Konstrukcja więz
by dachowej nawy
głównej kościoła ss. wizytek w Warszawie,
cz. 2
Kościół posiada dach o jednej kalenicy, dwuspadowy nad nawą główną, przechodzący
w trójspadowy nad prezbiterium. Nad nawą główną oraz prezbiterium kościoła
znajdują się dwie więz
by, ściśle ze sobą powiązane pod względem konstrukcji i układu.
Są to więz
by jętkowe, dwustolcowe, których wiązary pełne są dodatkowo wzmocnione
parą zastrzałów biegnących od belki wiązarowej do dolnej jętki oraz ryglem
międzystolcowym.
Fot. 1. Więz
ba dachowa nad nawą główną kościoła  schemat wiązarów. Rys. inż. arch.
A. Bieńkowska, kwiecień 2005 r., na podstawie inwentaryzacji aut. P. Szczepański i M.
Tereszkiewicz z grudnia 2004 r.
Elementy składowe konstrukcji
Wiązar pełny
Składa się z następujących elementów: belki wiązarowej, dwóch krokwi, dwóch jętek
rozmieszczonych na dwóch poziomach, rygla pomiędzy stolcami oraz dwóch zastrzałów
biegnących od belki wiązarowej do dolnej jętki, nie równolegle w stosunku do linii
nachylenia krokwi (fot. 1, 2). Do krokwi w dolnych częściach przybito przypustnice. Wiązary
oparte zostały na ścianach podłużnych kościoła za pośrednictwem namurnic. Przestrzenie
pomiędzy końcówkami belek wiązarowych wypełniono cegłą ceramiczną, pełną, układaną na
zaprawie wapiennej.
Wiązar niepełny
Składa się z belki wiązarowej, dwóch krokwi i dwóch jętek rozmieszczonych na dwóch
poziomach (fot. 1).
Ramy stolcowe
Konstrukcja więz
by nad nawą główną jest usztywniona w kierunku podłużnym dwiema
ramami stolcowymi, składającymi się z podwaliny ciągłej (wykonanej z długich elementów
ułożonych na belkach wiązarowych, łączonych ze sobą na nakładkę i kołkowanych stolców,
zastrzałów w formie krzyży św. Andrzeja oraz płatwi (fot. 2, 3). Nad prezbiterium rama
stolcowa poprzeczna, wyposażona jest w podwalinę odcinkową na której postawiony jest
środkowy stolec, zastrzały i płatew. Ostatnia belka wiązarowa przy ścianie wschodniej
posiada belki kulawkowe, które stanowią miejsca zamocowania dla krokwi kulawkowych
wschodniej połaci dachu.
Fot. 2. Więz
ba dachowa nad nawą główną kościoła  aksonometria. Rys. inż. arch. A.
Bieńkowska i inż. arch. K. Romaszko, kwiecień 2005 r., na podstawie inwentaryzacji
aut. P. Szczepański i M. Tereszkiewicz z grudnia 2004 r.
Fot. 3. Fragment konstrukcji podłużnej ramy stolcowej
Sposób obróbki drewna
Elementy konstrukcji obrobione są metodami tradycyjnymi (prawdopodobnie przez darcie),
a następnie ociosanie toporem (fot. 4). Powierzchnie wyrównane są siekierą. Otwory pod
połączenia konstrukcji na kołki wywiercone są za pomocą świdra i posiadają średnicę ok. 33
mm. Kołki obrobione są ręcznie.
Fot. 4. Połączenia ciesielskie belek wiązarowych z krokwiami i zastrzałami
Sposób połączeń drewna w konstrukcji
Wiązary
Krokwie wpuszczone są w belki wiązarowe (prawdopodobnie na czop-gniazdo, fot. 4), rygle
mocowane są w stolcach (czop-gniazdo połączone kołkiem), dolne jętki i krokwie (czop-
gniazdo połączone kołkiem, fot. 5), grzędy i krokwie (na jaskółczy ogon połączony kołkiem),
krokwie pod kalenicą (na zwidłowanie połączone kołkiem). Zastrzał w dolnej części, przy
belce wiązarowej (czop-gniazdo, fot. 4), przy stolcu (na przekładkę połączoną kołkiem,
fot. 5), przy ryglu (na przekładkę połączoną kołkiem, fot. 6), w jętce (na jaskółczy ogon
połączony kołkiem, fot. 6). http://www.lech-bud.org
Fot. 5. Połączenia ciesielskie elementów wiązara pełnego oraz ramy stolcowej
Fot. 6. Rodzaje połączeń ciesielskich zastrzału wiązara pełnego z ryglem i jętką
Ramy stolcowe podłużne
Połączenia odcinków podwalin i płatwi (na nakładkę połączoną kołkiem oraz na zamek
prosty, fot. 7). Stolce wpuszczone są w podwalinę i płatew (czop-gniazdo), zastrzały
zamontowane w podwalinie (czop-gniazdo, fot. 7) i w płatwi (na jaskółczy ogon połączony
kołkiem). Belki wiązarowe i podwaliny ram stolcowych (połączenie z powierzchniowymi
trójkątnymi wycięciami i wzajemnym wpuszczeniem w siebie tych elementów, fot. 8).
http://www.krokiew.republika.pl
Fot. 7. Połączenia ciesielskie podwaliny ramy stolcowej ze stolcem oraz zastrzałami
Fot. 8. Połączenie belki wiązarowej z podwaliną ramy stolcowej
mgr inż. arch. Dominik Mączyński, mgr Maciej Warchoł
y
ródło: Dachy, nr 1 (133) 2011
Usługi Ciesielskie - domy drewniane - domy szkieletowe - konstrukcje dachowe więz
by - www.lech-
bud.org