Przedsiębiorczość Blok V

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Projekt: OBSERWATOR RYNKU PRACY REGIONU WAŁBRZYSKIEGO

Um. nr: UDA-POKL.09.02.00-02-009/08-00

Materiały opracowane w ramach realizacji warsztatów doradztwa edukacyjno-

zawodowego dla uczniów szkół i placówek kształcenia zawodowego

Blok V

„Przedsiębiorczość jako postawa sprzyjająca

realizacji celów zawodowych”

DOLNOŚLĄSKA AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO S.A.

Wałbrzych 2008/2009

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Niniejsze materiały zostały opracowane w ramach Projektu „Obserwator rynku pracy regionu
wałbrzyskiego” współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu
Społecznego, Priorytet IX Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach, Działanie 9.2 Podniesienie
atrakcyjności i jakości szkolnictwa zawodowego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki.

Autorzy opracowania:

Katarzyna Druczak:

•

Blok I „Edukacja dla potrzeb rynku pracy”

Ludmiła Krawczyk:

•

Blok II „Planowanie kariery edukacyjno – zawodowej przez ucznia szkoły ponadgimnazjalnej”

•

Blok III „Samopoznanie drogą do trafnych decyzji edukacyjnych i zawodowych”

Ewa Perlik:

•

Blok IV „Sukces na rynku pracy”

•

Blok V „Przedsiębiorczość jako postawa sprzyjająca realizacji celów zawodowych”

Projekt: „Obserwator rynku pracy regionu wałbrzyskiego”

Umowa nr: UDA-POKL.09.02.00-02-009/08-00

Termin realizacji: 02.09.2008 r. – 01.09.2010 r.

Kierownik Projektu: Małgorzata Rogoża

Strona www:

www.walbrzych.obserwatorrynku.pl

Wykonawca: Dolnośląska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A., ul. Wysockiego 10, 58-300 Wałbrzych,

Tel. 074 8880900, Fax 074 8880972,

www.darr.pl

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Zasady korzystania z materiałów DARR S.A.

Szanowni Państwo,

zachęcamy do korzystania z zasobów informacyjnych Dolnośląskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A.

Uprzejmie prosimy o przestrzeganie następujących zasad:

Zasady korzystania z materiałów, dokumentów oraz danych rozpowszechnianych przez DARR
S.A. oraz umieszczanych na stronie internetowej www.walbrzych.obserwatorrynku.pl

Dokumenty opracowane na potrzeby realizacji Projektu „Obserwator rynku pracy regionu
wałbrzyskiego” mają formę materiałów warsztatowych – scenariuszy zajęć wraz z załącznikami.
Materiały te są ogólnodostępne zostały i mogą być powielane przez użytkowników bez odrębnej
zgody Agencji. Nie mogą być jednak modyfikowane w żadnej części i wykorzystywane w celach
komercyjnych, ponieważ stanowią integralną część realizowanych przez DARR S.A. Projektów
współfinansowanych przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
oraz Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Wykorzystując powyższe dokumenty prosimy o
podawanie:

ródła pochodzenia informacji - strony internetowe itp.

nazwy Projektu, w ramach którego zostały opracowane materiały

nazwy wykonawcy projektu oraz autorów opracowania

informacji o współfinansowaniu Projektu przez Unię Europejską w ramach
Europejskiego Funduszu Społecznego

daty pobrania materiałów ze stron www (stan na dzień: dd/mm/rrrr)

informacji, że aktualne informacje dostępne są pod adresem:

Dolnośląska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.
ul. Wysockiego 10
58-300 Wałbrzych
Tel. 074 8880900, Fax. 074 8880972

www.darr.pl

Cytowanie

danych,

wyników

badań,

analiz

pobranych

strony

www.walbrzych.obserwatorrynku.pl

powinno być opatrzone każdorazowo notą bibliograficzną

według następującego wzoru: Raport z badania ".........." przeprowadzonego przez ........... w
.......... roku na zlecenie Dolnośląskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. w Wałbrzychu
.........rok

. http://www.walbrzych.obserwatorrynku.pl

Prezentacje oraz konspekty pobrane z witryny

http://www.walbrzych.obserwatorrynku.pl

powinny być udostępnione w pliku typu pdf w funkcji "tylko do odczytu" z podaniem nazwiska
autora lub w przypadku braku autorów powinny być opatrzone napisem „prezentacja/konspekt
opracowana przez/na zlecenie DARR S.A. w Wałbrzychu”

Publikacje/raporty/dane w wersji elektronicznej dostępne na stornach internetowych DARR
S.A. mogą być wykorzystywane tylko do użytku indywidualnego. Utrwalenie (sporządzenie
egzemplarza, który mógłby służyć publikacji utworu), zwielokrotnienie poprzez druk, nagranie
na płycie kompaktowej, dyskietce i wprowadzenie do obrotu, wypożyczenie lub udostępnienie
zwielokrotnionych egzemplarzy w celach komercyjnych jest niedozwolone.

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Blok V – Przedsiębiorczość – jako postawa sprzyjająca realizacji celów zawodowych -
opracowanie Ewa Perlik

Scenariusz 1

1.

Temat „Być przedsiębiorczym – wrodzone predyspozycje czy nabyte umiejętności?”

Cele:

- przełamywanie stereotypów związanych z przekonaniami na temat postaw
przedsiębiorczych,
- zapoznanie uczniów z różnymi aspektami- pojęcia „przedsiębiorczość”
- rozpoznawanie zasobów człowieka przedsiębiorczego.

3. Treści:

1. Rola postaw przedsiębiorczych we współczesnym świecie
2. Zasoby osoby przedsiębiorczej.

4. Metody : dyskusja, praca w grupach, mini – wykład, kwestionariusz.

5. Materiały i pomoce: duże arkusze papieru, kolorowe mazaki, opracowanie: mini – wykład
„Moja przedsiębiorczość” (załącznik nr 1), prezentacja multimedialna, kwestionariusz „TY jako
przedsiębiorca - autoanaliza” (załącznik nr 2)

6. Przebieg zajęć:
Wprowadzenie – przedstawienie tematu zajęć.
Ćwiczenie 1 - „Mity i fakty” – czas 15 minut
Na czterech dużych arkuszach papieru zapisujemy po jednym zdaniu:

Zdanie 1 „Przedsiębiorcą nie można zostać – trzeba się nim urodzić”
Zdanie 2 „Ludzie, którzy prowadzą działalność gospodarczą są panami samych siebie”
Zdanie 3 „Jeśli nie posiadam pieniędzy, nie mam, co myśleć o otworzeniu własnej firmy”
Zdanie 4 „Bycie przedsiębiorczym to wyłącznie praca na własny rachunek”

Wieszamy plakaty w różnych miejscach na sali.
Prosimy uczniów o zastanowienie się, czy zgadzają się ze zdaniami zapisanymi na nich.
Następnie prosimy o podejście do każdego z nich i wyrażenie własnej opinii, poprzez
dokończenie zdania: „Tak, bo…”, „Nie, bo….”. W ten sposób otrzymujemy przegląd opinii
całej grupy. Odczytujemy uzasadnienia poglądów uczniów. W omówieniu odnośnie zdania
pierwszego podkreślamy, że:
Niezaprzeczalnie istnieje zestaw cech wrodzonych, sprzyjających samodzielności gospodarczej,
które posiadamy lub nie. Jednak samo posiadanie tych cech nie jest jedynym i wystarczającym
warunkiem, aby zostać przedsiębiorcą. Dla ostatecznego powodzenia musimy posiadać
umiejętności, które możemy nabyć dzięki nauce, ciężkiej pracy i cierpliwości.

Na pewno

osobom otwartym, kreatywnym i elastycznym dużo łatwiej jest zostać przedsiębiorcą, niż
ludziom wstydliwym, mającym problemy z komunikacją interpersonalną. Ale także dla tych
osób są rodzaje działalności, w których mogą się realizować.

Odnośnie zdania 2:

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Przedsiębiorcy pozornie wydają się być są niezależni, w rzeczywistości „posiadają wielu
szefów". Należy do nich zaliczyć: klientów, dostawców i kooperantów, kredytodawców,
pracowników, inwestorów i in. Z kolei wypełnienie wszystkich obowiązków oraz zobowiązań
jest bardzo czasochłonne, przedsiębiorca angażuje się w różnego rodzaju działania, co
powoduje, że czas jego pracy często przekracza wymiar 40 godzinny.

Odnośnie zdania 3:
Ważny jest wybór samej formy działalności gospodarczej, niektóre z nich wymagają dużych
nakładów kapitałowych już na wstępie (np.: działalność produkcyjna). W innych nakłady
finansowe są znacznie mniejsze (usługi, handel detaliczny). Należy zatem pamiętać o tym, aby
„mierzyć siły na zamiary", gdyż środki w dyspozycji początkującego przedsiębiorcy są
ograniczone

rodki finansowe można pozyskać, min. z dotacji Urzędów Pracy , z funduszy

Unijnych, z banków (kredyt).

Odnośnie zdania 4:
W Polsce wiele firm poszukuje kreatywnych, elastycznych, odważnych pracowników, którym
oferują pracę na etacie. Wiele zawodów (np. makler, menedżer, przewodnik wycieczek,
przedstawiciel handlowy, pracownik biura turystycznego, agent ubezpieczeniowy) wymaga
predyspozycji przedsiębiorczych. Osoby przedsiębiorcze potrzebne są w każdej pracy i we
wszystkich dziedzinach ludzkiej aktywności.

Ćwiczenie 2 - „Zasoby człowieka przedsiębiorczego” – czas 15 minut
Dzielimy uczniów na cztery kilkuosobowe zespoły. Prosimy o narysowanie na dużym arkuszu
papieru w sposób symboliczny sylwetki człowieka. Zadaniem zespołów będzie opracowanie
zasobów człowieka przedsiębiorczego według następującego schematu:

Głowa – Jaką posiada wiedzę i w jaki sposób myśli?
Serce – Jakie ma predyspozycje (cechy osobowości, emocje) ?
Ręce – Jakie posiada umiejętności?
Dłonie – Z kim nawiązuje kontakty?
Nogi - Jakie stawia cele, jakie kierunki rozwoju obiera?

Po opracowaniu grupy prezentują swoje plakaty.

Podsumowanie ćwiczenia to wygłoszenie mini wykładu w oparciu o opracowanie „Moja
przedsiębiorczość” – załącznik nr 1 i prezentację multimedialną – czas 10 minut.

Ćwiczenie 3 - „TY jako przedsiębiorca - autoanaliza” - czas 5 minut.
Prosimy uczniów o wypełnienie testu – (załącznik nr 4). Informujemy, że wyniki nie będą
omawiane na forum.

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

7. Załączniki

Załącznik nr 1 - Mini – wykład „Moja przedsiębiorczość”

Współczesny rynek pracy – dynamiczny, zmienny, różnorodny stawia ciekawe wyzwania

pracodawcom i pracownikom. Aktywność ekonomiczna to nie tylko działalność dużych
przedsiębiorstw, lecz także małych i średnich firm. To właśnie te podmioty gospodarcze mają
wpływ w wielu dziedzinach na wyniki finansowe, innowacje, tworzenie miejsc pracy, nowe
rodzaje działalności, wkład w rozwój wielkich przedsiębiorstw. Przedsiębiorczość kojarzy nam
się głównie z podejmowaniem własnej działalności gospodarczej.

W podręcznikach ekonomii przedsiębiorczość jest definiowana w różny sposób. Interesujące

jest ujęcie zaproponowane przez P.F. Druckera:

„Przedsiębiorczość jest cechą lub sposobem zachowania przedsiębiorcy, które to zachowanie
lub cecha sprowadza się do gotowości i zdolności podejmowania i rozwiązywania w sposób
twórczy i nowatorski nowych problemów, umiejętności wykorzystania pojawiających się szans
i okazji oraz elastycznego przystosowania się do zmieniających warunków funkcjonowania
gospodarki

”.

Tak więc przedsiębiorczość to nie tylko prowadzenie własnej działalności gospodarczej – to
postawa uniwersalna, przejawiająca się w pracy na cudzy rachunek oraz w życiu codziennym.

Inne definicje:

Przedsiębiorczość - to zdolność do kreowania i zaspokajania swoich i cudzych potrzeb. Jest
ona cechą ludzkiego charakteru i zachowania („Przedsiębiorczość bez tajemnic",
S .Gregorczyk, M. Romanowska, A. Sopińska, P. Wachowiak )

Przedsiębiorczość - jest cechą lub sposobem zachowania się człowieka, sprowadzającym się do
gotowości i zdolności podejmowania i rozwiązywania w sposób twórczy i nowatorski
problemów, do umiejętności wykorzystania pojawiających się szans i okazji i elastycznego
przystosowania

się

zmieniających

się

warunków

funkcjonowania

gospodarki.

(„Przedsiębiorczość", B. Stańda, B. Wierzbowska )

Przedsiębiorczość to zachowanie człowieka lub organizacji polegające na poszukiwaniu i
stosowaniu nowych rozwiązań, wymagających większej energii, inicjatywy i pomysłowości oraz
umiejętności oszacowania koniecznych nakładów (czasu, wysiłku, środków) i możliwych do
osiągnięcia korzyści. Jest to także skłonność do brania na siebie ryzyka i odpowiedzialności za
swoje decyzje i działania. („Ekonomia stosowana", Fundacja Młodzieżowej Przedsiębiorczości)

Człowiek przedsiębiorczy .... to ten, który stara się znaleźć rozwiązanie nowych sytuacji,
nie boi się ryzyka i wyciąga wnioski ze swoich sukcesów i porażek. („Ekonomika i
zarządzanie małą firmą" B. Piasecki)

Jak wynika z powyższych definicji, człowiek przedsiębiorczy wyróżnia się określonymi cechami
osobowymi, umiejętnościami, wiedzą i działaniami. Osoby przedsiębiorcze motywują same
siebie do podejmowania nowych wyzwań, przez co odnoszą sukcesy zawodowe. Reprezentują
psychologiczny typ zachowań A.

(B. Zawadzki, J. Strelau, J. Szczepanik: Diagnoza

psychometryczna pięciu wielkich czynników osobowości – adaptacja kwestionariusza NEO -
FFI Costy i Mccrae do warunków polskich).
Wyróżnia ich:

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

wysoki poziom zaangażowania. Mają tendencję do silnego zaangażowania się w to,
co robią i czego się podejmują. Lubią pozostawać w środku działań i wydarzeń,

skłonność do interpretowania zmian jako wyzwania. Wierzą, że normalnym stanem
ż

ycia są zmiany, a nie stabilność. Uważają pojawiające się zmiany nie za zagrożenie,

lecz za interesujące wyzwanie dla swego rozwoju,

silne przekonanie o sprawowaniu kontroli nad swoim życiem. Wierzą, że panują nad
tym, co im się w życiu wydarza i działają stosownie do tego przekonania. Posiadają
wewnętrzne umiejscowienie źródła kontroli (Julian B. Rotter, 1990),

silna potrzeba osiągnięć osobistych, która jest motorem do działania,

odporność na stres zawodowy.

Posiadają również rozwinięte na wysokim poziomie umiejętności, takie jak:

umiejętność opanowania i rozumienia swoich emocji,

umiejętność pracy zespołowej i zarządzania kadrami,

umiejętność podejmowania decyzji,

umiejętność do podejmowania kalkulowanego ryzyka opartego na analitycznej ocenie
istniejącej sytuacji w krótkim przedziale czasowym,

umiejętność negocjowania, przekonywania

umiejętność planowania,

umiejętność zarządzania czasem.

Cechy przedsiębiorcze człowieka stanowią kapitał warunkujący odniesienie sukcesu

biznesowego i zawodowego. Człowiek przedsiębiorczy musi się ciągle uczyć, w literaturze
określa się to mianem uczenia ustawicznego. Ma to związek z coraz większą złożonością
procesów technicznych, ekonomicznych i społecznych. Przedsiębiorczość człowieka wynika
także z praktycznego wykorzystywania wiedzy, którą zdobędziemy. Wiąże się to z kolei z
umiejętnością posługiwania się współczesną techniką oraz umiejętnościami umysłowymi, takimi
jak: efektywne słuchanie, logiczne rozumowanie i mówienie, twórcze myślenie, analizowanie,
dociekanie itp. Osoba przedsiębiorcza działa sprawnie i racjonalnie, dokonuje zmian
usprawniających i doskonalących własne działania.

Załącznik nr 2: kwestionariusz

„TY JAKO PRZEDSIĘBIORCA – AUTOANALIZA” (Ty jako przedsiębiorca, Fundacja
Inicjatyw Społeczno – Ekonomicznych, s. 4-5),

Odpowiedz szczerze na poniższe pytania. Zaznacz krzyżykiem wybraną odpowiedź A, B, C lub
D
Pytania:
1. Czy możesz długo pracować?
A) zawsze
B) czasem
C) wyjątkowo
D) rzadko
2. Czy jesteś uparty i wytrwały?
A) ciągle
B) na ogół
C) wyjątkowo
D) rzadko
3. Jak bardzo biznes jest dla Ciebie ważny?(np. ważniejszy od przyjemności i rodziny)
A) zdecydowanie najważniejszy
B) ważniejszy
C) tak samo ważny

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

D) mniej ważny
4. Jeśli przez 5 lat biznes będzie wymagać ogromnych wysiłków, czy wytrzymasz to?
A) tak, z łatwością
B) tak, dość łatwo
C) tak, z trudem
D) nie
5. Czy sukces finansowy będzie głównym celem i miarą twoich dokonań?
A) całkowicie
B) głównie
C) częściowo
D) wcale
6. Czy uważany jesteś za osobę, która zawsze przetrwa?
A) zawsze
B) na ogół
C) wyjątkowo
D) nigdy
7. Jeżeli byłbyś w kłopotach, czy znalazłbyś oryginalny sposób wyjścia?
A) często
B) czasami
C) rzadko
D) nigdy
8. Czy działasz dopóki nie dopniesz swego?
A) zawsze
B) na ogół
C) czasami
D) nigdy
9. Czy problemy są wyzwaniem dla ciebie?
A) zawsze
B) na ogół
C) czasami
D) nigdy
10. Czy umiałbyś żyć w warunkach niepewności co do pracy i dochodu?
A) tak,
B) z łatwością tak,
C) dość łatwo tak
D) z trudem nie
11. Czy jesteś pewny siebie?
A) tak,
B) zawsze tak
C) na ogół
D) czasami brak mi pewności nie
12. Jaki masz stosunek do porażki?
A) okazja do nauki
B) rozczarowanie
C) przeciwieństwo
D) klęska
13. Jak traktujesz krytykę
A) słucham, zawsze mogę odrzucić
B) akceptuje
C) nie lubię
D) zawsze odrzucam

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

14. Czy prosisz o uwagi dotyczące twojej działalności, aby w przyszłości móc działać lepiej?
A) zawsze
B) na ogół
C) czasami
D) rzadko
15. Czy sądzisz, że twój sukces zależeć będzie od czynników zewnętrznych?
A) absolutnie nie
B) nie
C) czasami
D) zawsze
16. Czy lubisz być liderem w sytuacjach, kiedy możesz być oceniany?
A) bardzo
B) dosyć
C) niezbyt
D) wcale
17. Czy masz umiejętność wynajdywania właściwych osób lub źródeł pomocy dla osiągnięcia
twoich celów?
A) bardzo duże
B) całkiem duże
C) niezbyt duże
D) małe
18. Czy wiesz, kiedy potrzebna ci pomoc?
A) zawsze
B) na ogół
C) czasami
D) rzadko
19. Czy stawiasz sam sobie wysokie wymagania?
A) zawsze
B) na ogół
C) czasami
D) nie
20. Jaki rodzaj ryzyka wolałeś w przeszłości?
A) rozsądne (skalkulowane)
B) wysokie
C) niskie
D) rzadko podejmuję ryzyko
21. Czy jesteś w stanie określić, jakie decyzje są ważne, a jakie nie?
A) tak,
B) zawsze tak,
C) na ogół tak,
D) czasem nie
22. Czy umiesz powierzać zadania innym?(czy jesteś w stanie)
A) tak,
B) gdy są na to warunki tak,
C) czasami z trudnością
D) nie
23. Jaki jest stan twojego zdrowia?
A) bardzo dobry
B) dobry
C)całkiem dobry
D) słaby

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Po wypełnieniu sprawdź, ile zakreśliłeś odpowiedzi A lub B. Im więcej, tym większe masz
szansę na sukces jako przedsiębiorca.

A B C D
........... ........... ........... ...........

8. Źródła i literatura:

1. P.F. Drucker, Innowacje i przedsiębiorczość. Praktyka i zasady, Warszawa 1992.

2. M. Belka, Ekonomia stosowana, Fundacja Młodzieżowej Przedsiębiorczości, Warszawa 2006

3. S .Gregorczyk, M. Romanowska, A. Sopińska, P. Wachowiak Przedsiębiorczość bez
tajemnic", WSiP, 2004

3. Moja przedsiębiorczość. Materiały dla nauczyciela, Fundacja Młodzieżowej
Przedsiębiorczości, Warszawa 2006

4. Praca zbiorowa, Ty jako przedsiębiorca, Fundacja Inicjatyw Społeczno – Ekonomicznych,
Warszawa 1993

5. B. Piasecki, Ekonomika i zarządzanie małą firmą , PWN, Warszawa, 1999

6. B. Zawadzki, J. Strelau, J. Szczepanik: Diagnoza psychometryczna pięciu wielkich
czynników osobowości – adaptacja kwestionariusza NEO - FFI Costy i Mccrae do warunków
polskich, Studia Psychologiczne 1995, nr 33, s.189 – 220.

7. B. Stańda, B. Wierzbowska „Przedsiębiorczość", PWN, 2002

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Blok V – Przedsiębiorczość – jako postawa sprzyjająca realizacji celów zawodowych

Scenariusz 2

1.

Temat „Moja firma – krok po kroku” – część I

Cele:

- przygotowanie ucznia do wyboru rodzaju działalności gospodarczej,
- rozwijanie umiejętności twórczego myślenia,
- rozwój samopoznania.

3. Treści:
1. Planowanie działalności gospodarczej.
2. Rola motywacji w osiąganiu sukcesów.

4. Metody : burza mózgów, praca w grupach, mini – wykład, kwestionariusz, dyskusja

5. Materiały i pomoce: duże arkusze papieru, pisaki, opracowanie: sektory działalności firm
(załącznik nr 1), karta do weryfikacji pomysłów (załącznik nr 2), kwestionariusz do mierzenia
motywacji osiągnięć (załącznik nr 3), opracowanie: mini – wykład „Moja siła
motywacji”(załącznik nr 4), tabelka: Cechy osób o motywacji skierowanej na osiągnięcia i
unikanie niepowodzeń” (załącznik nr 5)

6. Przebieg zajęć:
Wprowadzenie, przedstawienie tematu zajęć – czas 5 minut.

Pojęcie działalności gospodarczej wskazuje nam, iż jest to zarobkowa działalność

wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja
zasobów naturalnych, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Prowadzenie działalności gospodarczej to forma aktywności zawodowej dostępna dla

każdego. Daje możliwości realizowania różnorodnych celów zawodowych, zaspakajania
osobistych dążeń i ambicji. Aby otworzyć własną firmę, należy dopełnić formalności zgodnie z
obowiązującymi przepisami. Trzeba pamiętać, że istnieją pewne rodzaje działalności
gospodarczej, które wymagają specjalnych pozwoleń, koncesji, licencji. Na przykład o
odpowiednią koncesję muszą starać się firmy budujące autostrady lub handlujące bronią. Nie
można otworzyć gabinetu lekarskiego bez odpowiednich uprawnień, podobnie praktyki
adwokackiej, praktyki radcy prawnego czy notariusza. Dzieje się tak ze względów
bezpieczeństwa, ochrony interesów konsumentów i państwa. Poza pewnymi ograniczeniami
istnieje ogromna różnorodność obszarów działalności własnej firmy. Przykłady karier osób,
które odniosły sukces, potwierdzają, że ważny jest przede wszystkim dobry pomysł na biznes
oraz właściwe rozpoznanie rynku. Zasadnicze pytania, jakie należy sobie postawić, przed
podjęciem decyzji o pracy na własny rachunek dotyczą dwóch spraw: w jakim sektorze
gospodarki startować i czy ja się do tego nadaję?

Ćwiczenie 1 - „Pomysł na medal” - czas 25 minut

Omawiamy sektory działalności firm (załącznik nr 1). Następnie dzielimy uczniów na

zespoły kilkuosobowe. Zadaniem zespołów będzie opracowanie listy pomysłów na działalność
gospodarczą. Uczniowie zgłaszają własne propozycje, które są zapisywane. Na tym etapie nikt
nie powinien ich krytykować ani komentować. Pomysły mogą być niezwykłe, śmieszne,
niedorzeczne.

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Inspirację może stanowić:

Posiadane hobby, zainteresowania, uzdolnienia, marzenia,

Stosowanie strategii: „Dwa w jednym”, czyli łączenie dwóch lub więcej pomysłów w
nowy sposób (np. agroturystyka, telefony z minikomputerami, itp.)

Sposoby ulepszenia produktów już oferowanych na rynku, cieszących się dużym
zainteresowaniem konsumentów,

Rozwój nowych technologii,

Zagospodarowanie branż słabiej rozwiniętych, na przykład gospodarka odpadami,

Naśladowanie produktów obecnych na rynku (np. nowe rozwiązania przy produkcji
kartek świątecznych, produkty do oprawy imprez okolicznościowych),

Przeniesienie produktu cieszącego się popularnością do innego segmentu rynku, np. z
segmentu dorosłych do segmentu młodzieży (o ile oczywiście jest to możliwe),

Wykorzystanie mody,

Znalezienie ludzi o niewykorzystanych umiejętnościach,

10)

Wynajdowanie słabych stron konkurencji,

11)

Rozwiązywanie problemów innych ludzi (np. zdrowotnych, organizacja czasu wolnego,
opieka)

12)

Rozwiązywanie problemów szkolnych (np. sposoby na poprawę wyników nauczenia i
uczenia się, na nudę,).

Uczniowie pracują do momentu wyczerpania się propozycji. Zapraszamy do prezentacji
opracowanych plakatów.
Następnie zespoły wymieniają się plakatami – swój przekazują grupie sąsiedniej zgodnie z
ruchem wskazówek zegara. Uczniowie porządkują pomysły, wyodrębniając te propozycje, które
mają wspólne cechy (np. ten sam sektor, podobny produkt, wielkość firmy). Następnie dokonują
oceny i selekcji każdego pomysłów, wybierając trzy ich zdaniem najlepsze. Wyodrębnione
propozycje wraz z uzasadnieniem zapisują na odrębnej kartce.
Kartka wędruje dalej zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Kolejnym zadaniem uczniów będzie
dokonanie weryfikacji wyselekcjonowanych pomysłów zgodnie z załącznikiem nr 2. Prezentacja
wyników - który pomysł wygrał i dlaczego?

Wstęp do ćwiczenia 2: Mini – wykład – „Moja siła motywacji” (załącznik nr 3) - czas 5 minut

Ćwiczenie 2 – „Moja siła motywacji” - czas 10 minut – praca indywidualna

Wśród wielu czynników warunkujących sukces firmy ogromną rolę odgrywa nasze

nastawienie, chęć i siła do działania i oraz wiara w osiągnięcia. Jak wskazują badania,
przedsiębiorcy to na ogół ludzie posiadający wysoką motywację osiągnięć. Ćwiczenie
poświęcone jest określeniu typu motywacji uczniów (skierowanej na osiągnięcia lub na unikanie
niepowodzeń). Rozdajemy uczniom kwestionariusz do mierzenia motywacji osiągnięć.
Informujemy, że wyniki są sprawą indywidualną, nie będą omawiane na forum grupy.
Podsumowanie – analizę wyników testu wzmacniamy dyskusją na temat reakcji osób na
wybrane zdarzenia i zachowania się w różnych sytuacjach. W ukierunkowaniu takiej dyskusji i
analizowaniu odpowiedzi uczniów można skorzystać z załącznika nr 5 - tabelka:
Cechy osób o motywacji skierowanej na osiągnięcia i unikanie niepowodzeń.

7. Załączniki

Załącznik nr 1: Cztery główne sektory działalności firm:

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

SEKTOR DETALICZNY: Bardzo powszechny obszar działalności firm, jako konsumenci
spotykamy się z nim najczęściej. Działalność w tym sektorze polega na zakupie określonych
towarów i sprzedaży ich konsumentom. Każdy z nas prawie codziennie, przynajmniej raz, styka
się ze sprzedażą detaliczną. Zapoznanie się z mechanizmami tej sprzedaży jest stosunkowo
proste. Większość transakcji detalicznych zawieranych jest z użyciem gotówki lub karty
kredytowej. Wymagania związane z zabezpieczeniem niespłaconych należności nie są wielkie,
co oznacza, że również kapitał potrzebny do założenia takiej firmy jest niewielki. Nowoczesny
handel wiąże się coraz częściej z usługami transportowymi, bowiem klienci oczekują na
dostarczenie zakupionego towaru do domu.
SEKTOR USŁUGOWY: Usługi to pozaprzemysłowa działalność gospodarcza, mająca na celu
bezpośrednie zaspokajanie potrzeb klientów. Należą do dynamicznie rozwijającej się dziedziny
naszej gospodarki. Jedną z podstawowych przyczyn takiego stanu rzeczy jest niski koszt
rozpoczęcia działalności (nie są potrzebne nakłady na magazynowanie, a koszt wyposażenia
zakładu stosunkowo niewielki). Firma usługowa może być firmą jednoosobową. Ponadto ze
względu na charakter oferowanych usług , część firm świadczy je w domu klienta. W takim
przypadku odpadają wysokie koszty lokalowe.
Usługi można podzielić na:
- materialne (produkcyjne), do których zalicza się, np.: naprawy, remonty, konserwacje,
prowadzenie małej gastronomii, prowadzenie firm oferujących usługi telekomunikacyjne lub
dostęp do Internetu, działalność spedycyjną, transportową,
- niematerialne (nieprodukcyjne), do nich zalicza się.: działalność naukowa (np. firmy
farmaceutyczne opracowujące receptury nowych leków); działalność oświatowa (np. udzielanie
korepetycji, prowadzenie szkół językowych, firm szkoleniowych); obszar kultury i sztukę (np.
prowadzenie galerii, malowanie portretów, plakatów); administrację państwową, ochronę
porządku publicznego, finanse, ubezpieczenia (np. własne biura rachunkowe, towarzystwa
ubezpieczeniowe); ochronę zdrowia, opiekę społeczną, kulturę fizyczną (np. prywatne kliniki,
kluby, siłownie,).

W sektorze usług duże znaczenie ma udzielanie klientowi gwarancji na wykonaną usługę, gdyż
zapewnia ona klienta, że usługa jest dobrze wykonana, ma charakter trwały, a w razie
wystąpienia usterki lub ujawnienia wady usuwa się ją bezpłatnie. Pracownicy firm usługowych
powinni także służyć fachowym doradztwem, a często (krawiectwo, fryzjerstwo) pomagać
klientom w podjęciu decyzji.

SEKTOR PRODUKCYJNY: Założenie przedsiębiorstwa produkcyjnego wymaga większego
kapitału. Gospodarka magazynowa, efektywne zarządzanie należnościami, kosztowne
wyposażenie, ilość hal i innych pomieszczeń, pracownicy – to tylko część z elementów, z
którymi musi się liczyć przyszły przedsiębiorca sektora produkcyjnego. Mimo bardzo dużych
kosztów, to właśnie produkcja ma największy potencjał rozwoju. Jeśli wszystko zostało dobrze
przemyślane, zrealizowane dość szybko i udało się nie popaść w kontakty z nieuczciwymi
kontrahentami, to wzrost obrotów finansowych i zysków właściela jest widoczny.

SEKTOR HURTOWY: Hurtownie pełnią rolę pośrednika między producentami a detalistami
lub bezpośrednio klientami. Działalność hurtownika polega na kupowaniu dużych ilości
produktów od producentów po niższych cenach, rozdzielaniu ich na mniejsze partie, a następnie
odsprzedawanie po cenach powiększonych o marżę detalistom lub klientom. Podobnie jak w
przypadku firm produkcyjnych, założenie hurtowni wymaga znacznych nakładów finansowych
na magazyn, zabezpieczenie niespłaconych należności, zatrudnienie pracowników.
Coraz częściej na rynku obserwuje się działalność firm, które łączą cechy różnych sektorów. I
tak na przykład w gabinetach kosmetycznych czy fryzjerskich można zakupić profesjonalne

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

kosmetyki do pielęgnacji włosów i ciała. Zegarmistrz, który naprawia zegarki, z powodzeniem
prowadzi ich sprzedaż. Takie połączenie zwiększa szanse utrzymania się na rynku.

Załącznik nr 2 – Karta weryfikacji pomysłu (Moja przedsiębiorczość, Fundacja Młodzieżowej
Przedsiębiorczości)

Proszę odpowiedzieć na poniższe pytania:

Czy mamy rynek zbytu dla wybranego produktu (usługi)?

Czy ktoś inny oferuje podobny produkt?

Czy produkt jest konkurencyjny w stosunku do podobnych wyrobów obecnych na
rynku? Jeżeli tak – na czym polega jego konkurencyjność?

Czy nasze umiejętności są wystarczające do wykonania produktu – usługi?

Czy mamy dostęp do odpowiednich narzędzi?

Czy dysponujemy miejscem spełniającym warunki do takiej produkcji?

Czy mamy wystarczający kapitał na rozpoczęcie produkcji? Jeżeli nie – skąd
zdobędziemy środki finansowe?

Czy materiały (surowce) do produkcji są dostępne i tanie?

Czy produkcja i wyrób są bezpieczne?

Czy działalność będzie opłacalna?

Im więcej odpowiedzi twierdzących, tym większe szanse na powodzenie przedsięwzięcia.

Załącznik nr 3 - Kwestionariusz do mierzenia motywacji osiągnięć (M. Widerszal – Bazyl,
Wskaźnik motywacji osiągnięć)

Poniżej znajdują się pytania lub stwierdzenia dotyczące badań opinii, przekonań i

zachowania się człowieka wobec różnych spraw. Do każdego pytania lub stwierdzenia są do
wyboru co najmniej dwie odpowiedzi. Charakter pytań lub stwierdzeń jest taki, że nie ma tu
odpowiedzi dobrych i złych, są tylko odpowiedzi trafnie lub nietrafnie opisujące Twoje
przekonania, preferencje i zachowania wobec poruszanych tu spraw.

Po przeczytaniu każdego zdania wybierz jego dokończenie tak, aby najbardziej trafnie

odpowiadało Twoim cechom, upodobaniom, przekonaniom, zainteresowaniom. Każdej
wypowiedzi może towarzyszyć tylko jedna odpowiedź. Podkreśl ją lub zaznacz, np. kółkiem.

Najbardziej interesują mnie problemy, co do których istnieje opinia, że

prawdopodobieństwo znalezienia optymalnego rozwiązania jest:

duże,

dość duże,

minimalne.

Wolę brać udział w konkursie, w którym przewidziane są:

niewielkie nagrody, ale perspektywa otrzymania ewentualnej nagrody jest bliska
w czasie,

wysokie nagrody, ale perspektywa otrzymania ewentualnej nagrody jest odległa
w czasie.

3. Gdy chcę osiągnąć jakiś cel, który uważam za łatwy do osiągnięcia, ale w trakcie dążenia

do niego odnoszę niepowodzenia, wówczas moje zaangażowanie w osiągnięciu tego
celu:

wzrasta,

maleje,

utrzymuje się na stałym poziomie.

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Gdy realizowanie moich osobistych celów staje się sprzeczne z interesami bliskich mi
ludzi, wówczas:

zawsze rezygnuję z realizacji moich własnych celów,

przeważnie rezygnuję,

w połowie wypadków rezygnuję,

dość rzadko rezygnuję,

nigdy nie rezygnuję.

Gdy z różnych względów muszę zrezygnować ze swoich planów, wówczas pamiętam o

nich:

bardzo długo,

długo,

przez pewien czas,

krótko,

bardzo krótko.

Uważam się za osobę:

bardzo ambitną,

ambitną,

przeciętnie ambitną,

mało ambitną

raczej nieambitną.

Czas dłuży mi się:

bardzo rzadko,

rzadko,

czasami,

często,

bardzo często.

Gdy stoi przede mną jakieś nowe zadanie, to niepokój (często nieuzasadniony), że nie
wykonam go tak, jakby należało, towarzyszy mi:

bardzo często,

często,

czasami,

rzadko,

nigdy.

Każde przedsięwzięcie, do którego przywiązuję większą wagę:

planuję na długo przed jego realizacją,

zwykle planuje na pewien czas naprzód,

w ogóle nie planuję, a od razu przystępuję do „rzeczy”.

10.

Wolałbym pracować dla zleceniodawcy, który:

zawsze daję przeciętnie ciekawe zadania,

czasem daje zlecenia wyjątkowo ciekawe, ale czasem wyraźnie nudne,

wszystko mi jedno.

11.

Lubię pracować z ludźmi, którzy:

w taki sam sposób podchodzą do zagadnień zawodowych jak ja,

różnią się w pewnym stopniu w podejściu do zagadnień zawodowych,

mają zupełnie inne podejście.

12.

O niepowodzeniach:

zapominam łatwo,

zapominam dość łatwo,

pamiętam pewien czas,

dość długo pamiętam,

bardzo długo pamiętam.

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

13.

Gdy mi się coś nie wiedzie, wówczas:

bardzo łatwo rezygnuję,

łatwo rezygnuję,

czasem rezygnuję,

trudno rezygnuję

nigdy nie rezygnuję.

14.Lubię realizować cele:

długodystansowe,

redniodystansowe,

krótkodystansowe.

15.

Wymagania, jakie sobie stawiam, są:

bardzo wysokie,

wysokie,

przeciętne,

raczej niskie,

niskie.

16.

Sprawy, do których przywiązuję wagę, ale w danym momencie uważam za żmudne,
odkładam na później i biorę się do przyjemniejszych zajęć:

bardzo często,

często,

od czasu do czasu,

rzadko,

bardzo rzadko.

17.

To, do czego dążę:

zawsze mi się udaje prędzej czy później osiągnąć,

przeważnie udaje mi się osiągnąć,

od czasu do czasu udaje mi się osiągnąć,

często nie udaje mi się osiągnąć (czasem z przyczyn zewnętrznych),

mam wyraźnego pecha w realizowaniu własnych dążeń.

18.

O swojej przyszłości myślę:

bardzo często,

często,

od czasu do czasu,

rzadko,

bardzo rzadko.

19.

Powracam do realizacji planów, których dawniej nie mogłem zrealizować:

bardzo rzadko,

rzadko,

czasami,

często,

bardzo często.

20.

Na „ekstra” przyjemności:

zwykle nie mam czasu,

często nie mam czasu,

czasami mam zbyt mało czasu,

zazwyczaj mam dostatecznie dużo czasu,

zawsze mam dość czasu.

Klucz do obliczania wyników:
1. a – 1 pkt 8. a – 1 d – 4 15. a – 5 d – 2

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

b – 5

b – 2 e – 5 b – 4 e - 1

c – 1 c – 3 c – 3
2. a – 1 9. a – 5 16. a – 1 d – 4
b – 5 b – 3 b – 5 e – 1
3. a – 5 c – 1 c – 3
b – 1 10. a – 1 17. a – 1 d – 4
c – 3 b – 5 b – 2 e – 5
4. a – 1 d – 4 c – 3 c – 3
b – 2 e – 5 11. a – 1 18. a – 5 d – 2
c – 3 b – 3 b – 4 e – 1
5. a – 5 d – 2 c – 5 c – 3
b – 4 e – 1 12. a – 1 d – 4 19. a – 5 d – 2
c – 3 b – 2 e – 5 b – 4 e – 1
6. a – 5 d – 2 c – 3 c – 3
b – 4 e – 1 13. a – 1 d – 4 20. a – 1 d - 4
c – 3 b – 2 e – 5 b – 2 e – 5
7. a – 5 d – 2 c – 3 c – 3
b – 4 e – 1 14. a – 5
c – 3 b – 3
c - 1
Wyniki:
Maksymalna liczba punktów: 100

Suma uzyskanych punktów ………..

suma uzyskanych punktów

Współczynnik motywacji = ————————————— x 100
100

Twój współczynnik motywacji = ……………..

Analiza wyników

Jeżeli współczynnik motywacji oscyluje wokół 50% oznacza to, że sam nie wiesz, czego

chcesz. Z jednej strony – drzemie w Tobie żądza sukcesu, z drugiej boisz się podjąć ryzyka jego
osiągnięcia. Tyle w Tobie motywacji do osiągnięć, ile motywacji unikania niepowodzeń.

Im bliższy 100% współczynnik motywacji, tym silniejsza jest w Tobie motywacja do

osiągnięć. Im mniejszy od 50%, tym bardziej przeważa motywacja do unikania niepowodzeń.
Załącznik nr 4 „Moja siła motywacji”

Człowiek rodzi się z określonymi zadatkami. Jednak na dalszy przebieg jego rozwoju,
wpływa szereg oddziaływań środowiska zewnętrznego (głównie środowiska rodzinnego,
społecznego, kulturowego). Duże znaczenie ma jego własna aktywność i zaangażowanie w
proces uczenia się, rozwój zainteresowań, uzdolnień oraz ciekawość poznawcza. Poziom
zaangażowania w realizację zadań to motywacja, czyli chęć do działania. To ona decyduje o
ilości i jakości rezultatów podejmowanych czynności, jest motorem napędowym w rozwoju
jednostki. Motywacja stanowi przedmiot licznych ludzkich spraw. Politycy debatujący
zawzięcie nad problemami społecznymi, czy przedsiębiorcy zainteresowani wydajnością pracy
pracowników, nauczyciele narzekający na słabe oceny uczniów, rodzice rozprawiający o
wysiłkach ich dzieci, trenerzy narzekający na brak zaangażowania ze strony zawodników –
wszyscy oni poruszają sprawy poziomu motywacji. Jakie są zatem mechanizmy motywacyjne,
co sprawia, że chcemy działać, chcemy być aktywni? Źródła motywacji ludzi, mogą być bardzo

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

różne, najczęściej są to zespoły motywów. Jak podaje Z. Czajkowski „Motyw jest świadomym
przeżyciem lub podświadomym stanem, który w danej sytuacji wywiera wpływ na zachowanie
człowieka, jego działania i sposoby postępowania” („Motywacja osiągnięć – nastawienie na „ja”
oraz nastawienie na zadania” ,

WWW.cos.pl

)

Wyróżnić można motywację wewnętrzną bądź zewnętrzną. W przypadku motywacji
wewnętrznej motywy działania tkwią w nas samych, odczuwamy radość, satysfakcję, jesteśmy
zainteresowani przebiegiem działania. W przypadku motywacji zewnętrznej działamy dla
uzyskania nagrody w szerokim znaczeniu tego słowa znaczeniu lub z nakazu zewnętrznego. W
aktywności zawodowej często występują obie odmiany motywacji: pracujemy, bo sprawia nam
to przyjemność (motyw wewnętrzny) a zarazem zyskujemy uznanie, awans społeczny, nagrody,
poczucie wartości i kompetencji, pieniądze (motyw zewnętrzny).
W przebiegu kariery zawodowej szczególnego znaczenia odgrywają specyficzne mechanizmy
motywacyjne, a mianowicie wysoka motywacja osiągnięć, w znaczeniu rozumianym jako
„tendencja do osiągania i przekraczania standardów doskonałości, związana z odczuwaniem
pozytywnych emocji w sytuacjach zadaniowych, spostrzeganych jako wyzwanie” (J. Strelau
Psychologia, t.2, Gdańsk, 2001). Motywacja osiągnięć związana jest pośrednio lub bezpośrednio
z sytuacjami współzawodnictwa. Motywacja osiągnięć to gotowość do uczestnictwa we
współzawodnictwie, w walce, do porównywania umiejętności i wyników, do oceny siebie i
innych, chęć dojścia do mistrzostwa. Badaniami zjawisk współzawodniczości zajmowali się w
latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych David McLelland i John Atkinson. Stwierdzili oni,
ż

e w przebiegu współzawodnictwa występują dwa najważniejsze motywy:

a) powodzenia – jest to silnie zaznaczona chęć współzawodnictwa, potrzeba mierzenia się z
innymi i osiągania sukcesów,
b) unikania niepowodzenia – jest to silnie zaznaczona obawa przez porażką, wyrażająca się
skłonnością do unikania sytuacji rywalizacyjnych i pewnym brakiem wiary w możliwość
powodzenia, (J. Strelau ,Psychologia, t.2).
Oba te motywy kształtują się we wczesnym dzieciństwie jako wynik przeżyć dzieci i
wpływających na nie oddziaływań środowiska. Ponieważ związane są z osobowością człowieka,
kiedy się rozwiną, pozostaną raczej stałe, nie ulegają łatwym przemianom. Są od siebie
niezależne. Osoby z silnie zaznaczonym motywem powodzenia, a słabym motywem obawy
przed porażką, na ogół wykazują wielką chęć rywalizacji, chętnie uczestniczą w różnorodnych
zadaniach, czynią to z przyjemnością i wiarą w swoje umiejętności i osiągnięcie sukcesu.
Natomiast ludzie z silnie zaznaczonym motywem obawy przed porażką wykazują w takich
sytuacjach wysoki poziom lęku, starając się uniknąć porażki czy ujemnej oceny, boją się
niepowodzenia, brak im wiary we własne możliwości. Najczęściej przewaga jednego z tych
przeciwstawnych motywów oraz poziom wykształcenia powoduje, że osiągamy sukces lub
przegrywamy. Na motywację osiągnięć wielki wpływ mają sytuacje, w których przebiega
działanie oraz nasze doświadczenia. I tak osiągnięcie sukcesu w środowisku silnej konkurencji
dodaje wiary we własne możliwości, podwyższa samoocenę, dodaje prestiżu. Natomiast porażka
w środowisku mało wymagającym może być zbagatelizowana, chwilowo obniży samopoczucie i
pewność siebie. Nie będzie wyzwalać kreatywności i chęci podnoszenia własnych kompetencji.

Załącznik nr 5 - Tabelka:
Cechy osób o motywacji skierowanej na osiągnięcia i unikanie niepowodzeń
Zaczerpnięto z: M. Widerszal – Bazyl ,Wskaźnik motywacji osiągnięć, Prakseologia nr ¾, 1974,
s.363 – 366

Cechy osób o motywacji skierowanej na osiągnięcia i unikanie niepowodzeń

REAKCJA OSÓB O PRZEWADZE MOTYWACJI

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Lp. BADANA CECHA

OSIĄGNIĘĆ

UNIKANIA NIEPOWODZEŃ

Stosunek do ryzyka

• preferują zadania o średnim
stopniu ryzyka

• wybierają zadania albo łatwe,
albo zbyt trudne

Reakcja na sukces
lub niepowodzenie

• po sukcesie podnoszą
poziom swoich aspiracji, a
po niepowodzeniu obniżają

• często postępują nielogicznie,
po

sukcesie

obniżają

swoje

aspiracje, a po niepowodzeniu
podwyższają

Postrzeganie swojej
aktywności w czasie

• zadania przyszłe traktują
jako teraźniejsze
• angażują się w działanie

• mają tendencję do odkładania
spraw na później

Stosunek

wykonywanych
zadań

• dłużej pamiętają i analizują
zadania nie dokończone lub
nie zakończone sukcesem

• chętniej rozpamiętują swoje
sukcesy niż porażki

Wiara w sukces

•

mają

tendencję

zawyżania

swojego

wyobrażenia o sukcesie

• zaniżają ocenę prawdopodo-
bieństwa sukcesu

Stosunek do zadań i
ludzi

• bardziej koncentrują się na
zadaniach niż na ludziach
•

wykazują

większą

niezależność

• ważniejsze dla nich są relacje
międzyludzkie niż zadania
• są skłonni do uległości

Awans zawodowy i
społeczny

• są aktywni zawodowo
• często wykonują prace o
wyższym prestiżu, niż ich
rodzice
• szybciej pną się w górę

•

reprezentują

postawy

zachowawcze
•nie mają wygórowanych ambicji
•są zadowolone z istniejącego
stanu rzeczy

8.Źródła i literatura

1. N. Chmiel, Psychologia pracy i organizacji, GWP,2007

2. Z. Czajkowski, „Motywacja osiągnięć – nastawienie na „ja” oraz nastawienie na zadania” ,

WWW.cos.pl

Fundacja Edukacji Europejskiej,

Petra Consulting

, Młody przedsiębiorca, Zbiór materiałów

dla uczniów, Wałbrzych 2007

4. Fundacja Młodzieżowej Przedsiębiorczości, Moja przedsiębiorczość, Materiały dla
nauczyciela, Warszawa 2006

5. J. Strelau, Psychologia t.2, Gdańsk, 2001

6. M. Widerszal – Bazyl, Wskaźnik motywacji osiągnięć, Prakseologia nr ¾, 1974

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Blok V – Przedsiębiorczość – jako postawa sprzyjająca realizacji celów zawodowych

Scenariusz 3

Temat „Moja firma – krok po kroku” – część II

Cele:
- przygotowanie ucznia do prowadzenia działalności gospodarczej,
- rozwijanie umiejętności twórczego myślenia i współdziałania w zespole,
- zapoznanie uczniów z formalnymi aspektami zakładania własnej firmy.

Treści:

Działalność gospodarcza jako jedna z form aktywności zawodowej.

Procedury uruchomiania działalności gospodarczej.

Pozyskiwanie kapitału na uruchomienie własnej firmy.

4. Metody: gra, dyskusja, mini – wykład z elementami konwersacji.

5. Pomoce i materiały: karteczki z nazwami linii lotniczych, kartki papieru A4, linijki,
nożyczki, arkusze dużego papieru, opracowanie: mini- wykład „Moja działalność gospodarcza”
(załącznik nr 1), opracowanie „Krok po kroku – formalności przy rejestracji firmy” – (załącznik
nr 2), tabela – Formy organizacyjno – prawne działalności gospodarczej – (załącznik nr 3),
opracowanie „ Skąd pozyskać kapitał” (załącznik nr 4).

6. Przebieg zajęć:

Ćwiczenie 1 – „Fabryka samolotów” (opracowano na podstawie A. Paszkowska – Rogacz,
Metody pracy z grupą w poradnictwie zawodowym) – czas 30 minut
Dzielimy uczniów na zespoły kilkuosobowe (miniprzedsiębiorstwa) przez losowanie karteczek z
nazwami linii lotniczych (np. Polskie Linie Lotnicze LOT, American Airlines, Lufthansa, Air
France). Zadaniem grup będzie produkcja samolotów na potrzeby koncernów lotniczych. Każdy
zespół otrzymuje: 5 kartek A4, duży arkusz papieru, nożyczki, linijkę. Wygrywa zespół, który
osiągnie najlepszy wynik finansowy. Warunki realizacji zadania są następujące:

W pierwszej fazie zespoły z otrzymanych materiałów budują prototyp oraz opracowują
krótką reklamę swojego produktu (hasło reklamowe, które prezentują przed fazą
produkcji i sprzedaży) – czas 10 minut.

W drugiej fazie odbywa się produkcja, loty próbne, sprzedaż. Samoloty skupować będzie
prowadzący na następujących warunkach: samoloty do 10 cm długości (małe) są warte
20 tys. dolarów, średnie od 10 do 15 cm są warte 25 tys. dolarów a duże, powyżej 15 cm,
są warte 15 tys. dolarów. Aby samoloty zostały sprzedane muszą pomyślnie przejść
próbę lotu – przelecieć od jednego wyznaczonego miejsca do innego – czas 20 minut.

Realizacja gry – przyglądamy się pracy grup, przypominamy o warunkach gry. Po akcji
„skupowania” ustalamy, kto wygrał. Uzyskiwane wyniki są zapisywane na widocznej
planszy. Oklaski dla zwycięzców.

Omówienie gry. Pytamy się uczniów:

Które hasło reklamowe podobało się najbardziej i dlaczego?

Czy na co dzień przy wyborze produktu kierują się reklamą?

Jaką reklamę znaną z mediów lubią najbardziej?

Jakie znaczenie ma

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

reklama przy promocji własnej firmy?
Pytania do poszczególnych grup (zaczynamy od grupy zwycięskiej):

Czy grupa miała szefa?

Czy szef postawił cel?

Czy i jak zostały podzielone zadania?

Czy pojawiły się konflikty, jeśli tak, to w jaki sposób zostały rozwiązane?

Ćwiczenie 2 - „ Moja działalność gospodarcza” – czas 15 minut.
Przeprowadzamy mini wykład z elementami konwersacji na temat otwierania działalności
gospodarczej. W przebiegu ćwiczenia wykorzystujemy materiały umieszczone w załączniku nr 1
i załączniku nr 2.
Inspirujemy uczniów do dyskusji zadając następujące pytania:

Jaki działania należy podjąć przed rozpoczęciem działalności gospodarczej?

Czy znają formy organizacyjno – prawne działalności gospodarczej?

Skąd można pozyskać środki finansowe na założenie firmy?

W jaki sposób rejestrujemy firmę?

Odpowiedzi uczniów poszerzamy i uzupełniamy.
Na zakończenie rozdajemy uczniom materiały informacyjne zawarte w załączniku nr 2

7. Załączniki

Załącznik nr 1 - Mini – wykład „Moja działalność gospodarcza”
Sukces firmy w dużej mierze zależy od aktywności przyszłego przedsiębiorcy w podejmowaniu
następujących działań:

Rozpoznanie rynku.
To przeprowadzenie przeglądu ilości firm już działających w wybranej dziedzinie.

Uzyskamy w ten sposób odpowiedź czy rynek jest nasycony, a więc, czy klienci potrzebują tego,
co nowy przedsiębiorca chce im zaoferować. Wybierając sektor działalności należy zacząć od
zebrania informacji o swoim otoczeniu (miejscu, gdzie firma będzie działała).
Niezwykle ważna jest też wiedza i rozpoznanie ogólnej sytuacji gospodarczej kraju - jakie branże
obecnie są dochodowe, które są stabilne, a które dopiero się rozwijają, czyli, w co warto
inwestować, a które branże omijać? Pomocny może być w tym „Biuletyn Statystyczny”
wydawany co miesiąc przez Główny Urząd Statystyczny. Należy czytać prasę tematyczną i
ś

ledzić telewizyjne informacje gospodarcze, przeglądać tematyczne strony internetowe.

Warto obserwować panujące na rynku trendy. Ostatnio rozwinęły się, np. kawiarenki
internetowe, puby, wzrasta ilość punktów usługowych związanych z pielęgnacją ciała i urody.
Rynek jest chłonny, a możliwości konkurowania - duże. Są usługi i produkty, na który jest popyt,
w taki rynek z powodzeniem można zainwestować.
Ważne jest rozeznanie sytuacji na rynku lokalnym, czyli przeprowadzenie analizy pod kątem
struktury firm (rodzaje branż ) oraz potrzeb ludności. Warto zapoznać się z planami
inwestycyjnymi władz samorządowych. Można również przeprowadzić badanie rynku. Duże
firmy mogą w tym celu wynająć doradców (firmy konsultingowe), zajmujące się badaniem rynku

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

zawodowo i profesjonalnie. Wykorzystują one skomplikowane i specjalistyczne metody -
ankiety, badania panelowe, testowe czy eksperymentalne. Jednak w przypadku, kiedy otwieramy
małą firmę (sklep, zakład krawiecki typu poprawki, szycie na miarę, zakład szewski), badanie
rynku takimi metodami nie jest potrzebne - wystarczy wnikliwa i świadoma obserwacja, która
pozwala ocenić szanse wejścia na rynek z produktem lub usługą.

2.Wybór dobrej lokalizacji.
Wybór miejsca wykonywania działalności gospodarczej zależy głównie od jej charakteru,
tzn. rodzaju i rozmiaru oraz warunków potrzebnych do jej prowadzenia. Z kolei charakter tej
działalności wiąże się z lokalizacją (istnieje tu zatem swoiste sprzężenie zwrotne).
Najwięcej uwagi i starań trzeba poświęcić obiektom produkcyjnym (muszą się w nich zmieścić
wszystkie niezbędne maszyny i narzędzia). Ich wielkość, usytuowanie i wyposażenie są ściśle
związane z rozmiarem i rodzajem produkcji. Ważne jest także określenie warunków otoczenia, w
którym będzie znajdował się lokal firmy. Należy zwrócić uwagę na połączenia komunikacyjne z
miejscami, gdzie mają siedziby dostawcy, a zwłaszcza odbiorcy. Hurtownię można z
powodzeniem uruchomić poza miastem. Z kolei przy działalności na mniejszą skalę warto
rozważyć, czy konieczny jest oddzielny lokal, czy też można ją prowadzić w mieszkaniu.
Przy wyborze lokalizacji należy pamiętać o sprawach związanych z ochroną środowiska - ważne
jest to, czy firma nie będzie uciążliwa dla mieszkańców, czy nie będzie zbyt hałaśliwa i czy jej
produkcja nie spowoduje np. nieprzyjemnych zapachów.

3.Poznanie odbiorców.
Następny krok polega na ustaleniu, kim są potencjalni klienci - czym się zajmują, w jakim są
wieku, jakiej płci, jaką mają sytuację finansową, gdzie mieszkają i jakie są ich zwyczaje
dotyczące zakupów. Te informacje są niezwykle ważne przy wyborze planowanej działalności
gospodarczej. Jeśli chcemy na przykład otworzyć punkt małej gastronomii oferujący
hamburgery, hot-dogi i coca – colę, musimy zastanowić się, czy w okolicy jest dużo młodzieży,
czy są szkoły, przystanki komunikacyjne, czyli miejsca, gdzie można spotkać młodzież szkolną,
studentów – naszych potencjalnych odbiorców.. Musimy też zastanowić się, czy oferowany
produkt, jest ludziom potrzebny stale, czy tylko co pewien czas. Czym innym jest przecież sklep
spożywczy, gdzie kupujemy codziennie, a czym innym wypożyczalnia nart, gdzie ruch jest
sezonowy. Bardzo ważnym elementem charakteryzującym klientów jest ich zamożność. Osoba w
ciężkiej sytuacji finansowej nie będzie wydawać pieniędzy na rzeczy zbędne, bez których może -
czy wręcz musi - się obejść. W związku z tym otwarcie w niezamożnym regionie sklepu z
ekskluzywną biżuterią, czy z markową odzieżą to raczej chybiony pomysł.
Po sporządzeniu charakterystyki klientów trzeba ustalić, w jaki sposób obecnie zaspokajane są
ich potrzeby. Pomoże to określić skalę ich zapotrzebowania na oferowana usługę, czy poziom
potencjalnego popytu na produkt.

4.Rozeznanie konkurencji.
Przy obserwacji rynku należy określić, ilu nabywców mają firmy konkurencyjne, oferujące
podobne produkty lub usługi. Oceniając konkurencję musimy najpierw ustalić, gdzie

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

mieszczą się najbliżsi i najwięksi konkurenci oraz w jakim stopniu zaspokajają oni
potrzeby lokalnego rynku. Ważne jest określenie i zestawienie podobieństw oraz różnic
między Twoją firmą, a firmami konkurencyjnymi. Trzeba wziąć pod uwagę fakt, że wejście
na rynek jest trudne. Konkurenci posiadają już stałych klientów, którzy mają swoje
przyzwyczajenia i upodobania, nie są skłonni zmieniać dostawcy usług czy towarów. Tak więc
warto opracować strategię pozyskiwania klientów, zastanowić się nad podażą, popytem i ceną.
Jaki asortyment można zaoferować i czym pozyskać nowych klientów.

5. Opracowanie biznesplanu.
Biznesplan to nic innego, jak pewien zarys zamierzeń, czyli plan na bliższą i dalszą przyszłość
firmy z uwzględnieniem środków i sposobów działania dla osiągnięcia założonych celów.
Powinien on zawierać najważniejsze zadania, środki za pomocą, których zadania te zostaną
wykonane, nakłady, jakie zostaną poniesione przy wykonywaniu zadań i wreszcie efekty
finansowe, jakie uzyskasz po zrealizowaniu zadania.
Pamiętaj! Przy tworzeniu biznesplanu najważniejszy jest pomysł, a dobrze przygotowany
biznesplan to połowa sukcesu twojej firmy.

Przy opracowywaniu biznesplanu można skorzystać z poradników, materiałów

dostępnych w Urzędach Pracy, i na stronach internetowych. Pomocne będą również konsultacje z
doradcami, np. w Biurach Planowania Karier, Gminnych Centrach Informacji, Biurach Pracy itp.

Załącznik nr 2
„Krok po kroku – formalności przy rejestracji firmy”, czyli co trzeba zrobić, do jakich
urzędów się udać, jakie dokumenty przygotować i ile wydać pieniędzy (źródło;

http://www.eioba.com

„Własna firma krok po kroku”)

Krok pierwszy: rejestracja firmy w Urzędzie Miasta
Potrzebne formularze: zgłoszenie do ewidencji

Osoby fizyczne oraz wspólnicy spółek cywilnych muszą zacząć od złożenia zgłoszenia o wpis do
ewidencji działalności gospodarczej. Zawierać ono musi:
- imię i nazwisko przedsiębiorcy
- nazwę firmy (nieobowiązkowo)
- nr ewidencyjny PESEL przedsiębiorcy
- adres zamieszkania przedsiębiorcy
- adres siedziby firmy
- rodzaj działalności określony zgodnie z symbolami Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD)
- miejsce/a wykonywania działalności
- datę rozpoczęcia działalności

Przy zgłoszeniu działalności gospodarczej należy przedstawić dokument tożsamości. Opłata za
zgłoszenie do ewidencji działalności gospodarczej wynosi 100 zł. W przypadku prowadzenia

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej, zgłoszenia do ewidencji dokonuje każdy ze
wspólników z osobna - każdy też wnosi osobno opłatę. W tym przypadku, "Przedsiębiorcą" jest
każdy ze wspólników spółki cywilnej z osobna - a nie spółka jako taka.

Organ ewidencyjny wydaje zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej w
ciągu maksymalnie 14 dni od złożenia wniosku, ale sprawy nie wymagające prowadzenia
postępowania wyjaśniającego są załatwiane w dniu dokonania zgłoszenia.

Krok drugi: Numer REGON w Urzędzie Statystycznym

Potrzebne formularze: RG-1

W ciągu 14 dni od uzyskania wpisu do ewidencji działalności gospodarczej należy wystąpić do
właściwego ze względu na adres zamieszkania urzędu statystycznego o dokonanie wpisu do
Krajowego Rejestru Urzędowego Podmiotów Gospodarki Narodowej - nadanie numeru
statystycznego REGON.

Wniosek o wpis do Krajowego Rejestru Urzędowego Podmiotów Gospodarki Narodowej
wypełnia się na formularzu wniosku RG-1, w którym należy wskazać podstawowy rodzaj
planowanej działalności. Działalność ta musi być zgodna z deklaracją dokonaną przy wpisie do
ewidencji działalności gospodarczej - zaświadczeniem o dokonaniu wpisu do rejestru
przedsiębiorców.

Do złożenia wniosku, poza wypełnionym formularzem, potrzebujesz:
- kserokopii zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej (oryginał dokumentu
do wglądu)
- dowodu osobistego

Wydanie REGON-u zazwyczaj następuje tego samego lub następnego dnia, ale termin ustawowy
to 14 dni - więc w najgorszym wypadku na tyle się należy przygotować. Samo wydanie wniosku
jest bezpłatne.

W przypadku spółki cywilnej REGON nadawany jest samej spółce, a nie każdemu ze
wspólników z osobna.

Krok trzeci: Firmowe konto bankowe i pieczątka

Potrzebne formularze: brak

Przy zakładaniu działalności gospodarczej na własny rachunek, należy pamiętać o obowiązku
posiadania: firmowego rachunku bankowego. Obowiązkowe jest nie tylko założenie konta
firmowego, ale także powiadomienie odpowiednich organów o wszelkich zmianach dotyczących

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

rachunku bankowego Twojego przedsiębiorstwa w terminie najdalej 14 dni od daty ich
powstania.

Wybrać bank możesz dowolnie, zapoznaj się więc wcześniej dokładnie z poszczególnymi
ofertami i załóż konto najodpowiedniejsze dla Ciebie.

Pieczątka firmowa jest natomiast niezbędna m.in. przy zakładaniu rachunku bankowego lub
wystawianiu dokumentów sprzedaży. Wyrabiając pieczątkę firmową, samodzielnie określa się
dane, które się na niej znajdą. Powinna ona jednak zawierać:
- oznaczenie firmy (imię i nazwisko osoby fizycznej oraz nazwę firmy)
- dane teleadresowe siedziby firmy
- numer NIP
- numer REGON

Kosztować Cię to będzie 30-50zł.

Krok czwarty: Urząd Skarbowy - NIP i wybór formy opodatkowania

Potrzebne formularze: NIP-1
Po pierwsze, musisz dokonać rejestracji NIP. W przypadku 1-osobowej działalności
gospodarczej Twój NIP stanie się jednocześnie NIP- em Twojej firmy - wypełnić odpowiedni
formularz jednak musisz i tak, tyle że numer znasz od razu.

Wybrać też musisz formę opodatkowania:
- zasady ogólne
- ryczałt przychodów ewidencjonowanych
- kartę podatkową
- próg podatku dochodowego
- podatek od towarów i usług (VAT)
Informacji o wadach i zaletach każdej z form opodatkowania poszukaj np. w Internecie.

Krok piąty: Składki na ubezpieczenie społeczne w ZUS

Potrzebne formularze: ZUS ZFA, ZUS ZPA, ZUS ZUA, ZUS ZZA
Rozpoczynający działalność gospodarczą podlega obowiązkowym ubezpieczeniom:
- emerytalnemu
- rentowemu
- wypadkowemu
- zdrowotnemu
- dodatkowo opłacanie składki na Fundusz Pracy
- dobrowolne ubezpieczenie - ubezpieczenie chorobowe

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jeśli zatrudniasz pracowników, dodatkowo opłacasz:
- składki ZUS dla pracowników
- składki na Fundusz Pracy
- składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

Do ZUS musisz się zgłosić w ciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności
gospodarczej (daty rozpoczęcia działalności).

Formularze potrzebne do zgłoszenia firmy w ZUS:
- ZUS ZFA (zgłoszenie płatnika składek - osoby fizycznej) - zgłoszenie firmy
- ZUS ZPA (zgłoszenie płatnika składek - spółki cywilnej)
- ZUS ZUA (zgłoszenie do ubezpieczenia osoby ubezpieczonej) - dotyczy sytuacji, w której poza
prowadzeniem firmy podatnik nie będzie uzyskiwał dochodów w inny sposób; dotyczy również
wszystkich pracowników bez względu na to, czy uzyskują dochody w inny sposób, czy nie
- ZUS ZZA (zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego) - dotyczy sytuacji, gdy poza
prowadzeniem firmy przedsiębiorca uzyskuje dochody w inny sposób, np. wykonuje pracę, za
którą otrzymuje płacę w wysokości minimalnego wynagrodzenia lub wyższą; można je uzyskać
w oddziale ZUS.

Kwoty składek na ubezpieczenie społeczne odprowadzanych przez przedsiębiorcę - stanowią
procent od dochodów, ale zadeklarowany jako podstawa do obliczenia składki dochód nie może
być mniejszy, niż 60% średniego wynagrodzenia krajowego (wg GUS).

Od dnia 24 sierpnia 2005 r. początkujący przedsiębiorcy mają prawo skorzystania z możliwości
odprowadzania niższych składek na ubezpieczenie społeczne (ok. 250zł).

Niższe składki na ubezpieczenia społeczne będą płacić tylko te osoby, które rozpoczęły
wykonywanie działalności gospodarczej po dniu wejścia w życie nowelizacji ustawy o systemie
ubezpieczeń społecznych, a więc od 25 sierpnia 2005r i przez ostatnie 5 lat nie prowadziły
własnej działalności. Zniżka trwa tylko 2 lata, pozwala jednak na spokojne rozpoczęcie
działalności bez zbytnich obciążeń.
UWAGA! Ze zniżki nie skorzystają jednak osoby, które prowadząc firmę wykonywałyby
działalność dla byłego pracodawcy, na rzecz którego w roku założenia firmy lub w poprzednim
roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy
czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Krok szósty: zgłoszenie do Państwowej Inspekcji Pracy
Jeśli przedsiębiorca - pracodawca zatrudni pracownika lub pracowników, w ciągu 30 dni od daty
zatrudnienia musi powiadomić na piśmie właściwego inspektora pracy Państwowej Inspekcji
Pracy i właściwego państwowego inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie
prowadzonej działalności oraz liczbie pracowników.

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Powinien także złożyć pisemną informację o środkach i procedurach przyjętych dla spełnienia
wymagań wynikających z przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczących danej
dziedziny działalności

Załącznik nr 3 - Tabelka: Formy organizacyjno – prawne działalności gospodarczej
(Fundacja Młodzieżowej Przedsiębiorczości, Materiały dla nauczyciela))

Forma organiza-

Wielkość

Odpowiedzialność za

Organ

Sposób

Podział zysku

cyjno-

kapitału po-

zobowiązania

rejestrujący opodatkowania

-prawna

trzebnego do

założenia

Jednoosobowa

Dowolna w

Jednoosobowa, całym

Urząd gminy dowolny

Cały zysk

działalność

zależności

majątkiem osobistym

(miasta)

przypada

gospodarcza

od potrzeb,

dla jedynego

prawnie nie

właściciela

określona

Spółka cywilna Dowolna w

Solidarna wspólników

Urząd gminy dowolny

Wg umowy

zależności

całym majątkiem

(miasta)

- jeżeli umowa

od potrzeb,

osobistym

nie stanowi

prawnie nie

inaczej,

określona

zysków jest

równy

Spółka jawna

Dowolna w

Solidarna, majątkiem

Wydział

Zasady ogólne: Wg umowy

zależności

spółki i całym majątkiem Gospodarczy KPiR lub pełna - jeżeli umowa

od potrzeb,

osobistym wspólników

Sądu

księgowość

nie stanowi

prawnie nie

Rejonowego

inaczej,

określona

zysków jest

równy

Spółka

Dowolna w

Solidarna, majątkiem

Wydział

Zasady ogólne: Wg umowy

partnerska

zależności

spółki i całym majątkiem Gospodarczy KPiR lub pełna - jeżeli umowa

od potrzeb,

osobistym wspólników, Sądu

nie stanowi

prawnie nie z wyjątkiem zobowiązań Rejonowego

księgowość

inaczej,

określona

powstałych w wyniku

zysków jest

wykonywania wolnego

równy

zawodu, w tym

pełną odpowiedzialność

ponosi wspólnik, który

popełnił błąd

Spółka z 0.0.

50.000 zł

Za zobowiązania

Wydział

Zasady

W zależności

odpowiada spółka swoim Gospodarczy ogólne: pełna

od ilości

majątkiem

Sądu

księgowość

posiadanych

Rejonowego

udziałów

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Załącznik nr 4 - „Skąd pozyskać kapitał”
Przedsiębiorca, który rozpoczyna działalność gospodarczą, potrzebuje pieniędzy, aby pokryć
niezbędne wydatki. Jest kilka możliwości na pozyskanie środków finansowych.

Kapitał własny, czyli wkłady wniesione przez właściciela. Mogą to być: oszczędności,
ś

rodki uzyskane ze sprzedaży niektórych składników majątku osobistego.

rodki od rodziny, znajomych. Mogą to być darowizny, pożyczka nieoprocentowana,

pożyczka oprocentowana, „cichy wspólnik”(osoba, która daje środki za udział w
zyskach).

Unia Europejska. Polscy przedsiębiorcy mogą skorzystać z unijnych programów pomocy
oraz z różnorodnych dotacji z funduszy i innych źródeł unijnych. Celem udzielania przez
Unię Europejska pomocy jest niwelowanie różnic pomiędzy przedsiębiorcami polskimi a
innymi z krajów Unii, co ma wpłynąć na wzrost konkurencyjności polskich firm na
wspólnym rynku europejskim.

Dotacje ze środków Funduszu Pracy w ramach dotacji przyznawanych przez
Powiatowe Urzędy Pracy (wysokość:6-krotność średniej płacy). O dotację może ubiegać
się każdy bezrobotny zarejestrowany w urzędzie pracy. Pod warunkiem że w ciągu 12
miesięcy przed złożeniem wniosku nie odmówił bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia
propozycji zatrudnienia, szkolenia, stażu, przygotowania zawodowego w miejscu pracy,
wykonywania prac użytecznych, interwencyjnych lub robót publicznych. A także nie
prowadził (nie miał zarejestrowanej) działalności gospodarczej przez ostatni rok i w ciągu
pięciu lat nie otrzymał dotacji z Funduszu Pracy lub innych funduszy publicznych na
podjęcie działalności gospodarczej. Dotacja może być przeznaczona na zakup sprzętu,
koszty pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa ściśle związanego z prowadzoną
działalnością. Nie można więc przeznaczyć dotacji na wydatki niezwiązane bezpośrednio
z planowanym biznesem.

Dotacje z funduszy PFRON - osoby niepełnosprawne mogą starać się o pozyskanie
specjalnie dla nich przeznaczonej dotacji z funduszy PFRON.

Leasing – to rodzaj zakupu ratalnego. W umowie leasingu mamy do czynienia z
dwoma stronami: leasingodawcą (finansującym) oraz leasingobiorcą. Prze umowę
leasingu finansujący zobowiązuję się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa,
nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy w warunkach określonych w tej umowie i oddać tę
rzecz korzystającemu do używania i pobierania pożytków przez czas określony. Z kolei
korzystający zobowiązuję się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach
wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia
rzeczy przez finansującego.

Kredyt bankowy – z punktu widzenia banku najważniejsze jest posiadanie przez
podmiot ubiegający się tzw. Zdolności kredytowej, czyli zdolności do spłaty sumy
kredytu wraz z odsetkami. Każdy bank posiada w swojej ofercie kilka rodzajów kredytów
dla przedsiębiorców. Najczęściej spotykane kredyty to kredyt inwestycyjny, płatniczy, na
zakup samochodu, obrotowy, odnawialny.

Kredyt kupiecki – udzielany przez banki, wynika z płatności odroczonej. Może się
zdarzyć, że przedsiębiorca uzyska od producenta lub hurtownika odroczenie płatności za

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

pobrany towar nawet na okres kilku tygodni. W ten sposób zwiększa się pula środków
obrotowych.

Franchising - forma finansowania opierająca się na środkach finansowych partnerów
chcących współpracować z przedsiębiorcą w jego biznesie. Ma zastosowanie przy
założeniu, że produkt, towar lub usługa będzie sprzedawany w kilku miejscach. Ten
sposób finansowania proponują sieci handlowe, sprzedające określone marki produktów.
Przedsiębiorca wyposaża lokal przed otwarciem, zatrudnia pracowników. Prowadzi
działalność zgodnie z umową w danej sieci.

10.

Inne środki finansowania, np. kredyty i pożyczki udzielane przez Agencję
Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, preferencyjne zatrudnianie absolwentów,
refundacja kosztów zatrudnienia, i inne.

8. Źródła i literatura

1. Warsztaty przedsiębiorczości, Materiały szkoleniowe dla nauczycieli, Fundacja Edukacji
Europejskiej, Wałbrzych 2007.

2.

Moja

przedsiębiorczość,

Materiały

dla

nauczyciela,

Fundacja

Młodzieżowej

Przedsiębiorczości, Warszawa 2006.

3. A. Paszkowska – Rogacz ,M. Tarkowska, Metody pracy z grupą w poradnictwie zawodowym,
KOWEZIU, Warszawa 2006.

4. Strony internetowe: www.eioba.com ,Własna firma krok po kroku.

5. Strony internetowe: www. praca.gazetaprawna.pl/artykuly/ „18 tys. zł dostanie bezrobotny w
urzędzie pracy na rozpoczęcie własnego biznesu”.

6. Strony internetowe: www.studentnews.pl,www.twojafirma.pl

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Blok V – Przedsiębiorczość – jako postawa sprzyjająca realizacji celów zawodowych

Scenariusz 4

1.

Temat: „Etyka w pracy – kształtowanie kultury pracowniczej”

Cele:

- uświadomienie uczniom znaczenia etycznego postępowania w życiu osobistym i
zawodowym,
- rozwijanie kultury pracowniczej,
- zapoznanie z podstawowymi zasadami zachowania się pracownika w miejscu
zatrudnienia.

3. Treści:
1. Podstawowe pojęcia związane z etyką.

2. Etyczne aspekty działalności gospodarczej.
3. Rodzaje umów o pracę.

4. Metody: dyskusja, praca w grupach, studium przypadku

5. Materiały i pomoce: przykłady definicji - załącznik nr 1, „Jak postępuje człowiek
przyzwoity” – załącznik nr 2, fragmenty artykułów prasowych – załącznik nr 3, małe karteczki,
karty z nazwami miejsc pracy – załącznik nr 4, propozycje reguł w miejscach pracy – załącznik
nr 5, rodzaje umów o pracę – załącznik nr 6, arkusz dużego papieru, kolorowe mazaki

6. Przebieg zajęć:

Ćwiczenie 1 – „Etyka – mapa skojarzeń” – czas 15 minut
Rozdajemy uczniom po cztery małe karteczki. Prosimy, aby zastanowili się, co oznacza dla nich
pojęcie „etyka”, z czym im się kojarzy, jak rozumieją działanie etyczne. Następnie prosimy o
zapisanie skojarzeń na karteczkach – oddzielnie po jednym na każdej karteczce.
Uczniowie dobierają się w pary. Zadaniem par jest wybranie spośród wspólnych propozycji
czterech najbardziej trafnych myśli. Następnie dwójki łączą się w czwórki i zadanie jest takie
samo jak w parach, czyli wybranie spośród propozycji po cztery skojarzenia. Po
wyselekcjonowaniu skojarzeń czwórki łączą się w zespoły ośmioosobowe, które ponownie
spośród ośmiu myśli wybierają cztery.
Na dużym arkuszu papieru zapisujemy hasło ETYKA. Przedstawiciele grup podchodzą do
planszy i zapisują wyselekcjonowane skojarzenia.
Odczytujemy mapę skojarzeń. Myśli mogą być bardzo różne, a nawet sprzeczne. Nie
wartościujemy ich ani nie oceniamy. Wszystkie pomysły są znaczące i ważne. Te same zjawiska
i działania mogą być różnie postrzegane. Istotna jest tolerancja i uświadomienie sobie faktu, że w
różnych kręgach kulturowych występują odmienne kanony wartości. W podsumowaniu

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

przytaczamy definicje pojęć zawarte w załączniku nr 1 a także odczytujemy „Jak postępuje
człowiek przyzwoity”– załącznik nr 2.
Następnie prosimy uczniów o zastanowienie się nad tym, czy prowadzona przez ludzi

działalność

gospodarcza – produkcja, konsumpcja i wymiana dóbr i usług - może podlegać ocenom
moralnym. Wyjaśniamy, że problem jest bardzo trudny i zachęcamy uczniów, aby w dyskusji,
sięgali do przykładów i sytuacji znanych im z życia codziennego

Ćwiczenie 2 - „Etyczny pracownik – etyczny pracodawca” – czas 15 minut
Na wstępie pytamy uczniów, czy spotkali się kiedyś z przejawami nierzetelnego wykonania
pracy, które miały bezpośredni wpływ na nich samych jako klientów, konsumentów, odbiorców.
Czy zakupili kiedyś produkt o niskiej jakości a zawyżonej cenie, czy może zostali nieuprzejmie
obsłużeni przez sprzedawcę, czy może usługa wykonana przez rzemieślnika była wadliwa i
nierzetelna? Prosimy uczniów o przytaczanie przykładów. Następnie dzielimy uczniów na
zespoły. Każdy otrzymuje po wybranym fragmencie artykułów prasowych zamieszczonych w
załączniku nr 3. Zadaniem zespołów będzie opracowanie listy przykładów nieetycznych
zachowań pracowników opisanych w tekstach a także zastanowienie się nad skutkami takich
zachowań. Przy prezentacji przez uczniów kładziemy nacisk na wyeksponowanie konsekwencji
postępowania pracowników dla różnych podmiotów – dla pracodawcy, przedsiębiorstwa i jego
klientów. Na przykład: utrata klientów, zniszczenie zaufania klientów i współpracowników
przedsiębiorstwa, trudności w wywiązaniu się z podjętych zobowiązań, rezygnację z kontraktów,
szkody materialne, podwyższenie kosztów funkcjonowania firmy itd. Podkreślamy, że nieetyczne
postępowanie pracowników ma negatywny wpływ na efektywność firmy oraz jej wyniki
ekonomiczne. Nieetyczne działania pracowników szkodzą firmie - i to nie tylko na płaszczyźnie
etycznej, niszcząc zaufanie klientów i kontrahentów do przedsiębiorstwa, ale również przynoszą
konkretne straty finansowe oraz obniżają jego efektywność, czyli sprawność działania, nie
pozwalając osiągnąć zamierzonych celów.
Wskazujemy natomiast, że etyczny pracodawca ponosi odpowiedzialność wobec: instytucji
rządowych (wywiązywanie się ze zobowiązań np. podatkowych), klientów (bezpieczeństwo i
użyteczność produktów i usług), społeczeństwa (ochrona środowiska naturalnego), właścicieli
(zysk), pracowników (bezpieczne i higieniczne warunki pracy), konkurencji (zasada fair play),
dostawców i kooperantów (terminowe regulowanie płatności),

Ćwiczenie 3 -„Zachowanie w miejscu pracy” – czas 15 minut
(Moja przedsiębiorczość, Materiały dla nauczyciela dla nauczyciela).

Dzielimy uczestników na zespoły 6 – osobowe. Reprezentant grupy losuje kartonik z nazwą
miejsca pracy (załącznik nr 4 ). Każdy zespół wypełnia kartę „Propozycje reguł obowiązujących
w miejscu pracy” (załącznik nr 5). Następnie grupy prezentują swoje opracowania.

W podsumowaniu zwracamy uwagę na:

konieczność przestrzegania regulaminów obowiązujących w miejscu pracy,

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

konieczność przestrzegania przepisów kodeksu pracy zarówno przez pracodawcę jak i
pracownika

wykorzystanie własnych umiejętności interpersonalnych w otrzymaniu i utrzymaniu
zatrudnienia,

Na zakończenie zajęć rozdajemy uczniom materiały informacyjne na temat rodzajów umów o
pracę zawarte w załączniku nr 6

7. Załączniki

Załącznik nr 1 – przykłady definicji

Etyka - 1.System wartości i norm postępowania, obowiązujący w danej zbiorowości lub w danej
epoce; moralność

Nauka o moralności, zajmująca się ustalaniem obowiązujących norm postępowania i
wyjaśnianiem rzeczywiście istniejącej moralności (Słownik współczesnego języka
polskiego , tom I )

Etyka zawodowa- całokształt norm wyznaczających określone obowiązki moralne, dotyczące
zarówno czynności wynikających bezpośrednio z wykonywania danego zawodu, jak i
związanych z nim społecznych stosunków zawodowych
(Encyklopedia Popularna PWN)
Etyki zawodowe przybierają często postać kodeksów etycznych.

W Polsce kodeksy takie

wypracowały lub wypracowują organy samorządu zawodów prawniczych (adwokatów, radców
prawnych, sędziów, notariuszy), zawodów medycznych (lekarzy, którzy chlubią się
najsławniejszym i najstarszym kodeksem etyki zawodowej na świecie; aptekarzy), dziennikarzy
jak również grona przedstawicielskie takich nowych zawodów, jak doradca podatkowy, makler
giełdowy, pośrednik w obrocie nieruchomościami, doradca gospodarczy, menedżer, broker
ubezpieczeniowy, rzeczoznawca majątkowy. Tendencja do tworzenia zbiorów etyki zawodowej
jest w naszym kraju coraz bardziej widoczna, choć daleko nam jeszcze do dorobku w tej
dziedzinie krajów Europy Zachodniej.

Etyka pracy – zbiór norm i wartości określających, jak powinni postępować
pracownicy.(WWW.nbportal.pl)
Etyka biznesu - systematyczne studium kwestii moralnych (przekonania, normy, wartości, itd.)
występujących w biznesie i związanych z nimi zachowań ludzi, organizacji, instytucji.
(B. Rok, Odpowiedzialny biznes w nieodpowiedzialnym świecie)

Załącznik nr 2 – Jak postępuje człowiek przyzwoity:

1) Postępuje dobrze bez względu na to, czy jego działania są jawne lub mogą zostać
ujawnione.
2) Pozostaje sobą nawet wówczas, gdy działa anonimowo.
3) Osiąga sukces za pomocą godziwych środków. Nie stara się dążyć do celu za wszelką
cenę.

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

4) Osiąga sukces dzięki własnemu wysiłkowi (ciężkiej pracy). Nie stara się realizować
swoich celów „na skróty”, skutecznymi ale nieprzyzwoitymi środkami.
5) Jest przekonany, że pewne działania są dobre lub złe bez względu na to, czy zostaną
pochwalone lub zganione przez innych ludzi. Nie uzależnia moralnej oceny czynu
wyłącznie od jawnej opinii społeczeństwa.

Załącznik nr 3 - fragmenty artykułów prasowych (WWW.nbportal.pl)

Fragment nr 1:

„

Warszawski architekt kupił dwa lata temu zdewastowaną willę w okolicach

Lądka Zdroju, którą przeznaczył na pensjonat. Początek remontu był początkiem koszmaru.
Stolarz, który nie potrafi uciąć prostej deski – norma. Dekarz, który mieszka w pobliżu, żeby
dotrzeć na miejsce pracy, potrzebował trzech tygodni. Malarz nie przyszedł, bo nie.
- Kiedyś potrzebowałem kilku ludzi do roboty od zaraz. Proponuję, żeby przyszli, a oni na to: coś
pan, przecież dzisiaj listę w urzędzie pracy się podpisuje i patrzą na mnie jakbym był z Matriksa.
Tego dnia cała wieś ubiera się w odświętne dresy i wali tłumnie do urzędu jak kiedyś na mszę. –
opowiada architekt. – Ci, którzy pracowali, robili wszystko, żeby dom jeszcze bardziej
rozpieprzyć, niczego nie kończyli. Byli wściekli, bo doskonale znam wszystkie triki budowlane i
nie dawałem się za bardzo robić w konia. Zmieniał systemy pracy, szukał coraz to nowych ludzi,
podnosił stawki, żeby robili szybciej, ale wtedy czuli się skrzywdzeni i poszkodowani, bo
dlaczego w takim razie wcześniej pracowali za niższą. Kiedy wyjeżdżał, wycinali parkowe
drzewa na opał, maluchem wywieźli dwie tony węgla, a glazurę sprowadzoną z Hiszpanii brali
do wykładania podjazdów w swoich obejściach.
- Byłem na to przygotowany, ale mojej rodzinie trudno było znieść, że ktoś nas okrada w żywe
oczy – wspomina – Zapowiedziałem tylko, że nie puszczę płazem, jak zaczną ginąć maszyny,
piece czy kaloryfery. Do dziś wieś ma do mnie żal, że nie dałem się porządnie okraść, bo to
upokorzenie i ludzka krzywda.
Następny koszmar zaczął się, gdy pensjonat ruszył i trzeba było znaleźć ludzi na stałe.
Interesowała ich tylko praca na czarno. Mimo że proponowane stawki były przyzwoite, wszyscy
mówili, że się nie opłaca. Pani najęta do sprzątania zamiast ścielić łóżka, zmieniała je w barłogi,
a gdy zwracali jej uwagę, tłumaczyła, że nigdy wcześniej nie ścieliła łóżek.
Fragment nr 2: (…) Iwona z mężem wynieśli się z Warszawy 8 lat temu. Kupili dworek na
Podlasiu, założyli stadninę koni i latem organizują obozy jeździeckie. – Jak słyszymy o biedzie na
wsi, nóż się w kieszeni otwiera. Ci ludzie nie są zainteresowani pracą, tylko pieniędzmi. – mówią.
Co jakiś czas dają w urzędzie pracy ogłoszenia, ale chętnych nie ma. Podstawowy argument
brzmi: -Na służbę do dworu nie pójdę. Mimo że w okolicy jest technikum gastronomiczne,
znalezienie dziewczyny do pomocy w kuchni okazało się niemożliwe. Te, które się zgłosiły,
miały

tak

brudne

paznokcie,

można

by je zatrudnić najwyżej w stajni. Jedna przyjęta na próbę ręce brudne od obierania kartofli
wsadziła prosto w mielone mięso na kotlety.
Fragment nr 3: (…) Kiedy Dominik Rutkowski zatrudnił ludzi z byłego PGR, dość szybko
zrozumiał, że posługują się oni odmienną logiką. Jego ojciec, biznesmen, kupił cały PGR w
okolicy Koszalina. – Gdyby ktoś wybił mi na przykład szybę w samochodzie, to wiedziałby, że

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

zrobił mi krzywdę. Ale jak ukradnie mi koło od maszyny, to już nie, bo przecież sprzeda i będzie
miał zysk. W traktorach notorycznie psuły się wskaźniki paliwa i liczniki kilometrów, bo to
pozwalało oszukiwać na benzynie. Ginęło wszystko: kury, młotki, nawozy – to był żywioł nie do
opanowania.”

Joanna Podgórska „Nie robim, bo się narobim”, „Polityka”, 8.05.2004

Fragment nr 4:„Wielki kłopot ma Grażyna Czerwińska, współwłaścicielka firmy Jawo z
Częstochowy. Odkąd wysłali swoje pierogi na targi żywności do Berlina, nie mogą opędzić się
od zamówień. A Czerwińską serce boli, gdy przechodzi przez nową halę produkcyjną, która
bardziej przypomina salę operacyjną w nowoczesnym szpitalu, i widzi, że dziesięć stołów stoi
pustych, bo nie ma ludzi do pracy. Przed kilkoma miesiącami zgłosili w urzędzie pracy, że
zatrudnią 50 absolwentek, najchętniej po szkole gastronomicznej, ale mogą być również
krawcowe, też mają sprytne ręce. W ostateczności niech przyjdą nawet bezrobotne z huty, byleby
chciały pracować. Niestety, z tym jest różnie.
Pierwszy kryzys u kandydatki może wystąpić już w trakcie oglądania zakładu. Wszystkim się
podoba, że ciepło i czysto, ale żeby w jednej szatni zostawiać buty i palta, a w drugiej rozbierać
się do bielizny i nakładać białe mundurki z logo firmy, to chyba przesada. Nie mówiąc o tym, że
nie można wałka wziąć do ręki, jeśli na palcach jest obrączka czy pierścionek. Jedna z pań
oświadczyła stanowczo, że krzyżyka nie zdejmie i zrezygnowała z roboty zanim zaczęła.
Te, których nie wystraszą wymogi higieniczne (ręce trzeba myć nawet po tym, jak poprawi się
włosy), przeżyją kryzys dnia dziesiątego. Wtedy bolą ręce, a najbardziej nadgarstki. Najpierw od
wałka, który jest kilka razy większy niż w domu, a potem od dokładnego zaciskania pierogów,
ż

eby się w gotowaniu nie rozpadły. Tego dnia dostają od pani Czerwińskiej Fastum – żel dla

sportowców, a jeśli ból większy, to dzień wolnego. – Te, które wrócą do pracy, już zwykle
zostają. Wiele jest od początku, czyli dwanaście lat. Niektóre nawet dojeżdżają po kilkanaście
kilometrów. Tylko ciągle potrzeba nowych, bo Jawo, które miało być firmą lokalną, zaczęło
wyrastać na dużego eksportera. Pierogi i knedle jeżdżą nie tylko do Niemiec, Francji i Anglii, ale
nawet za ocean.
Te, których nie wystraszą wymogi higieniczne (ręce trzeba myć nawet po tym, jak poprawi się
włosy), przeżyją kryzys dnia dziesiątego. Wtedy bolą ręce, a najbardziej nadgarstki. (…) Kiedyś
myśleli, że taniej będzie zatrudniać rencistki, zwłaszcza że coraz młodsze. Na okresie próbnym
wszystkie były zdrowe. Po podpisaniu stałej umowy zaczynały się zwolnienia. Rekordzistka w
ciągu trzech lat przechorowała ponad 400 dni roboczych. Mając rentę z chorobowym już daje się
wyżyć. Młode, jak mają dzieci, mniej kombinują. Mimo to okres przedświąteczny, gdy w firmie
najwięcej zamówień, to wielka nerwówka dla właścicieli. Bywało, że jedna trzecia załogi szła do
lekarza rejonowego po zwolnienie, choć w firmie też jest doktor.”

Joanna Solska „Matka Boska z VAT”, „Polityka” nr 43, 23.10.2005

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Załącznik nr 4: Karty z nazwami miejsc pracy

SZPITAL

PRZEDSZKOLE

SKLEP SPOśYWCZY

ZOO

SKLEP ODZIEśOWY

MYJNIA

SAMOCHODOWA

RESTAURACJA

SZKOŁA

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Załącznik nr 5 - Propozycje reguł obowiązujących w miejscu pracy

Otrzymałeś zadanie opracowania podstawowych reguł obowiązujących pracownika w
.......................................................................................................................................................
(wpisz wylosowane miejsce pracy)

Z tematów wymienionych poniżej wybierz trzy i utwórz kilka pozycji regulaminu właściwego
dla miejsca pracy:

obecność i punktualność 8. nadgodziny

odzież ochronna 9. zaopatrzenie emerytalne

dokształcanie 10. bezpieczeństwo pracy

odpowiedzialność finansowa 11. zwolnienia chorobowe

warunki pracy 12. palenie tytoniu

urlopy 13. odpowiedzialność finansowa

opieka medyczna 14. przerwy w pracy

Temat............................................................................................................................................
Reguła...........................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Temat............................................................................................................................................
Reguła...........................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Temat..........................................................................................................................................
Reguła...........................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Załącznik nr 6 : Rodzaje umów o pracę

Założenia umowy o pracę regulowane są przez Kodeks Pracy, który min. określa formy
nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, sposób wynagradzania, obowiązki pracownika i
pracodawcy, zasady ustalania czasu pracy, czas trwania urlopów, zasady bezpieczeństwa i
higieny pracy oraz sposoby rozstrzygania sporów między pracownikami i zakładem pracy.
Spory regulują Sądy Pracy.
Tak więc, w umowach o pracę istotne jest określenie czasu, miejsca i sposobu jej świadczenia
oraz wskazanie przed kim pracownik rozlicza się z jej wykonania.

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Umowy o pracę:

Terminowe – ulegają rozwiązaniu po upływie określonego czasu bądź wykonania określonej
pracy (na przykład : umowy na okres próbny, na czas określony, na czas wykonania
określonej pracy).
Bezterminowe – na czas nieokreślony – są zawiązywane i rozwiązywane z woli stron lub z
mocy ustawy.

Zalety:

•

chroni cię kodeks pracy

•

regularnie otrzymujesz wynagrodzenie

•

składki na ZUS płaci pracodawca

•

staż pracy zostanie zaliczony do emerytury

•

przysługuje ci płatny urlop wypoczynkowy

•

korzystasz z bezpłatnej opieki medycznej

•

otrzymujesz zasiłek chorobowy

•

otrzymujesz wynagrodzenie za nadgodziny

•

otrzymujesz odprawę przy rozwiązaniu umowy z przyczyn dotyczących
pracodawcy

•

za wyrządzoną szkodę odpowiadasz finansowo, ale kwota odszkodowania nie
może przekracza trzymiesięcznego wynagrodzenia.

Wady:

•

musisz podporządkować się poleceniom pracodawcy

•

wykonywać obowiązki osobiście w wyznaczonym miejscu i czasie

•

pracodawca może zmienić zakres obowiązków w trakcie trwania umowy.

Umowy cywilno – prawne:
Ten rodzaj umów regulują przepisy zawarte w Kodeksie Cywilnym, a spory rozstrzygają sądy
powszechne. W umowach cywilnoprawnych najistotniejsze jest osiągnięcie określonego
rezultatu, np. wykonanie danego zlecenia lub dzieła.

1. Umowa o dzieło
Wykonawca zobowiązuje się do realizacji oznaczonego dzieła, na przykład napisania książki,
sporządzenia ekspertyzy, a zamawiający, do wypłaty wynagrodzenia określonego w umowie.
Zalety:

•

czas i miejsce pracy możesz sam regulować

•

możesz zlecić zadanie podwykonawcom

•

masz możliwość wykonywania pracy u kilku pracodawców jednocześnie.

Wady:

•

okres pracy nie wlicza się do emerytury

•

nie przysługuje płatny urlop

•

nie przysługuje zwolnienie lekarskie

•

pracodawca może obniżyć wynagrodzenie lub go nie wypłacić, jeżeli nie dotrzymasz
terminu.

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

2. Umowa – zlecenie
Umowa zlecenie jest zawierana na czas określony, dodatkowo określa się produkt czy usługę,
które zleceniobiorca musi wykonać.
Zalety:

•

czas i miejsce pracy możesz sam wybierać

•

możesz wypowiedzieć umowę, jeśli pracodawca zmienia warunki

•

możliwość wykonywania pracy u kilku pracodawców jednocześnie.

Wady:

•

okres pracy nie jest wliczany do stażu pracy

•

nie przysługuje zwolnienie lekarskie

•

bezpłatna pomoc lekarska

•

jeżeli jest to jedyna praca, zostaną potracone składki na ubezpieczenie zdrowotne
i emerytalno – rentowe.

3. Umowa agencyjna
Jest zobowiązaniem do stałego pośredniczenia w zawieraniu umów na rzecz lub w imieniu
zlecającego za określonym wynagrodzeniem (prowizją, tj. uzgodnionym procentem od
wartości transakcji). Nie ma określonych zasad rozwiązania takiej umowy.

4. Umowa o pracę nakładczą
Jest to pośrednia umowa pomiędzy umową o pracę a umową o dzieło (tzw. swoista umowa
rezultatu). Wykonawca nie musi świadczyć pracy osobiście, sam organizuje sobie czas pracy,
jej miejsce oraz narzędzia. Może być rozwiązana z zachowaniem miesięcznego okresu
wypowiedzenia.

5. Wolontariat
Osoby decydujące się na wolontariat pracują w organizacji na podstawie porozumienia
zawartego z organizacją. Porozumienie powinno określać zakres, sposób i czas wykonywania
ś

wiadczeń, a także zawiera postanowienie o możliwości jego rozwiązania. W wypadku, jeśli

wolontariat przekracza 30 dni, porozumienie musi mieć formę pisemną. Dla porozumień
krótszych wystarcza forma ustna.
Zalety:

•

zdobycie doświadczenia w zawodzie

•

przysługują świadczenia zdrowotne

•

ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków, jeżeli okres umowy
przekracza 30 dni

•

zaświadczenie i ocena pracy.

Wady :

•

brak wynagrodzenia

•

brak wpłat składek ZUS

•

wolontariusz odpowiada za niewykonanie lub nienależyte wykonanie
zobowiązania.

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

6. Umowa absolwencka
Jest zawierana między urzędem pracy a pracodawcą, dotyczy zatrudnienia bezrobotnego
absolwenta na okres 12 lub 18 miesięcy. Na skutek tej umowy Urząd Pracy zwraca
pracodawcy cześć wynagrodzenia wypłacanego pracownikowi. Wysokość zwrotu reguluje
ustawa o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu.
Po podpisaniu umowy o pracę pamiętać należy o wyborze Funduszu Emerytalnego.

Źródła i literatura:

1. Encyklopedia Popularna PWN , Warszawa, 1996
2. Moja przedsiębiorczość – Materiały dla nauczyciela, Fundacja Młodzieżowej
Przedsiębiorczości , Warszawa 2006
3. B. Rok, Odpowiedzialny biznes w nieodpowiedzialnym świecie, Akademia Rozwoju
Filantropii w Polsce, Forum Odpowiedzialnego Biznesu, Warszawa 2004
4. Słownik współczesnego języka polskiego , tom I , wyd. Wilga, Warszawa 2000
5. Strony internetowe: WWW.nbportal.pl