G

RUPA A

:

O

TRZYMYWANIE I WŁAŚCIWOŚCI ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH

(

ZAKRES ROZSZERZONY

)

N

UMER W DZIENNIKU

______

PUNKTY

_______

/

32

P

.

K

LASA

______

1. (3p.) Przeprowadzono następujące doświadczenie:

Jakie dwie właściwości kwasu zbadano w tym doświadczeniu?
Zapisz równanie reakcji chemicznej.

właściwości:..................................................................................................

........................................................................................................................

reakcja: .........................................................................................................

2. (2p.) Do zlewki zawierającej stężony kwas azotowy(V) wrzucono blaszkę miedzianą.

Zapisz, co zaobserwowano i napisz równanie reakcji, która zaszła.

obserwacje: ..................................................................................................................................

reakcja: .........................................................................................................................................

3. (2p.) Wyjaśnij, dlaczego od efektu doświadczenia zależy kolejność dodawania do

siebie roztworów: wodorotlenku sodu i azotanu(V) glinu. Zapisz niezbędne reakcje
i napisz krótkie wyjaśnienie.

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

4. (2p.) Kreda jest nierozpuszczalna w wodzie. Wyjaśnij, dlaczego rozpuszcza się

w deszczówce. Zaproponuj odpowiednie równanie reakcji chemicznej obrazujący
proces rozpuszczania się kredy zbudowanej z węglanu wapnia.

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

5. (3p.) Wychodząc z krzemu, wodorotlenku sodu, kwasu solnego, tlenu oraz wody

otrzymaj kwas metakrzemowy. Zapis podaj w postaci ciągu przemian.

.........................................................................................................................................................

6. (3p.) Zapisz równania reakcji oznaczone w schemacie: 1 – 3.

żelazo 

1

chlorek żelaza(II) 

2

wodorotlenek żelaza(II) 

3

wodorotlenek żelaza(III)

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

7. (2p.) Podane tlenki uszereguj pod względem rosnącej kwasowości i napisz równanie

reakcji najbardziej kwasowego tlenku z najbardziej zasadowym.

CO

2

, Na

2

O, SO

3

, SO

2

, MgO

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

8. (2p.) Mangan tworzy tlenki o wzorach: MnO, Mn

2

O

7

,

MnO

2

,. Podziel owe tlenki ze

względu na charakter chemiczny.

MnO ...................................... Mn

2

O

7

..................................... MnO

2

.....................................

9. (1p.) Krzemowodór zapala się w zetknięciu z powietrzem, tworząc dwutlenek krzemu

i wodę. Napisz równanie reakcji spalania krzemowodoru.

.........................................................................................................................................................

10. (5p.) Przeczytaj tekst i wykonaj polecenia.

Tlenek węgla (II) (czad)– nieorganiczny, toksyczny, związek chemiczny, który
w temperaturze pokojowej jest bezbarwnym, bezwonnym i niedrażniącym gazem. Jest
łatwopalny - na powietrzu pali się niebieskim płomieniem tworząc dwutlenek węgla.
W naturze występuje w gazach kopalnianych. Ma zastosowanie w wielu procesach
przemysłowych. Temperatura wrzenia wynosi: -191,5 °C, a topnienia: -204 °C.
Jest trudno rozpuszczalny w wodzie. Tlenek węgla (II) ma nieco mniejszą gęstość
od powietrza. Ma on właściwości redukujące, co wykorzystywane jest w hutnictwie.
Z zasadami tworzy mrówczany (nie jest jednak bezwodnikiem kwasowym),
a z amoniakiem – formamid (CH

3

NO). Przyłącza on również chlor tworząc fosgen

(COCl

2

).

A) Wypisz trzy właściwości fizyczne tlenku węgla(II).

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

B) Napisz reakcję spalania tlenku węgla(II).

.........................................................................................................................................................

C) Poniższe piktogramy przedstawiają niebezpieczeństwa, które związane są z tlenkiem
węgla (II). Które z wymienionych w tekście właściwości można przypisać poniższym
obrazkom?

........................................................................................................................................

........................................................................................................................................

D) Podkreśl w tekście właściwość chemiczną tlenku węgla (II), którą potwierdza
równanie reakcji:

CO + NaOH → HCOONa

E) Jaki charakter chemiczny ma opisany w tekście związek chemiczny?

.........................................................................................................................................................

11. (1p.) Ile wodorosoli utworzy kwas pirofosforowy H

4

P

2

O

7

? ........................................................

12. (2p.) Podaj po 3 przykłady substancji pisząc odpowiednie wzory lub nazwy.

a) tlenków reagujących z kwasami i wodą:

.............................................., ............................................., .............................................

b) kwasów beztlenowych jednoprotonowych:

.............................................., ............................................., .............................................

13. (1p.) Poniższy model przedstawia:

a) wodorotlenek cyny(IV);

c) wodorotlenek sodu;

b) wodorotlenek magnezu;

d) wodorotlenek chromu(III).

14. (3p.) Dane są trzy zestawy do zbierania gazów w szkolnej pracowni chemicznej.

Zaznacz, który zestaw można wykorzystać do zbierania amoniaku i wyjaśnij swój wybór.
Wyjaśnij też, dlaczego odrzucasz pozostałe metody.

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

<0;12)=1 <12;17)=2 <17;22)=3 <22;27)=4 <27;32>=5

a) b) c)

G

RUPA B

:

O

TRZYMYWANIE I WŁAŚCIWOŚCI ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH

(

ZAKRES ROZSZERZONY

)

N

UMER W DZIENNIKU

______

PUNKTY

_______

/

32

P

.

K

LASA

______

1. (2p.) Do klarownego roztworu pewnej soli dodano stechiometryczną ilość kwasu

azotowego(V) i zaobserwowano wytrącenie białego osadu wodorotlenku glinu. Podaj
w jakiej postaci występował glin w badanej soli (kation, czy anion złożony). Napisz
równanie reakcji chemicznej potwierdzającej ten proces.

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

2. (2p.) Jedna z soli odpowiedzialna za tworzenie kamienia kotłowego w czajniku to

wodorowęglan wapnia. Jest on rozpuszczalny w wodzie. Co się dzieje z tą solą podczas
gotowania wody w czajniku? Napisz równanie rekcji.

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

3. (3p.) Wychodząc z miedzi, wodorotlenku potasu, kwasu azotowego(V) oraz kwasu

solnego otrzymaj kwas tlenek miedzi(II). Zapis podaj w postaci ciągu przemian.

.........................................................................................................................................................

4. (3p.) Poniżej przedstawiono schemat przemian, jakim ulega wodorotlenek manganu(II)

oraz jego otrzymywanie z chlorku manganu(II). Zapisz w formie cząsteczkowej równania
reakcji.

MnCl

2

↓

MnSO

4

← Mn(OH)

2

→ MnO(OH)

2

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

5. (2p.) Podane tlenki uszereguj pod względem rosnącej zasadowości i napisz równanie

reakcji najbardziej zasadowego tlenku z najbardziej kwasowym.

K

2

O, SiO

2

, P

4

O

10

, SO

3

, Li

2

O

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

6. (1p.) Na rysunku przedstawiono model:

a) kwasu azotowego(V);

b) kwasu węglowego;

c) kwasu siarkowego(VI);

d) kwasu ortofosforowego(V).

7. (2p.) Chrom tworzy tlenki o wzorach: Cr

2

O

3

,

CrO, CrO

3

. Podziel owe tlenki ze względu

na charakter chemiczny.

Cr

2

O

3

..................................... CrO

....................................... MnO

3

......................................

8. (5p.) Przeczytaj tekst i wykonaj polecenia.

Chlorek nitrozylu (NOCl) – nieorganiczny związek chemiczny z grupy chlorków
kwasowych (chlorek kwasu azotawego). Jest pomarańczowożółtym, toksycznym
gazem lub ciemnoczerwoną silnie żrącą cieczą. Można go otrzymać przygotowując
wodę królewską, zachodzi wtedy reakcja kwasu solnego z kwasem azotowym(V), w
której powstaje obok chlorku nitrozulu, chlor i woda. Chlorek nitrozylu w wodzie ulega
hydrolizie do kwasu solnego i azotowego(III). Temperatura topnienia wynosi: –62

o

C, a

wrzenia: –5,5

o

C.

A) Zapisz wzór elektronowy opisywanego związku

B) Zapisz trzy właściwości fizyczne chlorku nitrozylu.

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

C) Zapisz równanie reakcji otrzymywania chlorku nitrozylu.

.........................................................................................................................................................

D) Zapisz równanie reakcję chlorku nitrozylu, która zachodzi po rozpuszczeniu

w wodzie.

.........................................................................................................................................................

E) Poniższe lustracje przedstawiają niebezpieczeństwa, które związane są z chlorkiem

nitrozylu. Które z wymienionych w tekście właściwości można przypisać poniższym
obrazkom?

................................................................................................................................

...............................................................................................................................

9. (3p.) Przeprowadzono doświadczenie, które przedstawia schemat:

a) Jak zabarwią się zwilżone papierki uniwersalne przyłożone do wylotów A i B?

A ...............................................................

B ...............................................................

b) Zapisz równanie reakcji zachodzące w naczyniu.

.........................................................................................................................................................

NH

4

Cl

A

B

10. (3p.) Przez naczynie z wodą przepuszczano gazy: NO

2

, oraz N

2

O. Po wykonaniu

doświadczenia okazało się, że jeden z gazów rozpuścił się w wodzie. Który
z wymienionych gazów uległ rozpuszczeniu w wodzie – podaj jego nazwę? Jakiego
indykatora należy użyć w celu zbadania odczynu roztworu i jaką barwę
zaobserwujemy,

W wodzie rozpuścił się: .................................................................................................................

Indykator i barwa: .........................................................................................................................

11. (2p.) Zaproponuj doświadczenie, którego wnioskiem będzie wykazanie, że kwas

metakrzemowy jest słabszym kwasem od kwasu solnego. W tym celu zapisz
odpowiednie równanie reakcji oraz zapisz obserwację.

obserwacje: ..................................................................................................................................

reakcja: .........................................................................................................................................

12. (2p.) Podaj po 3 przykłady substancji pisząc odpowiednie wzory lub nazwy.

a) wodorotlenków tworzących więcej niż jedną hydroksosól

.............................................., ............................................., .............................................

b) kwasów tlenowych wieloprotonwych:

.............................................., ............................................., .............................................

13. (1p.) Metaliczny cynk rozpuszcza się w roztworze wodorotlenku potasu, przy czym

tworzy się cynkanian potasu i wydziela się wodór. Ułóż równanie reakcji.

.........................................................................................................................................................

14. (1p.) Wyjaśnij dlaczego stężony kwas siarkowy (VI) można przewozić w stalowych

cysternach.

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

<0;12)=1 <12;17)=2 <17;22)=3 <22;27)=4 <27;32>=5

Z

ADANIA DODATKOWE

:

O

TRZYMYWANIE I WŁAŚCIWOŚCI ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH

(

ZAKRES ROZSZERZONY

)

(O

D

6

P

.

PODWYŻSZONA OCENA O JEDEN STOPIEŃ

)

1. (4p.) Zapisz równania reakcji otrzymywania chromianu potasu wychodząc tylko

z pierwiastków.

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

2. (4p.) Zapisz równania reakcji oznaczone schematem.

O

2

F C

Na A B NaHSO

4

O

2

O

2

F B

S D E C Na

2

SO

4

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

3.

(2p.) Ałuny to podwójne siarczany(VI) metali trój- i jednowartościowych, o ogólnym
wzorze: Me

I2

Me

III2

(SO

4

)

4

·24H

2

O. Podaj wzór ałunu chromowo-potasowego i odpowiedz,

czy czy sól Mohra (disiarczan(VI) diamonu i żelaza(II)) wykazuje izomorficzność z ałunem
chromowo-potasowym? Dlaczego?

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

1 2 3

4

5 6 7 8