E

LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 10/99

12

W

W

tej rubryce prezentujemy schema−
ty nadesłane przez Czytelników.

Są to zarówno własne (genialne) rozwiąza−
nia układowe, jak i ciekawsze schematy z
literatury, godne Waszym zdaniem publicz−
nej prezentacji bądź przypomnienia. Są to
tylko schematy ideowe, niekoniecznie
sprawdzone w praktyce, stąd podtytuł

co by było gdyby... Redakcja EdW nie
gwarantuje, że schematy są bezbłędne i na−
leży je traktować przede wszystkim jako
źródło inspiracji przy tworzeniu własnych
układów.

Przysyłajcie do tej rubryki przede wszy−

stkim schematy, które powstały jedynie na
papierze, natomiast układy, które zrealizo−

waliście w praktyce nadsyłajcie wraz z mo−
delami do Forum Czytelników i do działu
E−2000. Nadsyłając godne zainteresowania
schematy z literatury, podawajcie źródło.

Osoby, które nadeślą najciekawsze

schematy oprócz satysfakcji z ujrzenia
swego nazwiska na łamach EdW, otrzyma−
ją drobne upominki.

Działająca...przepalona świetlówka

Działająca...przepalona świetlówka

Czytelniku − jeśli masz przepaloną
świetlówkę nie wyrzucaj jej − prawdo−
podobnie da się ją uratować. Warunek:
świetlówka nie może być uszkodzona
mechanicznie (poza przepalonym jed−
nym lub dwoma żarnikami), tzn. nie
może ulec rozszczelnieniu ( tzn. utracić
próżni).
Tradycyjny sposób podłączenia świe−
tlówki przedstawiono na rys. 1. Jeśli
przepaliła Ci się świetlówka o mocy
4...20W, dokonaj przeróbki wg rys. 2.
(usuń zapłonnik, zewrzyj wyprowadze−
nia żarników, pomiędzy statecznik
a świetlówkę wlutuj 2 kondensatory
i mostek prostowniczy). Ten układ
sprawdziłem doświadczalnie (ratując
w ten sposób uszkodzone świetlówki
4 i 20−watowe).

W przypadku świetlówek o mocy

40...65W należy zastosować układ wg
rys. 3. Kondensatory na wysokie na−

pięcia nie zawsze są osiągalne − w ra−
zie potrzeby można zastosować połą−
czenia szeregowo−równoległe z uży−
ciem kondensatorów na niższe napię−
cia i o mniejszych pojemnościach. Np.
zamiast 470nF/400...600V (rys. 2.) za−
stępczo 2 szeregowo połączone kon−
densatory 1µF/250V; zamiast 3,76µF:
1µF/250V x 3 + 680nF/250V równole−
gle. Należy pamiętać o dobrym odizo−
lowaniu układu elektronicznego od
oprawy świetlówki (a zwłaszcza gdy
jest ona metalowa). Całość można zlu−
tować w formie solidnego pająka, ale
jeśli kondensatory trzeba będzie “sztu−
kować” ze sobą − zalecam użyć płytki
drukowanej (np. uniwersalnej) i ew. za−
mknąć kondensatory wraz z mostkiem
prostowniczym w plastykowej obudo−
wie (na zewnątrz wyprowadzić prze−
wody przyłączeniowe − przyłączenie do
świetlówki i statecznik najlepiej wyko−

nać z zastosowaniem kostki elektro−
technicznej). Zwarcie żarników świe−
tlówki nie jest konieczne. Układy
przedstawione na rys. 2 i 3 mogą zasi−
lać także pełnosprawne świetlówki.
W każdym razie z pewnością przedłużą
działanie przepalonych świetlówek.
Przepalona świetlówka (20−watowa)
podłączona do sieci 230V wg rys.2
działa u mnie już od 11 miesięcy.
Jednak ogólnie mówiąc świetlówki
są bardzo trwałe − kupno nowej świe−
tlówki na pewno nie nadweręży ni−
czyjego portfela, gdyż są bardzo tanie
(ok. 3...10 zł).
Artykuł opracowałem na podstawie
skąpej wzmianki w “Zrob to Sam”
nr 1/93.

Dariusz Knull

Rys. 1, 2, 3

13

E

LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 10/99

Kolega, który nadesłał przedstawione układy, otrzymuje drobne upominki.

“ Minigenerator serwisowy” po−
chodzi z miesiecznika “Praktyczny
Elektronik” (1`98), jego zadaniem
jest zaoszczędzenie wielu godzin
żmudnej pracy podczas wyszuki−
wania uszkodzeń w sprzęcie audio.
Ponieważ zasada działania nie wy−
maga szerokiego opisu, ograniczę
się tylko do spraw podstawowych.
Generator serwisowy został zreali−
zowany w oparciu o negatory
CMOS. Częstotliwość generacji
można zmieniać dobierając war−
tość kondensatora C3.
Dysponujemy tu dwoma wyjścia−
mi; jedno dostarcza przebieg pro−
stokątny 1kHz, a drugie sinusoidal−
ny o tej samej częstotliwości.
Układ ten może znaleźć szereg in−
nych zastosowań, np. badanie
układów logicznych.

“ Minigenerator serwisowy”

“ Minigenerator serwisowy”

W związku z tym, “że w przyszłym ro−
ku stacje radiowe FM już nie będą
nadawały w dolnym zakresie FM”
(przypomina o tym p. A. Janeczek na
str. 55 w EdW 5/99) − chciałbym przed−
stawić schemat układu wykonanego
jakiś czas temu zgodnie z opisem
w “Zrób to Sam” z czerwca 1991r.
Jest to nieskomplikowany, uniwersal−
ny konwerter, wykorzystujacy wieko−
wy, ale wciąż “do nabycia i użycia”
układ scalony UL1042N (odpowiedni−
ki: SO42PC, SO42E, SV42P − cyfry
w nawiasach na schemacie dotyczą
wyprowadzeń tych układów).

Konwerter można wbudować prak−

tycznie do każdego przenośnego lub
stacjonarnego odbiornika starszego ty−
pu − czyli tylko z “dolnym” UKF−em (65
−73 MHz). Cewki L1 (średnica wewnę−
trzna: 4,5 mm, 4 zwoje DNE o
0,8mm, odległości między zwojami:
1mm) i L2 (6 zwojów, dalej jak L1) są
łatwe do wykonania − są one typu po−
wietrznego (“w razie potrzeby obwód
wstępny złożony z cewki L1 i konden−
satora 47pF można dostroić do prze−
noszonego pasma poprzez ściskanie
lub rozciąganie zwojów cewki, co bę−
dzie powodowało zmianę jej indukcyj−
ności, a przez to zmianę przenoszone−
go przez ten obwód pasma; analogicz−

nie należy
zestroić ob−
wód

wyj−

ś c i o w y
cewką L2”).
Z a i n s t a l o −
wanie kon−
w e r t e r a
w radiood−
biorniku nie
p o w i n n o
sprawić żad−
nej trudno−
ści:

prze−

wód odpro−
w a d z a j ą c y
sygnał od
anteny tele−
s k o p o w e j
odłączamy
i przyłącza−
my do wyjścia konwertera a jego wej−
ście przyłączamy do anteny. Teraz
dwoma przewodami łączymy “masę”
konwertera z “masą” radioodbiornika
i do “plusa” zasilania − czyli do zasila−
cza radia (lub do “+” baterii, za wyłącz−
nikiem zasilania − jeśli radio można za−
silać tylko z baterii). Układ umieszcza−
my możliwie jak najbliżej anteny,
elementy lutujemy bądź bezpośrednio
ze sobą (jeśli w obudowie radioodbior−

nika jest niewiele miejsca), lub na ka−
wałku płytki uniwersalnej. Ten prosty
układ umożliwi odbiór audycji radio−
wych nadawanych na częstotliwości
88...108 MHz przez odbiorniki starsze−
go typu z “dolnym” pasmem UKF. Żar−
tobliwie mówiąc − “problem 2000”
mamy z głowy.

Dariusz Knull

−−−−− Zewrzeć

do masy

“Konwerter UKF do starszych radioodbiorników”

“Konwerter UKF do starszych radioodbiorników”