Ekspresjoniści - formiści 1917-22 KRAKÓW
Przed I wojną w Krakowie działała grupa artystów - skończyli studia, byli na
zachodzie, poznali nowe zjawiska (kubizm, ekspresjonizm), które jednak nie
znajdowały oddźwięku u publiczności.
Organizowane przez nich wystawy przechodziły bez echa, natomiast triumfy
święciła sztuka
młodopolska. Gdy wybuchła wojna artyści ci przenieśli się do Zakopanego -
powstało silne środowisko
artystyczne (np. Witkacy, bracia Pronaszkowie, Czyżewski), byli tam też pisarze,
inteligenci
(Kasprowicz, Orkan). W 1917 r Pronaszkowie wrócili do Krakowa, zorganizowali I
wystawę formistów
polskich (którzy początkowo zwali się ekspresjonistami polskimi) - artyści, którzy
kładli nacisk na silne
środki wyrazu, ekspresję, nawiązywali do ekspresjonistów niemieckich. Formiści
czerpali z różnych
aktualnych prądów europejskich - kubizm, futuryzm, ekspresjonizm, ale także
nurty klasycyzujące.
Na wystawie oprócz prac artystów znalazły się także drzeworyty, płaskorzeźby
ludowe, podhalańskie,
obrazy malowane na szkle itp. - było to szukanie nowych źródeł sztuki -
prawdziwej, tworzonej
autentycznie, prostej, syntetycznej, odmiennej od sztuki wysokiej. Formiści
przenosili sztukę ludową w
obszar sztuki wysokiej - stała się elementem ikonosfery współczesnej sztuki
(zaczerpnięte z
Kandinsky'ego). Ta demonstracja miała także charakter narodowy (nawiązanie do
podejścia
symbolicznego, Młodej Polski) - odwołanie się do źródeł polskiej sztuki, fascynacja
pierwiastkami
narodowymi, swojskością.
Na wystawie pokazane zostały prace będące naturalną kontynuacją sztuki z lat
1913-14, ale przy tym
pojawiła się propozycja nowej konwencji polskiej sztuki, opartej na ludowości. W
sztuce ludowej
interesowano się czystą, syntetyczną formą, prawdą, a nie ludową barwnością -

dlatego też takie
podejście poparli także artyści awangardowi z lat 20. - choć odrzucali ludowość w
sztuce wysokiej. Na
wystawie znalazły się też ulotki, wycinanki itp.
Charakterystyczne były odwołania do różnych źródeł (od Słowackiego do sztuki
współczesnej) - nacisk
na szerokie zainteresowanie.

Futuryści 1918-23
Byli kolejną silną grupą artystyczną działającą w Krakowie, zajmowali się głównie
twórczością
literacką, teatralną, nawiązywali do prądów ze sztuki rosyjskiej - główni polscy
futuryści przyjechali z
Rosji.
Grupy oddziaływały na siebie, twórczość futurystów wpływała na formistów - na
ich poezję, ale też
malarstwo, np. przejęli motyw oka popularny wśród futurystów.
Tytus Czyżewski
[fot] Jeszcze przed I wojną tworzył tzw. obrazy wielopłaszczyznowe - nie będące
deformacją w stylu
kubistów, lecz rozbiciem struktury obrazu. Podłożem było płótno cięte, zszywane
pod kątem,
przypominające lustro rozbite na kawałki. Celem było odtwarzanie
zdeformowanego świata -
nawiązanie do sposobu widzenia świata przez kubistów, futurystów (np. Boccioni),
kontrreliefów
Tatlina. (śmierc fauna 1907, osiol i slonce w metamorfozie 1921, pastoralki 1925, )
Zbigniew Pronaszko
Był postrzegany głównie jako rzeźbiarz, w mniejszym stopniu jako malarz. Jednak
po niezrozumieniu
jego Mickiewicza w Wilnie porzucił rzeźbę. we wczesnym okresie Pronaszko
należał do prymitywistów, ale ok. 1920-21 r (mimo, że był głównym orędownikiem
sztuki niepokornej) zdąża ku wyciszeniu, klasycyzacji. Widoczne są elementy
cezanne'ująco-kubistyczne, ale następuje uspokojenie, uproszczenie.
Andrzej Pronaszko
Leon Chwistek

Ważna postać, wiele pisał o formizmie, logik, flozof, matematyk, pisarz, malarz.
Witkacy
Tymon Niesiołowski
Łączył się z formistami, choć nie był prymitywistą, kubistą i miłośnikiem folkloru -
jednak był daleko
od sztuki Młodej Polski, więc trzymał z formistami. Zdolny, ale często malował w
manierze innych artystów. Czasem jednak tworzył malarstwo samodzielne, bardzo
interesujące.

Formiści nie byli grupą o ściśle określonym programie - byli w niej zjednoczeni
wszyscy artyści, którzy
chcieli tworzyć nową sztukę, ale nie mieli szans działając pojedynczo - wspólnota
dawała im znaczenie,
rozgłos. W efekcie w grupie formistów widoczny jest przegląd wszystkich
aktualnych ówcześnie
nurtów - prymitywizm, kubizm, futuryzm, kubizmo-futuryzm rosyjski, klasycyzacja.
Z czasem część
tych artystów przeszła do Rytmu.

Kapiści
Inne nazwy: Komitet Paryski (KP), koloryści - choć to pojęcie jest szersze.
Ok. 1922-23 grupa studentów malarstwa z Krakowa wyjechała do Paryża, aby
poznać nowe trendy w
sztuce, mieli być studentami paryskiej flii krakowskiej ASP. W 1923 założyli w
Paryżu ugrupowanie,
z początku nie wydawało się, że z czasem będą walczyć o prymat w sztuce
polskiej - w Polsce byli
nieznani. W skład grupy weszli artyści o b różnych doświadczeniach, o
ukształtowanych
osobowościach artystycznych - oprócz jednego rzeźbiarza sami malarze (m.in.
małżeństwo Cybisów,
Seweryn Boraczok, Józef Czapski, Józef Jarema, Artur Nacht-Samborski, Tadeusz
Piotr Potworowski,
Marian Szczyrbuła, Zygmunt Waliszewski). Ich mistrzem i założycielem KP był
Józef Pankiewicz -
wykładowca, przewodnik po sztuce, dobrze znał realia paryskie, artystów, wpłynął

na wybory
artystyczne grupy. Po powrocie do Polski kapiści odnieśli ogromny sukces, w
połowie lat 30. objęli
wszystkie ważne funkcje, zmonopolizowali życie artystyczne aż do 1949 - mimo,
że nie byli
powszechnie wielbieni.
W Paryżu byli w kręgu Ecole de Paris, w którym dominowało zainteresowanie
kolorem. Ich sława
narodziła się za granicą - w 1929 odbył się w Polsce konkurs, na którym zgarnęli
wszystkie nagrody,
potem ich wystawy zagraniczne odniosły sukces - dzięki temu stali się popularni w
kraju. Zostali
uznani za wielkich, nowoczesnych twórców, ich protektorem był Szyszko-Bohusz
(miał też udział w
wysłaniu ich do Paryża).
Po powrocie do Polski utworzyli Związek Zawodowy Polskich Artystów Plastyków
- grupa zawodowa,
powstała z licznych grupek o charakterze nie artystycznym, lecz zawodowym.
Szybko przejęli kontrolę
w związku, zmonopolizowali rynek zawodowy w Polsce. W Warszawie działały
równolegle grupy
powstałe na warszawskiej ASP, ich wystawa (mimo, że większość tych artystów
była nowoczesna)
została skrytykowana przez kapistów, którzy objęli także stanowiska w mediach.
Artyści warszawscy
utworzyli Blok Zawodowy Artystów Plastyków - przez całe lata 30. oba
stowarzyszenia silnie
wpływały na życie artystyczne. Rywalizację wygrali kapiści, którzy byli znacznie
bardziej sprawni
pisarsko, mieli dobrych teoretyków - choć zarazem zdawali sobie sprawę, że ich
sztuka nie daje
szerokiego pola twórczego, ma ograniczenia artystyczne, jest wtórna wobec sztuki
francuskiej.
Kapiści (np. Jan Cybis) preferowali martwe natury, pejzaże, brak scen
historycznych, alegorycznych
itd. - utrudniało im tworzenie sztuki ofcjalnej, narodowej, bo ich tematy niezbyt się

do niej nadawały
charakterystyczne elementy szt kapistów:
- natura jako punkt wyjścia
- ważniejszy jest problem niż rezultat (obraz)
- malarstwo powinno być samowystarczalne, autonomiczne wobec natury i życia
artystycznego -
kryteria oceny należy wyprowadzać z obrazu
Kapiści czerpali z nowoczesnej sztuki francuskiej (choć sama w sobie nie była ona
specjalnie
nowoczesna), byli jednak zawsze bardziej zachowawczy niż artyści z Ecole de
Paris. Choć objęli
prymat w sztuce lat 30. obecnie ich sztuka jest weryfkowana - niekonsekwencja,
malarstwo bez szans
rozwoju, niezbyt nowatorskie, brak ważnych tematów, niedoskonałe technicznie.
Jan Cybis
Wraz z żoną (Hanną Rudzką-Cybisową) najbardziej przestrzegali zasad kapistów -
tematyka głównie
przyrodnicza, pejzaże i martwe natury. Inni kapiści poza przyrodą też często
interesowali się
człowiekiem.
- Martwa natura z motylkiem 1931 - silne wpływy Pierre'a Bonnarda (guru
kapistów).
- Martwa natura z motylkiem 1933 - kapistom zarzucano powtarzanie tematów,
sposobu malowania -
wciąż to samo.
- [most] 1928 - pejzaż namalowany we Francji, widoczny bardziej tradycyjny
sposób malowania
− [pejzaż] 1933
Józef Czapski
Z czasem ograniczał swoją paletę barw, natomiast utrzymywał stałą tematykę.
- Scena w parku 1937 - uproszczone postaci, scenka rodzajowa, sztywne reguły.
- Opera Leśna w Sopocie
- Mistrz Pathelin? 1937
− Wazon z kwiatami 1937
Artur Nacht-Samborski
- Portret mężczyzny w meloniku 1923 - namalowany w sposób charakterystyczny

dla okresy sprzed
Paryża.
- Kobiety 1930, po powrocie do Polski - kompozycja podobna, ale inna
kolorystyka.
- Akt 1925-30 - po przyłączeniu się do grupy w jego malarstwie zaszły tylko
niewielkie zmiany, już
wcześniej był ukształtowanym artystą.
Tadeusz Piotr Potworowski
- Portret żony 1930 - podobnie jak Nacht był już ukształtowanym artystą, miał silną
osobowość.
- Martwa natura - zaznaczony kontur, brak płynnego przechodzenia koloru.
Hanna Rudzka-Cybisowa
- Most na Sekwanie 1930
− Pont Neuf 1932 - most w Paryżu
Marian Szczyrbuła
Do Krakowa przyjechał z Rosji.
- Autoportret 1921 - był już wtedy ukształtowanym artystą.
- Domy 1922 - prawie monochromatyczne, rozemglone, operowanie gładką plamą.
- Pejzaż z mostem? 1932 - podobne podejście, brak bawienia się kolorem,
malarstwo zupełnie inne niż
np. Cybis.
Zygmunt Waliszewski
Daleko od Cybisa
Dzieła: Hamak, Wenus, Amazonka, W loży (ok. 1923), Autoportret, Wyspa miłości,
Malarz i
modelka (1930), 2x Uczta 1933 (wiele takich namalował).

Grupa Artes
Powstała we Lwowie w 1929, założyła ją po powrocie z Paryża grupa artystów-
przyjaciół. Byli to
malarze, którzy wyszli bądź z formizmu, bądź z kręgu uczniów Fernanda Légera,
Academie Moderne w
Paryżu. Wykorzystali doświadczenie impresjonizmu, puentylizm, chcieli nawiązać
do francuskich
surrealistów, jednak sami nie byli surrealistami - nie realizowali podstawowej
zasady, czyli

wykorzystywania podświadomości. Mieszanie wpływów Légera,
postimpresjonizmu, koloryzmu, gry z
widzem.
Skład: Jerzy Janisch, Ludwik Lille, Marek Włodarski (Henryk Streng), Otto Hahn,
Roman Sielski,
Margit Sielska, Aleksander Krzywobłocki, Ludwik Tyrowicz.
Początkowo była to zwarta grupa, chcieli ożywić prowincjonalny Lwów.
Zorganizowali szkołę,
wystawy, ale były to osobowości różne, nie było im razem po drodze. Część
poszła w stronę realizmu,
wzorów radzieckich, część w stronę koloryzmu. Stali w swojej twórczości pozostali
Krzywobłocki,
Włodarski.
Jerzy Janisch
Mona Lisa w slippingu 1939
Marek Włodarski
Najbliższy Légerowi, najciekawszy z grupy.
- Lejący wino 1927 - widoczna inspiracja Légerem, bogata symbolika, obraz
rebusowy.
- Płyną po niebie 1931 - na poły abstrakcja, inspiracje Maxem Ernstem.
− Czarodziej przy zielonej skale 1935 - kompozycja fguralna, ale b dziwne
elementy.
Klasycyzm wileński
L. 20. XX w.
czołowi twórcy to Ludomir Sleńdziński, Felicjan Szczęsny Kowarski - wykształceni
w Akademii Petersburskiej, uczyli się u zwolenników sztuki renesansowej,
akademickiej - byli zwani neoakademikami, neoklasykami.
Wileńskim Towarzystwem Plastyków byli Ludomir Sleńdziński,
Wacław Czechowicz, Piotr Hermanowicz, Bronisław Jamontt, Michał Rouba,
Stanisław Woźnicki
(jeden z głównych teoretyków grupy). Działali ok. 1920-36, niektórzy wystawiali
wspólnie do 1937 r.
Skład grupy był zmienny, w 1931 r nastąpił rozłam. Najważniejsi artyści związani:
Felicjan Szczęsny
Kowarski (osobny, ale wystawiał z nimi), Jerzy Hoppen, Kazimierz Kwiatkowski,
Maria

Borzbohata-Woźnicka, Gustaw Pilecki, Paweł Gędzia..., Wacław Czechowicz,
Michał Rouba, Piotr
Hermanowicz, Rafał Malczewski, Bronisław Jamnott, Tymon Niesiołowski, Wacław
Wąsowicz.

Rytm 1922-33
kładła wyraźny akcent na dekoratywność sztuki - art deco w malarstwie.
Powstała z rozpadu Formistów, skupili się w niej artyści fguratywni, spokojni,
klasyczni. Jednym z
głównych przedstawicieli był Eugeniusz Zak - długo był we Francji, podczas wojny
przyjechał do
Częstochowy (z centrum życia artystycznego na pustynię), postanowił stworzyć
razem z Tadeuszem
Pruszkowskim grupę artystyczną.
Członkowie Rytmu:
- Maja Berezowska - tworzyła skandalizujące, frywolne rysunki.
- Wacław Borowski - przyjaciel Zaka, naśladowca, razem byli w Paryżu.
- Antoni Buszek - uczył się malować ikony w Paryżu
- Tadeusz Breyer - rzeźbiarz, wykładał w Warszawie, miał wielu utalentowanych
uczniów, jego
twórczość jest nieznana
- a także: Leopold Gottlieb, Tadeusz Gronowski (zajmował się głównie plakatem i
scenografą
teatralną), Wacław Husarski, Zygmunt Kamiński (projektował banknoty, monety,
znaczki pocztowe),
Szczęsny Kowarski, Roman Kramsztyk, Henryk Kuna, Rafał Malczewski, Tymon
Niesiołowski,
Tadeusz Pruszkowski, Władysław Roguski, Stanisław Rzecki, Władysław
Skoczylas, Ludomir
Sleńdziński, Zofa Stryjeńska, Jan Szczepkowski (rzeźbiarz), Wacław Wąsowicz,
Romuald Kamil
Witkowski, Wittig, Eugeniusz Zak, Jerzy Zaruba, Władysław Skoczylas, Tadeusz
Pruszkowski,
Zofa Stryjeńska
Propagowała folklor, jednak traktowała te wzory bardzo swobodnie. Tworzyła
głównie kompozycje na

papierze, nienawidziła malować - nawet jej obrazy są jak rysunki. Łamała wszelkie
konwencje, także
obyczajowe - studiowała w Wiedniu jako swój brat (początek wieku - uczelnia tylko
dla mężczyzn).
Tworzyła kompozycje śmiałe, łamała tabu. Również jej małżeństwo było bardzo
burzliwe.
Chrystus i Maria (cykl Pascha) - wzorce ludowe potraktowane bardzo swobodnie,
była
zafascynowana folklorem, ale nie sztuką ludową. Postaci w strojach będących
luźną wariacją nt.
strojów ludowych - nie tworzyła sztuki ludowej, choć świetnie ją znała. Również
temat potraktowany
bardzo swobodnie, daleko od wzoru ikonografcznego.
Chrystus ogrodnik - też cykl Pascha.
W 1918 r i w latach 30. stworzyła dwa cykle przedstawiające bożków słowiańskich,
np.:
Pogoda, 1918 - ujęcie modernistyczne, młodopolskie
Boh, 1934 - styl art deco
Perkun
Stworzyła cykl Poczet władców polskich - dała im współczesne rekwizyty,
ówcześnie te działania były
oceniane bardzo pozytywnie. Np.:
Bolesław Śmiały - zmierzenie się ze wzorami Bacciarellego i Matejki.
Zbójnicki - mimo deformacji strój zbliżony do oryginalnego, ludowego, zarazem
widoczna faszka i
rewolwer.
Plakat na Wystawę Sztuki Dekoracyjnej w Paryżu w 1925 r.
Lipiec i Sierpień - fragment panneau na Wystawę Sztuki Dekoracyjnej.
Ogień i Woda - panneau z cyklu Żywioły.
Noc Kupały - tworzyła scenki rodzajowe z życia Podhala - bardzo swobodne i
popularne.
Wesele - z cyklu Obrzędy polskie.
Topienie Marzanny, 1934 - z cyklu Magie slave(?)
Henryk Kuna
Stylistyka art deco, klasycyzacja, też blisko stylistyki Rytmu, prac Zaka.
Akt w płaszczu - Wrocław.

I Grupa Krakowska
Powstała na początku lat 30. na krakowskiej ASP, byli w niej artyści związani z
KPP, 20 lat później powstała II GK - również była związana z komunistami, ale było
w niej tylko kilku artystów z I Grupy.
I GK była jednym z bardziej nowatorskich ugrupowań w 20leciu. Byli w niej artyści-
buntownicy
pozostający w kontrze do artystowskich póz młodych artystów pochodzących z
inteligenckich domów.
W 1931 doszło na krakowskiej ASP do antysemickich zamieszek, studenci byli b
silnie podzieleni,
część z nich pod wpływem wydarzeń opowiedziała się za KPP. Potem z tych
sympatyków powstała I
GK. Ówczesna sytuacja polityczna była napięta, dochodziło do zamieszek,
interwencji policji. Studenci
zorganizowali wystawę, która wywołała zamieszki - pokaz grafk o ostrej wymowie
politycznej.
Jednym z głównych zaangażowanych był Leopold Lewicki, na wystawie pokazał
prace silnie
komunizujące, o zbrutalizowanej formie.
Choć artyści z I GK byli blisko z komunizmem nie popierali realizmu
socjalistycznego - odrzucali
realizm, artystycznie bliższa była im awangarda francuska, niemiecka, łódzka
(Kobro, Strzemiński).
Mimo prześladowań ze strony policji utrzymywali swoją postawę, prowadzili
wykłady dla robotników,
organizowali dla nich przedstawienia. Współpracowali z teatrzykiem Cricot, założyli
Szopkę
Krakowską - przedstawienia polityczne. Odrzucali sztukę narodową,
nacjonalistyczną, poszukiwali
nowych form. Przystąpili do Komunistycznego Związku Młodzieży Polskiej,
współpracowali z
komunizującą młodzieżą UJ.
W 1933 od była się I wystawa I GK - wykrystalizowała się wtedy nazwa i program
(praktycznie
działali razem od 1932), mieli poparcie mieszkającego we Lwowie Leona Chwistka.

Skład: Sasza
Blonder, Berta Grünberg, Maria Jarema, Leopold Lewicki, Stanisław Osostowicz,
Sz Piasecki,
Bolesław Stawiński, Jonasz Stern, Aleksander Winnicki, Adam Marczyński. Grupa
na początku nie
miała swojego programu, ale cechami charakterystycznymi była fascynacja
nowatorstwem,
ekspresjonizmem, surrealizmem (choć żaden z artystów nie był surrealistą). Mieli
silne kontakty z
teatrem, Maria Jaremianka (choć była rzeźbiarką) głównie wykonywała scenografe
dla Cricot -
surowe, abstrakcyjne, prymitywizujące. Grupa prowadziła własną działalność
polityczną, np.
Jaremianka wyprodukowała ulotkę na 1 maja, potem wydali manifest-przesłanie do
innych artystów -
głosili że niezależność jest najwyższą wartością w sztuce. Postulowali odrzucenie
nacisków
politycznych w sztuce (też po wojnie - Jaremianka jako jedna z nielicznych
odrzuciła socrealizm).
Łączyli awangardę ze sztuką zaangażowaną, o wymowie politycznej - spotykały
ich ciągłe represje,
aresztowania, grupa się przez to szybko rozpadła. W 1937 artyści związani z grupą
zostali wyrzuceni ze
Związku Artystów Plastyków, część została aresztowana (np. Jonasz Stern
przesiedział 1,5 r w
Berezie), część wyjechała (Stern, Jarema).
Wystawy I GK: 1933 Lwów, 1934 Krzemieniec (miejsce licznych plenerów
artystycznych), 1935
Kraków (wystawili się z nimi Strzemiński i Kobro), 1937 ostatnia.
W malarstwie charakterystyczne dla I GK są silne kolory, malowanie płasko,
uproszczenie,
prymitywizacja.
W rzeźbie nawiązywali do dokonań Pronaszki (choć formuła formistów już się
wtedy wyczerpała) - był
to okres przed awangardą postkonstruktywistyczną, czas licznych poszukiwań.
Maria Jaremianka

Na początku była znana jako rzeźbiarka, ale też rysowała i malowała - swe prace
zaczęła pokazywać
dopiero w Paryżu, po wyjeździe w 1937.
- Pomona? - nawiązania do klasycyzmu, brak radykalnej formy - rzeźba z okresu
studiów (uczyła się u
Dunikowskiego - wykładowcy popierali awangardowe eksperymenty studentów,
póki ci nie wdali się w
politykę).
- głowa Henryka Wicińskiego 1933 - fascynacja prymitywizmem, poszukiwaniami
Picassa.
- Kompozycja 1934 - nawiązania do Picassa, awangardy paryskiej.
- Kompozycja 1934 - eksperymenty w stylu Archipenki: pozytyw i negatyw, formy
otwarte, rzeźba
kształtuje przestrzeń.
- Kompozycja 1937 - ważna jest przestrzeń, powietrze. Widoczne są nawiązania
do jej malarstwa i
monotypii.
- Nagrobek robotników zabitych w zamieszkach w Krakowie 1936 - forma
uproszczona, abstrakcyjna.
Henryk Wiciński
Początkowo tworzył fguratywnie, potem coraz bardziej abstrakcyjnie.
- [głowa kobieca] 1933
- Tors 1934
- Siedząca (Leżąca) 1934-36
Jonasz Stern
- Akt 1937 - połączenie lekcji kubofuturyzmu ze sztuką Légera - kubizująca, o
intensywnych barwach.
- Bezrobotny grafka 1933 - brutalizm, była pokazana w krakowskiej ASP na
wystawie, która
wywołała zamieszki.
Leopold Lewicki
- W więzieniu 1931 - uproszczenie, prymitywizacja.
- Pogrzeb I klasy?
Był głownie grafkiem i malarzem, ale też trochę rzeźbił, np.:
- Kompozycja 1934
Sasza Blonder

- W więzieniu poł lat 30. - geometryzacja, uproszczenie, brak portretowości,
sugestywność. Silna,
gruba kreska, całość ciemna, ponura.
- W kamieniołomach poł lat 30. - w takich dziełach Chwistek upatrywał realizacji
swojej koncepcji
strefzmu - m.in. dla tego popierał GK.
- [2x kompozycja abstrakcyjna] lata 30. - widoczne różne kierunki poszukiwań.
- Kompozycja z lampą naftową 1935-37 - dwie przestrzenie: kolorowa lampa na I
planie, w tle
rysunki ludzików.
Stanisław Osostowicz
- W cyrku x2, Zamieszki (strajki) ok. 1933 - podział na strefy, elementy z futuryzmu
i
ekspresjonizmu, ale pojawiają się też dziwne stwory.
- Rozruchy uliczne 1932-22 - prymitywizacja, karykaturalność (czerwoni walczą z
czarnymi).
- Cyrk
- Ulica
- Na Rynku 1939 - kredki, prymitywizm a la dziecko.
Adam Marczyński
Malował martwe natury, ale inne niż np. kapiści - płaskie, prawie abstrakcyjne.
Wpływ późnego
Picassa, awangardy francuskiej.
− Martwa natura x2 - budowana z linii, odcinków - lekcja z kubizmu, ale jest on
przetworzony.

Grupa Plastyków Warszawskich (Czapka Frygijska)
Założona w 1934, kiedy to odbyła się w Warszawie wystawa sztuki sowieckiej.
Wielu artystów poszło
w kierunku socrealizmu - realizm był wtedy traktowany jako podejście
nowoczesne, przeciwstawne
idealizującemu klasycyzmowi lat 20. Propozycja radziecka była atrakcyjna, wielu
lewicujących
artystów ją wybierało.
Grupa została założona z inspiracji KPP, celem była inwigilacja środowiska
artystycznego,

przyciągnięcie lewicowych artystów, natomiast nie dążono do narzucenia środków
artystycznych. KPP
po kryjomu fnansowała grupę. W zebraniu założycielskim uczestniczyli m.in.
Juliusz Czarnecki?,
Mieczysław Berman, Juliusz Krajewski, Franciszek Bartoszek. Początkowo nie
wystawiali razem, za to
robili gazetki, odczyty dla robotników, manifesty. Pierwsza wystawa odbyła się w
1936, od lokalizacji
wzięła się nazwa grupy. Program lewicujący, społeczny, uważali, że sztuka
powinna być tematyczna i
realistyczna - inaczej niż I GK.
M Berman
- Dla ojczyzny i führera 1945 - fotomontaż.
Juliusz Krajewski
Sama grupa miała niewielkie znaczenie artystyczne, należeli do niej twórcy mało
wybitni (dobry tylko
Berman), ale działał z nimi młody artysta Juliusz Krajewski - po wojnie czołowy
twórca socrealizmu
(jego żona Helena też).
- plakat propagandowy (razem z Bermanem)
- Buraczarki - przedwojenne, zapowiedź późniejszej twórczości.
- Podziękowanie traktorzyście - powojenne.