mechanik pojazdow samochodowych 723[04] o1 06 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Janusz Wojtkiewicz-Lazman

Stosowanie maszyn i urządzeń elektrycznych

723[04].O1.06

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Robert Wanic

mgr inż. Andrzej Sadkowski

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Marek Olsza

Konsultacja:
mgr inż. Gabriela Poloczek

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 723[04].O1.06
Stosowanie maszyn i urządzeń elektrycznych, zawartego w modułowym programie nauczania
dla zawodu mechanik pojazdów samochodowych.

Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Zasada działania urządzeń i maszyn elektrycznych

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Obwód zasilania i rozruchu

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Układy zapłonowe

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Oświetlenie, urządzenia kontrolno-sygnalizacyjne i wyposażenie dodatkowe

pojazdów samochodowych

5.4.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazuję Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie mechanik pojazdów samochodowych
723[04].

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne,

−

wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu ukształtowanie u uczniów umiejętności
praktycznych,

−

ewaluację osiągnięć ucznia,

−

wykaz literatury, z jakiej można korzystać podczas zajęć.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem:

−

pokazu z objaśnieniem,

−

tekstu przewodniego,

−

metody projektów,

−

wiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel

może posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych

W tym rozdziale podano również:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktacje zadań,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

723[04].O1.01

Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska

723[04].O1

Podstawy mechaniki samochodowej

723[04].O1.03

Konstruowanie elementów maszyn

723[04].O1.02

Posługiwanie się dokumentacją

techniczną

723[04].O1.04

Wytwarzanie elementów maszyn

723[04].O1.05

Analizowanie obwodów

elektrycznych

723[04].O1.06

Stosowanie maszyn

i urządzeń elektrycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

posługiwać się jednostkami układu SI,

−

wyjaśniać podstawowe pojęcia z zakresu elektrotechniki i elektroniki,

−

rozróżniać elementy i układy elektryczne i elektroniczne stosowane w pojeździe
samochodowym,

−

rozróżniać źródła i rodzaje prądu elektrycznego,

−

rozróżniać podstawowe elementy obwodu elektrycznego,

−

włączać przyrządy pomiarowe w obwód elektryczny,

−

dokonywać pomiaru podstawowych wielkości elektrycznych: napięcia, natężenia prądu,
rezystancji i mocy oraz zinterpretować wyniki,

−

obliczać podstawowe wielkości elektryczne,

−

rozróżniać podstawowe elementy elektroniczne,

−

opisywać działanie i określić zastosowanie elementów elektronicznych w wyposażeniu
elektrycznym pojazdu samochodowego,

−

odczytywać symbole elementów elektrycznych i elektronicznych umieszczone na schematach
i elementach pojazdu samochodowego,

−

przewidywać zagrożenia i ich skutki podczas pracy z prądem elektrycznym,

−

stosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej podczas
wykonywania pomiarów,

−

korzystać z różnych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

wyjaśnić zjawiska związane z polem magnetycznym i indukcją elektromagnetyczną,

−

rozróżnić rodzaje maszyn elektrycznych i opisać ich budowę i zastosowanie w pojazdach
samochodowych,

−

rozróżnić rodzaje i typy odbiorników elektrycznych stanowiących wyposażenie pojazdu
samochodowego,

−

obliczyć moc i energię zużywaną przez odbiorniki elektryczne,

−

sprawdzić stan połączenia osprzętu i urządzeń elektrycznych w obwodach elektrycznych
pojazdu samochodowego,

−

sprawdzić stan techniczny akumulatora,

−

wskazać elementy wyposażenia elektrycznego pojazdu samochodowego mające wpływ na
bezpieczeństwo jazdy i wyjaśnić ich działanie,

−

określić wpływ czynników zewnętrznych na działanie urządzeń wyposażenia
elektrycznego,

−

przewidzieć zagrożenia i ich skutki podczas pracy z maszynami i urządzeniami
elektrycznymi,

−

skorzystać z dokumentacji technicznej,

−

zastosować zasady bhp obowiązujące na stanowisku pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Mechanik pojazdów samochodowych 723[04]

Moduł:

Podstawy mechaniki samochodowej 723[04].O1

Jednostka modułowa:

Stosowanie

maszyn

urządzeń

elektrycznych

723[04].O1.06

Temat: Badanie rozruszników pojazdów samochodowych.

Cel ogólny: Określanie stan technicznego rozrusznika.

Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:

−

scharakteryzować budowę rozrusznika,

−

rozłożyć rozrusznik na podzespoły i ponownie zmontować je w całość,

−

zweryfikować części rozrusznika,

−

wykonać pomiar rezystancji uzwojenia,

−

ocenić stan techniczny,

−

pozyskać informacje z różnych źródeł.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowanie i planowanie zajęć,

−

pracy w zespole,

−

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

metoda przewodniego tekstu.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w zespołach 2–3 osobowych.

Czas trwania zajęć: 1 godzina dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

zestawy ćwiczeń opracowane przez nauczyciela dla każdego zespołu uczniowskiego,

−

stanowisko do składania i rozkładania rozrusznika na podzespoły,

−

zestaw narzędzi,

−

miernik uniwersalny,

−

zestaw pytań prowadzących,

−

dokumentacja techniczna rozrusznika.

Zadanie dla ucznia:
Wykonaj demontaż na podzespoły rozrusznika samochodowego. Na podstawie weryfikacji
elementów i odpowiednich pomiarów oceń jego stan techniczny. Podczas prac stosuj zasady
BHP.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg zajęć:

Faza wstępna
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.
3. Wyjaśnienie uczniom zasad pracy metodą tekstu przewodniego.
4. Podział grupy uczniów na zespoły.

Faza właściwa
Praca metodą tekstu przewodniego.

Faza I. Informacje
Pytania prowadzące:
1. Jakie są zadania obwodu rozruchu?
2. Jakie silniki elektryczne stosujemy w rozrusznikach samochodowych?
3. Do czego służy mechanizm sprzęgający?
4. Z jakich elementów składa się rozrusznik?
5. Do czego służy sprzęgło jednokierunkowe?
6. Jakie są podstawowe parametry rozrusznika?
7. Jakie uszkodzenia rozruszników występują najczęściej?
8. Co to jest rezystancja?
9. Jak mierzymy rezystancję?
10. Na czym polega weryfikacja części?

Faza II. Planowanie
1. Jak należy przygotować stanowisko do demontażu i montażu podzespołów rozrusznika?
2. Jakie narzędzia będą niezbędne?
3. Jak należy przygotować rozrusznik do rozłożenia na podzespoły?
4. W jakiej kolejności należy wykonać rozłożenia na podzespoły?
5. Jakie części należy po demontażu zweryfikować?
6. Jakie są sposoby weryfikacji części?
7. Które elementy rozrusznika są naprawialne?
8. Jakie uzwojenia występują w rozruszniku?
9. W jaki sposób należy zmierzyć ich rezystancję?
10. W jakiej kolejności należy wykonywać złożenie rozrusznika?
11. W jakiej formie należy dokumentować przebieg ćwiczenia?

Faza III. Ustalenie
Uczniowie:
1. określają sposób przygotowania stanowiska do pracy,
2. wyszukują w dostępnych źródłach informacji o badanym rozruszniku,
3. określają jakie narzędzia i przyrządy będą niezbędne do wykonania ćwiczenia,
4. pracując w zespołach proponują rozwiązania szczegółowe rozłożenia na podzespoły

i ponownego złożenia rozrusznika, weryfikacji części, pomiarów i montażu,

5. konsultują wypracowane w grupie rozwiązanie z nauczycielem i wnoszą ewentualne

poprawki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Faza IV. Wykonanie
Uczniowie:

1. przygotowują stanowisko zgodnie z zasadami bezpiecznej i ergonomicznej pracy,
2. dobierają niezbędne narzędzia i przyrządy,
3. dokonują rozłożenia rozrusznika na podzespoły i części,
4. weryfikują części,
5. dokonują pomiaru rezystancji uzwojeń,
6. odnotowują uwagi i spostrzeżenia w zeszycie przedmiotowym,
7. dokonują oceny stanu technicznego rozrusznika,
8. składają elementy rozrusznika w całość.

Faza V. Sprawdzanie
1. Uczniowie sprawdzają w grupach poprawność przeprowadzonej weryfikacji części

rozrusznika.

2. Porównują swoje wnioski na temat stanu technicznego rozrusznika z wynikami ćwiczenia

innych grup.

3. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonanych prac.

Faza VI. Analiza końcowa
Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im
trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe ćwiczenie, wskazać, jakie umiejętności
były ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Mechanik pojazdów samochodowych 723[04]

Moduł:

Podstawy mechaniki samochodowej 723[04].O1

Jednostka modułowa:

Stosowanie

maszyn

urządzeń

elektrycznych

723[04].O1.06

Temat: Przekaźniki stosowane w samochodach.

Cel ogólny: Określanie zastosowania przekaźników w pojazdach samochodowych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

opisać budowę przekaźników,

−

określić jakie urządzenia są uruchamiane w pojazdach samochodowych za ich pomocą,

−

rozpoznać przekaźniki na schematach elektrycznych,

−

sformułować wnioski z przeprowadzonego ćwiczenia.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowania i planowania pracy,

−

pracy w zespole,

−

oceny pracy zespołu,

−

prezentacji uzyskanych wyników.

Metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie praktyczne,

−

pokaz z objaśnieniem.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

2–3 osobowe zespoły.

Czas trwania zajęć: 1 godzina dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

schematy instalacji elektrycznych pojazdów samochodowych,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Przebieg zajęć:

1. Wprowadzenie.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Wykonywanie ćwiczenia.

Zadanie dla ucznia:
Na podstawie analizy schematu instalacji elektrycznej przykładowego pojazdu określ,
które odbiorniki w pojeździe są włączane za pomocą przekaźników.
Instrukcja do wykonania ćwiczenia:

−

przeanalizuj schemat otrzymany od nauczyciela,

−

odszukaj na schemacie symbole przekaźników,

−

określ, które z odbiorników są za ich pośrednictwem włączane,

−

zapisz wyniki ćwiczenia w zeszycie przedmiotowym,

−

zaprezentuj wynik wykonanego ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich aktywności:

−

uczniowie prezentują swoje prace,

−

nauczyciel analizuje wyniki ćwiczenia razem z uczniami,

−

omawia błędy popełnione w czasie wykonywania ćwiczenia,

−

uczniowie wspólnie z nauczycielem dokonują oceny prac.

Praca domowa:
Znajdź w dostępnych źródłach informacje na temat zastosowania przekaźników
kontaktronowych w układach elektrycznych pojazdów samochodowych.

Sposób uzyskiwania informacji zwrotnej po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety dotyczące oceny zajęć i trudności podczas realizowania zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Zasada działania urządzeń i maszyn elektrycznych

5.1.1 Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie analizy schematu instalacji elektrycznej przykładowego pojazdu określ,

które odbiorniki w pojeździe są włączane za pomocą przekaźników.

Wskazówki do realizacji

Uczniowie pracują w 2–3 osobowych zespołach.

Schematy powinny być dla wszystkich

grup takie same lub o podobnej skali trudności. Po zakończeniu ćwiczenia uczniowie
prezentują swoją pracę. Czas wykonania 30 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) przeanalizować schemat otrzymany od nauczyciela,
2) odnaleźć na schemacie przekaźniki,
3) określić, które odbiorniki są za ich pośrednictwem uruchamiane,
4) zapisać w zeszycie przedmiotowym wynik ćwiczenia,
5) zaprezentować wynik wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia praktyczne, tekst przewodni.

rodki dydaktyczne:

–

schemat instalacji elektrycznej pojazdu samochodowego,

–

tekst przewodni,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2.

Dokonaj rozłożenia silnika elektrycznego otrzymanego od nauczyciela na podzespoły. Na

podstawie oznaczeń i budowy wewnętrznej określ, do jakiej grupy silników należy.

Wskazówki do realizacji

Uczniowie pracują w 2–3 osobowych zespołach. Każdy z etapów realizacji ćwiczenia

konsultują z nauczycielem. Po zakończeniu ćwiczenia uczniowie prezentują swoją pracę.
Czas wykonania 45 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) powtórzyć wiadomości dotyczące klasyfikacji silników elektrycznych i ich budowy,
2) poszukać na tabliczce znamionowej odpowiednich oznaczeń,
3) wykonać demontaż silnika,
4) dokonać analizy budowy wewnętrznej,
5) zaklasyfikować silnik do odpowiedniej grupy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6) zmontować silnik,
7) przedstawić wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia praktyczne, tekst przewodni.

rodki dydaktyczne:

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela,

−

badany silnik,

−

stanowisko do demontażu i montażu silnika,

−

komplet narzędzi do montażu i demontażu,

−

tekst przewodni.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Obwód zasilania i rozruchu

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie badań organoleptycznych oraz pomiarów napięcia i gęstości elektrolitu

oceń stan techniczny akumulatora.

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracując w 2–3 osobowych zespołach. Przed wykonaniem ćwiczenia należy

uczniom przedstawić zasady bhp podczas obsługi akumulatorów. Ćwiczenie powinno się
zakończyć wspólnym omówieniem jego wyników. Czas wykonania 30 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) dokonać oględzin akumulatora,
2) zapoznać się z przepisami bhp podczas obsługi akumulatorów,
3) sprawdzić poziom elektrolitu,
4) zmierzyć gęstość elektrolitu,
5) zmierzyć napięcie pod obciążeniem,
6) przedstawić wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

–

akumulator przeznaczony do badania,

–

areometr,

–

próbnik do akumulatorów.

Ćwiczenie 2

Sprawdź stan połączeń elementów układu rozruchu pojazdu samochodowego a następnie

na podstawie prób uruchomienia silnika oceń stan techniczny układu rozruchu.

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują w 2–3 osobowych zespołach. Uruchamianie silnika powinno być

przeprowadzane pod kontrolą nauczyciela. Czas wykonania 30 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zidentyfikować elementy układu rozruchu w pojeździe samochodowym,
2) sprawdzić stan połączeń elektrycznych elementów układu rozruchu,
3) wykonać kilka prób uruchomienia silnika,
4) dokonać oceny stanu technicznego układu rozruchu,
5) przedstawić wyniki ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

–

pojazd samochodowy przeznaczony do badania,

–

dokumentacja techniczna pojazdu samochodowego.

Ćwiczenie 3

Wykonaj demontaż rozrusznika samochodowego na podzespoły. Na podstawie

weryfikacji jego elementów i pomiarów rezystancji uzwojeń oceń jego stan techniczny.

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują w 2–3 osobowych zespołach. Przy ocenie ćwiczenia należy zwrócić

uwagę na porządek na stanowisku pracy, staranność wykonania demontażu i montażu oraz na
dobór narzędzi. Po zakończeniu ćwiczenia uczniowie prezentują efekty swojej pracy. Czas
wykonania 120 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zdemontować rozrusznik,
2) dokonać oględzin jego elementów,
3) znaleźć dane techniczne rozrusznika w dokumentacji technicznej,
4) zmierzyć rezystancję uzwojeń w celu stwierdzenia przerw lub zwarć,
5) opisać stan techniczny rozrusznika w zeszycie przedmiotowym,
6) zmontować ponownie rozrusznik,
7) przedstawić wyniki ćwiczenia grupie i nauczycielowi.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

badany rozrusznik,

−

dane techniczne rozrusznika,

−

zestaw narzędzi do montażu i demontażu,

−

zestaw elektrycznych przyrządów pomiarowych.

Ćwiczenie 4

Wykonaj demontaż alternatora samochodowego na podzespoły. Na podstawie weryfikacji

elementów, pomiarów rezystancji uzwojeń i zespołu prostownika oceń jego stan techniczny.

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują w 2–3 osobowych zespołach. Przy ocenie ćwiczenia należy zwrócić

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zdemontować elementy alternatora,
2) dokonać ich oględzin,
3) znaleźć dane techniczne alternatora w dokumentacji technicznej,
4) zmierzyć rezystancję uzwojeń i zespołu prostownika w celu stwierdzenia przerw lub

zwarć,

5) opisać stan techniczny alternatora w zeszycie przedmiotowym,
6) zmontować ponownie alternator,
7) przedstawić wyniki ćwiczenia grupie i nauczycielowi.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

badany alternator,

−

dane techniczne alternatora,

−

zestaw narzędzi do montażu i demontażu,

−

zestaw elektrycznych przyrządów pomiarowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Układy zapłonowe

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie dokumentacji technicznej zidentyfikuj w pojeździe elementy klasycznego

układu zapłonowego.

Wskazówki do realizacji

Uczniowie pracują w 2–3 osobowych zespołach, konsultują kolejne etapy ćwiczenia

z nauczycielem. Przy pracach z układami zapłonowymi należy zwrócić szczególna uwagę na
przepisy bhp. Oględziny układu zapłonowego musza odbywać się przy wyłączonej stacyjce
lub odłączonym zasilaniu Po zakończeniu ćwiczenia uczniowie prezentują swoją pracę. Czas
wykonania 45 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z opisem układu zapłonowego zawartego w dokumentacji technicznej

pojazdu,

2) rozpoznać rozmieszczenie poszczególnych elementów układu zapłonowego w pojeździe,
3) dokonać oceny ćwiczenia wspólnie z nauczycielem,

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

badany pojazd,

–

dokumentacja techniczna pojazdu.

Ćwiczenie 2

Na podstawie oględzin i odpowiednich pomiarów oceń stan techniczny układu

zapłonowego.

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują w parach, konsultują kolejne etapy ćwiczenia z nauczycielem.

Przy

pracach z układami zapłonowymi należy zwrócić szczególna uwagę na przepisy bhp.
Oględziny układu zapłonowego musza odbywać się przy wyłączonej stacyjce lub odłączonym
zasilaniu. Po zakończeniu ćwiczenia uczniowie prezentują swoją pracę. Czas wykonania
45 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

1) wyłączyć zapłon albo odłączyć zasilanie,
2) dokonać oględzin elementów układu zapłonowego zwracając uwagę na uszkodzenia

mechaniczne (pęknięcia, otarcia),

3) sprawdzić czy zaciski i połączenia nie są obluzowane, skorodowane lub zawilgocone,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) sprawdzić czy styki rozdzielacza zapłonu nie są wypalone,
5) zmierzyć rezystancję poszczególnych elementów układu zapłonowego i porównać

z danymi producenta. Uwaga: nie badamy rezystancji czujnika Halla, ponieważ może to
doprowadzić do jego zniszczenia,

6) przedstawić wyniki ćwiczenia nauczycielowi.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenia praktyczne, tekst przewodni.

Środki dydaktyczne:

–

pojazd przeznaczony do badania,

–

dokumentacja techniczna pojazdu,

–

miernik uniwersalny,

–

tekst przewodni.

Ćwiczenie 3

Dokonaj regulacji kąta wyprzedzenia zapłonu za pomocą lampy stroboskopowej.

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują w parach, konsultują kolejne etapy ćwiczenia z nauczycielem.

Podczas prac z uruchomionym silnikiem należy zachować szczególna ostrożność. Po
zakończeniu ćwiczenia uczniowie prezentują swoją pracę. Czas wykonania 45 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją obsługi lampy stroboskopowej,
2) zapoznać się z dokumentacja techniczną pojazdu,
3) podłączyć lampę zgodnie z instrukcja obsługi,
4) wyregulować kąt wyprzedzenia zapłonu zgodnie z wytycznymi dokumentacji technicznej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenia praktyczne, tekst przewodni.

Środki dydaktyczne:

–

dokumentacja techniczna badanego pojazdu,

–

zestaw narzędzi,

–

lampa stroboskopowa,

–

tekst przewodni.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Oświetlenie, urządzenia kontrolno-sygnalizacyjne i wyposażenie

dodatkowe pojazdów samochodowych

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Kierowca po zakończeniu jazdy przez nieuwagę zostawił w pojeździe włączone światła

mijania. Oblicz, jaki prąd jest pobierany z akumulatora przez żarówki oświetlenia. Po jakim
czasie akumulator ulegnie rozładowaniu?

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien powtórzyć z uczniami

podstawowe wiadomości o parametrach prądu stałego. Uczniowie pracują w 2–3 osobowych
zespołach. Czas wykonania 30 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) powtórzyć wiadomości dotyczące parametrów prądu stałego,
2) ustalić na podstawie dokumentacji technicznej pojazdu jaka moc będzie pobierana przez

arówki oświetlenia,

3) obliczyć prąd pobierany z akumulatora,
4) znaleźć wartość pojemności akumulatora stosowanego w pojeździe,
5) obliczyć czas wyładowania akumulatora,
6) przedstawić wyniki ćwiczenia,
7) dokonać oceny ćwiczenia wspólnie z nauczycielem.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

– dokumentacja pojazdu.

Ćwiczenie 2

Zmierz rezystancję ogrzewanej tylnej szyby pojazdu samochodowego zimnej a następnie

po nagrzaniu. Porównaj wyniki. Jakiego typu elementem jest materiał oporowy tylnej szyby?

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel, zakres

i sposób wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Uczniowie pracują w 2–3 osobowych zespołach. Czas wykonania 30 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie zasady posługiwania się miernikiem uniwersalnym,
2) zmierzyć rezystancję zimnej szyby,
3) zmierzyć rezystancję szyby po nagrzaniu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) zanotować w zeszycie przedmiotowym wyniki pomiarów,
5) zinterpretować wyniki ćwiczenia,
6) przedstawić wyniki ćwiczenia nauczycielowi i grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

–

treść ćwiczenia,

–

miernik uniwersalny,

–

pojazd z ogrzewaną tylna szybą,

Ćwiczenie 3

Na podstawie dokumentacji technicznej przykładowego pojazdu samochodowego określ,

jakie układy poprawiające bezpieczeństwo i komfort jazdy zostały w nim zastosowane.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel, zakres

i sposób wykonania ćwiczenia. Uczniowie pracują w 2–3 osobowych zespołach. Czas
wykonania 30 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z dokumentacja techniczną pojazdu,
2) określić jakie zastosowano w nim układy poprawiające bezpieczeństwo,
3) określić jakie zastosowano w nim układy poprawiające komfort jazdy,
3) przedstawić wyniki ćwiczenia,
4) wspólnie z nauczycielem dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

–

dokumentacja techniczna pojazdu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie maszyn
i urządzeń elektrycznych”

Test składa się z 20 zadań, z których:

−

zadania 1–15 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 16–20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań,

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań,

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. c, 3. a, 4. a, 5. b, 6. b, 7. b, 8. a, 9. a, 10. c, 11. d,

12. c, 13. c, 14. a, 15. b, 16. a, 17. b, 18. b, 19. c, 20. b.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategori

a celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1. Określić właściwości magnesów

stałych.

2. Sklasyfikować

materiały

pod

względem

właściwości

magnetycznych.

3. Scharakteryzować

zjawisko

jndukcji magnetycznej.

4. Określić

zastosowanie

silników

prądu stałego w pojazdach.

5. Scharakteryzować

budowę

akumulatora samochodowego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Określić

skład

chemiczny

elektrolitu akumulatorów

7. Określić zasadę działania regulatora

napięcia stosowanego w alternatorze

8. Określić zastosowanie czujników

w pojazdach samochodowych

9. Scharakteryzować zabezpieczenia

obwodów elektrycznych pojazdu
przed przeciążeniem

10. Określić zadania układu ABS

11. Scharakteryzować

budowę

klasycznego układu zapłonowego

12. Określić

zastosowanie

lampy

stroboskopowej

13. Określić

rolę

czujnika

Halla

w układzie zapłonowym

14. Scharakteryzować

podstawowe

parametry układu zapłonowego

15. Rozpoznać urządzenia wyposażenia

dodatkowego

16. Opisać

zjawiska

związane

z oddziaływaniem pól magnetycznych

17. Określić

sposoby

regulacji

prędkości

obrotowej

silników

elektrycznych

18. Rozpoznać symbole elektryczne

19. Odczytać schematy elektryczne

20. Obliczyć moc prądu stałego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na typy zadań testowych, jakie

będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, określ czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskich wyników przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań wielokrotnego wyboru o różnym stopniu trudności. Tylko jedna

odpowiedź jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi.

Prawidłową odpowiedź zaznacz X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź
zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. Trudności mogą przysporzyć Ci
zadania: 16–20, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe. Przeznacz na ich
rozwiązanie więcej czasu.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Bieguny magnetyczne N i S magnesu stałego

a) można rozdzielić przez przecięcie magnesu.
b) można rozdzielić przez odpowiednie przemagnesowanie.
c) są nierozdzielne i zawsze występują parami.
d) można oddzielić od siebie przepuszczając przez magnes prąd elektryczny.

2. Do ciał ferromagnetycznych zaliczamy

a) wodę.
b) aluminium.
c) żelazo.
d) cynk.

3. Na zjawisku indukcji magnetycznej opiera się działanie

a) prądnicy.
b) kondensatora.
c) rezystora .
d) tranzystora.

4. Jako rozrusznik w pojazdach samochodowych jest używany silnik

a) szeregowy.
b) bocznikowy.
c) krokowy.
d) indukcyjny.

5. Ogniwa w akumulatorach

a) połączone są ze sobą równolegle.
b) połączone są ze sobą szeregowo.
c) są łączone naprzemiennie szeregowo i równolegle.
d) nie są ze sobą połączone.

6. W typowych akumulatorach pojazdów samochodowych elektrolitem jest

a) stężony kwas siarkowy.
b) roztwór wodny kwasu siarkowego.
c) roztwór wodny kwasu solnego.
d) roztwór wodny kwasu solnego i siarkowego.

7. Regulacja napięcia alternatora polega na

a) wyłączeniu diod półprzewodnikowych przy wyższych prędkościach obrotowych

silnika.

b) zmianie natężenia prądu wzbudzenia.
c) zmianie oporu uzwojenia twornika.
d) odłączenia szczotek od pierścieni ślizgowych przy zbyt dużym napięciu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Obciążenie silnika jest mierzone przez czujnik

a) podciśnienia.
b) prędkości obrotowej wału korbowego.
c) prędkości wałka rozrządu.
d) ciśnienia oleju.

9. W celu zabezpieczenia obwodów elektrycznych przed przeciążeniami w pojazdach

samochodowych stosuje się
a) bezpieczniki topikowe włączone w układ szeregowo.
b) bezpieczniki topikowe włączone w układ równolegle.
c) przekaźniki włączone w układ szeregowo.
d) kontaktrony włączone w układ równolegle.

10. Układ ABS zapobiega

a) poślizgowi podczas gwałtownego ruszania pojazdu.
b) obracaniu się pojazdu wokół własnej osi.
c) blokowaniu kół pojazdu podczas gwałtownego hamowania.
d) kołysaniu pojazdu podczas gwałtownych skrętów.

11. Do obwodu pierwotnego w klasycznym układzie zapłonowym nie należy

a) kondensator.
b) uzwojenie pierwotne cewki.
c) przerywacz.
d) rozdzielacz zapłonu.

12. Lampa stroboskopowa służy do

a) pomiaru napięcia w obwodzie wtórnym cewki zapłonowej.
b) oświetlenia wnętrza pojazdu.
c) regulacji kąta wyprzedzenia zapłonu.
d) sprawdzenia działania świec zapłonowych

13. Czujnik Halla stosuje się do

a) określenia temperatury silnika.
b) pomiaru ciśnienia oleju.
c) sterowania układem zapłonowym
d) wykrywania spalania stukowego.

14. Kąt wyprzedzenia zapłonu wynosi około

a) 8

b) 20

c) 30

d) 90

15. Tempomat jest urządzeniem służącym do

a) pomiaru odległości od przeszkody podczas parkowania.
b) regulacji prędkości jazdy.
c) wspomagania układu kierowniczego.
d) sterowania automatycznych skrzynek biegów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16. Wskaż zdanie prawdziwe

a) w przewodniku, przez który płynie prąd elektryczny linie pola magnetycznego

przybierają kształt okręgów prostopadłych do przewodu a ich zwrot określa reguła
ś

ruby prawoskrętnej.

b) w przewodniku, przez który płynie prąd elektryczny linie pola magnetycznego

przybierają kształt paraboli a ich zwrot określa reguła śruby prawoskrętnej.

c) w przewodniku, przez który płynie prąd elektryczny linie pola magnetycznego

przybierają kształt okręgów prostopadłych do przewodu a ich zwrot określa reguła
ś

ruby lewoskrętnej.

d) w przewodniku, przez który płynie prąd elektryczny linie pola magnetycznego

przybierają kształt łuków prostopadłych do przewodu a ich zwrot określa reguła
ś

ruby lewoskrętnej.

17. Regulacja prędkości obrotowej w silnikach indukcyjnych odbywa się przez zmianę

a) napięcia zasilającego.
b) częstotliwości prądu zasilającego.
c) natężenia prądu zasilajacego.
d) oporności uzwojenia stojana.

18. Przedstawiony na rysunku symbol oznacza

a) transformator.
b) przekaźnik.
c) cewkę zapłonową.
d) magnes trwały.

19. Przedstawiony na rysunku schemat przedstawia

a) prądnicę samowzbudną prądu stałego.
b) alternator samowzbudny.
c) alternator obcowzbudny.
d) prądnicę obcowzbudną prądu stałego.

20. Jeżeli prąd płynący przez odbiornik prądu stałego wynosi 10 A a napięcie 12 V to moc

elektryczna odbiornika wynosi
a) 1,2 W.
b) 120 W.
c) 22 W.
d) 8,4 W.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Stosowanie maszyn i urządzeń elektrycznych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie maszyn
i urządzeń elektrycznych”

Test składa się z 20 zadań, z których:

−

zadania 1–15 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 16–20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy

wymagań – uczeń otrzyma następujące

oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań,

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań,

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. a, 3. d, 4. a, 5. a, 6. c, 7. b, 8. a, 9. a, 10. a, 11. c,

12. d, 13. d, 14. d, 15. b, 16. a, 17. b, 18. d, 19. d, 20. c.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1. Zbadać właściwości magnetyczne ciał

stałych

2. Sklasyfikować materiały pod względem

właściwości magnetycznych

3. Opisać działanie transformatora.

4. Scharakteryzować właściwości silników

elektrycznych

5. Scharakteryzować

proces

ładowania

akumulatora

6. Opisać proces rozładowania akumulatora

7. Scharakteryzować układ prostowniczy

alternatora

8. Określić funkcję elementów układu

zapłonowego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Opisać

zasadę

działania

układu

zapłonowego

10. Określić rolę regulatorów przyspieszenia

zapłonu

11. Określić zastosowanie czujników

w elektronicznych układach zapłonowych

12. Określić parametry mające wpływ na

wartość kąta wyprzedzenia zapłonu

13. Scharakteryzować

rodzaje

oświetlenia

zewnętrznego pojazdu samochodowego

14. Określić funkcję układu ASR

15. Scharakteryzować budowę alternatora

16. Opisać oddziaływania pól magnetycznych

17. Rozróżnić czujniki stosowane w układach

zapłonowych

18. Scharakteryzować

budowę

układu

sprzęgającego rozrusznika

19. Scharakteryzować wyposażenie dodatkowe

pojazdów samochodowych

20. Rozpoznać

sygnały

wysyłane

przez

czujniki

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

jakie będą w teście.

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Wszystkie zadania są zadaniami

wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi –zaznacz prawidłową

odpowiedź znakiem X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć
kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Obraz linii pola magnetycznego można uzyskać rozsypując na kartce papieru

a) ziarenka kwarcu.
b) opiłki stalowe.
c) pokruszone szkło.
d) włókna bawełniane.

2. Do materiałów diamagnetycznych zaliczamy

a) wodę.
b) platynę.
c) żelazo.
d) kobalt.

3. Zasada działania transformatora jest wykorzystywana w

a) przerywaczu.
b) rozdzielaczu zapłonu.
c) świecy zapłonowej.
d) cewce zapłonowej.

4. Niebezpieczeństwo rozbiegania się silnika dotyczy

a) silników szeregowych prądu stałego.
b) silników indukcyjnych.
c) silników krokowych.
d) wszystkich silników.

5. Podczas ładowania akumulatora gęstość elektrolitu

a) rośnie.
b) maleje.
c) utrzymuje się na stałym poziomie.
d) początkowo rośnie a następnie maleje.

6. Jako graniczną wartość napięcia napięcie mierzonego na jednym ogniwie dla akumulatora

całkowicie rozładowanego przyjmuje się
a) 0 V.
b) 1 V.
c) 1,75 V.
d) 2 V.

7. Ilość diod półprzewodnikowych w alternatorze obcowzbudnym wynosi

a) 3.
b) 6.
c) 9.
d) 12.

8. Rozdzielacz zapłonu służy do

a) dostarczania wysokiego napięcia na świece poszczególnych cylindrów.
b) rozdzielania obwodu wysokiego i niskiego napięcia w cewce zapłonowej.
c) rozdzielania sygnału otrzymanego z czujnika Halla.
d) zwiększania napięcia w obwodzie wtórnym układu zapłonowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Układ zapłonowy powinien podać iskrę na świecę

a) gdy tłok znajduje się przed górnym zwrotnym położeniem.
b) w momencie osiągnięcia przez tłok górnego zwrotnego położenia.
c) gdy tłok znajduje się przed dolnym zwrotnym położeniem.
d) w momencie osiągnięcia przez tłok dolnego zwrotnego położenia.

10. Odśrodkowy regulator kąta wyprzedzenia zapłonu

a) przyspiesza zapłon wraz ze zwiększaniem się prędkości obrotowej silnika.
b) opóźnia zapłon wraz ze zwiększaniem się prędkości obrotowej silnika.
c) przyspiesza zapłon wraz z rosnącym obciążeniem silnika.
d) opóźnia zapłon wraz z rosnącym obciążeniem silnika..

11. Czujnik NTC służy w silniku do pomiaru

a) prędkości obrotowej.
b) ciśnienia oleju.
c) temperatury cieczy chłodzącej.
d) poziomu płynów eksploatacyjnych.

12. Elektroniczne układy zapłonowe wykorzystują do określenia kąta wyprzedzenia zapłonu

a) tylko sygnały z czujnika podciśnienia i czujnika prędkości obrotowej wału

korbowego.

b) tylko sygnał z czujnika spalania stukowego.
c) tylko sygnał z czujnika temperatury silnika.
d) sygnały z czujnika prędkości obrotowej, czujnika podciśnienia, czujnika spalania

stukowego oraz czujnika temperatury silnika.

13. W lampach ksenonowych źródłem światła

a) są żarówki jednowłóknowe.
b) są żarówki dwuwłóknowe.
c) są żarówki halogenowe specjalnej konstrukcji.
d) jest łuk elektryczny powstający pomiędzy specjalnymi elektrodami.

14. Układ ASR

a) zapobiega blokowaniu kół podczas gwałtownego hamowania.
b) zwiększa moc silnika.
c) uruchamia poduszki gazowe podczas kolizji.
d) zapobiega ślizganiu się kół podczas przyspieszania.

15. W alternatorach uzwojenie wzbudzenia

a) znajduje się na stojanie.
b) znajduje się na wirniku.
c) jest połączone w trójkąt
d) jest połączone w gwiazdę

16. Wartość siły wzajemnego oddziaływania pól magnetycznych przewodnika, przez który

płynie prąd i magnesu zależy od
a) natężenia prądu i długości przewodnika.
b) napięcia i długości przewodnika.
c) natężenia prądu i średnicy przewodu.
d) napięcia i natężenia prądu oraz średnicy przewodnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. Przedstawiony na rysunku element to

a) czujnik Halla.
b) czujnik indukcyjny.
c) rozdzielacz zapłonu.
d) kontaktron.

18. Sprzęgło jednokierunkowe rozrusznika

a) służy do zazębiania zębnika z kołem zamachowym.
b) wspomaga pracę wyłącznika elektromagnetycznego.
c) zabezpiecza rozrusznik przed rozbieganiem się.
d) uniemożliwia przekazywanie momentu obrotowego z wału korbowego silnika na

wirnik rozrusznika.

19. Ustal zdanie prawdziwe

a) w pojazdach wyposażonych w poduszki gazowe nie stosuje się napinaczy pasów

bezpieczeństwa.

b) czas napełnienia się poduszki gazowej wynosi 0,5 sekundy.
c) w pojazdach samochodowych nie stosuje się elektrycznego wspomagania układu

kierowniczego.

d) do mierzenia poziomu płynów eksploatacyjnych we współczesnych pojazdach

stosuje się przekaźniki kontaktronowe.

20. Sygnał przedstawiony na rysunku pochodzi z

a) czujnika indukcyjnego.
b) czujnika podciśnienia.
c) czujnika Halla.
d) czujnika spalania stukowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Stosowanie maszyn i urządzeń elektrycznych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Herner A., Riehl H.: Elektrotechnika i elektronika w pojazdach samochodowych.

Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa 2004

2. Kozłowski M. (red.): Mechanik pojazdów samochodowych. Budowa i eksploatacja

pojazdów cz. II. Działanie zespołów i podzespołów. Vogel Publishing, Wrocław 2001

3. Kurdziel R.: Elektrotechnika dla ZSZ cz. I i II. WSiP, Warszawa 1995
4. Nowicki J.: Podstawy elektrotechniki i elektroniki dla ZSZ. WSiP, Warszawa 1999
5. Ocioszyński J.: Elektrotechnika i elektronika pojazdów samochodowych. Wydawnictwo

Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1996

6. Orlik W.: Egzamin kwalifikacyjny elektryka. Wydawnictwo „KaBe” S.C. Krosno 1999
7. Sokolik J.: Elektrotechnika samochodowa. WSiP, Warszawa 1995
8. Stein Z.: Maszyny elektryczne dla zasadniczej szkoły. WSiP, Warszawa 1995
9. Tokarz K. (red): Mechanik pojazdów samochodowych. Techniczne podstawy zawodu

cz. II. Mechanika praktyczna i elektrotechnika. Vogel Publishing, Wrocław 1998

10. www.elektroda.pl

Literatura metodyczna

1. Krogulec-Sobowiec M., Rudziński M.: Poradnik dla autorów pakietów edukacyjnych.

KOWEZiU, Warszawa 2003

2. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. Biuro Koordynacji Kształcenia

Kadr, Fundusz Współpracy, Warszawa 1997

3. Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. Instytut Technologii

Eksploatacji, Radom 1998