Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Tematyka wykładu

1. Wprowadzenie.
2. Aktualny kontekst prawny budowy IIP.
3. Podstawy techniczne i technologiczne budowy IIP.
4. Systemy Informacji Przestrzennej jako nowoczesne

narzędzie planowania zrównoważonego rozwoju.

4.1. Cechy i funkcjonalności systemów SIP jako narzędzi

do analizy i planowania opartego o geoinformację.

4.2. Dane przestrzenne w systemach SIP.
4.3 Bezpośrednie wsparcie planowania i wdrażania

zrównoważonego rozwoju.

5. Podsumowanie.
6. Bibliografia.

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Wprowadzenie 1(1)

Powstanie

Systemów Informacji Przestrzennej, a szerzej systemów

GIS

, wiąże się z

rozwojem kartografii

.

• Odkryte najstarsze mapy pochodzą sprzed kilku tysięcy lat z obszaru

starożytnej Babilonii i najprawdopodobniej służyły do obsługi podatku
gruntowego.

• Za panowania Ramzesa II (XIII w. p. Chr.) lokalizacje egipskich kopalni

złota zaznaczane były na pergaminowych mapach.

• W II w. p. Chr. w Chinach na jedwabiu kreślono mapy topografii terenu

wykorzystywane w celach wojskowych.

• Pierwsze mapy obrazujące cały (znany starożytności) świat stworzył

grecki filozof Anaximander z Miletu w VI w. p. Chr.

• Eratosthenes z Cyreny, uważany za twórcę kartografii i geodezji, ok.

200 lat p. Chr. obliczył dokładnie wielkość kuli ziemskiej, sporządził
atlas świata oraz udowodnił, że można dotrzeć do Indii drogą morską
podążając na zachód od Hiszpanii.

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Wprowadzenie 1(2)

• W czasie I wojny światowej rozwinęła się fotogrametria, czyli technika

pomiarów na podstawie zdjęć lotniczych.

• Lata 50-te XX w. to prace ukierunkowanie na zautomatyzowanie

procesu tworzenia (kreślenia, druku) map.

• Lata 60-te XX w. to pierwsze programy komputerowe do obsługi

danych przestrzennych.

• Pierwszy system informacji geograficznej powstał w 1963 r. w

Kanadzie w celu inwentaryzacji zasobów naturalnych i ich analizy.
Powstały w ramach projektu w 1971 r. program komputerowy nazywał
się CGIS (ang. Canadian GIS) i zawierał 7 warstw tematycznych.

• W 1964 r. powstało Harwardzkie Laboratorium Grafiki Komputerowej i

Analiz Przestrzennych, które w 1966 r. buduje system SYMAP (ang.
Synagraphic Mapping System) do prezentacji danych przestrzennych.

• W roku 1968 w ramach programu kosmicznego Apollo 8 wykonano

pierwsze zdjęcia Ziemi z dalekiego kosmosu.

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Wprowadzenie 1(3)

• W 1969 roku w Redlands w Kalifornii małżeństwo Jack i Laura

Dangermond zakładają Environmental Systems Research Institute
(ESRI).

• W tym samym roku w Huntsville w Alabamie powstaje firma M&S

Computing Inc., znana dzisiaj pod nazwą Intergraph Corporation.

• W roku 1973 amerykańska służba geodezyjna rozpoczyna tworzenie

systemu GIRAS (ang. Geographical Information Retrieval and Analysis
System

) do zarządzania zasobami naturalnymi.

• W 1978 r. wielodyscyplinarna grupa naukowców rozpoczyna pracę nad

projektem ERDAS (ang. Earth Resources Data Analysis System).

• W tym samym roku w kosmos wystrzelono pierwsze satelity GPS.
• Harwardzkie Laboratorium Grafiki Komputerowej i Analiz

Przestrzennych buduje OdysseyGIS - pierwszy nowoczesny wektorowy
system GIS.

• W 1981 r. na rynek trafia ARC/Info firmy ESRI.
• W 1985 r. powstał rastrowy wojskowy system GIS o nazwie GRASS

(ang. Geographic Resources Analysis Support System).

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Wprowadzenie 1(4)

• W 1986 r. czwórka studentów zakłada MapInfo Corporation, a w 1991 r.

wydaje produkt MapInfo Professional.

• Pierwszy szeroko znany produkt firmy Integraph – MGE – powstaje w

1989 r.

• Rok 1993 – powstaje EUROGI (ang.: European Umbrella Organisation

for Geographic Information).

• W roku 1994 r. zarządzeniem Prezydenta Billa Clintona w USA

powstaje Krajowa Infrastruktura Danych Przestrzennych

– NSDI (ang.

National Spatial Data Infrastructure).

• W tym samym roku powstaje OpenGIS Consortium (OGC), działające

obecnie pod nazwą – Open Geospatial Consortium, skupiające kilkaset
instytucji publicznych i prywatnych.

• W roku 1999 r. rusza komercyjny projekt IKONOS, pozwalający na

wykonywanie zdjęć z rozdzielczością 1 m / 1 piksel.

• W następnym roku USA znoszą zakłócanie sygnału GPS.
• Wiek XXI to dynamiczny i wielokierunkowy rozwój systemów GIS, w

tym: webGIS, mobileGIS.

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Wprowadzenie 1(5)

Dynamiczny rozwój systemów GIS w ostatnich dziesięcioleciach

doprowadził także do rozwoju języka pojęciowego oraz nazewnictwa.

Nazwa GIS (ang. Geographical Information System

) została użyta po raz

pierwszy w 1971 r. przy okazji powstania systemu CanadianGIS.

W Polsce przyjęło się tłumaczyć skrót GIS jako System Informacji

Geograficznej.

W literaturze istnieje wiele definicji systemów GIS, podkreślających różne

cechy tych rozwiązań.

Według definicji podanej w 1989 przez Dueker i Kjerne

:

GIS to system złożony ze sprzętu i oprogramowania, danych, ludzi,

odpowiedniej organizacji i zasad służących zbieraniu,

przechowywaniu, analizowaniu, rozszerzaniu informacji

o obszarach kuli ziemskiej.

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Wprowadzenie 1(6)

W Polsce pojawieniu się systemów GIS towarzyszyło także powstanie

dedykowanego języka pojęciowego, wzorowanego często na
określeniach anglojęzycznych, ale zawierającego także wiele określeń
powstałych w oparciu o leksykę polską.

Na podstawie

Internetowego leksykonu geomatycznego

Polskiego

Towarzystwa Informacji Przestrzennej pod redakcją prof. Jerzego
Gaździckiego:

System Informacji Geograficznej (ang. Geographical Information System)

to system informacji przestrzennej dotyczący danych geograficznych;
termin ten w liczbie mnogiej "systemy informacji geograficznej"
stosowany jest również jako nazwa dziedziny zajmującej się
geoinformacją oraz metodami i technikami GIS.

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Wprowadzenie 1(7)

System Informacji Przestrzennej (SIP) (ang. Spatial Information System) to:
1) system pozyskiwania, gromadzenia, weryfikowania, integrowania, analizowania,

transferowania i udostępniania danych przestrzennych, w szerokim rozumieniu
obejmuje on metody, środki techniczne, w tym sprzęt i oprogramowanie, bazę
danych przestrzennych, organizację, zasoby finansowe oraz ludzi
zainteresowanych jego funkcjonowaniem;

2) oprogramowanie o funkcjach odpowiadających definicji (1), produkowane i

oferowane przez wyspecjalizowane firmy, np. ESRI i Intergraph.

System Informacji o Terenie (SIT, SIoT) (ang. Land Information System (LIS)),

system informacji przestrzennej dotyczący danych o terenie.

Według definicji Międzynarodowej Federacji Geodetów (FIG), system informacji o

terenie jest środkiem do podejmowania decyzji o charakterze prawnym,
administracyjnym i gospodarczym oraz pomocą w planowaniu i rozwoju; składa
się on z bazy danych o terenie utworzonej dla określonego obszaru oraz metod
i technik systematycznego pozyskiwania, aktualizowania i udostępniania
danych, a jego podstawą jest jednolity sposób identyfikacji przestrzennej,
służący również do łączenia danych systemu z danymi innych systemów.

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Wprowadzenie 1(8)

Dane przestrzenne

(ang. spatial data), dane dotyczące obiektów przestrzennych, w tym

zjawisk i procesów, znajdujących się lub zachodzących w przyjętym układzie
współrzędnych.

Dane przestrzenne dotyczą:
1)

właściwości geometrycznych obiektu przestrzennego, a zwłaszcza jego położenia
względem przyjętego dwuwymiarowego lub trójwymiarowego układu współrzędnych,

2)

charakterystyki obiektu pod względem czasu, np. daty jego utworzenia,

3)

związków przestrzennych (topologicznych) danego obiektu z innymi obiektami
przestrzennymi,

4)

wyróżnionych atrybutów opisowych obiektu przestrzennego, służących do jego
identyfikacji oraz określających jego podstawowe właściwości.

Dane przestrzenne mogą być:
1)

referencyjne nazywane również georeferncyjnymi, jeśli odnoszą się do Ziemi,

2)

aplikacyjne nazywane również tematycznymi.

W dyrektywie INSPIRE oraz w ustawie o infrastrukturze informacji przestrzennej przyjmuje

się, że dane przestrzenne są danymi bezpośrednio lub pośrednio odniesionymi do
określonego położenia lub obszaru geograficznego.

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Wprowadzenie 1(9)

Informacja przestrzenna (IP) (ang. spatial information), informacja uzyskiwana w

drodze interpretacji danych przestrzennych.

Infrastruktura Informacji Przestrzennej (IIP) (Infrastructure for Spatial Information),

infrastruktura danych przestrzennych; termin związany z INSPIRE.

W ustawie o infrastrukturze informacji przestrzennej infrastruktura ta jest

definiowana jako opisane metadanymi zbiory danych przestrzennych oraz
dotyczące ich usługi, środki techniczne, procesy i procedury, które są
stosowane i udostępniane przez współtworzące infrastrukturę organy publiczne
i osoby trzecie.

Usługi danych przestrzennych (ang. spatial data services), w ustawie o

infrastrukturze informacji przestrzennej, operacje, które mogą być wykonywane
przy użyciu oprogramowania komputerowego na danych przestrzennych
zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi
metadanych. Rozporządzenie Komisji (WE) 1205 / 2008 określa następujące
typy usług danych przestrzennych: usługa wyszukiwania (discovery), usługa
przeglądania (view), usługa pobierania (download), usługa transformacji
(transformation), usługa uruchamiania usług (invoke), usługi pozostałe (other).

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Wprowadzenie 1(10)

Doświadczenia budowy Systemów Informacji Przestrzennej w ramach

Regionalnych Programów Operacyjnych na lata 2007-2013 pokazują, że w
większości przypadków systemy GIS stały się narzędziem i platformą do
budowy systemów o charakterze wspomagania zarządzania przestrzenią oraz
świadczenia elektronicznych usług publicznych, przez co IIP powoli
przekształca się w

IUIP

– Infrastrukturę Usług Informacji Przestrzennej

.

Przykładowe tytuły projektów złożonych w ramach RPO Województwa Śląskiego na lata 2007-2013

Działanie 2.2 Rozwój elektronicznych usług publicznych:

„Zintegrowany System Informacji Przestrzennej – wsparciem dla administracji publicznej w powiecie

poprzez zwiększenie zakresu i dostępności usług świadczonych drogą elektroniczną”

(Powiat Będziński)
„Miejski System Informacji Przestrzennej – zwiększenie zakresu oraz dostępności usług świadczonych

drogą elektroniczną” (Miasto Gliwice)

„Wspomaganie zarządzania kryzysowego zasobem mapowym miasta” (Miasto Bytom)
„Innowacyjne J@worzno - utworzenie zintegrowanego systemu wspomagania zarządzania w administracji

publicznej wraz z zapewnieniem świadczenia usług drogą elektroniczną” (Miasto Jaworzno)

„Miejski System Zarządzania - Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej” (Miasto Katowice)
„Utworzenie Zintegrowanego Systemu Wspomagania zarządzaniem w administracji publicznej w Powiecie

Żywieckim na bazie Geograficznego Systemu Informacji” (Powiat Żywiecki)

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Aktualny kontekst prawny

budowy IIP 2(1)

Dyrektywa Nr 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14

marca 2007 ustanawiająca infrastrukturę informacji [IIP] przestrzennej
we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)

Cel:
Ustanowienie przepisów ogólnych służących ustanowieniu infrastruktury

informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej dla celów polityk
wspólnotowych w zakresie ochrony środowiska oraz polityk lub działań
mogących oddziaływać na środowisko.

Zakres tematyczny:
• Metadane
• Interoperacyjność zbiorów i usług danych przestrzennych
• Usługi sieciowe
• Wspólne korzystanie z danych
• Koordynacja i działania uzupełniające

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Aktualny kontekst prawny

budowy IIP 2(2)

Metadane

„Państwa członkowskie zapewniają utworzenie metadanych dla zbiorów

oraz usług danych przestrzennych odpowiadających tematom
wymienionym w załącznikach I, II i III [Dyrektywy], a także bieżące
uaktualnianie tych metadanych.” (Art. 5 ust. 1 Dyrektywy INSPIRE)

Wytyczne techniczne wdrażania INSPIRE, w tym metadanych, zawarte są

w szeregu dokumentów nazwanych

Implementing Rules (IR)

.

W zakresie metadanych podstawowym dokumentem technicznym jest:

INSPIRE Metadata Implementing Rules: Technical Guidelines based on

EN ISO 19115 and EN ISO 19119 (Version 1.2)

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Aktualny kontekst prawny

budowy IIP 2(3)

Interoperacyjność zbiorów i usług danych przestrzennych

„Przy opracowywaniu przepisów wykonawczych uwzględniane są

odpowiednie wymagania użytkowników, istniejące inicjatywy i
standardy międzynarodowe służące harmonizacji zbiorów danych
przestrzennych, a także względy wykonalności i relacji kosztów do
korzyści. W przypadkach gdy organizacje utworzone zgodnie z prawem
międzynarodowym przyjęły odpowiednie standardy w celu
zagwarantowania interoperacyjności lub harmonizacji zbiorów i usług
danych przestrzennych, w stosownych okolicznościach, standardy te
są uwzględniane w przepisach wykonawczych, o których mowa w
niniejszym ustępie, oraz należy odwołać się do istniejących środków
technicznych.” (Art. 7 ust. 1 Dyrektywy INSPIRE)

„Interoperacyjność” oznacza możliwość łączenia zbiorów danych przestrzennych

oraz interakcji usług danych przestrzennych bez powtarzalnej interwencji
manualnej, w taki sposób, aby wynik był spójny, a wartość dodana zbiorów i
usług danych przestrzennych została zwiększona. (Art. 3 Dyrektywy INSPIRE)

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Aktualny kontekst prawny

budowy IIP 2(4)

Usługi sieciowe

„Państwa członkowskie tworzą i obsługują sieć obejmującą następujące

usługi danych przestrzennych oraz usługi, dla których metadane
zostały utworzone zgodnie z niniejszą dyrektywą [...].”

„Usługi te uwzględniają odpowiednie wymagania użytkownika oraz

powinny być proste w użyciu, publicznie dostępne oraz dostępne za
pośrednictwem Internetu lub innego odpowiedniego środka
telekomunikacji.”

(Art. 11 ust. 1 Dyrektywy INSPIRE)

Wspólne korzystanie z danych

„Każde państwo członkowskie przyjmuje środki dotyczące wspólnego

korzystania ze zbiorów danych i usług danych przestrzennych przez
jego organy publiczne […].”

„ Środki te umożliwiają tym organom publicznym uzyskanie dostępu do

zbiorów danych przestrzennych oraz wymianę i korzystanie z tych
zbiorów i usług na potrzeby zadań publicznych, które mogą
oddziaływać na środowisko.” (Art. 17 ust. 1 Dyrektywy INSPIRE)

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Aktualny kontekst prawny

budowy IIP 2(5)

Koordynacja i działania uzupełniające

„Państwa członkowskie zapewniają wyznaczenie odpowiednich struktur i

mechanizmów w celu koordynacji, na poszczególnych szczeblach
administracji, wkładów wszystkich podmiotów, które są zainteresowane
infrastrukturami informacji przestrzennej państw członkowskich.”
(Art. 18 Dyrektywy INSPIRE)

Akty prawne powiązane

Dyrektywa 2003/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17

listopada 2003 r. w sprawie ponownego wykorzystywania informacji
sektora publicznego.

Dyrektywa 2003/4/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28

stycznia 2003 r. w sprawie publicznego dostępu do informacji
dotyczących środowiska.

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Aktualny kontekst prawny

budowy IIP 2(6)

Wynikiem transpozycji Dyrektywy INSPIRE do prawa krajowego jest Ustawa z

dnia 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej (Dz. U. z
2010 r. Nr 76, poz. 489), która weszła w życie z dniem 7 czerwca 2010 r. i która
nie tylko dostosowuje zapisy Dyrektywy INSPIRE do prawa polskiego, ale
jednocześnie zmienia zapisy innych ustaw, między innymi:

•

ustawę z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 1989 Nr
193, poz. 1287) -

nowelizacja ma na celu dostosowanie przepisów ustawy do potrzeb

związanych z tworzeniem infrastruktury informacji przestrzennej w Polsce oraz
uwarunkowań wynikających z wdrażania nowoczesnych technologii teleinformatycznych
obejmujących zbiory danych przestrzennych prowadzone przez Służbę Geodezyjną i
Kartograficzną, wprowadza obowiązek prowadzenia dla każdego ze zbiorów metadanych
jak również wprowadza mechanizmy prawne, które pozwolą na zapewnienie
interoperacyjności i współdziałania w zakresie danych, metadanych, usług
elektronicznych, koordynacji budowy i rozwoju infrastruktury,

•

ustawę z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25,
poz. 150) -

nowelizacja ma na celu dostosowanie przepisów ustawy do nowych zasad

tworzenia i działania infrastruktury informacji przestrzennej w Polsce; zmieniono zasady
prowadzenia badań monitoringowych, przyjęto, że prowadzi się je z równoczesnym
wykorzystaniem i rejestracją danych przestrzennych,

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Aktualny kontekst prawny

budowy IIP 2(7)

•

ustawę z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz.
1220) -

zmiana dotyczy prowadzenia rejestrów form ochrony przyrody; ustawa w

dotychczasowym brzmieniu określała zakres informacji, zawartych w tych rejestrach,
ustawa nowelizująca uchyla te przepisy, a w ich miejsce wprowadza przepis
upoważniający ministra właściwego do spraw środowiska do określenia, w drodze
rozporządzenia:

- zakresu informacji gromadzonych w centralnym rejestrze form ochrony przyrody;

-

organizacji, trybu i standardów technicznych prowadzenia takiego rejestru;

-

sposobu aktualizacji rejestru oraz udostępniania danych zawartych w rejestrze.

•

ustawę z dnia 4 lutego 1994 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2005 r. Nr 228,
poz. 1947) -

zmiana ma na celu dostosowanie przepisów ustawy do nowych zasad

tworzenia i działania infrastruktury informacji przestrzennej w Polsce; przyjęto, że
zadania związane z gromadzeniem, archiwizowaniem i przetwarzaniem danych
geologicznych oraz z prowadzeniem rejestru obszarów górniczych wykonywane są
zgodnie z przepisami ustawy zmieniającej,

•

ustawę z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz.
U. Nr 25, poz. 202) -

zakres informacji, zawartych w wykazach przedsiębiorców

prowadzących stacje demontażu oraz przedsiębiorców prowadzących punkty zbierania
pojazdów, rozszerzono o współrzędne geograficzne stacji demontażu i punktów zbierania
pojazdów.

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Aktualny kontekst prawny

budowy IIP 2(8)

Projekty komplementarne

GMES

-

Globalny Monitoring Środowiska i Bezpieczeństwa (z ang. Global

Monitoring for Environment and Security). Program jest wspólną inicjatywą
Komisji Europejskiej oraz Europejskiej Agencji Kosmicznej (

ESA

)

zapoczątkowany w 1998 roku deklaracją tzw. The Baveno Manifesto.

GMES obok Galileo jest jednym z elementów europejskiej polityki kosmicznej, który

jednocześnie jest europejskim udziałem w ogólnoświatowy system monitoringu i
zarządzania Ziemią - GEOSS (Global Earth Observation System of Systems).

Celem nadrzędnym GMES jest obserwacja naszej planety, gromadzenie oraz analiza danych

o stanie środowiska przyrodniczego oraz wczesne ostrzeganie o jego zagrożeniach
zarówno tych o charakterze naturalnym (powodzie, tsunami, trzęsienia ziemi, osuwiska)
jak i spowodowanych działalnością człowieka. GMES budują 4 główne filary:

- Komponent kosmiczny

– obserwacje satelitarne oraz stowarzyszone z nimi

naziemne stacje kontrolne,

- Komponent naziemny -

pomiary metodami „in-situ” z pomocą urządzeń

naziemnych oraz z wykorzystaniem aparatury lotniczej,

- Harmonizacja danych,

-

Standaryzacja i dostawa usług od użytkownika końcowego.

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Aktualny kontekst prawny

budowy IIP 2(9)

CORINE Land Cover (CLC)

– projekt, którego podstawowym celem jest

dokumentowanie zmian w

pokryciu terenu, jak również gromadzenie

i

aktualizacja porównywalnych danych w Europie.

Klasy pokrycia terenu wyróżniane w programie CLC są zorganizowane hierarchicznie

w

trzech poziomach. Pierwszy poziom obejmuje pięć głównych typów pokrycia globu

ziemskiego: tereny antropogeniczne, obszary rolnicze, tereny leśne i półpustynne,
mokradła oraz wody. Na drugim poziomie zostało wyróżnionych 15 form pokrycia terenu,
które można przedstawić na mapach w skalach od 1:500 000 do 1:1 000 000. Wreszcie
na poziomie trzecim wyróżniono 44 klasy. Ten poziom szczegółowości wydzieleń został
zastosowany w opracowaniu baz danych pokrycie terenu we wszystkich krajach Europy.
W

Polsce spośród 44 klas pokrycia terenu występuje 31.

W bazach danych CLC są przechowywane tylko dane powierzchniowe, o minimalnej

powierzchni 25 ha i

szerokości co najmniej 100 m. Pokrycie terenu kartowane jest

metodą wizualnej interpretacji zdjęć satelitarnych dostarczonych przez satelity Landsat,
SPOT i IRS.

Wyniki projektu CLC2006 na poziomie krajowym:
-

baza danych pokrycia/użytkowania ziemi CLC dla roku 2006 dla obszaru Polski,

-

jednolita baza danych zmian pokrycia/użytkowania ziemi CLC 2000-2006,

- metadane dla kraju (Metadane dla bazy CLC 2000-2006, Metadane dla bazy CLC 2006.

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Aktualny kontekst prawny

budowy IIP 2(10)

HLanData

– pilotażowy projekt, którego celem jest harmonizacja danych

pochodzących z projektów Land Use i Land Cover w Europie w celu stworzenia
możliwości świadczenia nowych usług o znaczącej wartości dodanej.

Projekt Land Use odnosi się do wydzielenia obszarów w oparciu o ich obecne i planowane

przeznaczenie socjalne i ekonomiczne. Projekt Land Cover odnosi się do
fizjograficznych, chemicznych, ekologicznych lub biologicznych kategorii wydzieleń
powierzchni ziemi. Land Use i Land Cover zawierają najbardziej istotne dane
geograficzne, gdyż umożliwiają ich wykorzystanie w takich dziedzinach, jak:
oddziaływanie na środowisko, monitorowanie zmian powierzchni ziemi (GMES),
szacowanie emisji CO2, rozwój zjawisk erozyjnych, analiza zapotrzebowania na wodę,
analiza ekosystemów, analiza i ocena rozwoju aglomeracji miejskich, etc.

European Urban Atlas

– komputerowe narzędzie obsługi map dostarczające

ogólnoeuropejskie, miarodajne i porównywalne dane z zakresu planowania
przestrzennego.

GSE Land European Urban Atlas Services - oferuje wielkoskalowe opracowania mapowe

obszarów zurbanizowanych oraz wskaźników dla użytkowników i instytucji, m.in. takich
jak władze miast i władze regionów.

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Aktualny kontekst prawny

budowy IIP 2(11)

PLAN4ALL

– geoportal Plan4All umożliwia wyszukiwanie danych przestrzennych i

usług danych przestrzennych odnoszących się do zagadnień
zagospodarowania przestrzennego oraz przeglądanie i pobieranie tych danych
(co wymaga rejestracji) oraz ich metadanych.

Peri-urban Land Use Relationships

-

narzędzie oceny zależności miejsko-

wiejskich na potrzeby strategii i zrównoważonego rozwoju, realizowane jako
europejski projekt badawczy w ramach ramowego projektu Komisji o nazwie
„THE SIXTH FRAMEWORK PROGRAMME”.

Forests Monitor

– nierządowa non-profit inicjatywa działająca w celu wzrostu

transparentności i odpowiedzialności zarządzania zasobami leśnymi świata.

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Podstawy techniczne i technologiczne

budowy IIP 3(1)



Obszar regulacji

wynikających z Dyrektywy INSPIRE, w

szczególności zasady wdrażania (

Implementing Rules

).



Obszar ustawodawstwa krajowego, m.in. w zakresie

przepisów

branżowych,

dotyczących

informatyzacji

oraz

transpozycji

przepisów wspólnotowych.



Obszar regulacji Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej
(

ISO

), w szczególności dokumentów opracowanych przez Komitet

ISO TC 211 „Geografic Information/Geomatics”.



Obszar regulacji Open Geospatial Consortium (

OGC

) w zakresie

standardów z zakresu geoinformacji.



Obszar dobrych praktyk

w zakresie budowy systemów

informatycznych, ze szczególnym uwzględnieniem systemów klasy
GIS/SIP (np.:

opracowanie modelu regionalnego węzła IIP

).

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Podstawy techniczne i technologiczne

budowy IIP 3(2)

Metadane

Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 1205/2008 z dnia 3 grudnia 2008 r. w sprawie wykonania

Dyrektywy 2007/2/WE Parlamentu europejskiego i Rady w zakresie metadanych i
opisujące wymagania w zakresie struktury metadanych w oparciu o normy ISO 19115,
ISO 19119, ISO 19136 i ISO 19139.

Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 976/2009 z dnia 19 października 2009 r. w sprawie

wykonania Dyrektywy 2007/2/WE Parlamentu europejskiego i Rady w zakresie usług
sieciowych i dotyczące wymagań w zakresie publikacji metadanych w oparciu o standardy
ISO i OGC dla usług: wyszukiwania (Discovery) i przeglądania (View).

Interoperacyjność

Zastosowanie standardów (m.in.: OGC) w celu uzyskania zdalnego dostępu do serwisów

(usług) z wykorzystaniem technologii sieciowych w zakresie:

•

wyszukania (discovery = standard CSW

– Catalog Service for Web),

•

przeglądania (view = standard WMS – Web Map Service),

•

pobierania (download = standard WFS

– Web Feature Service + WCS – Web Coverage

Service),

•

geoprzekształceń (transformation).

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Podstawy techniczne i technologiczne

budowy IIP 3(3)

Logiczna architektura INSPIRE

Zbiory danych

przestrzennych

Metadane

Rejestry

Szyna usług INSPIRE

Aplikacje i geoportale

Usługa

rejestrów

Usługa

wyszukiwania

Usługa

przeglądania

Usługa

pobierania

Usługa

uruch. UDP

Usługa

przekszt.

Źródło: INSPIRE Infrastructure for Spatial Information in Europe. INSPIRE Network Services Architecture.

Network Services Drafting Team.

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Podstawy techniczne i technologiczne

budowy IIP 3(4)

Pryncypia programu ISA

Generalne zasady dotyczące zapewnienia interoperacyjności w rozwiązaniach ICT

dla europejskiej administracji publicznej (ISA

– „interoperability solusions for

European public administration”)



Neutralność technologiczna i adaptowalność (przenaszalność)



Otwartość



Wielokrotne wykorzystanie



Prywatność oraz ochrona danych osobowych



Bezpieczeństwo

Źródło: Decyzja Nr 922/2009/EC Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 września 2009 w sprawie

rozwiązań interoperacyjnych dla europejskich administracji publicznych (ISA).

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Cechy i funkcjonalności

systemów SIP 4.1(1)

Podstawowe cechy systemów SIP/GIS to:
-

połączenie danych geometrycznych i opisowych - istnieje możliwość

„przywiązywania” atrybutów opisowych (np.: test, liczba, data) i innych (np.:
adres URL

– link WWW, zdjęcie, film, dokument office) do obiektów graficznych

(np.: działki, punktu adresowego, funkcji terenu); z powyższej cechy wynika
znaczna część funkcjonalności systemów SIP, w szczególności w zakresie:
wyszukiwania, analizy i raportowania.

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Cechy i funkcjonalności

systemów SIP 4.1(2)

-

warstwowy układ danych – zbiory danych przestrzennych przechowywane są w

bazie danych lub plikach i prezentowane na mapie jako układ wielu warstw
tematycznych; możliwe jest też grupowanie tych warstw w zestawy - mapy.

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Cechy i funkcjonalności

systemów SIP 4.1(3)

Do najważniejszych ogólnych funkcjonalności systemów SIP/GIS należą:



przeglądanie danych (różnorodne narzędzia poruszania się po mapie, manipulacja skalą
wyświetlanej mapy, itd.),



edycja danych (wprowadzanie, modyfikacja, usuwanie, geokodowanie),



wizualizacja danych (stosowanie niemal dowolnej symboliki i kolorystyki, sterowanie
widocznością w zależności od skali mapy, wyświetlanie etykiet/opisów obiektów, obsługa
danych 3D i lokalizacji GPS, itd.),



wykonywanie analiz (wyszukiwanie i zaznaczanie obiektów za pomocą warunków
geometrycznych i logicznych

– atrybutów opisowych, prezentowanie atrybutów opisowych

wyszukanych obiektów oraz generowanie dla nich zestawień/raportów, stosowanie
buforów, wyznaczanie tras i analizy sieciowe, wyszukiwanie wieloparametryczne
obiektów, itd.),



wspomaganie podejmowania decyzji (generowanie map tematycznych i kartogramów,
analizy wariantowe, obsługa osi czasu, itd.),



Swobodny dostęp do danych (webGIS – geoportale, mobileGIS, WebServices),



zarządzanie danymi (wyglądem prezentowanych danych, prawami dostępu przez
użytkowników, mechanizmami wymiany danych z innymi systemami, itd.),

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Dane przestrzenne

w systemach SIP 4.2(1)

Dane przestrzenne gromadzone w systemach SIP/GIS podzielić można według

równych kryteriów. Ze względu na ich sposób wykorzystania istotne są
następujące kryteria:

1) Charakter danych:
•

dane podstawowe (źródłowe), mające charakter referencyjny dla wszystkich innych
danych przestrzennych i opisowych,

•

dane tematyczne (specjalistyczne), czyli wszystkie inne dane przestrzenne i opisowe,
poza danymi podstawowymi,

•

metadane, czyli "dane o danych", zawierające istotne informacje o cechach
zgromadzonych zasobów w bazie danych węzła.

2) Skala (źródłowa) opracowania:
•

dane wielkoskalowe

– szczegółowe opracowania w skalach większych niż

1:10 000, np.: mapa ewidencyjna, mapa zasadnicza, MPZP,

•

dane średnioskalowe – o skalach w zakresie 1:10 000 do 1:200 000, np.: mapa
topograficzna oraz różnorodne opracowania tematyczne (geologiczne, hydrograficzne,
sozologiczne, inne),

•

dane małoskalowe – przeglądowe opracowania o skalach mniejszych niż
1:200 000, najczęściej dla obszarów całych regionów, państw, kontynentów.

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Dane przestrzenne

w systemach SIP 4.2(2)

3) Fizyczne umiejscowienie danych:
•

lokalne zasoby informacyjne

– zgromadzone w ramach własnej infrastruktury: w bazach

danych, w zasobach plikowych, itd.,

•

zdalne zasoby informacyjne

– zgromadzone za zewnątrz własnej infrastruktury, ale

możliwe do wykorzystania dzięki interoperacyjności systemów (np.: za pomocą usług
WebServices).

Serwisy publikujące adresy usług INSPIRE (WMS, WFS, inne):

http://geoportal.gov.pl

http://geoportal.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=105&Itemid=63

http://ikar2.pgi.gov.pl

http://ikar2.pgi.gov.pl/cms/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=12

&Itemid=32&lang=pl

http://geoforum.pl/

http://geoforum.pl/?menu=47099,47120&page=note_tree&link=geodane-geodane

http://gis-net.pl/

http://gis-net.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=61&Itemid=57

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Dane przestrzenne

w systemach SIP 4.2(3)

Przykłady wybranych, różnorodnych tematyczne

dostępnych publicznie usług INSPIRE

Serwisy WMS administracji publicznej (poziomu krajowego):
•

Dane o charakterze katastralnym -

http://sdi.geoportal.gov.pl/wms_dzkat/wmservice.aspx

•

Ortofotomapy -

http://sdi.geoportal.gov.pl/wms_orto/wmservice.aspx

•

Państwowy Rejestr Granic -

http://sdi.geoportal.gov.pl/wms_prg/wmservice.aspx

•

Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych -

http://sdi.geoportal.gov.pl/wms_prng/wmservice.aspx

•

Rastrowa Mapa Hydrograficzna Polski -

http://sdi.geoportal.gov.pl/wms_hydro/wmservice.aspx

•

Rastrowa Mapa Sozologiczna Polski -

http://sdi.geoportal.gov.pl/wms_sozo/wmservice.aspx

•

Rastrowa Mapa Topograficzna Polski -

http://sdi.geoportal.gov.pl/wms_topo/wmservice.aspx

•

Stacje ASG-EUPOS -

http://sdi.geoportal.gov.pl/gm_wms_asg/request.aspx

•

Budynki BDO -

http://sdi.geoportal.gov.pl/wms_budynki_bdot/request.aspx

•

Osnowa -

http://sdi.geoportal.gov.pl/WMS_OSNOWY/Request.aspx

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Dane przestrzenne

w systemach SIP 4.2(4)

Przykłady wybranych, różnorodnych tematyczne

dostępnych publicznie usług INSPIRE

Serwisy WMS o charakterze tematycznym (geologiczne, ekologiczne, leśne,

meteorologiczne, parków narodowych itp.):

•

Geologiczne:

– PIG-MPG 500 -

http://ikar.pgi.gov.pl/wmsconnector/com.esri.wms.Esrimap/MGP_500

– PIG Superficial geology -

http://ikar.pgi.gov.pl/wmsconnector/com.esri.wms.Esrimap/PGI_Superficial_Geology

– PIG Skorowdz map -

http://ikar2.pgi.gov.pl/services/Skorowidze/MapServer/WMSServer

•

Leśne:

– RDLP Kraków (mapa lasów HCVF) -

http://rdlpkrakow.gis-net.pl/wms

?

– RDLP Zielona Góra -

http://rdlpzg.gis-net.pl/wms

?

– Ochrona środowiska:
– Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska -

http://wms.gdos.gov.pl/geoserver/wms

?

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Dane przestrzenne

w systemach SIP 4.2(5)

Przykłady wybranych, różnorodnych tematyczne

dostępnych publicznie usług INSPIRE

Europejskie serwisy WMS:
•

JRC -

serwisy udostępniane w ramach Wspólnotowego Centrum Badań (Joint Research

Centra):

– European Soil Database (SOMIS) -

http://eusoils.jrc.ec.europa.eu:80/wmsconnector/com.esri.wms.Esrimap/Eusoils_WMS

?

– Soil Erosion Risk (PESERA) -

http://eusoils.jrc.ec.europa.eu:80/wmsconnector/com.esri.wms.Esrimap/PESERA_WMS

?

– Organic Carbon Content (OCTOP) -

http://eusoils.jrc.ec.europa.eu:80/wmsconnector/com.esri.wms.Esrimap/Octop_WMS

?

– Multiscale EUropean Soil Information System (MEUSIS) -

http://eusoils.jrc.ec.europa.eu/wmsconnector/com.esri.wms.Esrimap/Meusis_alps

?

– SRTM Ver.IV -

http://eusoils.jrc.ec.europa.eu/wmsconnector/com.esri.wms.Esrimap/SRTMV4

?

– Landform Classification -

http://eusoils.jrc.ec.europa.eu/wmsconnector/com.esri.wms.Esrimap/SRTMV2_Terrain

?

– Eco-pedological Map of the Alps (ECALP) -

http://eusoils.jrc.ec.europa.eu/wmsconnector/com.esri.wms.Esrimap/Ecalp

?

– Soil Profile Analytical Databases for Europe (SPADE) -

http://eusoils.jrc.ec.europa.eu/wmsconnector/com.esri.wms.Esrimap/Spade_v2

?

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Bezpośrednie wsparcie planowania

zrównoważonego rozwoju 4.3(1)

Metody i techniki dostępne w systemach SIP oferujące wsparcie dla procesów

planowania zrównoważonego rozwoju oraz jego wdrażania w różnych
obszarach:

1.

Udział społeczności lokalnej

Wykorzystanie zaawansowanych i przystępnych w użytkowaniu mechanizmów wizualizacji

informacji związanych z procesami planowania i wdrażania zrównoważonego rozwoju.
Dotyczy w szczególności prezentowania w portalach i geoportalach danych
ukazujących aktualny stan zagospodarowania danego obszaru w oparciu o dane
dotyczące: struktury własnościowej, gospodarki przestrzennej, architektury, zagadnień
demograficznych, statystycznych, innych. Obejmuje też umożliwienie społeczności
lokalnej wyrażenie swoich opinii za pomocą udostępnionych ankiet i sond on-line, a
także forów dyskusyjnych.

2.

Działania polityczne i organizacyjne

Wykorzystanie serwisów IUIP jako medium komunikacji z odbiorcami (mieszkańcami,

inwestorami). Dotyczy w szczególności prezentowana w portalach informacji o
procesie planowania i/lub wdrażania działań z zakresu zrównoważonego rozwoju,
udostępniania szczegółowych materiałów analitycznych, opinii ekspertów,
uwarunkowań prawnych.

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Bezpośrednie wsparcie planowania

zrównoważonego rozwoju 4.3(2)

Metody i techniki dostępne w systemach SIP oferujące wsparcie dla procesów

planowania zrównoważonego rozwoju oraz jego wdrażania w różnych
obszarach:

3.

Działania według planu (studia, strategie, programy operacyjne)

Wykorzystanie możliwości funkcjonalnych systemów SIP oraz serwisów IUIP jako miejsca

publikacji opracowań o charakterze studialnym, wariantowym z odpowiednim
komentarzem tekstowym oraz multimedialnym. Dotyczy w szczególności możliwości
prezentacji rozwiązań wariantowych, tematycznych opracowań bazowych na przykład
w ramach dedykowanych profili mapy.

4.

Rozwijanie zasobów i zdolności.

Wykorzystanie możliwości systemów SIP oraz serwisów IUIP jako miejsca publikacji szeregu

informacji ogólnych podnoszących wiedzę uczestników procesu planowania. Dotyczy w
szczególności wdrażania portali edukacyjnych zawierających podstawową wiedzę -
materiały informacyjne i szkoleniowe z zakresu: planowania przestrzennego, zasad
kształtowania zrównoważonego rozwoju, danych przestrzennych, systemów SIP,
metadanych, itd.

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Podsumowanie 7(1)

1.

Systemy SIP to przede wszystkim narzędzia do pozyskiwania, gromadzenia,
aktualizacji, analizy i dystrybucji danych przestrzennych.

2.

W ostatnim czasie systemy te, wdrażane w jednostkach administracji
samorządowej, zaczęły być wykorzystywane do świadczenia usług
elektronicznych, w szczególności prezentacji danych przestrzennych i ich
metadanych w ramach IIP lub szerzej - IUIP.

3.

Prezentowanie danych przestrzennych, szczególnie dla użytkowników
publicznych, wymaga zachowania zgodności z uregulowaniami prawnymi i
technicznymi standardami zapisanymi w Dyrektywie INSPIRE oraz ustawie o
infrastrukturze informacji przestrzennej.

4.

Architektura systemów tworzących IIP zgodna z INSPIRE zakłada
świadczenie przez systemy SIP (węzły IIP) standardowych usług
umożliwiających interoperacyjność systemów oraz swobodną publikację
danych w portalach.

5.

Podstawowymi cechami systemów SIP są: powiązanie pomiędzy geometrią
obiektów i ich atrybutami opisowymi oraz warstwowy układ danych
prezentowanych na mapie.

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Podsumowanie 7(2)

6.

Dostępnych jest wiele publicznych serwisów INSPIRE oferujących
przeglądanie różnorodnych danych przestrzennych i dla różnych obszarów.

7.

Przeważająca część publicznie dostępnych danych w powyższych serwisach
pochodzi obecnie z jednostek administracji publicznej (państwowej i
samorządowej) oraz instytucji naukowo-badawczych.

8.

Systemy SIP, dzięki szerokiej funkcjonalności oraz możliwości rozbudowy do
postaci IUIP, mogą świadczyć różnorodne wsparcie w procesach planowania
i wdrażania zrównoważonego rozwoju.

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Bibliografia 6(1)

1.

Rozporządzenie Komisji (UE) NR 102/2011 z dnia 4 lutego 2011 r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 1089/2010 w
sprawie wykonania dyrektywy 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie interoperacyjności zbiorów i
usług danych przestrzennych.

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2011:031:0013:0034:PL:PDF

2.

COMMISSION REGULATION (EU) No 1089/2010 of 23 November 2010 implementing Directive 2007/2/EC of the
European Parliament and of the Council as regards interoperability of spatial data sets and services.

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2010:323:0011:0102:EN:PDF

3.

COMMISSION REGULATION (EU) No 1088/2010 of 23 November 2010 amending Regulation (EC) No 976/2009 as
regards download services and transformation services.

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2010:323:0001:0010:EN:PDF

4.

ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 268/2010 z dnia 29 marca 2010 r. wykonujące dyrektywę 2007/2/WE
Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do dostępu instytucji i organów Wspólnoty do zbiorów i usług danych
przestrzennych państw członkowskich zgodnie ze zharmonizowanymi warunkami.

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2010:083:0008:0009:PL:PDF

5.

ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 976/2009 z dnia 19 października 2009 r. w sprawie wykonania dyrektywy
2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie usług sieciowych.

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2009:274:0009:0018:PL:PDF

6.

Decyzja Nr 922/2009/EC Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 września 2009 w sprawie rozwiązań
interoperacyjnych dla europejskich administracji publicznych (ISA).

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2009:260:0020:0027:PL:PDF

7.

INSPIRE Metadata Implementing Rules: Technical Guidelines based on EN ISO 19115 and EN ISO 19119 (Version
1.2).

http://inspire.jrc.ec.europa.eu/documents/Metadata/INSPIRE_MD_IR_and_ISO_v1_2_20100616.pdf

8.

Milestones in the history of thematic cartography, statistical, graphics, and data visualization. Michael Friendly. 2009.

http://www.math.yorku.ca/SCS/Gallery/milestone/milestone.pdf

9.

Raport Kraju Członkowskiego: Polska.

http://www.gugik.gov.pl/__data/assets/pdf_file/0017/29132/Pl_sprawozdawczosc_2009.pdf

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Bibliografia 6(2)

10.

Rozporządzenie Komisji (WE) NR 1205/2008 z dnia 3 grudnia 2008 r. w sprawie wykonania dyrektywy 2007/2/WE
Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie metadanych.

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2008:326:0012:0030:PL:PDF

11.

Dyrektywa Nr 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 marca 2007 ustanawiająca infrastrukturę
informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (ISPIRE).

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2007:108:0001:0014:PL:PDF

12. Dyrektywa 2003/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 listopada 2003 r. w sprawie ponownego

wykorzystywania informacji sektora publicznego.

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=DD:13:32:32003L0098:PL:PDF

13.

Dyrektywa 2003/4/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie publicznego dostępu do
informacji dotyczących środowiska.

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=DD:15:07:32003L0004:PL:PDF

14. INSPIRE Infrastructure for Spatial Information in Europe. INSPIRE Network Services Architecture. Network Services

Drafting Team.

http://inspire.jrc.ec.europa.eu/reports/ImplementingRules/network/D3_5_INSPIRE_NS_Architecture_v3-0.pdf

15.

System Informacji Przestrzennej Powiatu Cieszyńskiego (SDI for Cieszyn County). Henryka Bałys, Andrzej Sambura.
Bruksela 2011.

http://eurogi.org/downloads/file/69-presentations-eurogi-esdi-net-award-winner-2011-poland.html#10

16. Geographic Information Systems. What is a GIS? U.S. Geological Survey. 2006.

http://www.npwrc.usgs.gov/resource/habitat/research/what.htm

17. The National Spatial Data Infrastructure. U.S. Geological Survey. 2005.

http://www.fgdc.gov/nsdi/library/factsheets/documents/nsdi.pdf

18.

Systemy Informacji Geograficznej. Zarządzanie danymi przestrzennymi w GIS, SIP, SIT, LIS. Leszek Litwin, Grzegorz
Myrda. Helion 2005.

19. GIS w geografii fizycznej. Artur Magnuszewski. Wyd. Nauk. PWN 1999.
20. Kartografia. Wizualizacja danych przestrzennych. Menno-Jan Kraak, Ferjan Ormeling. Wyd. Nauk. PWN 1998.
21. Multipurpose Cadastre: Terms and Definitions. Dueker. K.J. and Kjerne D. Annual Convention of ACSM-ASPRS.

Proceedings, Vol. 5 (1989), pp. 94-103.

22. INTERNETOWY LEKSYKON GEOMATYCZNY.

http://www.ptip.org.pl/