HI-FI

marzec 2006

marzec 2006

marzec 2006

marzec 2006

marzec 2006

22

Audio Analog

Audio Analog

Audio Analog

Audio Analog

Audio Analog

Dystrybucja:

VOICE

RPM-10

6900 z³

SPEED-BOX

240 z³

Austriacko-czeski Pro-Ject
znany jest przede wszystkim
z doskona³ych, a niedrogich
gramofonów. Zdobywane
w ten sposób doœwiadczenie
pozwala realizowaæ równie¿ coraz ambitniejsze projecty.
Zastanawia³em siê jednak, dlaczego firma o takim potencjale swój
model flagowy, RPM-9, umieœci³a na stosunkowo niewysokim pu³apie
cenowym, tam gdzie wiêkszoœæ firm gramofonowych czêsto dopiero
zaczyna swój cennik. Przecie¿ Pro-Ject przygotowuje podzespo³y
(m.in. chassis i akrylowe talerze) dla innych, wielokroæ
kosztowniejszych firm. O tym, ¿e trwaj¹ prace nad nowym,
szczytowym modelem wiadomo by³o ju¿
od dwóch lat, jednak jego premiera
by³a kilkakrotnie przesuwana.
Ale wreszcie - jest!

Pro-Ject

Projekt w dziesi¹tkê

Je¿eli mamy
p³yty 45 RPM,
najlepiej od
razu zakupiæ
Speed-Boxa MkII.

N

owe ramiê PJ jest rewelacyjne. Porów-
nywa³em je ze starsz¹ wersj¹ i ta jest
znacznie lepsza – szybsza, z mniejszymi

podkolorowaniami. To rasowa, super-dok³adna
konstrukcja. ¯eby to jednak wykorzystaæ, trzeba
je sensownie zamocowaæ. I tutaj ‘10’ pokaza³a
naprawdê hi-endow¹ klasê. W porównaniu do
RPM 9.1, dodanie masy sprawi³o przede wszyst-
kim, ¿e wszystkie dŸwiêki, z ca³ego pasma, otrzy-
ma³y w pe³ni stabiln¹ podstawê. Ka¿dy dobywa³
siê z czarnego t³a, nie by³y jednak s³abowite, ale
mocne i bezpoœrednie. Na dodaniu akrylu, mo-
si¹dzu i MDF-u zyska³ równie¿ bas. W nowej
konstrukcji jest solidny, dok³adny i nie przejawia
cienia tendencji do rozmycia, jego brzegi s¹ wy-
raŸne i niemal trójwymiarowe. Kontrabas z p³yty
Midnight Sugar Yamamoto, Tsuyoshi Trio (Three
Blind Mice, TBM-23, 45 RPM, 180 g), pod tym
wzglêdem p³yty referencyjnej, zabrzmia³ mocno,

dok³adnie, nieco miêsiœcie. Podobnie zabrzmia³a
góra. Fortepian mia³ przepiêknie zaznaczon¹,
dŸwiêczn¹ liniê melodyczn¹ i uderzenie, o jakim
CD mo¿e tylko œniæ. Nawet najlepsze kompakty
nie s¹ w stanie pokazaæ takiej mikrodynamiki.
Blachy równie¿ by³y dok³adne, wyraŸne, szybkie.
Œrodek nie by³ wprawdzie tak wype³niony i p³yn-
ny jak w VPI Aries Scout, ale za to dok³adniejszy
i czystszy. Ka¿dy szept, kroki i krople otwieraj¹-
ce p³ytê Andreasa Vollenweidera Caverna Magica
(CBS 25 265, Half speed mastered) – wszystko
to by³o doskonale czytelne, jednak nie przeryso-
wane. Na tym tle muœniêcia w harfê zabrzmia³y
niemal miêkko, ³adnie i bardzo naturalnie. W ba-
sie dostaniemy zarówno szybkie, krótkie walniê-
cie, jak i miêcho. Na niesamowicie zarejestrowa-
nej p³ycie Bert Kaempfert From the Original Mas-
tertapes – Four Hits On 45 (Image hifi 007, 45
RPM, 180 g) bas by³ potê¿ny i znakomicie wspó³-

gra³ z mocnym, wybuchowym bandem. Tutaj, przy
referencyjnym nagraniu niczego ‘10’ nie brako-
wa³o – ani wype³nienia œrodka, ani si³y basu. Mo-
¿emy mieæ pewnoœæ, ¿e jeœli coœ na p³ycie zapisa-
no, to zostanie to przez RPM10 pokazane. Uwa-
ga wiêc – ten gramofon niczego nie owija w ba-
we³nê i nie bawi siê w podchody – je¿eli dynami-
ka jest s³aba, to dostaniemy bibu³kê, a nie stopê,
jeœli bas jest nieco lekki, to o nim zapomnijmy.
Mia³em nawet wra¿enie, ¿e ‘10’ nieco owe po-
tkniêcia wyolbrzymia, jak szk³o powiêkszaj¹ce.
Ta sama zasada dotyczy³a reszty toru – ka¿da
zmiana kabla miêdzy nim a przedwzmacniaczem
RIAA wi¹za³a siê z kompletn¹ zmian¹ brzmienia,
o samym preampie nie wspominaj¹c. Nie oszczê-
dzajmy na wk³adce – Sumiko BlackBird to dolny
zakres tego, z czym powinniœmy graæ, a najlepiej
od razu poszukaæ wk³adki MC o niskim napiêciu
wyjœciowym.

J

eszcze cieplutki, zabrany wprost z taœmy pro-

dukcyjnej jako jeden z pierwszych. Nie ma
jeszcze instrukcji, a na stronie firmowej www

brak nawet wzmianki! Tak siê jednak z³o¿y³o,
¿e RPM-10 min¹³ siê w moich drzwiach z inn¹
nowoœci¹ Pro-Jecta - RPM-9.1, która pewne
rzeczy ju¿ zapowiada³a. PJ od dawna bazuje na
konstrukcjach bez subchassis, o tzw. sztywnym

zawieszeniu. Jedynym odstêpstwem
od tej regu³y by³ model RPM-6.9,

który wyewoluowa³ w Perspective.

Jednak nie by³ to wa¿ny kierunek rozwoju formy,
co RPM-10 dobitnie potwierdza.

Co jest podstawowym za³o¿eniem w kon-

strukcjach bez subchassis? To, ¿e drgania musz¹
byæ zaabsorbowane przez konstrukcjê i zamie-
nione na ciep³o. Im wiêksz¹ mas¹ chassis i talerz
mog¹ siê pochwaliæ, tym efektywniej drgania s¹
wygaszane. Maj¹c wiêc tak udan¹ konstrukcjê jak
RPM-9, có¿ mo¿na by³o zrobiæ innego, ni¿ go
doci¹¿yæ? RPM-10 wygl¹da wiêc jak RPM-9 na

sterydach. Wykonane w kszta³cie kropli chassis,
a tak¿e akrylowy, przezroczysty talerz, maj¹ te-
raz gruboœæ po 60 mm. Konstrukcja jest wiêc
bardzo masywna i przypomina to, co jakieœ dwa
lata temu proponowa³a firma Audio Analogue.
Podstawa wykonana zosta³a z kilku warstw p³yty
MDF, pokrytej atrakcyjnym lakierem metallic
w kolorze ciemnostalowym, do którego od spo-
du przykrêcono grub¹ metalow¹ p³ytê. Na tym
jednak nie koniec – id¹c œladem wyznaczonym
przez RPM-9.1, baza na której wspiera siê oœ od-
wróconego ³o¿yska, z ceramiczn¹ kulk¹ na koñ-

RPM-10

RPM-10

O D S £ U C H

HI-FI

23

Analog

Analog

Analog

Analog

Analog

marzec 2006

marzec 2006

marzec 2006

marzec 2006

marzec 2006

cu, jest wykonana z ciê¿kiego okr¹g³ego mosiê¿-
nego bloku. Ca³oœæ jest wiêc bardzo ciê¿ka.
Chassis wsparto na trzech znakomitych (warto
w nie wyposa¿yæ wszystkie starsze wersje gra-
mofonów PJ) stopach w kszta³cie kolców, wyko-
nanych z aluminiowej podstawy, sorbotanowej
przek³adki i aluminiowego sto¿ka. Do zestawu
do³¹czane s¹ ma³e stalowe podk³adki (¿eby nie
porysowaæ sobie mebli), które jednak degraduj¹
dŸwiêk. Najlepiej od razu zaopatrzyæ siê w coœ
od VAP-a: du¿e aluminiowe kr¹¿ki z gum¹ pod
spodem. To dopiero pocz¹tek niespodzianek.
Talerz jest potê¿ny, a trzeba dodaæ do niego
równie¿ ciê¿ki, mosiê¿ny docisk p³yty. Przy ta-
kiej masie silnik mia³by k³opot z jego porusze-
niem, a i ³o¿ysko musia³oby byæ wielokroæ lep-
sze. Obydwa te elementy oznaczaj¹ jedno: kosz-
ty. A RPM-10, pomimo flagowego statusu, jest
wci¹¿ relatywnie niedrogim gramofonem. Pos³u-
¿ono siê wiêc patentem, który zastosowano
równie¿ np. w kosztuj¹cym 130 000$ gramofonie
Continuum Audio Labs Caliburn (z ramieniem
Cobra) – poduszk¹ magnetyczn¹. U¿yto do tego
dwóch kr¹¿ków stali magnetycznej, z których je-
den przykrêcono do chassis, a drugi do talerza.
Teraz silnik (wci¹¿ ten sam, synchroniczny, nie-
wielki motorek co w RPM-9) z ³atwoœci¹ rusza
ca³oœæ. Wreszcie najwa¿niejsze: w RPM-10 zasto-
sowano ca³kowicie nowe ramiê, wykonane
w ca³oœci, wraz z g³ówk¹, z w³ókna wêglowego.
To du¿e osi¹gniêcie technologiczne, którym do
tej pory chwali³ siê przede wszystkim Wilson Be-
nesch. Podobne ramiê, o nazwie 9cc, znajdziemy
w RPM-9.1, jednak to tutaj jest masywniejsze
i ma inaczej ukszta³towane ³¹czenie g³ówki z ra-
mieniem. Wci¹¿ jednak przeciwwaga zamocowa-
na jest na plastikowym elemencie. Myœlê, ¿e na-
stêpne usprawnienia pójd¹ w tym kierunku. Do-
pracowania bêdzie wymaga³ równie¿ mechanizm
zmiany VTA – teraz trzeba odkrêciæ dwie œrubki
i przesuwaæ ramiê w górê lub w dó³. Przyda³by
siê jakiœ prosty mechanizm, jak w VPI Aries Scout.
Bardzo ³adnie przygotowano element podtrzymu-
j¹cy uchwyt dla ramienia – jest solidny, metalowy
i wygl¹da odjazdowo. Gramofon testowany by³
z dwoma wk³adkami – Sumiko Blue Point Special
EVO III oraz Dynaudio Karat 23R, a tak¿e przy
udziale nowego Speed-Boxa MkII.

Wojciech Pacu³a

Moment obrotowy przenoszony jest

za pomoc¹ gumowego paska o kwadrato-

wym przekroju. Na kr¹¿ki wyznaczaj¹ce

prêdkoœæ obrotow¹ wybrano odmianê

winylu. Widoczna niebieska dioda przeraŸli-

wie razi podczas zmiany p³yty i warto j¹

czymœ zamalowaæ.

Talerz i podstawa s¹ znacznie grubsze
ni¿ w modelach RPM-9.

Aby utrzymaæ tak du¿¹ masê pod kontrol¹,
pos³u¿ono siê poduszk¹ magnetyczn¹ –
jeden kr¹¿ek wtopiono w talerz, a drugi
zamocowano w podstawie.

W nowym ramieniu wk³adka montowana

jest do p³askiego zakoñczenia wêglowej

rurki. W ramionach typu cc (w czasie, kiedy

test by³ przeprowadzany, model ten nie

mia³ jeszcze oficjalnej nazwy) g³ówka

stanowi jedn¹ ca³oœæ

z wykonan¹ z w³ókna

wêglowego rurk¹.