Jedną z najważniejszych przyczyn niepowodzeń PPP są zmieniające się ustawy w dość krótkim czasie (2005/2008/2011/2012).
Ponadto poziom długu publicznego wzrósł w ostatnim czasie do niesłychanych rozmiarów. Wg poprawek do ustawy w 2011
zabezpieczenie finansowe przez jednostkę sektora publicznego zostało ustalone na poziomie od 2 do 10% ceny całkowitej
inwestycji. To doprowadziło do wycofania się wielu podmiotów z formuły PPP, gdyż nie byłyby w stanie poradzić z poziomem
wskaźników długu publicznego (przykład stadionu w Radomiu).

Od wprowadzenia wspomnianych ustaw tylko kilka z kilkuset projektów i pomysłów (2011 rok: 21 projektów, 71 pomysłów)
zostało zrealizowane: poza Placem na Groblach, tylko 2 inwestycje: parkingi w Suchej Beskidzkiej i szkoły w Radzionkowie, a w
trakcie realizacji są tylko 4 projekty (baseny w Solcu, autostrada A2 Świecko- Nowy Tomyśl, pływalnia w Gliwicach i parkingi we
Wrocławiu). Reszta projektów umiera już w fazie pierwszej, w fazie pomysłu, zanim zdążą się rozwinąć.

Projekt rządowy – budowa sadu rejonowego w Nowym Sączu

Szpital w Żywcu, baseny w Solcu-zdroju, domy kultury, drogi, przystanki

1.

Istota partnerstwa publiczno-prywatnego

PPP to współpraca pomiędzy jednostkami administracji rządowej i samorządowej (administracji publicznej) a
podmiotami prywatnymi w sferze usług publicznych. Partnerstwo obejmować może takie dziedziny jak np.
budownictwo mieszkań na wynajem, centra sportowo-rekreacyjne, parkingi, szkoły, siedziby władz publicznych czy
gospodarka komunalna, ale również budowa dróg i autostrad, portów czy lotnisk.

PPP to przedsięwzięcia realizowane w oparciu o umowę długoterminową zawartą pomiędzy podmiotem publicznym a
podmiotem prywatnym, której celem jest stworzenie składników infrastruktury umożliwiającej świadczenie usług o
charakterze publicznym.

PPP nie jest więc prywatyzacją działań władzy publicznej. Nie zwalnia władzy publicznej z obowiązku świadczenia usług
o charakterze publicznym. PPP zastępuje proces prywatyzacji. Oddzieleniu od siebie ulega domena działań
gospodarczych oraz domena odpowiedzialności polityczno-prawnej.

Rodzaje umów (formy współpracy):



Eksploatacja i utrzymanie



Projektowanie i budowa



Projektowanie, budowa i eksploatacja



Rozbudowa "wokół bazy"



Dzierżawa i sprzedaż



Okresowa prywatyzacja



Dzierżawa (sprzedaż), modernizacja i eksploatacja



Budowa, eksploatacja i przekazanie



Budowa, przekazanie i eksploatacja



Projektowanie, budowa, finansowanie i eksploatacja

W świetle regulacji unijnych PPP stanowi formę współpracy między podmiotami publicznymi a sektorem prywatnym.
Zasadniczym celem tej współpracy jest poprawa realizacji inwestycji w projekty infrastrukturalne lub inne rodzaje operacji
dotyczące świadczenia usług publicznych, poprzez dzielenie ryzyka, wspólne korzystanie ze specjalistycznej wiedzy sektora
prywatnego lub dodatkowe źródła kapitału

1

. PPP powinno znajdować zastosowanie wtedy, gdy można rozsądnie oczekiwać,

że taka forma realizacji zadania publicznego przyniesie większe (niż metody tradycyjne) korzyści w stosunku do
zaangażowanych środków publicznych (czyli gdy będzie rozwiązaniem optymalnym)

2

.

W Polsce pojęcie PPP odnosi się zasadniczo do podpisanych umów o partnerstwie publiczno-prywatnym (dalej: umowy
PPP), a także do wszelkich innych form długoterminowej współpracy sektora publicznego i prywatnego (m.in. umów
koncesji na roboty budowlane i usługi).

Szczegółowe zasady funkcjonowania PPP określają m.in. przepisy ustawy o PPP. Zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy istotą
partnerstwa jest wspólna realizacja przedsięwzięć oparta na podziale zadań i ryzyk pomiędzy podmiotem publicznym i
partnerem prywatnym.

Współpraca tych podmiotów przejawia się w:

1) realizowaniu zadań publicznych przez podmioty sektora prywatnego;
2) powiązaniu fazy budowy (ulepszenia lub remontu) bezpośrednio z wieloletnią fazą eksploatacji obiektu infrastruktury
przez podmiot prywatny;
3) kontroli sprawowanej przez podmioty sektora publicznego nad obiektem infrastruktury i jakością usług świadczonych
przez podmioty sektora prywatnego;
4) zróżnicowaniu sposobu wynagradzania podmiotów sektora prywatnego;
5) pozostawieniu prawa własności obiektu w podmiocie sektora publicznego po wygaśnięciu umowy PPP.

wśród kluczowych elementów współpracy w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego wymienić należy:



współpracę sektora publicznego z sektorem prywatnym;



umowny charakter (w ramach stosunku cywilnoprawnego);



charakter celowy: realizacja przedsięwzięć (budowa infrastruktury, dostarczanie usług) tradycyjnie wykonywanych przez

stronę publiczną;



optymalny podział zadań;



podział ryzyk;



obustronną korzyść.

2.

Główne uwarunkowania rozwoju PPP na świecie i w Polsce

Szczególna potrzeba stosowania PPP w Polsce wynika z:



Dużej skali zaniedbań w zakresie usług publicznych w latach realnego socjalizmu, Silnego deficytu środków publicznych,

Wyzwania, przed jakim stają władze publiczne w zakresie wykorzystania środków unijnych w latach 2007 – 2013 (67-90 mld
euro) i związaną z tym koniecznością wyłożenia własnych funduszy na cele współfinansowania projektów korzystających z
funduszy unijnych,



Niskich umiejętności urzędników w zarządzaniu projektami inwestycyjnymi i ich eksploatacją, niezależnie od naturalnie

mniejszej efektywności w tym przedmiocie wszelkich urzędników (zarządzanie środkami publicznymi versus środkami
własnymi – kapitał prywatny),



Upolitycznienia procesu prywatyzacji i wykorzystywania jej do bieżących gier politycznych (negatywne konotacje).

Kluczowe czynniki sukcesu Projektu PPP



Realistyczny harmonogram, odpowiednie planowanie i organizacja procesu przygotowania Projektu PPP



Właściwa definicja projektu i alokacja ryzyk, w tym adekwatny mechanizm wynagradzania



Wysoka jakość analiz w ramach Oceny Efektywności i dokumentacji postępowania na wybór Partnera

Prywatnego, wtym projektu Umowy oPPP



Uwzględnienie potencjału rynku wykonawców i Instytucji Finansujących



Zaangażowanie Podmiotu Publicznego na etapie przygotowania projektu i realizacji Umowy o PPP

3.

Modele i formy funkcjonowania PPP (cechy i przykłady)

Dobór odpowiedniego modelu organizacyjnego pomiędzy przyszłymi partnerami stanowi nieodzowny element kształtowania
współpracy. Ustawodawca nie narzuca stronom jednego modelu, pozostawiając tę kwestię do rozstrzygnięcia stronom. Wybrany
bowiem model determinować będzie zakres i cel współpracy.



DB – zaprojektuj wybuduj.



DBM – zaprojektuj-wybuduj-utrzymaj



DBO – zaprojektuj – wybuduj - eksploatuj



BOT (ang. Build, Operate, Transfer) - wybuduj, zarządzaj, przekaż - podmiot prywatny uzyskuje prawo do

wykorzystywania obiektu w tym do pobierania opłat z tytułu jego użytkowania w zamian za pozyskanie źródeł
pokrywających inwestycję oraz jego budowę, inwestycję pokrywa podmiot publiczny, na którego po określonym czasie
przechodzi prawo własności,



DBFO (Design, Build, Finance, Operate) - zaprojektuj, wybuduj, sfinansuj, zarządzaj - strona prywatna buduje

dany obiekt w porozumieniu ze stroną publiczną, pokrywa koszty projektowe i konstrukcyjne z własnych funduszy oraz
korzysta z wybudowanej infrastruktury. Podobnie jak w modelu BOT po określonym czasie prawo własności przechodzi
na partnera publicznego,



BOOT (ang. Build, Own, Operate, Transfer) - wybuduj, bądź właścicielem, zarządzaj, przekaż - partner prywatny

buduje obiekt infrastrukturalny i staje się jego właścicielem, zarządza jego aktywami, czerpie korzyści z tytułu prawa
własności i użytkowania, a gdy osiągnie odpowiedni zysk, przekazuje nieodpłatnie stronie publicznej.



SC – kontrakt na usługi



MC – kontrakt n zarządzanie



Koncesja - Polega na długotrwałym kompleksowym zarządzaniu całością określonego składnika

infrastruktury publicznej przez partnera prywatnego w zamian za odpowiednie wynagrodzenie. Przepływy
pieniężne będące wynagrodzeniem partnera prywatnego pochodzą z budżetu publicznego, bądź od końcowych
użytkowników infrastruktury.

Wybór modelu PPP zależy od takich czynników jak:



potencjał finansowy partnera publicznego,



wielkość, skala i znaczenie realizowanego przedsięwzięcia,



sektor, w którym realizowany jest projekt,



wymagane nakłady inwestycyjne niezbędne do realizacji projektu,



klimat polityczno-społeczny dotyczący wspierania procesu transferu odpowiedzialności za funkcjonowanie

usług publicznych do sektora prywatnego



stopień przyzwolenia społecznego na pobieranie opłat za usługi publiczne,



szacowana liczba użytkowników korzystających z danego typu infrastruktury,



zakres wymagań użytkowych, co do jakości i dostępności infrastruktury

4.

Korzyści wypływające z PPP dla władz publicznych i podmiotów prywatnych



Strona publiczna uzyskuje dostęp do prywatnego kapitału – co w warunkach ogromnych potrzeb
infrastrukturalnych oraz ograniczonych zasobów własnych



umożliwia przyspieszenie nakładów na rozwój infrastruktury



Możliwość podziału ryzyk w projekcie PPP i tym samym realizacja przedsięwzięcia bez obciążania długu i
deficytu publicznego



PPP jest tańsze niż tradycyjna forma realizacji inwestycji – PPP pozwala osiągnąć oszczędności rzędu 15-17%



w porównaniu z tradycyjnym modelem realizacji inwestycji, Projekty PPP są realizowane szybciej i sprawniej niż
w metodzie tradycyjnej, w której jedynie 30% inwestycji zostaje ukończonych zgodnie z ustanowionym
harmonogramem, a 27% zgodnie z zaplanowanym budżetem



Jakość usług dostarczanych przez partnera prywatnego jest wyższa, co wynika ze zwiększonego dostępu
podmiotów prywatnych do innowacyjnej wiedzy, efektów skali i doświadczeń zdobytych we wcześniejszej
działalności operacyjnej o podobnym profilu



Możliwość podziału ryzyk między partnera publicznego i prywatnego – każdy z partnerów odpowiada

za ryzyka, z którymi sobie lepiej (taniej, wydajniej, szybciej) radzi.

Korzyści dla sektora publicznego:



szybsze wdrażanie projektów,



zdynamizowanie procesu rozwoju infrastruktury,



wyższa jakość świadczonych usług,



wzrost innowacyjności w dostarczaniu usług,



większa efektywność operacyjna,



uwzględnienie całego okresu życia aktywów,



redukcja całkowitych kosztów projektu i efektywniejsze wykorzystanie pieniędzy publicznych,



lepsze zrozumienie całkowitych kosztów: fazy inwestycji i eksploatacji.

Korzyści dla sektora prywatnego:



stabilny, długoterminowy kontrakt,



niezależność od rocznego budżetu sektora publicznego,



elastyczność w ustalaniu specyfikacji produktu końcowego lub usługi,



bodźce do osiągania dobrych wyników i dostarczania usług wysokiej jakości,



możliwość generowania dodatkowych przychodów z od stron trzecich (np. zarządzając budynkiem wynajęcie

powierzchni użytkowych),



okazja do wykorzystania komercyjnego innowacji.

5.

Bariery utrudniające rozwój PPP



brak dobrych polskich praktyk



niska świadomość i niewystarczająca wiedza nt. PPP w sektorze publicznym



brak wykwalifikowanej kadry do wdrażania przedsięwzięć w formule PPP w sektorze publicznym, prywatnym



Wysokie koszty analizy ekonomiczno-prawnej



Brak prostych i przejrzystych uregulowań prawnych



Brak specjalistów i doradców w dziedzinie PPP

6.

Zagrożenia związane z PPP

Wady:



duży stopień skomplikowania procedur,



podatność na korupcje,



wyższe koszty związane z realizacją przedsięwzięcia,



zły podział ryzyka,



zmiany koniunktury na rynku,



niepewność co do wyboru partnera prywatnego,



utrata kontroli publicznej nad procesem świadczenia usług,



zawirowania polityczne.

Do najczęściej wymienianych ryzyk związanych z partnerstwem publiczno-prywatnym należą:

1) Utrata kontroli nad procesem świadczenia usług. W ramach kontraktu partnerstwa publiczno-prywatnego należy szczegółowo
określić kto i w jaki sposób monitoruje cenę i jakość usług świadczonych w jego ramach. Ponieważ chodzi tu o realizację zadań
publicznych to na organach władzy ciąży obowiązek zabezpieczenia interesu publicznego

2) Zagrożenia dla prawidłowego funkcjonowania administracji publicznej. W przypadku nieprawidłowości w realizacji
partnerstwa publiczno-prywatnego może dojść do urzeczywistnienia ryzyka utraty zdolności do sprawnego wykonywania przez
organy władzy swojej polityki.

3) Nadmierny wzrost opłat ponoszonych przez usługobiorców. W przypadku braku właściwej kontroli ze strony partnera
publicznego nad wykonywaniem zadania publicznego istnieje niebezpieczeństwo zawyżania opłat w celu osiągnięcia zawyżonego
zysku.

4) Niższa jakość usług świadczonych w ramach PPP. Jakkolwiek doświadczenia licznych państw pokazują, że ich jakoś wzrasta, co
do zasady, w stosunku do ich realizacji samodzielnie przez organy administracji, tak jednak w przypadku pojawiających się
nieprawidłowości może dojść do sytuacji odwrotnej. Najważniejszą rolę w zabezpieczeniu przed tym ryzykiem stanowi zawarcie
w umowie odpowiednich zapisów. Należy określić kryteria prawidłowości realizacji zadania publicznego, umożliwiające jego
ocenę przez stronę publiczną. Strona prywatna powinna być motywowana zachętami finansowymi do zapewnienia należytego
poziomu świadczonych usług, należy także przewidzieć kary umowne na wypadek zaktualizowania się omawianego ryzyka.

5) Brak konkurencji. Jest to istotne zagrożenie, którego istotą jest przekształcenie monopolu państwowego w monopol
prywatny. Prawidłowo realizowane partnerstwo publiczno-prywatne służy wprowadzaniu elementów rynkowych tam, gdzie tej
pory istniał monopol publiczny.

6) Niedozwolona współpraca stron. Preferencje handlowe i pomoc publiczna w ramach PPP są istotnym problemem, ponieważ
władza publiczna, dążąc do realizacji danego projektu, może dawać do zrozumienia potencjalnym inwestorom, że w przypadku
jego wykonania, mogą uzyskać swoistego rodzaju wyjątkowy status

7) Zawirowania polityczne. Mogą stanowić zagrożenie dla projektów realizowanych w ramach partnerstwa publiczno-
prywatnego. Zmiany u władzy mogą oznaczać zmianę woli politycznej. Politycy mogą obawiać się reperkusji ze strony wyborców
w sytuacji, gdy opinia publiczna jest niechętnie nastawiona do wykonywania danych zadań przez podmioty prywatne. Stąd
ryzyko, że dobre projekty infrastrukturalne nie zostaną zrealizowane.

7.

Niepowodzenia w zakresie PPP, ich przyczyny i konsekwencje

Wg poprawek do ustawy w 2011 zabezpieczenie finansowe przez jednostkę sektora publicznego zostało ustalone na poziomie od
2 do 10% ceny całkowitej inwestycji. To doprowadziło do wycofania się wielu podmiotów z formuły PPP, gdyż nie byłyby w stanie
poradzić z poziomem wskaźników długu publicznego (przykład stadionu w Radomiu).

Tylko co 10 postępowanie w obszarze infrastruktury sportowo-rekreacyjnej kończy się podpisaniem umowy.

Doświadczenia nieudanych postępowań pokazują, że najczęstszym problemem związanym z realizacją inwestycji sportowo-
rekreacyjnych w modelu ppp (koncesji) było dążenie strony publicznej do obciążania inwestorów prywatnych możliwie dużym
ryzykiem realizacji projektu na wszystkich jego etapach, przy minimalnym udziale środków publicznych. Zaangażowanie strony
publicznej polegało najczęściej jedynie na przekazaniu prywatnemu partnerowi nieruchomości na realizację inwestycji. W
praktyce oznaczało to, że przy kosztach, jakie generuje wytworzenie oraz utrzymanie infrastruktury sportowo-rekreacyjnej,
wykonanie takich inwestycji nie było opłacalne dla strony prywatnej.

Pierwsze nieudane postępowania w tym obszarze spowodowały, że samorządy w ostatnich dwóch latach coraz ostrożniej
podchodzą do planowania przedsięwzięć sportowo-rekreacyjnych, dostrzegając jednocześnie konieczność partycypacji w
kosztach projektu i ryzykach z nim związanych.

Widoczne jest natomiast rosnące zainteresowanie modelem tzw. koncesji na usługi, polegającej na powierzeniu prywatnemu
inwestorowi wyłącznie obowiązków związanych z utrzymaniem i zarządzaniem infrastrukturą sportowo-rekreacyjną. Sektor
publiczny dostrzegł bowiem nie tylko ekonomiczne korzyści wynikające z outsourcowania zadań operatorskich, ale również
zalety związane z efektywniejszym zarządzaniem infrastrukturą publiczną przez profesjonalne podmioty.

8.

Wpływ kryzysu finansowego na funkcjonowanie PPP

Faktyczne wykorzystanie koncepcji PPP zależy od czterech podstawowych elementów tworzących łącznie klimat dla inwestycji
w formule PPP, to jest



woli i wsparcia politycznego oraz właściwego prawodawstwa i systemu regulacji,



właściwej selekcji, przygotowania i wdrażania projektów PPP



realnych i wykonalnych założeń odnośnie do generowanych przez projekt wpływów, np. z opłat od

użytkowników,



dostępności źródeł finansowania projektów PPP.

Rozwój partnerstwa jest możliwy, gdy klimat inwestycyjny wokół PPP kształtowany jest na zasadzie równowagi pomiędzy
opisanymi elementami. Trwająca od 2007 roku dekoniunktura gospodarcza sprawiła, że w obszarze PPP ujawniły się nowe
ryzyka, a dotychczasowe stały się bardziej dotkliwe. Najważniejsze z nich to ryzyko wzrostu stopy procentowej, kredytowe,
obniżenia wartości aktywów, deprecjacji waluty oraz ryzyko obniżenia wielkości popytu.

Przedstawione problemy zostały dostrzeżone przez rząd Wielkiej Brytanii, który w 2011 roku przystąpił do reformy PFI. W
grudniu 2012 roku wysunięto propozycje zmian dotychczasowej formuły finansowania projektów inwestycyjnych. Wśród
istotnych propozycji ujętych w nowym podejściu, określanym jako PF2, można wskazać



wprowadzenie ujednoliconego i efektywnego podejścia do zamówień PF2 poprzez np. stworzenie pakietów

standardowej dokumentacji oraz zwiększenie kontroli przygotowania projektu,



dążenie do uzyskania większej przejrzystości poprzez np. obowiązek publikacji rocznych raportów na temat

projektów i ich finansowania,



zmianę w podejściu do zarządzania ryzykiem poprzez przejęcie odpowiedzialności za część ryzyk przez rząd,



szerszy dostęp do źródeł finansowania projektów.

Szansę na rozwój PPP stanowi również poszerzanie zakresu stosowanych instrumentów finansowych. Jednym z nich są obligacje
projektowe – instrumenty

dłużne emitowane przez spółki celowe. Podstawową korzyścią związaną z emisją obligacji projektowych jest możliwość skrócenia
okresu zaangażowania finansowego w realizację projektów PPP z kilkudziesięciu do kilku lat.

9.

Ocena przygotowania JST do wdrażania przedsięwzięć PPP

Brak informacji, a także niezrozumiałe przepisy i wytyczne, są istotną przeszkodą na drodze podjęcia decyzji oaplikowaniu o
dofinansowanie na projekty hybrydowe w formule ppp. Pomoc w tym zakresie może przełożyć się na częstsze sięganie po
partnerstwo przy realizacji inwestycji.

Stan przygotowania jednostek publicznych do podejmowania projektów ppp był także mierzony samą deklaracją o
rozważaniu tej formuły do realizacji inwestycji. Można założyć, że jednostki biorące taką możliwość pod uwagę, wykazują
się zwiększonym zainteresowaniem wobec ppp, a więc ewentualna przeszkoda w realizacji takiej inwestycji nie leży w
największej mierze w niechęci, nieufności czy strachu przed samą formułą. Nastawienie jednostek jest ważnym czynnikiem
w dalszym upowszechnianiu tej metody realizacji projektów publicznych.

Urzędy marszałkowskie, miasta na prawach powiatu oraz gminy

miejskie znacznie częściej są gotowe do podejmowania projektów według zasad partnerstwa publiczno-prywatnego.
Wynika to oczywiście z lepszego dostosowania organizacyjnego i dostępu do specjalistów oraz wiedzy.

10.

Ryzyko związane z PPP, jego rodzaje (przykłady)



związane z budową,



związane z dostępnością,



związane z popytem,



związane z przygotowaniem przedsięwzięcia,



rynkowe związane z dostępnością nakładów na realizację przedsięwzięcia,



o charakterze politycznym,



o charakterze legislacyjnym,



makroekonomiczne,



regulacyjne,



związane z przychodami,



związane z wystąpieniem siły wyższej,



związane z rozstrzyganiem sporów,



związane ze stanem środowiska naturalnego,



związane z lokalizacją przedsięwzięcia,



związane z przekazywaniem składników majątkowych,



związane z końcową wartością składników majątkowych,



związane z brakiem społecznej akceptacji.

11.

Podział ryzyka typowy dla stron

W partnerstwie publiczno-prywatnym zasadą jest taki podział ryzyk, który uwzględnia najlepsze możliwości i kompetencje stron
umowy. Innymi słowy, każdy z partnerów zajmuje się tymi aspektami partnerstwa, z którym poradzi sobie sprawniej i
efektywniej niż druga strona. W praktyce wskazana zasada często doznaje pewnych odstępstw, których powodem jest zbyt
„zamówieniowe” traktowanie PPP przez sektor publiczny i przyzwyczajenie do obarczania wykonawców jak najbardziej
kompleksowym zakresem obowiązków. Działanie takie z pewnością wpływa ostatecznie na ceny deklarowane przez partnerów

prywatnych w składanych ofertach. Tym samym, przygotowując się do realizacji inwestycji w modelu PPP, warto zastanowić się
nad istotniejszym zaangażowaniem własnych zasobów w przedsięwzięcie – zwłaszcza że ustawa o PPP wskazuje na możliwie
szeroki katalog świadczeń będących wkładem własnym podmiotu publicznego.

12.

Podstawy prawne funkcjonowania PPP w Polsce



Ustawa o PPP

Ustawa o PPP reguluje zasady współpracy podmiotu publicznego i partnera prywatnego w ramach PPP, przy czym treścią tej
współpracy jest wspólna realizacja przedsięwzięcia oparta na podziale zadań i ryzyk pomiędzy podmiotem publicznym i
partnerem prywatnym. Podmiotem publicznym będzie m.in. organ administracji rządowej, jednostka samorządu terytorialnego
(gmina, powiat, województwo), jak i spółka publiczna, będąca pod kontrolą organu administracji rządowej lub samorządu.
Przedsięwzięcie leżące u podstawy PPP będzie mogło polegać na budowie obiektu budowlanego (np. stadionu, szpitala),
świadczeniu usług (np. zarządzanie systemem wodno-kanalizacyjnym), wykonaniu dzieła (np. organizacji centrum monitoringu
ulic) lub innych świadczeniach. Tym co, odróżniać będzie PPP od zwykłych zamówień publicznych będzie obowiązek partnera
prywatnego (lub spółki celowej powołanej do realizacji przedsięwzięcia) do utrzymania (np. remontowania, napraw) lub
zarządzania infrastrukturą wybudowaną przez niego lub mu powierzoną. W praktyce najczęściej partner prywatny zobowiązany
będzie sfinansować i zrealizować przedsięwzięcie, a następnie zarządzać nim (np. zbudować drogę publiczną i pełnić funkcje
zarządcy drogi). Z kolei podmiot publiczny zobowiązany będzie do wniesienia wkładu własnego, który stanowił będzie
podstawowy sposób jego zaangażowania w przedsięwzięcie.



Ustawa o Koncesjach

Ustawa o Koncesjach reguluje treść oraz sposób zawierania umów koncesji na roboty budowlane oraz koncesji na usługi. Umowa
koncesji polega na tym, że koncesjonariusz na podstawie umowy koncesji zawieranej z koncesjodawcą zobowiązuje się do
wykonania przedmiotu koncesji (w przypadku koncesji budowlanej – wybudowania nowej infrastruktury publicznej, a w
przypadku koncesji usługowej – świadczenia usług w oparciu o już istniejącą infrastrukturę publiczną) za wynagrodzeniem.
Wynagrodzenie koncesjonariusza nie będzie jednorazową zapłatą ceny (jak w tradycyjnych zamówieniach publicznych), a
prawem do eksploatacji i pobierania pożytków z wybudowanej infrastruktury (koncesja na roboty budowlane) lub wykonywania
usług i pobierania pożytków (koncesja na usługi). W przypadku koncesji na roboty budowlane koncesjonariusz, dla przykładu,
wybuduje system kanalizacyjny i będzie świadczył usługi kanalizacyjne przez określony w umowie czas, a w przypadku koncesji
na usługi jedynie świadczył będzie usługi kanalizacyjne w oparciu o już istniejącą infrastrukturę (którą będzie musiał utrzymywać
i naprawiać). Założeniem koncesji jest, że koncesjonariusz prowadził będzie działalność gospodarczą w oparciu o eksploatowaną
infrastrukturę ponosząc większość ryzyk związanych z tą działalnością.



Ustawa o Autostradach Płatnych

Ustawa określa warunki przygotowania budowy, finansowania budowy, zasady przeprowadzania postępowania przetargowego
na budowę i eksploatację albo wyłącznie eksploatację autostrad płatnych, zasady zawierania umów o budowę i eksploatację
albo wyłącznie eksploatację autostrad, a także organy właściwe w tych sprawach.

13.

Polskie doświadczenia w zakresie PPP – skala rozwoju PPP w ostatnich latach, najbardziej popularne

dziedziny

Na tle innych państw pozycja Polski w tym obszarze nie jest imponująca. W prawie pięcioletnim okresie funkcjonowania dwóch
nowych regulacji dotyczących PPP (do 30 września 2013 r.) zostało ogłoszonych 277 postępowań planowanych do realizacji, z
tego 216 (78%) stanowiły realne projekty. Zawarto jednak tylko 58 umów. O małej skuteczności postępowań związanych z
wyborem partnera świadczy to, że jedynie co piąty pomysł na współpracę udało się wcielić w życie14

Przy potrzebach (w relacji do PKB) zbliżonych do brytyjskich z początków wprowadzania tam PPP na szeroką skalę, w 2012 r.
wartość polskich projektów wynosiła ok. 1% inwestycji i stanowiła ok. 1,8% rynku PPP w krajach UE.

Struktura projektów PPP, w której na pierwszym miejscu znajdowały się dotychczas obiekty i usługi sportowo‑rekreacyjne,
natomiast na ostatnim ochrona zdrowia, różni się wyraźnie od składu projektów PPP w większości krajów. Nadal są też sfery, w
których PPP nie znalazło jeszcze w Polsce zastosowania lub rozwija się niedostatecznie w stosunku do potrzeb. Wśród nich jest
system penitencjarny i inwestycje z zakresu bezpieczeństwa.

Odnotować należy jednak kilka optymistycznych symptomów rozwoju PPP w Polsce, między innymi:



wyraźną poprawę lokaty na europejskim rynku PPP, stanowiącą jednak konsekwencję realizacji kilkunastu

dużych projektów hybrydowych z zakresu ochrony środowiska oraz budowy sieci szerokopasmowych i zarządzania nimi
o łącznej wartości 3598 mln zł



uznanie za najlepszy pionierski projekt PPP na świecie w corocznej nagrodzie Partnership Awards,

największego, nie tylko w Polsce, projektu hybrydowego spalarni odpadów w Poznaniu,



udaną realizację pionierskich projektów z wykorzystaniem instrumentów zwrotnych inżynierii finansowej UE, w

tym projektu rewitalizacji dworca PKP oraz terenów przydworcowych w Sopocie z zastosowaniem instrumentu
JESSICA,



przekazanie do konsultacji przez Ministerstwo Gospodarki sześciu propozycji zmian w ustawie o PPP, które

powinny sprzyjać zmniejszeniu barier w stosowaniu przepisów tej ustawy przede wszystkim ułatwić samorządom
realizację budowy mieszkań komunalnych i zapewnienie opieki nad najstarszymi mieszkańcami,



opracowanie projektu rozporządzenia w sprawie ryzyka wpływającego na sposób klasyfikacji zobowiązań

wynikających z umów o PPP.

14.

Partnerstwa hybrydowe, doświadczenia polskie i zagraniczne - możliwości dofinansowania przedsięwzięć

PPP z funduszy UE, wykorzystanie instrumentów zwrotnych

Odnotować należy kilka optymistycznych symptomów rozwoju PPP w Polsce, między innymi:



wyraźną poprawę lokaty na europejskim rynku PPP, stanowiącą jednak konsekwencję realizacji kilkunastu

dużych projektów hybrydowych z zakresu ochrony środowiska oraz budowy sieci szerokopasmowych i zarządzania nimi
o łącznej wartości 3598 mln zł



uznanie za najlepszy pionierski projekt PPP na świecie w corocznej nagrodzie Partnership Awards,

największego, nie tylko w Polsce, projektu hybrydowego spalarni odpadów w Poznaniu,

Dzięki PPP jednostka publiczna może wygospodarować brakujący wkład własny, który konieczny jest do uzyskania finansowania
ze środków UE (brak tego typu środków stanowi główny problem i może okazać się jedną z głównych przyczyn, które hamować
będą absorpcję środków pomocowych). Partner prywatny, aplikując po środki UE, będzie mógł w ten sposób wykazać wkład
inwestora prywatnego jako dofinansowanie danego projektu.

Formę współpracy opartą na powyższych zasadach, przewidują Uszczegółowienia Programów Operacyjnych na lata 2007-2013,
które zawierają zapisy pozwalające na realizację projektów PPP w ramach pozyskiwania dotacji unijnych. Wśród beneficjentów
prywatnych, mających możliwość podjęcia współpracy w ramach PPP, należy wymienić oprócz przedsiębiorców także
organizację pozarządową, kościół lub inny związek wyznaniowy oraz podmiot zagraniczny, jeżeli jest przedsiębiorcą w
rozumieniu prawa kraju rejestracji i spełnia warunki do wykonywania w Rzeczypospolitej Polskiej działalności gospodarczej. Ze
strony publicznej natomiast partnerem mogą zostać:
a) jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki,
b) fundusze celowe,
c) państwowe szkoły wyższe,
d) jednostki badawczo-rozwojowe,
e) samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej,
f) państwowe lub samorządowe instytucje kultury,
g) Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne,
h) państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań
publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, banków i spółek handlowych.

Komisja Europejska nie definiuje bowiem jednoznacznie PPP, a jedynie zakreśla pewne ramy, do których można zaliczyć
przedsięwzięcia oraz ich wykonawców. Prawo unijne ogranicza się w tym polu do Wytycznych Komisji Europejskiej, Zielonej
Księgi w sprawach zapisów dotyczących PPP oraz licznych Opinii, m. in. Komitetu Regionów oraz Europejskiego Komitetu
Ekonomiczno – Społecznego.

Problem może również stanowić wielkość oraz rodzaj realizowanego projektu mającego uzyskać dofinansowanie z UE, w ramach
którego można podjąć współpracę PPP. Ze względu na ilość komplikacji oraz obowiązek przygotowania i oceny projektów
łączących PPP z funduszami unijnymi przez partnera publicznego, partnerstwo stanowi najlepsze rozwiązanie dla dużych
projektów, których wartość przekracza 100 mln euro. Równie ważny staje się tutaj aspekt rodzaju projektu, który najczęściej w
partnerstwie dotyczy infrastruktury, będącej stymulatorem rozwoju gospodarczego kraju.

15.

Przygotowanie JST do PPP

Podmiot Publiczny przygotowując się do Projektu PPP powinien:

Krok 1: Powołać Zespół Projektowy PPP

Najbardziej typowa struktura organizacyjna przy realizacji Projektu PPP obejmuje Zespół Projektowy PPP, wraz z kierownikiem
projektu oraz Komitet Sterujący. Te organy współpracują z Doradcami, innymi interesariuszami oraz z Partnerami Prywatnymi na
każdym etapie Projektu PPP.

Zespół Projektowy PPP odpowiada za bieżące działania związane z przygotowaniem i realizacją projektu.

W skład Zespołu Projektowego PPP powinny wchodzić osoby odpowiedzialne za aspekty

techniczne, prawne, ekonomiczno-finansowe i administracyjno-organizacyjne u danego Podmiotu Publicznego. Zespół powinien
być tak skomponowany, aby umożliwić transfer wiedzy i zapewnić zastępowalność jego członków. Jednocześnie członkowie
Zespołu Projektowego PPP powinni być dedykowani do realizacji projektu i zakres ich obowiązków powinien odzwierciedlać
zaangażowanie czasowe i merytoryczne.

Krok 2: Określić harmonogram

W oparciu o założenia i doświadczenia z realizacji innych Projektów PPP o podobnym zakresie i podobnej skali, możliwości
decyzyjne Podmiotu Publicznego i ograniczenia wynikające z terminów ustawowych, należy określić harmonogram
przygotowania Projektu PPP od fazy Oceny Efektywności aż do Zamknięcia Finansowego.

W harmonogramie należy szczegółowo rozpisać wszystkie działania po stronie Podmiotu Publicznego związane z każdym z
etapów przygotowania i prowadzenia postępowania na wybór Partnera Prywatnego, ze wskazaniem kamieni milowych oraz
osób odpowiedzialnych za realizację danego zadania.

Pierwotnie przygotowany harmonogram powinien podlegać bieżącej weryfikacji i może ulegać zmianom.

Należy jednak pamiętać, że osiągnięcie terminów w dużym stopniu zależy od woli i determinacji Podmiotu Publicz nego do
realizacji Projektu PPP, a w szczególności od sprawnego podejmowania decyzji w momentach kryzysowych lub strategicznych

Krok 3: Dokonać wyboru Zespołu Doradców, jeżeli jest planowane

Praktyka na rozwiniętych rynkach PPP zakłada, że do realizacji dużych inwestycji w modelu PPP Podmiot Publiczny wybiera
Doradców w trzech kluczowych obszarach: technicznym, prawnym ekonomiczno-finansowym.

Ponadto Projekty PPP wspierane są przez Doradców specjalistycznych, takich jak Doradca ubezpieczeniowy, Doradca ds. oceny
ryzyka, Doradca ds. analizy popytu,

Doradca podatkowy itp. Doradcy specjalistyczni mogą zostać wybrani oddzielnie lub w ramach jednego postępowania na wybór
Doradcy. Mogą to być również Doradcy, z którymi Podmiot Publiczny współpracuje na co dzień, np. broker ubezpieczeniowy.

16.

PPP w infrastrukturze komunalnej, dobre praktyki

W latach 2007-2009 odbyły się trzy edycje Konkursu Dobre Praktyki PPP.

Laureat w kategorii infrastruktura transportowa

2007 Projekt Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy

„Budowa trasy pozamiejskiego tramwaju szybkiego do Piaseczna”

Celem projektu jest zapewnienie mieszkańcom Piaseczna szybkiego, częstego oraz niezależnego od warunków ruchu drogowego
połączenia komunikacyjnego z Warszawą. Zgodnie ze zgłoszoną w projekcie konkursowym propozycją, trasa tramwajowa będzie
funkcjonowała w systemie taryfowym ZTM, w oparciu o wieloletnią umowę przewidującą zakup określonej liczby kursów za
określoną kwotę.

Jury uzasadniło swój wybór wskazując, że projekt Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy jest użyteczny społecznie,
proekologiczny, a sektor publiczny jest gotowy przejąć część ryzyka popytu – co oznacza, że Miasto rozumie warunki dla
realizacji projektu. Projekt został wpisany przez Urząd Miasta St. Warszawy na listę projektów planowanych do realizacji w
partnerstwie publiczno-prywatnym.

2008 Urząd Miasta Łodzi

„Program rewitalizacji domów familijnych”

Projekt zakłada rewitalizację zabytkowych domów familijnych i budynków mieszkalnych zlokalizowanych na Księżym Młynie,
placu Zwycięstwa i ulicy Ogrodowej w Łodzi. Przedsięwzięcie obejmuje 33 budynki, 1111 mieszkań i dotyczy 2500
zameldowanych osób. Projekt ma duże poparcie społeczne: ponad 91% badanych (najemców i właścicieli) jest przychylnych
proponowanemu procesowi rewitalizacji.

Realizacja projektu opierać się będzie na zamianie nieruchomości. Inwestor wybuduje i przekaże miastu nowe budynki z lokalami
mieszkalnymi dla obecnych mieszkańców domów familijnych. W zamian otrzyma domy familijne. Planuje się, iż inwestor
przekaże miastu więcej powierzchni użytkowych w nowobudowanych obiektach, niż wynosi obecnie powierzchnia domów
familijnych przeznaczonych do zamiany. Dzięki temu miasto zyska nowe lokale komunalne.

Projekt jest planowany do realizacji w partnerstwie publiczno-prywatnym. Obecnie trwają dalsze prace analityczne.

2009 Gmina Miasta Sopotu

„Rewitalizacja terenów przydworcowych w Sopocie wraz z równoczesnym rozwiązaniem problemów komunikacyjnych na tym
obszarze”

Miasto Sopot wspólnie z PKP S.A. zamierzają przeprowadzić rewitalizację dworca PKP oraz terenów przydworcowych, z
jednoczesnym rozwiązaniem problemów komunikacyjnych na tym obszarze. W ramach projektu, partnera prywatnego planuje
się włączyć w następujące działania: budowa dwupoziomowych parkingów podziemnych i sprowadzenie układu
komunikacyjnego pod ziemię, budowa parkingu naziemnego przy ul. Kolejowej, modernizacja układu komunikacyjnego ul.
Kościuszki, w tym wybudowanie dwóch rond, modernizacja istniejących dróg, zbudowanie drogi wyprowadzającej ruch z
parkingów podziemnych, przebudowa terenów zielonych i zagospodarowanie powierzchni na płycie podziemnych parkingów,
budowa dwu lub trzygwiazdkowego hotelu, budowa sześciu obiektów handlowo- usługowych.

17.

PPP w służbie zdrowia i opiece społecznej

W latach 2007-2009 odbyły się trzy edycje Konkursu Dobre Praktyki PPP.

2007 Laureat w kategorii infrastruktura komunalna - Projekt Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego

„Budowa i zarządzanie szpitalem o charakterze ratunkowym”

Projekt zakłada budowę szpitala w północno-zachodniej części Wrocławia. Szpital ma udzielać świadczeń zdrowotnych ze
środków publicznych mieszkańcom województwa dolnośląskiego, zastępując dwa szpitale o przestarzałej infrastrukturze, której
modernizacja jest ekonomicznie nieuzasadniona. Planowana wielkość szpitala wynosi 400-500 łóżek.

Jury uzasadniając wybór projektu podkreśliło, że jest to jedyny w Konkursie projekt zdrowotny przewidziany w formie
partnerstwa publiczno-prywatnego. Obecnie projekt jest realizowany w systemie tradycyjnym, gdyż pomimo pozytywnych
wyników analiz, zrezygnowano z formuły publiczno-prywatnej.

2008 Urząd Miasta Łodzi „Program rewitalizacji domów familijnych”

Projekt zakłada rewitalizację zabytkowych domów familijnych i budynków mieszkalnych zlokalizowanych na Księżym Młynie,
placu Zwycięstwa i ulicy Ogrodowej w Łodzi. Przedsięwzięcie obejmuje 33 budynki, 1111 mieszkań i dotyczy 2500
zameldowanych osób. Projekt ma duże poparcie społeczne: ponad 91% badanych (najemców i właścicieli) jest przychylnych
proponowanemu procesowi rewitalizacji.

Realizacja projektu opierać się będzie na zamianie nieruchomości. Inwestor wybuduje i przekaże miastu nowe budynki z lokalami
mieszkalnymi dla obecnych mieszkańców domów familijnych. W zamian otrzyma domy familijne. Planuje się, iż inwestor
przekaże miastu więcej powierzchni użytkowych w nowobudowanych obiektach, niż wynosi obecnie powierzchnia domów
familijnych przeznaczonych do zamiany. Dzięki temu miasto zyska nowe lokale komunalne. Projekt jest planowany do realizacji
w partnerstwie publiczno-prywatnym. Obecnie trwają dalsze prace analityczne.

18.

PPP w rekreacji i kulturze

Laureat w kategorii infrastruktura sportowo – rekreacyjna

2007 Projekt Urzędu Miasta Gdańska „Nadmorskie Centrum Rekreacji i Wypoczynku w Gdańsku”

Inwestycja Nadmorskiego Centrum Rekreacji i Wypoczynku w Gdańsku obejmuje budowę oraz eksploatację obiektu parku
wodnego i obiektów towarzyszących takich jak np. baseny, szatnie, przebieralnie, toalety, natryski, strefa zdrowia, strefa fitness,
zewnętrzne urządzenia sportowe, strefa dla dziecka pod opieką, gastronomia, sklepy, miejsca parkingowe, hotel.Jury wybierając
projekt podkreśliło, że jest on racjonalny ekonomicznie i ma duże szanse na sukces komercyjny przy zachowaniu publicznych
celów. Ponadto inwestycja charakteryzuje się dobrą lokalizacją.Projekt jest realizowany w partnerstwie publiczno-prywatnym.
Obecnie trwa proces wyboru partnera prywatnego dla wspólnej realizacji inwestycji.

2009 Gmina Miejska Kraków „Rozbudowa Ośrodka Sportu i Rekreacji Kolna”

Budowę ośrodka rozpoczęto w 2000 r. i sukcesywnie realizowano kolejne etapy. W ramach inwestycji zrealizowano do tej pory:
tor kajakarstwa górskiego wraz z zapleczem technicznym, halę sportową oraz halę basenu sportowego wraz z rozbudową
infrastruktury technicznej i dojazdami. Obecnie w trakcie realizacji jest III etap inwestycji – budynek o funkcji hotelowej z
uzupełnieniem infrastruktury technicznej. Planowane do budowy są boiska sportowe wraz z infrastrukturą towarzyszącą,
nowoczesna lekka hala do gry w tenis ziemny wraz z dwoma boksami do gry w squash. Planowane przedsięwzięcie do realizacji
w ramach formuły PPP składać się będzie z następujących komponentów: wyposażenie nowoczesnego budynku hotelowego (III
etap), budowa boisk sportowych z infrastrukturą towarzyszącą (IV etap), budowa hali do gry w tenis ziemny i squash,
zarządzanie obiektami halowymi, zarządzanie parkingami, prowadzenie kampanii promocyjnych i marketingowych, finansowanie
projektu, wsparcie doradcze i prawne projektu.

Gmina Miejska Żory – „Muzeum Yatenga – Spotkanie Kultur Świata. Budowa innowacyjnego kompleksu muzealnego w Żorach”.
Projekt otrzymał nagrodę specjalną

19.

Partnerstwa lokalne stymulowane przez UE na obszarach wiejskich za pośrednictwem Programu LEADER

oraz Odnowy Wsi (doświadczenia polskie i zachodnie)

20.

Rozwój lokalny kierowany przez społeczność

Rozwój lokalny kierowany przez społeczność (RLKS) jest oprócz ZIT jednym z instrumentów wspierających rozwój terytorialny w
perspektywie finansowej 2014-2020.
Celem RLKS jest zmniejszenie poziomu ubóstwa i wykluczenia społecznego, zwiększenie potencjału gospodarczego oraz
aktywności społecznej i zawodowej na obszarach problemowych objętych Lokalnymi Strategiami Rozwoju (LSR). Działania
podejmowane w ramach RLKS zaktywizują lokalne społeczności w zakresie kreowania i podejmowania przez nie różnego rodzaju
inicjatyw oddolnych i umożliwią podniesienie zdolności do budowania kapitału społecznego, który jest znaczącym czynnikiem w
kontekście poprawy konkurencyjności obszarów, na których brakuje miejsc pracy, pogarszają się warunki życia i kumulują się
inne problemy społeczne.

Rozwój lokalny kierowany jest przez LGD, składające się z osób reprezentujących lokalne interesy publiczne i prywatne interesy
społeczno-gospodarcze. Ważnym warunkiem jest by społeczeństwo obywatelskie i partnerzy z sektora prywatnego posiadali co
najmniej 50% udziału w procesach decyzyjnych. Żadna pojedyncza grupa interesów nie powinna posiadać więcej niż 49% głosów.

W ramach Programu instrument RLKS będzie realizowany na obszarach wiejskich, jak i miejskich. Zgodnie z ustaleniami
zawartymi w Umowie Partnerstwa 2014-2020 instrument RLKS w regionie realizowany będzie w formule bezpośredniej. Formuła
ta polega na możliwości realizacji wielofunduszowych LSR finansowanych w ramach RPO WK-P 2014-2020 oraz innych
programów operacyjnych.

W Programie zaplanowano dwie odrębne osie priorytetowe dla wsparcia rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność:

- Oś priorytetowa 7, objęta finansowaniem Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz
- Oś priorytetowa 11, objęta finansowaniem Europejskiego Funduszu Społecznego.

Wsparcie realizowane będzie na następujących obszarach:

- obszary wiejskie oraz miasta do 20 tys. mieszkańców pełniące rolę centrów społeczno- gospodarczych w danym regionie;
- na obszarach objętych Lokalną Strategią Rozwoju;
(na tych obszarach realizowana będzie interwencja zarówno EFRR, jak i EFS).
- obszary miasta powyżej 20 tys. mieszkańców; (realizowana będzie tu wyłącznie interwencja EFS).

Na każdym z obszarów wspierane będą również działania związane z tworzeniem struktur RLKS

Jednym z działań, które realizowane będzie w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (PROW 2014-
2020) jest „LEADER”, czyli wspierany ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich
(EFRROW) rozwój lokalny kierowany przez społeczność (RLKS).

21.

Partnerstwa międzynarodowe (współpraca transgraniczna, transnarodowa i transregionalna. Programy

Europejskiej Współpracy Terytorialnej

Europejska Współpraca Terytorialna (EWT) jest celem unijnej polityki spójności służącym wspieraniu, promocji oraz realizacji
wspólnych projektów o charakterze międzynarodowym w obrębie Unii Europejskiej. Cel ten jest kontynuacją instrumentów UE
wspierających polsko – słowacką współpracę transgraniczną tj. programów przedakcesyjnych PHARE, programów współpracy
transgranicznej, transnarodowej i międzyregionalnej realizowanych w ramach Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG III 2004 –
2006 oraz Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007 – 2013.

Na Europejską Współpracę Terytorialną składają się 3 typy programów operacyjnych:



współpraca transgraniczna, której celem jest rozwijanie wspólnych inicjatyw lokalnych i regionalnych,



współpraca transnarodowa, ukierunkowana na integrację terytorialną Unii Europejskiej poprzez wspieranie

dostępności, zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich, innowacyjność i ochronę środowiska naturalnego,



współpraca międzyregionalna, umożliwiająca wymianę doświadczeń i najlepszych praktyk w zakresie m.in.

wspierania innowacyjności i gospodarki opartej na wiedzy oraz ochrony środowiska.



Program współpracy transgranicznej rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007-2013



Program współpracy transgranicznej Interreg V-A Polska – Słowacja 2014-2020