PROCEDURA PODEJMOWANIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ,
CZYLI JAK ZAŁOŻYĆ WŁASNĄ FIRMĘ I ZOSTAĆ PRZEDSIĘBIORCĄ
I WYBÓR FORMY ORGANIZACYJNEJ PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI
GOSPODARCZEJ:
-
Indywidualna działalność gospodarcza osób fizycznych (sam)
- Spółka prawa cywilnego ( z kimś ).
SAM Z KIMŚ
Jednoosobowa spółka spisanie
działalność gospodarcza cywilna umowy spółki
Każdy wspólnik oddzielnie wypełnia
Wypełnij zgłoszenie wpisu do ewidencji zgłoszenie do ewidencji działalności
gospodarczej w Urzędzie Gminy gospodarczej w swoim Urzędzie Gminy
zaznaczając w zgłoszeniu, że działalność
prowadzić będą w formie spółki cywilnej.
Najprostszą formą organizacyjną jest indywidualna działalność gospodarcza osób fizycznych.
Osoba fizyczna chcąc rozpocząć działalność gospodarczą powinna najpierw sprawdzić, czy działalność ,
którą pragnie rozpocząć podlega koncesjonowaniu. Można prowadzić działalność w formie spółki
cywilnej, ale przedsiębiorstwem /przedsiębiorcą/ będącym w obrocie będzie nie spółka, lecz jej
poszczególni wspólnicy.
UWAGA! Na podstawie 1 wpisu działalność gospodarczą może prowadzić tylko 1 osoba,
a nie - jak to było możliwe jeszcze do końca 2005r. - oboje małżonkowie działający w ramach spółki
małżeńskiej.
II – WPIS DO REJESTRU PRZEDSIĘBIORSTW
Każdy przedsiębiorca musi zarejestrować swoją działalność :
- albo w Krajowym Rejestrze Sądowym (wszystkie spółki prawa handlowego).
- albo w prowadzonej przez urzędy gmin ewidencji działalności gospodarczej, jeżeli
jesteśmy przedsiębiorstwem jednoosobowym lub spółką cywilną.
Ułatwienie dla przedsiębiorców /system uproszczonej rejestracji/ , tzw. jednego okienka od 2008 r.
Ułatwienia przy rejestracji
Ustawa z dnia 14 listopada 2003 r. nowelizująca prawo działalności
gospodarczej zawiera regulacje wychodzące naprzeciw oczekiwaniom
przedsiębiorców. Ich zadanie to ułatwienie rejestracji.
Przedsiębiorca, składając wniosek rejestracyjny w gminie(lub sądzie rejestrowym), może
jednocześnie złożyć wniosek o wpis do krajowego rejestru podmiotów gospodarki narodowej
(REGON) oraz zgłoszenie identyfikacyjne (lub aktualizacyjne) NIP. System uproszczonej
rejestracji przewiduje także możliwości złożenia zgłoszenia do ubezpieczeń społ. i zdrow. w ZUS.
Wybór ścieżki rejestracyjnej należy do przedsiębiorcy.
Aby otrzymać wpis do ewidencji należy z dowodem osobistym zgłosić się w siedzibie Urzędu Gminy
(właściwym dla miejsca zamieszkania przedsiębiorcy, a nie dla miejsca prowadzenia firmy) i wypełnić
formularz wpisu (zgłoszenia), w którym podajemy:
- oznaczenie przedsiębiorcy /tj. imię i nazwisko przedsiębiorcy wraz z numerem PESEL/,
-adres zamieszkania właściciela,
- adres siedziby firmy,
- przedmiot wykonywanej działalności zgodnie z nową wersją Polską Klasyfikacją Działalności /PKD/*
obowiązującą od 2008 r. (pierwsze PKD wprowadzono w 2004 r.)
- datę rozpoczęcia działalności /może być przewidywana/
* PKD /Polska Klasyfikacja Działalności/ - jest to /opis/ wykaz wszystkich rodzajów działalności, jakie może
prowadzić przedsiębiorstwo. Każda działalność ma swój numer. Najlepiej od razu wybrać kilka rodzajów działalności,
ponieważ koszt wpisu jest ten sam bez względu na ich ilość, a każdorazowa zmiana we wpisie
kosztuje później 50zł. Rodzaje możliwych działalności gospodarczych są na stronie: www.pkd-24.pl
PKD nie należy mylić z PKWiU /Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług/ , która jest usystematyzowanym
wykazem grup wyrobów i usług opracowanym na podstawie PKD.
Nie ma powszechnie obowiązującego wniosku o wpis do ewidencji. Każda gmina ma własny formularz.
Koszt wpisu: 100 zł /nie każda gmina pobiera opłatę/, czas oczekiwania na wpis – ok.3 dni lub w dniu złożenia
dokumentów. Niektóre urzędy stosują zwolnienia z w/w opłat.
Urząd po rozpatrzeniu wniosku wydaje zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej,
czyli zezwolenie na jej prowadzenie. Od tego momentu stajemy się przedsiębiorcą.
*Po otrzymaniu wpisu należy przygotować minimum 3 jego kserokopie potrzebne do złożenia w urzędzie
statystycznym, skarbowym i ZUS-ie.
UWAGA: Zaprzestanie działalności również wymaga zgłoszenia tego faktu w w/w urzędzie i
wniesienie opłaty w wysokości 50 zł.
Do końca 2005 roku małżonkowie prowadzący firmę na podstawie jednego wpisu do ewidencji działalności
gospodarczej w gminie, czyli w ramach tzw. spółki małżeńskiej musieli zdecydować o tym, jak będą ją dalej
prowadzić. Ponieważ tylko jedno z nich może prowadzić firmę po 1 stycznia 2006r. na podstawie starego wpisu /sprzed
2005r./, to drugi ma do wyboru następujące możliwości:
- ubiega się o wpis do ewidencji i dalej funkcjonuje w obrocie gospodarczym jako samodzielny /odrębny/
przedsiębiorca;
- ubiega się o nowy wpis do ewidencji, uzyskuje status samodzielnego przedsiębiorcy, ale zawiera umowę spółki
cywilnej z małżonkiem i nadal razem prowadzą firmę na podstawie zawartej umowy;
- zostaje w firmie jako osoba współpracująca i nie ubiega się o wpis do ewidencji;
- nie ubiega się o nowy wpis do ewidencji jako samodzielny przedsiębiorca, ale decyduje się pomagać małżonkowi w
prowadzeniu spraw firmy wyłącznie jako jego pełnomocnik /nie musi być więc zatrudniony /.
III – REJESTRACJA W SYSTEMIE „ REGON”/do systematyki państwowej/
Statystyczny numer identyfikacyjny REGON uzyskamy w Wojewódzkim Urzędzie Statystycznym
(najbliższym naszego miejsca zamieszkania) lub w Urzędzie Gminy, który od 1 stycznia 2004r. ma również
obowiązek w naszym imieniu wystąpić o jego przyznanie /urząd ma na to czas do 3 dni od momentu wydania
zaświadczenia o wpisie do ewidencji/ .
Aby go uzyskać należy złożyć wniosek na formularzu RG-1, dołączyć ksero zaświadczenia
z ewidencji działalności gospodarczej /oryginał do wglądu/ oraz dowód osobisty.
Na wniosku tym podajemy nazwę i adres firmy, rodzaj podstawowej i ewentualnie drugo- i trzeciorzędnej
działalności. Wraz z REGONEM otrzymamy określenie naszej działalności podstawowej i drugorzędnej wg
polskiej /PKD/ i europejskiej /EKD/ klasyfikacji działalności.
Koszt – usługa bezpłatna, czas oczekiwania - najczęściej jeszcze tego samego dnia.
Uwaga: jakakolwiek zmiana w działalności firmy wymaga każdorazowo aktualizacji numeru.
Jeżeli jesteśmy spółką cywilną (lub handlową) to do wniosku RG-1 dołączamy ksero umowy spółki cywilnej,
postanowienia o wpisie do KRS-u, aktu notarialnego (dotyczy: spółek z o.o.).
Zbierane i gromadzone w rejestrze REGON informacje nie są danymi statystycznymi w rozumieniu ustawy o
statystyce publicznej i – z wyjątkiem informacji o: liczbie pracujących, identyfikatora PESEL oraz miejscu
zamieszkania osoby prowadzącej działalność - nie podlegają wymogom poufności . REGON jest jawny i
dostępny dla osób trzecich.
Numer REGON jest przypisany firmie do końca jej istnienia. Zmienić go należy tylko wtedy, gdy
zaprzestajemy działalności lub zmieniamy profil działalności podstawowej.
Jeżeli działalność jest prowadzona w formie spółki cywilnej REGON jest nadawany spółce (a nie
każdemu wspólnikowi).
IV – R EJESTRACJA W SYSTEMIE „NIP”. Obowiązki przedsiębiorcy w US:
1. uzyskanie /identyfikacja/ lub aktualizacja NIP
2. złożenie zawiadomienia o wyborze formy opodatkowania podatkiem dochodowym
3. rejestracja dla potrzeb podatku VAT (gdy przedsiębiorca ma zamiar lub musi być podatnikiem VAT)
Rejestracja w Urzędzie Skarbowym jest bezpłatna.
A: Uzyskanie numeru identyfikacji podatkowej NIP - dokonuje się w Urzędzie Skarbowym (wg
miejsca zamieszkania) po złożeniu wniosku na formularzu NIP-1 w ciągu 7 dni od daty otrzymania
zaświadczenia o wpisie do ewidencji lub w Urzędzie Gminy /od 1 stycznia 2004 roku/ łącznie ze
zgłoszeniem działalności i numerem REGON.
Numer NIP nadawany jest tylko raz i dożywotnio, niezależnie od tego, ile i jakie podatki będziemy płacić.
Podatnicy podają NIP na wszelkich dokumentach związanych z wykonywaniem zobowiązań podatkowych i
finansowych, wobec organów celnych i podatkowych. Wraz z numerem REGON umieszczamy go na
pieczątce. W firmie jednoosobowej NIP osobisty jest tożsamy z NIP-em firmy.
Zgłoszenie na formularzu NIP-1 wypełniają zarówno osoby fizyczne, które takiego numeru nie posiadały,
oraz osoby posiadające NIP, w formie aktualizacji swoich danych na w/w druku.
Jeżeli zamierzamy tylko otrzymać NIP /bez zakładania działalności gospodarczej/ to wypełniamy
wniosek na formularzu NIP-3.
Jeżeli działalność jest prowadzona w spółce cywilnej, to otrzymuje ona odrębny numer NIP.
Dokumenty niezbędne do załatwienia formalności w US: wpis do ewidencji (oryginał do wglądu, kopie
zostawiamy), zaświadczenie o numerze REGON, dokument potwierdzający tytuł prawny do lokalu, w którym
znajduje się siedziba firmy ( akt własności, umowa dzierżawy, najmu lub użyczenia), dowód osobisty.
B: W Urzędzie Skarbowym należy również złożyć pisemne zawiadomienie o wyborze formy
opodatkowania podatkiem dochodowym ( wg miejsca zamieszkania) najpóźniej przed dokonaniem
pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu albo do 20 stycznia, w stosunku do kolejnego roku
prowadzenia działalności. Przy podjęciu decyzji warto zwrócić uwagę na to, co dla podatnika będzie
najbardziej korzystne. A może to być :
- rozliczenie na zasadach ogólnych wg stawek 18 i 32% oraz 19% podatek liniowy –
obowiązek prowadzenia i zgłoszenia książki przychodów i rozchodów w US
-
oraz formy zryczałtowane: ryczałt od przychodów ewidencjonowanych /gdy ich wysokość
nie przekroczyła w roku poprzednim wartości 150 000 euro/ lub karta podatkowa.
C: W Urzędzie Skarbowym powinniśmy także określić swój status wobec VAT i ewentualnie złożyć
zgłoszenie rejestracyjne w zakresie podatku od towarów i usług* oraz podatku akcyzowego –
dokument VAT-R:
- najpóźniej przed wykonaniem pierwszej czynności sprzedaży lub wykonania usługi
- oraz jeżeli nasze obroty netto (bez VAT) przekroczą 150 000 zł (limit od 01.01.2011 r.). Od
dnia dokonania tego zgłoszenia można wystawiać faktury VAT. Przysługuje nam również
prawo do odliczeń i otrzymywania zwrotów, gdyby VAT naliczony był wyższy od należnego.
Podatnicy, których ubiegłoroczny obrót nie przekroczył 150 000 zł oraz rozpoczynający działalność w bieżącym
roku są z mocy ustawy zwolnieni z VAT bez potrzeby składania jakiegokolwiek oświadczenia do chwili
osiągnięcia tej sumy. Jest to zwolnienie podmiotowe (z uwagi na niską wartość sprzedaży). Jednak po
przekroczeniu w/w kwoty automatycznie traci się prawo do zwolnienia. Od tego momentu stajemy się
„vatowcami.”, czyli płatnikami podatku VAT.
Jeżeli więc ze zwolnienia z VAT rezygnujemy lub zwolnienie nam nie przysługuje, rejestrujemy się na
druku VAT - 6.
Aby być płatnikiem podatniku VAT musimy w urzędzie gminy wpłacić opłatę rejestracyjnej i dowód
wpłaty przedstawić w US oraz złożyć pisemne oświadczenie, że chcemy być płatnikiem VAT.
Podatnicy VAT zgłaszają się do tego US, na terenie którego będą prowadzić swoją działalność.
*VAT / lub zamiennie PTU/ - podatek od wartości dodanej jest podatkiem pośrednim, tzn.
ukrytym w cenach towarów i usług. Wysokość obciążenia podatkiem VAT od 2011 r. wynosi od 0-23%.
AKCYZA – REJESTRACJA DLA CELÓW AKCYZY:
Jeżeli zamierzamy prowadzić działalność opodatkowana akcyzą (jako producent, importer lub sprzedawca
wyrobów akcyzowych, np. napojów alkoholowych, paliw, samochodów osobowych) należy zarejestrować
się w Urzędzie Celnym. Organem podatkowym właściwym w sprawie rozliczenia akcyzy nie jest US, a
naczelnik UC właściwy ze względu na miejsce wykonywania działalności. Zgłoszenie to składa się na
druku AKC-R przed wykonaniem pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu akcyzą. Czynność
odpłatna (w 2006 r – 152 zł). Naczelnik UC wyda nam decyzję AKC-5.
V – WYROBIENIE PIECZĄTKI FIRMY
Dokonuje się w punkcie usługowym. Niezbędne dokumenty: zaświadczenie o wpisie do ewidencji,
REGON oraz NIP, które wraz z nazwą i adresem firmy podajemy na pieczątce. Pieczątka jest
jednocześnie oficjalną pieczęcią bankową /jej wzór składamy w banku, podobnie jak wzór podpisu/ oraz
pieczęcią na rachunkach wystawianych przez przedsiębiorcę swoim klientom (tzw. fakturach).
VI – ZAŁOŻENIE RACHUNKU BANKOWEGO
Rachunek firmowy przedsiębiorca otwiera w dowolnym, wybranym przez siebie banku po przedłożeniu
następujących dokumentów: wpisu do ewidencji, zaświadczeniu o nadaniu numeru REGON i NIP.
Chodzi o specjalne konto dla działalności gospodarczej, a nie o konto osoby prywatnej. Jest ono
właściwie niezbędne, ponieważ ZUS i US wymagają aby składki oraz zaliczki na podatek dochodowy
były regulowane poprzez konto bankowe oraz dla bezpieczeństwa obrotu gospodarczego. Przedsiębiorcy
są zobowiązani do bezgotówkowego obrotu po przekroczeniu jednorazowej wartości należności lub
zobowiązań w wysokości 3.000 euro lub 1.000 euro, gdy obroty w miesiącu poprzednim przekroczyły
równowartość 10.000 euro. O założeniu konta poinformuj US oraz ZUS.
Niezbędne dokumenty: dowód osobisty, wpis do ewidencji, NIP, REGON, wzór pieczątki, wniosek o
założenie rachunku.
Podatnicy mają obowiązek dokonywać wpłat gotówkowych lub przelewów z tytułów należności
podatkowych na specjalnych do tego celu przeznaczonych drukach.
VII - ZGŁOSZENIE DO UBEZPIECZENIA W ZUS
W ZUS-ie (w ciągu 7-dni od momentu rozpoczęcia działalności) zgłaszamy siebie jako płatnika
składek ubezpieczeniowych.
Niezbędne dokumenty:
dowód osobisty, wpis do ewidencji, REGON, NIP, PESEL, pieczątka.
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą jednoosobowo i płacące składki wyłącznie za
siebie (tj. nie zatrudniające pracowników) zobowiązane są sporządzić i przekazać do ZUS następujące
dokumenty ubezpieczeniowe
I DOKUMENTY ZGŁOSZENIOWE:
ZUS ZFA – zgłoszenie danych płatnika składek – osoby fizycznej
ZUS ZUA – zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego osoby ubezpieczonej
II DOKUMENTY ROZLICZENIOWE:
Osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą sporządza i przekazuje do ZUS również
comiesięczną deklarację rozliczeniową ZUS DRA.* Składki należne za dany m-c należy
przekazywać nie później niż do 10 dnia następnego m-ca. W wymienionym terminie należy opłacić
składki:
- na ubezp. społ. (emeryt., rent., wypad., chorob*.)- końcówka r-ku bankowego – 83
- na ubezpieczenie zdrowotne – 78
-
na Fundusz Pracy - 73
* Ułatwieniem dla tych, którzy opłacają składki wyłącznie za siebie jest to, że nie muszą składać dokumentów
rozliczeniowych co miesiąc, jeżeli nie zmieniły się żadne dane dotyczące płatnika. Wypełniają tylko co miesiąc
polecenia przelewów i przekazują na konto ZUS należne składki z w/w
tytułów. Płatnicy, którzy rozliczają
składki za więcej niż 5 osób są zobowiązani do przekazywania dokumentów ubezpieczeniowych w
formie elektronicznej.
Obniżona opłata składek na rzecz ZUS-u wynosi w 2011 r. ok. 350 zł miesięcznie*, pod warunkiem, że dana
osoba:
-
nie prowadziła działalności gosp. w okresie 60 miesięcy przed dniem jej ponownego rozpoczęcia;
-
nie będzie wykonywać działalności gosp. na rzecz byłego pracodawcy, z którą łączył ją stosunek
pracy.
Obniżona składka na ZUS obowiązuje przez 2 lata od momentu rozpoczęcia działalności. Pozostali
przedsiębiorcy opłacają składki w pełnej wysokości.
*Wysokość składek podlega kwartalnym zmianom, dlatego należy je na bieżąco kontrolować.
VIII – ZGŁOSZENIE DO ORGANÓW KONTROLI
W zależności od konkretnych potrzeb i uwarunkowań należy zgłosić działalność do:
Państwowej Inspekcji Pracy, gdy zatrudnia się pracowników;
Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej, jeżeli prowadzi się działalność w zakresie żywności i
żywienia oraz usług osobistych dla ludności;
Inspekcji Handlowej, gdy jest to działalność w zakresie handlu i gastronomii,
Inspekcji Nadzoru Budowlanego, Wydziału Straży Pożarnej;
Wydziału Ochrony Środowiska, np.: zwiększony pobór wody, ścieków, itp.
IX - ZAKUP DRUKÓW AKCYDENSOWYCH,
czyli tych, które są w obiegu
dla celów
podatkowych, np: podatkowa księga przychodów i rozchodów, listy płac, ewidencja środków trwałych,
faktury VAT, arkusze inwentaryzacyjne, rejestry zakupu i sprzedaży, itp.
X - ZAPRZESTANIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
O jej zaprzestaniu musimy powiadomić: U.gminy, U.Statystyczny, U.Skarbowy i ZUS.
Wg ustawy „o swobodzie działalności gospodarczej” uzyskania koncesji wymaga wykonywanie
działalności gospodarczej w zakresie:
Poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż kopalin, wydobywanie kopalin ze złóż,
bezzbiornikowe magazynowanie substancji oraz składowanie odpadów – PREZES
WYŻSZEGO URZĘDU GÓRNICZEGO
Wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i
technologią o przeznaczeniu wojskowym lub górniczym - MINISTERSTWO SPRAW
WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI
Wytwarzanie, przetwarzanie, magazynowanie, przesyłanie, dystrybucja i obrót
paliwami i energią – URZĄD REGULACJI ENERGETYKI
Ochrona osób i mienia – MINISTERSTWO SPRAW WEWNĘTRZNYCH I
ADMINISTRACJI
Transport lotniczy oraz wykonywanie innych usług lotniczych – URZĄD
LOTNICTWA CYWILNEGO
Rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych – KRAJOWA RADA
RADIOFONII I TELEWIZJI
WYBÓR FORM OPODATKOWANIA - WADY I ZALETY
ZASADY
OGÓLNE
(PIT – 36)
PODATEK
LINIOWY
(PIT – 36 L)
RYCZAŁT EWI-
DENCJONOWANY
(PIT – 28)
KARTA
PODATKOWA
(PIT – 16 A)
OPIS
Podatek obliczany wg
skali podatkowej: 18 i
32%. Kwota podatku wg
wzoru:
{(P-K)-O} x S% - U
Stała stawka
podatku - 19%.
Kwota podatku
wg wzoru:
{(P-K)-O} x S%-U
Stawki wynoszą: 20, 17, 8,5;
5,5; 3,0% * zależnie od
rodzaju działalności.
Kwota ryczałtu wg wzoru:
(P-O) x S% - U
Karta stanowi miesięczną stawkę i -
w zależności od rodzaju działalności
- ma charakter ściśle określonej
przez US kwoty.
Z
ALE
T
Y
1. przychód pomniejsza
się o koszty u.p.
/im są wyższe, tym
opodatkowanie
korzystniejsze/ i straty
2. możliwość wspól-
nego rozliczania się z
małżonkiem. Jest to
opłacalne wtedy, gdy
jedno z nich uzysku-
je wyższe, a drugie
niższe dochody.
4. możliwość odli-
czania składek na ub.
społ., FP i ulgi na dzieci
1. jednolita 19%
stawka bez
względu na
wysokość doch.
2. przychód
pomniejsza się o
koszty
3. możliwość
odliczenia strat
4. możliwość
odliczania składek
na ubezp. społ.,
zdrow. i FP
1. uproszczona księgowość
– ewidencja przychodów w
formie zbroszurowanej bez
ewidencji kosztów
2. łatwość wyliczenia
kwoty podatku
3. brak obowiązku
składania comiesięcznych
deklaracji podatkowych,
do US wpłacamy tylko
należny ryczałt do dnia 20
następnego m-ca.
4. możliwość korzystania
z odliczeń od przychodu /ub.
społ./ i od podatku
/ skł. na ub.zdrow./
1. najprostsza forma opodatk.-
brak obowiązku prowadzenia
ksiąg, czyli ewidencji
2. wysokość podatku nie zależy
od wielkości dochodów z
działalności, lecz jest ustalana
przez US w formie decyzji i
wyznacza m-czną stawkę podatku
na podstawie: rodzaju działal.,
liczby mieszkańców gminy
i liczby zatrudnionych pracown.
3. nie składa się comiesięcznych
deklaracji, tylko deklarację roczną
PIT-16A o wysokości zapłaconej i
odliczonej składki na ubezpiecz.
zdrowotne
WAD
Y
1. prowadzenie ewi-
dencji w formie księgi
przychodów i rozchodów.
Książkę zgłasza się w US
2. składanie comie-
sięcznych deklaracji
PIT-5 i wpłacanie
zaliczek na podatek
dochodowy
3. do 30 kwietnia po
upływie roku składa się
deklarację roczną
PIT-36
1. prowadzenie
ewidencji w for-
mie księgi przy-
chodów i rozch.
2. nie można
korzystać z ulg i
odliczeń, np. nie
odliczymy od
podatku ulgi na
wychowanie
dzieci*
3.brak możliwości
wspólnego rozli-
czenia z
małżonkiem
4. brak kwoty
wolnej od podatku
5. z tej formy nie
mogą korzystać
osoby rozpoczy-
jące działalność,
które wcześniej
wykonywały
czynności w
ramach stosunku
pracy
1. nie można przychodu
pomniejszyć ani o koszty
jego uzyskania ani o straty
/poniesionych wydatków nie
zaliczymy w koszty/
2. prowadzimy
ewidencję wyposażenia
3. przechowujemy dowody
zakupu towarów i mater.
4. nie ma możliwości
wspólnego rozliczania z
małżonkiem
5. ryczałtu nie można zrzec
się w trakcie trwania roku
podatkowego
6. do 31.01 następnego roku
składa się zeznanie
na formularzu PIT-28
7.
gdy obroty firmy prze-
kroczą 150 000 euro* lub
gdy założymy firmę w celu
wykonywania pracy na rzecz
byłego pracodawcy - nie
można być ryczałtowcem
1. podatek płacimy nawet wtedy,
gdy ponosimy straty
2. brak ulg i odliczeń
3. ograniczona możliwość jej
stosowania - tylko niektóre rodzaje
działalności
4. podatnik nie może wytwarzać
wyrobów opodatkowanych
podatkiem akcyzowym
5. małżonek podatnika nie może
prowadzić dział w tymże zakresie
6. obowiązek informowania US o
każdej zmianie w warunkach
prowadzenia działalności - karta
jest sfomalizowana /dot. to zmian
w stanie zatrudnienia, rodzaju i
zakresu prowadzonej dział., liczby
godzin przeznaczonych na
wykonywanie wolnego zawodu w
ochr. zdrowia i liczby godz. np. na
udzielanie lekcji
7. Sprzedaż jest w zasadzie nie-
udokumentowana, a rachunki
(faktury) wystawia się na żądanie
klienta. Ci, którzy mają kasy
fiskalne dokumentują sprzedaż
paragonami z kasy.
P -przychód wg ewidencji; K- koszty związane tylko z uzyskaniem przychodu; O - odliczenia od przychodu /lub
dochodu/ - głównie składki na ub. społ.; S - stawka podatku wg skali; U - ulgi w podatku /głównie skł. na ub.zdr. w wys.
7,75% oraz ulga remontowa - przy zasadach ogólnych, czy ulga na wychowanie dzieci/.
* Stawki ryczałtu:
20 % - z dział. w wolnych zawodach wykonywanych na rzecz osób fiz. -wg ZUS: lekarze, tech. dent., pielęgniarki, nauczyciele
17 % - usługi (hotelarskie, parkingowe, zw. z nieruchomościami, internetem),wynajem, przetwarzanie danych, itp.
8,5 % - z dział. usługowej, sprzedaży alkoholu w gastronomii, przychodów z najmu i dzierżawy, sprzątania, itp.
5,5 % - z działalności wytwórczej, usług budowlanych i transportu samochodowego powyżej 2 ton
3,0% - z działalności handlowej i gastronomicznej
P O D A T K I
(podział wg kryterium przedmiotowego)
DOCHODOWE MAJĄTKOWE KONSUMPCYJNE
/podstawą podatku /podstawą jest wielkość /zwane podatkami od
jest dochód/ majątku lub kapitału/ wydatków, dot. nabywanych
dóbr konsumpcyjnych/
-
dochodowy - od spadków i darowizn - od towarów /VAT/
od osób fizycznych (PIT) - nieruchomości - akcyzowy
- rolny - od gier
- dochodowy - od czynności cywilnopraw. - cło
od osób prawnych (CIT) - leśny
- od środków transportu
- od posiadania psa
BEZPOŚREDNIE POŚREDNIE
(podział wg kryterium sposobu świadczenia)
Ponieważ bezpośrednio łączą się ze Doliczane są przez sprzedawcę /tj. wytwórcę,
zdolnością płatniczą podatnika i są hurtownika, detalistę/ do ceny produktu lub
ściągane wprost z jego dochodu lub usługi, w efekcie czego faktycznie (chociaż
majątku. pośrednio) ich ciężar ponosi nabywca. Dlatego
stanowią element składowy ceny brutto.
Dotyczą bezpośrednio osób, tj. podatników Dotyczą transakcji, a nie osób, czyli płacone są
pośrednio.
Podstawowe pojęcia:
Podatnikiem nazywamy osobę obciążoną podatkiem, płatnikiem – osobę /podmiot/,
która uiszcza należność podatkową.
Podmiot opodatkowania – podmiotem czynnym jest państwo, które nakłada podatek.
Biernym podmiotem opodatkowania jest podatnik i płatnik.
Przedmiot opodatkowania – to rzeczy lub zdarzenia, których wystąpienie powoduje powstanie
obowiązku podatkowego (np. posiadanie nieruchomości, prowadzenie działalności, itp.)
Podstawa opodatkowania – jest to wartościowo lub ilościowo wyrażony przedmiot
opodatkowania (np. podstawą opodatkowania jest dochód osiągnięty z działalności gospod.)
Stawka podatkowa – ustalona wielkość procentowa lub kwotowa, według której oblicza
się wysokość podatków. Stawka podatkowa może mieć charakter;
a/ stały (liniowy, tj. proporcjonalny) – np. jednolity 19% podatek liniowy lub VAT
b/ zmienny (wg skali podatkowej). Skala podatkowa to zestawienie stawek, które są
uporządkowane wg przedziałów podstawy opodatkowania.
Skala może być progresywna (rosnąca) – np. podatek dochodowy od osób fizycznych lub
regresywna (malejąca).
NALICZANIE I POBÓR VAT
Podatnikami tego podatku są podmioty, które sprzedają towary /w tym importują i eksportują / lub odpłatnie
świadczą usługi na terytorium RP. W Polsce istniały 4 stawki podatku od towarów i usług: podstawowa –
22% i obniżone: 7%, 3% oraz 0%. Od 2011 r. stawka podstawowa wzrosła do 23%. Stawki obniżone to:
8%, 5% i 0%.
ZADANIE:
Oblicz, ile wyniesie cena detaliczna bluzki, skoro koszt jednostkowy jej produkcji wynosi u producenta
20 zł, a zakładany zysk szacowany jest w wysokości 20%. Jednocześnie marża hurtowa wynosi 25%, a marża detaliczna
50%. Bluzki objęte są 23% stawką podatkową.
PRODUCENT
koszt jednost. + zysk = c. zbytu + VAT = c. zbytu Kwota VAT
produkcji 20% netto 23% brutto odprowadzona do US
20 zł + 4 zł = 24 zł + 5,52 zł = 29,52 zł 5,52 zł
HURTOWNIK
cena /zakupu/ + marża = c. hurt. + VAT = c. hurtowa
netto 25% netto 23% brutto_________________________
24 zł + 6 zł = 30 zł + 6,90 zł = 36,90 zł 6,90 - 5,52 = 1,38 zł
DETALISTA
cena /zakupu/ + marża = c. det. + VAT = c. detaliczna
netto 50% netto 23% brutto________________________
30 zł + 15 zł = 45 zł + 10,35 zł = 55,35 zł 10,35 - 6,90 = 3,45 zł
Razem pobrany i płacony przez 3 podmioty podatek VAT wynosi:
5,52 zł /producent/ + 1,38 zł /hurtownik/ + 3,45 zł /detalista/ = 10,35 zł
Rozróżnia się:
a/ podatek naliczony /kupiony/- związany z nabyciem towaru, tj. czyli uwzględniony w fakturach VAT
otrzymanych od dostawców
b/ podatek należny /sprzedany/ - wynikający z wartości sprzedanych towarów i usług,
czyli od wartości wystawionych faktur VAT
UWAGA! Gdy VAT należny jest mniejszy od naliczonego z US uzyskuje się zwrot różnicy.
Z podatkiem od towarów i usług wiąże się konieczność prowadzenia przez płatnika ewidencji zakupu
i ewidencji sprzedaży. Na podstawie ewidencji zakupu ustala się kwotę podatku naliczonego, a na podstawie
ewidencji sprzedaży kwotę podatku należnego /sprzedanego/.
Ewidencja obrotów pozwala na bieżąco obserwować wysokość sprzedaży, której przekroczenie
powoduje utratę prawa do zwolnienia od podatku VAT (limit przychodów powyżej 150 000 zł).
UWAGA:
Niezależnie od podatku VAT podatnicy prowadzący działalność gospodarczą na rzecz osób fizycznych,
których obroty przekroczą 40 000 zł zobowiązani są dodatkowo do ewidencji obrotu i należnego podatku przy pomocy
kas rejestrujących, zwanych fiskalnymi, a dla rozpoczynających działalność gospodarczą w danym roku podatkowym
limit ten wynosi 20 000 zł.
Zwolnienie z VAT wynika z ustawy o podatku od towarów i usług, zwolnienie w zakresie obowiązku ewidencjonowania
sprzedaży przy użyciu kas fiskalnych wynika z rozporządzenia ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2007r. w sprawie kas
fiskalnych.
PODATEK -
to przymusowe, nieodpłatne i bezzwrotne świadczenie pieniężne pobierane przez
państwo (urząd skarbowy) lub inny podmiot publiczny (samorząd terytorialny) od podatników.
Podatek od towarów i usług /PTU/ jest powszechny i wielofazowy, pobierany w każdej fazie
produkcji i obrotu towarowego od wartości nowowytworzonej* na każdym etapie, czyli od tzw.
wartości dodanej (Value Added Tax-VAT), a także od eksportu i importu oraz usług.
Podstawą opodatkowania jest obrót, czyli kwota wartości sprzedaży. VAT ma charakter liniowy,
wysokość opodatkowania zależy od stawki podatkowej określanej procentowo.
Ustawa określa cztery stawki PTU:
- podstawowa - w wysokości 22%, stosowana powszechnie i obniżone (ulgowe):
- w wysokości 7% . stosowana przy sprzedaży produktów związanych z
materiałami budowlanymi, obiektami budownictwa mieszkaniowego z wyłączeniem lokali
użytkowych oraz lokali mieszkaniowych/ gospodarką rolną, ochroną zdrowia, produktów dla dzieci,
- w wysokości 3% - na produkty rolne nieprzetworzone
- zerową (0%) - stosowana przy eksporcie towarów i usług, nabyciu książek, czasopism
specjalistycznych
Ustawa przewiduje również zwolnienia z PTU, np. podatników będących zakładami pracy chronionej,
a także świadczących usługi dla rolnictwa.
Zmiany VAT (do końca 2013r.):
1. stawka podstawowa wzrasta z 22% na 23%
2. stawki obniżone: 7% wzrasta na 8% (np. leki)
3. 3% wzrasta na 5% (żywność nieprzetworzona, książki i czasopisma specjalistyczne
(drukowane i dostarczane na nośnikach –dyskach, taśmach)
4. 7% obniża się na 5% na podstawowe artykuły żywnościowe: chleb, nabiał, soki, przetwory
mięsne oraz zbożowe – kasze, mąki, makarony.
5. z 7% wzrasta na 23% na odzież, obuwie oraz dodatki odzieżowe dla niemowląt.
Akcyza - podatek pośredni, także zawarty w cenie towaru, ale nie każdego. Akcyzę dolicza się m. in.:
do ceny paliwa, alkoholu, papierosów, prądu, artykułów luksusowych, np. samochodów, perfum,
broń, itp. Czasem obniżka akcyzy daje budżetowi większe dochody, np. obniżenie ceny alkoholu
powoduje zwiększenie jego sprzedaży, a zatem i dochodów budżetu.
_________________________________________________________________
*
Podatek VAT jest podatkiem od wartości dodanej naliczanej w każdej fazie obrotu gospodarczego.
Jego wartość rośnie wraz ze wzrostem wartości sprzedawanego towaru /usługi/ i naliczana jest od
wielkości tego przyrostu. Oznacza to, że im bardziej uczestnik obrotu gospodarczego /producent, hurtownik
czy detalista/ zwiększy wartość towaru poprzez np. naliczenie marży, tym bardziej będzie on obciążony
podatkiem.
W celu obliczenia podatku VAT w prawidłowej wysokości, obowiązuje zasada wyliczania różnicy
między podatkiem od wartości finalnej produktu /zwanej podatkiem należnym/, a podatkiem zawartym w
zakupach, zwanym podatkiem naliczonym.
Zasadę tę zilustrowano na przykładzie zakupu towaru w cenie netto 400 zł i dalej sprzedaży tego towaru w
cenie netto 500 zł wg stawki podstawowej podatku 23% - w poniższej tabeli.
Wartość
netto w zł
Podatek VAT
naliczony
Podatek VAT
należny
Wartość
VAT brutto
Zobowiązanie
podmiotu z tytułu
podatku VAT
/należny-naliczony/
Towar zakupiony
400
92 (23% z 400)
492
Towar na sprzedaż 500
115 (23% z 500) 615
115-92 = 23
Stawka podatku z marży sprzedawcy wynoszącej 100 zł (500 – 400 = 100) wynosi: 23% x 100 = 23zł
Skoro podmiot gospodarczy /sprzedawca/ podniósł wartość towaru o 100 zł, to musi zapłacić podatek od
tego przyrostu. Dlatego podatek ten nosi nazwę podatku od wartości dodanej.
SPÓŁKA CYWILNA I SPÓŁKI OSOBOWE
(jawna, kapitałowa, komandytowa,
komandytowo-akcyjna) – do jej istnienia
potrzeba co najmniej 2 wspólników
SPÓŁKI KAPITAŁOWE
(akcyjna i z ograniczoną odpowiedzialnością) –
może być utworzona przez jedną lub więcej
osób.
Działa w obszarze małej działalności
gospodarczej
Działa w obszarze rozszerzonej działalności
gospodarczej.
Skład wspólników stały
Skład osobowy jest płynny (akcje są zbywalne).
W spółkach osobowych najważniejsza rolę
odgrywają wspólnicy - skład osobowy
Czynnik osobowy nie odgrywa żadnej lub
znaczącej roli, bo w spółce akcyjnej akcje są
imienne lub na okaziciela, a w spółce z o.o. –
akcje są imienne. Najważniejszy jest majątek
spółki, w tym kapitał zakładowy.
Brak osobowości prawnej
Posiadają osobowość prawną
Majątek jest własnością lub współwłasnością
wspólników (tj. osób). W spółce cywilnej
kapitał spółki stanowi mienie wniesione jako
wkład przez wspólników (w formie pieniężnej
lub rzeczowej)
Majątek stanowi własność spółki
Wysokość wniesionych udziałów jest dowolna,
zależy od umowy między wspólnikami
(najczęściej określona jest w umowie)
Minimalna wysokość kapitału jest określona w
przepisach:
- sp. z o.o.: kapitał zakładowy 5 000zł i
jest podzielony na udziały o wartości
nominalnej nie niższej niż 50 zł
- spółka akcyjna: kapitał zakładowy co
najmniej 500 tys. zł i dzieli się na akcje
o wartości nominalnej nie niższej niż 1zł
Sprawy spółki prowadzą bezpośrednio
wspólnicy.
Każdy wspólnik jest uprawniony i
zobowiązany do prowadzenia spraw spółki.
Sprawy spółki prowadzą określone organy:
walne zgromadzenie (spółka akcyjna), zarząd,
rada nadzorcza.
Prawo podatkowe (w zakresie opodatkowania
podatkiem dochodowym) traktuje
wspólników tych spółek osobno. Wspólnicy
opodatkowani są jak osoby fizyczne (PIT).
Opodatkowanie jak osobę prawną (CIT) –
opodatkowuje się „spółkę”.
Spółka powstaje przez zawarcie umowy
(ustnej lub pisemnej) spółki – Kodeks cywilny.
Do powstania spółki wymagane jest zawarcie
umowy w formie aktu notarialnego.