Inicjatywy Witryny Edukacji Filozoficznej CODN

Szkolne „Sokrates Cafe”

Prezentacja Projektu i Ksi

ąż

ki Christophera Phillipsa

Materiały prasowe ksi

ąż

ki „Sokrates Café” opracowane przez wydawnictwo SZAFA

Udost

ę

pnione dla Witryny Edukacji Filozoficznej CODN

www.wydawnictwoszafa.pl

, e-mail: [e-mail]

1

Projekt

„SOKRATES CAFE”

w prezentacjach prasowych.

TIME 05 kwietnia 2005 r.

Ka

ż

de pytanie jest dobre

Grupy dyskusyjne oparte na metodzie sokratycznej

wskrzeszaj

ą

sztuk

ę

konwersacji

Anita Hamilton

W kawiarni El Diablo w Seattle w powietrzu unosi si

ę

gwar. Ale to nie aromatyczne

espresso, serwowane według kuba

ń

skiej receptury, jest tego przyczyn

ą

.

Jest

ś

roda, wczesny wieczór. W czasie gdy wi

ę

kszo

ść

stałych bywalców zatopiona

jest w lekturze lub stuka w klawiatury laptopów, pi

ę

tna

ś

cie zebranych w kr

ę

gu osób

prowadzi dyskusj

ę

filozoficzn

ą

.

- Kiedy przemoc jest konieczna?- pyta jedna z nich. Gdy grupa osi

ą

ga podsycone

kofein

ą

intelektualne wy

ż

yny, kto

ś

rzuca kolejne pytanie: „Co to znaczy dobrze

prze

ż

y

ć

ż

ycie?”.

Znana jako Socrates Café grupa z El Diablo jest jedn

ą

z około 150 grup, które

zbieraj

ą

si

ę

w kawiarniach, ksi

ę

garniach, czytelniach, ko

ś

ciołach i klubach w całym

kraju. Zainicjowane przez byłego dziennikarza i nauczyciela Christophera Philipsa,

Socrates Café maj

ą

za zadanie umo

ż

liwi

ć

ludziom rozmow

ę

na tematy filozoficzne.

Posługuj

ą

c si

ę

metod

ą

sokratyczn

ą

, zach

ę

caj

ą

ich do rozwijania własnego widzenia

ś

wiata poprzez stawianie pyta

ń

i bycie otwartym na przyj

ę

cie nieoczekiwanych

odpowiedzi.

Zgodnie z sokratyczn

ą

zasad

ą

,

ż

e

ż

ycie bezmy

ś

lne jest nic niewarte, Socrates Cafe

stawiaj

ą

na wymian

ę

my

ś

li, a nie na zwalczanie pogl

ą

dów innych uczestników.

- Zamiast si

ę

przekrzykiwa

ć

, cofamy si

ę

o kilka kroków i analizujemy podstawowe

ludzkie warto

ś

ci. Odpowiedzi na pytania czerpiemy z serca – mówi Phillips, którego

ksi

ąż

ka Sze

ść

Pyta

ń

Sokratesa (Norton, 2004 r.) wła

ś

nie ukazała si

ę

na rynku

ameryka

ń

skim.

Inicjatywy Witryny Edukacji Filozoficznej CODN

Szkolne „Sokrates Cafe”

Prezentacja Projektu i Ksi

ąż

ki Christophera Phillipsa

Materiały prasowe ksi

ąż

ki „Sokrates Café” opracowane przez wydawnictwo SZAFA

Udost

ę

pnione dla Witryny Edukacji Filozoficznej CODN

www.wydawnictwoszafa.pl

, e-mail: [e-mail]

2

Cho

ć

idea grup dyskusyjnych opartych na nauczaniu my

ś

liciela z V wieku przed

Chrystusem mo

ż

e wydawa

ć

si

ę

cokolwiek przestarzała, jednak Socrates Café to

zadziwiaj

ą

co rozległy i zró

ż

nicowany ruch. Spotkania odbywaj

ą

si

ę

wsz

ę

dzie: od

rezerwatu Navajo w Arizonie do terminalu na lotnisku w Providence. Aktywnie

działaj

ą

ce grupy powstały w wi

ę

zieniach, domach starców i schroniskach dla

bezdomnych. W ostatnich miesi

ą

cach powstały grupy w Afganistanie, Finlandii i

Hiszpanii.

Wspólny mianownik? - Przychodz

ą

tutaj ludzie, którzy znajduj

ą

przyjemno

ść

w

my

ś

leniu - mówi Fred Korn, 65-letni emerytowany profesor filozofii, który uczestniczy

w

ś

rodowych spotkaniach w El Diablo. - Poza uczelniami nie ma zbyt wiele

mo

ż

liwo

ś

ci, by spotka

ć

si

ę

z innymi lud

ź

mi, którzy chcieliby podyskutowa

ć

o ideach -

dodaje.

Według Phillipsa grupy dyskusyjne wnosz

ą

o wiele wi

ę

cej ni

ż

mo

ż

e da

ć

udana

rozmowa dwóch osób. - To demokracja tworz

ą

ca si

ę

w bardzo naturalny sposób -

twierdzi Philips.- Jedynie w grupie ludzie mog

ą

nauczy

ć

si

ę

, jak działa

ć

wspólnie, nie

jako jednostki, ale jako społeczno

ść

.

Aby zapobiec prowadz

ą

cej w

ś

lep

ą

uliczk

ę

argumentacji, problemy rozwa

ż

ane w

Sokrates Cafe umieszczane s

ą

w szerszym filozoficznym kontek

ś

cie. Na przykład

zamiast stawia

ć

pytanie o celowo

ść

inwazji na Irak przez Stany Zjednoczone i ich

sojuszników, grupa rozwa

ż

a pytanie: „Czym jest wojna?”. Zamiast toczy

ć

boje o to,

czy homoseksualne pary powinny mie

ć

prawo do legalizacji zwi

ą

zków, stawia si

ę

pytanie: „Co to jest doskonałe mał

ż

e

ń

stwo?”.

44-letni obecnie Phillips wpadł na pomysł takich spotka

ń

w czasie, gdy studiował

filozofi

ę

polityczn

ą

w College of William and Mary w Williamsburgu. Kilka razy w

tygodniu grupka studentów spotykała si

ę

z ulubionym profesorem w pobliskiej

knajpie. Cz

ę

sto zdarzało si

ę

,

ż

e do za

ż

artych dyskusji przył

ą

czali si

ę

inni go

ś

cie. -

Pomy

ś

lałem sobie wtedy, czy

ż

nie byłoby cudownie, gdyby te wspaniałe dyskusje

trwały bez ko

ń

ca? - mówi Phillips.

Latem 1996 roku zrezygnował z pracy jako dziennikarz i poprowadził swoje pierwsze

Socrates Café w ksi

ę

garni Borders w Wayne. Miesi

ą

c pó

ź

niej na spotkanie przyszła

tylko jedna osoba - kobieta o imieniu Cecylia. - Rozwa

ż

ali

ś

my we dwójk

ę

problem:

„Czym jest miło

ść

?” i zakochałem si

ę

- mówi Phillips. Pobrali si

ę

w 1998 roku, cztery

Inicjatywy Witryny Edukacji Filozoficznej CODN

Szkolne „Sokrates Cafe”

Prezentacja Projektu i Ksi

ąż

ki Christophera Phillipsa

Materiały prasowe ksi

ąż

ki „Sokrates Café” opracowane przez wydawnictwo SZAFA

Udost

ę

pnione dla Witryny Edukacji Filozoficznej CODN

www.wydawnictwoszafa.pl

, e-mail: [e-mail]

3

lata temu oddali swój dobytek na przechowanie i od tego czasu nieustannie

podró

ż

uj

ą

, promuj

ą

c ksi

ąż

ki Phillipsa i pomagaj

ą

c w organizowaniu nowych grup na

terenie USA. Dwie pierwsze ksi

ąż

ki Phillipsa: Socrates Café (Norton, 224 s) i The

Philosophers’ Club (Tricycle Press; 44 s) - ta ostatnia ma zach

ę

ca

ć

dzieci do

zadawania pyta

ń

- ukazały si

ę

w 2001 roku.

Nastrój, ton i przedmiot dyskusji jest za ka

ż

dym razem inny, w zale

ż

no

ś

ci od

bior

ą

cych w niej udział osób. Temat wybierany jest zazwyczaj w drodze głosowania i

ka

ż

dy mo

ż

e zgłosi

ć

swój pomysł. Uczestnicy Sokrates Cafe w El Diablo, w

wi

ę

kszo

ś

ci ludzie w

ś

rednim wieku, rozwa

ż

ali problem: „Czy na krajach, które s

ą

wy

ż

ej rozwini

ę

te, spoczywa wi

ę

ksza odpowiedzialno

ść

, je

ś

li chodzi o działanie

zgodne z etyk

ą

?”.- Czy działanie, którego naród dokonuje we własnym interesie,

mo

ż

e w ogóle by

ć

moralne? - pyta 40-letni Matt Waller, autor ksi

ąż

ek o tematyce

technicznej. - Odpowiadam. Nie! - W takim razie zadajmy sobie pytanie, jaka jest

natura tego, co nazywamy własnym interesem? - ripostuje Steve Crawford (50),

malarz pokojowy. –

Ż

aden naród nie

ż

yje w pró

ż

ni, a ju

ż

z pewno

ś

ci

ą

nie w

dzisiejszych czasach.

Po dwóch godzinach dyskusji nie doszło do

ż

adnej konkluzji, ale nie o to przecie

ż

chodziło. - To jest jak gimnastyka umysłu - mówi Margaret Friedman, (35) pisarka i

agentka nieruchomo

ś

ci.

Podczas spotkania Socrates Café w Nowym Jorku, które odbywa si

ę

w wielkim

oszklonym atrium Sony Plaza na Manhatanie, dialog przyjmuje ton zdecydowanie

akademicki. Siedmiu m

ęż

czyzn i jedna kobieta, zebrani w ten deszczowy wieczór

wokół stołu z marmurowym blatem, rozwa

ż

aj

ą

problem zainspirowany przez pisarza

Ayn Randa. - Czy zasady etyczne mog

ą

by

ć

wywiedzione obiektywnie? - pyta Al

Ostroff (76), artysta i pisarz. - Kant powiedziałby z pełnym przekonaniem,

ż

e tak -

odpowiada 53-letni Evan Sinclair, pracownik marketingu. - Platon uwa

ż

ałby inaczej -

protestuje prawnik Larry Hui (43).

Tymczasem w chicagowskim schronisku dla bezdomnych kobiet, zwanym Deborah’s

Place, dyskusja nabiera bardziej osobistego charakteru wywołanego tematem: „Jaka

jest rola odwagi w miło

ś

ci?”. - Odwaga potrzebna jest do tego, by odej

ść

–

rozpoczyna dyskusj

ę

jedna z kobiet. Inna przyznaje: - Kiedy miałam 21 lat i

zakochałam si

ę

w 19-latku, było to najtrudniejsze wyzwanie w moim

ż

yciu.

Inicjatywy Witryny Edukacji Filozoficznej CODN

Szkolne „Sokrates Cafe”

Prezentacja Projektu i Ksi

ąż

ki Christophera Phillipsa

Materiały prasowe ksi

ąż

ki „Sokrates Café” opracowane przez wydawnictwo SZAFA

Udost

ę

pnione dla Witryny Edukacji Filozoficznej CODN

www.wydawnictwoszafa.pl

, e-mail: [e-mail]

4

Zainaugurowana trzy lata temu pytaniem: „Dlaczego złe rzeczy spotykaj

ą

dobrych

ludzi?”, kafejka w schronisku działa do dzi

ś

. - Ju

ż

samo słuchanie i udział w

spotkaniach pomogły mi si

ę

rozwin

ąć

i zadba

ć

o siebie, do czego wcze

ś

niej nie

byłam zdolna - mówi Jackie Grayer (51), rezydentka Deborah’s Place, stała

uczestniczka dyskusji.

Cho

ć

Phillips jest przekonany,

ż

e projekt Sokrates Cafe mo

ż

e przynie

ść

korzy

ść

ka

ż

demu, najbardziej lubi spotyka

ć

si

ę

z dzie

ć

mi. W ostatni wtorkowy poranek

spotkał si

ę

z siódemk

ą

dzieci w wieku od 6 do 16 lat z dzieci

ę

cego szpitala w

Oakland w Kalifornii. Ubrane w kolorowe szpitalne stroje dzieci z pocz

ą

tku były zbyt

onie

ś

mielone, by odpowiada

ć

na stawiane im pytania. Nie zraziło to jednak Philipsa.

Po kilku

ż

artach na temat swojej niemodnej fryzury i paru prostych pytaniach, takich

jak: „Ile jest cztery plus trzy?” i: „Czy lubicie rysowa

ć

?”, rozgrzał w ko

ń

cu audytorium i

przygotował do trudniejszych zagadnie

ń

dotycz

ą

cych prawdy, kłamstwa i sekretów. -

Kiedy lepiej zatai

ć

prawd

ę

? - zapytał skupionych ju

ż

słuchaczy. - Kiedy kłamstwo jest

dobre? – podj

ę

ła temat 10-letnia Mariela, chora na astm

ę

. – Na przykład kiedy

próbujesz pomóc komu

ś

w ucieczce z niewoli - odpowiedziała.

- Filozofia jest niezwykle wa

ż

na dla dzieci w ka

ż

dym wieku, poniewa

ż

daje im

mo

ż

liwo

ść

kształtowania ich własnego kodeksu moralnego, zobaczenia jasno kim s

ą

i kim chciałyby zosta

ć

… Tu nie chodzi o to, by

ś

my znale

ź

li jakie

ś

ostateczne

odpowiedzi, lecz by

ś

my na te tematy nieustannie my

ś

leli - powiedział pó

ź

niej Philips.

Pytanie za pytaniem.