„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Wojciech Szuper

Wykonywanie masażu segmentarnego

322[12].Z2.03

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr Dariusz Kierepka
mgr Katarzyna Zarębska


Opracowanie redakcyjne:
mgr Wojciech Szuper



Konsultacja:
mgr Ewa Kawczyńska-Kiełbasa

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 322[12].Z2.03.
„Wykonywanie masażu segmentarnego”, zawartego w modułowym programie nauczania dla
zawodu technik masażysta.
























Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagnia wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia

12

5.1. Podstawy anatomiczne i fizjologiczne masażu segmentarnego

12

5.1.1. Ćwiczenia

12

5.2. Metodyka masażu segmentarnego

14

5.2.1. Ćwiczenia

14

5.3. Masaż segmentarny w różnych jednostkach chorobowych

16

5.3.1. Ćwiczenia

16

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

18

7. Literatura

32

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie

technik masażysta.

W poradniku zamieszczono:

–

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

–

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

–

przykładowe scenariusze zajęć,

–

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania–
uczenia się oraz środkami dydaktycznymi,

–

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego,

–

literaturę.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:

−

pokaz,

−

ćwiczenie,

−

metoda projektu,

−

metoda przewodniego tekstu,

−

analiza przypadku,

−

inscenizacja,

−

dyskusja.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

322[12].Z2

Masaż leczniczy

322[12].Z2.01

Badanie i diagnozowanie pacjenta dla

potrzeb masażu leczniczego

322[12].Z2.02

Wykonywanie drenażu limfatycznego

322[12].Z2.03

Wykonywanie masażu segmentarnego

322[12].Z2.04

Wykonywanie różnych rodzajów masażu

leczniczego

322[12].Z2.05

Dobieranie rodzaju masażu do jednostki

chorobowej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

przeprowadzać wywiad z pacjentem/klientem,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

posługiwać się terminologią dotyczącą masażu klasycznego,

−

stosować zasady metodyki masażu klasycznego,

−

wykonywać w prawidłowy sposób techniki z masażu klasycznego,

−

wyznaczać kierunek prowadzenia ruchu w masażu klasycznym,

−

określać wpływ masażu klasycznego na organizm człowieka,

−

określać wskazania i przeciwwskazania do wykonywania masażu klasycznego,

−

określać zastosowanie poszczególnych technik masażu klasycznego,

−

wyjaśniać działanie poszczególnych technik masażu klasycznego,

−

przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

określić zasady wykonywania masażu segmentarnego,

–

określić wskazania i przeciwwskazania do wykonywania masażu segmentarnego,

–

określić chwyty diagnostyczne stosowane w masażu segmentarnym,

–

rozpoznać zmiany odruchowe w mięśniach,

–

określić optymalne warunki stosowania masażu segmentarnego,

–

określić chwyty lecznicze stosowane w masażu segmentarnym,

–

wykonać masaż zgodnie przyjętą metodyką masażu segmentarnego,

–

wykonać masaż z uwzględnieniem zasad masażu segmentarnego,

–

wykonać masaż segmentarny poszczególnych części ciała,

–

wykonać masaż segmentarny w różnych jednostkach chorobowych,

–

określić zagrożenia wynikające z nieprawidłowego wykonania masażu segmentarnego,

–

określić efekty działania masażu segmentarnego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Technik masażysta 322[12]

Moduł:

Masaż leczniczy 322[12].Z2

Jednostka modułowa:

Wykonywanie masażu segmentarnego 322[12].Z2.03

Temat: Masaż segmentarny grzbietu.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności wykonywania masażu segmentarnego grzbietu.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

dostosować stanowisko pracy do wykonania zabiegu masażu segmentarnego grzbietu,

−

zastosować wszystkie techniki potrzebne do wykonania masażu segmentarnego grzbietu,

−

odróżnić chwyty diagnostyczne od chwytów leczniczych,

−

przeprowadzić wszystkie chwyty i techniki w odpowiedniej kolejności,

−

dostosować odpowiednio siłę do wykonywania masażu,

−

ułożyć

pacjenta

w

prawidłowej

pozycji,

zapewniającej

pełne

rozluźnienie

i zrelaksowanie,

−

pouczyć pacjenta na temat wykonywanego zabiegu,

−

zastosować płynnie chwyty i techniki wykorzystywane w masażu segmentarnym,

−

wykonać w odpowiednim tempie techniki masażu segmentarnego,

−

dostosować wykonanie zabiegu od początku do końca w przepisowym czasie,

−

określić wskazania i przeciwwskazania do wykonywania masażu segmentarnego,

−

usunąć powstałe po masażu przesunięcia odruchowe.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowanie i planowanie zajęć,

−

pracy w zespole,

−

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcja pracy metodą tekstu przewodniego,

−

wszystkie techniki potrzebne do wykonania zabiegu masażu segmentarnego grzbietu,

−

stanowiska do wykonania masażu segmentarnego grzbietu,

−

pytania prowadzące.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w grupach 2-osobowych.

Czas: 6 godzin dydaktycznych.

Zadanie dla ucznia

Wykonaj masaż segmentarny grzbietu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.
3. Zaznajomienie uczniów z pracą metodą tekstu przewodniego.
4. Podział grupy uczniów na pary.

Faza właściwa

Praca metodą tekstu przewodniego.

Faza I
Informacje

Pytania prowadzące:

1. Jakie techniki stosujemy w masażu segmentarnym?
2. W jakim ułożeniu ma być pacjent w trakcie zabiegu?
3. Jaką funkcję ma spełniać masaż segmentarny grzbietu?
4. Jaki jest czas przeznaczony na wykonanie masażu segmentarnego grzbietu?
5. Jakie zasady stosowane są w masażu segmentarnym?
6. Jaka jest kolejność wykonywania poszczególnych chwytów i technik w masażu

segmentarnym?

7. Jaki jest czas przeznaczony na wykonanie masażu grzbietu w masażu segmentarnym?
8. Jakie przeciwwskazania może mieć pacjent do wykonania masażu segmentarnego?
9. Jaka jest liczba zabiegów w serii masażu segmentarnego grzbietu?
10. Jaki jest cel i zadanie masażu segmentarnego?

Faza II
Planowanie

Uczniowie określają:

1. W jaki sposób przygotować stanowisko do wykonania masażu segmentarnego?
2. Jak długo ma trwać zabieg?
3. Jakie pytania należy zadać pacjentowi w wywiadzie przed przystąpieniem do

wykonywania masażu segmentarnego?

Faza III
Ustalenie
1. Uczniowie wykonując zabieg na sobie nawzajem poznają z jaka siłą i w jakim tempie

należy wykonywać poszczególne chwyty.

2. Uczniowie dostosowują stanowiska pracy, czyli stoły do masażu do własnych potrzeb

(wysokość stołu do masażu), tzw. ergonomia pracy.

3. Uczniowie określają wpływ masażu segmentarnego na organizm człowieka.
4. Uczniowie nabywają umiejętność rozplanowania zabiegu w odpowiednim czasie.
5. Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność ustaleń.

Faza IV
Wykonanie
1. Uczniowie po odpowiednim przygotowaniu metodycznym rozpoczynając prace

w parach.

2. Uczniowie wykonują zabieg zgodnie ze schematem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Faza V
Sprawdzanie
1. Uczniowie sprawdzają w grupach poprawność wykonywanych technik i chwytów.
2. Po zakończonym zabiegu uczniowie otrzymują informacje od nauczyciela o poprawności

lub też o popełnianych błędach w trakcie wykonywania i otrzymują ewentualną korektę.

3. Uczniowie sprawdzają poprawność wykonywanego zabiegu, obserwują jak masaż

segmentarny grzbietu poprawnie wykonuje nauczyciel.

Faza VI
Analiza końcowa

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które części wykonywania zabiegu sprawiły

im trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe zajęcia, wskazać, jakie umiejętności
były ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Technik masażysta 322[12]

Moduł:

Masaż leczniczy 322[12].Z2

Jednostka modułowa:

Wykonywanie masażu segmentarnego 322[12].Z2.03

Temat: Masaż segmentarny w rwie kulszowej.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności wykonywania masażu segmentarnego w rwie

kulszowej

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zastosować prawidłową technikę ruchów i chwytów,

−

wykonać ruchy zachowując odpowiednią kolejność,

−

zastosować zasady higieny pracy,

−

zachować prawidłową postawę podczas pracy,

−

utrzymać ład i porządek na stanowisku pracy,

−

wykonać masaż segmentarny w rwie kulszowej.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz,

−

instruktaż,

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

stoły do masażu,

−

prześcieradła,

−

wałki, kliny,

−

plansze z układem nerwowym,

−

plansze z układem mięśniowym.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w grupach 2-osobowych.

Czas: 6 godzin dydaktycznych.

Zadanie dla ucznia

Wykonaj masaż segmentarny w rwie kulszowej.

Przebieg zajęć:
Faza wstępna:
1. Podanie tematu i celu zajęć
2. Nawiązanie do znanych wiadomości:

−

wskazania i przeciwwskazania do wykonywania masażu segmentarnego,

−

zasady wykonywania masażu segmentarnego,

−

sposób przygotowania masażysty do pracy,

−

sposób przygotowania pacjenta do zabiegu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

Instruktaż wstępny:
Nauczyciel przeprowadza pokaz masażu segmentarnego w rwie kulszowej, w trakcie
którego:

−

podaje kolejność technik i chwytów,

−

zwraca uwagę na technikę wykonywanych ruchów,

−

zwraca uwagę na siłę i czas wykonywania masażu.

Instruktaż bieżący:
1. Uczniowie przeprowadzają pierwszą próbę wykonania masażu segmentarnego w rwie

kulszowej.

2. Nauczyciel obserwuje pracę uczniów i koryguje ewentualne błędy.
3. Nauczyciel chwali osiągnięcia uczniów motywując ich do dalszej pracy.

Instruktaż końcowy:
1. Dokonanie analizy trudności.
2. Samoocena uczniów.
3. Udzielenie odpowiedzi na pytania uczniów.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

5. ĆWICZENIA

5.1. Podstawy anatomiczne i fizjologiczne masażu segmentarnego

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zastosuj metody i zasady wykrywania punktów maksymalnych w określonych

segmentach.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

materiału nauczania z poradnika dla ucznia. Należy zwrócić uwagę na kontakt z pacjentem,
a także na sposoby jakimi uczniowie starają się wyszukiwać punkty maksymalne.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyjaśnić co to jest punkt maksymalny i na czym on polega,
2) zastosować wykrywanie punktów maksymalnych,
3) nawiązać kontakt z pacjentem w celu uniknięcia popełnienia błędu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

stół do masażu,

−

co najmniej dwa czyste prześcieradła,

−

mydło,

−

środki myjące i dezynfekujące do rąk.

Ćwiczenie 2

Na otrzymanym rysunku człowieka z podziałem na segmenty nerwowe oraz

narysowanymi narządami wewnętrznymi, różnymi kolorami flamastrów zaznacz, z którego
segmentu unerwiany jest dany narząd.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

materiału nauczania z poradnika dla ucznia. Należy zwrócić uwagę na dokładność wykonania
oznaczeń przez uczniów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować otrzymane rysunki,
2) przeanalizować unerwienie segmentarne mięśni i narządów wewnętrznych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

3) określić z ilu segmentów zbudowany jest rdzeń kręgowy człowieka,
4) zaznaczyć unerwienie narządów.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

atlas anatomiczny,

−

plansze z Ośrodkowym Układem Nerwowym,

−

plansze z Obwodowym Układem Nerwowym,

−

plansze z układem mięśniowym,

−

flamastry,

−

kartki z narysowanym człowiekiem z podziałem na segmenty nerwowe,

−

kartki papieru A4.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

5.2. Metodyka masażu segmentarnego

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj chwyty diagnostyczne w masażu segmentarnym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

materiału nauczania z poradnika dla ucznia. Należy zwrócić uwagę na wyszczególnienie
chwytów diagnostycznych. Należy też szczególnie uczulić uczniów na to, że praca
z pacjentami z masażem segmentarnym jest o wiele bardziej trudna pod względem
przewidzenia efektu masażu, chodzi tu o zbyt silne wykonywanie technik masażu. Ważne jest
aby kłaść nacisk na znajomość przeciwwskazań co w przyszłości może wykluczać
prawdopodobieństwo popełnienia błędu przez masażystę, żeby nie rozpoczął masażu jeśli
u pacjenta występują przeciwwskazania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić wskazania i przeciwwskazania do wykonania zabiegu,
2) przygotować pacjenta (kolegę/koleżankę) do masażu,
3) zastosować zasady wykonywania masażu segmentarnego,
4) określić z jaką siłą wykonywać techniki i chwyty w masażu segmentarnym,
5) nawiązać kontakt z pacjentem w celu uniknięcia jakiegoś nieprzewidzianego zdarzenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

stół do masażu,

−

co najmniej dwa czyste prześcieradła,

−

mydło do umycia rąk,

−

środki myjące i dezynfekujące do rąk.

Ćwiczenie 2

Określ przesunięcia odruchowe jakie mogą wystąpić po wykonaniu masażu

segmentarnego, a następnie wykonaj przeciwdziałanie tym przesunięciom odruchowym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

materiału nauczania z poradnika dla ucznia. Należy zwrócić uwagę na zrozumienie przez
uczniów na czym polega przesuniecie odruchowe i jak je likwidować.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić wszystkie możliwe do wystąpienia przesunięcia odruchowe,
2) określić sposoby rozpoznawania przesunięć odruchowych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

3) wyjaśnić na czym polega przeciwdziałanie powstawaniu przesunięć odruchowych i ich

likwidowanie,

4) wykonać przeciwdziałanie przesunięciom.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

instruktaż,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

długopis,

−

kartka papieru,

−

stół do masażu,

−

co najmniej dwa czyste prześcieradła,

−

mydło do mycia rąk,

−

środki myjące i dezynfekujące do rąk.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

5.3. Masaż segmentarny w różnych jednostkach chorobowych

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj masaż segmentarny stosowany w chorobach kręgosłupa. Przed rozpoczęciem

przeprowadź wywiad oraz przygotuj stanowisko do wykonania masażu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

materiału nauczania z poradnika dla ucznia. Należy zwrócić uwagę na dokładność
wykonywania masażu przez uczniów oraz znajomość jednostki chorobowej i odpowiednich
pytań potrzebnych do wywiadu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeprowadzić wywiad z pacjentem (kolegą/koleżanką),
2) przygotować stanowisko do masażu,
3) określić zasady przeprowadzania masażu segmentarnego w chorobach kręgosłupa,
4) wykonać poszczególne chwyty i techniki diagnostyczne i lecznicze w masażu

segmentarnym,

5) nawiązać kontakt z pacjentem.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

stół do masażu,

−

co najmniej dwa czyste prześcieradła,

−

mydło do mycia rąk,

−

środki dezynfekujące do rąk.

Ćwiczenie 2

Wykonaj masaż segmentarny stosowany w chorobach płuc i opłucnej. Przed

rozpoczęciem przeprowadź wywiad oraz przygotuj stanowisko do wykonania masażu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

materiału nauczania z poradnika dla ucznia. Należy zwrócić uwagę na dokładność
wykonywania masażu przez uczniów oraz znajomość jednostki chorobowej i odpowiednich
pytań potrzebnych do wywiadu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeprowadzić wywiad z pacjentem (kolegą/koleżanką) dotyczący przeciwwskazań do

masażu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

2) przygotować stanowisko do masażu,
3) określić zasady przeprowadzania masażu segmentarnego w chorobach płuc i opłucnej,
4) wykonać poszczególne chwyty i techniki diagnostyczne i lecznicze w masażu

segmentarnym,

5) nawiązać kontakt z pacjentem.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

stół do masażu,

−

co najmniej dwa czyste prześcieradła,

−

mydło do mycia rąk,

−

środki dezynfekujące do rąk.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie masażu
segmentarnego”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 9, 10, 11, 12, 14, 15, 16, 17, 19 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 7, 8, 13, 18, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. b, 4. b, 5. d, 6. d, 7. a, 8. c, 9. a, 10. b, 11. b,
12. c, 13. d, 14. a, 15. d, 16. b, 17. c, 18. a, 19. c, 20. a

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Określić objawy rwy kulszowej

C

P

c

2

Zastosować zasady wykonywania masażu
segmentarnego w chorobach kręgosłupa

C

P

a

3

Wyjaśnić metodykę wykonywania masażu
segmentarnego w jednostkach chorobowych

C

P

b

4

Zanalizować wskazania i przeciwwskazania do
masażu w chorobach serca

B

P

b

5

Zlokalizować zmiany odruchowe w tkankach

B

P

d

6

Określić skład łuku odruchowego

A

P

d

7

Scharakteryzować przesunięcie odruchowe

C

PP

a

8

Dobrać siłę masażu do typu budowy

C

PP

c

9

Zdefiniować punkt maksymalny

A

P

a

10

Określić krąg czynnościowy

C

P

b

11

Dokonać analizy czynników
chorobotwórczych

A

P

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

12

Zlokalizować punkt maksymalny w chorobach
serca

C

P

c

13

Określić działanie przesunięć odruchowych

C

PP

d

14

Objaśnić strefę Heada

A

P

a

15

Określić zasady metodyczne w masażu
segmentarnym w jednostkach chorobowych

C

P

d

16

Dokonać analizę zmian odruchowych
w chorobach żołądka

B

P

b

17

Objaśnić czas trwania masażu

C

P

c

18

Dokonać analizy masażu segmentarnego
w chorobach płuc

C

PP

a

19

Określić czas trwania masażu w chorobach
serca

C

P

c

20

Wyjaśnić działanie przesunięć odruchowych

C

PP

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 40 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Rwa kulszowa wywołuje

a) bóle w przedniej stronie uda.
b) bóle odcinka lędźwiowo- krzyżowego.
c) ból umiejscowiony w pośladku i promieniujący ku dołowi, wzdłuż tylnej

powierzchni uda i łydki.

d) bóle w mięśniu czworogłowy uda.

2. W zespole bólowym odcinka lędźwiowo-krzyżowego masaż wykonujemy

a) 3 razy w tygodniu.
b) codziennie.
c) dwa razy dziennie
d) raz w tygodniu.

3. Czas trwania masażu w jednej sesji w migrenach i bólach głowy wynosi

a) 25–35 minut.
b) 20–30 minut.
c) około 30 minut.
d) 15 minut.

4. Wskazaniem do masażu segmentarnego w chorobach serca jest

a) świeży zawał mięśnia sercowego.
b) czynnościowe zaburzenia pracy serca.
c) duża sklerotyzacja naczyń sercowych.
d) niewyrównana ciśnienie RR.

5. Zmiany okostnowe w chorobach żołądka występują w następujących miejscach

a) kość krzyżowa – kość biodrowa – kość łonowa – dolne żebra.
b) grzebienie kości biodrowych – kość krzyżowa – krętarze większe kości udowych.
c) kość krzyżowa – kość biodrowa- spojenie łonowe – dolne żebra.
d) łopatka mostek – żebra.

6. Łuk odruchowy składa się z

a) dwóch elementów.
b) czterech elementów.
c) trzech elementów.
d) pięciu elementów.

7. Przesunięcia odruchowe to

a) zmiany chorobowe powstałe na drodze odruchowej w tkankach uprzednio zdrowych

wskutek nie właściwie wykonanego masażu.

b) sposób na wykrywanie punktów maksymalnych.
c) poprawa stanu zdrowia pacjenta po pierwszym zabiegu.
d) automatyczna poprawa stanu zdrowia po pierwszym zabiegu.

8. Leptosomatycy wymagają masażu

a) mocnego i krótko trwającego.
b) lekkiego i długo trwającego.
c) od średniej do mocnej siły przy długim czasie trwania zabiegu.
d) krótko trwającego i do granicy bólowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

9. Punktem maksymalnym jest

a) miejsce szczególnie wrażliwe na ból.
b) moment w którym należy przerwać zabieg.
c) punkt na połączeniach segmentów C, Th w rdzeniu kręgowym.
d) najdalej wysunięty punkt bolesny od kręgosłupa na grzbiecie.

10. Kręgiem czynnościowym jest

a) C7.
b) skóra, mięśnie, tkanka łączna, naczynia i kości połączone nerwowo,

wewnątrzwydzielniczo i humoralnie z określonymi narządami wewnętrznymi
i mogące na siebie wzajemnie oddziaływać.

c) element kręgosłupa mający za zadanie stabilizację.
d) C7, Th12, L5, S1.

11. Czynnikami chorobotwórczymi wywołującymi niewydolność serca są

a) zespół oddechowy.
b) choroba reumatyczna, zakażenia dróg oddechowych, niewydolność wieńcowa,

zaburzenia rytmu serca.

c) zwiększone odksztuszanie.
d) nadwrażliwość na intensywny masaż.

12. W chorobach serca punkt maksymalny występuje na

a) mięśniu naramiennym po stronie lewej.
b) wale mięśnia czworobocznego, poniżej obojczyków, na łukach żebrowych.
c) mięśniu prostowniku grzbietu, piersiowym większym w części mostkowo-żebrowej,

zębatym przednim.

d) kończynach dolnych na goleni prawej.

13. Przesunięcia odruchowe w chorobach wątroby, to

a) po masażu w obrębie segmentów grzbietu i miednicy mogą pojawić się tępe bóle

w okolicy pęcherza moczowego. Zalecany jest masaż powłok brzusznych, zwłaszcza
podbrzusza.

b) masaż tkanek nad guzem kulszowym może wywołać bóle typu „postrzałowego”.

Zaleca się masowanie odcinak lędźwiowego grzbietu (głaskanie, rozcieranie).

c) masaż punktu maksymalnego mięśnia podgrzebieniowego, przed wcześniejszym

usunięciem napięć na grzbiecie poniżej łopatki, może spowodować wystąpienie bólu
żołądka. Należy masować dolny brzeg klatki piersiowej po stronie lewej (głaskanie,
rozcieranie, wibracja).

d) masaż punktu maksymalnego znajdującego się między kręgosłupem a łopatką po

stronie prawej w segmentach Th2 – Th3, przed zlikwidowaniem zmian odruchowych
w obrębie prawej łopatki, może wywołać atak kolki wątrobowej. Zaleca się
przeprowadzenie masażu dolnego brzegu klatki piersiowej po prawej stronie
(głaskanie, rozcieranie, wibracja).

14. Strefa Heada to

a) odcinki skóry wykazujące w określonym dermatomie nadwrażliwość na bodźce.
b) miejsca w okolicy kręgosłupa Th.
c) reakcja bólowa na źle wykonany masaż.
d) miejsca w których pacjent nie ma czucia głębokiego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

15. W chorobach kobiecych narządów płciowych czas trwania masażu i ilość zabiegów

w serii wynosi
a) 10 minut, a drugiego około 25 minut i w zależności od schorzenia i jego czasu

trwania liczba zabiegów wynosi dla części wstępnej 4–6, dla części zasadniczej 10–
20.

b) czas trwania jednej pełnej sesji wynosi około 25 minut i wskazane jest stosowanie

technik części wstępnej obejmującej masaż kręgosłupa, grzbietu i okolicy łopatkowej
podczas 3–4 zabiegów początkowych.

c) czas trwania pierwszego etapu wynosi około 10 minut, a drugiego około 25 minut

i w zależności od schorzenia i jego czasu trwania w części wstępnej stosujemy 3–5
masaży, a w części zasadniczej 15–20.

d) czas trwania pełnego masażu wynosi około 25 minut i w zależności od schorzenia

i czasu jego trwania wykonujemy 10–20 zabiegów.

16. W chorobach żołądka zmiany odruchowe są zlokalizowane

a) po obu stronach ciała w segmentach lędźwiowo-krzyżowych.
b) w segmentach piersiowych po stronie lewej.
c) w okolicy podbrzusza.
d) po obu stronach ciała.

17. Czas trwania masażu w części zasadniczej w chorobach płuc wynosi:

a) 20 minut.
b) 25 minut.
c) 35 minut.
d) 15 minut.

18. W chorobach płuc i opłucnej zabiegi wykonujemy

a) 3 razy w tygodniu.
b) codziennie.
c) dwa razy dziennie.
d) raz na tydzień.

19. Część zasadnicza zabiegu w chorobach serca trwa:

a) około 20 minut.
b) około 15 minut.
c) około 10 minut.
d) około 25 minut.

20. Przesunięcie odruchowe to

a) zmiany chorobowe powstałe na drodze odruchowej w tkankach uprzednio zdrowych

wskutek nie właściwie wykonanego masażu.

b) sposób na wykrywanie punktów maksymalnych.
c) poprawa stanu zdrowia pacjenta po pierwszym zabiegu.
d) pozytywna reakcja organizmu na masaż segmentarny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Wykonywanie masażu segmentarnego

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

Test 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie masażu
segmentarnego”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 4, 5, 6, 7, 8, 10, 12, 13, 15, 16, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 3, 9, 11, 14, 17, 18 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. a, 4. c, 5. b, 6. c, 7. d, 8. a, 9. b, 10. c, 11. a,
12. d, 13. b, 14. c, 15. b, 16. a, 17. d, 18. a, 19. b, 20. c.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Zdefiniować strefę Heada

A

P

c

2

Dobrać siłę masażu do rodzaju budowy ciała
człowieka

B

P

c

3

Wykonać opracowanie punktu maksymalnego

C

PP

a

4

Określić metodykę wykonywania masażu
segmentarnego

C

P

c

5

Określić zasady wykonywania masażu
segmentarnego

B

P

b

6

Określić metodykę wykonywania masażu
segmentarnego

A

P

c

7

Określić zmiany okostnowe w jednostkach
chorobowych

B

P

d

8

Określić wskazania do masażu segmentarnego

A

P

a

9

Zlokalizować punkty maksymalne
w chorobach kobiecych narządów płciowych

C

PP

b

10

Dokonać analizy zmian odruchowych w
bólach głowy

A

P

c

11

Wyjaśnić wpływ masażu segmentarnego na
organizm

C

PP

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

12

Dokonać analizy masażu segmentarnego

C

P

d

13

Określić zasady wykonywania masażu
segmentarnego w chorobach kręgosłupa

C

P

b

14

Określić zmiany okostnowe w bólach głowy

C

PP

c

15

Zlokalizować napięcie mięśniowe w lumbago

C

P

b

16

Rozróżnić wpływ zabiegu na organizm
człowieka

C

P

a

17

Rozpoznać objawy rwy kulszowej

C

PP

d

18

Określić zagrożenia związane z niewłaściwym
wykonaniem masażu segmentarnego

C

PP

a

19

Określić czas masażu w migrenach i bólach
głowy

C

P

b

20

Zdefiniować punkt maksymalny

A

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Tobie sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Tobie wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 40 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Strefą Heada nazywamy

a) reakcję odruchową na źle wykonany przez masażystę zabieg masażu segmentarnego.
b) miejsca w okolicy wyrostków kolczystych odcinka piersiowego kręgosłupa.
c) odcinki skóry wykazujące w określonym dermatomie nadwrażliwość na bodźce.
d) miejsce wokół siódmego kręgu szyjnego kręgosłupa.

2. W typie budowy ciała atletycznycznym, masaż powinien być

a) silny do granicy bólu trwający nieco krócej niż u leptosomatyków.
b) silny z przekroczeniem granicy bólu trwający nieco dłużej niż u leptosomatyków.
c) od lekkiego do silnego ze zwiększeniem siły przy kolejnych zabiegach.
d) trwający długo i z lekką siłą.

3. W momencie opracowywania punktu maksymalnego

a) ze względu na dużą wrażliwość bólową tego miejsca, zastosowany bodziec powinien

być dużo słabszy od optymalnego przyjętego dla zabiegu.

b) należy go opracowywać bardzo długo.
c) omijamy te miejsca, które są bardzo bolesne.
d) powinno się go opracowywać razem ze środkiem poślizgowym.

4. W migrenach i bólach głowy masaż wykonujemy w serii

a) 30 zabiegów.
b) 25 zabiegów.
c) 10–20 zabiegów.
d) 15 zbiegów.

5. Punkty maksymalne przy niewydolności wieńcowej, znajdują się na

a) wale mięśnia czworobocznego.
b) mięśniu biodrowym i piersiowym większym.
c) strefie łącznotkankowej wzdłuż połączeń mostkowo-żebrowych.
d) mięśniu naramiennym.

6. W chorobach serca część wstępna obejmuje

a) 15 zabiegów.
b) 10 zabiegów.
c) 5–6 zabiegów.
d) 20 zabiegów.

7. Zmiany okostnowe w chorobach płuc i opłucnej występują w

a) kości ramiennej, wyrostkach kolczystych kręgosłupa piersiowego.
b) kości ramiennej.
c) wyrostkach kolczystych kręgosłupa szyjnego.
d) łopatkach, obojczykach, mostku, żebrach.

8. Wskazaniami do masażu w chorobach płuc i opłucnej są

a) rozstrzenie oskrzeli bez podwyższonej temperatury ciała.
b) zespół płucno-sercowy.
c) gruźlica płuc.
d) zapalenie oskrzeli.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

9. Punkty maksymalne w chorobach kobiecych narządów płciowych, znajdują się w

a) mięśniu podgrzebieniowy mięśniu prostowniku grzbietu dolnym kącie łopatki.
b) mięśniu krzyżowo-grzbietowym podbrzuszu – powyżej spojenia łonowego głębi

miednicy na wysokości LI.

c) mięśniu czworobocznym – mięśniu podgrzebieniowym – mięśniu obłym większym

mięśniu prostowniku grzbietu – mięśniu prostym brzucha.

d) mięśniu prostym brzucha.

10. W migrenach i bólach głowy zmiany odruchowe występują w

a) segmentach wzdłuż kręgosłupa oraz w innych segmentach w zależności od

umiejscowienia zmian chorobowych.

b) poszczególnych tkankach i są różnie rozmieszczone, w zależności od schorzenia i ich

lokalizacji.

c) segmentach szyjnych i piersiowych, po obu stronach kręgosłupa.
d) okolicach obu łopatek.

11. U kobiet karmiących terapia segmentarna wpływa na

a) zwiększenie wydzielania mleka.
b) skrócenie okresu karmienia piersią.
c) polepszenie jakości mleka matki pod względem jego składu.
d) zmniejszenie wydzielania mleka.

12. Punkty maksymalne w zespole bólowym odcinka lędźwiowo-krzyżowego, to

a) mięśnie piersiowe większe część podobojczykowa Th2.
b) mięsień brzuchaty łydki i pasmo biodrowe.
c) mięsień piszczelowy przedni i strona przednia podudzia.
d) mięśnie czworoboczne lędźwi.

13. Punkty maksymalne w chorobach kręgosłupa, to

a) mięsień krzyżowo-kolcowy po stronie przeciwnej, mięsień podeszwowy, mięsień

brzuchaty łydki, mięsień piszczelowy przedni.

b) mięśnie czworoboczne – część szyjna, między łopatkami a kręgosłupem, w obrębie

części lędźwiowej kręgosłupa, w obrębie pośladków.

c) mięśnie czworoboczne lędźwi.
d) mięsień prostownik grzbietu.

14. Zmiany okostnowe w migrenach i bólach głowy występują

a) w okolicy karku C3 – C4, pomiędzy łopatkami Th3 – Th5, po obu stronach

kręgosłupa Th 8 – Th9, poniżej obojczyków Th2.

b) w okolicy skroni C2.
c) na kresie karkowej górnej C2, na kresie karkowej dolnej C3, na wyrostkach

barkowych łopatek Th2, na łopatkach Th2 – Th6 .

d) poniżej grzebienia łopatki.

15. Największe napięcia w lumbago występują w mięśniach

a) wzdłuż fałdu pośladkowego S2 – S3.
b) czworobocznych lędźwi L1 – L2.
c) biodrowo-lędźwiowych Th11 – Th12, L1.
d) goleni.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

16. Przesunięcie odruchowe w chorobie kręgosłupa występuje

a) podczas masażu karku i segmentów szyjnych. Mogą wystąpić bóle i zawroty głowy.

Powinno się przeprowadzić masaż skroni (rozcieranie) oraz głaskanie gałek ocznych.

b) gdy wykonujemy masaż kresy karkowej dolnej może wywołać nudności. Zaleca się

rozcieranie dolnego kąta lewej łopatki.

c) po masażu punktów maksymalnych na mięśniach czworobocznych lędźwi mogą

wystąpić bóle promieniujące do podbrzusza i pęcherza moczowego. Należy wykonać
masaż okolic kolców biodrowych przednich górnych, spojenia łonowego oraz
podbrzusza, stosując głaskanie i rozcieranie.

d) po masażu w okolicy łopatek.

17. Rwa kulszowa wywołuje ból

a) odcinka lędźwiowo-krzyżowego.
b) w przedniej stronie uda.
c) w mięśniu czworogłowym uda.
d) umiejscowiony w pośladku i promieniujący ku dołowi, wzdłuż tylnej powierzchni

uda i łydki.

18. W chorobach żołądka zmiany odruchowe są zlokalizowane

a) w segmentach piersiowych po stronie lewej.
b) po obu stronach ciała w segmentach lędźwiowo-krzyżowych, na grzbiecie oraz

w okolicy podbrzusza.

c) po obu stronach ciała na całej długości grzbietu.
d) w segmentach piersiowych po obu stronach kręgosłupa.

19. Czas trwania masażu w jednej sesji w migrenach i bólach głowy wynosi

a) 25 – 35 minut.
b) 20 – 30 minut.
c) około 30 minut.
d) 15 minut.

20. Punktem maksymalnym nazywamy

a) moment w którym należy przerwać zabieg.
b) punkt na połączeniach segmentów C, Th i L w kręgosłupie.
c) miejsce o podwyższonej wrażliwości na ból.
d) krąg szczytowy C1.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Wykonywanie masażu segmentarnego

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

7. LITERATURA

1. Kasperczyk T., Magiera L., Mucha D., Walaszek R.: Masaż z elementami rehabilitacji,

Rehmed, Kraków 2003

2. Kasperczyk T., Magiera L.: Segmentarny masaż leczniczy. Wyd. Bio-Styl, Kraków 2005
3. Magiera L.: Leksykon masażu i terminów komplementarnych. Bio-Styl, Kraków 2001
4. Prochowicz Z.: Podstawy masażu leczniczego. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2006
5. Zborowski A.: Masaż segmentarny. Wyd. A–Z, Kraków 2000

Literatura metodyczna:

1. Figurski J., Symela K. (red.): Modułowe programy nauczania w kształceniu zawodowym.

Wydawnictwo ITeE, Radom 2001

2. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP S.A., Warszawa 1999
3. Okoń W.: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Wydawnictwo Akademickie „Żak”.

Warszawa 2003

4. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000
5. Plewka Cz.: Metodyka nauczania teoretycznych przedmiotów zawodowych. Cz. I i II.

Wydawnictwo ITeE, Radom 1999