1

Wst

ę

p do wykładu

Aerozole lecznicze

Układy homogenne i heterogeniczne

w przyrodzie

wi

ę

kszo

ść

substancji w przyrodzie wyst

ę

puje w postaci

mieszanin, czyli układów zawieraj

ą

cych dwa lub wi

ę

ksz

ą

liczb

ę

składników - s

ą

to tzw. układy wieloskładnikowe

w przyrodzie takimi wieloskładnikowymi mieszaninami s

ą

zarówno powietrze, jak i woda (w powietrzu, jak i w
wodzie nie jeste

ś

my w stanie gołym okiem, czy te

ż

za

pomoc

ą

mikroskopu

dostrzec

poszczególnych

składników)

wyst

ę

puj

ą

one bowiem w stanie bardzo du

ż

ego

rozdrobnienia (rozproszenia) tworz

ą

c tzw. roztwory

wła

ś

ciwe - homogeniczne

w roztworach wła

ś

ciwych poszczególne składniki

wyst

ę

puj

ą

w rozdrobnieniu molekularnym o wymiarach

molekuł poni

ż

ej 1 nm

roztwory wła

ś

ciwe mog

ą

wyst

ę

powa

ć

we wszystkich

trzech stanach skupienia: gazowym, ciekłym i stałym
(np. czyste powietrze)

dymy, pyły i sadze, czyli cz

ą

stki zawieszone w

powietrzu,

tworz

ą

razem

z

powietrzem

układy

heterogeniczne, czyli takie, w których przynajmniej
jeden ze składników roztworu wła

ś

ciwego utworzy

wi

ę

ksze skupiska dostrzegalne gołym okiem lub za

pomoc

ą

mikroskopu

podobnie rzecz ma si

ę

w przypadku wód

ź

ródlanych,

najcz

ęś

ciej wyst

ę

puj

ą

one w postaci roztworów

wła

ś

ciwych (nie jeste

ś

my w stanie rozró

ż

ni

ć

podanymi

metodami poszczególnych składników)

jednak i one tworz

ą

czasem układy heterogeniczne,

gdy

ż

mog

ą

zawiera

ć

rozpuszczone gazy, jak CO

2

lub

H

2

S, które wydzielaj

ą

si

ę

z roztworów w postaci małych

p

ę

cherzyków (przykład układu heterogenicznego)

mo

ż

na poda

ć

bardzo wiele przykładów układów

heterogenicznych wyst

ę

puj

ą

cych w przyrodzie:

2

mgła – wydzielanie si

ę

zawartej w powietrzu pary

wodnej w postaci drobnych kropelek wody na
wskutek obni

ż

enia temperatury powietrza

dym – zawieszenie cz

ą

steczek fazy stałej (sadza) w

powietrzu

nalewanie wody z kranu do szklanki – na wskutek
panuj

ą

cego

du

ż

ego

ci

ś

nienia

w

instalacji

wodoci

ą

gowej

dochodzi

do

zmniejszania

rozpuszczalno

ś

ci gazu w wodzie i wydzielania si

ę

go

w postaci małych p

ę

cherzyków gazu (mleczna barwa

wody)

UKŁADY

w których

wyró

ż

nia si

ę

tylko jedn

ą

faz

ę

w których

wyró

ż

nia si

ę

wi

ę

cej niz jedn

ą

faz

ę

UKŁADY

JEDNOFAZOWE

HOMOGENICZNE

UKŁADY

WIELOFAZOWE

HETEROGENICZNE

UKŁADY HETEROGENICZNE

w układach heterogenicznych faz

ę

wyst

ę

puj

ą

c

ą

w

postaci „nieci

ą

głej”, rozdrobnionej (np. krople wody,

p

ę

cherzyki

gazu,

cz

ą

stki

sadzy)

nazywamy

faz

ą

rozproszon

ą

faz

ę

spełniaj

ą

c

ą

rol

ę

o

ś

rodka ci

ą

głego, w którym

wyst

ę

puj

ą

cz

ą

stki

fazy

rozproszonej

nazywamy

faz

ą

rozpraszaj

ą

c

ą

UKŁAD HETEROGENICZNY

DWUFAZOWY

FAZA

ROZPRASZAJ

Ą

CA

FAZA

ROZPROSZONA

3

Zawiesiny

cz

ą

stki o wymiarach wi

ę

kszych od 200 nm

s

ą

ju

ż

widoczne w zwykłym mikroskopie

układy

zawieraj

ą

ce

takie

cz

ą

stki

nazywamy zawiesinami

Koloidy

układy, w których faza rozproszona
wyst

ę

puje w rozdrobnieniu od 1 do 200

nm nosz

ą

nazw

ę

koloidów (gr. kolla –

klej)

mog

ą

one wyst

ę

powa

ć

we wszystkich

stanach

skupienia,

tzn.,

faz

ą

rozpraszaj

ą

c

ą

, jak te

ż

rozproszona mo

ż

e

by

ć

gazem, ciecz

ą

lub substancj

ą

stał

ą

układ koloidalny, w których faz

ą

rozpraszaj

ą

c

ą

jest ciecz

a faz

ą

rozproszona substancja stała, nazywamy

zol

natomiast taki, w którym faz

ą

rozpraszaj

ą

c

ą

jest gaz

a rozproszon

ą

– ciecz lub substancja stała, nazywamy

aerozol

ROZMIARY

CZ

Ą

STECZEK

ROZTWORY

WŁA

Ś

CIWE

< 1 nm

KOLOIDY

1 - 200 nm

ZAWIESINY

> 200 nm