,
nadal miał kilku krasnoludów ze sobą. Wspiął się więc w tym miejscu na ścianę kanionu i wyruszył
na przełaj w stronę drogi odchodzącej od mostu. W oddali znajdowały się niskie szczyty, a za nimi
nieco wyższe pasmo.
Większość z nich nie miała pojęcia, dokąd zmierzają i żaden z nich nie wiedział, w jakim celu,
wszyscy byli jednak prawdziwymi krasnoludami żlebowymi. Kiedy już wyruszali w podróż, szli w
określonym kierunku tak długo, aż ktoś nie nakazał się zatrzymać albo nie natrafili na coś
ciekawszego po drodze. Największą siłą napędzającą każdego Aghara była zwykła bezwładność.
Noc spędzili w płytkiej jaskini. Przygotowali sobie posiłek z jednej mizernej jaszczurki oraz
rozmaitych korzonków i jagód, jakie zebrali po drodze.
– My być całkiem niezła grupa zwiadowcza, Bron. Dużo tu nas – rzekł jeden z nich o imieniu Tag.
– Taa – zgodził się Bron. – Dwa.
– Dokąd my iść? – zastanawiał się Tag.
– Popatrzeć na Wysokich – wyjaśnił Bron. – Ktoś widzieć jakichś Wysokich?
– Ostatnio nie – odparło kilku z nich.
– Cóż, więc szukać dalej. – Żując korzeń, Bron zmarszczył czoło. – Trzeba nam szczura – zamyślił
się. – Można by zrobić gulasz ze szczura.
– Ja widział szczura – powiedział jeden z nich. – Ale nie mógł go złapać. Potrzeba narzędzia do
łupania.
– Może my gdzieś znaleźć narzędzie do łupania – stwierdził Bron. Rozwiązawszy tę kwestię,
położył się, umościł wygodnie i zasnął.

Rozdział 12

NARZĘDZIE DO ŁUPANIA

Dartimien Kot uniósł odrobinę głowę, kiedy z korony odległego o czterysta metrów drzewa
poderwały się ptaki. Zamaskowany w wysokich zaroślach i na tyle niewidzialny, jak tylko
niewidzialny może stać się człowiek bez użycia magii, bacznie przyglądał się górującym nieopodal
zboczom, poruszając jedynie gałkami oczu. Z kryjówki w powalonym pniu drzewa wyszedł rudy
lis, zastrzygł dużymi uszami i znieruchomiał, badając oczami i nosem otoczenie. Stwierdziwszy z
zadowoleniem, że jest sam, przemknął w odległości kilkudziesięciu centymetrów obok ukrytego
człowieka, nieświadom jego obecności.
Dartimien zauważył przebiegającego lisa. Widział wszystko, począwszy od najlżejszego drżenia
sosnowych igiełek, a skończywszy na kołującym wysoko na niebie jastrzębiu. Nie interesowały go
jednak lisy, jastrzębie i sosny. Szukał ludzi, których obecność właśnie zdradziły mu podrywające się
do lotu ptaki.
Delikatnym ruchem ręki zasygnalizował czwórce ukrytych za jego plecami gelniańskich zabójców,
żeby byli czujni i bezgłośni jednocześnie. Ofiara znajdowała się blisko.
Dartimien Kot był znakomity w tym, co robił. Wychował się w spływających ściekami, cuchnących
zaułkach Południowego Daltigoth i zyskał swój przydomek, jeszcze zanim skończył osiem lat.
Niczym głodny kot, doskonale znał każdą boczną alejkę i przejście, każdy kanał i stertę śmieci oraz
każdą obluzowaną okiennicę i uszkodzony zamek w zasięgu półtora kilometra. Pomimo
towarzyszącego mu w dzieciństwie głodu, był zwinny i szybki, a do tego przebiegły i nieuchwytny
jak bezpański kot, dlatego takie nadano mu przezwisko.
Jego umiejętności rozwinęły się w Ergoth, kiedy służył jako myśliwy w dzikich ostępach Bal-
Maire, i jeszcze przed nastaniem Wielkiego Zamętu został pierwszym kandydatem na stanowisko
nocnego zwiadowcy w Legionie Caergoth.
Obecnie, podobnie jak wielu innych, którzy stworzyli niemal bractwo najemników, robił to, co
potrafił najlepiej, by przeżyć. Był Dartimienem Kotem – łowcą. Polował.
Jak zdołał wywnioskować, Tarmishanie – ci, którzy znajdowali się w cytadeli w dolinie – odnaleźli
coś, co miało im pomóc w zwycięstwie nad siłami Gelni. Pogłoski mówiły o wielkim, magicznym
artefakcie. Cokolwiek to było, niecierpliwie tego oczekiwali. Lecz zanim ten przedmiot dotrze do
cytadeli, najpierw musi przedostać się przez gelniańską blokadę. Celem zabójców było wytropienie
kuriera i powstrzymanie go. Dartimien miał za zadanie ich wspomóc.
Ile dróg prowadziło do Doliny Sunder? Przypuszczał, że siedem lub osiem. Z tego wniosek, że inne
grupy łowców musiały czaić się na każdej ze ścieżek, a w każdym zespole zapewne znajdował się
ktoś mu podobny, kto był oczami i uszami pozostałych. W ogóle go to jednak nie obchodziło. Ta
droga należała do niego, a ptaki powiedziały mu, że znajduje się we właściwym miejscu. W ciągu
kilku minut spodziewał się ujrzeć ruch na leżącym bezpośrednio nad nim zakręcie i wówczas
przekona się, z iloma przeciwnikami będą musieli się rozprawić. Dowie się także, czy mają ze sobą
zwierzęta juczne, a dzięki temu zorientuje się, gdzie i kiedy przejdą.
Czekał, licząc uderzenia serca, i wówczas w górze dostrzegł poruszenie – dokładnie tam, gdzie się

tego spodziewał. Ruch ustał w ciągu jednej sekundy, lecz Dartimien Kot zobaczył tyle, ile
potrzebował. Wycofał się z zarośli i odwrócił.
– Dwóch – rzucił. – Obaj poruszają się pieszo. Żadnej eskorty, żadnych zwierząt. Chodźcie za mną,
ale cicho, jeśli potraficie! Pokażę wam, gdzie powinniście na nich czekać.
– A ty gdzie będziesz? – spytał weteran o pooranej bliznami twarzy. Podobnie jak inni, jak
większość ludzi Chatary Kral, wyglądał niestosownie w barwach Gelni, które miał na sobie. – Czy
możemy liczyć na te twoje sztylety, żeby...
– Na nic nie liczcie – uciął Dartimien. – Podjąłem się zadania doprowadzenia was do kuriera. To
wszystko. To, co się z nim stanie, nie jest już moim zmartwieniem. A teraz wynagrodzenie.
– Jeszcze go nie złapaliśmy – rzekł Gelnianin. – Dostaniesz swoją zapłatę po skończonej robocie.
– Dostanę swoją zapłatę w tej chwili – mruknął Kot. – Jeśli mi nie ufacie, nie powinniście byli mnie
zatrudniać.
– Więc równie dobrze, do diaska, możesz zaufać nam!
– Nie. Nie mogę – odparł Dartimien, uśmiechając się. – I dobrze o tym wiecie.
Mamrocząc przekleństwo, Gelnianin rzucił mu pod nogi garść grotów. Były to znakomite
krasnoludzkie ostrza, wykonane z hartowanej niklowej stali i stanowiły lepszą walutę niż należące
do jakiegokolwiek królestwa monety. Dartimien podniósł je, przeliczył i schował.
– Zgodnie z umową – rzekł. – A teraz chodźcie za mną. Nie dostaniecie ode mnie kuriera, ale
pokażę wam, gdzie sami możecie go schwytać.

Na prowadzącej w dół ścieżce, wiodącej do Doliny Sunder, Graywing nakazał błyskawicznie
zatrzymać się, po czym sam podpełzł do przodu, by mieć widok na rozciągający się przed nimi
teren. Dróżka wiła się ku dołowi i co jakiś czas nikła na skraju lasu, tak więc tylko co któryś zakręt
był widoczny i wskazywał jej ogólny kierunek.
Oba zbocza zapełnione były Gelnianami. Unoszące się w niebo dymy z ognisk przypominały
sztandary, a Graywing wiedział, że pojawiły się dodatkowe obozowiska. Blokada Tarmish
wzmocniona została niezliczonymi wojownikami wszelkiej maści, którzy zostali zwerbowani przez
Gelnię. Widział część z nich na drogach wiodących ku dolinie. Były wśród nich niewielkie bandy
wymalowanych szabrowników uzbrojonych w swe śmiercionośne, zakończone piórami strzałki,
łucznicy z Abanasinii, dzierżący miecze i maczugi wojownicy z Estwilde i Nordmaaru, małe
formacje piechoty z Neraki, konnica tuzina plemion z równin, a pośród nich wszystkich tu i ówdzie
pojawiała się solamnijska ciężka kawaleria, zakuta w zbroje o krzykliwych barwach i uzbrojona w
lance. Niektórzy wciąż mieli na sobie oznaki rycerskie, teraz jednak w związku z okolicznościami
ich kodeks został zredukowany do jedynej, prawdziwej zasady: przeżyć za wszelką cenę.
W Solamnii nadal istniały zakony rycerskie, nie miały jednak pełnej obsady. Większość „rycerzy”
obecnie parała się walką za pieniądze.
Graywing przyjrzał się dymowi i dzięki temu poznał lokalizację wojsk, lecz to nie ci, których
widział, napawali go niepokojem. Martwił się tymi, których nie dostrzegł, lecz którzy z całą
pewnością tam byli – gelniańskimi zwiadowcami i zabójcami, leżącymi w ukryciu i czekającymi na
każdego, kto odważy się przemknąć między obozami.

Wysoki i zwinny Graywing, przyodziany w spodnie z koźlej skóry i miękkie buty, z przytroczonym
na plecach wspaniałym mieczem, którego rękojeść sterczała mu znad ramienia, stanowił idealny
wizerunek wojownika Cobarów. Brakowało mu jedynie konia.
Obraz ten nie był zwodniczy. Bystrym wzrokiem mieszkańca równin badał ścieżkę przed sobą i
znał tajemnice, które kryła.
Kiedy znajdą się na otwartym dnie doliny, miną blokadę. Z tamtego miejsca już tylko szybkie nogi i
odrobina szczęścia doprowadzą ich do tarmishańskiej twierdzy. Dopóki jednak pozostawali na
zboczach, wymagana była pełna koncentracja.
Tam, jego wzrok spoczął na zalesionym wzniesieniu, rzucającym cień na ścieżkę, tam i tam... Jeśli
w pobliżu kryli się zabójcy, to istniała szansa, że czekali w tych właśnie miejscach.
Wyeliminował najbardziej prawdopodobne lokalizacje zasadzek. Gelnianie wiedzieli, że Tarmish
oczekuje na pomoc z zewnątrz, i zakładali, że ktoś taki jak on – ktoś dorównujący ich najlepszym
najemnikom – będzie wśród tych, którzy postarają się przedostać. W związku z tym miejsce
zasadzki z pewnością wybrał specjalista.
Jego oczy zwęziły się, kiedy spostrzegł odległy o czterysta metrów nawis – niewinnie wyglądające,
niewielkie wzniesienie tuż nad ścieżką, tak niskie i nieszkodliwe, że nikt nie spodziewałby się tam
żadnej zasadzki. Jeśli czekali na nich zabójcy, to ukryli się w tamtym właśnie miejscu.
Przywoławszy Clonogha, Graywing skierował się w dół ścieżki. Zakapturzony kurier trzymał się
blisko niego. Swoją laskę z kości słoniowej na rozkaz Graywinga schował za pasem. Jej ciche
stukanie mogło zaalarmować wrogów z odległości kilkuset metrów.
Graywing zerknął na swojego zleceniodawcę, kiedy ścieżka zakręcała wokół szczytu zalesionego
wystepu. Co tam chowasz w tym woreczku, Clonoghu, zastanawiał się. Cóż takiego niesiesz, co jest
warte zaryzykowania twojego i mojego życia?
U szczytu skały Graywing dał znak i zszedł z dróżki wraz z Clonoghiem. Zbocze było gęsto
zalesione, przemykali więc od drzewa do drzewa, kierując się w dół. Nagle Graywing
znieruchomiał i zatrzymał Clonogha gwałtownym uniesieniem ręki. Tuż po jego lewej stronie liście
poruszały się lekko i rytmicznie. Było to delikatne i powtarzające się drżenie, przypominające
oddychanie człowieka.
Byli tam, ukryci tuż przy ścieżce, a ich „specjalista” to prawdziwy ekspert w tej dziedzinie. Ktoś
dysponujący odrobinę mniej wyostrzonymi zmysłami niż Graywing nigdy by ich nie odnalazł.
Nie poruszając niczym poza oczami i nozdrzami, Graywing naliczył czterech. Liczba ta zmartwiła
go trochę. Coś mu mówiło, że powinno ich być pięciu, znalazł jednak tylko czterech. Gelnianie
patrzyli w innym kierunku, przyglądając się ścieżce wiodącej pod nawisem, i byli o wiele za blisko!
Najbliższy ze schowanych zabójców, tak zakamuflowany, że jedynie oddech zdradził jego
obecność, znajdował się nie dalej niż dwa długie kroki od miejsca, w którym przykucnął Graywing.
Bezszelestnie przysunął się do skulonego Clonogha i dobył miecza. W tej samej chwili Clonogh
pośliznął się. Kiedy balansował ciałem, usiłując złapać równowagę, zagrzechotały kamienie i
rozpętało się piekło.

Niczym kot, którego imię nosił, Dartimien bez większego wysiłku wtopił się w otoczenie.

Przykucnąwszy na krawędzi nawisu, wyglądał jak część skały, która znajdowała się za jego
plecami. Nieruchomy niczym liść w bezwietrzny dzień, obserwował ścieżkę i liczył uderzenia
serca. Kurierzy powinni już pojawić się w polu widzenia, powinni już znajdować się na łasce
gelniańskich zabójców, jednak czas mijał i nikt się nie pokazał.
Zamierzał dać im jeszcze minutę, lecz nagłe przeczucie – niczym dodatkowy zmysł, którym zawsze
dysponował – podniosło mu włosy na karku. Ofiara w jakiś sposób przechytrzyła drapieżnika.
Kurierów tam nie było! Mrużąc oczy, odwrócił się i dostrzegł ich kilka metrów dalej za swymi
plecami. Wydawszy z siebie warkot, odwrócił się w miejscu, a kiedy wstał, w jego dłoniach
pojawiły się sztylety. Gdy się poruszył, zabójcy także się odwrócili.
Pierwszy ruch był tak szybki, że nawet Dartimien ledwie go dostrzegł. Jeden z kurierów – wysoki
mężczyzna o jasnej brodzie z piórami wczepionymi we włosy po jednej stronie – skoczył do
przodu, a jego miecz wykonał w powietrzu śmiertelny łuk i pierwszy z Gelnian przewrócił się,
tryskając posoką z pozbawionej głowy szyi. Zanim pozostali zdążyli zareagować, padł drugi z nich,
rozpłatany cięciem z obrotu. Dwóch zaczęło się wycofywać, podniosło się i dobyło błyszczących
ostrzy, kiedy wojownik w koźlej skórze zawirował, wpadł między nich i ponownie zaatakował.
Jeden z Gelnian upadł. Ostatni wycofał się pospiesznie, potknął o własne nogi, po czym odwrócił
się i pobiegł.
Dartimien uniósł jeden ze sztyletów, szykując się do rzutu, lecz powstrzymał się.
– To nie jest moja walka – mruknął, wracając ku schronieniu.
Graywing widział upadającego trzeciego zabójcę i odwrócił się, by zaatakować czwartego. Strach
jednak dodał mężczyźnie skrzydeł. Skoczył do tyłu, uniknął świszczącego miecza, odwrócił się i
niemalże pofrunął z nawisu na ścieżkę w dole, po czym pognał w kierunku zarośli. Za chwilę
zniknie, podnosząc alarm i w niedługim czasie zostaną otoczeni przez wroga.
Graywing obrócił się, zobaczył Clonogha, który nadal próbował złapać równowagę, po czym
wyrwał mu zza pasa laskę z kości słoniowej. Usłyszał, jak Clonogh nabiera powietrza do krzyku, i
w jednej chwili zadziałał. Laska z kości słoniowej była mocna i dość ciężka. Nie mając czasu, aby
dokładnie wymierzyć, Graywing cisnął ją. Świsnęła w powietrzu, błysnęła na moment w słońcu i
grzmotnęła w czaszkę uciekającego zabójcy. Mężczyzna zwalił się na ziemię twarzą w dół, a laska
odbiła się i znikła gdzieś w poszyciu leśnym.
– Nie! – pisnął Clonogh.
– Mam cię – mruknął Graywing. Następnie bezceremonialnie schował miecz, podniósł swego
zleceniodawcę niczym worek ziarna i pobiegł w dół ścieżki. Gdzieś tam wciąż krył się piąty
mężczyzna, a Graywing nie zamierzał być w pobliżu, kiedy tamten się zorientuje, co przydarzyło
się jego towarzyszom. Przeczucie podpowiadało mu, że ten ostatni był ich „ekspertem” i innego
pokroju człowiekiem aniżeli jego martwi kompani. Nietrudno było sobie z nimi poradzić.
Pokonanie tamtego zabrałoby znacznie więcej czasu, którego już nie mieli.
Graywing przemykał między migoczącym blaskiem słońca a cieniami, pozwalając, by zbocze
ułatwiało mu zejście. Potrzebował tylko kilku kroków, by przemierzyć sześciometrowe odcinki, a
wiatr śpiewał mu w uszach. Na plecach słyszał przeraźliwe zawodzenie Clonogha, które nikło
gdzieś za nimi.

Biegł przez około pół kilometra, potem kolejne pół, aż zbocze pod jego stopami zmieniło się w
równinę. Wyprysnął zza linii drzew w kłujące zarośla i na pola uprawne. Zwolnił tempo dopiero
wówczas, gdy znaleźli się poza zasięgiem strzał.
W końcu, gdy upewnił się, że są bezpieczni, zatrzymał się i postawił Clonogha na niepewne jeszcze
nogi. Szata mężczyzny opadła do tyłu, ukazując całkowicie łysą głowę oraz pomarszczoną,
pozbawioną zarostu twarz, teraz wykrzywioną gniewem.
– Ty głupcze! – wrzasnął na niego Clonogh. – Ty kretyński, głupi barbarzyńco! Zrujnowałeś mnie!
Graywing przez chwilę wpatrywał się w niego bez słowa, po czym jego oczy zwęziły się.
– Uratowałem twoje życie! – warknął. – I twój skarb! – Wskazał odruchowo skórzany woreczek,
który nadal wisiał w poprzek piersi odzianego w szatę mężczyzny. – Ja...
– Idiota! – pisnął Clonogh. – Wszystko zniszczyłeś! Miałem za zadanie dostarczyć Lordowi
Vulpinowi Kieł Orma. A teraz go już nie ma!
– Nadal nosisz go ze sobą. – Graywing wskazał zapieczętowany, skórzany woreczek, zastanawiając
się jednocześnie, czy ten człowiek postradał zmysły. – Tkwi bezpiecznie w twoim woreczku.
– Barbarzyńca! – zawył Clonogh, tupiąc z wściekłości. – W tym woreczku? Nic w nim nie ma! To
był podstęp! Kieł Orma został tam! Ty... wyrzuciłeś go!
– Wyrzuciłem... masz na myśli twoją laskę?
– Laska! – Głos Clonogha przeszedł już niemal w bełkot. – To nie była laska! To był Kieł Orma,
jeden z najpotężniejszych reliktów na tym żałosnym świecie!
Wraz z nastaniem granatowego wieczoru Graywing samotnie wspinał się na wzgórze, na objęte
blokadą pagórki otaczające Dolinę Sunder. Poruszając się niczym cień, odnalazł swoją wcześniejszą
drogę i ruszył ku miejscu nieudanej zasadzki. Widział przed sobą skalny nawis, na którym
przyczaili się zabójcy, w tej chwili nie było tam jednak żadnego znaku wskazującego na to, że
cokolwiek się wydarzyło. Ciała znikły, a ścieżka pozostała nietknięta.
Wyostrzając każdy zmysł do granic, przemykał od osłony do osłony i rozglądał się bacznie. Nagle
kilka metrów przed nim, w miejscu, gdzie jeszcze przed chwilą nikogo nie było, zza drzewa
niedbale wychyliła się smukła, ubrana na ciemno postać. Kiedy Graywing wyprężył się i położył
dłoń na rękojeści miecza, mężczyzna wyprostował się i ruszył w jego stronę.
– Nie masz co szukać – odezwał się przyjemnym, melodyjnym głosem. – Ja już próbowałem
znaleźć. Nie ma go.
Graywing zerknął z ukosa, odnosząc przez moment wrażenie, że patrzy na ducha.
– Dartimien? – szepnął.
– Oczywiście, że Dartimien – uśmiechnął się tamten. – Tak mam na imię. Upłynęło już sporo czasu,
Graywingu, choć jak widzę, twoja zręczność w posługiwaniu się dużym ostrzem nie zmniejszyła się
ani odrobinę. Zostawiłeś tutaj nie lada bałagan. Wszystko dookoła spływało krwią. Zamaskowanie
tych śladów zajęło mi dobrą godzinę.
– Dartimien – powtórzył Graywing. – Sądziłem, że zginąłeś w Nerace.
– Tak samo myślały te gobliny. – Dartimien wyszczerzył zęby. – Przeszły prosto przeze mnie. To
był ich ostatni błąd w życiu.
– Miło mi to słyszeć – rzekł Graywing. – Nie znoszę goblinów. Poza tym zawsze uważałem, że jeśli

ktoś ma cię zabić, to powinienem być ja. Co miałeś na myśli, mówiąc „nie ma go”? Czego nie ma?
– Tej białej laski – odparł Kot. – Tej, za pomocą której rozłupałeś Gelnianinowi czaszkę.
Przeszukałem wszystko i znalazłem ciebie węszącego, więc zakładam, że także po nią przyszedłeś.
Co to takiego?
– Nie twoja sprawa – uciął Graywing. Nie spuszczając oka z mniejszego mężczyzny, spojrzał w
stronę gęstych zarośli, gdzie upadła laska.
– Sprawdzałem tam – rzekł Dartimien. – Uwierz mi, nie ma jej.
Ruchem tak szybkim, że mógł oszukać oko, Graywing odszedł w bok i znikł w gęstych zaroślach.
Artefakt, Kieł Orma, powinien gdzieś tam leżeć! Nie było tam jednak niczego. Laska znikła, tak
jakby nigdy wcześniej nie znajdowała się w tym miejscu. Jedynym tropem była niewidoczna niemal
ścieżka, przypominająca ślady pozostawione przez króliki.
Kiedy Graywing wrócił na szlak, Dartimien Kot nadal tam tkwił, wygodnie oparty o skałę.
– Mówiłem ci – mruknął Kot. – Nie ma twojej laski. Już jej szukałem.
– Ci zabójcy byli z tobą?
– Wynajęli mnie – odparł Dartimien. – Zrobiłem swoje. I tyle.
– Wiedziałem, że mają ze sobą eksperta – burknął Graywing i zaraz podniósł brew, patrząc na
mniejszego mężczyznę. – Zapłacili ci?
– Oczywiście, że zapłacili – warknął Kot. – Zawsze dostaję swoje honorarium.
– Cóż, a ja przez ciebie nie dostałem swojego!
– Szkoda – powiedział Dartimien. – Takie są losy wojny. A skoro o wojnie mowa, szykuje się tutaj
niezła bitwa. Kiedyś byłem w tym miejscu podczas wielkiej wojny i znalazłem tuż za tym
wzgórzem wioskę. Chcesz rzucić na nią okiem? Może znajdziemy jakieś przyzwoite piwo.
– Stawiasz? – spytał Graywing z nachmurzoną miną.
– Nie ma sprawy. W tej sytuacji będzie to sprawiedliwe. Ale powiedz mi tak szczerze, jeśli ten
przedmiot nie jest laską, to czym jest?
– Kieł Orma – odparł Graywing. – To jakiś relikt, magiczny przedmiot. Tarmishanie bardzo się
nakłopotali, żeby go zdobyć.
– Musi być niezwykle wartościowy. Sądzę, że Gelnianie także chcieli go zdobyć, choć mi o tym nie
powiedzieli.
Dartimien zadarł głowę i podniósł jedną brew, co w jednej chwili zmieniło go w nieszkodliwego
psotnika. Graywing nie dał się jednak zwieść. Dartimien był jednym z najgroźniejszych
wojowników, jakich kiedykolwiek spotkał.
– Może uda nam się go odnaleźć, jeśli spróbujemy – zadumał się Kot. – Gdzieś w końcu musi być.

Ukryci pod kamienną półką nad obozowiskiem ludzi Bron i jego towarzysze obserwowali
Wysokich. Było to niezwykle nużące zajęcie. Od chwili, gdy nastała noc, Wysocy jedynie upiekli
kilka kurczaków, zjedli kolację, po czym zawinęli się w koce i poszli spać. Bron postanowił
rozwiać nieco nudę, organizując małe plądrowanie, w efekcie czego siedzące w swej małej jaskini
krasnoludy żlebowe opychały się resztkami pieczonego kurczaka, zakrapianego herbatą Wysokich.
– Jak długo Najwyższy Bulp kazać nam patrzeć na Wysokich? – spytał przysadzisty Tunk, trąc

zaspane oczy.
– Nie powiedzieć – odparł Bron. – Ale Scrib mówić, żeby patrzeć, co robią Wysocy, a oni jeszcze
nic nie zrobić.
Tag podczołgał się bliżej, żeby przyjrzeć się nowemu narzędziu do łupania Brona – połyskującej,
białej lasce, którą ten skądś przyniósł. Wyrzeźbiono na niej jakieś obrazki, jednak żaden z Agharów
nie miał pojęcia, co mogą one przedstawiać.
– Piękne – oznajmił Tag, ponownie próbując zajrzeć w przypominające łzę otwory na szerszym
końcu laski. Dziurki wprawiały w zakłopotanie. Choć wyglądało na to, że nic się w nich nie
znajduje, nie można było mieć całkowitej pewności. Nawet w jasnym świetle małe zagłębienia w
lasce pozostawały ciemne jak noc. Była to atramentowa ciemność, która sprzeciwiała się oku.
Bron podniósł swobodnie laskę, ponownie czując jej ciężar i znakomite wyważenie.
– Całkiem dobre narzędzie do łupania – przyznał. – Szkoda, że nie mieć szczura do łupnięcia, żeby
wypróbować.
Laska w jego dłoni zadrżała lekko, po czym z pobliskiego ukrycia wyskoczył spory szczur o
kulistych oczkach i pomknął w kierunku wylotu jaskini. Wzruszywszy ramionami, Bron zamachnął
się i uderzył gryzonia.
– Całkiem dobry szczur – dodał, przyglądając się z zadowoleniem lasce. W czterech
przypominających łzy nacięciach na szerokim końcu ciemność ustąpiła miejsca mglistej czerwieni.
Blask znikł jednak i mrok powrócił.
Gdzieś pod stromą skałą, w miejscu zarazem bardzo bliskim i bardzo odległym, poruszyło się i
zmieniło położenie coś wielkiego, masywnego i wijącego się. Zrobiło to w odpowiedzi na
chwilową, wywołującą uczucie mrowienia świadomość. Wielki płaski łeb podniósł się znad
czarnych zwojów, kołysząc się na boki i węsząc.
Całkiem niedawno temu stracił on swój kieł. Kieł spał, aż został przebudzony przez kogoś, kto
zażądał jego magii. Teraz ponownie zasnął i Orm już go nie wyczuwał. Na chwilę został jednak
przebudzony. Ten krótki moment wystarczył, by mógł poznać właściwy kierunek, i został ku niemu
przyciągnięty.
Wieczne kamienie przesuwały się i rozłupywały, kiedy Orm zaczął się poruszać. U wylotu jego
zimnego, suchego legowiska zagrzechotały odłamki, po czym w otchłań w dole stromej skały
posypały się spore kawałki granitu. W miejscu, gdzie jeszcze przed chwilą się znajdowały, ziała
postrzępiona dziura w skale. Z otworu tego na światło gwiazd wychynął wielki ciemny i trójkątny
niczym ostrze tępej włóczni łeb. Pokryte łuskami oczy o pionowych źrenicach otworzyły się
szeroko, a z wielkiego pyska wysunął się długi, rozwidlony język, który zatrzepotał, smakując
powietrze. W głębi legowiska wielkie grzechotki wydały z siebie suche ostrzeżenie, kiedy poruszył
się ogon. Płaski, łuskowaty łeb podniósł się wyżej, a jego dolna szczęka opadła i ukazała wielkie
blade wole, z którego na pozycję do ataku wysunął się pojedynczy, chowający się do środka kieł
długości ludzkiej nogi.
Był tylko jeden ząb, w miejscu drugiego ziała czerń. Utracony kieł nadal pozostawał częścią niego i
w jakiś sposób zawsze znajdował się blisko, choć oddzielony pustką, która nie była ani odległością,
ani przestrzenią.

Mógł wyczuć kieł tylko wtedy, kiedy ożywał jego duch, teraz jednak kołysał się niespokojnie,
szukając. Kieł żył przez chwilę. Może przebudzi się ponownie. Znał kierunek i był głodny.
Upłynęło już sporo czasu.
Krasnoludy żlebowe spały smacznie w swojej małej jaskini, kiedy o północy zabrzmiał dźwięk
rogów. Sygnały przekazywane od obozu do obozu wzdłuż linii wojsk Gelni przetoczyły się przez
Dolinę Sunder, odbiły echem od wzgórz i zmieniły się w potężny, nieskoordynowany ryk.
Bron obudził się gwałtownie, skoczył na nogi, grzmotnął głową o niskie sklepienie i usiadł na
Tunku, którego chrapanie zmieniło się w parskanie, kiedy rozpaczliwie zaczął machać rękami i
nogami. W jednej chwili oba krasnoludy żlebowe wypadły z jaskini i, na wpół śpiąc, przylgnęły do
skalnej półki, podczas gdy pozostali potoczyli się i poplątali tuż nad nimi. Przywrócenie porządku
zabrało im krótką chwilę, którą spędzili na ustalaniu, czyja machająca kończyna należy do kogo, w
końcu jednak wszyscy ocknęli się na dobre i rozsupłali, po czym z oszołomieniem zaczęli
przyglądać się ludzkim obozowiskom w dole.
Wysocy już nie spali. Większość biegała dookoła, zbierając broń, a pozostali podsycali ogień i
dodawali doń drewna. Wszystkie ogniska wzdłuż zboczy zapłonęły pełnym, jasnym płomieniem.
– Co się dziać? – spytał Tag, nie kierując pytania do nikogo konkretnego.
– Wysocy się obudzić – zauważył Swog. – To pewno przez ten hałas.
W lesie zamigotały pochodnie, po czym w blasku ognia poniżej pojawiła się para wystrojonych
posłańców. Mężczyźni dyszeli ciężko, a ich oczy błyszczały.
– Do broni! – krzyknął jeden z nich. – Wysłuchajcie słów Jej Eminencji Chatary Kral, Regentki
Gelni. – Rozwinął zwój, a jego towarzysz uniósł pochodnię, żeby oświetlić pismo.
– Tarmishańscy kurierzy umknęli naszym strażom – oznajmił mężczyzna. – Nie ma wątpliwości, że
pretendent, godny pogardy Lord Vulpin z Tarmish, znalazł się w posiadaniu Kła Orma. Wojownicy
sztandaru Gelni, do broni! Musimy zdobyć Tarmish, zanim mroczne zło reliktu okryje krainę.
Posłaniec stał przez chwilę w milczeniu, po czym zwinął zwój.
– Wasz oddział został przydzielony do Trzeciego Pułku. Natychmiast udajcie się w miejsce zbiórki.
Zaatakujemy fortecę pod rozkazami Chatary Kral.
Rzekłszy to, podniósł wraz ze swoim towarzyszem pochodnię i pobiegł w las, w kierunku
następnego obozu.
Siedzący przy ogniu siwy weteran solamnijskich kampanii odwrócił się do siedzącego przy nim
mężczyzny.
– Co to, do diaska, ma wszystko znaczyć?
– Oznacza to tyle, że przeciwnik zdobył błyskotkę – odparł tamten. – Jakiś magiczny przedmiot,
który może zmieść nas z powierzchni ziemi, jeśli będą mieli okazję go użyć. Nadszedł więc koniec
oczekiwania. Jutro walczymy.
– Przyjrzałeś się tej fortecy? – parsknął pierwszy żołnierz. – To oblężenie trochę potrwa.
Krasnoludy żlebowe stały w małej jaskini tuż nad głowami żołnierzy.
– Wysocy obudzeni, tak to wyglądać. Już się do czegoś szykować?
– Nie wiedzieć – przyznał Bron. – Cóż, my patrzeć. Może coś się dowiedzieć.

Rozdział 13

PRZEŚLADOWCY

– Nie ma go tam – rzekł Clonogh, a jego zdesperowane oczy spoglądały z zacienionego wnętrza
kaptura. – Kiedy tylko ten... ten barbarzyńca Graywing znikł, rzuciłem zaklęcie dalekiego widzenia
w miejsce, gdzie spadł. Ten wysiłek sporo mnie kosztował, lecz spróbowałem. Kła tam nie było.
– Ktoś go w takim razie zabrał – zagrzmiał Lord Vulpin. – Widziałeś kogoś, kto mógł go znaleźć?
– Był tam jakiś mężczyzna – rzekł Clonogh. – Przyjrzałem się mu. Ukrył martwych zabójców oraz
ich broń, po czym zamaskował wszelkie ślady walki. A potem przeszukał całe otoczenie. Był
dokładny.
Vulpin przemierzył komnatę małej wieży. Był potężnym, mrocznym człowiekiem, a stalowa zbroja
i pokryty siatką hełm stanowiły nieodłączną część jego osoby, podobnie jak nieprzejednana ambicja
w jego spojrzeniu. Falująca szata na ramionach powiewała z każdym podmuchem wiatru, który
wpadał do środka przez otwarte drzwi. Zatrzymał się, by spojrzeć na odległe o półtora kilometra
zbocza. Były tam całe setki wojowników, którzy kroczyli w stronę murów Tarmish i z każdą chwilą
zbliżali się coraz bardziej.
– Opisz go – polecił. – Tego człowieka, którego widziałeś na wzgórzu.
Clonogh zerknął z ukosa.
– Młody mężczyzna, choć z całą pewnością nie dziecko. Nie był specjalnie duży, lecz silny jak
akrobata. Bardzo szczupły i zwinny w swoich ruchach. Ciemne włosy i ciemna broda, ale niezbyt
długa. Gładko ogolone policzki, zarośnięty podbródek, elegancko przycięte wąsy. Ciemne spodnie i
kabat, wysokie buty i wystające zewsząd rękojeści sztyletów. Miał pewnie z tuzin noży przy sobie.
– Nie znam go. – Vulpin potrząsnął głową. – Bez wątpienia jeden z najemników Chatary Kral.
Obserwowałeś go?
– Patrzyłem na niego tak długo, jak pozwoliło mi zaklęcie – odparł Clonogh, drżąc. – Już mówiłem.
Przeszukał całą okolicę. Gdyby relikt się tam znajdował, on by go znalazł. A gdyby go znalazł,
zobaczyłbym to.
– W takim razie zabrał go ktoś inny – mruknął Vulpin. Ponownie spojrzał na przygotowujące się do
ataku armie zgromadzone w dolinie. – Potrzebuję tego artefaktu – warknął. – A ten twój
barbarzyńca? Graywing? Czy on mógł cię w jakiś sposób oszukać?
– On nic nie wiedział! – odparł Clonogh. – To znakomity wojownik, lecz zarazem tuman. Sądził, że
przedmiot, który niosę, schowany jest w woreczku. Kieł uważał za zwykłą laskę, a kiedy był mu
potrzebny, użył go jak broni. Rzucił nim!
– Chroniąc w ten sposób ciebie i to, co... uważał za twoją przesyłkę dla mnie. – Vulpin się zamyślił.
– Może powinieneś był mu zaufać, Clonoghu.
– A może dziś powinien padać deszcz – parsknął Clonogh. – Ale nie padał. – Splótł w
wyzywającym geście swoje wąskie ramiona. – Przynajmniej ten, kto jest teraz w posiadaniu Kła,
nie ma pojęcia o jego naturze. – Ciemne nerwowe oczy spojrzały na Lorda Vulpina z głębi kaptura.
– Jeśli Chatara Kral ma laskę... cóż, twoja siostra jest w tym samym stopniu niewinna co ty, mój
panie.

– Lecz może taką osobę znaleźć! – zagrzmiał Vulpin. – Ja znalazłem.
Przekroczył kamienne przejście, które wiodło w stronę wewnętrznego dziedzińca fortecy. Biegały
po nim setki mężczyzn, przenoszących wyposażenie obronne na mury, w celu przygotowania do
gelniańskiego oblężenia. Kompanie i bataliony Tarmishan, wzmocnione przez najemników Vulpina,
maszerowały we wszystkich kierunkach, by wspomóc oddziały zgromadzone na murach.
Poza całym tym zgiełkiem, w otoczonym murem ogrodzie u stóp wieży młoda kobieta z wiadrem i
konewką podlewała rabaty kwiatów. Długie złote włosy opadały jej na ramiona, a kiedy spojrzała w
górę, w jej oczach odbił się błękit letniego nieba.
– Thayla Mesinda – rzekł Lord Vulpin do Clonogha. – Starannie ją wybrałem i chroniłem od chwili,
kiedy po raz pierwszy usłyszałem od ciebie o Kle Orma. Jest czystą jak pączek róży czarodziejką i
zrobi dokładnie to, o co ją poproszę.
– Tak samo jak Kieł, gdybyśmy tylko go mieli – uciął Clonogh. – Ale go nie mamy. Powiedz mi,
panie, jeśli go odzyskamy...
– Kiedy go odzyskamy. – Vulpin utkwił w nim spojrzenie. – A ty, magu, bardziej niż ktokolwiek
inny powinieneś wierzyć, że stanie się to wkrótce.
– Kiedy go odzyskamy – poprawił się Clonogh – jakie dokładnie życzenie będzie miał spełnić Kieł?
– Machnął nerwowo w kierunku zachodnim, gdzie zbierały się armie Gelnian. – Zażądasz sobie, by
oni wszyscy byli martwi?
– Tak! – warknął Vulpin. Po chwili dodał: – Nie, nie martwi. Nie wszyscy. Chcę bezwolnych
niewolników, którzy będą pracowali na moich polach, podawali mi do stołu i... i robili wszystko,
czego od nich zażądam. – Wysoki mężczyzna przechadzał się nerwowo, a w jego oczach widać
było niecierpliwość. – Ochrona złożona z zombie, Clonoghu! Armia zombie na moje wezwanie!
Tarmish nic nie znaczy, Clonoghu. Ani Tarmish, ani Gelnia, choć stanowią punkt wyjścia. To stąd
wyruszę ku kolejnym krainom! Ku imperium! Świat stanie się moim imperium! Potrzebuję jedynie
tego jednego, jedynego artefaktu. Kła Orma!
Vulpin zatrzymał się. Spojrzał pełnym ambicji wzrokiem na pola, gdzie armie ustawiały się w
pozycji do ataku. Na wzniesieniu, tuż za główną linią wojsk, postawiono jasny namiot.
– Ona go ma – warknął. – Z pewnością go już ma. Musimy go tylko odzyskać.
Cienie pod kapturem Clonogha pogłębiły się, jakby czarodziej skurczył się w sobie. Kieł
dysponował potężną mocą, której nikt nie znał lepiej od niego. Przez całe lata studiował stare
zwoje, wpadając na kolejne tropy wiodące ku staremu reliktowi. Ktoś kiedyś nazwał go Władcą
Życzeń. Dla człowieka, który przejmuje nad nim kontrolę, nie ma rzeczy niemożliwych.
Lord Vulpin odwrócił się w stronę maga, a jego oczy przypominały świecące punkty pod elegancką
przyłbicą hełmu.
– Straciłeś go, Clonoghu. I odzyskasz go dla mnie. Tam stacjonuje Chatara Kral. Udasz się tam i
zdobędziesz go.
Clonogh wzdrygnął się na te słowa, jakby został uderzony biczem.
– Mój panie – przemówił – znasz cenę mojej magii.
– Znam. – W spojrzeniu Vulpina nie było ani współczucia, ani łagodności. – Ceną każdego zaklęcia
jest część twojego życia. Rok, trzy, pięć. Dokonałeś kiepskiego interesu z tą twoją magią. Lecz to

twój, a nie mój interes. Nasz wspólny interes wiąże się z tym. – Wyjął z szaty amulet. Była to mała,
szklana kulka z pojedynczym, jasnym punkcikiem w samym środku. Drażniąc się z nim, podrzucił
ją w górę, złapał niedbale i ponownie podrzucił. Wyraźnie bawił go widok skamlącego maga. –
Twój żywy duch, Clonoghu. Trzymam całe twoje istnienie w dłoni, a moją ceną za jego zwrot jest
Kieł Orma.
– Módl się, żeby twoja siostra go nie miała – mruknął Clonogh. – A jeśli go dostała, to żeby nie
poznała jego natury, zanim go nie odzyskamy.
– A co, jeśli pozna? – Vulpin splótł ręce, zdając się całkowicie wypełniać sobą przejście i wpatrując
się w gelniańską armię. – Gdzie ona znajdzie niewinną istotę pośród tej hołoty?
Clonogh wypowiedział cichym głosem zaklęcie teleportacji i znikł.
– Straciłeś kolejny rok, Clonoghu? – mruknął do siebie Vulpin. – Ech, jak ten czas szybko leci.

Na skraju lasu, w cieniu przemykały niewielkie istoty, a ich małe, ciekawskie twarze przyglądały
się rozległym polom, na których złożone z ludzi armie robiły tajemnicze rzeczy.
– Wysocy z pewnością coś robić – stwierdził Tag. – Biegać tam w kółko jak diabli.
– Wszyscy wciąż patrzeć na ten duży budynek – zauważył Tunk. – Ciekawe, co tam?
Bron zerknął z ukosa, przykładając do czoła brudną dłoń.
– Szkoda, że lepiej nie widać – mruknął. Laska z kości słoniowej w jego dłoni zadrżała lekko, jej
szeroka końcówka rozjarzyła się czerwonawą poświatą i nagle już ich tam nie było. W miejscu,
gdzie przed chwilą znajdowała się grupka krasnoludów żlebowych, pozostał tylko nieruchomy las
na zboczu.
W cichym, kamienistym miejscu Orm otworzył oczy i podniósł wielki, płaski łeb. Rozejrzał się
dookoła, kołysząc się niecierpliwie. Ponownie wyczuł swój utracony kieł, lecz znów trwało to
zaledwie chwilę. Potężny ogon poruszył się na legowisku i zagrały suche, łuskowate grzechotki.
Ktoś się z nim bawił! Ktoś dawał mu krótkie, szydercze wręcz próbki mocy jego własnego kła, zbyt
krótkie, by mógł przygotować się do ataku. Ktoś lub coś najwyraźniej się z nim droczyło!
Lecz ktokolwiek to był, zapłaci za to. Przebudzenie jego kła wymagało przynajmniej szczątkowej
inteligencji. A więc ktoś, kto znalazł się w jego posiadaniu, potrafił wypowiadać życzenia. Wiedział
też, że słabą stroną inteligencji jest tendencja do rozwodzenia się nad własnymi myślami. Prędzej
czy później działanie kła potrwa wystarczająco długo, by mógł przygotować się do ataku.
Rozgniewany i głodny Orm czekał dalej.
Scrib Filozof był na skraju wielkiego odkrycia, kiedy nadeszła powódź. Myśl przyszła w chwili,
kiedy przyglądał się grzybom. Dodane do gulaszu, wzbogacały go o przyjemny aromat, lecz jedynie
wtedy, kiedy zachowano odpowiednie proporcje. Gdy użyło się zbyt mało grzybów, nie było
żadnego efektu. Kiedy wrzuciło się ich zbyt wiele, gulasz wyraźnie dostawał goryczki. Należało
użyć idealnie dobranej ich liczby.
Rzadko jednak osiągano tę „idealnie dobraną liczbę”. Czy nie byłoby dobrze, pomyślał Scrib,
gdyby ktoś zapamiętał, ile grzybów powinno się dodawać do kolejnego gulaszu?
Jak większość Agharów, Scrib w zasadzie nie znał się na arytmetyce. Jeśli ktoś w plemieniu potrafił
liczyć dalej niż do dwóch, to nikt nie miał o tym pojęcia, gdyż nie było żadnego sposobu, by

przedstawić taką umiejętność. Liczenie do dwóch leżało po prostu w naturze krasnoludów
żlebowych.
Rozumieli jednak pojęcie ilości, a Scrib zauważył, że na tej podstawie można dokonywać naprawdę
świetnych porównań. Niedźwiedź jest większy od szczura, a robak mniejszy od ptaka. Wysocy są
więksi od krasnoludów żlebowych, ogień jest gorętszy od promieni słońca, a chrapanie
Najwyższego Bulpa głośniejsze niż kogokolwiek innego.
Kotły z gulaszem różniły się wielkością, począwszy od tych, które miały rozmiar połowy żółwiej
skorupy lub wklęśniętego hełmu znalezionego na polu bitwy Wysokich, a skończywszy na Wielkiej
Misie Gulaszu, która pochodziła z czasów odleglejszych niż przedwczoraj i w jakiś sposób
powiązana była ze słynnym smokiem Najwyższego Bulpa.
Kucając na piaszczystym dnie starego zbiornika, Scrib bazgrał na piasku patyczkiem. Wyciągnął w
skupieniu język i rysował rozmaite koła. Wytężając wyobraźnię, można było uznać, że
przedstawiają one kotły z gulaszem.
Do chwili, kiedy skończył rysowanie kółek, niemalże zapomniał resztę równania, uderzył się więc
kilkakrotnie w głowę i szybko powróciła do niego właściwa myśl: grzyby!
Liczenie grzybów podlegało tym samym ograniczeniom, co cała reszta. Mógł być jeden grzyb lub
więcej niż jeden. W ilości można jednak było przyrównać je do garści, kęsa, pełnej szufli lub
woreczka.
Garść grzybów prawdopodobnie byłaby zbyt duża dla kęsa gulaszu, lecz może niezbyt duża dla
woreczka. Scrib zaczął mozolnie kreślić zawijasy wewnątrz kół, mając nadzieję, że choć trochę
będą one przypominać grzyby.
Kiedy pracował, zaczęło go ogarniać wielkie zrozumienie. Pomyślał, że jeśli każdy by wiedział, że
kółko oznacza kocioł gulaszu, a zawijas to grzyb, każdy powinien potrafić właściwie doprawić
gulasz, przyglądając się rysunkom na piasku.
Cały ten zamysł zdawał się gdzieś gubić sens, mimo wszystko jednak Scrib zdecydowanie czuł, że
do czegoś zmierza. Niestety, nie mógł już znaleźć swych bazgrołów, gdyż zalała je woda. To samo
stało się z jego stopami, kiedy jej poziom zaczął się podnosić.
W taki oto sposób Scrib był o krok od wynalezienia książki kucharskiej i – zupełnie przypadkiem –
słowa pisanego, kiedy nadeszła powódź.
Od samego początku, gdy plemię Bulpów przybyło w To Miejsce, zajmowało się kopaniem w
szczelinie za jednym ze starych budynków. Rozpadlina była bardzo wąska i zapchana gruzem,
oczyścili ją jednak i poszerzyli, by móc wydobywać piryt – piękne, żółte kamienie, które – jak
sądził Najwyższy Bulp – musiały być wartościowe.
Szczelina wiodła ku zboczu wzgórza, do starego otworu ściekowego, na którego dnie znajdowało
się jezioro. Fakt, że jezioro stawało się coraz głębsze po każdych opadach, jakich o tej porze roku
było sporo, wydawał się nie mieć żadnego znaczenia, skoro krasnoludy żlebowe całą potrzebną im
wodę pobierały ze strumienia przepływającego przez wąwóz w Tym Miejscu.
Przedwczoraj przez zachodnie wzgórza przetoczyła się jednak wyjątkowo gwałtowna burza.
Błyskawice kreśliły szalone wzory na niebie, a łoskot grzmotów przypominał walenie w wielkie
bębny. Chwilę później całe niebo na zachodzie wraz ze wzgórzami znikło za ciemnoszarą kurtyną

deszczu.
Główną atrakcję dnia stanowił wielki jednooki ogr, który, mrucząc, poczłapał wzdłuż kanionu z
leciwą maczugą w jednej ręce i kawałem konia w drugiej. Krasnoludy żlebowe rozpierzchły się na
jego widok, powskakiwały do kryjówek i przyglądały się, jak przechodzi obok. Nieustające
komentarze, które mamrotał, przechodząc, wskazywały na to, że całkowicie przemókł. Sklepienie
jego schowanej gdzieś na wzgórzach jaskini pełne było dziur, spakował więc swój dobytek i ruszył
w poszukiwaniu lepszego klimatu.
Przed nastaniem wieczoru mały strumień zmienił się w rwący potok, wszystko wskazywało jednak
na to, że woda bardziej się już nie podniesie.
Dzisiejszy wieczór był jasny i barwny, sielankę zakłóciło jedynie dobiegające z niedaleka,
złowrogie dudnienie. Glitch Najprzedniejszy, Najwyższy Bulp i Słynny Zabójca Smoków obudził
się głodny i roztrzęsiony, po czym szybko oznajmił, że ma dość życia w zbiorniku i chce zjeść
śniadanie na słońcu.
To proste życzenie zmieniło się jednak w wielkie przedsięwzięcie. Najpierw należało usunąć sterty
pirytu ze schodów wiodących do zbiornika, a następnie potrzeba było kilku tuzinów krasnoludów
żlebowych, aby wnieść Najwyższego Bulpa na górę. Gdzieś po drodze Glitch dostał zawrotów
głowy, zaczął co chwila tracić przytomność i spadać ze schodów.
Nadzorowani przez jego żonę, Lady Liddę, w końcu zawiązali Glitchowi oczy i, pracując w
zespołach, przetransportowali go na górę. Jedni ciągnęli, inni pchali, a część pozostała na dole,
gotowa złapać go, jeśli spadnie.
– Glitch prawdziwy głupek – oznajmiła Lady Lidda, wspinając się na stromą ścianę, by spotkać się
ze swoim panem i władcą na górze. – Ale wciąż nasz wspaniały Najwyższy Bulp.
Kolejny problem stanowiła Wielka Misa Gulaszu, która wciąż spoczywała na dnie zbiornika. Wielki
żelazny przedmiot był po prostu bardzo ciężki.
Kiedyś, dawno temu w przypływie inspiracji Bron wykonał do niej solidny, skórzany pas. Z
krawędzi misy po jednej stronie wystawała para żelaznych pierścieni, które mogły stanowić połowę
zawiasu, oraz – dokładnie po przeciwnej stronie – uchwyt w kształcie haka, który kiedyś był
prawdopodobnie częścią zatrzasku. Pas, przeciągnięty w poprzek misy od jednego elementu do
drugiego, czynił ją stosunkowo łatwą do przenoszenia... dla Brona. Niewielu oprócz niego w ogóle
zdołało ją dźwignąć.
Po kilku nieudanych próbach wyniesienia misy z dziury Lady Lidda odszukała krzepkiego
Głównego Łupacza plemienia, Clouta.
– Clout – nakazała. – Idź po Wielka Misa Gulaszu.
– Dobra – mruknął Clout, ziewając i podnosząc się na nogi. Zanim jednak zabrał się do wykonania
polecenia, drogę zablokowała mu jego żona, Lady Bruze.
Założywszy ręce na biodra, Lady Bruze utkwiła wzrok w Lady Liddzie.
– Sporo tupeta – warknęła. – Dlaczego ty rozkazywać Cloutowi, Lady Lidda? Jeśli ty chcieć komuś
rozkazywać, rozkazuj, jak mu tam, Najwyższy Bulp.
– Idzie siadać na gwóźdź, Lady Bruze – zasugerowała łaskawie Lidda. – Trzeba wynieść Wielka
Misa Gulaszu z dziury. Clout może iść przynieść.

– Dobra – powiedział Clout. Ponownie ruszył w kierunku zbiornika i ponownie Lady Bruze stanęła
mu na drodze.
– Niech Bron idzie przynieść! – rzuciła, patrząc na Liddę. – Wielka Misa Gulaszu to problem dla
Brona, nie dla Clouta!
– Brona tu nie być. Najwyższy Bulp gdzieś go wysłać.
– Gdzie?
– Nie wiedzieć, ale to rozkaz od Najwyższy Bulp. Więc Clout iść i przynieść misę.
– Dobra – westchnął Clout. Po raz kolejny ruszył w stronę dziury, lecz żona chwyciła go za ucho.
– Lady Lidda nie mieć interes w mówieniu Cloutowi, co robić – naciskała. – Clout tu zostać!
– Dobra. – Usiadł i zaczął pocierać obolałe ucho.
– Mimo wszystko potrzebować Wielka Misa Gulaszu – stwierdziła Lidda. – A może Lady Bruze
powie Cloutowi, żeby pójść?
– O wiele lepiej – przyznała Bruze, cofając się o krok. Wskazała na zbiornik. – Clout, iść po Wielka
Misa Gulaszu.
Główny Łupacz podniósł się na nogi ze zbolałym wyrazem twarzy.
– Tak, kochana – rzekł.
Przez jakiś czas go nie było, w końcu jednak pojawił się u wylotu zbiornika, dysząc i pocąc się
obficie. Niósł żelazną misę na ramionach, a kilka kobiet zabrało się do sporządzania wsadu do
gulaszu.
Scrib, który został w dziurze sam, przykucnął na piasku i znalazł się o włos od wynalezienia pisma.
To wtedy przez otwór ściekowy na wzgórzach przelała się woda. Z rozpadliny wystrzeliła struga,
która rwącym strumieniem popłynęła w stronę Tego Miejsca, rozrzucając na boki koziołkujących
krasnoludów żlebowych. W ciągu kilku sekund całe To Miejsce zmieniło się w szalejący kocioł
zimnej wody, która zaczęła zalewać zbiornik.
Sięgała niemalże górnej jego krawędzi, kiedy Scrib wyskoczył z kipieli, rozpaczliwie poszukując
brzegu.
– A niech to! – wydyszał. – To jakaś wielka burza.
Siedzący nieopodal Najwyższy Bulp został całkowicie zalany wodą, która zdawała się już docierać
w każde miejsce.
– Dość tego! – ryknął. – To wcale nie śmieszne! To miejsce niedobre! Wszędzie woda! Tu się nie da
zamisz... zamiesz... nie da się żyć! Wszyscy pakować się! – rozkazał. – To miejsce już nie To
Miejsce. My pójść gdzie indziej.
Kiedy Graywing i Dartimien Kot dotarli do przepaści, znaleźli ponurą, przemoczoną i opuszczoną
wioskę.

Obeszli ją dokładnie i natrafili na nikłe, choć świeże jeszcze ślady, których nie pozostawili jednak
ludzie.
– Krasnoludy żlebowe! – parsknął Dartimien, rozglądając się po ruinach. – Nie było tu nikogo
oprócz krasnoludów żlebowych, a nawet te się stąd wyniosły.
Graywing zatrzymał się przy brzegu wezbranego potoku. Przykucnął i zbadał nikłe ślady na

grząskim gruncie. Wyglądało to tak, jakby przebiegły tędy króliki, co natychmiast skojarzyło mu się
z podobnie wydeptaną ścieżką, którą widział wśród zarośli po zniknięciu Kła Orma.
Wstał i z nachmurzoną miną spojrzał na Dartimiena.
– Co myślisz? – spytał.
– Po tym wszystkim – odparł Kot – nic już mnie nie zaskoczy.
– W takim razie lepiej chodźmy – zasugerował Graywing. – To słabe ślady... potrafisz iść za nimi?
– Tak samo jak ty potrafiłbyś podążać za stadem koni, barbarzyńco – uśmiechnął się Kot. – Albo
apetyczną dziewką. Uwierz mi, czasami odnoszę wrażenie, że wy, mieszkańcy równin, nie
potraficie znaleźć własnych dłoni przed oczami.
– A wy, pełzacze z tylnych alejek, nie widzicie niczego poza zasięgiem swojej ręki – odparował
Graywing. – Tak więc ty skoncentruj się na tym, dokąd zmierzamy, a ja zajmę się tym, co znajduje
się przed nami.

Rozdział 14

BRON BOHATEREM

Niemal od pierwszego dnia, kiedy przed siedmioma laty złapali ją tarmishańscy łowcy
niewolników, Thayla Mesinda wiodła życie w zamknięciu. Wówczas była jedynie mizerną dziewką
i podzieliła plugawy los większości gelniańskich kobiet, które zostały schwytane. Być może
wyróżniała ją niewinność w przestraszonych, niebieskich oczach, płowe kosmyki nieumytych
włosów, a może zawdzięczała to czystemu przypadkowi. Jednak po upływie zaledwie kilku minut
od jej przybycia do Tarmish została zabrana przez przyodzianych w szaty bezżennych, którzy
umieścili ją w przeznaczonej specjalnie dla niej kwaterze w wieży przylegającej do twierdzy.
Powiedziano jej jedynie tyle, że wybrał ją sam Lord Vulpin. Dzięki upływającemu czasowi i
przyzwoitemu żywieniu wyrosła na śliczną, młodą kobietę. Karmiono ją i edukowano, chroniono i
rozpieszczano, a ona nadal nie miała najmniejszego pojęcia, w jakim celu została wybrana.
Jej świat zamykał się w wygodnym apartamencie w wystającej części piątego poziomu wieży, gdzie
szerokie mury obronne otaczały szczyt wieży i biegły do kwater Lorda Vulpina. Wielki mur
stanowił zarazem szeroki, zamknięty balkon przylegający do komnaty Thayli, więc kiedy była
dobra pogoda, spędzała na nim poranki. Jej towarzystwo stanowiły kwiaty, które pielęgnowała,
ptaki przybywające, by nucić swe melodie i ćwierkać, a czasami nawet odpocząć na jej
wyciągniętym palcu, oraz małomówni, odziani w szaty bezżenni, którzy każdego dnia odsuwali
sztabę z jej drzwi i przynosili jedzenie i czystą odzież. Za każdym razem było ich trzech, bardzo
starych, a ona odnosiła wrażenie, że każdy z nich pojawiał się po to, by uważnie pilnować dwóch
pozostałych.
Za balkonem rozciągała się reszta świata, rozległego i intrygującego, tak bliskiego, że mogła niemal
wyciągnąć rękę i dotknąć go, a zarazem tak odległego – za przepaścią widoczną z jej balkonu, za
zamkniętymi i zabezpieczonymi sztabą drzwiami jej samotni.
Często tęskniła za obecnością innych ludzi z fortecy, pól i znajdujących się za nimi wzgórz, za
możliwością zejścia w dół i obcowania z nimi na dziedzińcach i murach, za ich głosami, za ciepłem
ich ognisk. Pragnęła poznać imiona spoconych mężczyzn, którzy pracowali na stanowiskach i
maszerowali między blankami, oraz kobiet, które przychodziły im towarzyszyć.
Czasami wręcz fizycznie cierpiała z powodu osamotnienia – brakowało jej ludzi, którzy nie byli
podobni ani do zasuszonych i odzianych w szaty mężczyzn, ani do starowin, które powierzchownie
uczyły ją sztuki, ani do tej złowrogiej, przerażającej osoby w wieży nad jej głową.
Często marzyła o bohaterze, który przybędzie i wydostanie ją stąd, choć nie miała żadnego
pomysłu, kim lub czym miał się on okazać. Było to tajemnicze słowo, które powtarzało się w
opowieściach jej starych nauczycielek: bohater.
Wywnioskowała, że bohaterami są ci, którzy ratują młode dziewice z niewoli. Bohaterami są ci,
którzy przeciwstawiają się złu. Im intensywniej marzyła, tym bardziej była przekonana, że i dla niej
znajdzie się jakiś bohater. Że na pewno istnieje.
Mimo to każdy dzień upływał tak jak poprzednie, wypełniony jedynie obecnością starych
bezżennych, ich cichymi spojrzeniami, koszykami i zawiniątkami, które przynosili,

przychodzącymi co jakiś czas nauczycielami oraz pojawiającą się okazjonalnie mroczną, straszną
postacią z wieży – regentem, Lordem Vulpinem. Przemówił do niej kilka razy przez okienko w
drzwiach, lecz zawsze była to jedynie krótka obietnica: zrób dla mnie to, o co poproszę, kiedy
nadejdzie właściwa godzina, a zostaniesz wynagrodzona.
Jego obecność przypominała chłodny wiatr w pogodny dzień i za każdym razem, kiedy na niego
spojrzała lub usłyszała jego głos, ponownie marzyła o nieznanym bohaterze.
Czasami wydawało jej się, że jedynymi realnymi rzeczami w jej świecie są marzenia, kwiaty
porastające jej balkon oraz przybywające śpiewać ptaki. Oprócz tego jej towarzyszkami były tylko
samotność i nuda. Lecz wszystko się zmieni, zapewniała samą siebie. Nadejdzie taki czas, że
zniknie jednostajność tych dni i wówczas przybędzie jej bohater.
Kiedy więc ujrzała obce armie, które zgromadziły się na polach pod murami, poczuła rosnące
podniecenie i ogarnęło ją przeczucie nadchodzącego przeznaczenia. Widziała tysiące uzbrojonych
mężczyzn. Część z nich poruszała się pieszo, inni siedzieli na wspaniałych, dumnie kroczących
koniach. Przemieszczali się w taki sposób, by otoczyć pole bitwy, a w oddali grały rogi i dudniły
bębny.
Działo się coś zupełnie nowego, coś nieprzewidzianego, więc Thayla Mesinda pożerała ten widok
wzrokiem. Może gdzieś pośród tych strasznych hord znajdował się bohater jej marzeń. Stała przy
kamiennej poręczy, patrząc w dal, kiedy usłyszała za plecami szuranie stóp. Odwróciła się i
zamarła.
W miejscu, gdzie jeszcze przed chwilą nikogo nie było, teraz znajdowało się przynajmniej
dwadzieścia małych istot – niewielkich, przypominających nieco ludzi, lecz o połowę od nich
niższych, stłoczonych w pstrokatą masę na jej balkonie i rozglądających się z przerażeniem w
oczach.
Kiedy się odwróciła, jeden z nich – mały osobnik o kędzierzawej brodzie, trochę większy od
pozostałych, szeroki w ramionach i ściskający w dłoniach zdobioną laskę z kości słoniowej – wlepił
w nią oczy.
– Och! Wszyscy uciekać jak diabli!
Przebierając gwałtownie małymi stopami, istoty rozpierzchły się dookoła. Część z nich znalazła
schronienie za donicami z kwiatami oraz ławkami, inni przykucnęli w zacienionych kątach, a
pozostali powpadali na siebie, przewracając się wzajemnie. Przynajmniej dwóch pisnęło z
przerażenia, skoczyło poza krawędź balkonu i zawisło nad dziedzińcem, skąd musieli wciągnąć ich
towarzysze.
W ciągu kilku sekund żadnego z nich nie było widać, choć zdawała sobie sprawę, że znajdują się w
każdym miejscu, które mogło służyć jako schronienie.
Zaciekawiona Thayla Mesinda podeszła do wyrastającego z garnka krzaka i rozgarnęła jego
gałązki.
– Witaj. – Spojrzała prosto w przerażoną, pucołowatą twarz, która pojawiła się na widoku. – Jesteś
bohaterem?
Tunk prawie zemdlał ze strachu, kiedy odezwała się do niego dziewczyna Wysokich. Przełknął
ślinę, zbladł i zaczął się gwałtownie trząść. Szczękanie jego zębów niemal zagłuszyło paniczny,

stłumiony szept, który dobiegał spod niego:
– Tunk! Złazić z moja twarz!
– Więc? Jesteś? – powtórzyła Thayla. – Jesteś bohaterem?
– Nie, ja tak nie sądzić – odparł Tunk. Uśmiechnął się słabo i wskazał w kierunku krzaka róży. –
Może lepiej spytać o to Brona. Bron może być bohater.
Thayla zbliżyła się do krzewu róży i obeszła go. Ciche szemranie zdradziło czyjąś obecność, choć
postać starała się pozostać w ukryciu. Thayla zatrzymała się, po czym odwróciła szybko i obiegła
krzak z drugiej strony. Siedział za nim osobnik trzymający laskę z kości słoniowej. Patrzył w górę
prosto na nią, a jego nos znajdował się na wysokości jej medalionu.
– Ty jesteś Bron? – spytała.
– Taa, tak sądzić – odparł drżącym głosem. – Przepraszam, my tylko przechodzić tędy.
– W takim razie ty jesteś bohaterem – stwierdziła. Zwykle wyobrażała sobie, że jej bohater będzie
większy i lepiej ubrany. Nigdy też nie przypuszczała, że może nie okazać się człowiekiem. Jej
sytuacja nie pozwalała jednak na rozwodzenie się nad szczegółami.
– Jak się tutaj dostałeś?
– Nie mieć zielonego pojęcia – przyznał. – W jednej chwili my sobie stać i patrzeć na Wysokich, a
w drugiej...
– Na kogo?
– Na Wysokich – powtórzył. – Takich jak ty.
– Och – rzekła, nie rozumiejąc ani słowa. W jej głowie zaświtało jednak podejrzenie. – Czy przysłał
cię tu Lord Vulpin?
– Najwyższy Bulp nas przysłać – wyjaśnił Bron.
– Najwyższy Bulp powiedzieć: „Bron iść patrzeć na Wysokich. Zobaczyć, czy Wysocy coś knuć”.
No to my być. A wy coś knuć?
Potrząsnęła głową.
– Nie sądzę. Hmm, powiedziałeś, że... przysłał cię Najwyższy Bulp?
– Taa. Glitch Najprzedniejszy. Najwyższy Bulp. Naprawdę słynny. Każdy go znać.
Brzmiało to wystarczająco dziwacznie, by było prawdą. Nikt nigdy nie wspomniał, skąd biorą się
bohaterowie, skądś jednak muszą przybywać. Ktoś musi ich przysyłać.
– Więc zjawiłeś się tu po to, by mnie stąd zabrać?
– Nie wiedzieć – przyznał Bron. – Najwyższy Bulp nic nie powiedzieć.
– Prawdopodobnie tak – stwierdziła. – Jesteś moim bohaterem, który ma uratować mnie z niewoli.
– Och – rzekł krasnolud żlebowy. – Dobra, skoro ty tak mówić.
– To nie będzie łatwe – ostrzegła Thayla. – Ilu was jest?
Bron spojrzał na przepełniony balkon. Każde miejsce, które mogło służyć za kryjówkę, zostało
zajęte przez krasnoluda żlebowego. Nie miał pojęcia, ilu ich jest, dał więc jej najbardziej
prawdopodobną odpowiedź:
– Dwa.

Armie Chatary Kral opuściły obozowiska na wzgórzach i zeszły do doliny, zbierając się w punktach

wypadowych na północ i zachód od zamku Tarmish. Większość dowódców i około jedną trzecią
zebranych wojowników stanowili Gelnianie. Pozostali przybyli z wielu krain, rozproszeni po nich
przez wielki zamęt ostatnich wojen.
Nadciągali całymi tuzinami i setkami, skuszeni obietnicą zapłaty i uczestnictwa w plądrowaniu. Na
wezwanie odpowiedziały kompanie barbarzyńskich jeźdźców, legiony zróżnicowanej piechoty i
kilka regularnych armii imperialnych niegdyś wojsk. Pojawiło się także kilka oddziałów
solamnijskiej ciężkiej kawalerii oraz niezliczeni samotni wojownicy wszelkiej maści.
Wraz z końcem każdej nowej wojny rozegranej podczas dekady mroku wielu z nich powróciło do
rodzinnych domów, by chwycić za pługi i młoty. Jednak większość tego nie uczyniła, czego
efektem byli najemnicy włóczący się po krainach w poszukiwaniu zatrudnienia lub łupów,
cokolwiek im się trafiło.
Pojedynczy zbrojny jeździec wraz ze swoim giermkiem zatrzymał się na skraju lasu graniczącego z
tarmishańskimi polami, po czym przyjrzał się uważnie rozciągającemu się przed nim widokowi.
Sądząc po płytowej zbroi, broni, wspaniałym, ciemnym, bojowym rumaku, którego dosiadał, oraz
wyuczonej lekkości, z jaką poruszał się w siodle, mężczyzna mógł być niegdyś rycerzem
należącym do jednego z wielkich zakonów lub – co bardziej prawdopodobne – najemnym
kandydatem na rycerza, który wybrał samotne życie. Na jego schowanej lancy nie powiewał
sztandar, a stroju nie zdobił żaden znak herbowy. Nie wydawał się on jednak przez to ani odrobinę
mniej groźny.
Jego pieszy giermek był zwinnym elegancikiem w szacie, z przystrzyżoną w szpic bródką i
ciemnymi włosami, które zawijały się w loczki na zakrytym przez kaptur czole. Kiedy służył
swemu „panu”, miał szorstkie i zwięzłe ruchy, wyraźnie brakowało mu uniżoności.
Dartimien Kot grał w swoim życiu już wiele ról, jednak funkcja rycerskiego giermka była dla niego
zupełnie nowym doświadczeniem.
Uklęknął na skraju lasu i przyjrzał się śladom na ziemi.
– Przeszli tędy – powiedział. – Wygląda to tak, jakby skierowali się prosto w stronę obozowiska.
Czy tak zachowałyby się krasnoludy żlebowe?
Siedzący okrakiem na wielkim koniu Graywing uniósł ciężką przyłbicę pożyczonego hełmu i
spojrzał na gromadzącą się armię.
– Nie, jeśli miałby wybór – odparł. – Ale może pojawiły się tutaj pierwsze. To całkiem nowy obóz.
– Cóż, jeśli tak właśnie było – Dartimien wstał i otrzepał liście z kolan swych nieskazitelnych,
ciemnych spodni – to w tej chwili zewsząd otoczyli ich ludzie. Tam muszą być ze dwa legiony.
– W takim razie i my powinniśmy się tam udać – westchnął Graywing. – Powiem ci szczerze, że nie
za bardzo podoba mi się ten pomysł. Co o tym myślisz?
– Decyzja należy do ciebie – rzucił opryskliwie Dartimien. – To ty siedzisz na koniu.
– W stu trzydziestu kilogramach swędzącej w każdym miejscu zbroi – odparował Graywing. – Nie
zapominaj, że to ty mogłeś wcielić się w rycerza. Dałem ci wybór.
– Ładny mi wybór – burknął Kot. – Wiesz przecież, jak nie znoszę koni.
Gdzieś na wzgórzach za ich plecami zdezorientowany solamnijski najemnik, zupełnie nagi, nie
licząc poplamionej lnianej bielizny i pozbawiony wszystkiego poza starannie napisanym na

kawałku garbowanej koźlej skóry pokwitowaniem, masował guza na głowie i starał się znaleźć
wyjście z głębokiej rozpadliny w skałach. Ostatnią rzeczą, jaką zapamiętał sprzed przebudzenia w
tym miejscu, było to, że zatrzymał się, by ulżyć sobie w gęstwinie drzewek laurowych.
Pokwitowanie wypisane na koźlej skórze zawierało wszystkie elementy jego wyposażenia oraz
obietnicę zwrotu w bliżej nieokreślonym czasie.
Ani Graywing, ani Dartimien nie życzyli niczego złego błędnemu rycerzowi, stwierdzili jednak, że
potrzebują jego konia, zbroi, broni oraz ozdobnego stroju w o wiele większym stopniu niż on sam
w tamtej chwili. Zakuty w zbroję rycerz i jego giermek przyciągali zdecydowanie mniejszą uwagę
w wypełnionej wojownikami dolinie aniżeli dwóch niezbyt pasujących do siebie osobników bez
listów uwierzytelniających.
– Przez obozowisko przebiega niewielki wąwóz – zauważył Graywing. – To zaledwie rów, ale
wystarczająco duży, by krasnoludy żlebowe mogły wykorzystać go jako kryjówkę.
Dartimien zerknął z ukosa w dal. Jego przyzwyczajone do miejskich warunków oczy mogły
wyśledzić chrząszcza lub lecącą pszczołę, zdążył się już jednak przekonać, że wzrok Cobara był
znacznie lepszy na większe odległości. Dartimien miał oczy jak kot. Doskonale widział to, co
znajdowało się w pobliżu, także w nocy, lecz Graywing, mieszkaniec równin, szczycił się wręcz
sokolim wzrokiem. To, co Dartimienowi wydawało się zbyt odległe, Graywing dostrzegał z
fenomenalną łatwością.
– Wierzę ci na słowo – poddał się Kot. – Jak możemy się tam dostać najłatwiej?
– Obawiam się, że przez obóz – odparł Graywing. – Jest jednak jeszcze większy problem. Żleb
wiedzie prosto za tym wielkim namiotem zwieńczonym sztandarami. Tam. Widzisz? W miejscu,
gdzie stoi ten samotny dąb. To wygląda na namiot kogoś ważnego.
– Można tak powiedzieć – westchnął Dartimien.
– To kwatera główna Chatary Kral.

”Żleb” okazał się wachlarzem małych kanionów, których głębokość w większości nie przekraczała
metra. Wyżłobione przez opady, stanowiły kanały dla strumyków, które z całej doliny
odprowadzały wodę ku małemu potokowi, wijącemu się w dolinie niczym kręta wstęga pośród
kwadratowych pól.
Żleb osłaniały zarośla i zagajniki oraz stojące tu i ówdzie przy jego odnogach większe drzewa.
Korzenie niektórych z nich przez dziesięciolecia podmywała woda, wypłukując spomiędzy nich
glebę i tworząc ukryte jamy. Zwierzęta dodatkowo powiększyły część z nich i zmieniły w całkiem
spore dziury. W jednej z takich jam na odpoczynek zatrzymało się wędrujące plemię Bulpów.
Scrib oraz Gandy Wielki Myśliciel wyglądali zza osłaniających ich zarośli i patrzyli na hordy
strasznie wyglądających Wysokich, którzy zgromadzili się wszędzie, gdzie tylko sięgał wzrok.
Mężczyźni doglądali zwierząt, wbijali słupy, nosili chrust i gromadzili się wokół niezliczonych
ognisk, przy których przyrządzano śniadanie. Drwale i poganiacze wołów kursowali do pobliskiego
lasu po drewno do budowy taranów i machin oblężniczych.
– Skąd oni wszyscy przyjść? – rzekł drżącym głosem Gandy, ściskając mocno swój kij do
zmywaka. – Ostatniej nocy ich tu nie być.

– Nie wiedzieć. – Scrib potrząsnął głową i westchnął, starając się rozprostować obolały kręgosłup.
Próby dostrzeżenia wszystkiego, co działo się za krzakami, stawały się prawdziwą katorgą. Ze
swojej kryjówki w gęstych zaroślach widział tuzin innych krasnoludów żlebowych lub ich
wystające kończyny. Ponad połowa plemienia była już na nogach i skradała się, by rzucić okiem na
odmieniony krajobraz.
Nie wszyscy jednak się przebudzili. Pomimo dobiegającego z ludzkich obozowisk zgiełku wyraźnie
słyszeli przytłumione chrapanie Glitcha, które odbijało się echem od krawędzi dziury w dole.
– Ktoś lepiej wsadzić szmata w usta Najwyższy Bulp – mruknął Gandy. – Bo inaczej ten głupek
obudzić się z krzykiem.
Słowo pomknęło od ucha do ucha, od jednego krasnoluda żlebowego do drugiego, aż nagle
pochrapywanie w dole umilkło. Odgłosy szamotaniny, które usłyszeli po chwili, były jednak o
wiele mniej natarczywe niż chrapanie Najwyższego Bulpa.
Lady Lidda podczołgała się między Gandy’ego i Scriba, a za nią pełzała młodsza kobieta o imieniu
Pert. Spojrzały z konsternacją na niezliczone masy Wysokich. Przez chwilę były tak samo
oszołomione jak każdy, kto nagle budzi się w odmienionym, przepełnionym ludźmi świecie.
Wkrótce jednak widok ten zaczął je fascynować. Tak wielu Wysokich w zbrojach, dzierżących tak
złowieszczą broń!
Jak wszystkie kobiety wśród krasnoludów żlebowych, natychmiast zaczęły myśleć o plądrowaniu.
Gdzieś zagrała trąbka, znajdujący się w jej pobliżu ludzie uformowali się w szeregi, a ich długie
włócznie błyszczały w porannym słońcu. Nieopodal skraju zarośli stała wielka, jaskrawa
konstrukcja z materiału, którą wspierały drągi i liny. Otaczali ją uzbrojeni we włócznie i piki
żołnierze. Tuż obok w wykonanej z lin zagrodzie na wspaniałych koniach paradowali mężczyźni w
jasnych strojach. Zewsząd przybywali inni, niosąc wielkie naręcza narzędzi z żelaza i skóry.
– Och! – szepnęła Lidda. – Pełno dobrych rzeczy.
Płachta namiotu została odsunięta, a Wysocy unieśli w górę włócznie, tworząc z nich dach nad
wejściem. Ze środka wyszły całe tuziny Wysokich, w podobnych jaskrawych barwach i
uzbrojonych w dziwacznie wyglądające miecze. Ustawili się w dwóch szeregach po obu stronach
wyjścia, twarzami na zewnątrz. Za nimi pojawiła się cała gromada służących wraz ze wspaniale
przyodzianą kobietą. Miała ona na sobie niezwykłą szatę i kilt, a także znakomicie wypolerowaną,
wytłaczaną, stalową zbroję, złożoną ze zdobionego klejnotami hełmu, napierśnika, tarczy oraz
nagolenników. U boku nosiła praktyczny, krótki miecz ze zdobioną szlachetnymi kamieniami
głowicą i jelcem.
– Popatrz – szepnął Scrib. – Pani Wysoka. Skurczony obok Gandy zamrugał szklistymi oczami i
odwrócił się w jego stronę.
– Skąd ty wiedzieć, że to pani?
Scrib nie potrafił wymyślić żadnej sensownej odpowiedzi.
– Mieć kształt jak pani – rzekł w końcu.
– Do diaska – przyznał Gandy. Niespodziewanie przypomnieli sobie o śniadaniu. Lady Lidda
ściągnęła wargi i zerknęła z ukosa, głęboko zamyślona.
– Ciekawa, co oni tam mieć w środku – szepnęła, wskazując palcem wielki namiot.

– Pewno rzeczy, których oni nie potrzebować – odparła Pert. Przesunęła się w bok, szukając
lepszego widoku, i znieruchomiała. Tuż przed jej nosem pojawiła się wielka, odziana w sandał
stopa. Pert utkwiła w niej spojrzenie, po czym powoli przesunęła wzrok w górę. Obok znajdowała
się druga stopa, a tuż nad nimi krawędź ciemnej szaty, która ciągnęła się w górę i kończyła
zacienionym kapturem.
Człowiek! Stary Wysoki w ciemnej szacie, stojący tuż obok niej!
– Ooo – szepnęła Pert. – Wszyscy! Uciekać jak diabli!
W jednej chwili w zaroślach zaroiło się od biegających i potykających się krasnoludów żlebowych,
które pierzchały we wszystkie strony. Zgromadzeni przy namiocie strażnicy spojrzeli na
niespodziewany zgiełk, po czym ruszyli w tamtym kierunku.
Pert uciekła jak najdalej od starego Wysokiego w kapturze, przemknęła między nogami
zaskoczonego żołnierza i w poszukiwaniu schronienia skoczyła pod płachty namiotu. Kilku innych
podążyło za nią.
Gdzieś dał się usłyszeć pisk Wielkiego Myśliciela.
– Krasnoludy żlebowe! Całe mnóstwo! – krzyknął ktoś niskim głosem.
– Złapałem jednego! – odpowiedział drugi. – Bierzmy ich... Au!
– Co się stało? – zawołał inny ludzki głos.
– Ten mały drań walnął mnie w nos kijem! Tu jest! Trzymaj!
– No cóż, to nie jest krasnolud żlebowy – warknął pierwszy głos. – Ty! Ty, w kapturze! Chcemy
zobaczyć twoje dokumenty!
– Trudno ich złapać! – przeklinał mężczyzna, przedzierając się przez gęstwinę. – Pim! Po lewej!
Tam masz jednego!
– Zostawcie te przeklęte krasnoludy żlebowe! – rozkazał pierwszy głos. – Zbiórka. Mamy tutaj
jeńca. – Nastąpiła krótka przerwa, po czym ten sam głos zaczął zadawać pytania. – Kim jesteś? Jak
masz na imię i w jaki sposób ominąłeś straże?
– Clonogh – odparł charczący, starczy głos. – Proszę, panie, jestem tylko ubogim podróżnikiem.
Zgubiłem drogę.
– Podróżnik, co? No cóż, decyzję, co z tobą zrobić, pozostawimy kapitanowi straży. Idziemy, ruszaj
się!
– Widzicie to samo? – zauważył strażnik. – Wszędzie tu były krasnoludy żlebowe, a teraz nie ma po
nich śladu! Jak one to zrobiły?
– Powiedziałem, żebyś zostawił w spokoju krasnoludy żlebowe! Zbiórka! Wyprowadzić jeńca z
tych chaszczy!
– Też mi jeniec – parsknął inny strażnik. – Ten stary pryk ma z osiemdziesiąt lat.

CZĘŚĆ TRZECIA

KRONIKI BULPÓW

Rozdział 15

SMOCZE ZOBOWIĄZANIE

Eskortowana przez swą ochronę – tuzin pochodzących z Gór Lodowych, wybranych gigantów o
białych brodach – oraz przez swych gelniańskich oficerów, Chatara Kral przemierzała obozowisko.
Była doprawdy imponującą postacią – wysoka, gibka, o posągowej posturze i oczach ciemnych jak
noc, z grzywą kruczoczarnych, kręconych włosów, które wystawały spod lakierowanego hełmu.
Gdziekolwiek się pojawiła, mężczyźni spoglądali na nią z szacunkiem, po czym spuszczali wzrok.
Powszechnie było wiadomo, że Chatara Kral nie toleruje zuchwalstwa, a żaden z rozsądnie
myślących ludzi nie był gotów stawić czoło mroźnym gigantom, którzy ją otaczali. Powiadano, że
nawet ogr nie dałby rady tym wojownikom.
Wschodzące słońce zamigotało na szlachetnych kamieniach zdobiących przyłbicę oraz hełm
regentki i rzucało odblaski na jej błyszczącą niczym zwierciadło zbroję. Spływająca z jej ramion
szata była wielobarwna, a w jej centralnej części wyszyto znak herbowy królewskiego dworu Gelni.
Jako regentka Chatara Kral obwieściła, że staje się głosem i wolą małoletniego księcia Quarlsa,
ostatniego z wielkiego rodu Gelni.
W Gelni słowo Chatary Kral, a nawet jej najdrobniejszy gest czy kaprys, uznawane były za
stanowione prawo.
Zwiedziwszy obozowiska, w których mężczyźni zajęci byli przygotowaniami do ataku na
tarmishańską twierdzę, regentka poprowadziła swoją świtę w kierunku długiej, niskiej palisady na
zachodnim przyczółku. Wzdłuż stu metrów umocnień ustawiono w szeregu makabryczne trofea –
nieruchome, zwisające figury ukrzyżowanych ludzi czy sterczące w niektórych miejscach wysokie,
pionowe pale, na które nabito głowy ściętych jeńców.
Część z tych nieszczęśników stanowili tarmishańscy wojownicy złapani na wzgórzach. Inni
prawdopodobnie byli szpiegami, zdrajcami, sabotażystami bądź po prostu tarmishańskimi
farmerami schwytanymi na własnych polach wraz z nadejściem gelnianskich wojsk. Prawdę
mówiąc, jedyną winą większości z nich było to, że narazili się Chatarze Kral. Tak czy inaczej, w
rękach nerakańskich inkwizytorów regentki bez większego oporu przyznali się do wszelkich
zarzucanych im win.
Chatara Kral obrzuciła trofea jedynie przelotnym spojrzeniem. Kierowała się prosto w stronę
palisady, gdzie ukłonami powitali ją strażnicy. Kiedy znalazła się przy bramie, główny inkwizytor
skłonił się jej po pas.
– Przybyłaś zobaczyć starego szpiega, Ekscelencjo? – spytał.
– Owszem – odparła. – Czego zdołaliście się od niego dowiedzieć?
– Sporo – odpowiedział główny inkwizytor z uśmiechem na twarzy. – Jest bardzo stary i brakuje
mu sił. Potrzebował jedynie drobnej zachęty, by z nami rozmawiać.
– I naprawdę jest szpiegiem?
– Och, w rzeczy samej, Ekscelencjo. Nazywa się Clonogh i został wysłany przez samego Lorda
Vulpina w celu odnalezienia jakiegoś utraconego reliktu.
– Reliktu?

– Czegoś, co nazywa Kłem Orma. Wygląda na to, że ten Clonogh próbował dostarczyć go Lordowi
Vulpinowi, lecz w jakiś sposób stracił go po drodze. Uważa, że to magiczny artefakt, Ekscelencjo.
Ciemne oczy Chatary Kral zamigotały pod przyłbicą hełmu. To było niemal zbyt piękne, by okazało
się prawdziwe. Vulpin nie miał Kła Orma.
Główny inkwizytor zaprowadził ją do cuchnącej celi i wykonał gest ręką.
– To ten szpieg, Ekscelencjo.
Chatara Kral spojrzała na słabowite, wiekowe ciało rozciągnięte między drewnianymi poręczami
stelaża do tortur.
– Ten człowiek jest starcem! – warknęła. Główny inkwizytor zachichotał.
– Przysiągł, że jego prawdziwy wiek to trzydzieści siedem lat – powiedział. – Twierdzi, że to magia
go postarzyła.
– Wygląda, jakby nie żył – zauważyła regentka.
– Bo tak prawie jest, Ekscelencjo. Trochę nas zaskoczył. Tak słabowity człowiek powinien był
umrzeć już godzinę temu, a on wciąż żyje. Pytałem go o to ostatnim razem, kiedy odzyskał
przytomność. Powiedział wtedy, że nie może umrzeć, gdyż jego życie związane jest kontraktem z
Lordem Vulpinem.
– Wygląda na to, że mój brat wciąż ima się tych samych starych sztuczek – mruknęła Chatara Kral.
– W porządku. Umieśćcie tego Clonogha w piwnicy. Jeśli nie może umrzeć, to niech tam zgnije.
Opatrzcie jednak jego rany. Może okazać się przydatną kartą przetargową, kiedy przejmiemy
zamek.
Przyglądała się, jak krzepcy Nerakanie zdejmują więzy z nadgarstków i kostek starca, okrywają go
cuchnącym pledem i wyprowadzają za palisadę. „Piwnicą” była dziura w ziemi oddalona od
umocnień około stu metrów. Wyłożona została kamiennymi płytami, a jedyne wejście blokowała
podnoszona, żelazna krata.
Regentka zeszła z palisady i natychmiast poczuła się tak, jakby zdjęto jej z ramion potężny ciężar.
Podczas swych przygotowań do oblężenia Tarmish często miała przeczucie, że Vulpin w każdej
chwili może przechylić szalę zwycięstwa. Mając w swym posiadaniu Kieł Orma, próbowałby
wykorzystać jego magiczną moc.
Jej najlepsi doradcy potrafili powiedzieć na temat Kła Orma jedynie tyle, że jest on wyjątkowo
niebezpieczny. Wszyscy bez wyjątku zgadzali się jednak, że jego posiadacz dysponuje mocą, która
pozwala mu wygrywać całe wojny. Szpiedzy natomiast powiadomili ją, że artefakt jest w drodze do
Vulpina w Tarmish.
Teraz wszystko wskazywało jednak na to, że Vulpin wcale nie miał reliktu. Przedmiot zaginął,
zanim został dostarczony na miejsce.
Odwróciła się do swej świty złożonej z oficerów.
– Zakończcie wszystkie przygotowania przed nastaniem zmroku. Jutro zaatakujemy Tarmish.
Zakuty w zbroję lansjer zatrzymał się nieopodal. Schodząc z konia, poprawiał elementy zbroi,
podczas gdy jego giermek doglądał paradnego stroju jego wspaniałego, bojowego rumaka. Błędny
rycerz przygotowujący się do walki – ów widok doskonale wpasowywał się w otoczenie. Ale z całej
trójki jedynie koń zdawał się przygotowany do bitwy.

– To Clonogh – rzekł Graywing. – Jest starszy, niż sądziłem, i wygląda paskudnie, cały
zakrwawiony. Jestem jednak pewien, że to był właśnie on.
– Więc może wie, gdzie szukać Kła Orma – zasugerował Dartimien. – Może powinniśmy z nim
zamienić kilka słów.
– Nie możemy – warknął Graywing. – Nie widziałeś? On nie żyje.
– Rozejrzyj się dookoła, mieszkańcu równin – parsknął Kot. – Martwi są ci nieboracy na palach
oraz ci zrzuceni na stertę za palisadą. Kiedy ktoś tutaj umiera, to albo wystawiają go na pokaz, albo
wyrzucają. Nie zamykają martwych w piwnicy i nie ustawiają przy kracie straży.
– Może masz rację – przyznał opryskliwie Graywing. – No dobrze, skoro Clonogh żyje, to
chodźmy z nim porozmawiać.
– Łatwo ci powiedzieć. – Dartimien zerknął z ukosa na otwarty teren wokół wejścia do piwnicy. –
Ale jak mamy to zrobić?
– Tak po prostu – odparł Graywing, zgrzytając zębami. Kiedy miało się na sobie sto trzydzieści
kilogramów zbroi, nawet zwykłe wzruszenie ramionami stanowiło nie lada wysiłek. Zastanawiał
się, podobnie jak czynił to wielokrotnie wcześniej, jakimi ludźmi musieli być Solamnijczycy, skoro
tak wielu z nich decydowało się na żywot z takim brzemieniem na ramionach.
W przeszłości walczył już z rycerzami solamnijskimi, zarówno u ich boku, jak i przeciwko nim, i
wciąż zastanawiał się, co nimi kierowało. Kiedy był znacznie młodszy, nazywał zakutych w zbroje
wojowników na swych opancerzonych koniach „brzęczącymi gburami”. Zmienił jednak zdanie po
tym, jak po raz pierwszy ujrzał szarżę kawalerii, z uniesionymi lancami, pędzącą z łoskotem.
Odkrył wówczas, że te „brzęczące gbury” w swych potężnych zbrojach, na wspaniałych,
wyszkolonych wierzchowcach były tak skuteczną i straszliwą machiną wojenną, jaką tylko mógł
stworzyć człowiek wraz z koniem.
Mimo to chętnie pozbyłby się tego ciężkiego stroju, choć teraz jego noszenie miało wyraźny cel.
Trudno o lepsze przebranie, które pozwoliłoby bez kłopotu poruszać się po wrogim obozowisku.
Wszyscy tutaj spodziewali się zobaczyć rycerzy, niewielu jednak miało odwagę, by zatrzymać i
zadawać pytania jednemu z nich.
”Siedząc u szczytu kamiennej kopuły wieńczącej „piwnicę”, dwaj krzepcy Nerakanie przysiedli na
piętach i grali w kości. Podczas inspekcji regentki obaj stali na baczność, teraz jednak ogarnęło ich
znużenie. Ich zadaniem nie było odpędzanie kogokolwiek od dziury. Nikt o zdrowych zmysłach i
tak nie chciałby do niej wchodzić. Pilnowali oni raczej, by nikt z „piwnicy” nie uciekł, a obecnie
znajdował się w niej tylko jeden więzień – słabowity starzec, którego tak zamęczono, że był prawie
martwy.
Strażnicy nie zauważyli nadchodzącego rycerza, póki poranne słońce nie zalśniło na jego zbroi, a
nawet wtedy podnieśli jedynie wzrok.
– Czego chcesz? – burknął jeden z nich.
– Och, wielu rzeczy – odparł pogodnie rycerz. – Chcę sławy i bogactwa, pięknych kobiet i
wspaniałych koni, a może nawet spokojnego, małego królestwa, którym mógłbym porządzić. A
czego ty chcesz?
Kości przestały się toczyć. Obaj strażnicy przyłożyli dłonie do czoła, chroniąc oczy przed blaskiem,

i spojrzeli na niego w taki sposób, jakby postradał zmysły. Powoli podnieśli się i chwycili za topory,
rzucając niepewne spojrzenia na rynsztunek stojącego przed nimi olbrzyma. Wielki problem w
walce z rycerzem stanowiło to, że trudno było jednoznacznie stwierdzić, gdzie należy uderzyć, jeśli
już podjęło się taką decyzję.
– Dlaczego tutaj przyszedłeś? – krzyknął jeden z nich.
– Chcę, żebyście otworzyli kratę – odparł Graywing. – W przeciwnym wypadku sam to zrobię.
– Chcesz, żebyśmy... – Głos wojownika z Neraki urwał się gwałtownie, a jego oczy wywróciły się
w oczodołach. Stojący obok niego drugi strażnik niemal w tej samej chwili podskoczył gwałtownie,
a z jego ust chlusnęła krew. Obaj zwalili się ciężko na kamień twarzami do dołu. Z pleców każdego
z nich sterczała rękojeść poręcznego sztyletu.
– Nigdy specjalnie nie przejmowałem się Nerakanami – rzekł Dartimien, klękając, by odzyskać
swoją broń.
W cuchnącej dziurze pod kratą znaleźli Clonogha, bardziej martwego niż żywego, lecz wciąż
oddychającego. Graywing ponownie zdumiał się, ujrzawszy maga – wyglądał on o wiele starzej niż
przed kilkoma dniami.
– Owiń go tym brezentem – polecił Kotu. – Wrzucimy go na mojego konia, tuż za siodłem, a potem
poszukamy schronienia, żeby mógł odzyskać świadomość.
– Sądziłem, że tropimy krasnoludy żlebowe – mruknął Dartimien.
– Tropimy Kieł Orma – burknął mieszkaniec równin, a jego głos zabrzmiał głucho w niezwykłej
zbroi. – Stary wie na jego temat więcej niż ja.
Przez jakiś czas zdawało się dopisywać im szczęście. Nikt nie podniósł alarmu, kiedy wyciągali
Clonogha z piwnicy, zawijali go niczym przedmiot i wrzucali na koński zad. Graywing dosiadł
wierzchowca, po czym udali się na wschód, w kierunku zarośli, gdzie mogli się schronić.
W pobliżu maszerowały oddziały pikinierów, a manewrujące konie wynajętych Solamnijczyków
dudniły kopytami. Przechadzali się między nimi ludzie, którzy rozstępowali się na boki,
umożliwiając rycerzom przejazd. Wówczas, w połowie drogi ku krzakom, patrol gelniańskich
strażników zwolnił kroku i ruszył w ich stronę.
– Hej, wy tam! – wykrzyknął ich dowódca. – Zatrzymajcie się i pokażcie dokumenty!
Zanim Graywing zdążył zareagować, Dartimien obiegł konia i klepnął go w zad tuż pod zbroją.
– Uciekaj w zarośla! – krzyknął Kot. – Dołączę do ciebie, kiedy tylko będę mógł!

Dochodziło południe i armie Gelni rozpoczęły natarcie na Tarmish, kiedy całą okolicę przykrył
wielki cień. Wszyscy dookoła podnieśli wzrok, po czym rzucili się na oślep do ucieczki. Od czasu
zakończenia wielkiej wojny z udziałem smoków upłynęły już całe lata i większość ludzi właśnie
wtedy po raz ostatni oglądała smoka. A widok gada w locie nie stracił nic ze swej porażającej mocy.
Żadna inna rzecz na tym świecie nie wzbudzała w żywych istotach tak przejmującego strachu. Na
niebie nad Doliną Sunder leniwie łopotały wielkie skrzydła, a w sercach tych, którzy spoglądali w
górę, zapanowało paraliżujące przerażenie.
Verden Leafglow spała przez dłuższy czas w przytulnej jaskini wysoko w górach. Jak to bywało w
przypadku osobników jej gatunku, poszukiwała kryjówki, kiedy nie miała niczego do zrobienia, a

kiedy ją odnalazła, udała się na spoczynek. Sen ów przypominał bardziej hibernację, która
przerywana była jedynie sporadycznymi wyprawami po pożywienie. Smocza drzemka mogła trwać
całe lata, a dla kogoś takiego jak Verden Leafglow, która raz już umarła i ponownie narodziła się z
własnego jaja i w której wspomnieniach dominowała wielka zdrada, sen był przyjemną alternatywą
dla uciążliwych rozmyślań.
Teraz jednak obudziła się, choć nie była pewna, dlaczego tak się dzieje. Wydawało jej się, że
została wezwana we śnie – jak gdyby głos, który wcale nie był głosem, wciąż powtarzał jej, że ma
obowiązek do spełnienia, dług do spłacenia. I kiedy przeszła z sennego zapomnienia w bolesną
rzeczywistość, poczuła, że to ponaglanie trwa. Gdzieś u stóp gór rozkwitało przeznaczenie, którego
miała stać się częścią.
Unosiła się na powietrznych prądach nad szeroką doliną, wpatrując się bursztynowozielonymi
ślepiami w żałosny widok w dole. Południowe słońce rzucało blask na wielkie cielsko o jasnych
łuskach, niegdyś zielonych niczym wiosenne liście, a obecnie pełnych czerwonawych plamek.
Świadoma była zmian, jakie zaszły podczas jej hibernacji, i do pewnego stopnia pojmowała ich
celowość. Będąc niegdyś na usługach złej bogini, nosiła barwy tego właśnie bóstwa. Została jednak
odrzucona przez swą panią i zaakceptowała innego intrygującego, małomównego boga, który nie
był tak surowy i nie używał swych mocy na znajdującym się w dole świecie.
Spędziwszy czas pośród najgorszych z najgorszych, Verden Leafglow przejęła kontrolę nad
własnym przeznaczeniem i odzyskała utracony honor. W ten sam sposób zaakceptowała
zobowiązanie względem boga Reorksa, które mówiło, że dokona... czegoś... kiedy nadejdzie
właściwa pora. Wiązało się to z udzieleniem pomocy bohaterowi, który – choć istniało tak wiele ras
– pojawić się miał wśród Agharów. Łamagowatych, tępych krasnoludów żlebowych.
Było to oczywiście absurdalne. Żaden krasnolud żlebowy nie mógłby stać się bohaterem. A mimo
to Verden Leafglow podczas walki nosiła znak Reorksa i czuła się w ten sposób zobowiązana.
Miejsce między masywnymi ramionami, do którego niegdyś przylegała tarcza, teraz mrowiło.
Gdzieś głęboko w swej wyostrzonej świadomości wyczuwała wzywający ją metal.
Wezwanie to brzmiało niczym bezgłośny nakaz boga.
Mały wkrótce będzie potrzebował pomocy – mówił. – Odszukaj go i bądź gotowa.
Pomocy? Verden zdusiła w sobie syk irytacji. Ona i jej gatunek byli przedstawicielami
najpotężniejszych istot, jakie kiedykolwiek zamieszkiwały Krynn. Jakby na przekór temu
przeznaczenie i zachcianki kapryśnego boga uczyniły ją poddaną najbardziej głupkowatej z
rozumnych ras – krasnoludów żlebowych – i to nie raz, a dwa razy, w dwóch odrębnych żywotach.
A teraz, jakby mało było innych możliwości, ponownie miała zetknąć się z krasnoludem żlebowym!
W swym poprzednim, znacznie bardziej złowrogim wcieleniu po prostu odrzuciłaby taką myśl. Nikt
poza bogiem nie potrafiłby zmusić smoka do posłuszeństwa, jeśli nie wynikało z jego własnej woli.
A Reorx, którego teraz niechętnie uznawała za swego boga, nie wydawał się bezwzględnie narzucać
poddanym swą wolę. Oczekiwał raczej, że po prostu spełnią jego życzenia z własnego wyboru.
Jakaś część jej świadomości uśmiechnęła się szyderczo na tę myśl. Była przecież zielonym
smokiem. Wszelkie instynkty jej gatunku przemawiały za tym, by gardzić wszystkimi innymi
istotami, szukać własnej satysfakcji i nigdy nie przejmować się czyimś losem. Pozostała część

świadoma była jednak zobowiązania i powinność tę akceptowała. Ta właśnie część jej umysłu
pracowała przez całe lata nad zmianą jej barwy, ogrzewaniem chłodnej zieleni jej łusek odcieniami
jasnego brązu.
Kłócę się sama z sobą, pomyślała, przymrużając z pogardą ślepia. Strata czasu. Kiedy będę już
wiedziała, czego się ode mnie oczekuje, podejmę decyzję. Póki co, muszę zobaczyć, co się tutaj
dzieje.
Rozciągająca się pod nią dolina była szerokim, żyznym zagłębiem otoczonym lasami. Prostokątne
pola przypominały ułożone na podłodze kafle, a w samym centrum, na jałowym wzniesieniu, stała
masywna, kamienna forteca.
Na otaczających zamek równinach rozbito wiele dość rozległych obozowisk. W tej chwili
wyruszały z nich armie i gromadziły się wokół fortecy. Oddziały szykowały się do ataku, tocząc za
sobą potężne machiny oblężnicze.
Wojska składały się oczywiście z ludzi. Wiele spośród zamieszkujących Krynn ras uczestniczyło w
bitwach, lecz tak naprawdę to ludzie zawsze rozpoczynali wojny, które zbyt często porywały inne
rasy ze sobą.
Kołując pod stojącym wysoko słońcem, Verden poszybowała nad zamek, żeby lepiej się mu
przyjrzeć. Budowla przepełniona była ludźmi, którzy na jej widok rozbiegali się w panice.
Zobaczyła mury, flanki, wieżę... i w tej samej chwili jej zmysły wyczuły obecność magii. Nie była
to jednak moc z tego świata.
Zmniejszyła zataczane koła, a ślad magii skierował ją w stronę ozdobionego kwiatami balkonu
zawieszonego w połowie wysokości wieży. Dostrzegła krasnoludy żlebowe. Skupiła wzrok na
jednym z nich – gapiącym się na nią, dobrze zbudowanym, małym głupku trzymającym w dłoni
laskę. Laska ta nie była jednak tym, czym się wydawała. Choć wyglądała jak zwykły przedmiot z
kości słoniowej, emanowała silną, chłodną energią śmiercionośnej, uśpionej magii. Obok, tuż za
plecami krasnoluda żlebowego, stała młoda kobieta rasy ludzkiej. Była dwukrotnie wyższa od
małego Aghara, który zdawał się chronić ją swoim ciałem. Choć wyraźnie trząsł się ze strachu, jego
trzymająca laskę dłoń uniesiona była w geście żałosnego wyzwania.
A więc tu mamy naszego „bohatera”, pomyślała Verden i niemal zachichotała na ten absurdalny
widok.
Wtedy powrócił do niej odległy, bezdźwięczny głos.
Bohaterstwo nie wynika z wyglądu czy postawy, Verden – powiedział. – Bohaterstwo leży w sercu.
Ten, kto próbuje stać się bohaterem, staje się nim. Liczą się dobre intencje.
– Reorksie? – rzekła głośno Verden. – To ty przemawiasz do mnie?
Rozumiesz pojęcie bohaterstwa, Verden – rzekł głos w jej świadomości. – Nie musiałaś tu
przybywać, ale uczyniłaś to.
Zmieniła tor lotu i popędziła w stronę źródła bezdźwięcznego głosu, do żlebu nieopodal centrum
największego z obozowisk. Kiedy przelatywała nad ludźmi, ci rozsypywali się na wszystkie strony
niczym opadłe liście na wietrze, nie zwracała na to jednak żadnej uwagi. Skoncentrowała się na
porośniętym krzewami parowie i wówczas ich dostrzegła. Więcej krasnoludów żlebowych. Całe
plemię kryjące się przed ludźmi! Syknęła, kiedy rozpoznała ozdobioną bokobrodami, pyzatą, małą

twarz, w której twardych rysach malowała się zarówno arogancja, jak i tępota. Przez cały czas miał
na głowie koronę, którą zapamiętała – koronę ze szczurzych zębów, przekrzywioną na siwiejącej
skroni.
– Glitch! – syknęła głośno Verden. – Ty mały głupku, sądziłam, że już nie żyjesz.
Stojąca u jego boku kobieta spojrzała w górę, zamrugała i pomachała ostrożnie ręką. To była Lidda.
– Nie wiem, czy to zniosę – mruknęła Verden.
Wybór należy do ciebie, Verden – rzekł bezdźwięczny, boski głos. – Zostań albo odleć, zrób, jak
uważasz.
Teraz widziała już, skąd dobiegał głos. Pośród żałosnego dobytku plemienia Bulpów leżała
pordzewiała, stara, żelazna misa z przeciągniętym przez brzegi pasem. Była odwrócona, lecz
smoczyca dobrze wiedziała, czym ona jest. W jakiś sposób po tylu latach małe głupki wciąż były w
posiadaniu tarczy Reorksa.
– Co mam w takim razie zrobić? – Verden spytała głos, który się w niej odzywał.
Twoja obecność już dała początek biegowi spraw – odparła cicho stara tarcza. – Teraz odpocznij i
czekaj. Będziesz wiedziała, kiedy staniesz się potrzebna.
Wybrała kamieniste zbocze na zachodzie i pomknęła w jego stronę na potężnych skrzydłach. Na
otoczonej skałami polanie pasło się niewielkie stado łosi, a powyżej znajdowała się przytulna
jaskinia z widokiem na Dolinę Sunder. Verden nasyciła się łosim mięsem, po czym wpełzła do jamy
i ułożyła się do snu. Jednak nawet gdy zamknęła oczy, nadal czuła każde poruszenie istot w dole,
jakby wciąż się pośród nich znajdowała.
Gdy smok znikł już z widoku, ludzie przegrupowali się i rozpoczęli natarcie na Tarmish.
Mogłabym położyć temu wszystkiemu kres, pomyślała sennie. To byłoby łatwe. Mogłabym...
Oczywiście, że byś mogła – zgodził się z nią cichy głos. – Niczego by to jednak nie rozwiązało, a
jedynie powstrzymało na jakiś czas. Oni wypełnią swoje przeznaczenie jedynie dzięki
nieskrępowanej, wolnej woli.
Choć Verden zasnęła, obrazy w jej świadomości przedstawiały dolinę i ukazywały szczegółowo
żałosne zachowania niższych istot. Dwukrotnie podekscytowała się nieoczekiwanie i wówczas
ponownie przybyły gorzkie, stare i niemal zapomniane obrazy. Kiedy ujrzała w świadomości wieżę
twierdzy, pojawiła się twarz Lorda Vulpina. A kiedy widok przesunął się na zdążające w pobliże
fortecy szeregi, ukazało się inne oblicze – Chatary Kral. Wówczas Verden zrozumiała mroczne zło,
które opanowało te związane konfliktem królestwa.
Obie twarze były podobne. Rozpoznała je, choć nigdy wcześniej ich nie widziała. Były to oblicza
złego wcielenia i nosiły wspólne cechy jednego pana.
– Verminaard! – syknęła smoczyca.
Powróciły straszne, przepełnione gniewem wspomnienia, jak gdyby od tamtej chwili w ogóle nie
upłynął czas, jakby ponownie nastały okrutne dni Wojny Lancy i teraz Verden była ich częścią tak
samo jak kiedyś. Verminaard! Smoczy Władca, suzeren wszystkich wojsk Królowej Ciemności i
kolejny po niej symbol prawdziwego zła.
Chatara Kral i Vulpin, spadkobiercy tego zła. Mógł jednak istnieć tylko jeden, główny dziedzic. A
więc o to chodziło w całym tym konflikcie. Dzieci stanęły do bitwy po to, by przekonać się, które z

nich powinno otrzymać schedę po ojcu. Jedno z nich przeżyje, drugie zginie, a zwycięzca podniesie
zło do niewyobrażalnej wręcz rangi.
Verden była już całkowicie przebudzona, a w jej smoczej świadomości zaświtała myśl. Byłoby
najlepiej, wręcz poetycko, gdyby oboje zdrajców osiągnęło sukces i zarazem dzięki temu poniosło
porażkę.
Przeznaczenie – szepnął głos wewnątrz niej. – Ty także masz swoje przeznaczenie, Verden Leafglow.
Wypoczęta, ponownie zaczęła przyglądać się armiom w dolinie oraz zamkowi, który był ich celem.
Infiltracja i działalność wywrotowa, pomyślała, a jej wielkie, zielone ślepia zabłysły. W czasach,
kiedy służyła Królowej Ciemności, właśnie w tym się specjalizowała. Podczas tuzinów kampanii ze
Smoczymi Władcami Verden rozwinęła w sobie wiele tajemnych talentów. Stała się kimś w rodzaju
speca od infiltracji. Zajmowała się sabotażem.
Czyż to nie byłoby interesujące, dumała. A głos wewnątrz niej, głos, który nie należał do niej,
powtórzył to samo słowo: przeznaczenie.

Rozdział 16
UCIECZKA

Pert, Lady Lidda oraz grupka innych kobiet rozpoczęły plądrowanie wielkiego namiotu, gdzie
wzdłuż ścian ustawiono ciekawie wyglądające bele i skrzynie. Wyprawa jednak została przerwana,
kiedy powróciła w jasnym stroju pani Wysoka wraz ze swą świtą.
– Przygotować się do zwinięcia obozu – rozkazała. – Kolejną noc spędzimy już u bram Tarmish.
W jednej chwili w namiocie zaroiło się od zajętych pracą Wysokich, którzy zaczęli w pośpiechu
przesuwać i przenosić pudła oraz bale. Lady Lidda stwierdziła, że to kiepska pora na wizytę.
– Wszyscy zwiewać – szepnęła. Rozkaz przekazano dalej, do zgromadzonych za jej plecami kobiet.
W ciągu kilku chwil krasnoludy żlebowe przekopały się pod ścianami namiotu i umknęły w zarośla,
w stronę czekającego na nich plemienia.
– Sporo tam dobrych rzeczy – stwierdziła Pert ze smutkiem. – Może przyprawy i kukurydza, i
narzędzia dla ogrodu... i może buty, i wstążki, i inne takie.
– I może grzebień – rozmarzyła się Lady Bruze. – Przydać się dobry grzebień. Ostatnio Clout mieć
sporo pcheł. My powinny tam dłużej zostać.
– Łatwo przyjść, łatwo pójść – rzekła Lady Lidda. W pobliżu, niemal tuż nad nimi, wykrzykując i
wskazując palcami, przejechał konny oddział Wysokich, więc Agharki wskoczyły pod
rozpościerające się dookoła krzaki jeżyn. – My lepiej później zrobić nasze zakupy – zdecydowała
Lidda. – Jak się uciszy.
Zgromadzone u nasypu ziemianki krasnoludy żlebowe krzątały się, zbierając wszystko, co wpadło
im w ręce – patyki, porzucone ptasie gniazda, skrawki materiału, grudki żwiru oraz zaskoczonego
żółwia. Pert rozejrzała się dookoła z błyskiem w oczach, po czym zapytała:
– Co się dziać?
Większość otaczających ją towarzyszy zignorowała pytanie, nie mając po prostu na nie dobrej
odpowiedzi, lecz dwóch lub trzech przerwało pracę.
– Najwyższy Bulp kazać się pakować – wyjaśnił jeden z nich. – Ale nie powiedzieć, co pakować.
– Najwyższy Bulp powiedzieć, że czas się wynosić – dodał drugi. – Powiedzieć, że wszyscy
Wysocy, całe sąsiedztwo pójść do gara.
Lady Lidda udała się na poszukiwania Glitcha, podczas gdy pozostałe kobiety zaczęły krzątać się tu
i ówdzie, pomagając pozbierać to, co zbierać zaczęto.
Słynna Wielka Misa Gulaszu odwrócona do góry dnem została przeciągnięta w stronę sterty
znalezisk. Jej krawędź niemalże dotykała ziemi i widoczne były pod nią jedynie stopy. Pert
ukucnęła i zajrzała pod spód, po czym odwróciła się z rozczarowaniem. Miała nadzieję znaleźć tam
Brona niosącego wielki, żelazny przedmiot. Był to jednak tylko gderający Clout. Najwyraźniej
zgubił gdzieś swoje narzędzie do łupania i bynajmniej nie tryskał z tego powodu szczęściem.
Rozmyślając o tym, Pert doszła do wniosku, że ostatnio nie widywała Brona. Zastanawiała się,
gdzież mógł się on podziewać. Gdzieś pośród niejasnych wspomnień widziała Brona mówiącego o
tym, że Najwyższy Bulp chciał, by przyjrzał się on Wysokim. Wspięła się ostrożnie kilka metrów w
górę, pomiędzy otaczające drzewo zarośla i rozejrzała dookoła. Tuż za krzewami wszędzie wokół

tłoczyli się Wysocy – nieprzeliczone ich zastępy zajmowały się wszelkiego rodzaju tajemniczymi
czynnościami. Nigdzie jednak nie widziała Brona.
W dole pod nią przechadzał się Scrib, niosąc w jednej ręce skorupę pełną ciemnych łupków, a w
drugiej kawałek miękkiego wapienia. Odkrył, że kiedy jedno zostało potarte drugim, to pozostawał
ślad. Teraz krążył zadowolony z siebie, nieświadomy niczego, co działo się dookoła niego, i
malował na łupkach zawijasy. Pert zeszła z kryjówki przy drzewie i stanęła mu na drodze,
wpatrując się w niezrozumiałe bazgroły.
– Co Scrib robić? – spytała, błądząc gdzieś myślami.
– Robić lista.
– Lista czego?
– Rzeczy – odparł, wzruszając ramionami. – To tutaj – wskazał jeden z zawijasów – być grzyb. –
Skierował palec na większy symbol. – To więcej grzybów. A to chmura, to patyk, a to cała masa
szczura.
– Ile szczura?
– Dwa – odparł. – Sporo dwa.
– Ty ostatnio widzieć Brona? – spytała.
– Nie. – Zerknął w górę, przechylił z zakłopotaniem głowę i narysował na łupku starannie
wypracowany znak.
– Co to? – zdziwiła się głośno Pert.
– Smok – powiedział. Nagle zamarł w bezruchu. Upuścił łupki i kredę i wybałuszył oczy. – Smok?
Smok! – Scrib wskazał na niebo. – Smok! Wszyscy uciekać jak diabli!
Ostrzeżenie zostało przekazane dalej i wkrótce w zaroślach pełno było biegających, zderzających
się ze sobą i upadających krasnoludów żlebowych. Pert wystarczyło jedno spojrzenie. Popatrzyła w
miejsce, które wskazał Scrib, i otworzyła szeroko oczy. Na niebie przesuwał się Behemot na
potężnych skrzydłach, wielki, złowrogi stwór, który zdawał się spoglądać wprost na nią. Pisnęła,
upadła, przetoczyła się, podniosła i uciekła w panice.
Kiedy dotarła do jaskini pod korzeniami drzewa, ta wypełniona była po brzegi krasnoludami
żlebowymi. Wciąż nadbiegali kolejni i wciskali się między tych, którzy już znaleźli schronienie.
Najwyraźniej brakowało wolnego miejsca. Każdy, komu udało się wcisnąć do środka, powodował
wypchnięcie innego na zewnątrz. Kiedy Pert hamowała, Najwyższy Bulp, Glitch Najprzedniejszy
zaczął się pakować za nią.
– Glitch! Wracaj tu, głupi! – krzyknęła Lady Lidda, która znajdowała się tuż za nim.
Pędząca za wzburzonym Najwyższym Bulpem Lady Lidda niemal przewróciła Pert.
Było już jednak zbyt późno na ucieczkę. Smok znalazł się tuż nad nimi, unosząc się na szeroko
rozpostartych skrzydłach. Łeb kołysał się na boki, kiedy bestia przyglądała się znajdującemu się
pod nią terenowi. Dzięki ponad dziesięciu metrom długości i przynajmniej takiej samej rozpiętości
skrzydeł, smok rzucał wielki cień, który zdawał się okrywać wszystko w dole.
Glitch podniósł się na nogi i spojrzał w górę. Smok odpowiedział spojrzeniem i wysyczał cicho coś
ze wstrętem. Stojąca obok Glitcha Lady Lidda przyjrzała się potworowi, po czym uśmiechnęła się
radośnie i pomachała mu ręką. Jakby nagle znudzony, smok zawrócił, pochylając się z gracją, i

pomknął na zachód.
– Ten smok to nasz smok – oświadczyła Lidda Najwyższemu Bulpowi, który sprawiał wrażenie,
jakby zamarzł. – Glitch, ty pamiętać smoka? – Odwróciła się i ponownie pomachała ręką. – Pa,
smok – zawołała.
Pert być może zainteresowałaby się tym wydarzeniem, gdyby nie to, że jej uwagę całkowicie
pochłonęło coś innego. Stała tuż obok sterty zebranych dóbr, zaledwie o centymetry od Wielkiej
Misy Gulaszu. I wszystko wskazywało na to, że misa cicho buczała.

Graywing bódł ostrogami bojowego rumaka, wioząc z tyłu nieprzytomnego Clonogha. Zwierzę
rozpędziło się do galopu, sypiąc żwir na gelniańskich strażników, którzy pozostali w tyle. Przez
chwilę mieszkańcowi równin wydawało się, że zdołał uciec, lecz uczucie to okazało się iluzją. Za
jego plecami rozbrzmiały rogi, a kilka spośród znajdujących się przed nim oddziałów skręciło,
dostrzegło go i ruszyło w jego stronę.
W jednej chwili pojawiły się przed nim tuziny, a za moment setki pikinierów, łuczników, lansjerów
i piechurów, którzy starali się otoczyć samotnego rycerza. Na jego drodze w łuku ustawił się okuty
w zbroje i wyposażony w lance oddział rycerzy solamnijskich.
Gdyby wojownika nie krępowała ciężka zbroja i jechałby na nieobciążonym oraz wytrenowanym
przez Cobarów wierzchowcu z równin, mógłby uniknąć zastawionej na niego pułapki. Lecz choć
zbroja ta chroniła go przed strzałami i włóczniami, nie był przecież rycerzem i nie mógł się z nimi
równać.
Mimo wszystko musiał coś zrobić. Wydobył z uchwytu przy siodle lancę, ustawił ją równolegle do
ziemi, napiął wszystkie mięśnie, szykując się do walki, dotknął końskich cugli i rozpoczął szarżę.
Nie umiał zgadnąć, dokąd uciekł Dartimien, nie miał też czasu, aby się o niego martwić. Kot
potrafił o siebie zadbać.
Zuchwałość, z jaką szarżował, spowodowała, że jeźdźcy zatrzymali się i odrobinę rozluźnili szyk,
natychmiast jednak szeregi ponownie zostały zwarte. Stawiając czoło szaleńcowi, Solamnijczycy
zamierzali potraktować go jak szaleńca. Przez obóz wiodła tylko jedna, otwarta droga, lecz
zablokowali ją, formując zwarty szereg złożony z żelaznych ludzi na żelaznych koniach, z których
każdy wystawił przed siebie długą na dwa i pół metra śmiercionośną lancę, by przeszyć nią ofiarę.
Na to właśnie liczył Graywing. Wydawszy z siebie przenikliwy, bojowy okrzyk, zmienił uchwyt na
swojej lancy, uniósł ją i cisnął niczym włócznię. W tej samej chwili skierował konia na prawo,
zbaczając z otwartej drogi bezpośrednio w stronę porastających pobocze zarośli.
Zdawał sobie sprawę, że ma jedną szansę na tysiąc, lecz nie było innego wyjścia. Kiedy znalazł się
pod osłoną krzewów, zawrócił konia, chwycił bezwładnego Clonogha, zarzucił go sobie na ramię
niczym worek ziarna i zeskoczył z siodła. Koń pomknął przed siebie, tratując krzaki. Graywing
podniósł się na nogi w swej ciężkiej zbroi i pomknął w gęste zarośla.
Nie wiedział, czy Clonogh żyje, specjalnie go też to nie obchodziło. Zmęczony i obolały po upadku
Cobar zaczął desperacko walczyć z dziesiątkami kilogramów żelaznych płyt i wiązań, starając sieje
z siebie zrzucić. Umieścił miecz za ramieniem i poprawił pasy. Owinął zbroję przesiąkniętym
potem skórzanym kabatem, a długa tarcza posłużyła jako „sanie”. Umieścił na niej Clonogha

przypominającego zawiniętą w kokon gąsienicę wraz z dodatkowym, rycerskim mieczem, który
usztywnił konstrukcję z rzemieni od zbroi. Ciągnąc za sobą zrobione z tarczy nosze, Graywing
ruszył przez zarośla. Poruszał się pochylony i pod właściwym kątem do kierunku, w którym uciekł
jego koń.
Zaledwie kilka metrów za jego plecami, przez gęste krzewy przedzierali się goniący go ludzie.
Graywing pozwolił się wyprzedzić pierwszej ich grupie, po czym zmienił pozycję i zaczął poruszać
się niemal bezgłośnie – nie przez krzaki, lecz pod nimi.
Zbliżał się właśnie do brzegu zarośli, kiedy zaledwie kilka kroków od niego z łomotem przejechali
jeźdźcy i ponownie skręcili w gęstwinę. Graywing wymruczał przekleństwo, chwycił swój puklerz i
się zasłonił. Kiedy będą wracać, znajdą się wprost nad nim.
Nagle usłyszał okrzyki przerażenia oraz tętent rozbiegających się koni. Przez dłuższą chwilę trwał
w bezruchu i nasłuchiwał. W końcu podniósł głowę. Wszyscy ścigający go ludzie uciekali w
bezładzie, a zarośla przykrył wielki cień. Spojrzał w górę, prosto w oczy ogromnego smoka, który
szybował po niebie tuż nad wierzchołkami drzew.
Ogarnięty strachem, tak naturalnym dla wszystkich istot, Graywing skulił się, zacisnął pięść na
rzemieniach „sań” i wszedł jeszcze głębiej w gęstwinę. Tuż przed sobą ujrzał gruby pień dużego
drzewa. Nagle ziemia pod jego stopami zaczęła się zapadać. Runął na twarz, a jego wolna ręka
wystrzeliła w dół i wbiła się w ciepłą, wijącą się masę. Coś – lub ktoś – ugryzł go w palec, a do
jego uszu dotarł przytłumiony głos:
– Trzymać ręce przy sobie, niezdara! Odskoczył, lecz jeszcze więcej ziemi usunęło się spod niego,
poleciał więc głową w dół w dziurę, której jeszcze przed chwilą tam nie było.
Otoczyły go przytłumione, pełne strachu okrzyki, w których pobrzmiewało ostrzeżenie i gniew.
– Ktoś zepsuć dach – odezwał się głos.
– Kto tam? – dodał inny.
– Jakaś niezdara – oświadczył jeszcze ktoś.
– Najwyższy Bulp być niezdara – wtrącił inny głos. – Wy tam mieć Najwyższy Bulp?
– Nie wiedzieć – odparł pierwszy. – Ciemno i brudno.
Oślepiony Graywing krztusił się, opadający pył i nacisk otaczających go ciepłych, małych ciał
niemal go udusił. Nagle został podniesiony i poczuł, że przesuwa się z rąk do rąk, kiedy tuziny
małych dłoni poszturchiwały go i przepychały w stronę źródła światła.
– Ktoś całkiem duży – rzekł głos z ciemności. – Dużo większy od Najwyższy Bulp.
– Duży to nie usprawiedliwienie, że natrętny – warknął inny. – Nie mieć tu aż tak wiele miejsca.
Graywing został bezceremonialnie wyrzucony z jaskini na światło pośród zarośli. Zakaszlał,
starając się odzyskać oddech, i otworzył zasypane piaskiem oczy. Leżał na plecach. Stanęła nad nim
mała, wyglądająca na starą postać, i szturchnęła kijem.
– To nie ktoś – oświadczył w końcu Wielki Myśliciel Gandy. – To tylko Wysoki.
Spojrzał ponownie na kasłającego, pokrytego ziemią mężczyznę, po czym zdzielił go w głowę
kijem do zmywaka.
Graywing zaklął i przetoczył się w bok, usiłując oczyścić oczy. Otaczające go krasnoludy żlebowe,
przerażone jego nagłym pojawieniem się wśród nich, odwróciły się i pouciekały. Kilka tuzinów

wspięło się na porośnięty krzewami brzeg jamy, szybko jednak zawróciło, kiedy dostrzegło chaos
pośród Wysokich tuż za linią zarośli. Graywing właśnie podnosił się na nogi, kiedy powracająca
fala spanikowanych Agharów zrzuciła go z krawędzi i ponownie rozłożyła na łopatki. W jednej
chwili znalazł się pod krasnoludami żlebowymi, którzy upadali na niego i przetaczali się po nim,
niemal grzebiąc go pod ciężarem swego obłędu. Glitch Najprzedniejszy otrząsnął się ze swego
osłupienia i ujrzał ruchliwą stertę swych poddanych, którzy kłębili się na dnie jamy. Zapomniawszy
całkowicie i o widzianym przed chwilą smoku, zbliżył się do zamieszania.
– Co tu się dziać? – zapytał.
Większość z tłoczących się zignorowała go, lecz dwóch lub trzech rozejrzało się dookoła.
– A kto pytać? – rzucił jeden z nich.
– Ja – warknął Glitch. – Wasz Najwyższy Bulp!
– Ach tak – zgodziło się kilku. – Racja. Ty być stary Glitch.
– Racja! – mruknął.
Gromada kłębiących się krasnoludów żlebowych zaczęła się powoli rozchodzić.
– Co Glitch chcieć wiedzieć? – odezwał się ktoś. Glitch zadumał się, starając się sobie
przypomnieć, o co pytał. W końcu strzelił palcami.
– Ach tak. Po co ta sterta? Wy spadać?
– Nie, dzięki – odparł jeden z nich. – My już raz spaść.
– Nie idź tam na górę, Glitch. – Jeden z nich wskazał na brzeg dziury. – Tam wszędzie Wysocy.
– W takim razie iść na dół – zadecydował Glitch, spoglądając na dno jamy. – Wszyscy iść. Czas
wyruszać.
Wykonawszy rozkazujący gest, wspaniały przywódca wszystkich Bulpów ruszył wzdłuż rowu,
zawadził o swego głównego bazgracza i grzmotnął twarzą w ziemię.
– Glitch to niezdara – stwierdziło kilku poddanych, wybierając ze sterty przedmiotów te, które
zamierzali zabrać ze sobą w dalszą podróż.
Scrib, który przesuwał się na kolanach w poszukiwaniu swego łupka i kredy, prawie nie zauważył,
że Najwyższy Bulp potknął się o niego. Wiedział, że jego przybory muszą leżeć gdzieś w pobliżu, i
bardzo chciał je odzyskać, aby móc spojrzeć na swój rysunek smoka. Widział smoka po raz
pierwszy w życiu i chciał się upewnić, czy utrwalił go we właściwy sposób. Zajęty
poszukiwaniami, dotarł w miejsce ostatniego zamieszania, uderzył głową w coś twardego i spojrzał
w górę – wprost w rozgniewane oczy wyczerpanego człowieka.
– Oj – rzekł Scrib, cofając się gorączkowo. Dwa metry dalej miał już zdecydowanie lepszy widok
na Wysokiego. Mężczyzna leżał na brzuchu, a kilku zgromadzonych wokół niego krasnoludów
żlebowych właśnie podnosiło się na nogi. Na plecach człowieka, tuż między łopatkami stał Clout,
który najpierw rozejrzał się nieprzytomnie, a potem zerknął w dół.
– Co to? – zdziwił się Główny Łupacz. Stojący nieopodal niego Gandy oparł się na kiju do
zmywaka.
– To Wysoki – odparł.
Przetrawienie tej informacji zabrało Cloutowi dłuższą chwilę. W końcu pisnął, rozdziawił usta i
wykonał daleki skok, po którym wylądował o kilka kroków od mężczyzny, na krawędzi Wielkiej

Misy Gulaszu. Wielka, żelazna tarcza uniosła się, wywróciła i wylądowała na Cloucie, kryjąc go
pod spodem. Krasnoludy żlebowe przybiegły, by podnieść przedmiot i uwolnić go.
Kiedy skończyli zadanie, leżący mężczyzna, o którym na chwilę zapomniano, siedział
wyprostowany na piasku, rozglądając się ze zdumieniem. Graywing widywał już krasnoludy
żlebowe i słyszał o nich. Nigdy jednak nie uwierzył w większość tego, co mu o nich opowiadano.
Trudno było sobie wyobrazić, w jaki sposób mogły istnieć stworzenia o tak przytępawych
umysłach.
Teraz jednak zaczynał już się przekonywać, że opowieści były prawdziwe. Wynieśli go
własnoręcznie z jaskini, grzmotnęli w głowę, po czym uciekli od niego w panice. Potem rzucili się
na niego, przycisnęli do ziemi, a po chwili całkowicie o nim zapomnieli. Wszystko to wydarzyło się
w ciągu kilku minut. Teraz, kiedy małe stworzenia kolejno się do niego odwracały i wlepiały w
niego tępe spojrzenia, poczuł instynktownie, że wszystko to za moment rozegra się od nowa.
– Stójcie! – rozkazał, unosząc rękę. Spojrzeli na niego, po czym kilku rzuciło się do ucieczki.
– Powiedziałem: stójcie! – warknął. – Na wszystkich bogów, co wy, smarkacze, wyprawiacie?
– My? – odezwał się brzuchaty, mały osobnik z siwą brodą i przekrzywioną koroną z zębów na
głowie. – Nic. My iść. Pa, pa.
– Stać! – powtórzył Graywing.
– Dobra – rzekło z ochotą kilku z nich.
– Czego chcieć Wysoki? – spytała mała kobieta o jasnych oczach.
Powiedzieli, że wychodzą. Skoro tak, to może znają drogę, którą udałoby się wydostać z tego
miejsca. Wiedziony impulsem Graywing oświadczył:
– Idę z wami. Gdzie jest Clonogh?
– Gdzie co?
– Clonogh! Ech, nieważne. – Podniósł się, podszedł do wylotu jaskini pomiędzy korzeniami drzewa
i zajrzał do środka. W ciemnym zagłębieniu dostrzegł połowę długiej, rycerskiej tarczy z
fragmentem ładunku, który był do niej przywiązany. Pozostałe części obu elementów zostały
przysypane żwirem i warstwą ziemi.
Odnalazł uprząż, pociągnął ją i wydostał „sanie”. Otrzepał je z ziemi i uklęknął, nasłuchując.
Owinięty swym całunem Clonogh wciąż oddychał.
– W porządku – powiedział do zebranych krasnoludów żlebowych. – Którędy?
Zanim Glitch bądź ktokolwiek inny zdołał w ogóle pomyśleć o dobrym argumencie przeciw, już
byli w drodze, kierując się wzdłuż dna wysuszonego trzęsawiska. Graywing górował nad nimi, choć
szedł pochylony tak nisko, jak tylko mógł, aby nie rzucać się w oczy Gelnianom i najemnikom po
drugiej stronie gęstych zarośli. Większość krasnoludów żlebowych (nie miał pojęcia, ilu może ich
być) albo zaakceptowała jego obecność, albo o nim zapomniała. Z mozołem posuwali się naprzód
w sposób typowy dla krasnoludów żlebowych – często zmieniali kierunki, lecz generalnie przez
cały czas podążali za swym przywódcą. Graywing musiał uważać, by żadnego nie nadepnąć ani o
żadnego się nie potknąć, kiedy odbiegali na boki z linii marszu. Bystrooki Cobar rozglądał się
wokół, szukając jakiegokolwiek śladu laski z kości słoniowej, którą tak często widział w dłoni
Clonogha – Kła Orma. Nie dostrzegł jednak nic, co wskazywałoby na obecność artefaktu, nie

zauważył też żadnego pojemnika, w którym mógłby on być przenoszony.
Mimo wszystko jednak każdy krok oddalał go od wrogiego obozowiska gelniańskich wojsk i wciąż
miał ze sobą Clonogha bądź to, co z niego pozostało. Spieszył przed siebie, nawet przez chwilę się
nie dekoncentrując, i ciągnął za sobą tarczę. Wkrótce odniósł jednak wrażenie, że z każdym
krokiem staje się ona cięższa.
Odwrócił się, spojrzał na swoje brzemię i zdławił w sobie gniewny krzyk. Na tarczę wpełzł
przynajmniej tuzin krasnoludów żlebowych, włączywszy w to tego z wielką, żelazną misą. Kilku z
nich spało teraz smacznie na szczycie pakunku.
– O bogowie! – mruknął Graywing, zgrzytając zębami. – Jak ja się w to wplątałem?

Rozdział 17

WIEŻA W TARMISH

W tej samej chwili, kiedy smok przeleciał nad Tarmish, troje strażników Thayli Mesindy, niosących
jej posiłek w koszykach i na tacach, odsunęło zasuwy. Usłyszawszy dźwięk otwieranych ciężkich
drzwi, Bron syknął:
– Wszyscy uciekać jak diabli!
W taki oto sposób pierwszą rzeczą, jaką ujrzeli trzej zakapturzeni starcy, była gromada biegających
bezładnie krasnoludów żlebowych, którzy przemykali wokół nich i pod nimi w poszukiwaniu
kryjówki. Zanim strażnicy zdążyli zareagować, zostali przewróceni i przebiegły po nich pędzące
stopy, które wypchnęły ich z powrotem na korytarz. Kosze i tace poleciały na wszystkie strony, a
jeden ze strażników potoczył się w dół po schodach, tworząc kłębowisko rąk, nóg, jasnych szat i
kurczowo uczepionych tego wszystkiego krasnoludów żlebowych.
Kiedy dwóch pozostałych zorientowało się w sytuacji i zajrzało do nasłonecznionego apartamentu,
nie zauważyli już ani jednego krasnoluda żlebowego. Było tam jednak coś innego. Za drzwiami
prowadzącymi na balkon przykucnęła przerażona Thayla Mesinda, której zdawało się przybyć rąk i
nóg. Tuż za nią na niewielkiej wysokości unosił się wielki smok, łopoczący majestatycznie
potężnymi, szeroko rozpostartymi skrzydłami.
Dwaj strażnicy wybałuszyli oczy, po czym odwrócili się i rzucili do ucieczki w tę samą stronę, z
której przybyli.
Bron szukał schronienia na balkonie, lecz dokądkolwiek próbował wskoczyć, dziewczyna stawała
mu na drodze, usiłując schować się za jego plecami. Przyparty do muru i zdesperowany Bron
odwrócił się w stronę smoka, machając swym narzędziem do łupania.
Smok jednak nie zaatakował. Przez chwilę się im przyglądał, po czym zatoczył koło i odleciał.
– Och – szepnął Bron, widząc oddalającą się bestię.
– A niech to! – zawtórowała mu Thayla Mesinda, po czym spojrzała z aprobatą na swego
mianowanego bohatera. – Jesteś całkiem niezły jak na... na to, czym jesteś – powiedziała. –
Przestraszyłeś go.
Smok zatoczył krąg nad zgromadzonymi pod murami Tarmish hordami Gelnian, po czym leniwie
uderzył skrzydłami i poszybował w stronę porośniętych lasami wzgórz.
Kiedy znikł z widoku, Bron odetchnął z ulgą i rozejrzał się dookoła, zastanawiając się, gdzie się
wszyscy podziali. Widział Tunka, a przynajmniej tylną jego część, wijącą się i kopiącą u podstawy
niskiej skrzyni z brązu. Tunk próbował się pod nią schować, lecz szczelina była zbyt mała. W
efekcie wcisnął w nią tylko głowę, a reszta ciała walczyła rozpaczliwie o jej uwolnienie. Pook
wyjrzał zza ciężkich, otwartych drzwi komnaty, a Swog schodził z doniczki. Za narożnikiem Tag i
kilku innych wylazło spod tapczanu.
– Dwa – policzył ich Bron, marszcząc czoło w głębokim zamyśleniu. – Więcej niż dwa. Wydawać
mi się, że ich być jednak więcej. Gdzie reszta?
– Kilku wyjść za drzwi – odparł Pook. – Razem z Wysokimi.
– Nie potrzeba więcej Wysokich – mruknął Bron, zerkając na stojącą obok niego dziewczynę. – Już

jednego mieć. Prawdziwe utrapienie.
Thayla ruszyła w stronę otwartych drzwi. Znajdował się za nimi wąski, okopcony korytarz z
kamiennymi schodami, które wiodły w górę po lewej stronie i w dół po prawej.
– To pewnie wyjście stąd – rzekła. – Chodźmy. Bron spojrzał na nią podejrzliwie.
– Chodźmy gdzie?
– Na zewnątrz – wyjaśniła. – Przecież jesteś tu po to, by mnie stąd wydostać, prawda?
– Nie wiedzieć – odparł.
– Cóż, tak właśnie jest! Tak robią bohaterowie. No, to chodźmy, wydostań mnie stąd.
– Dobra – mruknął Bron, ponownie wzruszając ramionami. Nie pojmował niczego z tej sytuacji,
lecz kobieta Wysokich zdawała się we wszystkim orientować.
– Poszli – rozkazał.
Osłaniając się narzędziem do łupania niczym tarczą, wyjrzał na korytarz za ciężkimi drzwiami i
przekroczył próg. Upewniwszy się, że wszyscy podążają za nim, skręcił w prawo i ruszył w dół
krętych, kamiennych schodów.
Zrobił kilka kroków, po czym zatrzymał się i przycisnął do tych, którzy stali za nim. Zagapił się na
mozaikę kamieni, z których wykonana była wieża.
– Czemu Bron stać? – spytał ktoś.
– Ktoś iść – odparł. – Cii!
– Co?
– Cii!
– Czemu Bron mówić cii?
– Cisza!
– Och. Dobra. – Zapadła cisza. Gdzieś w dole dały się słyszeć zbliżające się, słabe odgłosy.
– Lepiej iść inna droga – zadecydował Bron. Odwrócił się, potknął o Tunka, rozłożył na stopniach,
po czym podniósł z powrotem na nogi, mrucząc pod nosem.
– Nie możemy pójść w górę – sprzeciwiła się Thayla. – Jestem pewna, że stamtąd nie ma wyjścia
na zewnątrz. Musi być tam, na dole.
– Ktoś tam iść – wyjaśnił Bron. – Więc my iść na górę.
– Nie wydaje mi się, żebyśmy robili duże postępy, jeśli chodzi o naszą ucieczkę – zauważyła
dziewczyna. Odwróciła się jednak, wdzięcznie uniosła brzeg spódnicy i ruszyła przodem. Kiedy
mijali otwarte drzwi, z których wyszli, dwóch lub trzech krasnoludów żlebowych skręciło w ich
stronę z zaciekawieniem, lecz Bron przywołał ich z powrotem.
– My już tam być – powiedział. – Teraz iść gdzie indziej.
Dobiegające z dołu odgłosy przybierały na sile. Z całą pewnością ktoś wchodził po schodach. Cała
grupa „ktosiów”.
Stopnie pięły się stromo w górę, otaczając wewnętrzną ścianę wieży. Na ich szczycie znajdował się
pokryty deskami podest oświetlony ledwie migoczącymi pochodniami. Na samym końcu dostrzegli
duże, okute żelazem drzwi.
Agharowie stanęli jak wryci i utkwili wzrok w zagrodzonym przejściu.
– Oj – rzekł jeden. – Ślepa uliczka.

– Może da się przekopać – zasugerował inny. – Albo po prostu przewrócić. Bron całkiem silny.
Bron, ty przewrócić drzwi.
– Dobra – zgodził się Bron. Cofnął się o kilka kroków i napiął mięśnie. Grzmotnął w ciężkie belki i
odbił się od nich. Lecąc w tył, porwał za sobą kilku krasnoludów żlebowych. Ześliznęli się z
krawędzi podestu i zanim zdołali się zatrzymać, potoczyli się kilka stopni w dół.
– Och, bogowie – westchnęła Thayla. Delikatną dłonią chwyciła zdobioną zasuwę i pociągnęła.
Drzwi stanęły otworem, przesuwając się na naoliwionych zawiasach. Thayla przekroczyła próg, a
za nią podążyły krasnoludy żlebowe.
Znaleźli się w okrągłej komnacie, która zajmowała całe górne piętro wieży. We wszystkich
kierunkach wychodziły z niej przejścia, a te, które znajdowały się po wschodniej stronie, wiodły ku
wąskiemu, ogrodzonemu balkonowi.
– Kwatera Lorda Vulpina – mruknęła Thayla, rozglądając się dookoła szeroko otwartymi oczami.
Górna część wieży została bogato urządzona. Przy ścianach między wyjściami ustawiono piękne
szkatuły i skrzynie z emaliowanego drewna, których część ozdobiono złotym filigranem, a część
lśniącymi skórami. Nieopodal zachodniego wyjścia znajdował się wielki mosiężny teleskop na
srebrnym trójnogu, wykonany według najlepszych projektów krasnoludów górskich. Tuż obok stało
pojedyncze, starannie rzeźbione krzesło z ciemnego drewna i brązu z miękką, satynową poduszką.
– Oj – szepnął Tunk, wspinając się na siedzisko wysokiego krzesła. – Całkiem eleganckie.
Hałasy dochodzące z klatki schodowej stały się głośniejsze i teraz słyszeli już wyraźnie zbliżające
się echo gniewnych głosów Wysokich.
Thayla odwróciła się w stronę drzwi, lecz zanim zdążyła je zamknąć, przez próg przebiegła grupka
krasnoludów żlebowych.
– Hej tam! – Bron machał w ich kierunku z występu przy zachodnim przejściu. – Gdzie wszyscy się
podziać?
– Na dole – wyjaśniło kilku z nich.
– Zbliżać się towarzystwo – ostrzegł Tag, wskazując na otwarte drzwi, gdzie echo ludzkich głosów
zmieniło się już w głośny bełkot. Dał się też słyszeć dźwięk dobywanej z pochew broni. – Która
droga na zewnątrz?
– Nie wiedzieć – przyznał Bron. – Może żadna.
– Och – rzekło na to kilku z nich.
– Więc co mamy robić? – zastanawiał się Tag. – Może schować?
– A może by tak zamknąć drzwi? – zasugerowała Thayla Mesinda.
– Dobry pomysł – odparł Bron. – Niech ktoś zamknie drzwi.
Kilku z nich posłusznie wybiegło, po czym drzwi zatrzasnęły się za nimi. Nastąpiła krótka chwila
ciszy, a po niej rozległ się łomot małych piąstek uderzających o drewno. Thayla potrząsnęła z
niedowierzaniem głową, podeszła do drzwi i otworzyła je. Zbaraniałe krasnoludy żlebowe wsypały
się do środka.
– Oj – rzucił jeden z nich.
Dziewczyna zatrzasnęła drzwi i opuściła na miejsce ciężką zasuwę w tej samej chwili, kiedy
pierwszy ze strażników Lorda Vulpina pojawił się na podeście. Ich krzyki zagłuszył hałas

zamykanych drzwi.
Bron przyciągnął wielką, drewnianą skrzynię i postawił ją tuż przy teleskopie. Wspiął się na mebel
i przyłożył oko do szkiełka, po czym pisnął ze strachu i rzucił się w tył. W jednej chwili znalazł się
na podłodze z oczami rozszerzonymi z przerażenia.
Thayla Mesinda przyglądała mu się przez chwilę, po czym podeszła do teleskopu i spojrzała w
szkiełko. Znakomitej jakości przyrząd wykonany został przez utalentowanych szklarzy w górskiej
fortecy w Thorbardinie. Kiedy patrzyło się przez soczewki, gelniańska armia wydawała się odległa
o kilka metrów.
– To tylko szkło do patrzenia na odległość – wyjaśniła Bronowi. – Żadna magia.
Z zaciekawieniem obracała przyrząd na boki, przyglądając się hordom uzbrojonych ludzi, którzy
zbliżali się do fortecy. Były pośród nich tysiące rozmaitych wojowników, przesuwających się do
przodu w zmyślnie ustawionych szeregach. Najbliżej znajdowały się zmasowane grupy łuczników i
włóczników, wspierane po bokach przez jednostki ciężkiej kawalerii, wzbudzających strach
lansjerów na wielkich rumakach bojowych oraz oddziały jeźdźców z równin na szybkich koniach.
W drugiej linii maszerowały legiony piechurów uzbrojonych w tarcze, miecze i topory, a za ich
plecami ustawiły się gromady ludzi i zwierząt pociągowych, prowadzących wysokie wieże
oblężnicze, które majestatycznie sunęły do przodu, centymetr po centymetrze zbliżając się do
murów Tarmish.
– Wydaje mi się, że chcą rozpętać wojnę – rzekła do siebie Thayla. – Ciekawe dlaczego?
Bron ponownie wgramolił się na skrzynię, a Thayla odsunęła się od teleskopu.
– Masz – powiedziała. – Popatrz. Nic ci się nie stanie.
– Oj – szepnął Bron, wpatrując się w szkiełko. – Sporo Wysokich.
Ktoś załomotał w zamknięte drzwi, zza których dobiegły przytłumione głosy.
– Krasnoludy żlebowe – powiedział jakiś człowiek. – Widziałem je. Nie powinny stanowić
większego problemu.
– Ale są w kwaterze Lorda Vulpina – zaoponował drugi. – Trudno powiedzieć, jakiego bałaganu
mogą tam narobić. Ktoś powinien zawiadomić Lorda Vulpina.
– Jego lordowska mość nie ma czasu – burknął niski głos. – Jest na murach, nadzoruje
przygotowania do obrony. Nie może zajmować się krasnoludami żlebowymi.
– Ale dziewczyny także nie ma – pisnął wysoki, starszy głos. – Musimy ją odszukać!
– No to ją znajdziemy – warknął ten ochrypły. – Nie mogła daleko uciec. Najpierw jednak
pozbędziemy się tych małych szkodników z komnaty Lorda Vulpina! Otworzyć te drzwi!
– Są zamknięte na zasuwę – zauważył ktoś inny.
– Więc ją otwórz, imbecylu! Przynieście tu kilka łomów. Jeśli to nie pomoże, wyważymy je.

Rozdział 18

GOŚCIE W FORTECY

Dartimien Kot w doskonały sposób wykorzystał zamieszanie, które wywołała ucieczka Graywinga.
Skoczył prosto pod brzuch rycerskiego wierzchowca, obrócił się i wskazał kierunek, z którego
przybiegł.
– Tędy, panie rycerzu! – wykrzyknął. – Nie pozwólcie temu człowiekowi uciec!
Kiedy zakuty w zbroję jeździec i jego świta skręcili w stronę, którą wskazał, Dartimien czmychnął
w bok, znikł pod płótnem namiotu z zapasami i pojawił się ponownie chwilę później, otulony w
długą, ciemną szatę gelniańskiego kapłana.
Ukłonił się nisko przebiegającemu oddziałowi piechurów, po czym wyprostowaną dłonią
zamachnął się na oficera zamykającego grupę. Kant dłoni trafił tamtego w krtań. Kot pochwycił
mężczyznę, zanim ten zdążył upaść na ziemię. W ciągu kilku sekund przeciągnął żołnierza do
namiotu z zapasami. Chwilę później Dartimien pojawił się na zewnątrz jako oficer oddziału
gelniańskiej straży.
Przez chwilę obserwował nerwowe bezowocne poszukiwania w pobliskich zaroślach, po czym
odwrócił się i surowym głosem wezwał parę maruderów.
– Natychmiast przeszukać każdy z tych namiotów – rozkazał. – Ci złodzieje mogli tam ukryć
kontrabandę. Chodzi mi o laskę z kości słoniowej, mniej więcej metrowej długości. Jest zwężona i
zakrzywiona, podobnie jak róg maenoga. Rozejrzyjcie się za nią i złóżcie mi raport.
Gwardziści zasalutowali i rozpoczęli rewizję. Zapewniwszy sobie przeszukanie tej części
obozowiska, Dartimien udał się wprost do głównej zbrojowni i zbadał ją osobiście. Dwaj strażnicy
przy wejściu ledwie zauważyli jego nadejście, a chwilę później nie widzieli już niczego.
W środku nie było ani śladu Kła Orma. Kot wyszedł na zewnątrz tym razem w jasnej szacie,
ozdobiony piórami hełm i błyszczący pancerz kapitana lansjerów. Przebrany w taki sposób, zbliżył
się do kwatery głównej Chatary Kral i podszedł do dowódcy straży przy wejściu.
– Dlaczego mnie tutaj wezwano? – spytał.
Wielki człowiek z lodowych krain popatrzył na niego przez chwilę, po czym potrząsnął głową.
– Nie mam pojęcia. – huknął.
– Skoro ty nie wiesz, to kto ma wiedzieć? – naciskał Dartimien, zakładając ręce i patrząc na
wielkiego mieszkańca lodu, któremu sięgał do ramion.
– Zapytaj tych w środku – odparł gigant. – Nam nic nie mówią.
Nie zważając na stojącego przed nim ciężkiego brutala, Dartimien ruszył przed siebie. Wielki
człowiek szybko usunął się mu z drogi. Widząc zachowanie dowódcy, pozostali strażnicy także
zeszli na bok.
Kiedy tylko Dartimien znalazł się w wielkim namiocie, odskoczył w bok i znikł między ułożonymi
dookoła pakunkami. W centrum namiotu sama Chatara Kral naradzała się z dowódcami wojsk
przygotowujących się do ataku na Tarmish. Żaden z nich nie spostrzegł ani nie usłyszał
bezgłośnego intruza, który szperał pośród zapasów.

Właśnie kończył przeszukiwanie kwatery, kiedy z zewnątrz dobiegły przerażone krzyki.
– Smok! – pisnął ktoś, a po chwili dołączyły do niego inne głosy. Narada w namiocie została
przerwana, a zgromadzeni na niej ludzie wybiegli z namiotu, po czym błyskawicznie wskoczyli z
powrotem do środka. Lodowi strażnicy niemal stratowali ich, uciekając w panice.
– Smok, co? – mruknął do siebie Dartimien. – Ciekawe, jak ten barbarzyńca zdołał tego dokonać.
Cóż, takie odwrócenie uwagi jest równie dobre jak każde inne. – Wyczołgał się spod niestrzeżonego
namiotu i wygładził swój strój. Ze zdumieniem spostrzegł wielkiego zielonego lub prawie
zielonego smoka, który oddalał się właśnie w stronę zalesionych wzgórz.
– Tam naprawdę był smok – mruknął. – Skąd się wziął?
Zatrzymał się jedynie na chwilę, rzucił okiem w stronę namiotów z zaopatrzeniem, gdzie skulili się
wyznaczeni przez niego poszukiwacze, po czym odwrócił się i ruszył w przeciwną stronę. Oni także
nie znaleźli Kła. Gdyby na niego natrafili, z całą pewnością trzymaliby go w ręce.
– Hej, ty! – zawołał jakiś głos. Dartimien wykonał obrót i spojrzał prosto w twarz giganta sprzed
namiotu, jednego z mieszkańców lodowych krain, strażnika Chatary Kral. Wielki mężczyzna nosił
długi naszyjnik z żelaznych ogniw na kabacie z niedźwiedziej skóry, a w dłoni dzierżył topór z taką
lekkością, z jaką Dartimien trzymałby swój sztylet. – Nie przedstawiłeś się – warknął. – Kim jesteś?
W obozie nadal panowała panika. Ludzie i zwierzęta wciąż nie otrząsnęli się po wzbudzającym
strach przelocie smoka. Najwidoczniej jednak gigant z lodowych krain był dość ograniczony. W
żaden sposób go to zamieszanie nie rozproszyło.
Dartimien z zaciekawieniem przyjrzał się brutalowi.
– Widziałeś smoka?
– Tak – zagrzmiał gigant, marszcząc czoło. – Nic nie mówili o smokach, kiedy decydowaliśmy się
na tę robotę. Jeśli więcej się ich tu pokaże, poszukam pracy gdzie indziej. – Przerwał, a zmarszczki
na jego czole pogłębiły się. – Powiedziałeś, że kto ty jesteś?
Dartimien miał ochotę uraczyć giganta jakąś starannie wymyśloną historyjką, lecz ostatecznie
zmienił zdanie. Za kilka minut wszyscy w obozie powrócą do przerwanych zajęć i nie warto było
ryzykować. Wzruszył więc tylko ramionami.
– Jestem intruzem – przyznał. – Nie należę do tego miejsca i prawdopodobnie jestem waszym
wrogiem. Tylko tędy przechodzę.
Gigant wypluł przekleństwo, uniósł topór i zamachnął się nim, przeciął jednak powietrze.
Dartimien uskoczył przed ciosem. Zanim człowiek z lodowych krain zdołał powtórzyć cios, Kot
zanurkował między jego nogi o grubości pniaków i złapał kołyszący się żelazny naszyjnik. Kiedy
znalazł się za gigantem, odwrócił się, umiejscowił miękką podeszwę buta na pośladkach brutala i
kopnął, ciągnąc równocześnie za łańcuch. Olbrzym wydał z siebie ryk, wykonał pół salta i
grzmotnął głową o ziemię.
Człowiek z lodowych krain potrzebował jedynie kilku sekund, by się otrząsnąć po upadku, tyle
czasu jednak w zupełności wystarczyło.
Dartimien Kot znikł.
W zagrodach nieopodal zarośli wciąż panował chaos. Setki nadal wystraszonych przez smoka koni
biegało bezładnie, kołysząc się i stając dęba, zrywając pęta i tratując związane linami ogrodzenie.

Opanowanie tej sytuacji wykraczało poza umiejętności kilkudziesięciu opiekunów zwierząt, więc
inni mężczyźni z podległych obozowisk ruszyli im na pomoc.
W całym obozie najemnicy rzucali groźne spojrzenia.
– Nikt nam nie wspominał o smokach – mruczeli pod nosem na okrągło.
– Przywołując smoki, zdecydowanie naruszyli warunki kontraktu – dodawali inni.
W panującym zamieszaniu nikt nie zauważył dodatkowego ochotnika do pomocy przy koniach.
Dartimien poruszał się między nimi i uważnie dobierał parę zaprzężonych i osiodłanych
wierzchowców z równin. Złapał je za lejce, uspokoił, szepcząc im do ucha i dmuchając w nos, jak
robili to niegdyś mieszkańcy równin. Potem wyprowadził je. Kiedy znalazł się w gęstych zaroślach,
skręcił na północny zachód, podążając za słabymi śladami w piasku.

Krasnoludy żlebowe rozpierzchły się na wszystkie strony, kiedy natrafił na ich migrującą grupę,
zignorował ich jednak. Chwilę później i oni go zignorowali... bądź po prostu o nim zapomnieli.
Prowadząc konie, skręcił wraz z wysuszonym korytem rzecznym i znalazł oczekującego go
Graywinga.
– Byłem ciekaw, dokąd uciekłeś – rzekł mieszkaniec równin. – Zakładam, że nie znalazłeś Kła.
– Nie ma go tam. – Dartimien potrząsnął głową.
– Szukałem.
– Cóż, ci mali Agharowie również go nie mają.
– Graywing przejął lejce obu koni i zmierzył je doświadczonym spojrzeniem. – Niezłe – mruknął.

Wewnątrz wieży Tunk kręcił się niespokojnie na wyściełanym krześle Lorda Vulpina.
– Wysocy nie brzmieć jak zadowoleni – zauważył.
– Wydaje mi się, że wpadliśmy w pułapkę – powiedziała Thayla Mesinda.
– To świetna rzecz! – zachichotał Bron, który wciąż bawił się teleskopem. – Najwyższy Bulp
powinien to zobaczyć. – Zakręcił przyrządem na wszystkie strony, po czym przerwał, patrząc
gdzieś uważnie.
– Hej! – Na jego twarzy wykwitł szeroki uśmiech.
– Tam Gandy! I stary Glitch, i Lady Lidda, i... Pert też! – Podskoczył na skrzyni, machając swym
narzędziem do łupania. – Cześć, Pert! Cześć, tata! Cześć, wszyscy!
– Och, ciszej! – skarciła go Thayla. – Oni cię nie słyszą. Nie ma ich tutaj, są daleko stąd.
– Och – poddał się Bron, a uśmiech spłynął z jego twarzy. – Nie tutaj, co?
– Nie, nie ma ich tutaj.
– Chcieć, żeby tu byli – rzekł Bron. Trzymane w jego ręce narzędzie do łupania rozświetliło się
lekko.

Dartimien pochylił się nad załadowaną tarczą i odsłonił fragment koca, aby spojrzeć na
pomarszczoną twarz Clonogha.
– Żyje jeszcze? – spytał.
– Nie wiem, jakim cudem, ale żyje – odparł Graywing. – Wydaje mi się jednak, że już go nie

potrzebujemy. Wygląda na to, że Kieł Orma zaginął na...
Świat wokół nich zamigotał, jakby nagle opuszczono kurtynę, i niespodziewanie znaleźli się w
innym miejscu. W kamiennych ścianach znajdowały się wielkie, otwarte przejścia, z których
rozciągał się widok na rozległe pola w oddali. Pomieszczenie wypełnione było krasnoludami
żlebowymi. Konie wpadły w szał.
– Co, do diaska? – Graywing cofnął się, dobywając miecza, po czym zamarł, kiedy jego wzrok
spoczął na najbardziej oszałamiającej kobiecie, jaką kiedykolwiek widział w życiu. Patrzył na nią
jednak tylko przez moment. Tuż obok niej stał krasnolud żlebowy z Kłem Orma w ręce. Krasnoludy
żlebowe zdawały się po prostu wszędzie.
– Tutaj jest! – syknął Graywing, koncentrując uwagę na Kle.
– To jest to! – dodał Dartimien.
– Uciekać jak diabli! – wykrzyknął krasnolud żlebowy.
Ktoś łomotał w ciężkie drzwi, jednak trzeszczenie desek i zgrzyt wyłamywanych zawiasów utonęły
w zgiełku, kiedy wszystkie wypełniające pomieszczenie krasnoludy żlebowe zaczęły bezradnie
szukać schronienia, skacząc i odbijając się, upadając i tocząc.
Graywing zobaczył, jak Dartimien znika pod grupą Agharów, i odskoczył w bok, kiedy tuż obok
niego przemknęła fala przerażonych, małych istot. Dobiegł do dziewczyny, objął ją ramieniem i
podniósł w górę dokładnie w chwili, gdy gromada szamoczących się krasnoludów żlebowych
zakipiała tuż pod nią. Mieszkaniec równin dał susa i znalazł się na wysokiej skrzyni z tekowego
drewna, a stamtąd wskoczył wprost na siodło rzucającego się i kopiącego konia.
Pochylając się, by złapać lejce, umieścił za sobą dziewczynę. W tej samej chwili ciężkie drzwi
otworzyły się z hukiem. Za progiem przyczaili się gotowi do wejścia uzbrojeni mężczyźni, widział
ich jednak tylko przez chwilę. Powaliła ich i pochłonęła fala krasnoludów żlebowych, która
przetoczyła się przez próg i dotarła do znajdującego się za nim podestu.
Gdzieś w pobliżu rozległ się krzyk Dartimiena:
– Złazić ze mnie, wy małe głupki!
Grupka krasnoludów żlebowych wystrzeliła w górę. Graywing usiłował opanować konia, ten
jednak zarżał ze strachu i ruszył w stronę otwartych drzwi. Mężczyzna mógł jedynie mocno się
trzymać. Siedząca za nim dziewczyna przylgnęła do niego niczym małpka, obejmując go rękami w
pasie. Drugi koń bez jeźdźca był tuż za nimi.
W ciągu krótkiej chwili z łomotem przejechali po podeście i ruszyli w dół stromych, krętych
schodów, po których przesuwała się fala czmychających krasnoludów żlebowych, elementów
uzbrojenia i koziołkujących w tył tarmishańskich żołnierzy.
Mieszkaniec równin usłyszał za plecami gniewny okrzyk Dartimiena:
– Graywing! Wracaj tu natychmiast, ty barbarzyńco! Ja pierwszy ją zobaczyłem!
Gdzieś w odległym wymiarze Orm zamrugał wielkimi ślepiami o pionowych źrenicach i zasyczał z
frustracją. Utracony kieł ponownie go wzywał, lecz tak jak ostatnio trwało to zaledwie krótką
chwilę.
Orm czekał, przemieszczając z irytacją pokryte łuskami zwoje swego ciała. Nadeszło wezwanie.
Nadejdzie ponownie. Prędzej czy później nastanie dłuższy moment aktywności Kła spowodowany

czyjąś dłuższą koncentracją. A to mu wystarczy. Jedyne, czego potrzebował Orm, to chwili,
przedłużającego się momentu, kiedy posiadacz Kła wygłosi swoje życzenie. Wtedy Orm odnajdzie
drogę pomiędzy wymiarami. Wtedy zaatakuje.
Wielki wąż czekał, kipiąc z gniewu i frustracji.
Kiedy Bron wyczołgał się spod krzesła Wysokich, całe to miejsce wyglądało na znacznie
spokojniejsze. Tu i ówdzie kręciły się krasnoludy żlebowe, które podnosiły się z podłogi i
rozglądały z zakłopotaniem, wszystko wskazywało jednak na to, że większość wzburzonego tłumu
gdzieś znikła.
Bron wziął głęboki oddech, strzepnął pył z włosów i ubrania, po czym podniósł swoje narzędzie do
łupania.
– Oj – mruknął.
Gdzieś nad jego głową rozległ się głos Tunka.
– To być niezła zabawa, Bron. Nie trwać jednak długo. – Pucołowaty Aghar podniósł się z
wyściełanego krzesła, stanął na nim i podskoczył. – Tam jest, jak mu tam. – Wskazał. – Najwyższy
Bulp. Cześć, Najwyższy Bulp.
Z komody wystrzeliła jedna z szuflad, przeleciała przez komnatę, a w otworze ukazała się głowa
Glitcha Najprzedniejszego, który tarł oczy brudną pięścią.
– Co się dziać? – burknął. – Co to za miejsce? Leżący nieopodal gobelin zaczął się poruszać. Jego
fałdy zadrżały, wygięły się i zaszurały o podłogę. Jeden z brzegów odchylił się i spod tkaniny
wyczołgała się Lady Lidda, a za nią Gandy i kilku innych. Ostatnia wyszła Pert, która najpierw ze
zdumieniem przyjrzała się otoczeniu, a następnie uśmiechnęła radośnie, kiedy dostrzegła Brona.
– Hej, Bron – pisnęła. – Ja cię cały czas szukać! Gdzie ty był?
– Ja być bohater – wyjaśnił.
– Ty być co? – Pert oparła się o wielkiego, żelaznego żółwia, po czym odskoczyła gwałtownie,
kiedy żółw się poruszył. Okazało się, że była to słynna Wielka Misa Gulaszu, pod którą ukrył się
uparty Clout. Wyglądał na znacznie bardziej nieszczęśliwego niż zwykle.
Bron pomógł Cloutowi wydostać się spod żelaznej tarczy i uklęknął, by dokładniej się jej przyjrzeć.
Wyglądało na to, że nie ucierpiała. Po krótkim namyśle obejrzał także Clouta, który również nie
odniósł obrażeń.
– Masz, trzymaj. – Wręczył Głównemu Łupaczowi narzędzie do łupania i uniósł Wielką Misę
Gulaszu za skórzany pas. Dorównywała mu niemal rozmiarem, lecz przywykł już do jej noszenia.
– To całkiem dobre narzędzie do łupania – oznajmił Clout, wymachując laską z kości słoniowej. –
Gdzie Bron to znaleźć?
– Gdzieś tam znaleźć – odparł Bron, po czym odwrócił się gwałtownie, kiedy z ciężko
obładowanych, opartych skośnie o ścianę „sań” dobiegł jęk. Bron podszedł ostrożnie do
przedmiotu, niosąc swoją tarczę. Na szczycie pakunku leżał szeroki, błyszczący miecz z
przywiązanymi do niego rzemieniami. Wiązania przytrzymywały zawinięty w koc pakunek, który
przed chwilą zajęczał.
Zaintrygowany Bron odwiązał kilka rzemieni i podniósł miecz. Długość broni dorównywała jego
wzrostowi, była też ona dość ciężka, mimo to jednak zafascynowała go.

– To być narzędzie do łupania Wysokich – wyjaśnił innym, którzy zgromadzili się wokół niego. –
Wysocy to nazywać miecz.
– Niezgrabna rzecz – stwierdziła Lady Lidda. – Za duża na szczura.
– Ale może dobra dla bohatera. – Uniósł wysoko broń, stękając z wysiłku. Miecz okazał się ciężki,
lecz Bron był silny.
– Dobra dla czego? – spytała jego matka. Zafascynowany powtarzającymi się jękami Gandy
pokuśtykał w stronę owiniętego w koc pakunku i pociągnął za jego brzeg. Bezwłosy, stary człowiek
zamrugał szklistymi oczami i ponownie stęknął. Gandy pacnął go w głowę kijem do zmywaka i
szybko puścił brzeg koca.
– Nic – mruknął. – Tylko Wysoki.
Spod koca dobiegł przenikliwy, gniewny pisk, na co wszyscy się cofnęli. Koc uniósł się, opadł i
oczom zebranych ukazał się starzec, który pocierał obolałą głowę i miotał przekleństwa,
przyglądając się im po kolei.
– Oj – rzekł Gandy.
– Może go znów tym łupnąć? – zasugerował Clout.
Starzec utkwił spojrzenie w narzędziu do łupania w dłoni krasnoluda żlebowego, po czym stanął na
chwiejnych nogach.
– Tu jest! – mruknął.
– No tak – oznajmił Glitch Najprzedniejszy. – To tyle. Uciekać jak diabli.
Obolały, chwiejący się i nagi Clonogh stał na tarczy, kiedy wielka komnata nagle opustoszała.
Zanim zdążył zareagować, krasnoludy żlebowe wyprysnęły przez otwarte drzwi i zbiegły po
niewidocznych z tego miejsca schodach.
Mrugając oczami i kiwając się na boki, Clonogh rozejrzał się dookoła. Rozpoznał pomieszczenie z
jego kamiennymi przejściami. Była to komnata w wieży Lorda Vulpina.
– Jak ja się tutaj znalazłem? – sapnął.
W tej chwili nie było jednak nikogo, kto mógłby mu odpowiedzieć.
Schody w wieży, od szczytu po sam dół, zataczały trzy pełne okręgi i kończyły się szeroką,
wychodzącą na dziedziniec alkową, do której przylegały kwatery straży. Wielka powódź toczących
się na sam dół krasnoludów żlebowych nabierała impetu, porywając ze sobą konie wraz z
jeźdźcami. Kiedy w końcu dotarła do podstawy schodów, wystrzeliła z alkowy i wpadła na
dziedziniec niczym wezbrana woda, przewracając wszystkich i wszystko na swojej drodze. Dotarła
na środek placu, zanim jej pęd osłabł, a krasnoludy żlebowe, i które znajdowały się na jej czele,
zdołały rozejrzeć się dookoła. Wszędzie widziały zaskoczonych wojowników.
– Wysocy! – pisnął jeden z nich. – Wszyscy uciekać jak diabli!
Krasnoludy żlebowe rozbiegły się na wszystkie strony niczym niespokojna fala. Ludzie krzyczeli,
konie pociągowe stawały dęba i wierzgały kopytami w powietrzu, a para wołów skoczyła do
przodu, przewracając wóz pełen kadzi z gorącym olejem, który poparzył stojących obok niego
ludzi.
Graywing w końcu zdołał opanować wierzchowca i spojrzał na panujący dookoła chaos. Nigdy w
swoim życiu nie widział niczego podobnego.

Siedząca za nim Thayla ciężko łapała powietrze.
– Litości! – wykrzyknęła. – Obawiam się, że to wszystko wcale się nie spodoba Lordowi
Vulpinowi.
– Lordowi Vulpinowi?! – zawołał Graywing i umilkł, kiedy nad panującym na dziedzińcu
zgiełkiem uniósł się głęboki, gniewny głos. Tuż nad ich głowami, na murze między flankami
głównej bramy stała duża, mroczna postać – wysoki mężczyzna zakuty w ciemną, żelazną zbroję
oraz przyozdobiony pióropuszem hełm, z powiewającym na wietrze płaszczem na ramionach.
Człowiek wskazywał dokładnie w ich kierunku i krzyczał.
– On ma dziewczynę! – huknął Lord Vulpin. – Brać go!
Pomimo panującego na dziedzińcu chaosu uzbrojeni mężczyźni usłyszeli rozkaz i chwycili za broń,
zbliżając się do Graywinga.
– Litości! – popłakiwała dziewczyna.
– Litość jest tam, gdzie ją znajdujesz – warknął Graywing. Ściągnął lejce, zawrócił konia i
skierował go z powrotem w stronę alkowy u stóp wieży.
Korzystając z tego, że na chwilę stracono nimi zainteresowanie, krasnoludy żlebowe z plemienia
Bulpów poszukały sobie schronienia tam, gdzie tylko było to możliwe. Wielu z nich wcisnęło się do
rynsztoków i studzienek, dzięki czemu dostali się do kanałów burzowych. Inni schronili się w
spiżarniach, zbrojowniach i wszelkich szczelinach, jakie tylko można było odszukać wśród
fundamentów starego fortu. W krótkim czasie Tarmish zostało całkowicie zajęte przez Agharów,
jakby mieszkali tu oni od lat.
W zacienionej alkowie Graywing postawił dziewczynę na ziemi, po czym zawrócił konia i
wystrzelił galopem przez drzwi dokładnie w chwili, kiedy zbliżał się do nich pluton piechurów.
Uderzył w nich niczym letnia burza z szaloną furią świszczącego ostrza miecza, wierzgających
kopyt i cobarskich okrzyków bojowych. Przebił się przez szereg żołnierzy, po czym zawrócił i
zaatakował ponownie, zanim zdążyli się pozbierać. Po ponownej szarży na placu przed alkową nikt
już nie walczył. Nadal znajdowali się tam żołnierze, jednak ci, którzy przeżyli, postanowili w ogóle
nie ! wstawać.
Znalazłszy się ponownie w alkowie, Graywing zeskoczył z konia.
– To powinno powstrzymać ich na kilka minut – mruknął. Dziewczyna tkwiła skulona w cieniu. –
Jest stąd inne wyjście? – spytał.
– Nie wiem – odparła. – Jestem więźniem... lub byłam. Kim jesteś?
– Graywing – przedstawił się. – A kim ty jesteś?
– Thayla. Thayla Mesinda. – Spojrzała na niego błękitnymi oczami, z których trudno było
cokolwiek wyczytać, a on poczuł, że mógłby w nich utonąć. – Jesteśmy tutaj uwięzieni?
– Obawiam się, że tak. Ale zaraz coś wymyślę.
– Och, nie przejmuj się tym – odparła. – Wiesz, mam już swojego bohatera. Nazywa się Bron.
– Bron?
– To krasnolud żlebowy. Przybył tu, by mnie od tego wszystkiego uratować.
– Krasnolud żlebowy? – Wybałuszył na nią oczy przekonany, że musiał źle usłyszeć. – Krasnoludy
żlebowe nie są bohaterami, dziewczyno. Krasnoludy żlebowe nie są niczym szczególnym. Są po

prostu... po prostu krasnoludami żlebowymi.
– Ten się różni od pozostałych – zapewniła go Thayla. Nagle otworzyła szeroko oczy. – Uważaj!
Graywing obrócił się w miejscu. Salacjański najemnik w zielonym stroju zakradł się do alkowy i
właśnie naciągał łuk. Zakończona żelaznym grotem strzała wymierzona była wprost w serce
Graywinga z odległości zaledwie trzech kroków.
Zanim jednak cięciwa została naciągnięta do końca, w gardło mężczyzny wbiło się połyskujące
ostrze sztyletu. Łuk i strzała wysunęły się ze sztywnych palców, a mężczyzna wylądował twarzą we
własnej krwi.
– Powinieneś co jakiś czas patrzeć za siebie – zasugerował z przekąsem Dartimien, pokonawszy
ostatnie stopnie schodów. – Nie możesz na mnie liczyć za każdym razem, kiedy grozi ci śmiertelne
niebezpieczeństwo.
Kot minął Graywinga tak, jakby w ogóle go tam nie było. Ukłonił się szarmancko Thayli
Mesindzie, a kiedy odpowiedziała dygnięciem, uśmiechnął się i ujął jej drobną dłoń.
– Witaj – zamruczał. – Jestem Dartimien, a ty jesteś niezwykle piękna. Mam nadzieję, że czekałaś
na mnie przez całe swoje życie.
– Hej, dość tego! – warknął Graywing. Dziewczyna spojrzała na niego zaskoczona.
Do alkowy zakradło się dwóch miękko obutych tarmishańskich toporników, którzy wyskoczyli
gwałtownie z cienia z uniesioną bronią.
Pierwszy miał już Graywinga w garści, lecz... potknął się o wysoką do kolan, żelazną tarczę i
wylądował twarzą na bruku. Graywing rzucił się na niego niczym pantera i zakończył sprawę
jednym uderzeniem miecza. Drugi Tarmishanin odskoczył w bok, zamachnąwszy się swym
bojowym toporem, i... zwalił się jak kłoda. Zza żelaznej tarczy wyłonił się miecz, który zawirował
zamaszyście i trafił mężczyznę w golenie. Przewracający się człowiek zaczął wrzeszczeć, lecz
umilkł gwałtownie, kiedy jeden ze sztyletów Dartimiena sięgnął celu.
Sekundę później szczęki wojowników opadły równocześnie. Zza tarczy wyłonił się młody
krasnolud żlebowy, ciągnąc za sobą zdecydowanie zbyt duży dla niego, zakrwawiony miecz.
– Całkiem niezłe narzędzie do łupania – powiedział, wskazując na swoją broń. Kilka innych
krasnoludów żlebowych, które przyglądały mu się ze schodów szeroko otwartymi oczami,
pokiwało z aprobatą głowami.
– Ty? To ty tego dokonałeś? – Graywing wybałuszył oczy na martwych Tarmishan i małą osóbkę z
mieczem i tarczą.
– Nie wiedzieć – odparł Bron, unosząc wielkie ostrze. Spojrzał na nie zafascynowany. – Chyba tak.
– Spójrz tylko! – Dartimien wskazał drugiego poległego Tarmishanina. – Spójrz na jego nogi... na
stopy!
Cios krasnoluda żlebowego obciął mężczyźnie obie nogi. Odrąbane stopy wciąż stały na podłodze.
– Ohyda – zadrżała Thayla.
– To nieważne – warknął Graywing. – Ty. – Wycelował sztywny palec w zakłopotanego krasnoluda
żlebowego. – Miałeś przy sobie Kieł Orma. Widziałem go. Gdzie on jest?
Zmieszany Bron rozejrzał się dookoła i wzruszył ramionami.
– Nie mieć pojęcia – odparł. Spoza alkowy dobiegł ich niski ryk.

– Chcę dziewczynę! Natychmiast!
– Nadchodzą – zauważył Dartimien.
Na zewnątrz w zbitym szeregu przesuwała się grupa osłoniętych tarczami piechurów, zbliżając się
do łuku w wieży.
Graywing przygotował się do starcia, a połyskujący sztylet Dartimiena znalazł lukę w szeregu tarcz.
Trafiony mężczyzna upadł, lecz natychmiast inny zajął jego miejsce. Bron spojrzał na nacierających
ludzi i błyskawicznie schował się za swoją dużą, żelazną tarczą. W cieniu alkowy zaszemrały małe
stopy, kiedy ukryte tam krasnoludy żlebowe umknęły w poszukiwaniu schronienia w kanale
burzowym.
Kamień, który spadł z nieba, był wielkości prosiaka. Runął na nacierających piechurów, zmiażdżył
kilku z nich, a na pozostałych posypał się deszcz odłamków, kiedy głaz z hukiem roztrzaskał się o
bruk. Kilka metrów dalej runął kolejny ogromny kamień, a po nim następne, które pokryły
dziedziniec.
Mężczyźni wrzeszczeli, lecz ich głosy utonęły w zgiełku tysięcy bitewnych okrzyków, które
rozległy się za murami miasta. Nadleciały kolejne, wystrzelone przez katapulty i trebusze pociski, a
chwilę później niebo przecięły ciśnięte włócznie, które zagrzechotały o bruk.
Bron wychylił głowę, żeby zobaczyć, co się dzieje, po czym skierował się do kanału burzowego,
niosąc ze sobą tarczę i wlokąc swój miecz. Przypominał dwunożnego żółwia z długim, żelaznym
ogonem.
– Uciekać jak diabli! – zawołał.
– Najlepsza rada, jaką ostatnio udało mi się usłyszeć – mruknął Dartimien. Sięgnął w stronę dłoni
Thayli, lecz napotkał pustkę. Graywing właśnie podnosił dziewczynę i przerzucił ją sobie przez
ramię, po czym wybiegł. Kot zaklął i ruszył za nimi.
Gelniańska armia rozpoczęła oblężenie fortecy w Tarmish, a otwarty dziedziniec i alkowa nagle
okazały się bardzo niebezpiecznymi miejscami.

Rozdział 19

DROGA KU RUNOM

W miejscu tym królowały cienie, a mniejsze z nich poruszały się. Stare, zapleśniałe, granitowe
ściany były na wpół pogrzebane w gruzie i szlamie, stając się ponurym testamentem
długowieczności znajdujących się wysoko w górze niewidocznych konstrukcji. W przerwach
między ścianami oraz na zasypanych gruzami przestrzeniach górowały wielkie kolumny z grubo
ciosanego kamienia. Stały tam ciemne monolity, a na ich rozległych ramionach spoczywało
Tarmish – fortyfikacje, naturalne środowisko i cała kultura żyjących tam ludzi. W miejscu tym w
dawno zapomnianych już czasach całe pokolenia ludzi z mozołem wykuwały w dziewiczym
kamieniu fundamenty, na których ich potomkowie mogli potem zbudować fortecę.
Nikt nie pamiętał już, skąd się wzięły owe monolity ani kto nadał im kształt. W miarę upływu czasu
żyjący w górze ludzie po prostu zignorowali te pozostałości i w końcu o nich zapomniano. Dawni
budowniczowie tych konstrukcji nie byli bowiem ani Tarmishanami, ani Gelnianami, lecz
przodkami wspólnymi mieszkańców obu tych miast.
Żaden Gelnianin nie przyznałby się do takiego pochodzenia, gdyż oznaczałoby to potwierdzenie
pokrewieństwa z mieszkańcami znienawidzonego Tarmish. Oczywiście także żaden Tarmishanin
nigdy nie dopuściłby myśli, że Gelnianin – jeden z tych godnych pogardy chłopów, którzy potrafili
jedynie zajmować się zbiorami i wykarmiać miasto – mógłby być choćby dalekim jego krewnym.
W taki oto sposób fundamenty Tarmish – mroczne katakumby i tunele, ciasne przejścia i wielkie
komnaty tkwiące pomiędzy kamiennymi podporami – pozostawały niezauważone przez kolejne
pokolenia. Jeśli ktokolwiek nawet pomyślał o rozległych przestrzeniach w dole, to jedynie jako o
miejscu, do którego prowadziły kanały burzowe i gdzie wylewano ścieki.
Niespodziewanie jednak dolne rejony miasta zostały zajęte. Nowi lokatorzy skradali się ostrożnie,
badając otoczenie w nikłym świetle, które docierało zza krat wysoko w górze. Niewielkie grupy
Agharów włóczyły się ciemnymi korytarzami i odkrywały kolejne. Żaden z nich nie był tak do
końca pewien, co to za miejsce ani w jaki sposób się tam znaleźli. Ale też nie zaprzątali sobie tym
głowy. Byli tam, gdzie byli, i nie zamierzali odchodzić, dopóki ktoś nie wyda takiego polecenia.
Było to po prostu miejsce. Więcej na ten temat nie potrzebowali wiedzieć. Nie było to oczywiście
To Miejsce, gdyż aby jakiekolwiek miejsce stało się Tym Miejscem, musiał o tym zdecydować
Najwyższy Bulp. Nikt jednak nie widział ostatnio Najwyższego Bulpa ani nikogo innego, kogo
można by uznać za ważną osobę. Lady Liddy nie było w tym miejscu tak samo jak Najwyższego
Bulpa. Znikł też Clout, Główny Łupacz, znikła jego żona, Lady Bruze, która na ten czas mogłaby
objąć przywództwo. Rządzenie, kiedy tylko nadarzała się okazja, leżało po prostu w naturze Lady
Bruze. Nie widziano jej tu jednak, podobnie jak całej reszty dostojnych Bulpów. Nawet stary
Gandy, Wielki Myśliciel, był nieobecny.
Oczywiście poznikali także inni, ale nikt nie miał pewności, kogo i jak wielu brakowało. Wokół
nich znajdowało się wiele zakamarków do zwiedzenia, i nie mając niczego lepszego do roboty,
większość zaginionego plemienia Bulpów wyruszyła na wycieczkę. Od pewnego czasu Scrib
poruszał się wraz z główną grupą, zaglądając tu i tam, podobnie jak pozostali przestraszony

wielkością starych konstrukcji.
– Wielka rzecz – mruknął, okrążając monolityczną, kamienną kolumnę, która ciągnęła się od
gruzów pod jego stopami po panujący wysoko w górze mrok. Podobna była ona do wielu innych
kolumn w katakumbach, lecz miała większe rozmiary, i to właśnie przyciągnęło uwagę Scriba. –
Ktoś kiedyś zrobić wszystkie te ogromne rzeczy – rzekł, z rozwagą kiwając głową. – Dawno
przedwczoraj.
Splótł dłonie za plecami i poczłapał wokół wielkiego, cylindrycznego monolitu.
Choć wyrzeźbiony dosyć niestarannie i niesprawiający wrażenia kolumny, którą miał się stać,
kamień zafascynował go. Pokrywały go warstwy gromadzącego się przez wieki wapna, pleśni,
grzybów i brudu. Miał niemal trzydzieści metrów średnicy i co najmniej dwa razy tyle wysokości.
Choć Agharowie nie znali się na architekturze, masywna kolumna stanowiła centralną podporę
stojącej wysoko nad nim Wieży w Tarmish. W istocie był to korzeń wielkiej wieży i jej lity rdzeń,
który piął się do samej podłogi jej najwyższego poziomu.
Scrib zatrzymał się przy wybrzuszeniu na ciemnej, pokrytej nalotem powierzchni, przyjrzał się mu
nieco dokładniej, po czym potarł wilgotną, kleistą masę wścibskim palcem, który następnie wsunął
do ust. Cmoknął, kiwając z zamyśleniem głową.
– Niezłe – stwierdził. – Smakować trochę jak grzyb.
Spróbował ponownie i szybko został otoczony przez kilkudziesięciu innych zaciekawionych
Agharów, którzy podążali za nim wokół podstawy kolumny, rozglądając się dookoła niczym
turyści. Skoro Scrib posmakował pleśni, teraz wszyscy chcieli jej spróbować, i to koniecznie z tego
samego wybrzuszenia.
– Dobre – oznajmił jeden z nich. – Całkiem dobry kleik.
– Mocny rocznik – zgodził się inny, kiwając głową. – Delikatny arom... buki... nie cuchnąć źle,
kiedy zacisnąć nos.
– Trącić piżmem – ocenił kolejny. – Stare i mocne.
– Ja ugryźć po stronie z piaskiem – oznajmił osobnik z uplecioną w warkoczyki brodą. – Jak
żołądek surowego ptaka.
– Nic tylko pleśń – narzekała jedna z kobiet. – Pleśń to pleśń. Dobrze smakować, ale to nie
jedzenie.
– Niektórzy nie mieć podniebienie – zauważył ktoś. – To być całkiem dobra przyprawa dla gulaszu.
– Nie mieć gulaszu – mruknął Scrib.
– Trafna myśl – usłyszał słowa aprobaty. – Ktoś mieć rzeczy do gulaszu?
Kilkudziesięciu krasnoludów żlebowych posłusznie przetrząsnęło kieszenie i woreczki. Pośród
odnalezionych skarbów znajdowało się kilka starych ptasich gniazd, w większości wysuszone
resztki jaszczurki, dwadzieścia czy trzydzieści zgrabnych kamyków, zapomniany but, pierzasta
kulka zdobyta dawno temu w opuszczonym legowisku jakiegoś kota, wyschnięty palec ogra,
połówka nożyczek i zgniłe gołębie jajo. Nikt nie miał przy sobie jedzenia.
– A niech to! – parsknęło kilku.
– Gdzieś tu musieć być szczury – podsunął jeden z nich. – Ktoś mieć narzędzie do łupania?
– Zwykle Clout mieć narzędzie do łupania – odparł ktoś. – Gdzie Clout?

– Tu nie – przypomniało mu kilkoro z nich. – Może lepiej poszukać narzędzie do łupania.
– Może lepiej poszukać Clouta – padła sugestia.
– Nie mieć żadnego gara na gulasz – narzekała jedna z kobiet. – Bron nosić gara, ale Brona też tu
nie być. Na nikogo tu nie móc już liczyć. Nie być Brona, nie być Clouta, nie być Najwyższy Bulp.
– Lepiej poszukać także Brona – zdecydowali. – Ktoś ostatnio widzieć Brona?
Mając przed sobą jasno postawiony cel, oddziały krasnoludów żlebowych wyruszyły na
poszukiwania we wszystkich kierunkach. Kilka kobiet także zorganizowało wyprawę, aby
przekonać się, czy nie uda się im znaleźć czegoś przydatnego. Wciąż zadumany nad porośniętym
pleśnią wybrzuszeniem w kamiennej kolumnie Scrib rozejrzał się dookoła.
– Gdzie wszyscy iść?
– Szukać Brona i Clouta – wyjaśnił mu ktoś. – Potrzebować narzędzie do łupania.
– Chcieć łupnąć Brona i Clouta? – zdumiał się Scrib.
– Potrzebować mięsa na gulasz.
– Chcieć ugotować Brona i Clouta na gulasz? Nie padła jednak żadna odpowiedź. Większość
rozeszła się w poszukiwaniu zaginionych współplemieńców, a ci, którzy pozostali, nie zrozumieli
pytania.
Scrib wzruszył ramionami i ponownie skupił się na wybrzuszeniu na kolumnie. W miejscu, gdzie
zdrapano pleśń, ukazała się matowa, metaliczna powierzchnia.
– Co to? – zadumał się Scrib.
Jeden z przechodzących obok krasnoludów żlebowych spojrzał na metal, po czym wyciągnął język
i polizał go.
– Nie mosiądz – oświadczył, wyostrzając do granic możliwości krasnoludzkie zmysły. Istnieli tacy,
którzy uważali, że Agharowie – krasnoludy żlebowe z Krynnu – mogą być odległymi kuzynami
prawdziwych krasnoludów. Oczywiście żaden krasnolud nawet przez chwilę nie dopuściłby takiej
myśli. Prawdopodobnie też żaden z krasnoludów żlebowych nigdy się nad tym nie zastanawiał. Dla
Agharów prawdziwe krasnoludy bądź – jak ich zwykli nazywać – „packi” były równie tajemnicze i
nieprzyjazne jak Wysocy. Rasy Agharów i krasnoludów łączyły jednak pewne wspólne cechy, a
jedną z nich stanowiła umiejętność smakowania metali.
– Ma tutaj cynk – stwierdził przechodzień. – To musieć być brąz. Bardzo stary, ale brąz.
Przepchnąwszy pomocnego krasnoluda żlebowego na bok, Scrib starł nieco więcej pleśni z
powierzchni i przyjrzał się dokładniej metalowi. Znajdowały się na nim znaki – kolejne rzędy
starannie wypisanych, małych zawijasów.
Jeden z nich powtarzał się kilkakrotnie i przypominał bazgroły przedstawiające grzyby, które
wcześniej Scrib rysował. Było tam także znacznie więcej innych zawijasów. Scrib poczuł dziwne,
wędrujące w górę kręgosłupa przeczucie, które podniosło mu włosy.
Kilka razy w życiu spotkał Wysokich, czyli ludzi, oraz „packi”, czyli prawdziwe krasnoludy górskie
i podgórskie. Obie rasy były dla krasnoludów żlebowych równie tajemniczymi i niebezpiecznymi
stworzeniami, wykraczającymi ponadto poza granice ich zrozumienia. Scrib zaczął sobie jednak
przypominać coś, co kiedyś zobaczył. Zarówno ludzie, jak i krasnoludy potrafili zmuszać zawijasy
do mówienia.

– To wiadomość? – szepnął, czując przepływ podniecenia. – Może ktoś zostawić instrukcje.
– Instrukcje dla czego? – zdziwiło się kilku zainteresowanych Agharów.
– Dla nas! – krzyknął Scrib. – Tu być każde rodzaje zawijasów. Każdy coś znaczyć. Ja próbować
wam powiedzieć, że zawijasy oznaczać rzeczy... widać? – Wskazał niecierpliwie ręką. – Ten rodzaj
zawijasa znaczyć grzyb. Tu, tu i tu. Grzyb.
– Sporo grzyba – rzekł ktoś. – Ile?
Scrib policzył zawijasy, które jego zdaniem przedstawiały grzyby. Było ich kilka sztuk.
– Dwa – oznajmił. – I dużo innych zawijasów. Jak robale i drzewa, i małe pudełka. A ten wyglądać
jak burza. Ktoś nam coś tu próbować powiedzieć.
– Może mówić, że będzie padać – zasugerował jakiś krasnolud usłużnie.
– Będzie padać robalami i pudełkami – oznajmił inny.
Głos, który nagle usłyszeli, zdawał się dochodzić zewsząd i znikąd jednocześnie. Choć był
przyciszony, niczym przepełniony pogardą pomruk, brzmiała w nim potęga i zdawał się wypełniać
całą przestrzeń.
– Co za banda bałwanów! – rzekł. – To są runy, wy mali idioci. Nie znacie się na runach?
Krasnoludy żlebowe spojrzały w ciemność szeroko otwartymi oczami.
– Kto to? – pisnął któryś.
Lekkie podmuchy powietrza wzbiły tumany pyłu pokrywającego starą piwnicę, a w mroku nad ich
głowami zaszemrały cicho potężne skrzydła. Wszystkie spojrzenia powędrowały w górę, a w
sercach krasnoludów żlebowych zapanowało przerażenie. Wyglądało to tak, jakby wielkie odłamki
sufitu oderwały się i spadły – złowrogi, opuszczający się z gracją cień przybrał kształt, a oczy
znieruchomiałych Agharów wychwyciły ruch. Z falującymi lekko przy krawędziach szeroko
rozpostartymi skrzydłami i wielkim, pełnym wdzięku ogonem, który kołysał się na boki, smok
zdawał się wypełniać całą przestrzeń nad ich głowami.
– S-s-smok? – wyszeptał przerażony Scrib.
– Diablać jak ucieki! – pisnął spanikowany Aghar.
Krasnoludy żlebowe rozbiegły się w obłędzie, zaczęły zataczać koła, po czym zastygły w miejscu,
kiedy usłyszały silny, przepełniony irytacją głos:
– Przestańcie! Stójcie! Chcecie, żebym na was wylądowała? Bogowie, co za banda małych
głupków.
Wielkie gadzie stopy o przypominających wygięte ostrza, połyskujących szponach dotknęły podłogi
wśród zmrożonych strachem Agharów tak delikatnie, jak uczyniłoby to opadające piórko. Smok
usiadł całym ciężarem i złożył skrzydła. Najeżony kolcami i pokryty łuskami łeb kołysał się na
długiej, straszliwej szyi. Smok przyglądał się im po kolei, jakby starał się ich zapamiętać. Małe
istoty tkwiły nieruchomo w jednym miejscu.
– Kto tutaj dowodzi? – Verden Leafglow spytała tak łagodnie, jak tylko pozwalała jej na to awersja
do tych nudnych kreatur. Czas i doświadczenie spowodowało u zielonej smoczycy głębokie zmiany
– czas, doświadczenie i opieka boga. Dzięki Reorksowi zaczęła myśleć w zupełnie inny sposób i
coraz mocniej się do tego przyzwyczajała. Kiedyś bez namysłu zabiłaby każdego krasnoluda
żlebowego, który stanąłby jej na drodze, jedynie dla czystej rozrywki. Od tamtego czasu wiele się

jednak wydarzyło i krasnolud żlebowy niegdyś okazał jej łaskę. Teraz w dziwny sposób skłonna
była tolerować obecność tych godnych pogardy istot – przynajmniej dopóki jej zbytnio nie zirytują.
Przez chwilę żaden z nich nie odpowiedział. Większość była tak przerażona, że nie potrafiła nawet
poruszyć ustami. W końcu jeden z nich zająknął się.
– C-co smok powiedzieć?
– Pytałam, kto tutaj dowodzi – powtórzyła Verden.
– Nie wiedzieć – odparł krasnolud żlebowy. – Zwykle dowodzić ten, jak mu tam. Stary G-glitch.
Najwyższy Bulp. Jednak nie ma tu Najwyższy Bulp.
– A gdzie jest?
– Nie wiedzieć. Gdzie indziej. M-mm-może smok też sobie pójść g-gdzie indziej? Może poszukać
Glitcha.
– Nie zamierzam szukać jakiegoś głupiego krasnoluda żlebowego! – prychnęła Verden.
– Dobra – rzekł ten, któremu udało się otrząsnąć z osłupienia. – Więc my gdzie indziej pójść. Nie
być p-problemu. Pa, smok. – Odwrócił się, dygocząc na całym ciele, rozpędził się i zderzył z innym
krasnoludem żlebowym. Kolizja wywołała istną reakcję łańcuchową. Dziesiątki krasnoludów
żlebowych zorientowało się w sytuacji, po czym zaczęło biegać bezładnie i zderzać się z sobą. W
miejscu, gdzie jeszcze przed chwilą stały znieruchomiałe osobniki, nagle zapanowała wrzawa i
panika, kiedy jeden zaczynał wpadać na drugiego i wszyscy poprzewracali się niczym elementy
domina.
Verden Leafglow uniosła swój potężny łeb i potrząsnęła nim, zdegustowana.
– Krasnoludy żlebowe! – wydała z siebie syk, który przeszedł we wrzask. – Zatrzymajcie się! Stać!
Wszyscy uczestnicy zamieszania posłusznie znieruchomieli. Szponem przypominającym
gigantyczny rapier Verden wyłuskała z całej tej masy Scriba i zastukała o jego pierś. Wybałuszył na
nią oczy i niemal zemdlał.
– Ty – powiedziała. – Jak cię wołają?
Scrib zamrugał oczami, przełknął głośno ślinę i wzruszył ramionami.
– Różnie – odparł. – Najczęściej „hej ty!”, tak w-wystarczyć.
– Miałam na myśli twoje imię – warknęła Verden.
– Ach, to – powiedział. – Mieć imię S-scri-scr... uch... Scrib. Miło cię poznać, smok. Pa.
– Wracaj tu! – zawołała Verden. – Pokaż mi, co znalazłeś.
– Dobra. – Scrib zaczął opróżniać rozmaite woreczki oraz kieszenie. – Mieć m-m-mar-marmur –
odparł. – I kawałek sznurka i z-ząb ż-ż-żółwia i kilka kamyków. Stary, płaski, cz-czarny kamyk i
jeden miękki. I kawałek jaszczurki i...
– Bogowie – mruknęła Verden. – Nie obchodzi mnie, co masz w kieszeniach, chcę zobaczyć runy,
które znalazłeś.
– Zobaczyć c-co?
– Runy! Zawijasy!
– Och – rozpromienił się Scrib. Wreszcie ktoś okazał zainteresowanie jego odkryciem. I choć ten
ktoś był smokiem, to i tak miał powody do zadowolenia. Poza tym nic nie wskazywało na to, by
smok chciał go zabić, a przynajmniej na razie. – Tam. – Wycelował brudny palec w powierzchnię z

brązu, która błyszczała pod kożuszkiem pleśni. – Zawijasy – ogłosił. – W moim osąd... opin...
wyglądać to jak coś o grzybach.
– To nie ma nic wspólnego z grzybami – mruknęła Verden, przyglądając się starym inskrypcjom.
– Nie grzyby? – Scrib wyglądał, jakby uszło z niego powietrze. – A co?
– To znak – odparła Verden.
– Znak? – Scrib stanął na koniuszkach palców, próbując coś dojrzeć zza smoczego pyska. – Taa,
może być. Znak to mówiące bazgroły. Packi mieć znaki w Thorbardin. One mówić rzeczy jak
„Czwarta Droga”, „Nie woch... wcho... być z dala” i „Agharom wstęp wzbroniony”. – Oczarowany,
postawił stopę na dolnej szczęce smoka, pomiędzy sterczącymi kłami, chwycił wielkie nozdrze i
podciągnął się na smoczy pysk. Kiedy się tam znalazł, ukląkł i wychylił się niebezpiecznie, by
spojrzeć z bliska na tabliczkę z brązu.
– Złaź z mojego nosa! – warknęła Verden. Scrib ze skowytem stoczył się w dół smoczego pyska.
Wylądował na wielkiej smoczej łapie i skulił się między pokrytymi łuskami „palcami” wielkości
korzeni drzewa.
Ignorując małego głupka, Verden skupiła się na odczytywaniu starej inskrypcji:

Na tej skale równowaga zaistnieje.
Niech na podporze z błyszczącej skały harmonia zagości.
Wieczne dziedzictwo dużych i małych.

Verden przez chwilę rozmyślała nad napisem, po czym uniosła szpon i delikatnie usunęła nim pleśń,
która pokrywała powierzchnię pod płytą z brązu. Zdesperowany, uczepiony jej palca krasnolud
żlebowy miotał się i popiskiwał ze strachu.
Pod starym nalotem na kolumnie ukazał się biały kwarc. Oczyszczony, sprawiał wrażenie, jak
gdyby żył własnym życiem.
– To jest znak – szepnęła smoczyca. – To znak, o którym mówił Reonc.
Pozbawiony umiejętności dłuższego koncentrowania uwagi Scrib w jednej chwili zapomniał o
strachu, który jeszcze przed sekundą go ogarniał, i wspiął się po łapie smoczycy, aby móc spojrzeć
z bliska. Usadowiwszy się na jej wielkim ramieniu, przyjrzał się starej kolumnie.
– Co znak mówić? – spytał.
– Mówi, że to punkt równowagi – powiedziała Verden, bardziej do samej siebie. – Podpora. Mówi,
że tutaj spoczywa harmonia.
– Co? – spytał zmieszany Scrib. Z zapałem wspiął się jeszcze wyżej, uczepił się powieki Verden i
usiłował znaleźć punkt oparcia dla stopy koło jej przegrody nosowej.
– Mówi, że to błyszcząca skała! – zagrzmiała smoczyca. – Złaź z mojej twarzy, ty mały bałwanie!
Szarpnięciem łba posłała Scriba w powietrze. Spadł na nogi, przewrócił się, potoczył i padł
plackiem u stóp Najwyższego Bulpa, Glitcha Najprzedniejszego, Najwyższego Bulpa z Przekonania
i Wspaniałego Obrońcy Różnych Miejsc, który właśnie przyszedł wraz z częścią swego
rozproszonego plemienia oraz z kilkoma ludźmi.
Uwagę większości z nich w takim stopniu przykuła akrobacja Scriba, że przez chwilę nie zdawali

sobie sprawy z obecności smoka.
Nagle jednak troje bystrookich ludzi stojących pośród gamoniowatych Agharów dostrzegło potwora
i Thayla zdławiła w sobie krzyk. Graywing i Dartimien równocześnie wystąpili do przodu, by
chronić dziewczynę. W dłoni pierwszego świsnął dobyty zza pleców miecz, a w rękach drugiego
zaroiło się od sztyletów. Zanim jednak zdążyli ją zasłonić, pojawił się przed nią ktoś inny. Z
wielkim wysiłkiem Bron uniósł swą wielką, żelazną tarczę i zamachał szerokim mieczem.
– S-sio! – rozkazał. – Smok s-s-sio! Zwiewać, smok! P-precz!
Osadzone w brudnej, pobladłej z przerażenia twarzy oczy małej istoty powiększyły się do
rozmiarów solamnijskich guzików, Bron nie ruszył się jednak ani o centymetr.
Verden odwróciła bez pośpiechu swój wielki łeb i przyjrzała się słabowitej istocie z wielkim
zainteresowaniem. Reorx powiedział jej, że pewnego dnia spotka na swej drodze krasnoluda
żlebowego – bohatera, nigdy jednak tak naprawdę w to nie wierzyła. Sam pomysł wydawał się jej
zbyt absurdalny. A mimo to stał przed nią krasnolud żlebowy, który starał się ochronić kogoś
innego. To małe, brzydkie stworzenie groziło jej i rozkazało się wynosić!
To z pewnością musiał być on. Przedmiot w jego ręce był tą samą tarczą, która ochroniła Verden
przed smoczym ogniem Flame’a Searclawa dawno temu, w tunelach Xak Tsaroth.
Kiedy Verden wpatrywała się w insygnia na tarczy, te zdawały się ożywać i przemieszczać, jakby
chcąc utworzyć nowe kształty i wzory. Żaden Aghar w tym złożonym rysunku nie rozpoznałby
obrazu twarzy. Nawet ludzie uznaliby to za skomplikowaną plątaninę konturów. W smoczych
oczach było to jednak oblicze. Dla Verden Leafglow, która żyła już po raz drugi, wzory stanowiły
coś więcej niż zwykła podobizna. Ujrzała ona na starej tarczy twarz samego boga Reorksa.
Zielona smoczyca, która niegdyś służyła mrocznej bogini, ponownie znalazła się w obecności boga.
Verden Leafglow nie była już jednak prawdziwie zielonym smokiem. Chroniące jej potężne ciało
zielone łuski pokryły się wyraźnym, ciepłym odcieniem. A bóg, którego miała przed sobą, nie był
mściwym bóstwem, jakie znała ze swego pierwszego wcielenia. Verden ujrzała w tarczy twarz
Reorksa niosącego młot niebios, Reorksa dającego życie, stwórcy równowagi.
W smoczej świadomości odezwał się głos przypominający odległy grom. Przybyłaś do podpory,
Verden Leafglow. W tym miejscu należy rozwiązać wiele spraw. Znajdują się tutaj duzi i mali,
oczekując na równowagą. O wyniku zadecydują gorsi od ciebie, Verden. Ale to ty przypieczętujesz
decyzję, kiedy ona już zapadnie.
– Będę miała okazję do zemsty? – szepnęła smoczyca.
Zemsta to mroczna rzecz – cicho odparł głos. Tak naprawdę nie był to głos, lecz nieproszone myśli,
które pojawiały się w jej głowie i formowały w słowa. Zemsta prowokuje do zemsty, lecz czysty
odwet może zrównoważyć szale. Miałaś otrzymać dar, Verden Leafglow. Ten dar to coś, co zawsze
istniało... wolność wyboru.
– Nie wiem, co mam robić – szepnęła smoczyca.
W konflikcie zapanował nieład – mruknął odległy grom. – Można by zacząć od niewielkiego
sprzątania.
Głos ucichł. Tarcza w ręce dygoczącego krasnoluda żlebowego znów była tylko kawałkiem metalu.
Troje ukrytych za nią ludzi oraz większość plemienia Agharów wpatrywała się w ogromną bestię,

która stanęła im na drodze. Teraz jednak Verden Leafglow znała już swoje zadanie.
Jeden z ludzi – wysoki mężczyzna z mieczem w dłoni – przesuwał się w bok, szykując się do ataku.
Verden przygwoździła go samym spojrzeniem.
– Nawet o tym nie myśl – zasugerowała. Kiedy się odwracała w jego stronę, w panujących w grocie
ciemnościach coś błysnęło i o jej łuski uderzył lśniący sztylet. Trafił w miejsce oddalone o
centymetry od miękkiej tkanki, która okrywała jej serce. Broń zatrzymała się na chwilę, zawisła na
ostrym czubku i nieszkodliwie zaklekotała o ziemię.
W tej chwili zielony smok, którym niegdyś była, rozpocząłby rzeź, a jego pierwszą ofiarą stałby się
drugi mężczyzna – drobniejszy, odziany w ciemny strój. Właśnie przygotowywał do rzutu kolejny
sztylet.
Nie była już jednak takim smokiem jak kiedyś i powstrzymała rosnący gniew.
– Przestań! – syknęła. – Co ty wyprawiasz?
Mężczyzna zawahał się.
– Cóż, hmm... wydaje mi się, że rzucam w ciebie nożami – przyznał szczerze. – Widzisz, próbuję
cię zabić.
– Dlaczego?
– Dlaczego? – Zupełnie zbity z tropu, opuścił trzymającą sztylet rękę. – Cóż, dlatego że to właśnie
mam w zwyczaju czynić. Jesteś przecież wrogiem. Jesteś smokiem.
– A ty zabijasz smoki?
– Oczywiście!
Ślepia Verden zwęziły się, co dla żadnego człowieka nie byłoby oznaką wesołości.
– A ile smoków zabiłeś do tej pory?
– Prawdę mówiąc – przyznał Dartimien Kot – jesteś pierwszym smokiem, jakiego spotkałem.
Przynajmniej towarzysko.
– To oczywiste – rzekła Verden. – Wciąż przecież żyjesz. Masz jakieś imię?
– Dartimien – przedstawił się.
– Ja jestem Verden Leafglow – odparła smoczyca. – A ty? – Jej spojrzenie powędrowało w stronę
drugiego mężczyzny, który wciąż szukał miejsca, gdzie mógłby wbić miecz.
– Ach... Graywing – powiedział wojownik. – Miło cię poznać.
Jego oczy wciąż błądziły, aż zatrzymały się na szczelinie pomiędzy łuskami, tuż pod lewym
skrzydłem. Przykucnął i uniósł miecz.
– Nie rób tego – ostrzegła go smoczyca. – Kim jest ten mały błazen z tarczą i co on wyprawia?
Odezwała się stojąca za Agharem dziewczyna.
– To Bron. Jest bohaterem.
– No, no – mruknęła Verden. – Bohater? Co ty powiesz.
Ośmielony tą pochwałą Bron uniósł wyżej swoją tarczę i zamachał szerokim mieczem nad głową.
O mało nie upadł pod ciężarem broni.
– Smok precz! – zawołał. – Zwiewać!
– Trwa wojna – rzekła Verden, ignorując go. – Czy którekolwiek z was ma z nią jakiś związek?
– Jaka wojna? – mruknęło kilku zdumionych krasnoludów żlebowych.

– Przypadkowo – odparł Graywing.
– Jesteśmy tu przejazdem – dodał Dartimien.
– Więc nie będziecie mieli nic przeciwko, jeśli rozwiążę kilka spraw?
– Rób, co uważasz – Graywing wzruszył ramionami. – Lecz ostrzegam cię, będziemy walczyć,
jeśli...
– Będziecie mieli okazję – zapewniła go smoczyca.
Dartimien ściągnął brwi.
– Co chcesz przez to powiedzieć?
– Zobaczysz – syknęła wesoło smoczyca. Nagle wielka grota zamigotała, kiedy odbiło się w niej
bezdźwięczne zaklęcie, pomknęło ku wszelkim zakamarkom i powróciło do źródła. Przez chwilę
Verden Leafglow górowała nad nimi, zdając się wypełniać sobą całą przestrzeń wielkiej piwnicy.
Zaklęcie, które rzuciła, było proste i często z niego korzystała. Teraz jednak zdawało się zwalniać,
jak gdyby ktoś gdzieś wysysał z niego moc. Verden skoncentrowała się. Zamigotała, stała się
niewyraźnym zarysem w mroku, po czym zmieniła w unoszącą się mgłę. Obłok powędrował w
stronę przewodu wentylacyjnego i uciekł przezeń.
Graywing zadrżał.
– Nienawidzę magii – burknął.
– W magii nie ma nic złego – zaoponował Dartimien. – Czasami się przydaje. To, czego ja
nienawidzę, to smoki.
Wśród osłupiałych krasnoludów żlebowych rozległy się zaskoczone głosiki.
– Smok pójść sobie?
– Gdzie smok?
– Złazi z mojej stopy!
Drobna kobieta z plemienia Bulpów wystąpiła naprzód, z dumą wpatrując się w Brona, który
opuścił tarczę i miecz i rozglądał się z zakłopotaniem.
– Nic wielkiego – zapewniła ich Pert. – Bron kazać, żeby smok odejść, więc smok odejść. Bron
bohater.
– To jakiś absurd – prychnął Dartimien.
– Nieprawda! – powiedziała Thayla Mesinda. – Mówiłam wam, że to bohater.

Rozdział 20

SMOK BRONA

Pozbawiony resztek sił przez swoje zaklęcia Clonogh leżał samotnie w wieży w Tarmish i
przeklinał los. Poczuł narastającą nienawiść, kiedy przypomniał sobie tego tępego małego Aghara,
który był w zasięgu ręki i niemal wręczał mu magiczny relikt – tak bardzo mu potrzebny – a potem
z nim uciekł. Clonogh mógłby przysiąc, że krasnolud żlebowy zadrwił z niego, choć z drugiej
strony wiedział, że przedstawicielom tej rasy brakowało bystrości, która pozwalałaby na drwiny.
Taki żart wymagał okrucieństwa, a krasnoludy żlebowe nie miały go w sobie. Okrucieństwo było
formą zła, a krasnoludy żlebowe po prostu nie pojmowały istoty zła. Niechcący mogły zrobić tyle
samo złych, co i dobrych rzeczy.
Krasnoludy żlebowe po prostu się trafiają – mówiono wśród innych ras. Krasnoludy żlebowe są po
prostu krasnoludami żlebowymi. Nie było nic więcej do dodania. Istoty te funkcjonowały na
zasadzie bezwładności. Kiedy już ruszyły w jakimś kierunku, trudno było je powstrzymać. A kiedy
już się zatrzymały, ciężko było zachęcić je do drogi.
W głowie Clonogha zaświtała pewna myśl, nie miał jednak siły się nad nią zastanowić. Krasnoludy
żlebowe były niewinne. Stanowiły istne ucieleśnienie niewinności. Nigdy nie mogłyby być niczym
innym.
Clonogh porzucił rozmyślania na temat krasnoludów żlebowych i skoncentrował się na kimś, kto
był prawdziwym złem – oszalałym na punkcie władzy tyranem – na Lordzie Vulpinie. Nienawiść,
jaką odczuwał do tego człowieka, rozgorzała na nowo. To on trzymał w garści życie Clonogha i bez
przerwy z niego drwił.
Vulpin stanowił połowę podwójnego zła. Drugą częścią była jego siostra, Chatara Kral. Clonogh
znał ich korzenie. Oboje wywodzili się od Smoczego Lorda Verminaarda, arcywroga z Wojny
Lancy.
Nie różnili się od swego ojca – oboje ogarnięci byli nienasyconym pragnieniem zdobywania. To
właśnie manipulacje tych dwojga doprowadziły Clonogha to stanu, w którym obecnie się
znajdował.
Jak zawsze, kiedy katalogował swoich wrogów, mag przeklinał starego Piraeusa, zmarłego dawno
temu czarodzieja, który ujawnił mu niegdyś wszystkie sekrety magii. Wszystkie, poza jednym! W
jakiś sposób Piraeus odebrał Clonoghowi moc opierania się spustoszeniom, jakie siały w nim jego
własne zaklęcia.
W ciągu kilku miesięcy Clonogh postarzał się ponad granicę śmierci, lecz umrzeć nie mógł.
Piraeus oszukał go tuż przed swoją śmiercią. Magia zawsze kosztuje i czarodziej dobrze o tym
wiedział. Nieodzowną częścią każdego zaklęcia było tajemnicze odchylenie, kod, który
powodował, że zaklęcie pobierało energię zewsząd, tylko nie od osoby, która je rzuciła. Jednak w
formułach przekazanych Clonoghowi przez Piraeusa magia ochronna nie działała. Stary oszust w
każdym zaklęciu podmienił odchylenie, wprowadzając kod ochronny smoczego zaklęcia.
Kod działał... lecz jedynie w przypadku smoków. Dla każdej innej istoty był on bezużyteczny,
chyba że znajdowała się ona w obecności smoczej magii.

Clonogh życzył sobie ujrzeć ściętą głowę Chatary Kral. Życzył sobie zobaczyć wypatroszonego
Vulpina. Życzył sobie, by niebo zwaliło się na wszystkie krasnoludy żlebowe. Życzył sobie, by
stary mag Piraeus przez wieki płonął w udręce wykraczającej poza śmierć.
Najbardziej jednak marzył o tym, aby w ogóle móc czegokolwiek sobie zażyczyć. Gdyby tylko
zdołał złapać tego niezdarnego Aghara, który w swych brudnych łapskach trzymał Kieł Orma,
zdołałby przeprowadzić swoją wolę. Władca Życzeń odpowiadał na wezwanie niewinnych. A on
teraz zdał sobie sprawę, że nikt inny nie jest równie niewinny jak krasnoludy żlebowe. Oczywiście
istoty te były wstrętne, podłe i godne pożałowania, lecz ponad wszystko pozostawały niewinne!
One wręcz cuchnęły niewinnością. Nie miały po prostu wystarczająco dużo rozumu, by być inne.
Jedno życzenie! Pojedyncza prośba wypowiedziana przez niewinnego mogła go ocalić! To by w
zupełności wystarczyło. Odzyskałby młodość i dostał na tacy wrogów, by móc się nimi zabawiać.
Jednak marzenia bez Władcy Życzeń na nic się nie zdawały.
Docierały do niego dochodzące spoza wieży odgłosy walki. Chatara Kral i gelniańskie hordy nie
nastawiały się na długie oblężenie. To wymagałoby cierpliwości. Nie, oni zamierzali przejąć
tarmishańską twierdzę siłą. Powietrze wypełniał łomot miotanych kamieni, brzęk broni oraz głosy
ludzi uwikłanych w śmiertelne potyczki.
Nic nie mógł poradzić na sytuację, w której się znajdował. Był tak osłabiony i zmęczony, że ledwie
mógł poruszać palcami. Clonogh zamknął z rezygnacją oczy. Nagle otworzył je gwałtownie. Gdzieś
nieopodal rozbudziły się magiczne moce. Wyczuwał je w swoich kościach – były tak blisko, że ich
siła wręcz go smagała.
Magia! Lecz nie jego magia. Nie były to czary, które mógłby kontrolować. Nie spotkał się z nimi,
kiedy miał jeszcze siłę, by rzucać zaklęcia. Moc, którą wyczuł, nie została użyta przez człowieka.
Była to potężna, obca magia, która różniła się od jego własnych mocy w takim stopniu, w jakim
żelazne okowy różnią się od jedwabnych nici. Smocza magia! Gdzieś w zasięgu jego świadomości
jakiś smok rzucił zaklęcie.
Korzystając z resztek swojej woli, Clonogh skupił myśli i skoncentrował się na mocy, którą wyczuł,
chłonąc jej melodyjne wibracje i starając się wypełnić nią luki w swojej magii ochronnej, co
pozwoliłoby mu wzmocnić się i stanąć na nogi.
Moc smoczego zaklęcia krążyła wokół niego, a on chłonął ją jak gąbka wodę, absorbując te
elementy, które były mu niezbędne.
Chwilę później moc znikła, lecz ten czas okazał się wystarczający. Niczym pijawka w
nieruchomym stawie Clonogh wykorzystał te wzburzone energie i wyssał z nich pokarm, którego
tak potrzebował. Przez chwilę ogarnęło go zdumienie, że moc ta przybyła w takim momencie – w
godzinie, w której najbardziej jej potrzebował, zwróciła się ku niemu, a on pewnie zacisnął na niej
pięści. Przypomina to niemal interwencję boga, pomyślał. Jednak nie zastanawiał się nad tym
dłużej. Teraz były inne rzeczy, które musiał przemyśleć. Rzut oka na blade, kościste dłonie
przypomniał mu, że wciąż wyglądał niezwykle staro. Ale teraz była to jedynie zewnętrzna powłoka.
Wewnątrz łuszczącej się skorupy czuł się potężny niczym młodzieniec.
Wypełniony energią i odmłodzony Clonogh poczuł powracającą siłę i kondycję. Wstał i rozejrzał
się dookoła świeżym wzrokiem. W wieżę uderzył wystrzelony z katapulty kamień, a do jej wnętrza

wpadły odłamki i pył, lecz Clonogh nie zwrócił na to uwagi. Energia otaczała go niczym żelazny
woal i nic nie mogło go dotknąć. Podszedł do zachodniej ściany, ściągnął z niej postrzępiony
gobelin, po czym silnymi dłońmi rozerwał go na kawałki, za pomocą których okrył swoją nagość,
wiążąc je fragmentami szarfy.
Tuż za progiem roztrzaskanych drzwi, u szczytu krętych, wiodących w dół schodów natrafił na
martwego najemnika, w stroju strażnika wieży Lorda Vulpina. Mężczyzna zdawał się zadeptany
przez konia. Clonogh zabrał zabitemu buty i założył na własne stopy. Nagle zatrzymał się
zaciekawiony, spoglądając na zwłoki. Mag zawahał się tylko przez krótką chwilę. Wyciągnął przed
siebie palec i cicho wypowiedział słowa prostego zaklęcia. Na jego oczach ciało strażnika skręciło
się i uschło, po czym zapadło się do wewnątrz i na podłodze pozostały jedynie szczątki szkieletu.
Clonogh wziął głęboki oddech, przez chwilę stał w skupieniu, po czym skinął głową.
– Dobrze – mruknął. Wypowiedział silne zaklęcie i po raz pierwszy nie wyrządziło mu to żadnej
krzywdy. Chroniła go teraz smocza magia.
Przed jego oczami zagościło oblicze starego maga, któremu przed wieloma laty Clonogh odebrał
tajemnice. Starego maga, który – nawet po śmierci – zemścił się, oszukując swego zabójcę.
– Wygrałem – powiedział Clonogh. – Teraz naprawdę mam moc!
Na zewnątrz bitwa rozgorzała na dobre. Na całej długości tarmishańskich murów mężczyźni
rozpaczliwie usiłowali utrzymać pozycje obronne. Za obwarowaniami napierały hordy Gelnian,
których osłaniały katapulty i trebusze.
Kolejny wielki kamień grzmotnął w wieżę, na skutek czego zapadły się całe jej segmenty, lecz
Clonogh zanucił zaklęcie i obszar, na którym się znajdował – podłoga pod jego stopami, przejście
oraz schody – pozostał nietknięty. Ruiny wieży Lorda Vulpina górowały teraz nad panującym w
dole chaosem niczym dziwaczny, zniekształcony i wskazujący w niebo palec. Z budowli pozostał
jedynie szkielet, wciąż jednak stała ona na swoim miejscu. Clonogh pozwolił sobie na przelotną
myśl podziwu dla starych inżynierów, którzy wznieśli tak niezwykłą konstrukcję.
Całą jego uwagę pochłaniał Kieł Orma, który znajdował się gdzieś na dole, prawdopodobnie wciąż
w rękach jakiegoś obrzydliwego krasnoluda żlebowego, który przemykał wśród rumowiska. Dla
tego właśnie reliktu Lord Vulpin ukradł Clonoghowi jego duszę. Dla tego samego reliktu Chatara
Kral poddała maga torturom. Jeszcze kilka minut temu za Kieł Orma i władzę, jaka się z nim
wiązała, Clonogh oddałby wszystko. Teraz jednak, choć nadal go pragnął, miał on dla niego już
mniejsze znaczenie. Odzyskał swoją magię, która w dodatku nie była już obciążona brzemieniem
szybkiego starzenia się.
Teraz zapragnął zemsty. A dzięki Kłu Orma mógł się wspaniale zemścić.
W dole rozległy się zwielokrotnione wrzaski. Clonogh odwrócił się i spojrzał ze zdumieniem na
wielkiego smoka, który przemknął po niebie i nadleciał nad mury obronne Tarmish. Pozostawiał za
sobą na ziemi ślad w postaci zdezorganizowanego ataku i obrony, kiedy ludzie całymi setkami
uciekali we wszystkich kierunkach. Smoczy strach objął ich rozprzestrzeniającą się falą. U szczytu
muru smok obniżył lot i, wystawiwszy przed siebie pazury, zniszczył obsadzone przez najemników
z Creal katapulty. Od jego twardych łusek, nie czyniąc żadnej szkody, odbiły się miotane zewsząd
włócznie i oszczepy. Ludzie pospadali z murów wraz z wrakami swych machin.

Clonogh ściągnął brwi. Wyglądało na to, że w jakiś sposób Chatara Kral zdołała namówić gada, by
stanął po jej stronie. Jednak po chwili smok zakończył lot nad murami, spojrzał na ich zewnętrzną
stronę i śmignął nad gelniańskimi najeźdźcami, pozostawiając za sobą pobojowisko.
Zaintrygowany mag przyglądał się temu ze swojego umieszczonego wysoko stanowiska. Smok
zmieniał kierunek lotu, niemal losowo rozbijając skoncentrowane wojska. Za każdym razem –
szybując na swych potężnych, jaskrawych skrzydłach – pozostawiał za sobą szeroki ślad w postaci
uciekających w popłochu ludzi. Od zbitych ludzkich mas odrywały się strzały i włócznie. Wiele z
nich odbiło się od łusek smoka, nie czyniąc mu żadnej krzywdy. Inne chybiły i spadły z powrotem
na skłębione masy w dole.
Wielka bestia krążyła dalej nad polem walki, pochylając się i nurkując, a uzbrojeni mężczyźni
uciekali z wrzaskiem. W końcu jednak załopotała skrzydłami, przeleciała nad murami i ponownie
obniżyła lot nad Tarmish.
Zwisające z muru, zakończone hakami liny, które zarzucili najeźdźcy, teraz obciążone były przez
spanikowanych żołnierzy, usiłujących wydostać się z fortecy. Kiedy smok znalazł się nad
centralnym dziedzińcem, wielka brama Tarmish stanęła otworem i setki obrońców wylały się na
zewnątrz. Tłum przerażonych mężczyzn starał się uciec przed strachem, jaki ich ogarnął. Na polu
walki armie wymieszały się – gelniańscy i tarmishańscy wojownicy umykali razem w popłochu.
Clonogh nie potrafił tego pojąć. Do Tarmish przybył smok, który szalał pośród walczących, ale
wydawał się w ogóle ich nie rozróżniać. Atakował obie strony z jednakowym entuzjazmem.
Clonogh nie znał tego smoka. Widział je kilkakrotnie podczas smoczych wojen i zawsze
rozpoznawał po barwie. Istniały bestie, które służyły mrocznym lordom – niesamowicie ubarwione,
karmazynowe, zielone lub niebieskie. Były także i inne, o barwie czystego metalu – srebrne,
miedziane, złote. Te, jak pamiętał, zawsze walczyły przeciwko swym barwnym krewniakom.
Jednak smok, którego teraz miał przed oczami, siejący spustoszenie w Tarmish i traktujący na
równi atakujących i obrońców, nie należał do żadnego z tych gatunków. Jego opalizujące łuski
mieniły się w słońcu wyraźną jasną zielenią, jednak w równej mierze pokrywały je odcienie umbry
i ciepłego brązu.
Była to nie lada zagadka, nie miał jednak z nią nic wspólnego. Wiedział, że została użyta smocza
magia, która go wzmocniła, ale zdawał sobie także sprawę, że jej celem było coś zupełnie innego.
On po prostu znalazł się we właściwym miejscu i czasie.
Odległe pola wypełniły się umykającymi ludźmi, a Clonogh domyślał się, kim byli. Najemnicy, z
których część nosiła barwy Tarmish, a część Gelni, wymieszali się we wspólnej ucieczce. Na twarz
Clonogha wypłynął okrutny uśmiech. Niezależnie od tego, co było celem smoka, zarówno Lord
Vulpin, jak i Chatara Kral właśnie stracili swoje armie.
Patrząc na rozgrywające się u stóp wieży wydarzenia, Clonogh ujrzał Lorda Vulpina, który biegł
wzdłuż południowego muru, otoczony zaledwie garstką prawdziwych Tarmishan. Z kolei na polu za
bramą Chatara Kral stała w centrum opuszczonego obozowiska i wykrzykiwała rozkazy w stronę
uciekających ludzi, którzy nie odwracali się, by je wypełnić. Pozostało z nią jedynie kilka
oddziałów rodowitych Gelnian, którzy widzieli wyraźny cel w kampanii przeciwko Tarmish.
Przy zdewastowanej podstawie jednego z wielkich murów, w miejscu, gdzie ziała otwarta,

postrzępiona dziura wiodąca do podziemi miasta, kilka skradających się krasnoludów żlebowych
wyskoczyło z cienia i pomknęło ku lepszemu schronieniu. Znikli w ciemnym otworze, gdzie kanały
burzowe prowadziły w dół do rozległych jaskiń. Wszyscy poza jednym. Jeden z krasnoludów
żlebowych trzymał w brudnej ręce laskę z kości słoniowej – Kieł Orma. I ten właśnie osobnik,
biegnąc ku schronieniu, napotkał na swej drodze tarmishańskiego żołnierza. Krasnolud zawrócił z
wrzaskiem i ruszył z powrotem ku podstawie wieży.
W jednej chwili, tak samo błyskawicznie, jak się pojawił, rozszalały smok, który obrócił w perzynę
i rozproszył armie zarówno wewnątrz Tarmish, jak i po drugiej stronie, znikł. Po prostu wyparował,
jakby nigdy go tam nie było. Wyostrzone magicznie zmysły Clonogha ponownie wyczuły żelazny
posmak smoczej magii.
– Przemiana – mruknął, rozpoznając wzór zaklęcia, choć nie miał pojęcia, w co zmieniła się bestia
ani dokąd się udała. Smocza magia, którą wchłonął z poprzedniego zaklęcia, uzdrowiła go, lecz
choć dysponował teraz potężną mocą, wciąż był tylko człowiekiem. Ludzki umysł nie mógł równać
się ze smoczym, a zawiłości tej magii wykraczały poza pojmowanie śmiertelników.
Smok znikł z pola widzenia i niezależnie od tego, jaki obrał sobie cel, nie miał już na Clonogha
żadnego wpływu. Stał on nawet niedraśnięty na szczycie szkieletu wieży, a zamek w Tarmish
obrócił się w ruinę, zniszczony najpierw przez pociski walczących armii, a następnie przez gniew
miotającego się smoka.
W całej okolicy zapadła niemal całkowita cisza. Tu i ówdzie pokrzykiwali leżący wśród martwych
ranni żołnierze, a kiedy powiał wiatr, Clonogh usłyszał ogłuszająco piskliwe głosy Lorda Vulpina i
Chatary Kral, którzy wyszczekiwali przekleństwa i rozkazy w stronę rozproszonych, niewielkich
oddziałów tarmishańskich i gelniańskich, którymi nadal dowodzili.
Postrzępiona dziura, w której znikły krasnoludy żlebowe, ziała mrokiem i ciszą, niczym nęcąca
jaskinia. Żołnierze z Tarmish pobiegli w jej kierunku. Kilku zgromadzonych na południowym
murze oficerów Lorda Vulpina dostrzegło ich i wskazało palcami.
Clonogh uniósł kościstą pięść i wyszeptał drobne zaklęcie. Stojący na południowym murze Lord
Vulpin zatrzymał się nagle i odwrócił, jakby coś przyciągnęło jego uwagę. Przez chwilę rozglądał
się na wszystkie strony, po czym jego spojrzenie zatrzymało się na wieży. Ruszył w jej stronę. Po
drugiej stronie otwartej bramy Chatara Kral także odwróciła się, zawahała przez chwilę, po czym
przekroczyła ją i skierowała się ku wieży. Za obojgiem regentów podążyli niepewni ludzie.
Niektórzy zdecydowali się pójść za swymi przywódcami, inni zostali.
Ze złowrogim uśmiechem na ustach Clonogh przemierzył wieżę, słysząc odgłos maleńkich stóp na
pnących się w górę schodach. Kieł Orma sam do niego zmierzał, trzymany w dłoni niewinnego.
W mrocznych otchłaniach tarmishańskich podziemi Graywing rozglądał się dookoła z wyjątkowym
niesmakiem. Smok, który był tutaj jeszcze przed półgodziną i zdawał się wypełniać sobą rozległe
przestrzenie jaskini, znikł na dobre. Graywing z Dartimienem wybrali się na poszukiwania, po
czym rozdzielili się, by przeszukać wielkie komnaty i zajrzeć w każdy tunel i skrytą w cieniu niszę.
Nigdzie jednak nie było ani śladu straszliwej bestii. Graywing wszedł nieco głębiej do wielkiej sali,
w której górowały fundamenty zamku w postaci ciemnych monolitów, i zmarszczył nos z odrazą.
Krasnoludy żlebowe były wszędzie, gdzie tylko spojrzał – głupkowate, niezdarne, małe istoty.

Większość z nich jednak zgromadziła się w jednej grupie u podstawy wielkiej kolumny. Wyglądało
na to, że toczy się tam jakaś konferencja. Kilkunastu krasnoludów żlebowych zaangażowało się w
ożywioną dyskusję, podczas gdy cała reszta przyglądała się temu z niewielkim zainteresowaniem.
Dostrzegł stojącą kilka metrów za krasnoludami żlebowymi Thaylę Mesindę, schludną i piękną
nawet w tym hałaśliwym otoczeniu. Choć była niewielkiej postury, jej ramiona i głowa wystawały
ponad większość drepczących, niechlujnych małych stworzeń, które ją otaczały.
Rozgarniając na boki krasnoludy, wojownik przeszedł ku niej przez salę. Kiedy się zbliżył,
wyciągnęła w zachęcającym geście rękę.
– Chodź ze mną – powiedział. – Zabiorę cię z dala od tego wszystkiego... – Jego głos
niespodziewanie przeszedł w pomruk zaskoczenia, kiedy szybkie poruszenie obok zapowiedziało
nadchodzący atak. Z przekleństwem na ustach Graywing podskoczył wysoko w górę, a szeroki
miecz świsnął tuż pod jego stopami na wysokości, na której przed chwilą znajdowały się golenie
Graywinga.
Bron Bohater stracił równowagę, kiedy potężne cięcie nie trafiło w żaden cel. Usiłując utrzymać
ciężką broń, zakręcił się, potknął i runął na twarz. Szeroki miecz zabrzęczał o kamienną podłogę
jaskini, a tarcza Brona przez chwilę chwiała się na krawędzi, po czym upadła na niego.
Rozjuszony Graywing przekroczył szamoczącego się krasnoluda żlebowego, przycisnął miecz do
ziemi miękko obutą stopą i pochylił się.
– Nigdy więcej tego nie rób! – rozkazał.
– Oj, przepraszać – odparł Bron, uwalniając się spod ciężaru tarczy. – Nie rozpoznać cię. Pomyśleć,
że może to wróg.
– Nie rozpoznałeś mnie? – warknął Graywing.
– Widziałeś mnie już wiele razy!
Bron stanął na nogi, otrzepał się brudnymi rękami i podniósł wzrok na człowieka.
– No to co? Widzieć jednego Wysokiego, widzieć ich wszystkich. – Mały bohater dźwignął swoją
tarczę, po czym ułożył jej pasy na ramieniu i barku. Sięgnął po miecz, pociągnął za jego rękojeść i
wówczas zorientował się, że na ostrzu spoczywa ludzka stopa.
– Przepraszam – rzekł. Stopa ani drgnęła, więc Bron podniósł swą ciężką tarczę i grzmotnął nią
Graywinga w kolano. Człowiek syknął, zatoczył się do tyłu i zaczął podskakiwać na jednej nodze,
przeklinając.
Bron odzyskał swój miecz, zmrużył na moment oczy, usiłując sobie przypomnieć, co zamierzał
zrobić, w końcu jednak ustawił się tuż przed Thaylą. Pilnował jej.
Thayla potrząsnęła głową, a jej brwi wygięły się w przepiękne łuki, kiedy spoglądała na
szurającego nogami Graywinga, który ostrożnie testował kolano.
– Naprawdę nie powinieneś być taki surowy wobec tych małych istot – zbeształa wojownika. – Oni
są niegroźni.
– Ten mały bęcwał próbował odrąbać mi nogi! – warknął mieszkaniec równin.
– Bron? Ależ to bohater – przypomniała mu Thayla. – Tak właśnie czynią bohaterowie.
– Prawda – zgodził się Bron. – Obcinać nogi.
Graywing spróbował ponownie, tym razem trzymając się na wszelki wypadek poza zasięgiem broni

krasnoluda żlebowego.
– Chodźmy stąd, dziewczyno – naciskał. – W każdej chwili mogą się tu pojawić Tarmishanie... a
smok też wciąż gdzieś tu jest.
– Nie, nie ma go – zapewniła go Thayla. – Bron go przegonił.
– Nieprawda!
– Prawda!
Graywing podskoczył, kiedy usłyszał czyjś głos tuż pod nogami. Spojrzał w dół, prosto w uparte,
poważne oczy małej krasnoludzkiej kobiety, która niemal stała na jego palcach. Sięgała mu do pasa,
zaciśnięte w pięści dłonie oparła na biodrach i sprawiała ogólne wrażenie gotowości do podjęcia
dyskusji lub walki, na cokolwiek on się zdecyduje.
– Bron powiedzieć smok iść sobie – zauważyła Pert – więc smok pójść. Każdy to wiedzieć. Wysoki
być ślepy?
Graywing wziął głęboki oddech i potrząsnął głową. Głupszy od krasnoluda żlebowego może być
jedynie ten, kto usiłuje się z nim sprzeczać. Zrozumiał, że jeśli nie będzie ostrożny, to właśnie w
coś takiego się uwikła.
– Zejdź mi z drogi – warknął, po czym obszedł Pert, która błyskawicznie skoczyła i znów stanęła
przed nim.
– Bron przegonić smoka! – naciskała mała istota. Odwróciła wzrok. – Czy nieprawda, Bron?
Bron z zakłopotaniem wpatrywał się w słynną Wielką Misę Gulaszu.
– Tak, kochana.
– Pert ma rację – powiedziała z empatią Thayla i Mesinda. – Tak właśnie zrobił.
– Nikt tak po prostu... nikt tak po prostu nie rozkazuje zielonemu smokowi – wyjaśnił dziewczynie,
czując rozdrażnienie. – Zielone smoki są...
– Nie był tak do końca zielony – zauważyła Thayla. – Był jakby bardziej brązowy, może z
odcieniem złota i dzikiego miodu.
– Bronowy smok! – upierała się Pert. – Robić to, co Bron kazać!
– Ona ma rację – przyznała Thayla, kiwając głową. – To był brązowy smok.
– Dobrze już! – huknął Graywing. – Niech będzie. A teraz chodź ze mną, dziewczyno. Musimy się
stąd...
Gdzieś zza jego pleców dobiegł ironiczny głos Dartimiena Kota.
– Czy możecie się tam wreszcie zamknąć? I przestań drażnić te krasnoludy żlebowe, barbarzyńco!
Staram się skupić na czytaniu.
Kot stał przy głównej kolumnie, wytężając wzrok w nikłym oświetleniu, i przesuwał palcem po
rzędach runów na metalowej tabliczce przymocowanej do kamienia. Wokół niego stłoczyli się
przedstawiciele plemienia Bulpów. Kilku nawet wspięło się po pasach i rzemieniach na jego plecy,
żeby lepiej widzieć. Jeden z trajkoczących Agharów ulokował się na ramieniu zabójcy i zaglądał
mu znad głowy.
Graywing wymamrotał przekleństwo i skierował się w stronę Dartimiena. Odległe odgłosy bitwy,
które docierały poprzez szczeliny i kraty, stały się tak intensywne, że zmieniły się w pieśń chaosu.
Nagle, w jednej chwili, świat poza przepastnymi podziemiami ucichł. Graywing był pewien, że za

moment hordy Gelnian, Tarmishan, najemnych żołnierzy i kto wie, czego jeszcze wleją się do ich
wielkiego schronienia. A Dartimien spokojnie czytał sobie napisy na murach.
Przepchnąwszy się przez ściśniętą masę krasnoludów żlebowych, mieszkaniec równin dotarł do
Dartimiena i zerknął na tabliczkę z brązu.
– Co to takiego?
– Znak – zaszczebiotał wesoło krasnolud żlebowy, który siedział na ramieniu Dartimiena. – Z
runami. Mówić, że to miejsce pełne okruchów i świecących kamieni.
– To podpora! – mruknął Dartimien. – Podpora na błyszczącej skale!
– No – zgodził się krasnolud żlebowy. – Racja. Większość z krasnoludów żlebowych nie pojęła
wyjaśnienia. Kilkudziesięciu z nich rozejrzało się uważnie, po czym wyruszyło na poszukiwania
okruchów i świecących kamieni. W krótkim czasie część z nich odnalazła biegnącą w górę żyłę
kwarcu, wokół której osadził się połyskujący piryt. Zapominając o wszystkim innym, nieustraszeni
odkrywcy powyciągali rozmaite narzędzia i zaczęli wspinać się na ścianę jaskini i wydobywać
piryt.
– Świecące kamienie – zawołał jeden z nich. – Tak jak powiedzieć smok.
– Ten smok trochę jak smok od Najwyższy Bulp – oznajmił jeden z krasnoludów żlebowych. –
Może ten sam smok?
Niemal doprowadzając Graywinga do wściekłości, krasnolud przepchnął się między jego nogami.
Był to tęgi, niski osobnik z kudłatą brodą w odcieniu szarego metalu, z wytrzeszczonymi, małymi
oczkami, osadzonymi blisko siebie nad sterczącym nosem. Na rozczochranej głowie nosił koronę
zrobioną ze szczurzych zębów.
– Tak, ten sam smok – zdecydował w końcu. – Ten sam smok co kiedyś, bardzo dawno temu.
Stojąca obok Graywinga Pert zjeżyła się.
– Smok Brona – powiedziała z naciskiem. – A nie od Najwyższy Bulp.
Dartimien zignorował ich i skupił się na pokrywających metalową tabliczkę runach, a następnie
przyjrzał się z bliska otaczającemu ją kamieniowi. W miejscach, gdzie usunięto pleśń, kamień lśnił
delikatnym, perłowym blaskiem.
– Interesujące – mruknął pod nosem Kot. – Wydaje mi się, że znaleźliśmy tutaj coś wartościowego.
Coś o wysokich i niskich...
Pięćdziesiąt metrów dalej, u wylotu ciemnej, postrzępionej dziury w ścianie jaskini zamigotały
pochodnie i do środka weszły dziesiątki uzbrojonych ludzi.
Dartimien wyprostował się, a w jego dłoniach zamigotały sztylety.
– Tarmishanie – syknął. – Znaleźli nas.
– Wszyscy uciekać jak diabli! – zapiszczał Najwyższy Bulp. Tłum kręcących się po jaskini
krasnoludów żlebowych przeistoczył się w bezładną plątaninę spanikowanych, małych istot, które
odbijały się od siebie, starając się zareagować na wezwanie swego przywódcy. Kilku zderzyło się
ze ścianą i wzbudziło reakcję łańcuchową przewracających się ciał, która zwaliła z nóg
Najwyższego Bulpa i umieściła na samym spodzie. Lady Lidda wydostała go stamtąd, przepychając
inne krasnoludy żlebowe na prawo i lewo.
– Glitch prawdziwe utrapienie – stwierdziła. Uchwyciła męża za ucho, pociągnęła go za sobą i

pchnęła na ścianę. – Wspinać się! – rozkazała.
Wyrwany z zamyślenia Scrib wpadł na zataczającego się starego Wielkiego Myśliciela, który zaklął
głośno, wyczołgał się spod niego, stanął na chwiejnych nogach i zaczął młócić dookoła swym kijem
do zmywaka, żywiołowo rozdając ciosy. Wiszące wysoko na ścianach krasnoludy żlebowe
przyglądały się z góry całemu temu zamieszaniu. Kilku nie utrzymało się i poleciało w dół, gdzie
dołączyło do ogólnego zamieszania. Inni jednak zajęci byli swoimi sprawami. Nad zniszczonym
portalem odkryli żyłę żółtego pirytu i zajęci byli jego wydobywaniem.
Wokół wielkiej kolumny rozpętało się piekło. Stojący w samym środku Bron zamarł bez ruchu,
kołysząc na boki swą żelazną tarczą. Stracił z oczu Thaylę Mesindę, a podczas jej nieobecności czuł
się nieco zagubiony, gdyż zapomniał, co tak właściwie miał robić. Wówczas dostrzegł krasnoluda
żlebowego – jednego ze swych najbliższych przyjaciół, którego imię chwilowo mu umknęło –
toczącego się w stronę Pert. Bez wahania grzmotnął niegodziwca płazem miecza, po czym ustawił
się tak, by chronić Pert. Jako bohater czuł się zobowiązany kogoś bronić, a Pert stanowiła dobry
wybór.
Barbarzyńca Graywing rozglądał się z otwartymi ze zdumienia ustami. Nigdy jeszcze nie był
świadkiem tak pełnego zamieszania, które wynikło jedynie z tego, że mały, nadęty Najwyższy Bulp
– który w tej chwili znajdował się na ścianie wraz z innymi, wydobywającymi piryt – powiedział
im, że mają uciekać.
– Nie ma dokąd uciekać, wy mali kretyni! – ryknął Graywing. – Musimy walczyć!
Wiszący na ścianie Najwyższy Bulp rozejrzał się, niemal tracąc równowagę.
– Co?
– Walczyć, powiedziałem!
– Dobra – rzekł Glitch. – Wszyscy walczyć! Miotający się dookoła Agharowie zastygli,
wyprostowali się i rozejrzeli dookoła.
– Dobra – odparło kilku z nich. – Niech będzie. Stojący obok Graywinga krzepki krasnolud
żlebowy wykonał zamaszysty cios pięścią, który powalił na podłogę innego. Kilka krasnoludów
padło, przewróconych w trakcie bójki. Zamęt przeistoczył się w regularną walkę, do której
włączyło się całe plemię. Krasnoludy żlebowe okładały pięściami inne krasnoludy żlebowe, a
przepełnieni entuzjazmem walczący skakali na tych, którzy już leżeli.
Graywing przyglądał się temu z niedowierzaniem.
– Och, na miłość bogów! – szepnął, po czym uniósł miecz i, brodząc pomiędzy okładającymi się
Agharami, skierował się ku intruzom, którzy w coraz większej liczbie gromadzili się przy dziurze.
Dartimien szedł wraz z nim, przeskakując gromady walczących istot. W oddali, gdzieś zza pleców
rozglądających się posępnie Tarmishan, dobiegł odgłos spadającego kamienia. Przez postrzępiony
otwór wpadły tumany pyłu, pokrywając częściowo żołnierzy. Dartimien zmrużył oczy, uważnie
przypatrując się pokrytym pyłem ludziom. Wszyscy byli piechurami – strażnikami wieży lub
więzienia, niższej rangi wojakami w strażniczych strojach. Nie widział nikogo, kto nosiłby
oficerskie insygnia.
Graywing wziął głęboki oddech i uniósł miecz, gotów do walki, lecz niespodziewanie Dartimien
stanął mu na drodze.

– Zaczekaj! – warknął Kot. – Ci głupcy mogą się nam jeszcze przydać!
Zanim Graywing zdążył zareagować, Dartimien odwrócił się. Kiedy podchodził do Tarmishan, w
jego dłoniach nie było już sztyletów.
– Gdzie jest reszta waszego oddziału? – spytał tonem, jakiego nie powstydziłby się żaden dowódca.
Tarmishanie przycisnęli się do siebie z zakłopotaniem i opuścili broń.
– Nie wiem – przyznał jeden z nich. – Kapitan był za nami jeszcze przed chwilą, ale teraz go już nie
widzę.
– Został na zewnątrz – zgłosił się inny. – Sam Lord Vulpin był... no cóż, myślę, że nas tu wysłał.
– Idioci! – parsknął Dartimien. – Nie widzicie, co się stało? Najeźdźcy wyprowadzili was w pole!
Słyszeliście spadający kamień? Zamknęli nas w tych piwnicach. Atak nastąpił na górze, na
dziedzińcu, a nie tutaj!
– Tak? – Tęgi Tarmishanin poprawił hełm, żeby podrapać się w głowę. – To co mamy teraz zrobić?
– Możecie wypełniać rozkazy! – syknął Dartimien. – Powinniście być w głównej twierdzy i bronić
jej przed nacierającym wrogiem!
– T-tak, panie – mruknął grubas. – Ale w jaki sposób mamy wrócić na górę?
– Tą samą drogą, którą tu przyszliście. A teraz bierzcie się do kopania!
Większość tarmishańskich żołnierzy posłusznie zawróciła przez rozbite przejście i poszła w górę
tunelu. Kilku odwróciło się jeszcze, zerkając na to, co działo się w katakumbach. Krasnoludy
żlebowe zdawały się całkowicie wypełniać to miejsce.
– A co z nimi, panie? – spytał jeden, wskazując palcem.
– A co ma być? – warknął Dartimien. – To tylko krasnoludy żlebowe. Zignorować ich!
– Tak, panie.
W krótkim czasie ponad tuzin podoficerów z zamku w Tarmish pracowało w tunelu, starając się
podkopać blokujący drogę kamień.
– To powinno dać im zajęcie na jakiś czas – powiedział Kot Graywingowi, który z niedowierzaniem
potrząsał głową.
– Przyjęli twoje rozkazy – rzekł mieszkaniec równin. – Dlaczego to zrobili?
– Nie słyszałeś o Tarmishanach i Gelnianach? – Dartimien ironicznie uniósł brew. – Różnią się
jedynie barwą strojów, które mają na sobie, a mimo to od setek lat są w stanie wojny. Żadna ze
stron tak do końca nie rozumie, o co walczą. Po prostu wykonują rozkazy tych, którzy je w danej
chwili wydają. Zawsze tak było.
– Więc uznali cię za dowodzącego? Dlaczego?
– Ponieważ tak się zachowywałem. A teraz uważam, że powinniśmy w końcu znaleźć sposób na
wydostanie się z tej dziury.
– Niby jak? Wyjście jest zablokowane.
– Ty naprawdę nie masz bladego pojęcia o miastach, barbarzyńco. – Kot wskazał ręką w stronę
skrytej w mroku alkowy sto metrów dalej, w głębi jaskini. Grupa kobiet z plemienia Bulpów
schodziła tam w dół spiralnymi schodami wokół wielkiej, zacienionej kolumny. Niosły ze sobą całe
naręcza znalezisk, zdobytych gdzieś w górze.
– Sugeruję, żebyśmy skorzystali ze schodów – powiedział spokojnie Dartimien.

Rozdział 21

CAŁA PRAWDA

Clonogh przemierzał wieżę, kipiąc wręcz od złych intencji. Miał do wyrównania rachunki, a teraz,
dzięki interwencji smoka, uzyskał wystarczającą moc, by tego dokonać.
Mógł zejść do swoich wrogów i stawić im czoło, nigdy jednak w ten sposób nie czynił. Tutaj w
wieży, z dala od panującego w dole zgiełku myśl o nieprzyjaciołach, którzy przybywali do niego,
była kojąca – używali oni własnych sił tylko po to, by ulec zagładzie. Tak więc kipiący, stary pająk
oczekiwał na nich w swym legowisku.
Szkieletowa, kamienna konstrukcja, która niegdyś była wielką wieżą w Tarmish, obróciła się w
ruinę, a jej strome schody były potrzaskane. Clonogh wiedział jednak, że najwyższy poziom jest
bezpieczny. W miejscach, gdzie spadły kamienie, gdzie bombardy zdruzgotały zewnętrzne ściany,
odsłoniły wijące się schody i rozbiły ciemne, wewnętrzne ściany, błyszczał biały kamień – monolit
z czystej skały, który przechodził przez środek wielkiej konstrukcji, przez jej fundamenty i znikał
głęboko pod ziemią. Ozdóbki wykonane ludzką ręką mogły odpaść, lecz kamień był wieczny.
Przez rozbite wejście do wieży wszedł barczysty krasnolud żlebowy i zaczął wspinać się w górę po
zrujnowanych schodach. Clonogh uśmiechnął się lekko. Małe stworzenie niosło mu Kieł Orma.
Otaczając się magią niewidzialności, Clonogh czekał na niego przy wejściu na najwyższy poziom.
Krasnolud żlebowy powinien pojawić się tam lada moment. Nieopodal znajdował się pomiot
Smoczego Lorda – Chatara Kral i Lord Vulpin, którzy zbliżali się inną drogą.
Kroki na schodach stały się nierówne, po czym odziany w łachmany krasnolud wczołgał się do
zniszczonej komnaty, zerkając na boki nerwowymi, paciorkowatymi oczkami. Jak na
przedstawiciela swojej rasy, był on krzepki, przysadzisty i barczysty. Miał ponad dziewięćdziesiąt
centymetrów wzrostu, czyli znacznie więcej niż jego współplemieńcy, a w jego rozczochranej
brodzie prześwitywały smugi splątanej siwizny. Clonogh przyglądał mu się przez chwilę
niewzruszenie. Wszystkie krasnoludy żlebowe, pomimo różnic, były takie same. To, co
zainteresowało maga, Aghar niósł w swej brudnej dłoni – Kieł Orma.
Clonogh wyszeptał zaklęcie, zrzucił z siebie zasłonę niewidzialności i zablokował przejście.
– Ten talizman należy do mnie – powiedział. – Oddaj mi go.
Clout zawirował wokół własnej osi i utkwił w mężczyźnie przerażone spojrzenie.
– C-co?
– To. – Clonogh wskazał palcem. – To jest moje!
– Ta rzecz? – Clout podniósł Kieł i spojrzał na niego tak, jakby widział go po raz pierwszy.
– Tak – odparł Clonogh. – To jest moje.
Clout popatrzył przez chwilę na mężczyznę, po czym wycofał się przestraszony, lecz uparty.
Przyzwyczaił się już do niesionego przedmiotu.
– Ta rzecz to moje narzędzie do łupania – odrzekł. – Nie twoje.
– Oddaj mi go! – warknął Clonogh i ruszył do przodu. – To nie jest żadne narzędzie do łupania, ty
mały głupku!
Clout odskoczył w bok, schował się pod zniszczoną szafą i wyjrzał spod niej.

– Właśnie, że tak – rzekł drżącym głosem. – Dobre do łupania szczura. Wysocy nie łupać szczura.
– Ciebie zamienię w szczura! – powiedział Clonogh. – Odzyskałem swoje moce. Teraz używam
magii!
– Tak? – zamrugał Clout, nie rozumiejąc ani słowa. Ten stary Wysoki był głupi jak dziecko, głupszy
nawet od tego jak mu tam, Najwyższego Bulpa. Tępy upór krasnoluda żlebowego zelżał, ustępując
miejsca zakłopotaniu. – Jak to? – spytał, mając nadzieję uzyskać odpowiedź, która wyjaśni mu, o
czym ten człowiek mówił.
– Był tu smok – odparł Clonogh, zmierzając powoli w stronę zniszczonej szafy. – Rzucił zaklęcie, a
ja byłem w jego zasięgu. To... rozbrzmiało we mnie. W końcu jestem dopełniony!
– Przykro z tego powodu – powiedział zmieszany Clout.
– W imię bogów, dlaczego ja w ogóle próbuję cokolwiek wyjaśniać krasnoludowi żlebowemu? –
parsknął do siebie Clonogh. Jeszcze krok, a będzie mógł schwytać Aghara pod szafą. Jeśli tylko uda
mu się odwrócić jego uwagę jeszcze przez chwilę... – Tak właśnie się stało – powiedział. – Już nie
jestem taki, jakim, byłem.
– Biedny Wysoki. – Dobiegający spod szafy głos przepełniony był szczerym współczuciem. – Jaka
szkoda, że ty już taki nie być.
Clonogh wydał z siebie przeraźliwy wrzask udręki, który odbił się echem od ścian wieży, kiedy
poczuł, jak jego świeże moce, jego wspaniałe darowane przez smoka moce, znikają. W jednej
chwili smocza magia odpłynęła. Za nic w świecie nie mógł sobie przypomnieć, w jaki sposób
rzucał zaklęcia, które w sobie zgromadził. Z jękiem przewrócił się na kamienną podłogę, słysząc
dobiegający ze schodów tupot ciężkich butów. Nie wiedział, które z nich pojawi się pierwsze –
Lord Vulpin czy Chatara Kral – z całą pewnością jednak to drugie także było już blisko.
– Proszę – wycharczał starczym głosem, a jego szkliste oczy starały się skupić na pochmurnej,
zakłopotanej twarzy krasnoluda żlebowego. – Proszę, odwróć to życzenie.
– Zrobić co? – Clout wyczołgał się bokiem spod szafy, nie spuszczając wzroku z człowieka, który
niespodziewanie przewrócił się na podłogę.
– Życzenie! – błagał Clonogh. – Ty żałosny, mały głupku! Dlaczego wy musicie być tacy tępi?
Proszę, zanim moi wrogowie znajdą mnie w takim stanie! Wypowiedz życzenie!
Clout z zadumą podrapał się po głowie.
– Życzenie? Dobra. Ja być pewien, że kobitki teraz robić gulasz. Ja chcieć gulasz.

W królestwie bardzo odległym, kiedy bierze się pod uwagę miary odległości, lecz jednocześnie
bardzo bliskim, kiedy się ich nie liczy, wielki wąż o jednym kle zwany Ormem podniósł złowrogi
łeb. Jego szparkowate nozdrza węszyły, a rozdwojony język smakował powietrze, kiedy długo
oczekiwany rezonans ponownie musnął jego zmysły. Tam! Niedaleko, zaledwie na odległość ataku
od wymiaru, w którym nie istniała miara odległości, jego kieł wezwał go dwukrotnie! Potężne
mięśnie napięły się. Ponownie jednak wołanie to okazało się zbyt krótkie, zbyt słabe, by namierzyć
wyraźny cel. Użyto Kła, rozbudzono moc, lecz koncentracja tego, kto z niej skorzystał, umknęła,
jeszcze zanim z jego czynu narodziła się magia.
Orm zasyczał z frustracji, zwijał się i skręcał, rozpaczliwie pragnąc tego słabego celu i czekając na

kolejne „przesłanie”. Następnym razem będzie już gotów. Po kolejnej emanacji, nieważne jak
nikłej, zamierzał uderzyć.

W katakumbach pod Tarmish zauważono – choć bardzo przelotnie – że nagle ubyło Wysokich.
Scrib Myśliciel stał się świadom ich nieobecności, kiedy oderwał wzrok od swych runów i nie
dostrzegł żadnych ludzi. Z całą pewnością wszyscy gdzieś poszli, dokładnie tak samo jak smok, a
dla krasnoluda żlebowego oba te zniknięcia były równie tajemnicze.
Ale z drugiej strony, skąd wiadomo, co ludzie lub smoki zamierzali zrobić w dalszej kolejności?
Tak czy inaczej, Scrib miał teraz ważniejsze sprawy do przemyślenia. Zdał sobie sprawę, że
zawijasy na tablicy były czymś więcej niż tylko przypadkowymi symbolami. Powiedział to
zarówno człowiek, jak i smok. Te symbole po prostu coś oznaczały.
– Jeśli nie chcesz pamiętać o pewnych rzeczach – powiedział ktoś kiedyś – to zapisuj je.
Zawijasy były pismem, a pismo oznaczało zapamiętane rzeczy. W pewien sposób Scrib uznał to za
istotne stwierdzenie. Żałował, że nie potrafi tego zapisać.
Bron Bohater także zorientował się, że tam, gdzie wcześniej byli ludzie, teraz nie ma już nikogo.
Nie mógł jednak zbyt długo się nad tym zastanawiać. Mała Pert, oderwawszy uwagę bohatera od
ludzkiej kobiety, zajęta była utrwalaniem swojego zwycięstwa. Bron odniósł wrażenie, że
gdziekolwiek by się odwrócił, Pert zawsze pojawiała się tuż obok, patrząc na niego przepełnionymi
miłością oczami i wydając mu rozkazy. Jej zachowanie względem niego przypominało mu
postępowanie jego matki względem ojca i Bron łapał się na tym, że na każdą prośbę i sugestię
odpowiadał zrezygnowanym „tak, kochana”.
Znalazł chwilę wytchnienia, kiedy Lady Lidda wraz z kilkoma innymi kobietami zaczepiła go z
prośbą o oddanie tarczy. Rozpaliły już ogień i potrzebowały teraz żelaznej misy, by przygotować
gulasz. Kiedy oddaliły się, wspólnie niosąc tarczę, mała Pert odprowadziła je wzrokiem, po czym
odwróciła się do Brona. Pogłaskała go czule po słabo zarośniętym policzku, po czym wyjęła mu z
ręki miecz.
– To dobre, by mieszać gulasz – oznajmiła i podążyła za innymi kobietami, wlokąc za sobą ciężki
miecz.
– Tak, kochana – wymamrotał.
– Ona cię naprawdę dobrze omotać – usłyszał głos obok siebie. Odwrócił się. Stał tam Scrib i kiwał
głową ze współczuciem.
– Chyba tak – powiedział Bron. – Ciągle chcieć jej powiedzieć, żeby zwiewała, ale wtedy
zapominać.
– Więc niech to zapisze – zasugerował Scrib mądrym tonem.
Stary Gandy, Wielki Myśliciel, zauważył zniknięcie Wysokich i westchnął z ulgą, opierając się na
swym kiju do zmywaka. Wielokrotnie w swym życiu znajdował się w towarzystwie ludzi z tego czy
innego powodu. Nie pamiętał zbyt wiele z tamtych czasów, jednego był jednak pewien – nic
dobrego nie wynikało z bratania się z Wysokimi. Najlepiej po prostu o nich zapomnieć i tak właśnie
Gandy uczynił.
Zawsze znajdowały się ciekawsze rzeczy aniżeli ludzie. Nawet tutaj, w miejscu równie dziwnym i
tajemniczym jak wiele innych miejsc, nad wieloma rzeczami można było rozmyślać. Krzątający się,

czepiający wszystkiego i awanturujący członkowie jego plemienia w większości znajdowali się
teraz na ścianach, gramoląc się na przyprawiającą o zawroty głowy powierzchnię górnych partii
rozległej jaskini. Co kilka sekund któryś z nich tracił równowagę i lądował na podłodze, szybko
jednak zbierali się z powrotem. Najwyższy Bulp polecił szukać błyszczących kamieni, a to, co
Najwyższy Bulp mówił, krasnoludy żlebowe miały w swej naturze czynić.
Wysoko w górze, niemal u sklepienia, gdzie jaskinia pochylała się w stronę wielkiej, centralnej
kolumny, odkryli oni prawdziwy skarb w postaci lśniącego pirytu osadzonego w kamiennej ścianie i
bezzwłocznie zaczęli go wykuwać. Na podłodze w dole szybko zaroiło się od spadających i
odbijających się kamieni, piasku oraz lecących co jakiś czas górników. Najwyższy Bulp stał w
środku tego zamieszania, wykrzykiwał rozkazy i umykał przed spadającymi kamieniami.
– Najwyższy Bulp głupek – mruknął Gandy. Nieopodal kilka kobiet przygotowało danie ze
szczurów, chwastów, grzybów oraz kawałków kijanek, które już zaczynało wrzeć w słynnej
Wielkiej Misie Gulaszu, niegdyś – zanim została ona skonfiskowana do lepszych celów –
szlachetnej tarczy Brona. Stojąca przy ogniu Lady Lidda rozejrzała się.
– Co?
– Powiedzieć, że Najwyższy Bulp głupek – powtórzył Gandy.
– Racja – przyznała Lidda.
Gandy wskazał swym kijem do zmywaka deszcz odłamków skalnych. Stary Glitch stał w samym
centrum tej ulewy, skacząc na boki, nie zwracał jednak uwagi na nic poza połyskującym wysoko w
górze pirytem.
– Nie mieć dość rozumu, żeby wyjść z tych kamieni – wyjaśnił Wielki Myśliciel.
Lidda rozejrzała się.
– Glitch! – krzyknęła. – Wyłazi!
Jeśli nawet Najwyższy Bulp zdołał cokolwiek usłyszeć, zignorował ją. Wokół niego grzechotały
odłamki, a wraz z nimi spadali machający rozpaczliwie kończynami Agharowie, Glitch nie
spuszczał jednak wzroku z pracujących na górze górników.
– Tam więcej! – zawołał do uczepionych kurczowo ściany krasnoludów. – Dużo więcej tam po
lewej!
Stojąca przy misie z gulaszem Lidda potrząsnęła z rozgoryczeniem głową.
– Bron! – zawołała. – Pójść po Najwyższy Bulp!
– Co? – zamrugał Bron.
Mieszająca gulasz Pert podniosła wzrok. Miecz był większy od niej, radziła sobie jednak dzięki
pomocy innych kobiet.
– Lady Lidda chcieć Najwyższy Bulp! – zawołała. – Bron, idź po niego!
– Tak, kochana – odparł Bron. Bezwolnie udał się w stronę zamętu panującego w strefie zrzutu pod
żyłą pirytu.
Gandy odprowadził go wzrokiem i potrząsnął swą siwą głową.
– Jaki tata, taki dzieciak – mruknął. – Dwa prawdziwe głupki. Obaj utrapienie. Urodzeni, by być
Najwyższe Bulpy.
Kiedy krzepki Bron ciągnął za sobą swego szamoczącego się i narzekającego ojca w ich kierunku,

trzymając go za kostkę u nogi, Gandy przyjrzał się obojgu szklistymi, starymi oczami. Skudlona
broda Glitcha, niegdyś kręcona i sztywna jak drut, teraz była siwa od pyłu, a z wnętrza korony
prześwitywała łysa kopułka. Upłynęło już wiele czasu od chwili, kiedy po raz ostatni zachował się
jak prawdziwy przywódca. Nadal marudził i narzekał, kiedy coś nie szło po jego myśli, lecz stara
cecha najwyższobulpowości – umiejętność zmuszania innych do robienia tego, co chciał jedynie za
pomocą bycia utrapieniem dla otoczenia – znacznie mniej rzucała się w oczy niż w przeszłości.
Bron, z drugiej strony, zdawał się nie mieć żadnych problemów z przyciąganiem uwagi innych. W
tej chwili na przykład był mianowanym bohaterem – cokolwiek to oznaczało – i całkiem niedawno
miał nawet swojego smoka. Nikt oczywiście nie wiedział, w jaki sposób wybiera się Najwyższego
Bulpa, jednak Gandy zdecydował, że najwyższy czas pomyśleć o takich rzeczach.
– Pora na zmiany – stwierdził Wielki Myśliciel. Pokuśtykał w kierunku pań gotujących gulasz. – Co
myśleć Lady Lidda? – spytał.
Lidda spojrzała na niego.
– Niedużo – oświadczyła. – Zbyt zajęta, by myśleć.
Gandy przykucnął tuż obok służącej za naczynie tarczy i zanurzył brudną rękę w gotującej się na
wolnym ogniu zawartości, aby jej skosztować. Rozmaite rzeczy wiły się między jego palcami.
Część składników gulaszu nie była jeszcze tak całkowicie martwa.
– Gotować dłużej – zasugerował. – A co, jak Glitch nie być już Najwyższy Bulp?
– Dobry pomysł. – Lidda pokiwała głową. – Trochę odpocząć.
– Glitch się zmęczyć?
– Ja się zmęczyć – odparła. – Niełatwa opieka nad Najwyższy Bulp.
Stojąca obok Lady Bruze zaświergotała.
– Już czas ten głupek Glitch odejść. Niech ktoś inny mieć szansa być gruba ryba. Niech Clout być
Najwyższy Bulp.
– Idzie siadać na gwóźdź, Lady Bruze – zasugerowała Lady Lidda. – Clout dobry Główny Łupacz.
Ale być jednak fatalny Najwyższy Bulp.
– Wcale nie! – warknęła Bruze.
– Wcale tak! – odparowała Lidda. – Gdzie teraz Clout?
– Nie wiedzieć – przyznała żona Głównego Łupacza. – Gdzieś pójść.
– Dobra – powiedziała Lidda. – Najwyższy Bulp nie może chodzić gdzieś cały czas. Powinien być z
klanem. Jak Glitch.
– Najwyższy Bulp nie zostać z klanem – poprawił ją ktoś w pobliżu. – Klan zostać z Najwyższy
Bulp.
– Gdzie tam! – nadęła się Bruze. – Clout powinien być Najwyższy Bulp!
Za ich plecami Bron bezceremonialnie zostawił ojca obok ognia i spojrzał na naczynie.
– Gulasz gotowy? – spytał. – Głodny.
Glitch Najprzedniejszy, Najwyższy Bulp z Przekonania i Lord Protektor Tego Miejsca oraz
Większej Liczby Miejsc Niż Ktokolwiek Mógł Zliczyć usiadł i przekręcił się, by rozmasować
obolały zadek.
– Też mi sposób na traktowanie Najwyższy Bulp – nadąsał się. – Co teraz chcieć Lady Lidda?

– Nie pamiętać – przyznała.
Jaskinia zadrżała za ich plecami, kiedy o podłogę roztrzaskał się wielki kawał skały, który następnie
rozprysnął na tysiące części. Wylądował dokładnie w tym miejscu, gdzie jeszcze przed chwilą stał
Glitch. Spanikowane krasnoludy żlebowe wynoszące ze strefy zrzutu naręcza oddzielonego pirytu
rozpierzchły się na wszystkie strony. Wysoko na ścianie rozległ się chór agharskich głosików.
– Oj!
– Ach, tak – przypomniała sobie Lidda. – Chcieć, żeby Glitch się trzymał z dala od spadających
kamieni.
– Powinienem to zapisać – rzekł Glitch, nie zwracając się do nikogo.
Lidda zignorowała go. Spojrzała uważnie na swojego męża i podjęła decyzję.
– Czas, żebyś już nie być Najwyższy Bulp, Glitch – oznajmiła. – Niech ktoś inny to robi.
Glitch podniósł się na nogi i wlepił wzrok w swoją żonę.
– Skończyć być Najwyższy Bulp? Ty uważać, że ja po prostu powinien abdyko... skon... zrez...
odejść?
– Pewnie – odparła Lady Lidda. – Czemu nie?
– Ja Glitch Najprzedniejszy! – zawołał Glitch.
– Najwyższy Bulp, szlachetny przywódca. Główny szef! Najgrubsza ryba! Ja być Najwyższy Bulp
już długo! Od zawsze być Najwyższy Bulp! Czemu odejść?
– Już nie fajnie? – podsunęła Lidda.
Zniechęcony logiką tego stwierdzenia Glitch spuścił nieco z tonu i mruczał coś pod nosem.
– Odejść i co robić? – spytał w końcu. Lidda wzruszyła jedynie ramionami, lecz Gandy wskazał
kijem do zmywaka rosnącą stertę połyskującego pirytu pod wyrobiskiem.
– A może nowa robota? – zasugerował. – Klan być duży, a tu nowa kopalnia. Potrzebować kogoś do
rządzenia błyszczącymi kamieniami.
– Całkiem duża robota – przyznał Glitch. – Nie każdy znać się na błyszczących kamieniach. –
Rozmyślał przez chwilę na ten temat, po czym zdjął z głowy koronę ze szczurzych zębów i rzucił ją
na podłogę. – Dobra, ktoś inny być Najwyższy Bulp. Ja odchodzić. Hej, wszyscy! Przynosić tu
błyszczące kamienie!
Narzekając na łamanie w starych kościach, Wielki Myśliciel podniósł wymęczoną koronę i rzucił ją
w stronę Brona.
– Masz – powiedział. – Ty teraz być Najwyższy Bulp.
Bron nawet na nią nie spojrzał. Pert zapewniła mu zajęcie, każąc mieszać gulasz.
– Nie – odparł. – Nie chcieć.
– Musieć być Najwyższy Bulp – naciskał Gandy.
– Wybrać ktoś inny – rzekł Bron.
Gandy westchnął z rezygnacją, pokuśtykał kilka kroków, po czym zastukał kijem do zmywaka o
kamienną podłogę, aż panujący wokół zgiełk ucichł. Nie takiego obrotu spraw spodziewał się
Wielki Myśliciel, było już jednak za późno, by zrezygnować.
– Glitch już nie Najwyższy Bulp – oświadczył wszystkim słuchającym. – Potrzebny ochotnik.
– Do czego? – zdziwiło się kilku współplemieńców.

– Do bycia Najwyższy Bulp – wyjaśnił Gandy.
– Korona czeka. Kto chcieć być Najwyższy Bulp?
Odpowiedziała mu jedynie cisza i puste spojrzenia.
W końcu odezwał się ktoś wysoko na ścianie.
– Niech Bron być Najwyższy Bulp. Bron nie mieć nic lepszego do roboty.
– Bron bohater! – zaprotestowała Pert.
– Nie potrzebować bohatera – powiedział Gandy.
– Potrzebować Najwyższy Bulp. Ale Bron mówi nie.
– Nie chcieć być Najwyższy Bulp! – upierał się Bron, przez cały czas mieszając gulasz. – Głupia
robota być Najwyższy Bulp.
– Jakieś inne nomina... suges... ktoś chcieć? – zawołał Gandy, rozglądając się na wszystkie strony z
koroną w rękach. Krasnoludy żlebowe odwracały się kolejno od niego, okazując całkowity brak
zainteresowania.
– Ktoś musi być Najwyższy Bulp – naciskał Wielki Myśliciel.
– Więc ty być – rzucił jeden z krasnoludów żlebowych niosący pełne naręcze pirytu na stertę
Glitcha.
– Niech Bron albo Clout być – powiedzieli inni. Gandy wymownie wzruszył ramionami i odwrócił
się do ognia.
– Bron teraz Najwyższy Bulp – oznajmił. Stojąc na palcach, usiłował wsunąć koronę na głowę
Brona.
– Większość rządzić.
Bron spojrzał na niego, uchylając się przed koroną.
– Jaka duża wiek... wi... cośtam? – spytał.
– Dwa – odparł Gandy mądrym tonem.
– Nic z tego – powiedział Bron. – Niech Clout być.
– Clouta nie ma.
– Ale być tu korona. Po prostu powiedzieć: „Clout teraz Najwyższy Bulp”.
– Dobra – poddał się w końcu Wielki Myśliciel. – Clout teraz Najwyższy Bulp. Jak ktoś go
zobaczyć, to mu powiedzieć.
Wykonawszy swoje zadanie, Wielki Myśliciel skupił się na zdobyciu odrobiny gulaszu. Wydobył
starą drewnianą miseczkę ze schowka w ubraniu, pochylił się i... zamarł. Bron wciąż poruszał
swym mieczem, marudząc pod nosem coś na temat niesprawiedliwości, nie mieszał jednak niczego.
W miejscu, gdzie znajdował się wrzący gulasz, w słynnej Wielkiej Misie Gulaszu, niczego nie było.
Znikło nawet ogromne, żelazne naczynie. Wszystko to po prostu wyparowało, jak gdyby nigdy nic
w tym miejscu nie stało.

W pierwszej chwili Lord Vulpin nie rozpoznał starej postaci, leżącej obok uszkodzonej szafki do
teleskopu na podłodze tego, co pozostało z wieży w Tarmish. Szkliste, stare oczy, które spojrzały na
niego ze szczerą nienawiścią, podpowiedziały jednak, do kogo należą.
– Clonogh – mruknął Lord z Tarmish. – A więc twoja pozbawiona dawnego blasku magia zmieniła

cię w coś takiego. Gdzie jest Kieł Orma, który miałeś mi dostarczyć?
Stary mag patrzył na niego z pogardą, był jednak zupełnie bezsilny i nie mógł go skrzywdzić.
Vulpin rozejrzał się dookoła, marszcząc nos. Powietrze psuł paskudny smród, a w pobliżu dały się
słyszeć ciche odgłosy przytłumionego mlaskania. Bitewny zgiełk w dole – niedobitki armii Gelni i
Tarmish walczyły teraz na dziedzińcu u stóp wieży ręka w rękę i miecz w tarczę – niemal
całkowicie zagłuszał wszelkie inne odgłosy. Ponownie przeniósł swe karmazynowe oczy na
kulącego się Clonogha, po czym uchylił czarną przyłbicę. Na jego ustach pojawił się okrutny
uśmiech.
– Kieł albo twoje życie, magu. Wybór należy do ciebie.
– Zabij mnie – syknął Clonogh. Wycelował drżący, kościsty palec w pokryty smugami krwi miecz
Vulpina. – Pragnę jedynie śmierci.
– To bez znaczenia – prychnął Vulpin. – Kieł jest tutaj. Widziałem stworzenie, które go przyniosło.
Ale twoja śmierć nie będzie łatwa, magu. – Wyciągnął zza tuniki małą kulkę i uchwycił ją niedbale
między palec wskazujący a kciuk okrytej rękawicą dłoni. – Twoja dusza, starcze – parsknął. –
Obiecałem, że pewnego dnia ją zwrócę. I oto ona.
– Kieł jest dla ciebie bezużyteczny, jeśli nie masz kogoś, kto wypowie życzenie – warknął Clonogh,
usiłując się podnieść. – Niewinnego. Gdzie ktoś taki jak ty znajdzie teraz niewinnego, kiedy twoja
dziewczyna znikła?
– Znikła? – Vulpin wyszczerzył zęby, wypluł rozkaz i wielka, zakuta w zbroję postać przesunęła się
z ciemności panujących na schodach ku światłu dziennemu. Jeden z jaskiniowych strażników
Vulpina niósł pod ręką szamoczącą się dziewczynę z taką lekkością, z jaką mniejszy człowiek
trzymałby szczeniaka. Była to Thayla Mesinda.
– Znalazłem ją na dole – powiedział Vulpin. – Najwyraźniej schowała się wraz z kilkoma innymi w
piwnicach. Wypowie takie życzenie, jakie zechcę, Clonoghu, życzenie, które uwolni mnie od
wszystkich problemów. – Uśmiechając się szyderczo, poszedł do krawędzi piętra zniszczonej wieży
i uniósł szklaną kulkę. – Zasłużyłeś na swoją nagrodę, Clonoghu – rzekł. – Zwrot swojej duszy.
Masz, bierz ją, jeśli chcesz.
Vulpin zachichotał i cisnął szklany przedmiot przed siebie.
– Moja dusza! – pisnął Clonogh. Resztkami sił pobiegł za Vulpinem i zanurkował w otchłań,
usiłując chwycić rzuconą kulkę. Leciała jednak swobodnie poza zasięgiem jego rąk. Spadając ku
dziedzińcowi, Clonogh ostatkiem sił sięgnął po nią i dzięki resztce powietrza, jaka pozostała mu w
płucach, wypowiedział zaklęcie. Był to jego ostatni czar i jego niszczycielskie skutki nie miały już
znaczenia. Włożył w niego całą tlącą się w nim energię, każdą cząstkę nienawiści. Magiczne słowa
wciąż brzmiały pośród bitewnego zgiełku, kiedy palce maga zamknęły się wokół spadającej
„duszy”, a jego powykręcane ciało uderzyło o wyłożony kamieniami dziedziniec. – Nigdy nie
opuścisz tego miejsca – zdawało się mówić echo.
Delikatna, ciemna mgiełka uniosła się znad roztrzaskanego ciała, po czym zawirowała i pomknęła
wokół wieży, barwiąc na ciemno kamienie. Jednak równie dobrze mogło być to jedynie złudzenie,
gra światła i cienia.
Schowany w szafce od teleskopu Clout siorbał gulasz z wielkiej kadzi, która nagle, z powodu,

jakiego nie potrafił pojąć, pojawiła się tuż przed nim. Krasnolud żlebowy zdawał sobie sprawę z
wielkiego zamieszania, panującego poza jego kryjówką. Byli tam kłócący się i krzyczący na siebie
Wysocy. W ogóle jednak go to nie obchodziło. Marzył o gulaszu i dostał go, świeżą, gorącą
potrawę, która znajdowała się w naczyniu wyglądającym jak słynna Wielka Misa Gulaszu Bulpów.
Dla kogoś innego, nawet dla innego krasnoluda żlebowego, mogło to być bardzo zagadkowe. Clout
jednak nigdy nie przejmował się rzeczami, które wykraczały poza jego pojmowanie, przez co w
zasadzie niemal nigdy nad niczym się nie zastanawiał. Upragniony gulasz pojawił się, a on był
głodny. Z braku lepszych przyborów zanurzył w nim obie ręce, po czym przyłożył do nich brodatą
twarz i zaczął chłeptać.
Właśnie odsuwał głowę, by złapać oddech i beknąć radośnie, kiedy duże, zakryte hełmem oblicze o
gorejących oczach pojawiło się w wybitym otworze tuż obok niego.
– Ach, tu jest – usłyszał głos mężczyzny. Wielkie, chronione rękawicą ramię sięgnęło do wnętrza
kryjówki Clouta, bezceremonialnie odepchnęło krasnoluda żlebowego na bok, po czym palce
zacisnęły się na jego narzędziu do łupania.
– A niech to! – pisnął Clout, kiedy odebrano mu Kieł Orma. Główny Łupacz Klanu Bulpów skoczył
na umykającą białą laskę i zawisł na niej, wpadając do misy z gulaszem, którą niemal wywrócił.
Zanurzony do połowy w cuchnącej zawartości, uchwycił oburącz laskę i przycisnął do siebie. –
Moje narzędzie do łupania! – zawołał z całych sił. – Jak to, że ciągle ktoś próbować ukraść moje
narzędzie do łupania?

Rozdział 22

NAJWYŻSI BULPOWIE ZAGUBIENI I ODNALEZIENI

・Myślałem, że jej pilnujesz! – W spojrzeniu Graywinga była dzika furia. Górował wzrostem nad
Dartimienem Kotem. Kołysał się gniewnie, gotów zaatakować mniejszego mężczyznę. –
Odwracam się tylko na chwilę, na krótką chwilę, a ty od razu ją gubisz!
– Cofnij się albo stracisz ten swój narzekający język, barbarzyńco! – warknął Kot, nie ustępując ani
o centymetr. – Nie moja wina, że nie możesz wyśledzić swojej kobiety. Ja byłem zajęty szukaniem
wyjścia z tego miejsca!
Schody, które znalazł Dartimien, wiodły w górę z wielkich katakumb pod Tarmish i zaprowadziły
ich do labiryntu krzyżujących się korytarzy – kanalizacji i kanałów burzowych prowadzących do
miasta w górze. Znajdowali się w istnej plątaninie na wpół zasypanych, szerszych i węższych
przejść, z których większość była ciemna i kręta, znaczna część wiodła donikąd, a wszystkie bez
wyjątku zostały zasypane gromadzonymi przez całe pokolenia Tarmishan odpadkami.
Za trojgiem ludzi podążała grupka krasnoludów żlebowych, które zdawały się wszędzie, biegając
wokół nich i zaglądając w każdą dziurę. W normalnych warunkach ten przytępawy mały lud bał się
ludzi. Ogólnie rzecz biorąc, krasnoludy żlebowe bały się niemal wszystkiego, co ujrzały. W takim
samym jednak stopniu jak były głupie, potrafiły się też adaptować. Kiedy już się do czegoś lub
kogoś przyzwyczaiły i zaakceptowały jego istnienie, zakładały po prostu, że ktoś taki był z nimi od
zawsze i stanowił część tajemniczego świata, w którym żyły. Krasnoludy żlebowe słynęły z tego, że
tolerowały obecność ludzi, goblinów, indyków, jednego czy dwóch ogrów, a nawet – co jakiś czas –
smoków, kiedy już do nich przywykły. Ludzie ze swej strony nie poświęcali im więcej uwagi niż
wszelkim innym szkodnikom. Były to w końcu tylko krasnoludy żlebowe – utrapienie, którym
rzadko należało się przejmować.
Tunele wiły się i krzyżowały, światło dochodziło jedynie przez rzadko rozmieszczone, małe
okratowane otwory, które wychodziły na dziedziniec u stóp wieży. W szczelinach można było
dostrzec chodzących i biegających żołnierzy. Część z nich szukała swoich kompanów, inni zajęci
byli walką z napotkanymi przeciwnikami. Gelnianie i Tarmishanie zdawali się myśleć jedynie o
swej starej waśni.
W niektórych miejscach z góry sączyła się świeżo rozlana krew, a znajdujące się poniżej, wijące
kanały skąpane były w cuchnącym mroku.
W takim właśnie otoczeniu Graywing i mieszkaniec równin – doświadczony tropiciel i zwiadowca
z dzikich krain – zagubił się całkowicie. Do niego należał świat otwartych przestrzeni i wiejących
wiatrów. Panująca w miastach ciasnota i smród przytępiały jego zmysł orientacji. W tej sytuacji
urodzony w mieście Dartimien, dla którego kanały i cuchnące alejki były domem, wziął na siebie
zadanie odszukania drogi do wyjścia.
Dartimien zatrzymał się na przecięciu kilku tuneli, by przeczytać oznaczenia na ścianach (wraz z
towarzyszącymi mu, zaciekawionymi, jednym czy dwoma krasnoludami żlebowymi), wierząc, że
odgłos butów mieszkańca równin doprowadzi go do towarzyszy. Podążył za dźwiękiem i dotarł do
Graywinga. Wojownik był jednak sam. Po Thayli Mesindzie nie pozostał ślad. Graywing i

Dartimien równocześnie zdali sobie sprawę, że dziewczyna znikła, kiedy odkryli, że nie ma jej z
tym drugim. Dwaj wojownicy natarli na siebie gniewnie w skąpym świetle kanału ściekowego, a
krasnoludy żlebowe na wszelki wypadek poszukały sobie kryjówek.
– Powinienem cię rozpłatać, kocurze – huknął Graywing.
– Jeszcze raz potrząśnij tą pięścią przed moją twarzą, a cię grzmotnę – mruknął Dartimien, a w jego
dłoniach pojawiły się przypominające brzytwy sztylety.
– Najpierw krążysz wokół niej jak wygłodzony ogar na biesiadzie, a kiedy odwracam się na chwilę
plecami, od razu ją gubisz!
– Kto krążył? Ja? – rzekł zjadliwie Dartimien. – Od chwili, kiedy ją zobaczyłeś, postradałeś
zmysły! Jeszcze nigdy nie widziałem niczego tak żałosnego!
– Mówiłem ci, żebyś na nią uważał!
– Powiedziałeś, żebym zostawił ją w spokoju! W pobliskich cieniach szeptały do siebie cichutkie
głosiki:
– Czemu Wysocy na siebie krzyczeć? Chcieć się pozabijać?
– Kto wie?
– Kogo to obchodzić?
Warcząc niczym nieoswojone zwierzęta, mężczyźni wpatrywali się w siebie, po czym spuścili
wzrok.
– To nas do niczego nie doprowadzi – powiedział Graywing. – Dokąd mogła pójść?
– Z pewnością nie tam, gdzie my się udaliśmy – przyznał Kot. – Czy tam, gdzie spotkały się tunele,
ona była z tobą?
– Oczywiście, że tak! Ona... hmm, myślę, że była. Szczebiotała coś na temat światła, które
dostrzegła w jednym z korytarzy, ale...
– Ale ty nie słuchałeś – westchnął Dartimien, odwracając się. – Ty nigdy nie słuchasz!
– Słuchałem! Ma taki słodki głos! Sądziłem jednak, że mówi do któregoś z tych Agharów.
Dartimien parsknął.
– Słuchałeś jej głosu, ale nie zwracałeś uwagi na słowa? Cóż, teraz jej nie ma i tyle. Szkoda, ale
takie rzeczy się zdarzają. Wydaje mi się, że jakieś kilkaset metrów przed nami jest główne ujście.
Być może będziemy zmuszeni wygiąć kilka krat, możesz tam się przydać. Myślę, że warto
spróbować.
– Zawracamy – powiedział Graywing.
– Nie bądź śmieszny! Ta dziewczyna może być teraz wszędzie. Prawdopodobnie złapano ją i zabito.
– Ze sklepienia tunelu posypał się pył, a bruk powyżej zadygotał pod ciężarem wielu biegnących
stóp. Z oddali dał się słyszeć brzęk i chrzęst wielkiej bitwy.
– Musimy się stąd wydostać. Chodź. Poszukajmy tej głównej kraty.
– Ja wracam – powtórzył Graywing, dobywając miecza. – Thayla mnie potrzebuje. –
Powiedziawszy to, przeszedł obok Dartimiena i skierował się w dół tunelu.
– Głupiec – prychnął Dartimien. – Rozumiem, jest piękna, ale to tylko kobieta. Świat jest pełen
kobiet. To pewna śmierć... – Pozwolił słowom ucichnąć. Graywing znikł mu z oczu za zakrętem.
Dartimien potrząsnął głową. – Bogowie – mruknął. – Dlaczego sam mam wyginać kraty? To

bezduszna robota. Ten wielki tępak jest w tym lepszy ode mnie. – Klnąc pod nosem, ruszył za
Graywingiem.
Grupka krasnoludów żlebowych poszła za nim, trzymając się cienia. Bynajmniej nie byli oni
zainteresowani poczynaniami ludzi, lecz w ich naturze leżało podążanie za każdym, kto dokądś
zmierzał. W tej chwili jedynymi przewodnikami zdawali się ci niezrozumiali Wysocy.
U zbiegu tuneli Dartimien natrafił na kucającego Graywinga, który badał ślady w błocie.
– Była tutaj – powiedział mieszkaniec równin, nie odwracając się. – Wiedziałem, że znajdowała się
tuż za mną. Ale kiedy skręciłem tam... – wskazał kierunek, z którego nadeszli – ona ruszyła w
prawo, tamtym wznoszącym się tunelem.
– Głupia – syknął Dartimien. – To tylko kanał burzowy. Prowadzi prosto na główny dziedziniec,
jakieś pięćdziesiąt metrów od miejsca, gdzie znaleźliśmy drogę prowadzącą w dół do katakumb.
– Skąd miała wiedzieć, dokąd prowadzi? – uciął Graywing. – Poszła tędy, bo skądś tam dochodziło
światło słoneczne. Popatrz. Widać je.
– Słyszę tam także brzęk broni i czuję zapach świeżo rozlanej krwi.
Graywing zignorował go, podniósł się i skierował w górę kanału.
– Ten barbarzyńca to zwykły bęcwał – mruknął Kot. – Można pomyśleć, że nigdy wcześniej nie
widział kobiety.
– Sok polecieć – powiedział cichy głosik tuż obok niego.
Dartimien rzucił groźne spojrzenie na brudną, małą istotę.
– Spływaj – warknął. – Nie potrzebuję wyjaśnienia dotyczącego życiowych faktów, a już na pewno
nie od krasnoluda żlebowego – rzucił przekleństwo i oddalił się, podążając za Graywingiem.
– Co Wysoki powiedzieć? – spytał Pat, unosząc brew i spoglądając na zmieszanego Blipa.
– Powiedzieć, że nie chcieć jaśnieć faków – odparł Blip. – Ja tylko chcieć mu powiedzieć, że Sok
uciec.
– A gdzie Sok pójść?
– Pewnie na dół – odpowiedział Blip. – Pewnie mówić wszystkim, gdzie Clout.
– A gdzie Clout?
– Na górze – rzekł Blip. – Sok słyszał jego wołanie.
Nie mając nic lepszego do roboty, grupka krasnoludów żlebowych skierowała się w górę tunelu,
którym poszli ludzie.
Kiedy Graywing znalazł się u wylotu kanału, wyjrzał na główny dziedziniec Tarmish, skryty w
cieniu wyłamanej kraty. Żołnierze nadal cięli się i rąbali, a ich krzyki mieszały się z brzękiem
uderzającej o siebie stali. Thayla Mesinda z całą pewnością poszła właśnie tędy. W miejscu, gdzie
pokonała ostatnie kilka metrów, widoczne były ślady jej pantofli, a na brudnej ścianie tunelu, tam
gdzie przepchnęła się przez otwarte przejście, widniał mały odcisk jej dłoni.
Graywing szykował się właśnie do wyjścia na zewnątrz, kiedy pojawił się Dartimien. Mniejszy
mężczyzna wyjrzał przez otwór i mruknął z niesmakiem.
– Zakładam, że planujesz po prostu tam wybiec i do nich dołączyć – powiedział.
– To nie są prawdziwi żołnierze – burknął Graywing. – Po prostu Tarmishanie i Gelnianie, którzy ze
sobą walczą. Zawsze tak robią. I zawsze robili.

– A więc po której stronie zamierzasz stanąć?
Graywing zignorował pytanie.
– Nie widzę tam żadnych najemników. A ty?
– Nie, może wszyscy odeszli. Wojny domowe nie dają zbyt wielkich profitów. Gdzieś tam jednak
czają się prawdziwe łobuzy. To ci ludzie lodu z obozu Chatary Kral. Skoro są tutaj Gelnianie, to ci
brutale także muszą tu być. Nigdy nie oddalają się od miejsca, w którym toczy się walka.
– Vulpin także ma osobistych strażników – dodał Graywing. – Widziałem ich, kiedy tu przybyliśmy.
Wyglądali jak jaskiniowcy. Prawdziwa elita zabójców. Teraz jednak nigdzie ich nie widzę.
– Są tam, gdzie Vulpin – wyjaśnił Kot. – Posłuchaj, Graywingu, nie chcę wylewać ci na głowę
kubła zimnej wody, lecz żaden z nas nic nie skorzysta na tym bałaganie. Jeśli cokolwiek obiecano ci
za przyprowadzenie tutaj tego maga, to i tak tego nie dostaniesz. A ja z całą pewnością nie jestem
już zatrudniony przez Chatarę Kral. Najlepsze, co możemy teraz dla siebie zrobić, to zawrócić,
znaleźć to główne ujście i zabrać się z tego miejsca, póki wciąż jesteśmy w jednym kawałku.
– Idź, jeśli chcesz. – Graywing spojrzał przelotnie na mężczyznę z miasta. – Thayla potrzebuje
ochrony, a ja zamierzam ją chronić.
– Przed każdym, tylko nie przed sobą samym. Cóż za rycerskość. A poza tym nawet nie wiesz,
gdzie ona jest.
– Znajdę ją – burknął mieszkaniec równin. Wydawszy z siebie bitewny okrzyk Cobarów, wystrzelił
zza wyłamanej kraty i popędził w stronę walczącej tłuszczy.
– Głupiec – westchnął Dartimien. Zmrużył gniewne oczy, widząc, jak wojownik z równin wycina
sobie przejście przez sam środek bitwy. Miecz barbarzyńcy przypominał błyszczącą mgiełkę, kiedy
tańczył wokół niego tak, jak gdyby tchnięto w niego życie. Ostrze przestało błyskać srebrem, a
zaczęło migotać krwią, wyśpiewując pieśń chaosu i rozbijając na dwie strony ściśniętych żołnierzy.
Płowe włosy i broda Graywinga kołysały się na wietrze, kiedy odskakiwał na boki, kierując się ku
podstawie wieży. Tam, w cieniu wysokiej, roztrzaskanej budowli, przy wyłomie w ścianie pojawiły
się jakieś postaci, zatrzymały na moment, po czym znikły u podstawy samej wieży.
– Chatara Kral – mruknął Dartimien. Nie miał najmniejszych wątpliwości. Wspaniałej zbroi
gelniańskiej regentki nie można było pomylić z żadną inną. Towarzyszyli jej czterej osobiści
strażnicy, wielcy ludzie lodu z okutymi mosiądzem tarczami i potężnymi toporami.
Na dziedzińcu ścieżka, którą pozostawił za sobą Graywing, przez jakiś czas była pusta po jego
dzikim natarciu. W następnej chwili wyglądało to tak, jakby pochłonął go tłum wyjących Tarmishan
i Gelnian, którzy ściśle go otoczyli.
– Bogowie muszą kochać głupców – syknął Dartimien, a w jego dłoniach zmaterializowały się
sztylety. – W przeciwnym wypadku nie byłoby ich aż tak wielu.
Z kocim warkotem wyskoczył zza wyłamanych krat i pomknął w stronę walczących.

Delikatne, ukośne promienie słońca ogrzewały zalesione wzgórza Doliny Sunder, przebijając się
przez parasol liści i malując na leśnym poszyciu tysiące migoczących wzorów. Lekkie podmuchy
wiatru w koronach drzew powodowały, że świetlne punkty tańczyły, tworząc delikatny kalejdoskop
subtelnych drgań, które przyćmiewały potężne, acz pełne wdzięku, ruchy istoty znajdującej się pod

wielkimi konarami.
W swym pierwszym życiu Verden Leafglow unikała dziennego światła. Lubując się w zdradzie i
podstępach, zdecydowanie wolała mroczniejsze godziny. Teraz jednak odkryła, że słońce
przyjemnie ogrzewa, a to spostrzeżenie przypominało jej, jak bardzo zmieniła się ostatnimi czasy.
Nie była już tym smokiem co w poprzednim życiu i pierwszym okresie tego nowego. Falujące
łuski, niegdyś szmaragdowozielone, teraz miały odcień głębokiego brązu i opalizowały ciepłymi
tonami iskrzącego się złota.
Krok po kroku bóg Reorx działał na nią swoją magią. Zawsze zdawał się pozostawiać jej wolny
wybór, lecz nigdy nie precyzował żadnych konkretnych możliwości, które z niego wynikały.
W jej snach i najgłębszych zakamarkach duszy przemówił do niej wizerunek Reorksa.
Wolna wola – powiedział. – Trucizna zła nadal istnieje, lecz antidotum nie leży w ślepym czynieniu
dobra. Prawdziwym wrogiem złego jest wolna wola. Oni muszą rozwiązać swój konflikt pomiędzy
sobą, a ty masz czekać.
Twoim zadaniem nie jest wzbudzanie zamętu w ludzkich umysłach, Verden Leafglow. Jest ono
znacznie ważniejsze. Istnieje zło ponad złem, pradawna groteskowość, pozostała po innych,
nierozważnych rozgrywkach z przeszłości. To właśnie twoja misja, Verden Leafglow. Będziesz
wiedziała, kiedy nadejdzie właściwa chwila. Będziesz miała okazję wykazać się.
Przed kim się wykazać? Pytanie do boga, który mógł je usłyszeć, jeśli tylko zechce, huczało w
głowie Verden. Nie muszę się niczym wykazywać!
Wykażesz się sama przed sobą – nadeszła odpowiedź ze snu, cicha, lecz zarazem stanowcza. –
Zdecydowałaś się odrzucić swoją uniżoność, Verden. Odrzuciłaś zło.
To zło odrzuciło mnie! Ja jedynie wyraziłam zgodę.
I błagałaś o zemstę – dodał głos ze snu. – I nadał o nią błagasz. Ukoronuj swą zemstę mądrością,
smoczyco. Prawdziwą karą dla zła jest jego porażka. Podjęłaś wybór i zobowiązanie, Verden.
Wybrałaś wolną wolę i odrzuciłaś zło.
Zobowiązałam się wyłącznie przed samą sobą!
Więc jesteś to sobie winna – rozległ się bezdźwięczny szept, w którym zdawała się pojawiać nuta
rozbawienia.
Verden zadygotała, poirytowana obecnością nieproszonego głosu, który motywował ją i dawał
wskazówki. Niecierpliwie przemieściła się na zalesione wzgórze. Jednak nawet gdy rozpostarła swe
ociężałe, lśniące, brązowe skrzydła, by złapać promienie przenikającego przez las światła
słonecznego, warczała jeszcze wewnątrz swej potężnej piersi.
Mogłabym ich wszystkich zetrzeć w proch, pomyślała ze złością. Tych ludzi – te żałosne, małe
stworzenia – mogłabym pozabijać ich wszystkich bez najmniejszego wysiłku. Jej potężne kły
zalśniły na tę myśl, a szpony zacisnęły się. Przypominające paskudny dym śmiertelne obłoczki
wystrzeliły z jej nozdrzy, a w jej świadomości ułożyło się potężne, niszczycielskie, smocze
zaklęcie.
W jej myślach rozbrzmiał jednak przypominający odległy grom, niesłyszalny dla jej uszu głos.
Twoja magia jest z tego świata, Verden Leafglow, podobnie jak ty sama. To, co musisz pokonać,
pochodzi spoza niego. Przygotuj się, Verden Leafglow. Twoja próba jest już blisko.

Czuła głęboko w sobie, że cokolwiek ma się zdarzyć, jakiekolwiek zadanie przygotował dla niej
bóg, to zbliża się ono wielkimi krokami. Już się zaczęło. Rozpostarłszy swe złotobrązowe skrzydła,
zakołysała z wdziękiem potężnymi szponami i po raz kolejny wystartowała w stronę zrujnowanej
fortecy w Tarmish.

W najgłębszych jaskiniach pod Tarmish połączone klany Bulpów zaczęły się osiedlać.
Poszukiwacze natrafili na wysięk, który zapewniał przyzwoite źródło wody, a poza tym istniały całe
kilometry szczelin, tuneli i wypełnionych szkodnikami dziur, które czekały na zbadanie, nie
wspominając o najbogatszych złożach pirytu, jakie ktokolwiek spośród nich pamiętał.
Nikt nie wiedział, dlaczego Agharowie są tak oczarowani pirytem. Bryłki żelaza koloru siarki, które
tkwiły w starych formacjach wapiennych, były całkowicie bezużyteczne dla wszelkich ras ludzkich.
Metal ten kiepsko się topił, znosił niewielkie obciążenia i miał mało zalet dobrego żelaza. Był
jednak żółty i błyszczał, stanowił więc dla krasnoludów żlebowych prawdziwy skarb.
Podczas gdy jedni członkowie plemienia poszukiwali pożywienia, które w całości trafiało do
gulaszu przygotowywanego przez kobiety w prowizorycznych naczyniach na otwartym ogniu, inni
wciąż wspinali się na zachodnią ścianę. Wydłubywali tam kawałki pokrytego pirytem kamienia i
przekazywali je następnie byłemu Najwyższemu Bulpowi, Glitchowi, który świetnie znalazł się w
roli Strażnika Świecących Kamieni i Innych Dobrych Rzeczy.
Wszyscy doskonale wiedzieli, gdzie szukać Glitcha. Był tam, gdzie składano błyszczące kamienie.
Kiedy jednak Sok przybył z górnych partii podziemi w poszukiwaniu Glitcha, nie mógł go
odnaleźć.
Nawet Lady Lidda, którą narzekania Soka odciągnęły od nadzorowania prac przy gulaszu, była
nieco zdumiona. Glitch powinien znajdować się wśród błyszczących kamieni. To tam widziała go
po raz ostatni. Teraz jednak nie było tam po nim ani śladu.
Już po chwili wszystkie krasnoludy żlebowe w okolicy szukały byłego Najwyższego Bulpa,
zaglądając w każdy kąt, szczelinę, rozpadlinę i cień. Minęły kolejne minuty i część Agharów
zaczęła kręcić się bezładnie, zapomniawszy, co robili.
Inni jednak kontynuowali poszukiwania, poganiani przez Lady Liddę. Zmuszenie męża do
porzucenia funkcji Najwyższego Bulpa to jedno, a spowodowanie jego całkowitego zniknięcia to
coś zupełnie innego i Lady Lidda zaczęła poważnie się niepokoić, aż dostrzegła, że największa
hałda świeżo wydobytego pirytu drży. Podeszła bliżej i podrapała się z zakłopotaniem po głowie,
gdy czubek usypiska przesunął się lekko i kilka kamyków z grzechotem potoczyło się w dół.
Wtedy wyraźnie usłyszała chrapanie. Rozpoznała je natychmiast. Dochodziło ono ze sterty
błyszczących kamieni.
– Bron! – zawołała. – Przyjdzie tu!
Kiedy Bron pojawił się obok niej, wskazała hałdę kamieni.
– Ty kopać – poleciła.
– Dobra – odparł Bron. Używając miecza niczym łopaty, zaczął rozrzucać drobne kamyki na
wszystkie strony. Kiedy zmniejszył stertę o jedną trzecią wysokości, jej szczyt zadrżał, rozstąpił się
i ze środka wynurzyła się rozczochrana głowa.

– Co się dziać? – spytał Glitch.
– Stary tata! – Bron wskazał głowę i przykucnął, by lepiej widzieć. – Co ty tam robić, tata?
– Nie wiedzieć – przyznał Glitch. – Chyba spać. Słysząc głos swego przywódcy, Sok przemierzył
biegiem jaskinię.
– Tam Najwyższy Bulp. – Wskazał.
– To nie Najwyższy Bulp – poprawiła go Lady Lidda. – To po prostu Glitch.
– Glitch nie Najwyższy Bulp?
– Kiedyś być Najwyższy Bulp. – Glitch uwolnił się ze sterty pirytu i stanął na jej szczycie. – Ale
odejść. Za dużo odpowi... odpo... myślenia. Głupia robota. Zostawić ją dla kogoś innego.
– Och. – Sok rozmyślał przez chwilę, po czym spytał: – Więc komu ja opowiadać
najwyższobulpowe rzeczy?
– Teraz mieć nowy Najwyższy Bulp – powiedziała Lidda. – Jemu opowiadać.
– Dobra – rzekł Sok. Odwrócił się, ale natychmiast spojrzał na nią ponownie. – Kto być Najwyższy
Bulp? – spytał.
Kilku krasnoludów żlebowych podrapało się po głowach, usiłując sobie przypomnieć, aż w końcu
Bron strzelił palcami.
– Stary, jak mu tam. Uch, Clout. Clout teraz Najwyższy Bulp.
Sok zmarszczył czoło w wyrazie pełnego zakłopotania.
– To jak opowiedzieć Najwyższy Bulp o Cloucie, skoro Najwyższy Bulp to Clout?
– Można napisać – zaproponował Scrib, został jednak zignorowany przez zebranych.
– Nie wiedzieć – rzekł Bron. – To prawdziwy problem. Powodzenia. – Oparłszy miecz na ramieniu,
mianowany bohater ruszył w kierunku gulaszu.
– Co o Cloucie?
– Co?
– Co Sok chcieć powiedzieć Najwyższy Bulp?
– O Cloucie – powtórzył Sok.
– Co o Cloucie?
– Nic takiego. Po prostu wiedzieć, gdzie on jest, jeśli ktoś pytać.
– Gdzie?
– Na górze. Wysoko. Usłyszeć go.
– Dlaczego Najwyższy Bulp nie w Tym Miejscu? – zdumiał się przechodzący nieopodal krasnolud
żlebowy. – Bez Najwyższy Bulp to miejsce nie To Miejsce.
– To nie To Miejsce? – spytał inny. – Więc gdzie To Miejsce?
– Chyba gdzie indziej – stwierdził Sok. – Może na górze, tam gdzie Najwyższy Bulp?
Kilkanaście metrów dalej coś przeraźliwie grzmotnęło, po czym wzbił się tuman kurzu, kiedy ze
sklepienia oderwał się wielki kawał skały. Pomiędzy odłamkami znajdowało się wielu piszczących
górników. Krasnoludy żlebowe uciekały od rozbitego głazu ku schronieniu. Kilku przebiegło
wprost przez paleniska, rozlewając gulasz i rozrzucając węgielki na wszystkie strony.
Stojący przy wielkiej kolumnie Scrib odwrócił się i przykucnął, kiedy przeleciały obok niego
kawałki kamieni.

Z unoszącego się pyłu wynurzyły się rozczochrane krasnoludy żlebowe, a wraz z nimi Glitch.
– Dość kopania! – mruknął były Najwyższy Bulp. – Już nie zabawnie.
– Cały gulasz w diabły – oznajmiła jedna z kobiet. – Ogień też.
– Wielki tu bałagan – powiedziało zgodnie kilku. – Nie da się tu teraz żyć.
– Więc co teraz robić?
– Lepiej znaleźć Najwyższy Bulp – powiedziała Lady Lidda. – Najwyższy Bulp decydować o
takich rzeczach jak co teraz.
Przykuśtykał stary Gandy, Wielki Myśliciel, po czym wsparł się na swym kiju do zmywaka.
– Chyba lepiej wszyscy się pakować – westchnął. – Nie ma Najwyższy Bulp, więc lepiej pójść do
niego.
– Clout być Najwyższy Bulp tylko dzisiaj – narzekał Scrib Uczony, zmartwiony myślą, że będzie
musiał porzucić swoje zawijasy. – Tylko jeden dzień, a już stawać się głupek. Może trzeba mieć
inny Najwyższy Bulp?
Gandy wzruszył filozoficznie ramionami.
– Jeden Najwyższy Bulp jak każdy inny. Wszyscy prawdziwe utrapienie. Już tracić orientację, kto
być Najwyższy Bulp. Za dużo Najwyższych Bulpów ostatnio.
– Zawsze trudno stwierdzić, kto być Najwyższy Bulp – zauważył ktoś. – Ale kogo to obchodzić?
– Pewnie trzeba zapisać – powiedział Scrib w zamyśleniu. Krasnoludy żlebowe wokół niego
zaczynały przygotowywać się do wędrówki.
– Kiepsko na górze – ostrzegł Sok. – Wysocy o coś tam walczyć.
– Nie ma problemu – rzekła z dumą Pert. – Bron się nami zająć. Bron bohater.
Bron zamrugał, rozważając powagę tej sytuacji. Już nie chciał być bohaterem. Wyglądało jednak na
to, że nie miał żadnego wyboru. Z nieszczęśliwą miną zarzucił miecz na ramię i skierował się ku
schodom wiodącym do świata w górze.
– Tak, kochana – mruknął.
Lady Lidda popatrzyła za swoim synem i przekrzywiła w zamyśleniu głowę. Mała Pert okazała się
naprawdę zdolna w opiece nad głupcami i Lidda pomyślała, że Pert to świetna kandydatka na żonę
dla Najwyższego Bulpa. Jedyny problem leżał w tym, że Bron nie był Najwyższym Bulpem. Został
nim Clout. Bron jednak miał wszelkie predyspozycje, by objąć to stanowisko. Wspomagany
roztropnością Pert przewodziłby całemu plemieniu.
Gandy miał rację, stwierdziła Lidda. W tej chwili było stanowczo za dużo Najwyższych Bulpów.

Rozdział 23

KU CZARNEJ WIEŻY

Lord Vulpin napotkał nieoczekiwany opór, kiedy wydobywał Kieł Orma spod rozbitej szafy.
Wyciągnął go już do połowy, po czym nagle zamrugał i zaczął łapać równowagę, gdy laska
gwałtownie wróciła do cienia. Ktoś pod szafką, ktoś niewidoczny, usiłował wyrwać mu talizman z
ręki.
Lord z Tarmish zaklął, napiął mięśnie, zacieśnił uchwyt i pociągnął. W jednej chwili Kieł znalazł
się w jego okrytych stalowymi rękawicami dłoniach. Na jego końcu zwisała jednak mamrocząca i
szamocząca się, paskudna, mała istota. Była o połowę niższa od Vulpina, w szmatach i
przypominała drobnego człowieka, choć z całą pewnością nim nie była.
– Krasnolud żlebowy! – huknął lord. Gwałtownym potrząśnięciem odczepił małą figurkę od swej
zdobyczy. Krasnolud żlebowy poczłapał do kąta, a Vulpin spróbował kopnąć go obutą w stal stopą,
lecz chybił. Krasnolud żlebowy odskoczył w bok, pisnął i wrócił do bezpiecznego schronienia pod
uszkodzoną szafką.
– Szkodnik – mruknął Vulpin, po czym wyrzucił bezmyślne stworzenie ze swej świadomości. Nie
warto było dumać nad krasnoludami żlebowymi, należało jedynie pamiętać o tym, by tępiciele
przeszukali wszystkie pomieszczenia, kiedy zakończy bieżące zadanie. Uniósł wysoko Kieł Orma,
spojrzał na niego, a jego oczy wręcz płonęły triumfalnie.
– Mój – rzekł. – Władca Życzeń należy do mnie, a za chwilę będę władał całym światem.
– Mój! – zaprzeczyła zniszczona szafka. – Moje narzędzie do łupania!
Ignorując dobiegające od strony mebla sprzeciwy, Vulpin podszedł do uszkodzonej ściany nad
wewnętrznym dziedzińcem. W dole wciąż biegali uzbrojeni ludzie. Tarmishanie i Gelnianie zajęci
byli gniewną walką, domagając się krwi. Z góry nie dało się odróżnić jednych od drugich. Po całym
polu bitwy rozsiane były leżące w kałużach posoki trupy. Naliczył ich jednak stosunkowo niewiele.
Skryta pod hełmem twarz Vulpina wykrzywiła się w sardonicznym uśmiechu. Pomimo odwiecznej
waśni walczący wciąż nie prezentowali wysokiego poziomu w bitwie. Choć walka rozgorzała na
dobre, jej wynikiem było więcej hałasu aniżeli krwi.
Oczywiście istniały wyjątki. Niedobrana para wojowników, którzy nie należeli ani do sił Tarmish,
ani Gelni – jeden wyglądał jak uliczny włóczęga, a drugi był wysokim mieszkańcem równin –
torowała sobie drogę wśród walczących, tnąc, parując ciosy i rozrzucając wrogów niczym zeschłe
liście. Vulpin rozpoznał mieszkańca równin i w tej samej chwili usłyszał krzyk dziewczyny, która
spostrzegła mężczyzn.
– Graywing! – zawołała rozpaczliwie.
– Graywing – prychnął Vulpin. Cobar, stosujący się do kodeksu honorowego mieszkańców równin.
Drugiego z mężczyzn nie znał, kojarzył jednak ten typ. Złodziej lub zabójca, zwinny niczym kot,
szybki i morderczy. Uzbrojony w sztylety. Vulpin obserwował, dokąd zmierzają. U podstawy wieży
para zaopatrzonych w topory ludzi lodu osaczyła Gelnian i Tarmishan. To doświadczeni najemnicy,
pomyślał Vulpin, część osobistej straży Chatary Kral. A to mogło oznaczać tylko jedno – Chatara
Kral była tutaj, w wieży.

– Znakomite wyczucie czasu, siostrzyczko – zawołał. – Chodź na górę. Chodź tutaj i doznaj swojej
porażki. – Odwrócił się do strażników. – Dajcie mi dziewczynę.
Thayla Mesinda została bezceremonialnie pchnięta do przodu, a Vulpin zacisnął na jej ramieniu
okryte stalową rękawicą palce.
– Byłaś dobrze traktowana, dziewczyno – powiedział. – Byłaś karmiona, chroniona i dostałaś
wygodną kwaterę. Teraz...
– Więziono mnie! – warknęła Thayla i natychmiast syknęła, gdy żelazne palce zacisnęły się mocno
na jej ramieniu.
– Trzymałem cię w bezpieczeństwie i czystości w określonym celu – odparł Vulpin. – Teraz
nadszedł czas, byś spłaciła dług. Potrzebuję od ciebie tylko jednej rzeczy. Musisz wypowiedzieć
życzenie.
– Życzę sobie, żebyś zostawił mnie w spokoju! – krzyknęła do niego Thayla.
– Życzenie – burknął Vulpin. – Lecz to musi być moje życzenie, a nie kogoś innego. –
Gwałtownym ruchem puścił jej ramię, a stalowe palce zacisnęły się wokół jej gardła. – Powiem ci,
czego masz zażądać. Powtórzysz dokładnie to, co ci każę. Jeśli zmienisz moje słowa choćby w
minimalnym stopniu, w jednej chwili złamię ci kark. Czy to zrozumiałe?
Thayla szarpnęła się w bezskutecznej próbie uwolnienia. Mężczyzna był wyjątkowo silny. Jej małe
pięści, miękkie pantofle i ostre paznokcie napotkały jedynie na metalową zbroję. Zobaczyła przed
oczami gasnące światło, jakby zamykał się wokół niej jakiś tunel. Nie mogła oddychać.
Resztkami świadomości ujrzała poruszenie za plecami lorda. Spod rozbitej szafki do teleskopu
chyłkiem wyskoczył krasnolud żlebowy, po czym wyjrzał zza zewnętrznej ściany i pomachał.
– Hej, tam! – zawołała mała istota. – Przydać nam się tu trochę pomocy!
Vulpin rozluźnił nieco uścisk, co Thayla natychmiast wykorzystała, by wziąć głęboki oddech.
Gardło pulsowało i bolało ją.
– Zrozumiałaś? – spytał Vulpin.
Pokonana i ledwie przytomna dziewczyna rozpaczliwie wciągała powietrze do płonących żywym
ogniem płuc. Skinęła głową, starając się coś powiedzieć.
– Tak – szepnęła.
Nie puszczając jej szyi, Vulpin podsunął jej Kieł Orma pod nos.
– Wiesz, co to takiego?
– Nie – szepnęła, niezdolna do użycia głosu.
– To Władca Życzeń – rzekł Vulpin. – Kiedy ci każę, weźmiesz go do ręki i wypowiesz życzenie.
Powiesz dokładnie to, co ci każę. Ani słowa więcej i ani słowa mniej.
– Tak – szepnęła. – Będę sobie życzyła tego, co zechcesz.
Ze strony schodów dobiegły gwałtowne dźwięki. Stal uderzała o stal, rozbrzmiewały okrzyki.
Pośród nich słychać było niski i pełen złości głos kobiety.
– Nadchodzi Chatara Kral. – Na twarzy Vulpina pojawił się uśmieszek. Skinął na swych
jaskiniowych zabójców. – Zatrzymać ich.
Strażnicy odwrócili się jak jeden mąż, chwycili za broń i przebiegli przez portal wychodzący na
schody.

– A teraz zdradzę ci, jakie życzenie masz wypowiedzieć – rzekł Vulpin do na wpół przytomnej
dziewczyny. – Słuchaj uważnie, jeśli chcesz dalej oddychać.

Graywing skierował się ku zrujnowanej wieży, tnąc na lewo i prawo mieczem, który był ledwie
widoczny, gdy kreślił w powietrzu jasne smugi. Pchnięcie i sparowanie, cięcie i zasłona, wytrącenie
broni i kolejne cięcie – broń mieszkańca równin jak w kalejdoskopie układała wzory z krwi i stali,
torując drogę w tłumie napływających falami wojowników.
Za jego plecami znajdował się Kot, który osłaniał każdy jego ruch – mroczny, gniewny, ze
sztyletami zamiast kłów i pazurów.
Dwóch mężczyzn nieznacznie tylko zwolniło, przebijając się przez sam środek bitwy na dziedzińcu
i zmierzając w stronę wieży. Graywing usłyszał wysoko w górze krzyk dziewczyny i natychmiast
podwoił wysiłki. Niczym straszliwy wilk z panterą u boku, wojownicy w zasadzie przefrunęli do
podstawy budowli.
Znajdowali się około piętnastu metrów od wewnętrznych drzwi wieży, kiedy walczący ludzie
rozstąpili się i odsłonili widok zacienionego wejścia. Była to ta sama brama, którą wyszli
wcześniej, teraz jednak blokowało ją dwóch wielkich, patrzących spode łba ludzi lodu. Potężne
topory ociekały krwią, a u ich stóp leżał tuzin martwych Tarmishan.
Dartimien wykrzywił twarz, kiedy mieszkaniec równin wydał z siebie bitewny okrzyk i zaatakował.
– Och, bogowie – syknął Kot. – Zakochany barbarzyńca.
Z wychodzącej na dziedziniec wąskiej kraty widok był prawdziwie przerażający. Jak okiem
sięgnąć, wszędzie walczyli ze sobą Wysocy, uzbrojeni w miecze, tarcze, młoty, topory, maczugi i
kosy. Pośród żywych Wysokich leżeli martwi, a ich broń porozrzucana była dookoła.
– Co robić Wysocy? – dziwił się Sok, wyglądając na zewnątrz szeroko otwartymi oczami.
– Wygląda, że walczyć – stwierdził Scrib, patrząc znad ramienia Soka.
– Ciekawe dlaczego?
– A kto znać Wysokich? Pewnie się o coś pokłócić – powiedział stary Gandy. – Gdzie Clout?
Sok podrapał się w głowę, usiłując sobie przypomnieć. W końcu strzelił palcami.
– Na górze. – Wskazał palcem szczyt wieży.
– Clout naprawdę głupi. – Gandy potrząsnął głową. – Mógł wybrać lepsze miejsce niż tamto.
– Nieważne – upomniał go Bron. – Clout teraz Najwyższy Bulp. Najwyższy Bulp móc być
gdziekolwiek zechcieć. – Spojrzał na toczącą się po drugiej stronie kraty bitwę. Była tam cała masa
Wysokich, usiłujących się nawzajem pozabijać. I w dodatku tarasowali drogę pomiędzy
krasnoludami żlebowymi a wejściem na szczyt wieży, gdzie znajdował się Najwyższy Bulp.
– Teraz przydać się jakaś myśl – zasugerował Gandy’emu.
Gandy oparł się o swój kij do zmywaka i zamyślił głęboko.
– Może lepiej wybrać nowy Najwyższy Bulp – rzekł w końcu. – Do tego nie warto iść.
Pojawił się Scrib, który rozpychał zebranych na boki, żeby wyjrzeć przez otwór.
– Procniki – rzekł w zamyśleniu.
– Co?
– Procniki! – Specjalista od bazgrołów wskazał palcem na rozbity trebusz nieopodal zachodniej

ściany. – Wysocy używać procników do rzucania kamieni i rzeczy. Wszyscy uciekać, kiedy spadać
wielkie kamienie.
– Może dobra myśl – powiedział Bron. – Ktoś wiedzieć, jak używać procników?
– Nie wiedzieć – odparł jeden ze stojących obok krasnoludów żlebowych, wzruszając ramionami.
Podjąwszy nagłą decyzję, wraz z innym współplemieńcem wyskoczył przez kratę, przykucnął w
cieniu sterty gruzu nieopodal ściany, po czym pomknął w stronę trebusza.
– Gdzie Tunk i Blip pójść? – spytała Lidda.
– Zobaczyć procnika – odparł Bron. – Scrib mieć myśl. Nie można pójść do Clouta, więc zamiast
tego rzucać kamienie.
– Dobra – powiedziała Lidda, po czym odwróciła się do grupki kobiet zgromadzonych za jej
plecami. – Rzucać kamienie w Clouta – oświadczyła.
Lady Bruze zmarszczyła czoło.
– Nie można rzucać kamienie w Clouta! Clout teraz Najwyższy Bulp!
– Nikt mu jednak o tym nie powiedzieć – zaoponowała mała Pert. – Więc może w porządku rzucać
kamienie.
– Zła myśl! – warknęła Bruze. – Cicho, Pert!
– Idzie siadać na gwóźdź, Lady Bruze – odcięła się Pert.
Blip i Tunk wrócili i pojawili się przy kracie. Ciągnęli za sobą długi, cienki drąg z giętkiej wierzby.
– Procnik zepsuty – oznajmił Tunk. – Znisz... rozdrzaz... rozwalony. Przynieść jednak kawałek.
Ignorując toczącą się na zewnątrz bitwę, kilku krasnoludów żlebowych przecisnęło się przez kratę i
przyjrzało drągowi. Miał około sześciu metrów długości i kształt młodego drzewa z odrąbanymi
gałęziami. Z końcówek zwisały resztki skórzanych uprzęży.
– Jak to działać? – spytało kilku głośno.
Gandy przeszedł wzdłuż drąga, bacznie mu się przyglądając.
– Może go zasadzić – zadecydował. – A potem wygiąć i rzucać kamienie.
– Gdzie zasadzić? – zastanawiał się Bron.
– Tam. – Gandy wskazał stertę gruzu. – Tam, gdzie kamienie.
– Dobra – odparł Bron. Przy pomocy pozostałych zawlókł drąg na szczyt hałdy i użył miecza, by
rozsunąć kamienie. Kilku krasnoludów żlebowych uniosło drąg do pionu. Jego końcówka kołysała
się na boki.
– Drugi koniec w górę – powiedział Scrib. – Zasadzić duży koniec, a nie mały.
– Dobra.
Odwrócili drąg i wcisnęli jego grubszy koniec w otwór, który przygotował Bron. Wszedł ciasno i
opornie, lecz dzięki kilku parom rąk w końcu osiadł z satysfakcjonującym łomotem.
Bron podniósł spory kamień, który niemalże dorównywał mu wielkością, po czym zastygł,
marszcząc czoło i spoglądając na wysoki maszt.
– Jak przymocować kamień do rzucania? Scrib dumał nad tym przez pewien czas, po czym
odwrócił się i chwycił starego Gandy’ego za ramię i za nogę. Bezceremonialnie odwrócił Wielkiego
Myśliciela do góry nogami i ściągnął z niego ubranie.
– Użyć tego – powiedział, trzymając wysoko strój. – Zrobić worek. Kamień w worek na procniku.

Gandy, całkiem nagi, nie licząc postrzępionej szmaty okrywającej jego biodra, podniósł się i
mruknął coś ze złością.
Trzymając ubranie i kilka kawałków rzemienia, Tunk wspiął się na drąg. Maszt zadrżał i zakołysał
się, posyłając go w dół.
– Trzeba pomocy – powiedział.
Nie mając nic lepszego do roboty, kilku krasnoludów żlebowych zaczęło gramolić się na drąg.
Pozostali szybko stracili zainteresowanie i krążyli po skraju pola bitwy, zbierając to, co
przyciągnęło ich uwagę – kilka noży i krótkich mieczy, jeden czy dwa topory, skórzany but...
Wierzbowy maszt zakołysał się pod ciężarem wspinających się Agharów, po czym zaczął się
pochylać. Kiedy większość z krasnoludów znajdowała się w połowie jego długości, drąg wygiął się
w łuk, a jego czubek zawisł nieco ponad metr nad ziemią.
Bron uchwycił drżącą końcówkę i uwiesił się na jednej ręce, kołysząc się na boki.
– Już dość wysoko – zawołał. – Przywiązać! Grupa krasnoludów żlebowych na drągu posłusznie
zatrzymała się w miejscu, po czym podano im ubranie Gandy’ego. Za pomocą rzemieni umocowali
rękawy do drzewa, a brygada pomocników przytaszczyła kamień. Ci, którzy znajdowali się na
drągu, przejęli kamień i wrzucili go w otwartą część powiewającej szaty. Przeleciał przez ubranie i
wylądował na gruzie, posyłając na ziemię dwóch krasnoludów żlebowych.
– Oj – powiedział Tunk.
– Trzeba więcej rzemienia, żeby związać dół worka – zasugerował Blip. – Ktoś mieć więcej
rzemienia?
Siedzące na szczycie pałąka krasnoludy równocześnie zeskoczyły, a te, które trzymały go od spodu,
po prostu puściły, po czym wszyscy zaczęli szukać kawałków rzemienia.
Uwolniony drąg ze świstem powrócił do pionu. Bron, który przez cały czas wisiał uczepiony
końcówki, nagle poleciał – przekoziołkował w powietrzu nad głowami zajętych walką mężczyzn ku
wejściu do wieży.
Gdzieś w dole Scrib przetarł ze zdumienia oczy.
– Procnik całkiem niezły – powiedział.
– To nie kamień! – pisnęła Pert. – To Bron!
– Całkiem dobry strzał – stwierdziło kilku zgromadzonych krasnoludów żlebowych.
Scrib odnalazł swoją kredę i zajął się rysowaniem bazgrołów na tabliczce. Nie był pewien, co robi,
doszedł jednak do wniosku, że kiedy zdarzało się coś ważnego lub przynajmniej tak nietypowego i
ciekawego jak lot Brona, należało namalować zawijasy, aby to upamiętnić.
Tak więc Scrib zapisał to, przechadzając się.
Gandy oparł się na kiju do zmywaka i spojrzał ze smutkiem w górę. Jego stare, nagie ciało owiewał
chłodny wiatr. Wysoko w górze niczym brudna, niebieska flaga trzepotało i powiewało jego
ubranie, a Wielki Myśliciel nie miał najmniejszego pojęcia, w jaki sposób je odzyskać.
Tunk i Blip, zachęceni niedawnym sukcesem, zebrali kilku opornych kompanów i zaczęli ponownie
wspinać się na drąg. Tym razem jednak, kiedy dotarli do ubrania Gandy’ego, które niemal sięgało
ziemi, związali jego spód za pomocą sznura i wypełnili je dwudziestoma kilogramami żwiru.
Następnie zeskoczyli równocześnie i maszt śmignął do pionu. Ładunek żwiru nabrał pędu i

pomknął łukiem ku podstawie wieży, gdzie toczyła się zażarta walka.
Problem polegał jednak na tym, że uwięziony w ubraniu Gandy’ego żwir pozostał w nim. Kiedy
poleciał, nabrawszy impetu, zabrał ze sobą zarówno ubranie, jak i sam drąg.
– Niezły strzał – powiedział Scrib, dopisując na tabliczce kolejne zawijasy. – Jednak nie da się już
powtórzyć.
– Przestanie gadać głupoty! – powiedziała Lady Bruze. – Trzeba poszukać Clouta!
– Clout głupek – stwierdziło kilku.
– Ale Najwyższy Bulp – rzekła Lady Lidda. – Dobra, wszyscy na górę.
– Nie da się. – Tunk wskazał na szerokie wejście do wieży. Otwór wypełniony był walczącymi
ludźmi.
– Więc trzeba się wspinać na mur – zadecydowała Lidda. – Wszyscy za mną!

Kiedy Graywing i Dartimien dotarli do wieży, walczyli już o życie. Zarówno Gelnianie, jak i
Tarmishanie przerwali wzajemne wycinanie się do nogi i rzucili się na intruzów. Żołnierze obu
zwaśnionych stron otoczyli i nękali obcych niczym stado wściekłych bestii.
Graywing sparował pchnięcie włócznią, kopniakiem odtrącił od siebie gelniańskiego wojownika i
rozbroił stojącego tuż za jego plecami Tarmishanina. Walczący obok Dartimien jak szalony kłuł i
ciął, a następnie odzyskiwał sztylety, aby zadać kolejne ciosy.
– Ci ludzie stają się nieprzyjemni – wydyszał mieszkaniec równin, wirując w miejscu, by odeprzeć
kilku atakujących.
– To za to, że wtrącamy się w cudze sprawy – prychnął Kot. – To ich prywatna wojna i nie sądzę,
byśmy byli mile widziani.
– Skierujmy się ku bramie wieży – rozkazał Graywing, wskazując przejście, które teraz znajdowało
się za ich plecami. – Tam będzie się łatwiej bronić.
Dartimien uśmiechnął się drwiąco.
– Najpierw musimy się tam dostać. Popatrz. Graywing obrócił się i spojrzał w stronę ich celu, teraz
odległego o zaledwie kilka metrów. W przejściu stali ludzie lodu – wielcy, spoglądający spode łba
brutale, którzy wymachiwali toporami wielkości drzewek.
– O bogowie – wymamrotał.
Pogrążyli się już całkowicie. Nie było odwrotu. Oczyściwszy sobie przejście za pomocą ostrzy,
dzięki którym trzymali napastników na dystans, Cobar i Kot stanęli twarzą w twarz z najlepszymi
najemnikami Chatary Kral.
– Ty! – huknął jeden z gigantów, rozpoznawszy Dartimiena. – Jestem ci coś winny, mikrusie. –
Wyszczerzył zęby, uniósł topór i... zastygł, kiedy sztylet wbił mu się w gardło.
– Zostały mi tylko trzy – mruknął Dartimien, gdy człowiek lodu runął na ziemię, tryskając krwią
spod brody. – Lepiej zacznę je zabierać.
– Później policzysz swoje zabawki – warknął Graywing. Jego miecz uderzył w kolejny opadający
topór, ledwie odbijając cios. Od siły uderzenia zdrętwiało mu ramię, a górujący nad nim człowiek
lodu ryknął triumfalnie i natarł ponownie. Graywing odskoczył w bok, unikając ostrza o
centymetry. Spróbował pchnąć mieczem, lecz gigant z łatwością sparował cios wielkim, owiniętym

ramieniem.
Topór znów znalazł się w górze i nagle człowiek lodu zatoczył się do tyłu. Do twarzy przyczepił mu
się potargany krasnolud żlebowy.
– Oj – powiedział Bron. – Przepraszam.
Dostrzegłszy swoją szansę, Graywing pchnął mieczem w mostek człowieka lodu i przeskoczył go,
kiedy ten upadł.
– Do środka! – ryknął do Dartimiena.
– Dobra – odparł niespodziewanie krasnolud żlebowy.
Za zacienionym przejściem znajdowały się prowadzące w górę schody. Graywing pomknął w ich
stronę z Dartmienem za plecami. Przez chwilę zdawało się, że w tej części wieży są zupełnie sami.
Tarmishanie i Gelnianie na zewnątrz ponownie się zauważyli.
Graywing przyspieszył, pokonując po trzy stopnie naraz, po czym zatrzymał się tak
niespodziewanie, że Dartimien wpadł na niego od tyłu. Odskoczyli w bok i przylgnęli do ściany,
kiedy bezwładne ciało kolejnego człowieka lodu potoczyło się w dół. Z pleców giganta sterczała
ułamana włócznia. Nawet w przytłumionym świetle dostrzegli znaki na jej drzewcu.
– Wandale jaskiniowi – syknął Kot. – Ulubieni zabójcy Vulpina.
Z góry dobiegło szuranie miękkich butów o kamień i pojawiły się schodzące cienie. Mroczne szaty
zawirowały i cienie okazały się ludźmi – wysocy, milczący mężczyźni o ciemnej karnacji oraz
pomalowanych twarzach i broni schodzili z góry.
Dartimien i Graywing dostrzegli zabójców w tym samym momencie, kiedy tamci zauważyli ich.
Morderca idący z przodu nie wahał się zbyt długo. W cieniu mignęło coś metalowego, po czym
pomknęło w dół. Była to strzałka. Przedmiot odbił się od ściany w miejscu, gdzie jeszcze przed
chwilą stał Dartimien, a zbir sięgnął do pasa po kolejną strzałkę. Zanim jednak zdążył ją rzucić,
dopadł go Graywing – wyjący z furią Cobar uzbrojony w swój wyśpiewujący pieśń śmierci, ostry
jak brzytwa miecz. Zabójca nie zdążył nawet zobaczyć, co go trafiło.
Kolejna ciemna postać pisnęła i runęła ze schodów w dół, ściskając rękojeść rzuconego sztyletu
Dartimiena, który sterczał jej z piersi.
Wówczas trzeci zabójca krzyknął, zatoczył się i zdał się błyskawicznie skurczyć. Graywing
zamrugał ze zdumienia. Ani on, ani jego przeciwnik nie zauważyli małego krasnoluda żlebowego z
wielkim mieczem, póki jego ostrze nie rozcięło kolan jaskiniowego mordercy. Był to ten sam
krasnolud żlebowy, który chwilę wcześniej pojawił się dosłownie znikąd i wpadł na twarz
człowieka lodu.
– Oj – rzekł Bron. – Całkiem dobre łupnięcie. Rzecz od prawdziwy bohater.
– Skąd się wziąłeś? – syknął Dartimien.
Bron spojrzał na niego z zakłopotaniem.
– Nie wiedzieć – przyznał. – Pewnie po prostu urodzony. Stary Glitch, mój tata, więc Lady Lidda
pewnie moja mama.
– Guzik mnie obchodzi twoje pochodzenie! – warknął Dartimien. – Jak się dostałeś do wieży?
– Ach, o to chodzić – powiedział Bron. – Procnik wystrz.. wys... rzucić mnie tutaj.

W dole przez wejście przeleciało właśnie pełne żwiru, wyblakłe ubranie, grzechocząc i szurając po
kamiennej podłodze, i ciągnąc za sobą giętki drąg.
– Ten procnik – wskazał Bron. – Chyba wszyscy już z nim skończyć.
Na schodach w górze pojawił się kolejny jaskiniowy zabójca, a do ich uszu dotarły odgłosy zażartej
walki. Dartimien rozpoznał głuche przekleństwa przynajmniej dwóch kolejnych ludzi lodu oraz
ciche szuranie stóp jaskiniowych morderców. Ostatnie, najlepsze jednostki Lorda Vulpina i Chatary
Kral spotkały się gdzieś wyżej.
– Tam jest Thayla – zadudnił Graywing. Mieszkaniec równin uskoczył przed toczącymi się w dół
po schodach, pozbawionymi głowy zwłokami jaskiniowego człowieka i ruszył pędem w górę.
– Jesteś szalony! – zawołał za nim Dartimien, lecz Graywinga już nie było. – Bogowie – mruknął
Kot. Wyciągnął dwa użyteczne sztylety ze zwłok zabójcy i pomknął w górę, gderając pod nosem.

Rozdział 24

WŁADCA ŻYCZEŃ, BIORCA ŻYCZEŃ

Chatara Kral, córka najpotężniejszego ze Smoczych Lordów, była znakomitą wojowniczką –
samoukiem. Choć imponowała wyglądem i formą, córka Verminaarda gardziła subtelnymi
naukami, które w dzieciństwie oferowali jej nauczyciele i opiekunowie. Nienawidziła ich tak samo
jak swego aroganckiego brata Vulpina. Już od dzieciństwa szkoliła się w zadawaniu śmierci,
przygotowując się na ten właśnie moment – na spotkanie ze swym wzgardzonym bratem i przejęcie
dziedzictwa, które powinno należeć wyłącznie do niej – dziedzictwa obiecanego przez ojca, który
wybrał w życiu mroczną drogę w zamian za władzę.
W dniu, w którym ojciec poświęcił się Takhisis, bogini zła, Chatara Kral poznała swoje
przeznaczenie. Będzie rządzić! Za wszelką cenę zapanuje nad wszystkimi i wszystkim, co zechce, i
kiedy tylko zechce. Wszyscy wokół staną się jej poddanymi, a ten, kto ośmieli się jej sprzeciwić,
nie będzie miał prawa żyć.
Czysta, nieskrępowana władza stanie się jej dziedzictwem. Za taki przywilej jej ojciec dobił targu z
boginią, coś jednak poszło nie tak. Takhisis porzuciła swój cel i swych zwolenników.
Wciąż jednak istniała Chatara Kral, która kipiała z ambicji. Jeśli nie zdoła odziedziczyć władzy
absolutnej, sama po nią sięgnie. Do niej należeć będzie cały świat, a przynajmniej tyle, ile sama
zechce, wraz z wszelkimi bogactwami. I bynajmniej nie zamierzała się z nikim dzielić.
Chatara Kral zawsze wiedziała, że pewnego dnia jej brat Vulpin stanie jej na drodze. Jego marzenia
były bardzo podobne, jednak w świecie, który oboje pragnęli wykreować, istnieć mógł wyłącznie
jeden absolutny władca.
Tak więc Vulpina – a teraz, kiedy ona objęła funkcję regentki w Gelni, Lorda Vulpina z Tarmish –
należało wyeliminować. Kiedy Chatara Kral usunie go z drogi, stanie się niepokonana. Dolina
Sunder będzie jej bazą. Stąd wyruszą armie, by podbić świat.
Tak wyglądał jej spadek po tej mrocznej, okrutnej postaci, która ją spłodziła. Wiedziała też bez
cienia wątpliwości – powiedział jej to sam Dred Nekromanta, przyjaciel martwych – że nic na tym
świecie jej przed tym nie powstrzyma.
Była nie do pokonania i pozbawiona wszelkich skrupułów. Tak więc, gdy wraz z ostatnim z jej
elitarnych strażników – brutalnym, niewzruszonym człowiekiem lodu z mroźnego południa –
wpadła w zasadzkę w wieży w Tarmish, nie wahała się ani przez chwilę. Przed nią i za jej plecami
znajdowali się jaskiniowi zabójcy, ulubieni żołnierze Lorda Vulpina. Kiedy starli się oni z jej
uzbrojonymi w topory wojownikami, Chatara Kral wydała swym ludziom lodu rozkaz walki na
śmierć i życie.
Wiedziała, że większość z nich polegnie. Równie dobrze mogła poświęcić ich wszystkich. Nie
miało to dla niej znaczenia. Zawsze uda jej się zwabić innych zwolenników. Zdradziła ich, a chaos,
jaki powstał w mrocznej wieży, dał jej to, czego chciała. Kiedy jej wierne dzikusy wykrwawiały się
i umierały za nią na krętych schodach, nawet w agonii eliminując zabójców Vulpina, Chatara Kral
przecisnęła się bokiem i ruszyła w górę.
Gdy znalazła się w rozbitym przejściu wiodącym do nory Lorda Vulpina, dostrzegła swój cel –

samego Vulpina, który jedną ręką trzymał laskę z kości słoniowej, a drugą kulącą się, wystraszoną
dziewczynę.
Władca Życzeń! A więc Vulpin naprawdę go zdobył, a w dodatku znalazł kogoś, kto go uaktywni!
Wydawszy z siebie przypominający syk węża odgłos, Chatara Kral ruszyła na swojego brata. Z
cienia wynurzyli się dwaj zabójcy jaskiniowi, by stawić jej czoło i obronić swego pana, a ona
wiedziała, że byli ostatnią linią obrony. W świetle mignął połyskujący miecz Chatary Kral.
Prymitywni wandale jaskiniowi należeli do wzbudzających największy postrach wojowników na
całym Ansalonie, jednak dla Chatary Kral stanowili jedynie chwilową przeszkodę. Za moment
Vulpin zostanie sam.
Vulpin zobaczył siostrę, kiedy ta wyłoniła się zza portalu, i nie okazał najmniejszego zaskoczenia.
Wiedział, że wkrótce się pojawi. Teraz jednak jego pośpiech zmienił się w obłęd. Dziewczyna,
Thayla Mesinda, była tak przerażona, że ledwie wypowiadała słowa. Mimo to jednak musiała je
wyrzec – życzenie, które miało obudzić tkwiącą we Władcy Życzeń magię, powinno zabrzmieć
wyraźnie.
– Posłuchaj mnie, dziewczyno – warknął zniecierpliwiony Vulpin. – Musisz zapamiętać to, co
powiem! Ten talizman tworzy zaklęcia. Twoje życzenie ukształtuje zaklęcie. Zażyczysz sobie trzech
rzeczy! Zrozumiałaś?
– Trzy... trzy rzeczy – szepnęła Thayla.
– Trzy rzeczy. Po pierwsze, Chatara Kral musi umrzeć.
– Chata... Chatara...
– Chatara Kral! – Vulpin wypluł to imię.
– Chatara Kral – powtórzyła Thayla. – Będę sobie życzyła, by Chatara Kral umarła.
Ostatni dwaj zabójcy Vulpina blokowali przejście Chatarze Kral, unosząc wysoko broń. Gdzieś w
pobliżu Vulpin usłyszał odgłos zgrzytającego o kamień metalu. Rozejrzał się. Poirytowany
krasnolud żlebowy wyszedł spod szafki. Garbiąc się i dysząc, ciągnął za sobą szeroką, żelazną
misę.
– Zażyczysz sobie, bym ja, Lord Vulpin, nigdy nie został wypędzony z tego miejsca – rozkazał
dziewczynie.
– Zażyczę sobie... zażyczę sobie, by Lord Vulpin nigdy nie opuścił tego miejsca – zdołała
wypowiedzieć Thayla.
– Zażyczysz sobie też, bym ja, Lord Vulpin, przejął władzę!
– Zażyczę sobie, by Lord Vulpin prze... prze...
– Przejął władzę! – syknął.
– Przejął władzę – szepnęła Thayla, borykając się ze słowami. Zaciskające się na jej gardle palce
wielkiego mężczyzny sprawiały jej niewyobrażalny ból, nie mogła jednak uciec.
– Takie są twe życzenia – rzekł Vulpin.
Stojący na kamiennej podłodze jaskiniowy zabójca krzyknął i przewrócił się, przebity
połyskującym ostrzem Chatary Kral. Drugi strażnik odskoczył w bok i zaatakował. Vulpin uniósł
Kieł Orma, a za jego plecami rozległ się niepewny głos.
– Sporo tu gulaszu. Ktoś chcieć trochę?

– Zjeżdżaj stąd! – wrzasnął Vulpin, rozglądając się dookoła. Mając zajęte obie ręce, próbował
kopnąć irytującego krasnoluda żlebowego. Clout odskoczył, a obuta stopa trafiła prosto w słynną
Wielką Misę Gulaszu, rozpryskując na boki ciecz i zanurzoną w niej, ruszającą się jeszcze
zawartość we wszystkich kierunkach.
Zamknięta w okrutnym uścisku Vulpina Thayla szarpnęła się i wierzgnęła.
– Uciekaj, Clout! – zawołała. Palce zacisnęły się ponownie i natychmiast zamilkła, półprzytomna i
walcząca o oddech.
– Życzenie! – rozkazał Vulpin. – Zapamiętaj życzenie!
– Pamiętam... – wydyszała.
Lekko poluźnił uścisk, postawił ją na nogi i wcisnął jej w ręce Kieł Orma, patrząc z wściekłością na
upadającego ostatniego zabójcę. Chatara Kral przekroczyła ciało, a na jej twarz wypłynął okrutny,
zwycięski uśmiech. Unosząc ponownie miecz, podeszła do Vułpina.
– Życzenie, dziewczyno! – syknął Vulpin. – Teraz!
Thayla zacisnęła palce na Kle Orma.
– Życzę sobie... – powiedziała, a światło dzienne zdawało się ciemnieć wokół nich. Wielkie,
mroczne chmury pojawiły się nad ich głowami, wirując niczym potężny front burzowy. – Życzę
sobie, by Chatara Kral umarła – stęknęła Thayla. – Życzę sobie, by Lord Vulpin nigdy nie opuścił
tego miejsca.
– Dobrze – szepnął Vulpin. – Bardzo dobrze. Kontynuuj.
Chmury nad ich głowami zwijały się, formując szeroki pierścień wypełniony mrokiem –
ciemnością nad ciemnościami.
– Życzę sobie – rzekła Thayla, oddychając ciężko – żeby Lord Vulpin prze... prze...
– To znaczyć: skończyć na górze – podpowiedział pomocny głosik w pobliżu.
– Żeby Lord Vulpin skończyć na górze – powtórzyła posłusznie Thayla.
Na horyzoncie pojawił się cień, który zaczął zbliżać się do wieży. Kształt urósł i można było
rozróżnić szerokie, pełne wdzięku skrzydła, długi, kołyszący się ogon i wyciągnięte do przodu
szpony.
– Teraz – zagrzmiał odległy głos. Był to głos smoka, przemawiającego do samego siebie. –
Nadszedł czas, Verden Leafglow!
Przez dłuższą chwilę stojący na szycie wieży ludzie trwali w bezruchu, wpatrując się w to, co działo
się na niebie. Z czerni wewnątrz pierścienia chmur wyłoniła się ogromna głowa – pochylony,
błyszczący łeb wielkiego węża. Paszcza wielkości pola kukurydzy rozwarła się szeroko, a z
pojedynczego, zakrzywionego i błyszczącego kła trysnęła czarna ciecz.
– Uciekać jak diabli! – zabulgotał Clout. W panice postawił do pionu słynną Wielką Misę Gulaszu i
zanurkował, kiedy przewróciła się do góry nogami. Uderzyła o kamienie, kryjąc Clouta we
wnętrzu. Jej powierzchnia nie była już matowym, starym żelazem. Błyszczała teraz niczym lustro
na słońcu, a nad nią zdawało się wisieć promieniujące oblicze o skomplikowanym rysunku.
– Nie! – krzyknęła ze złością Chatara Kral. – To robota magii! Nie dotrwasz jednak do jej końca,
Vulpin! – Skoczyła na brata, a jej ostrze zaśpiewało.
Vulpin wyrwał się z transu w ostatniej chwili. Odepchnął na bok Thaylę Mesindę i zablokował

śmiertelne cięcie siostry stalową rękawicą. Pęd odrzucił ich do tyłu, lecz natychmiast zwarli się i
upadli. Szamotali się na kamiennej podłodze – Vulpin zadawał potężne ciosy zakutą w stal pięścią,
a Chatara Kral kopała, gryzła i odsłoniła przyłbicę jego hełmu, poszukując szponiastymi
paznokciami jego oczu.
Thayla Mesinda upadła ciężko, na wpół przytomna, wciąż trzymając w dłoni Kieł Orma. Nagle
otoczyły ją silne ramiona. Uniosły ją duże, delikatne dłonie.
– Rzuć to! – usłyszała. – To jest złe! Kiedy Kieł Orma wysunął jej się z palców, podniosła wzrok i
spojrzała w zatroskane, błękitne oczy.
– Graywing – szepnęła. Zamrugała i otwarła szeroko oczy na widok nowego zagrożenia. Zza
zabrudzonej, brodatej twarzy Cobara dostrzegła wyłaniającego się ze skłębionych chmur potężnego
węża. Z szeroko otwartą paszczą i ociekającym jadem kłem Orm zaatakował.
Wielki łeb zniżył się z niezwykłą szybkością, a tuż za nim pojawił się nurkujący niczym sokół w
ataku smok. Kiedy wężowy łeb dotarł do wieży, Verden Leafglow uderzyła w niego od tyłu,
posyłając go w dół. Kilka ton spadającej furii połączyło się z pędem węża, waląc w wielki pysk tak,
jak młotek uderza w gwóźdź.
Ani Vulpin, ani Chatara Kral nie zdołali ujrzeć ogromnego kła, który przebił ich oboje. Ostra,
kościana iglica przeszła przez ciało Vulpina, osłoniętą zbroją pierś szamoczącej się pod nim
kobiety, leżące na posadzce kamienie i konstrukcję podłogi, aż w końcu wbiła się mocno w biały
kamień w dole – zwieńczenie potężnego piedestału, na którym spoczywała cała forteca.
Verden Leafglow została ogłuszona impetem własnego ataku. Zderzenie z czaszką wielkiego węża
przypominało kolizję z górą. Potrząsnęła głową, rozłożyła potężne skrzydła, uniosła się w
powietrze, pochyliła i zaatakowała ponownie, dociskając jeszcze mocniej gigantyczny łeb i jeszcze
głębiej wbijając wielki kieł w kamienną pułapkę.
Z syknięciem, które wstrząsnęło okolicą, Orm szarpnął się gwałtownie, usiłując się uwolnić. To nie
może wydarzyć się ponownie! Lecz jego kieł tkwił mocno w kamieniu. Ryknął, z całej siły
pociągnął w górę, szamocząc się na boki, i niespodziewanie udało mu się. Był wolny! Kiedy jednak
zdał sobie z tego sprawę, dostrzegł ociekający krwią koniec swego uwięzionego kła, który nadal
sterczał znad zmasakrowanych ciał jego ofiar.
Przenikliwy jęk udręki, który z siebie wydał, zatrząsł wzgórzami w oddali. Podniósł swój wężowy
łeb i ujrzał przed sobą brązowo zabarwionego smoka, który kołysał się na boki w powietrzu,
urągając mu.
– Odejdź, robalu – powiedziała smoczyca. – Nie należysz do tego świata... ani do żadnego innego.
Orm syknął po raz ostatni i poddał się. Pozbawiony zębów, pokonany ogromny wąż cofnął się i
zaczął znikać w obłokach, z których uprzednio się wyłonił. Kiedy nie było po nim śladu, pierścień z
chmur zapadł się do środka, podążając za nim ku nicości między wszechświatami. Była to nicość
nieskończenie wielka i nieskończenie mała – ledwie sugestia oddalenia, lecz oddalenia tak
wielkiego, że Orm nigdy już nie będzie mógł powrócić.
Clout wyjrzał spod tarczy i rozejrzał się dookoła wystraszonymi, małymi oczkami.
– Oj – powiedział. – Musiała być niezła burza.
– Wówczas spostrzegł znajome twarze. Wzdłuż rozbitego muru szły krasnoludy żlebowe. Wspinały

się na porozrywane poręcze i rozglądały z zakłopotaniem.
– Hej wszyscy! – powitał ich. – Co wszyscy tu robić?
– Szukać Najwyższy Bulp – odparł Gandy, rozglądając się za kawałkami ubrań, którymi mógłby się
okryć.
– Nie widzieć go – powiedział Clout.
– Ja widzieć. – Scrib wskazał w jego kierunku. – Ty on. Clout nowy Najwyższy Bulp. Gratu...
wszystkiego dobrego... Najwyższy Bulp.
– Nie być mowy! – jęknął Clout. Wydostał się spod Wielkiej Misy Gulaszu. – Nie ja! Ja nie być
Najwyższy Bulp! Wybrać ktoś inny!
Lady Bruze podeszła do niego. Zbadała, czy niczego sobie nie połamał, uznała, że wszystko z nim
w porządku, i pociągnęła go za ucho.
– Clout być Najwyższy Bulp! – rzekła tonem nieznoszącym sprzeciwu. – Zachowuje się!
Clout przetrawił tę myśl, po czym gwałtownie potrząsnął głową, uwalniając ucho z uścisku żony.
– Nie być mowy. Clout nie tak głupi, żeby zostać Najwyższy Bulp. Wybrać ktoś inny!
– Kto inny? – spytał Scrib, rozglądając się.
W tej samej chwili w wejściu na schody pojawił się zgarbiony pod ciężarem znalezisk Bron.
Dźwigał miecze, sztylety, hełmy, dzbany z wodą, kilka sandałów, złamaną włócznię i wielki, zdarty
but. Wszystkie przedmioty udało mu się zdobyć na schodach.
– Wybrać jego! – wskazał Clout. – Zrobić Brona Najwyższy Bulp! On się nadać!
Scrib spojrzał na uszczęśliwionego Brona, usiłując sobie przypomnieć, czy wcześniej ta kwestia
została poruszona.
– No to jak, Bron? – spytał. – Ty być Najwyższy Bulp?
– Nie!
– On być – przerwała Pert. – Może być. Nic lepszego do roboty.
– Nie chcieć być Najw... – zaprotestował Bron.
– Zamknie się, głupek! – rzuciła Pert. – Po prostu się zamknie i będzie Najwyższy Bulp!
– Tak, kochana – wymamrotał Bron.
– Ja chyba musieć to zapisać – zamyślił się Scrib.

Uczepiona dłoni Graywinga Thayla Mesinda przesunęła się do przodu i spojrzała w dół na
rozrzucone, splątane zwłoki dwojga, którzy mieli rządzić światem. Leżeli razem po śmierci,
przebici wielkim, zakrwawionym kłem.
– Chatara Kral nie żyje – wyszeptała.
– Oczywiście. – Graywing skinął głową. – I Vulpin też.
– Nigdy nie opuścił tego miejsca – powiedziała. – I prze... znalazł się na górze.
Graywing rozejrzał się, nadstawiając uszu. Wtedy rozpoznał odgłos, który nie dawał mu spokoju.
Była to cisza. Zażarta walka na dziedzińcu w dole ustała. Nie puszczając ręki Thayli, podszedł do
krawędzi muru i spojrzał w dół. Stały tam całe gromady wyczerpanych Gelnian i Tarmishan z
opuszczoną bronią. Pomiędzy nimi przechadzał się Dartimien Kot, który żywo gestykulował i
odwracał się na wszystkie strony, starając się przyciągnąć uwagę ludzi.

Głos Dartimiena nie docierał do szczytu wieży, lecz Graywing domyślił się słów.
– Koty zawsze lądują na czterech łapach – mruknął pod nosem mieszkaniec równin. – Wygląda na
to, że Dolina Sunder właśnie poznaje swego nowego przywódcę.

EPILOG

Wojnę domową w Dolinie Sunder zakończyło zwykłe wyczerpanie oraz mądre słowa –
wyczerpanie tych, którzy stracili resztkę sił w walce, oraz bystry, przekonywający język Dartimiena
Kota.
Najemnicy, którzy stanowili trzon obu armii, odeszli i większość z nich już miała nie powrócić. Oni
walczyli dla zysku, a nie można było niczego osiągnąć tam, gdzie prowokatorzy konfliktu nie żyli.
Ci nieliczni, którzy chcieliby powrócić zwabieni możliwością rabunku, szybko zmienili zdanie,
kiedy na niebie nad Tarmish ujrzeli smoka. Smok tańczył pomiędzy chmurami i co chwila spadał z
góry, by zaatakować zniszczoną wieżę.
Cokolwiek się tam działo, żaden zdrowy na umyśle najemnik nie miał ochoty w tym uczestniczyć.
Kiedy wszystko się uciszyło, Verden Leafglow przez pewien czas patrolowała Dolinę Sunder na
swych potężnych skrzydłach, zafascynowana tym, co tam ją spotkało. Mogłaby nawet zażyczyć
sobie kolejnych połączeń duchowych z bogiem Reorksem, który przemawiał do niej co pewien
czas, kiedy miewał na to ochotę. Lecz boski Reorx zerwał z nią kontakt. Służyła pewnemu celowi i
nie była już potrzebna. Nigdy więcej nie usłyszała słów z ust tego bóstwa. Tak zwykli czynić
bogowie.
Zatrzymała jednak dla siebie jedną rzecz i z czasem zaczęła postrzegać ją jako wielką nagrodę. Była
wolna. Po raz pierwszy w życiu, w obu żywotach, Verden Leafglow nie była związana żadnym
ślubowaniem, nie ciążyło na niej żadne zobowiązanie. Mogła wieść życie na swój sposób i żaden
bóg ani inna istota nie miała prawa już niczego od niej żądać.
Na jej ciele pozostała zaledwie drobna cząstka zieleni. Jej wielkie skrzydła nabrały ciepłej barwy i
pociemniały do koloru złotobrązowego, przechodząc niemal w kasztan wzdłuż nasady grzbietu oraz
soczystą umbrę. Jej plecy, ogon, łuski i grzebienie stały się opalizującym kalejdoskopem barw –
tańczących refleksów – żywych kolorów tęczy pomiędzy jasnymi oraz ciemnymi brązami,
przetykanymi blaskiem miedzi i złota. Podbrzusze miało barwę ciepłego, soczystego brązu, a oczy,
niegdyś szmaragdowe, teraz błyszczały niczym górskie szczyty skąpane w letnim słońcu.
Wolna! Niezwiązana żadną przysięgą, ślubowaniem ani nawet barwą, która determinowałaby
określone postępowania, Verden Leafglow mogła stać się tym, czym chciała, i robić to, co chciała.
Zastanawiała się w głębi ducha, czy jest to pożegnalny prezent Reorksa.
Szybowała nad ponurymi, postrzępionymi bastionami Tarmish i z niewielkim zainteresowaniem
przyglądała się poczynaniom małych istot w dole. Ludzie oraz ci, którzy częściowo ich
przypominali, stanowili całkowicie odmienny gatunek. Jednak z czasem odniosła wrażenie, że w
swym życiu – w obu życiach – była z nimi związana.
Nienawidziła ich. Gardziła nimi. Teraz jednak nie miała względem nich żadnych złych zamiarów.
W swych małych żywotach byli oni tak samo uwięzieni, jak ona w swoich. Tak jak ona służyła
bogom, oni – niewielkie istoty w dole – wiązali się z własnej woli lub przypadkiem z przywódcami,
ich knowaniami i po wszystkim zostawał im żal, który z tego przywiązania wynikał.
Większość z nich zrobi to ponownie. Nie znali po prostu innego życia.
Pomimo to byli istotami rozumnymi i mogli się zmieniać. Może pewnego dnia przekona się, czy

któremukolwiek z nich się to udało. W przypadku ludzi, a przynajmniej ich części, istniała taka
możliwość. Lecz Verden wątpiła, by zmienić potrafili się ci, którzy ukrywali się pod bastionami i
chowali w cieniach. Krasnolud żlebowy pozostanie krasnoludem żlebowym.
Agharowie na zawsze, pomyślała, a stwierdzenie to wywołało u niej krzywy uśmiech. Najgorsi z
najgorszych, najbardziej pogardzana ze wszystkich półludzkich ras na Krynnie, krasnoludy żlebowe
miały jedynie dwie rzeczy na swoją obronę – niedbalstwo i niezwykły opór przed zmianami, które
niemal stanowiły ich pierwotną siłę.
Głupki, pomyślała. Gdzieś głęboko w sobie podjęła święte postanowienie. Do końca życia nigdy
więcej nie zwiąże się z krasnoludami żlebowymi.
Nikt, a tym bardziej potężny smok, najwspanialsze ze stworzeń, nie mógł obcować z taką absolutną
prostotą.
Rozlew krwi pomiędzy ludem z Gelni i Tarmish zakończyło zwykłe wyczerpanie. Niepewność oraz
nagła utrata przywództwa powstrzymywały ich przed rozpoczęciem wszystkiego od nowa. Po
śmierci Lorda Vulpina i Chatary Kral obie strony konfliktu nie miały najmniejszego pojęcia, co
dalej robić.
Była to dokładnie taka sytuacja, dla której narodził się Dartimien Kot, nie marnował więc czasu na
adaptowanie się do nowych warunków. Na czołach wojowników wciąż perlił się pot, a ich ostrza
jeszcze ociekały świeżą krwią, kiedy ruszył pomiędzy nich, wskazując im błędy.
– Mieszkańcy Tarmish! – nawoływał. – Rozejrzyjcie się i popatrzcie na poległych! Leżą tu wasi
krewni wraz z krewnymi mieszkańców Gelni, a krew, która wymieszała się na kamieniach, ma tę
samą barwę. Wasi towarzysze i wasi wrogowie połączyli się w śmierci. Nieważne, czy to
przyjaciele, czy wrogowie – oni odeszli na zawsze. Z kim napijecie się podczas chłodnego
wieczoru? Kto napełni wasze spichlerze? Kto upiecze wam mięso i chleb? Kto zajmie się polami, z
których te produkty pochodzą?
– Mieszkańcy Gelni! – ciągnął. – Spójrzcie na waszych poległych towarzyszy i popatrzcie, z kim
dzielą to ostatnie, zimne łoże! Rozejrzyjcie się i zobaczcie, co pozostało z wielkiego Tarmish! Tylko
ruiny i gruzy! Pośród waszych zmarłych leżą Tarmishanie. Kto teraz zapłaci za wasze zbiory? Kto
wytworzy pługi do orania waszych pól i uszyje buty dla waszych dzieci? W czyich murach
znajdziecie schronienie przed najeźdźcami?
Siła przekonywania Dartimiena była tak wielka, że większość z nich – zarówno Gelnian, jak i
Tarmishan – wysłuchało jego słów i powoli z wahaniem odłożyło broń.
Jednak nie wszyscy. Gratt Bolen, potężny tarmishański osiłek o muskularnych ramionach i ledwie
zauważalnym czole, nie przejął się przemową obcego, tak samo jak Melis Shalee z Gelni. Tacy jak
oni nie ugięliby karku przed żadną perswazją, więc Dartimien zmuszony był polegać na innych
umiejętnościach.
Obaj buntownicy w końcu wyzdrowieli – Melis Shalee po złamaniu ręki, a Gratt Bolen po licznych
ranach od sztyletu. Obaj zostali kapitanami Pierwszego Legionu Sunderiańskiego, to jednak
nastąpiło później.
Za radą Dartimiena Tarmishanie wydostali swego trzęsącego się starego Wielkiego Megaka z
lochów pod zamkiem, a Gelnianie wyciągnęli z kryjówki dziecko, księcia Quarlsa. Obu powitano z

wielką pompą przed bramami Tarmish, po czym przekazano im wspólną władzę nad Doliną Sunder,
a Dartimiena ustanowiono regentem.
Gelnianie powrócili do swych pól i wiosek, a Tarmishanie zaczęli odbudowywać miasto. Wówczas
mieszkaniec równin Graywing spytał Dartimiena:
– Jak długo twoim zdaniem potrwa tutaj ta harmonia?
– Może kilka miesięcy – uśmiechnął się Kot. – Ale do tego czasu powinniśmy ujrzeć prawdziwy
postęp.
Sam Dartimien – w ramach swych nowych obowiązków samozwańczego regenta – poprowadził
ceremonię zaślubin Graywinga i Thayli Mesindy i jedynie ci, którzy stali najbliżej ołtarza, usłyszeli
jego przytłumione słowa po zakończeniu ślubu.
– Cóż za strata – powiedział. – Taka piękność u boku prostego barbarzyńcy, kiedy mogła stać u
mego.
Tymczasem wszystkie Połączone Klany Bulpów, nie niepokojone i niczego nieświadome, zajęły się
swoimi codziennymi sprawami w katakumbach pod Tarmish.
Glitch Najprzedniejszy, niegdyś Najwyższy Bulp, a teraz Wielki Szef Kopalni i Tego Typu Rzeczy,
rozczarował się wydobyciem pirytu. Czterokrotnie już znalazł się pod stertą błyszczących bryłek, a
wszystko tylko dlatego, że zasnął w punkcie zbiorczym w okresie szczytu wydobywczego. Praca ta
zaczynała go nużyć, więc wysłuchał z uwagą propozycji Scriba, która dotyczyła nowego projektu.
– Znaki na świecącej skale już nie zabawne – narzekał Scrib. – Wszystkie należeć do innych ludzi i
mówić o ich rzeczach. My powinni robić własne zawijasy.
– Po co? – burknął Glitch.
– Żeby mówić o nas rzeczy – wyjaśnił Scrib. – Wysocy i packi robić zawijasy, żeby zach... upam...
zapisać wielkie wydarzenia. Agharowie także powinni to robić.
– Dlaczego? – dziwił się głośno Glitch.
– Żeby zapisać – odparł Scrib, borykając się z tą myślą. – Robić zawijasy, żeby w jeden dzień
każdy wiedzieć, co my zrobić. A my robić całkiem wielkie rzeczy. Trzeba zapisać.
– Jakie wielkie rzeczy? – Glitch wlepił w niego wzrok. – Co takiego my zrobić?
Stojąca w pobliżu Lady Lidda mieszała gulasz i nasłuchiwała.
– Niewiele – mruknęła.
– Wielkie rzeczy – powiedział Scrib. – Jak wtedy, kiedy Najwyższy Bulp mieć własny smok.
– Smok Brona? – Glitch zmarszczył czoło. – No to co? Bron powiedział smokowi zwiewać, więc
smok zwiewać. Wielka mi rzecz. Glitch kiedyś mieć smoka. Wielki, zielony smok. Smok Glitcha.
Może nawet dwa smoki. Kto wie? Kiedyś też zabić czerwonego smoka. Glitch to zrobić.
Samoręcznie.
– Hmmf – prychnęła Lidda.
– Jeśli zrobić zawijasy, żeby mieć kron... pamię... zapis, to każdy wiedzieć o tym wszystkim nawet
pojutrze – naciskał Scrib.
– Każdy wiedzieć wszystko o wielki Glitch Najprzedniejszy?
– Słynny wielki Najwyższy Bulp – zapewnił go Scrib. – Gruba ryba. Główny ból. Najwyższy Bulp
ze wszystkich Najwyższych Bulp.

– I prawdziwy głupek – mruknęła Lady Lidda, patrząc czule na męża.
– Już czas wielki Glitch mieć uz.. uzna... jak to mówić?
– Doceń... znakom... szacunek – zgodził się Glitch. – Tak, szacunek! Glitch chyba najlepszy
Najwyższy Bulp kiedykolwiek!
– Racja – stwierdził Scrib. – Więc robić zawijasy.
– Racja – przyznał Glitch, kiwając entuzjastycznie głową. – Robić zawijasy! Ech, a gdzie robić
zawijasy?
– Nie wiedzieć – odparł Scrib. – Zrobić pomn... stat... miejsce na zawijasy.
– Racja! – Glitch skoczył na równe nogi i zatarł ręce. – Wszyscy kopacze! – zawołał. – Z przodu i
w środku!
W okolicy wybuchło istne pandemonium. Zajmujące się kopaniem krasnoludy żlebowe wyszły ze
wszystkich kątów, starając się znaleźć w tym samym miejscu o tym samym czasie. W rezultacie
zderzyły się wszystkie ze sobą i poupadały dookoła.
– Koniec ze świecące kamienie! – oznajmił im Glitch. – Mieć dość błyszczących skał. Teraz
budować zawij... stat... pomnik chwały dla Glitcha!
– Dlaczego? – zdziwiło się kilku, jednak Glitch ich zignorował. W ciągu kilku chwil ustawił
kilkudziesięciu zakłopotanych krasnoludów żlebowych w równe szeregi składające się z od trzech
do pięciu osobników, po czym skierował ich w stronę tunelu wiodącego ku światu zewnętrznemu.
Scrib radośnie dreptał z nimi, robiąc zapiski i plany na swym kawałku łupkowej tabliczki. Nawet
przyodziany w wyrzucony worek po ziarnie stary Gandy pokuśtykał za całą grupą, wspierając się
na swym kiju do zmywaka.
Stojąca przy ogniu Lidda odprowadziła ich wzrokiem, wzruszyła ramionami i wróciła do swojej
mikstury. Mieszała ją z zadowoleniem, przerywając co jakiś czas, by pacnąć któryś ze składników,
który wciąż jeszcze śmiał się poruszać.
Najwyższy Bulp Bron i jego małżonka, Lady Pert, przyszli skądś i odwrócili się, patrząc za
szwadronem byłych górników.
– Co się dziać? – spytał Bron.
– Będą zawijasować Glitcha – odparła Lidda.
– Dobra. Uch, a po co?
– Glitch być wielki Najwyższy Bulp – wyjaśnił Scrib. – Trzeba takie rzeczy zapisać.
– A może zawijasować Brona? – podsunęła Pert. – Bron całkiem sławny, jak na głupka.
– Pewnie – dodał stary Gandy. – Być sporo Najwyższy Bulp. Więcej niż dwa. Trzeba wszystkich
zawijasować.
– Dobra – rzekł Scrib. Im więcej, tym zawijaśniej, pomyślał. Może Gandy lub ktoś inny przypomni
sobie innych byłych Najwyższych Bulpów i ich słynne żywoty. Jeśli nie, zostawią to po prostu tak,
jak jest.
Wybudowanie wielkiego pomnika na placu apelowym za głównymi bramami zamku w Tarmish
zabrało górnikom z plemienia Bulpów niemal cztery dni, a Scribowi wyrycie na jego powierzchni
epickiej historii Agharów z klanu Bulpów więcej niż tydzień.
Zapisał tam każde wielkie wydarzenie, jakie którykolwiek z nich zdołał sobie przypomnieć, a także

każdą legendę i opowieść dotyczącą historii jego rasy. Za pomocą starannie wykutych hieroglifów
uwiecznił dzieje kopalni, w której popłynęło wino, wspomniał o czasach, kiedy jego ludem
zaopiekował się ogr, opisał powstanie najwspanialszego na świecie procnika, opowiedział też
historię wielkiego smoka, który poprowadził jego rasę do Obiecanego Miejsca, oraz smoka, który
wykluł się z tronu Najwyższego Bulpa. Każdy fragment faktów i legend z życia Agharów –
począwszy od uwięzienia najważniejszych spośród nich dostojników przez łowców niewolników po
odkrycie Wielkiej Misy Gulaszu – Scrib udokumentował z ogromną starannością.
Kiedy skończył, odsunął się i popatrzył z respektem na swoją monumentalną pracę. Tutaj, w tych
wyrytych zawijasach, znajdowała się cała epicka opowieść o wielkim ludzie – ostateczna historia
Agharów z Krynnu, utrwalona na wieki. Scrib odniósł osobliwe wrażenie, że przeznaczenie
wypełniło się, a on był jedynie jego narzędziem. Czuł się zdumiony i przytłoczony wielkością
swego dokonania.
– Agharowie teraz na zawsze – szepnął. – Agharowie na zawsze.
Według obliczeń Wysokich wydarzyło się to we wtorkowe popołudnie. Następnego ranka, w środę,
kapitan Gratt Bolen wyprowadził z Tarmish grupę robotników, by zabezpieczyć i naprawić
fragment zewnętrznego muru twierdzy. Pierwszą rzeczą, jaką spostrzegł, był dziwny, groteskowy,
mały monolit, który stał na placu apelowym. Wyglądał, jakby ktoś zebrał z okolicy wszystkie
odłamki kamieni, a następnie ułożył je w niezgrabną stertę i całość zalał błotem. Każdy centymetr
wyschniętego błota pokryty był zadrapaniami, wyżłobieniami i śladami po dłucie.
Gratt Bolen obszedł monument dookoła, potrząsając głową i mrucząc pod nosem. Nawet dla jego
ordynarnego wyczucia smaku dziwny, brzydki, mały pomnik był istną ohydą.
– Zbierzcie ludzi i wyczyśćcie ten bałagan – rozkazał. – To plac apelowy, a nie wysypisko śmieci.
W taki oto sposób wielka historia połączonych klanów Bulpów zginęła na zawsze. Lecz do tego
czasu Agharowie byli już daleko, kierując się na zachód. Nie mieli pojęcia, dokąd zmierzają, nie
stanowiło to jednak dla nich większego problemu. Po prostu szli.
Nowy Najwyższy Bulp, Bron Pierwszy, podjął decyzję o opuszczeniu siedziby, kiedy do katakumb
wpadła uzbrojona w szufle, wiadra i miotły horda Wysokich.
Skulone w cieniu krasnoludy żlebowe przez pewien czas obserwowały Wysokich, którzy
porządkowali cały obszar na swój użytek.
– To miejsce już nie do mieszkania – oznajmił Bron. – To miejsce całe pełne Wysokich. To miejsce
już nie To Miejsce. Czas ruszać.
Lady Pert pokiwała głową z aprobatą i spojrzała na swego męża z czułością. Bron z każdym
kolejnym dniem brzmiał i zachowywał się coraz bardziej jak prawdziwy Najwyższy Bulp. Niekiedy
nawet, kiedy uświadomił sobie swoją funkcję, przechadzał się buńczucznie. Za jakiś czas,
pomyślała radośnie jego małżonka, mój mąż zmieni się w prawdziwego głupka.
Bron nie miał pomysłu co do nowego Tego Miejsca, lecz czuł, że rozpozna je od razu, kiedy tylko
je zobaczy. W końcu zawsze było jakieś To Miejsce, więc teraz też jakieś będzie.
To Miejsce było tam, gdzie Najwyższy Bulp oświadczał, że są w Tym Miejscu. I gdziekolwiek To
Miejsce się znajdowało, tam osiedlały się krasnoludy żlebowe – nachalne i niewinne, groteskowe i
dziwnie chwytające za serce, poruszające się na zasadzie bezwładności i niedbalstwa, tak

niezmienne, jak każda podstawowa siła rządząca światem Krynnu.