___________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Jadwiga Mucha
Wykonywanie galanterii futrzanej
743[02].Z2.05
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
1
Recenzenci:
dr inż. Jadwiga Rudecka
mgr inż. Ewelina Śmiszkiewicz
Opracowanie redakcyjne:
inż. Jadwiga Mucha
Konsultacja:
mgr inż. Zdzisław Feldo
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 743[02].Z2.05
Wykonywanie galanterii futrzanej, zawartego w programie nauczania dla zawodu kuśnierz.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
2
SPIS TREŚCI
1.
Wprowadzenie
3
2.
Wymagania wstępne
4
3.
Cele kształcenia
5
4.
Materiał nauczania
6
4.1.
Czapki ze skór futerkowych
7
4.1.1. Materiał nauczania
6
4.1.2. Pytania sprawdzające
21
4.1.3. Ćwiczenia
21
4.1.4. Sprawdzian postępów
25
4.2.
Konfekcjonowanie kołnierzy, szali, kolii i etoli ze skór futerkowych
26
4.2.1. Materiał nauczania
26
4.2.2. Pytania sprawdzające
37
4.2.3. Ćwiczenia
37
4.2.4. Sprawdzian postępów
39
4.3.
Wykonywanie rękawic futrzanych
40
4.3.1. Materiał nauczania
40
4.3.2. Pytania sprawdzające
41
4.3.3. Ćwiczenia
41
4.3.4. Sprawdzian postępów
43
5. Sprawdzian osiągnięć
44
6. Literatura
49
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
3
1. WPROWADZENIE
Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy dotyczącej wykonywania galanterii
futrzanej.
W poradniku znajdziesz:
–
wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,
–
cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,
–
materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści jednostki
modułowej,
–
zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,
–
ć
wiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować
umiejętności praktyczne,
–
sprawdzian postępów,
–
sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi opanowanie
materiału całej jednostki modułowej,
–
literaturę uzupełniającą.
Schemat układu jednostek modułowych
743[02].Z2
Technologia wytwarzania
wyrobów futrzarskich
743[02].Z2.01
Dobieranie skór do produkcji
wyrobów
futrzarskich
743[02].Z2.02
Użytkowanie maszyn,
urządzeń i narzędzi
stosowanych w kuśnierstwie
743[02].Z2.03
Wykonywanie
błamów
ze skór futerkowych
743[02].Z2.04
Wykonywanie
odzieży futrzanej
743[02].Z2.05
Wykonywanie
galanterii futrzanej
743[02].Z2.06
Wykonywanie usług
kuśnierskich
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
4
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu nauczania jednostki modułowej powinieneś umieć:
−−−−
organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,
−−−−
użytkować podstawowe maszyny i urządzenia kuśnierskie,
−−−−
posługiwać się przyborami i narzędziami kuśnierskimi,
−−−−
rozróżniać, sortować oraz dobierać skóry futerkowe według charakteru okrywy włosowej
i tkanki skórnej,
−−−−
rozróżniać metody reperacji skór futerkowych,
−−−−
korzystać z dokumentacji techniczno-technologicznej wyrobów odzieżowych w procesie
produkcji,
−−−−
dobierać metody i techniki rozkroju skór futerkowych,
−−−−
określać etapy procesu wytwarzania wyrobu futrzarskiego,
−−−−
wykonywać wyroby futrzarskie zgodnie z projektem,
−−−−
dokonywać naprawy i renowacji wyrobów ze skór futerkowych,
−−−−
przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
i ochrony środowiska podczas wykonywania wyrobów futrzarskich,
−−−−
korzystać z różnych źródeł informacji zawodowej.
−−−−
odczytywać rysunki techniczne prostych wyrobów futrzarskich,
−−−−
interpretować rysunek żurnalowy,
−−−−
dobierać zestawienia kolorystyczne w projekcie wyrobu futrzarskiego,
−−−−
wyjaśniać podstawowe pojęcia z zakresu konstrukcji i modelowania form odzieży,
−−−−
wykonywać pomiary sylwetki człowieka,
−−−−
stosować zasady ustalania dodatku konstrukcyjnego,
−−−−
stosować zasady modelowania form z uwzględnieniem układu skór w wyrobie,
−−−−
wykonywać szablony podstawowych wyrobów futrzarskich.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
5
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
−−−−
rozróżnić wyroby galanterii futrzanej,
−−−−
zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,
−−−−
określić etapy wykonywania wyrobów galanterii futrzanej,
−−−−
dobrać skóry futerkowe do rodzaju wykonywanego wyrobu,
−−−−
dobrać techniki rozkroju do rodzaju skór i rodzaju wyrobu,
−−−−
dobrać techniki zmiany profilu skór w zależności od kształtu, charakteru wyrobu i rodzaju
skór,
−−−−
dobrać materiały pomocnicze i dodatki do wykończenia wyrobu,
−−−−
rozróżnić sposoby wykończenia galanterii futrzanej,
−−−−
dobrać sposób wykończenia do rodzaju wyrobu,
−−−−
wykonać wyrób galanteryjny według dokumentacji techniczno-technologicznej i modelu,
−−−−
posłużyć się formami czapniczymi i szablonami do modelowania kształtu nakryć głowy,
−−−−
zastosować elementy zdobnicze w różnych wyrobach galanteryjnych futrzanych zgodnie
tendencjami mody,
−−−−
zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
6
4. MATERIAŁ NAUCZANIA
4.1. Czapki ze skór futerkowych
4.1.1 Materiał nauczania
Charakterystyka wyrobów galanteryjnych
Obecnie nie mniejsze znaczenie niż całe futra mają przybrania futrzane w rodzaju czapek
kołnierzy, szalików, itp. Są one futrzanym uzupełnianiem innych okryć. Wyroby te powinny
być modne, ładne i tanie, przy tym wykonywane bardzo ekonomicznie.
Rozróżnia się trzy podstawowe rodzaje kołnierzy: szalowy, sportowy z klapami i okrągły,
poza tym pelerynki, kolie, kaptury, stójki, szale i etole (rys. 1).
Rys.1. Galanteria futrzana - czapki i kołnierze damskie: a) czapka - kapelusz i kołnierz szalowy, b) czapka -
toczek i kołnierz szalowy, c) kołnierz krótki okrągły, typu „bebe”, d) czapka – papacha i stójka z oprymą
(obszyciem), e)czapka –kopka i kolia, f) czapka z otokiem i kołnierz wykładany z klapami [4, s. 223]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
7
Dobór kołnierza zależy od budowy sylwetki. Wielkość jego powinna być proporcjonalna
do wzrostu, tuszy i wieku osoby. Kołnierze wymagają starannego wykończenia spodu. Mogą
być przyszywane do odzieży typu: płaszcz, żakiet itp., lub wykończone podszewką.
Nieodzownym dodatkiem do odzieży jest nakrycie głowy. Czapki damskie mogą być
w formie beretu nałożonego głęboko na czoło, albo beretu z daszkiem, toczka, czapki typu
pilotka, dżokejki, kaptura, papachy z puszystych skór futerkowych itp. Na rysunkach 1 i 2
pokazano modele czapek futrzanych damskich i męskich.
Rys. 2. Galanteria futrzana - czapki męskie: a) czapka z wgięciem w główce, b) papacha, c) czapka
z daszkiem [4, s. 224]
Czapki mogą być modelowane wprost na drewnianych modelach, tzw. klockach lub
główkach, albo krojone z płaskich elementów i zszywane. Drewniane modele na czapki są
dogodne, ponieważ umożliwiają dokładniejsze utrwalenie fasonu czapki. Zazwyczaj
warsztaty, wykonujące kuśnierstwo ogólne, nie mogą sobie pozwolić na częste i dość
kosztowne zmiany kształtów klocków. Stosuje się w takich przypadkach doraźne
przystosowanie któregoś z posiadanych klocków, o kształcie najbardziej zbliżonym do
potrzebnego. Przystosowanie polega na formowaniu i poprawianiu bryły warstwami grubego
filcu, (który można doskonale okrawać), papieru i watoliny. Warstwy watoliny ułożone
ciasno w potrzebny kształt, pikuje się i przytwierdza do klocka. Jednakże przy braku klocków
można – przy pewnej staranności – osiągać również dobre wyniki z elementów płaskich.
Organizacja stanowiska pracy
Do podstawowych czynności i operacji wykonywanych przy konfekcjonowaniu
wyrobów galanteryjnych zalicza się: dobieranie skór, krojenie, szycie, nabijanie,
obrównywanie i wykończenie.
W prawidłowo zorganizowanym zakładzie produkcyjnym poszczególne czynności są
wykonywane przez odrębnych pracowników i przy tak zorganizowanych stanowiskach pracy,
aby maszyny, urządzenia i narzędzia były prawidłowo rozmieszczone z uwzględnieniem
kolejności ich stosowania i w zasięgu rąk pracownika. Maszyny i urządzenia powinny być
przystosowane do pełnienia określonej funkcji technologicznej z uwzględnieniem wymiarów
budowy anatomicznej kończyn człowieka, odpowiednio do ergonomii i estetyki
przemysłowej.
Ocena jakości wyrobów galanteryjnych
Wyroby galanteryjne mogą być zaliczane do gatunków 1, 2, i 3 lub do braków.
Braki ustalane są komisyjnie na wniosek brakarza. Jakość wyrobu ustalana jest w oparciu
o dokumentację techniczno-technologiczną i na podstawie pomiarów i oceny
organoleptycznej.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
8
Wskaźniki użytkowe wyrobów dotyczą tolerancji wymiarów, liczby błędów
konfekcyjnych i materiałowych, gęstości ściegów i wytrzymałości szwów oraz warunków
techniczno-użytkowych użytych skór futerkowych materiałów wykończeniowych. Cechy
użytkowe, których nie da się zmierzyć i wyrazić wartością liczbową ocenia się
organoleptycznie.
Badania organoleptyczne uwzględniają ocenę estetyki, staranności wykonania,
konstrukcji i układalności wyrobu na figurze.
W kuśnierstwie miarowym wyrób galanteryjny jest poddany sprawdzeniu jakości przez
bezpośredniego wykonawcę lub mistrza. Przy odbiorze wyrobu również klient mierzy go
i ocenia poprawność wykonania.
Konfekcjonowanie czapek z różnych skór futerkowych
Podstawą do opracowania form czapek, zwłaszcza krojonych na płasko, jest obwód głowy
mierzony dookoła głowy przez środek czoła nad uszami. Do obwodu rzeczywistego należy
dołożyć 4 cm na wykończenie.
Beret – czapka.
Ze skór koźlęcych można wykonywać czapki, kołnierze, obszycia itp. Na rysunku 3
przedstawiono przykład wykonania z 2 skór czapki damskiej typu beret. Wykorzystując
okresowe usztywnienie dermy podczas suszenia, montuje się obrównane elementy, zszywając
je bez zabezpieczenia przez obszycie taśmą konfekcyjną. Wykończenie następuje przez
doszycie na maszynie do dołu czapki taśmy konfekcyjnej, którą podwija się. Główkę obszywa
się włókniną lub watoliną. Następnie od spodu czapki wczepia się wszytą podszewkę. Dół
podszewki podwija się i fastryguje do krawędzi, a następnie obszywa krytym ściegiem.
Rys. 3. Wykrój czapki - beretu ze skór koźląt [2, s. 354]
Beret
Na rysunku 4 przedstawiono czapkę damską typu beret z królików, o kierunku włosa
wokoło. Krój pojedynczej czapki nie byłby zbyt ekonomiczny, gdyż – jak to widać na
rysunku – jedna szerokość skóry nie wystarcza. Ekonomiczniej zatem jest kroić dwie czapki
jednocześnie. Na rysunku 5 pokazano jak przez połączenie skór i jednoczesne ich nabicie
można ekonomicznie wykroić takie czapki. Każda z nich będzie miała odwrotny kierunek
włosa. Wykrojoną (obrównaną) według szablonu czapkę zszywa się na maszynie, bez
potrzeby wcześniejszego obszywania krawędzi taśmą. Należy jednak robić to ostrożnie, aby
ś
wieżo okrojonych krawędzi nie rozciągać i nie sfalować. Dół czapki może być obszyty taśmą
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
9
konfekcyjną, którą następnie podwija się i rzadko obrzuca, albo może być wykończony
doszytym paskiem tej samej skóry. Rozmiar czapki ustala się obszyciem dołu. W celu
utrzymania kulistego kształtu czapki, dobrze jest obszyć mizdrę włókniną, laminatem lub
watoliną. Kompletnie zszytą, dopasowaną podszewkę wczepia się od środka czapki, a u dołu
podwija ją i obszywa krytym ściegiem. Całość zmywa się wodą zgodnie z kierunkiem włosa.
Rys. 4. Wykrój ze skór króliczych na czapkę - beret [2, s. 355]
Rys. 5. Beret z klinów: a) z 8 klinów, b) z 7 klinów, c) przykład ekonomicznego kroju dwóch beretów
[2, s. 355]
Czapka z wywiniętym rondem
Na rysunku 6 pokazano czapkę ze skór królików, z zaokrągloną główką i wywijanym
rondzie. Kierunek włosa biegnie wokoło czapki. Na czapkę trzeba przeznaczyć 3 dość duże
skóry. Łączy się je wzdłuż nieco spłaszczonymi ząbkami. Czapkę tę, oprócz ronda, wykończa
się podobnie jak poprzednią. Dolną krawędź czapki w celu usztywnienia wykłada się paskiem
włókniny lub sztywnego płótna i przypikowuje. Po przepikowaniu doszywa się do niej
obłożenie tworzące po zszyciu rondo do wywinięcia. Rondo w środku ryguje się dwukrotnie –
raz w odległości ok. 1,5 cm od zszycia z krawędzią, a drugi – ok. 1 cm przed drugą krawędzią
do wewnątrz czapki. Krawędź tę obrzuca się rzadko mocną nicią. Dalsze wykończenie takie,
jak poprzedniej czapki.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
10
Rys. 6. Wykrój ze skór króliczych na czapkę z wywiniętym rondem [2, s. 356]
Czapka pokazana na rysunku 7 ma główkę modelowaną na klocku. Otok do czapki
stanowią łączone skóry wzdłuż, metodą prostych ząbków, które zacierają ślad łączenia.
Metoda
ta jest łatwa do wykonania. Przeznaczone do łączenia kawałki skóry zszywa się ze
sobą obciętymi równo krawędziami. Następnie przecina się połączone kawałki skóry
poprzecznie przez szew. Długość nacięć powinna wynosić 8–10 cm. Nacięcia te zszywa się,
lecz jednocześnie przesuwa się względem siebie szew, raz w jedną, raz w drugą stronę.
Wymaga to rozciągania powstałych przez nacięcia pasków, raz z jednej strony szwu, a raz
z drugiej, i wrabiania przy zszywaniu. Po zszyciu ząbków, otok należy wyrównać przez
nabicie na deskę. Po wysuszeniu i obrównaniu, otok zszywa się w całość wokoło i doszywa
do główki. Następnie po doszytej stronie w górnej krawędzi tworzy się wałek, aby otok miał
charakter obłożenia czapki. W tym celu na otok fastryguje się jedną lub dwie warstwy
watoliny (może to być włóknina lub laminat), przy doszyciu zwijając krawędź w
formę
wałka. Szew zsuwa się poza wałek i rzadko obrzuca wokół nićmi, przykrywając utworzony
wałek. Dół czapki podwija się i obrzuca nićmi. Aby utrzymać kształt główki, trzeba do niej
wszyć wkład ze sprężystego laminatu lub watoliny. Całość wykończa się podszewką.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
11
Rys. 7. Modelowanie czapki ze skór króliczych [2, s. 357]
Czapka typu doniczka
Na rysunku 8 pokazano czapkę z królików o formie utrwalonej na klocku. Kierunek biegu
włosa wokoło otrzymuje się przez połączenia skór wzdłuż ząbkami
.
Górę czapki (denko)
można wykonać z ćwiartek, w formie koła, zgodnie z kierunkiem włosa w całej czapce lub
przez modelowanie, tj. wybranie w górze klinów z nadmiaru
skóry. Po nabiciu i wysuszeniu,
a następnie wyrównaniu (okrojeniu) dołu czapki, wykończa się ją jak poprzednie – na
włókninie, laminacie lub
watolinie z podszewką.
Rys. 8. Czapka typu doniczka ze skór króliczych [2, s. 358]
Czapka – kapelusik
Na rysunku 9 pokazano formę czapki bardzo prostej w wykonaniu. Częściami
składowymi czapki są: denko, szeroki pas, z którego po zszyciu końców otrzymuje się obwód
główki i zarazem rondko (po wygięciu dolnej krawędzi do góry), oraz zewnętrzne rondko
(obłożenie dołu szerokiego pasa). Możliwość wywinięcia dolnej krawędzi czapki jako rondka
nadaje czapce charakter kapelusika. Rondo można formować w różny sposób, przez co
zmienia się wygląd czapki. Czapkę tę można kroić z nutrii lub ze skór jagnięcych o niezbyt
gęstej okrywie włosowej, zwłaszcza dół szerokiego pasa może być sztukowany z kawałków
o rzadszej okrywie włosowej. Chodzi o to, aby po wywinięciu rondo nie przylegało za ciasno
do główki. Po nabiciu, wysuszeniu i obrównaniu elementów czapki, należy na szeroki pas i na
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
12
denko nałożyć sztywnik (najlepiej włókninę lub sztywne płótno) i razem przepikować w celu
usztywnienia.
Rys. 9. Czapka
−
kapelusik [2, s. 358]
Przed montażem należy na elementach zaznaczyć „miejsca spotkań”. Kolejność czynności
montażowych jest następująca:
−
doszycie ronda do dolnej krawędzi szerokiego pasa i zszycie zaszewek,
−
zszycie tyłu (łącznie z rondem),
−
wszycie denka,
−
wyłożenie (przewrócenie) ronda okrywą włosową na zewnątrz i przyfastrygowanie go
wokoło
−
raz przy szwie maszynowym, drugi raz przy krawędzi ronda, wewnątrz czapki
,
−
rzadkie obrzucenie mocniejszą nitką krawędzi ronda w spodzie czapki,
−
wczepienie zszytej podszewki wokół denka i podwinięcie jej u dołu,
−
obszycie podszewki wokół krytym ściegiem.
Czapka – beret z brzuszków nutrii
Skóry brzuszków nutrii mają charakterystyczną okrywę włosową. Wykorzystano to
podczas krojenia dwóch beretów.
Z 8 sztuk skór brzuszków przykrojono 2 czapki, z których
każda ma odwrotny kierunek włosa. Jedna ma włos do góry zbieżny u góry czapki (rys. 10a),
zaś druga
−
skierowany do dołu (rys. 10b). Drugą czapkę wykończa się pomponem lub
krótkim zwiniętym ogonkiem zszytym ze skóry.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
13
Rys. 10. Wykrój dwóch beretów z brzuszków skór nutrii: a) z włosem zbieżnym u góry beretu, b) z włosem
skierowanym ku dołowi [2, s. 360]
Na rysunku 11 pokazano ekonomiczne wykorzystanie 1 skóry brzuszka w celu
uzyskania 2 klinów na opisane wyżej 2 berety. Jeden z klinów, do beretu z włosem zbieżnym
w górze, jest zszywany po wycięciu klina odwrotnego. Skóry należy więc nabijać 2
−
krotnie:
raz
−
wycinając kliny z dolnych części brzuszka, a drugi
−
wycinając kliny na następną
czapkę. Można też przemodelować szablon na klin podwójny, omijając w ten sposób 2
−
krotne nabijanie. Montaż czapek-beretów wykonuje się bez używania taśmy konfekcyjnej do
obszycia każdego klina. Dół beretów obszywa się taśmą do przewinięcia lub szeroką gumą
służącą jako ozdobna wypustka i jako ściągacz. Dalsze czynności wykończeniowe
−
jak
poprzednio. Aby beret zachował długo właściwy wygląd, można od wewnątrz przypikować
warstwę pianki elastycznej (tzw. laminat) lub włókninę. Zamiast tego (lub dodatkowo) można
wszyć jeszcze watolinę. W końcu wczepia się do środka podszewkę (nieco mniejszą), zszytą
również z klinów. Dół podszewki podwija się i fastryguje do krawędzi, a następnie obszywa
krytym ściegiem.
Rys. 11. Ekonomiczny rozkrój skór nutrii brzuszków na berety [2, s. 358]
Czapkę taką (rys. 12) wykonuje się podobnie jak beret, z tym, że kształt części
składowych tej czapki jest nieco inny. Poza tym czapka jest uzupełniona daszkiem. Właśnie
głównie daszek nadaje czapce inny wygląd. Wielkość daszka można dostosowywać
indywidualnie przez wymodelowanie według upodobania. Można go nieco usztywnić przez
wypikowanie lub włożenie do wewnątrz kawałka preszpanu. Poza wykonaniem i doszyciem
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
14
daszka, wykończenie czapki niczym szczególnym nie różni się od wykończenia beretu. Od
miejsca gdzie kończy się wszycie daszka, doszywa się ozdobną, ściągającą taśmową gumę
lub taśmę konfekcyjną do podwinięcia
.
d)
Rys. 12. Czapka typu dżokejka: a) główka, b) daszek wierzchni, c) daszek spodni (większy), d) model
[2, s. 362]
Czapka męska z podłużnym zagięciem wzdłuż główki
Męską czapkę bez otoku (rys. 13) można wykonać bez stosowania klocka (oczywiście
utrwalenie kształtu na klocku, a także dodanie otoku do czapki może znakomicie poprawić
i zmienić jej wygląd). Na czapkę tę można przeznaczyć skóry nutrii, owcze, jagnięce i inne,
różnej jakości. Włosy w czapce mogą biec wokoło, do góry, względnie symetrycznie – od
przodu do tyłu. Pod tym względem dąży się do uzyskania najlepszego optycznego efektu.
Rys.13. Czapka męska z wgięciem w główce: a) model (bez otoku), b) konstrukcja główki, c) konstrukcja otoku
bez wierzchu (do otoku wierzchniego trzeba dodać zapasy na obłożenie krawędzi i na podwinięcie)
[2, s. 362].
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
15
Jeśli po nabiciu wykroju czapki i obrównaniu, derma jest dość sztywna, wówczas montuje
się czapkę bez zastosowania taśmy konfekcyjnej. W przypadku miękkiej i ciągliwej dermy
wystarczy zabezpieczyć taśmą konfekcyjną brzegi tylko połowy czapki. Do dołu czapki
przyfastrygowuje się pas sztywnego płótna, dolną krawędź podwija i obrzuca mocną nitką.
Podszewka powinna być przeszyta w kratę wraz z watoliną i sztywnikiem (sztywnym
płótnem, włóknina usztywniającą, laminatem itp.). Z tak usztywnionej podszewki wykrawa
się według podstawowej formy wykrój czapki i zszywa na maszynie krawieckiej. Zapasy
należy rozłożyć i przestębnować. Następnie podszewkę wpina się do wnętrza czapki, podwija
u dołu, fastryguje i brzeg obszywa krytym ściegiem.
Czapka
−−−−
kopka
Czapkę taką (rys. 14) można wykonać bez klocka – według formy lub przy użyciu klocka.
Oczywiście czapka wykonana wg klocka ma bardziej utrwalone kształty. Do modelowania na
klocku nadają się skóry lekko nawilżone i ciągliwe. Modelowanie odbywa się w ten sposób,
ż
e obciąga się skórę wokoło klocka, a następnie przytrzymuje z sobą dwa końce skóry lewą
ręką. Prawą ręką naciąga się skórę w górę, do szczytu klocka. Następnie w dogodnych
miejscach wykonuje się załamania fałdów. Według tych załamań zaznacza się (rysuje)
wycięcia nadmiaru skóry. Wreszcie wycina się nadmiar skóry i zszywa. Połączenie skóry
w obwodzie może przebiegać prosto lub (lepiej) według doraźnie narysowanych i wyciętych
zębów. Czapkę naciąga się na klocek, w celu utrwalenia kształtu, po normalnym nawilżeniu
dermy. Jeśli obawiamy się, że okrywa włosowa może ulec zdeformowaniu (zmorowaceniu
lub sprasowaniu), wówczas trzeba naciągnąć i nabić czapkę mizdrą do klocka, czyli okrywą
włosową do wierzchu. Obwód czapki ustala się przez owinięcie klocka papierem lub paskiem
watoliny. Obwód czapki przed wykończeniem (nabitej) powinien być większy od obwodu
głowy o ok. 2 – 3 cm, w zależności od gęstości i wysokości (grubości) warstwy okrywy
włosowej. Czapka z okrywą włosową na zewnątrz nieco dłużej schnie, zaś po jej ściągnięciu
należy pozostawić ją jeszcze przez jakiś czas (2–3 h) do ostatecznego wyschnięcia. Następnie
można już przystąpić do wykończenia.
Zależnie od tego czy ma to być czapka męska, czy damska, stosuję się inny sposób
wykończenia. Czapkę damską wykończa się, stosując watolinę (lub nie) i podszewkę bez jej
pikowania, natomiast czapkę męską wykończa się na sztywno, z pikowaniem podszewki.
Rys. 14. Czapka
−
kopka: a) modelowanie na klocku, b) jeden z sześciu elementów przy płaskim krojeniu czapki
[2, s. 363].
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
16
Czapka myśliwska i papacha
Czapka myśliwska i papacha, chociaż o dość tradycyjnej konstrukcji, jest nadal chętnie
noszona. Myśliwską czapkę można wykonać z różnego rodzaju skóry. Najodpowiedniejszym
zestawieniem na tę czapkę, jest główka ze skór o niskich lub nisko strzyżonych włosach (jak:
smuszki, mierłuszki, borkale, bodesy), natomiast otok zewnętrzny z daszkiem ze skór z gęstą
i
wysoką okrywą włosową (jak: nutriety, polofiksy, biberole itp.). Naturalnie zestawienie
kolorów powinno być estetyczne. Podobnie wykonuje się papachę, lecz najokazalej
prezentuje się ona ze skór puszystych, np. z lisów. Główkę do tej czapki można uzyskać przez
modelowanie na klocku (rys. 16c) lub z wykroju (rys. 16d). Obydwa sposoby wymagają
ostatecznego nadania i utrwalenia kształtu na klocku. Przyjęto, że w czapce myśliwskiej
kierunek ułożenia włosów powinien być w główce od przodu do tyłu, w otokach podobnie lub
do góry, natomiast w papasze może być inny, np. do góry. Nabijanie, suszenie
i obrównywanie jest podobne do poprzednio opisanych. Długość otoków po obrównaniu
powinna być dłuższa od obwodu główki o ok. 1,5÷2,0 cm. Przed montażem należy
przepikować wewnętrzny otok wraz z płótnem sztywnym. Aby otoki dostatecznie przylegały
do główki, krawędzie ich obszywa się ręcznie taśmą konfekcyjną. Następnie zaokrąglenia
w otokach (z przodu czapki) ściąga się lekko taśmą i nieco wyrabia na wypukło przez
pikowanie. Na dolną krawędź główki fastryguje się pas sztywnego płótna (ok. 5÷6 cm).
Podczas zszywania otoków spodnich z wierzchnimi należy pamiętać o naddaniu na łukach, co
ułatwi ich wywinięcie. Boczne otoki (nauszniki) i przedni (w postaci podniesionego daszka)
po zszyciu należy przyrygować, aby przylegały do siebie i stale utrzymały właściwy fason.
Do nauszników papachy, zachodzących na szczyt główki, wszywa się wąskie paski ze skóry
odzieżowej do wiązania. Po ustaleniu osi czapki, otoki doszywa się do główki. Następnie
zszywa się razem podwinięcia otoków i przewija je do spodu. Krawędź obrzuca się mocnymi
nićmi. Wykończenie wewnętrzne czapki jest takie, jak w poprzednim przypadku,
a mianowicie: podszewką usztywnioną przez przeszycie jej w kratkę wraz z watoliną. Kształt
wykroju podszewki może być taki sam, jak kształt główki ze skóry.
Rys. 15. Czapki męskie: a) myśliwska, b) papacha, c) główka czapki modelowana na klocku (taka sama dla
obydwu czapek), d) konstrukcja główki, e) konstrukcja spodniego daszka i nausznika,
f) konstrukcja wierzchniego daszka i nausznika, g) konstrukcja spodnich nauszników papachy,
h) konstrukcja wierzchnich nauszników papachy [2, s. 364]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
17
Czapka z daszkiem
Czapka ta (rys. 16) jest wykonana niemal identycznie jak czapka myśliwska. Różnica
polega na zmianie przodu czapki przez dodanie prostego daszka i paska. Pasek może być
z takiej samej skóry, jak otok. Kształt i wielkość daszka można dowolnie modelować na
płasko. Do daszka, przed przewinięciem wsuwa się usztywnienie z preszpanu.
Rys. 16. Czapka z daszkiem: a ) model ze zwykłym daszkiem, b) daszek spodni, c) daszek wierzchni d)
nausznik spodni, e) nausznik wierzchni, f) model z otokiem przechodzącym w daszek spodni, h) otok
wierzchni, i) pasek [2, s. 366]
Beret zwykły
Beret zwykły (rys. 17) jest podobnie wykrawany ze skóry, płasko, jak toczek Denko jest
większe, okrągłe. Pas doszywany do krawędzi denka jest dłuższy i wygięty. Górna krawędź
pasa ma długość krawędzi zgodną z obwodem denka. Dolna krawędź jest znacznie krótsza,
lecz dłuższa od obwodu głowy. Dolną krawędź beretu dostosowuje się do obwodu głowy,
przez doszycie grubej (ozdobnej) gumki ściągającej. Gumka może być w noszeniu widoczna
(na wierzchu) lub mniej widoczna – podwinięta do spodu. Zamiast gumki może być doszyty
podwójny pasek skórzany lub futrzana taśma. Pasek ten ściąga nieco obwód. Do podwójnego
paska można dodatkowo wciągnąć gumkę. Podszewka jest: krojona według tych samych
szablonów, co elementy futrzane.
Rys. 17. Beret zwykły (prosty) [2, s. 367]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
18
Kapelusz z płaskim rondem
Wykonanie kapelusza (rys. 18) jest oparte na krojeniu płaskich elementów. Przyglądając
się formie główki można łatwo zauważyć, że istnieje pewne podobieństwo do poznanego
wcześniej toczka. Okazuje się, że przez przemodelowanie elementów główki (czasem
zupełnie niewielkie) i dodanie ronda, można otrzymać zupełnie inne nakrycie głowy niż
pierwotny wzorzec. Rondo przy kapeluszu jest płaskie. Stąd też szablony ronda mają kształty
zaokrąglone. Wykrawanie elementów tego kapelusza w całości ze skóry jest mało
ekonomiczne (zwłaszcza ronda). Zaleca się więc krojenie elementów na szablon
z uwzględnieniem sztukowania kawałków skór. Zalecenie to jest realne, jeśli wykonanie
kapelusza jest powiązane z krojeniem futra.
Rys. 18. Kapelusz z płaskim rondem z karakułów [2, s. 368]
Czapka damska z boczków skór z tchórzy z pomponem
W czasie krojenia futer ze skór tchórzy, zwłaszcza połówek skór, pozostaje spora ilość
boczków. Boczki takie, zwłaszcza większe i ładniejsze, można przeznaczyć na uszycie
efektownej czapki. Wykorzystując naturalny w większości kształt zwężających się klinów,
układa się boczki kierunkiem biegu włosa do dołu czapki. Najlepiej modelować czapkę
wprost na klocku. W górze główki przyszywa się pompon, uszyty z dobranych kawałków
skór. Po zwilżeniu czapkę należy nabić do suszenia na klocku. Wykończenie podszewką
i watoliną, podobne jak przy innych tego fasonu czapkach (rys.19).
Rys. 19. Czapka damska z boków skór z tchórzy [2, s. 369]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
19
Toczek (pillbox)
Jest to jedna z najprostszych czapek możliwych do wykonania bez klocka, według
szablonów (rys. 20). Składa się z prostego pasa skóry i denka. Denko może mieć kształt
zbliżony do koła, względnie nieco wydłużony w elipsę. Wysokość pasa jest zarazem
wysokością czapki.
Rys. 20. Toczek prosty: a ) denko okrągłe, b) denko podłużne, c) otok [2, s. 366]
Na rysunku 21 pokazano skrojoną i nabitą czapkę damską typu pillbox z lisa, wykonaną
z części przedniej (karkowej), rozciętej wzdłuż osi pręgi grzbietowej. W celu wydłużenia
zastosowano krój karo. Łączenie w środku wykonano ząbkami francuskimi, zszytymi
ś
ciegiem polskim. Przygotowanie do zszycia skóry o odwrotnym kierunku biegu włosa
pokazano na rys. 22a. Ząbki oznacza się tak, aby po zszyciu nie zmieniły położenia względem
osi. Dlatego jeden płat skóry ma 10 ząbków całych, drugi zaś 9 ząbków całych i dwie połówki
ząbków po stronach zewnętrznych. Wymiary ząbków: szerokość 1 cm, długość 1,5 cm.
Wielkość ząbków może być również inna w zależności od rodzaju skór, np. dla skór norek
mniejsze, a dla skór szopów takie, jak wcześniej podano. Ząbki otrzymuje się przez nacinanie
skóry zgodnie z oznaczeniami i następnie przez stępienie wierzchołków. Stępienie wykonuje
się, odcinając wierzchołki (odcinając miejsca zaczernione).
Rys. 21. Elementy czapki damskiej typu pillbox (widok od strony mizdry) [2, s. 326]
Na rysunku 22b pokazano dwie zszyte skóry
−
ząbki wciśnięte w nacięcia zazębiają się.
Zszywa się ręcznie polskim ściegiem, który pozwala na likwidowanie w tym miejscu
nadmiaru skóry. Szew ten i takie ząbki należy stosować wtedy, gdy zachodzi konieczność
zszycia dwóch kawałków skóry o odwrotnym i rozchodzącym się kierunku włosa (zwłaszcza
w skórach o dość sztywnych włosach ościstych). Po zszyciu zębów powstaje w ich paśmie
złączenie dwóch przeciwnych kierunków okrywy włosowej oraz zagęszczenie i spiętrzenie
okrywy, co wpływa dodatnio na zatarcie śladu łączenia od strony zewnętrznej.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
20
Rys. 22. Ząbki francuskie: a) przed zszyciem, b) po zszyciu polskim ściegiem (strzałki oznaczają kierunek
włosa) [2, s. 327].
Denko do czapki wykonano z górnych części łapek, zbieżnie włosem do środka (rys. 21).
Na rysunku 23 przedstawiono sposób wydłużenia skóry lisa z zachowaniem jej szerokości.
Wydłużenie to osiąga się przez ukośne galonowanie obcymi wstawkami. Galonuje się jedynie
miejsca o gęstej i wysokiej okrywie włosowej. Szerokość wstawek i pasków może być różna,
lecz zawsze zależy od gęstości okrywy włosowej lisa. Po dokonaniu nacięć w skórach
mających spilśnioną okrywę włosową, nie należy rozrywać okrywy włosowej, a tylko lekko
rozsunąć krawędzie dermy i wszyć obce pasma galonówek. Przed krojeniem skóry w skośne
paski, odcina się pasma boczne wzdłuż (brzuszek, podbrzusze i podgardle).
Rys. 23. Rozkrój lisa na dwie czapki z uwzględnieniem galonowania wstawkami ze skóry welurowej lub
aksamitnej taśmy [2, s. 328]
Na rysunku 24 przedstawiono krojenie dwóch czapek damskich typu pillbox z lisa
galonowanego opisanym wyżej sposobem. Jedną czapkę kroi się z przedniej (karkowej)
części lisa, zaś drugą z części dolnej (zadniej). Denka do czapki są krojone z odciętego pasma
podbrzusza i podgardla. Aby lico nie przeświecało, podbarwia się je od strony mizdry. Farba
(szewski atrament) powinna przeniknąć przez dermę i zabarwić lico, nie barwiąc włosa.
Rys. 24. Dwie czapki ze skóry lisa (odcinki wydłużone galonowaniem): a) otok do czapki z części karkowej,
b) otok do czapki z części zadniej, c) denka do czapek z kawałków podbrzusza i podgardla [2, s. 328]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
21
4.1.2.
Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1.
Jakie skóry przeznaczone są na czapki?
2.
Jakie są sposoby modelowania czapek?
3.
Jakie fasony rozróżnia się w czapkach damskich?
4.
Jakie fasony rozróżnia się w czapkach męskich?
5.
Jak przygotowuje się skóry futerkowe w zależności od rodzaju modelowania czapek (na
płasko lub na klocku)?
6.
Jakie są sposoby rozkroju skór na czapki?
7.
Jakie są sposoby wykończenia czapek?
8.
Jakie materiały wykończeniowe stosuje się przy konfekcjonowaniu czapek?
9.
Jakie elementy zdobnicze stosuje się w czapkach?
10.
Jakie wymiary są potrzebne do opracowania szablonów czapek i w jaki sposób się je
zdejmuje?
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Dobierz skóry królicze na dwa berety ośmioklinowe. Narysuj układ klinów na skórach
w dwóch wersjach: o kierunku włosa wokoło i do góry. Porównaj zużycie skór dla obu wersji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)
dobrać skóry królicze,
2)
opracować klin na beret ośmioklinowy,
3)
przygotować skóry do rozrysowania: wyreperować, nabić, wysuszyć, zdjąć z deski,
4)
zaplanować układy klinów,
5)
rozrysować układy klinów na skórach w dwóch wersjach: o kierunku włosa wokoło i do
góry,
6)
porównać zużycie skór w obu układach i przedstawić wnioski,
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
poradnik ucznia,
−
skóry królicze,
−
stół kuśnierski,
−
karton do opracowania klinów,
−
przybory kuśnierskie: taśma centymetrowa, szpilki, linia,
−
nóż kuśnierski,
−
maszyna kuśnierska,
−
przybory do rysowania,
−
literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 2
Dobierz fason czapki damskiej i męskiej do skóry lisa rudego. Opracuj szablony dla
obydwu czapek. Uzasadnij wybór fasonu.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
22
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)
zapoznać się z materiałem nauczania,
2)
dokonać analizy fasonów czapek pod kątem surowca kuśnierskiego,
3)
wybrać fasony czapek: damskiej i męskiej z poradnika,
4)
opracować szablony wybranych fasonów,
5)
uzasadnić wybór fasonu.
6)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
poradnik dla ucznia,
−
papier do opracowania form i szablonów,
−
przybory do pisania i rysowania,
−
literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 3
Wykonaj czapkę damską typu toczek ze skór króliczych. Szablony opracuj według
rysunku, zaznacz kierunek włosa i punkty montażowe
.
Rysunek do ćwiczenia 3
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)
opracować szablony toczka,
2)
zaznaczyć na elementach szablonu kierunek włosa i punkty montażowe,
3)
dobrać skóry królicze,
4)
przygotować skóry królicze do rozkroju (wyreperować i nabić),
5)
zaplanować układ szablonów na skórach zgodnie z zaznaczonym kierunkiem włosa,
6)
odrysować szablony na skórach,
7)
wykroić elementy czapki,
8)
zszyć elementy czapki w całość,
9)
nabić zszytą czapkę na klocek w celu wymodelowania (poprawienia) jej kształtu,
10)
dobrać sposób wykończenia,
11)
dobrać materiały wykończeniowe,
12)
wykończyć czapkę,
13)
dokonać samokontroli wykonanej czapki.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
poradnik dla ucznia,
−
stół do pracy ręcznej,
−
skóry królicze do wyrobu,
−
karton na szablony,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
23
−
przybory kuśnierskie: naparstek, taśma centymetrowa, igła,
−
narzędzia kuśnierskie: nóż, grzebień, kleszcze,
−
przybory do rysowania,
−
maszyna kuśnierska,
−
maszyna stębnowa,
−
materiały wykończeniowe: płótno sztywne, podszewka,
−
klocek do modelowania,
−
literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 4
Zaplanuj kolejność czynności wykonania czapki damskiej typu dżokejka ze skór nutrii
brzuszków przedstawionej na rysunku.
Rys. do ćwiczenia 4
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)
dokonać analizy rysunku,
2)
wykonać szablony klina i daszków,
3)
wykonać rysunek instruktażowy obrazujący sposób rozkroju skór,
4)
zaplanować sposób wykończenia czapki,
5)
zapisać czynności wykonania czapki w porządku chronologicznym,
6)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
skóra nutrii – brzuszek,
−
poradnik dla ucznia,
−
zeszyt uczniowski,
−
przybory do rysowania,
−
literatura z rozdziału 6.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
24
Ćwiczenie 5
Wykonaj czapkę męską z daszkiem z zastosowaniem form płaskich (szablonów) do
rozkroju skór i modelowania kształtu czapki. Szablony do wykonania czapki opracuj według
załączonego rysunku.
Rysunek do ćwiczenia 5
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)
wykreślić na arkuszu papieru rysunki konstrukcyjne elementów składowych czapki
z daszkiem według załączonego rysunku w skali 1:1,
2)
wyciąć wykreślone elementy formy czapki męskiej z daszkiem,
3)
na podstawie form opracować szablony czapki z daszkiem,
4)
zaznaczyć na elementach szablonu kierunek włosa i punkty montażowe,
5)
dobrać skóry futerkowe,
6)
przygotować skóry futerkowe do rozkroju (wyreperować i nabić),
7)
zaplanować układ szablonów na skórach zgodnie z zaznaczonym kierunkiem włosa,
8)
odrysować szablony na skórach,
9)
wykroić elementy czapki,
10)
zabezpieczyć brzegi przed rozciąganiem,
11)
zszyć elementy czapki w całość,
12)
dobrać sposób wykończenia,
13)
dobrać materiały wykończeniowe,
14)
wykończyć czapkę,
15)
dokonać samokontroli wykonanej czapki.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
poradnik dla ucznia,
−
stół do pracy ręcznej,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
25
−
skóry futerkowe do wyrobu,
−
arkusz papieru A1,
−
karton na szablony,
−
przybory kuśnierskie: naparstek, taśma centymetrowa, igła, kreda, szpilki krawieckie,
−
narzędzia kuśnierskie: nóż, grzebień, kleszcze,
−
przybory do rysowania,
−
maszyna kuśnierska,
−
maszyna stębnowa,
−
materiały wykończeniowe: płótno sztywne, laminat, podszewka,
−
literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 6
Scharakteryzuj wyroby galanterii futrzanej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)
przejrzeć kolekcję wyrobów galanteryjnych futrzarskich,
2)
rozpoznać wyroby galanterii futrzarskiej i przyporządkować je do odpowiednich grup
asortymentowych,
3)
dokonać pisemnej charakterystyki wyrobów, w zeszycie w formie opisów ogólnych,
4)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
poradnik dla ucznia,
−
kolekcja wyrobów galanterii futrzanej,
−
ż
urnale mody z wyrobami futrzarskimi,
−
przybory do pisania,
−
literatura z rozdziału 6.
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak
Nie
1)
określić, jakie skóry przeznacza się na czapki?
2)
dokonać pomiarów głowy?
3)
modelować czapki różnymi sposobami?
4)
scharakteryzować fasony czapek damskich?
5)
scharakteryzować fasony czapek męskich?
6)
przygotować skóry do rozkroju w zależności od sposobu
modelowania czapki?
7)
zaplanować rozkrój skór na czapki zgodnie z dokumentacją
techniczno – technologiczną?
8)
dobrać sposób wykończenia czapek?
9)
wykonać czynności związane z wykończeniem czapek?
10)
zastosować elementy zdobnicze w czapkach?
11)
opracować szablony do wykroju czapek?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
26
4.2. Konfekcjonowanie kołnierzy, szali, kolii i etoli ze skór
futerkowych
4.2.1 Materiał nauczania
Kołnierze ze skór króliczych
Poza krojeniem kołnierzy bezpośrednio do futer, może zaistnieć konieczność wykonania
kołnierza lub przybrania do płaszcza lub żakietu. Sposób wykonania w dużej mierze może
zależeć od samych skór (np. czy są to skóry naturalne, czy uszlachetnione, a jeśli tak, to na
jaką imitację), ich ilości, jak też od inwencji kuśnierza zależy wynik końcowy, tzn. czy
kołnierz będzie wyglądał ładnie, czy też nie. Oczywiście wchodzi tutaj w grę nie tylko samo
krojenie, ale i dalsze czynności wykończeniowe, które również mogą całość popsuć.
Należy zapamiętać jedną zasadę i jej przestrzegać podczas pracy – skór szablonowych nie
można wysuwać, bowiem naniesiony system kroju i przesunięcia popsują wzór szablonu.
W skórach strzyżonych również należy ograniczyć wysuwanie lub wsuwanie. Poza tym
trzeba pamiętać, że zawsze eksponuje się ładniejsze części skór, a stara się ukryć mniej
efektowne oraz że w kołnierzu obowiązuje przestrzeganie symetrii chyba, że aktualna moda
nakazuje inaczej. Wiąże się z tym umiejętność dobierania kołnierzy, tj. skór jakościowo
jednakowych. Lepiej np. wykonać cały kołnierz ze skór o niższej, lecz o jednakowej jakości,
niż jedną skórą wyraźnie lepszą niż inne – zepsuć cały efekt kołnierza.
Na rysunku 25 przedstawiono kilka możliwości rozwiązań kroju kołnierzy.
Rys. 25. Krój kołnierzy ze skór króliczych [3, s. 142]
W zależności od przeznaczenia kołnierza (tzn. kołnierz naszywamy lub kołnierz
nakładany), stosuje się różne sposoby wykończenia. Kołnierz naszywany po wykrojeniu ze
skóry i zszyciu naszywa się ręcznie na kołnierz okrycia typu płaszcz, żakiet, ściegiem krytym
lub okrętkowym. Można też zastosować szycie maszynowe po zewnętrznej linii kołnierza,
a wewnętrzną podszyć ręcznie ściegiem krytym. Technika wykonania jest taka sama jak przy
naszywaniu kołnierza wierzchniego do futra.
Kołnierz nakładany wykończony podszewką wykonuje się następująco.
Po skrojeniu, zszyciu, nabiciu i obrównaniu, brzeg kołnierza obszywa się taśmą
konfekcyjną na maszynie kuśnierskiej pamiętając, aby nie naddawać taśmy. Następnie dla
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
27
uwypuklenia i nadania puszystości okrywie włosowej kołnierza, na mizdrę pikuje się warstwę
lub kilka warstw miękkiego, puszystego materiału typu włóknina, watolina lub wata.
Kolejną czynnością jest przewinięcie taśmy w taki sposób, aby szew przerzucić w granicach
od 3-5 mm pod spód kołnierza, przyszywając ją jednocześnie ściegiem fastrygowym
łamanym. Na rogach wewnętrznej linii kołnierza przyszywamy zapięcia (haftki, klamry lub
nawet troczki).
Na tak przygotowany kołnierz nakładamy wykrojoną według szablonu kołnierza,
z dodatkiem na podwinięcie, podszewkę wykończeniową. Podwiniętą podszewkę
fastrygujemy lub upinamy szpilkami i podszywamy ściegiem krytym podszewkowym.
Kołnierze ze skór owczych i jagnięcych
Sposoby i technika wykonania kołnierzy ze skór jagnięcych małych nie różnią się w jakiś
zasadniczy sposób od poznanych już rozwiązań dla skór króliczych. Niezależnie od podanych
(na rys. 26) sposobów warto poznać sposób krojenia kołnierzy krótkich z jednej skóry
(rys. 27). Skóra rozcięta wzdłuż na połówki wymaga zaokrąglenia. Osiąga się to przez
wycięcie klinów. Klinami tymi reperuje się pozostałe po pachwinach miejsca.
Wykrój kołnierzy ze skór owczych, w tym również ze skór jagniąt dużych, jest taki sam
jak we właściwych skórach owczych. Na kołnierze przeznacza się skóry o ładnej okrywie
włosowej, czasem o oryginalnej, odmiennej morze, która uniemożliwia umieszczenie skóry
wśród innych, np. takich, które cech tych nie posiadają. Skóry na kołnierze powinny mieć
miękką i elastyczną, niezbyt grubą dermę.
Sposoby wykrojenia kołnierza zależą od wielkości skóry, wielkości i kształtu kołnierza
oraz umiejętności krojczego. Jednakże tak, jak w innych przypadkach, należy dążyć do
zachowania symetrii części składowych (połówek) kołnierza.
Rys. 26. Sposoby krojenia kołnierza ze skór jagnięcych: a) skóra jagnięca, b) wycięcie klinów za pomocą
ząbków, c) wycięcie klinów za pomocą prostych cięć.[2, s. 150]
Rys. 27. Symetryczny wykrój kołnierzy w skórach owczych: a) skóra szeroka – kołnierze krótkie, b) skóra
wąska – krótkie kołnierze i klapy [2, s. 150]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
28
Kołnierze i kolie ze skór szlachetnych
Ze skór futerkowych są wykonane różnego rodzaju drobne wyroby, jak: kołnierze, mufki
(zarękawki), szale, etole, zwierzątka (kolie), bolerka, peleryny itp.. Mogą one być wyrabiane
z różnych rodzajów skór, toteż trudno szczegółowo omówić wszystkie możliwe sposoby
wykonania oraz rodzaje używanych na ten cel skór. Podane będą schematycznie jedynie
niektóre z bardziej ciekawych sposobów obróbki pewnych tylko skór, co przez analogię
powinno pomóc w wyborze i zastosowaniu odpowiednich metod do obróbki innych skór.
Skóry norek, podobnie jak lisów, kun, tchórzy, są często przerabiane na kołnierze lub
kolie. Na rysunkach 28 i 29 pokazano cięcia przy wydłużeniu skór norek i kun na kołnierze
i kolie.
Rys. 28. Układ cięć na skórze norki przeznaczonej na: a) kołnierz, b) kolię [2, s. 289]
Rys. 29. Układ cięć na skórze kuny przeznaczonej na: a) kołnierz, b) kolię [2, s. 290]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
29
Długość, kolor, sprężystość, gęstość okrywy włosowej narzuca takie lub inne rozwiązania.
Pokazane na rysunkach cięcia mogą mieć zastosowanie do innych skór, o ile cechy ich
okrywy włosowej są zbliżone do omawianych.
Na rysunku 30 przedstawiono prosty sposób wykonania kołnierza szalowego z lisa
z zastosowaniem kroju typu M i cięć pomocniczych.
Rys. 30. Kołnierz z lisa widok od strony mizdry [2, s. 324]
Na rysunku 31 przedstawiono sposób przygotowania skór lisich do wysunięcia na
kołnierze. Można w tym przypadku zastosować kilka rozwiązań, w celu poszerzenia skóry
w kłębie i pachwinowego zwężenia w jej części zadniej. Przez zastosowanie w kłębie kroju
o kształcie karo, można skórę w tym miejscu wydłużyć i równocześnie zwęzić lub – skrócić
i zarazem poszerzyć.
Rys. 31. Przygotowanie skór lisich przeznaczonych na kołnierze: a) przerzucenie części karku poniżej krzyża,
b) skrócenie skóry lisa w krzyżu kształtem karo, c) poszerzenie w pachwinie tylnej [2, s. 324]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
30
Rys. 32. Skóra rudego lisa: a) cięcia wykonane w celu wydłużenia skóry na kolię, b) topografia długości
włosów [2, s. 322]
Rys. 33. Różne cięcia skóry lisa w celu wydłużenia jej na kolie (zwierzątko) [2, s. 323]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
31
Skóra wykonana na zwierzątko charakteryzuje się tym, że posiada wymodelowaną na
foremce główkę z oczkami i uszami oraz, jak w przypadku lisów, chwytnym pyszczkiem,
łapkami i ogonem. Wewnątrz wszyta jest watolina. Chwytny pyszczek, tzw. klamerka, jest
czasem wszywany i do innych skór (rys. 34).
Rys. 34. Skóra lisa wykończona na zwierzątko [1, s. 123]
Zależnie od wielkości, a szczególnie długości skór oraz celu lub roli jaką mają spełnić
niektóre ze skór, wysuwa się je nieco, aby stały się dłuższe i smuklejsze, np. skóra lisa
(rys. 35).
Rys. 35. Skóra lisa: a) częściowe wysuwanie i formowanie, b) skóra z uformowanym łebkiem z przypikowaną
watoliną, obrównanymi brzegami (bokami ) do zszycia i wykończenia [1, s. 124]
Dla osiągnięcia podobnej funkcjonalności inne rodzaje skór mniejszych, jak np. norki
i tchórze muszą być zarówno częściowo wysunięte, jak i po wykończeniu połączone w pary
(rys. 36).
Rys. 36. Skóry norek wykończone na zwierzątka złączone w parę [1, s. 122]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
32
Długości, na jakie wysuwa się skóry, są różne i zależne od smukłości skóry podstawowej
i upodobań klienta. Jednak przede wszystkim zależy to od gustu kuśnierza, który powinien
umieć połączyć funkcjonalną długość z szerokością skór, co w sumie składa się w estetyczną
całość.
Rysunki przedstawiają znane już podstawowe kształty kroju W lub elementy M. Są to
kroje poszerzone o dodatkowe cięcia, wykonane zgodnie z pasami kolorystycznymi lub
topografią rodzajowo
−
jakościową okrywy włosowej.
Obróbkę technologiczną rozpoczyna się od rozcięcia skóry wyprawionej workowo wzdłuż
osi brzucha i oznaczeniu osi pręgi grzbietowej.
W skórach norek i tchórzy zazwyczaj wycina się przednie łapki jako zbędne, natomiast
u lisów przednie łapy zostawia się, a tylko do nabijania zaszywa otwory od łap. Po nabiciu
otwory te rozpruwa się z powrotem.
Otwory oczne zaszywa się maszynowo lub ręcznie, zależnie od elastyczności i grubości
dermy. Równocześnie dokonuje się ogólnej reperacji łebka łącznie z noskiem. Jeśli nosek jest
uszkodzony i wymaga zszycia, to konieczne jest rozmoczenie go w wodzie i zszycie ręczne.
Uszy w skórach lisich wycina się i osobno preparuje, do ponownego wstawienia (wszycia) po
nabiciu, natomiast w skórach tchórzy, norek lub kun zaszywa się tylko otwory, pozostawiając
uszy, a okrawając ewentualne gołe zgrubienia, które pozostawione w zbyt dużej rozległości
szpecą główkę. Po wykonaniu tych zabiegów i ogólnej reperacji, skórę wysuwa się na
wymaganą długość, wybierając do tego stosowne rodzaje krojów. Do czynności szycia
maszynowego skrojonych skór odnoszą się te same wskazania jak dla szytych błamów i futer
z tych samych lub podobnych rodzajowo skór. Ogon zaleca się zszyć przed nabijaniem
ręcznie ściegiem zaciągającym.
Skóry przeznaczone na zwierzątka, do nabijania nawilża się (tak samo jak inne skóry)
letnią wodą za pomocą szczotki. Nabijanie rozpoczyna się od przybicia skóry równo wzdłuż
osi grzbietu. Można to robić „pod nitkę”, tj. równo wzdłuż naciągniętej nitki lub według
przyłożonej dostatecznie długiej linijki. Następnie obija się część zadnią, ciasno przyciągając
tylne łapy równolegle do ogona. W miejscach tylnych pachwin, np. w skórach lisich,
konieczne jest sfałdowanie skóry przez podłożenie i obicie klina. W przeciwnym wypadku
zad źle się układa (zwija się na okrągło) w gotowym wyrobie. Pozostałe krawędzie brzuszka
naciąga się i przybija zgodnie z potrzebą, nie przeciągając ich ponad miarę (rys. 34). Aby
więc zachować właściwą długość i szerokość skóry, niektórzy kuśnierze (szczególnie mniej
doświadczeni) rysują sobie potrzebne linie, a nawet cały profil skóry. Po nabiciu skóry, aby
nie dopuścić do nadmiernego przeschnięcia noska, trzeba go obłożyć mocno nawilżoną watą.
Do formowania łebka w skórze lisa, tchórza, norki czy kuny potrzebna jest główka
wytłoczona z preszpanu lub tworzywa sztucznego (plastiki
−
rys. 37).
Rys. 37. Elementy foremki do modelowania łebka zwierzątka: a) oczka, b) główka, c) klamerka [1, s. 126]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
33
W pierwszej kolejności zszywa się ręcznie wilgotny pyszczek, od noska w stronę głowy
(np. 5 centymetrów w skórze lisa) i wywija na właściwą stronę. W zaszytą część pyszczka
wsuwa się foremkę i próbuje uformować skórę do kształtu foremki. W przypadku gdy skóra
na łebku jest mało ciągliwa i nie poddaje się, trzeba ją trochę zwilżyć. Równocześnie
przymierza się uszy (wcześniej już usztywnione i sklejone), wybierając najkorzystniejsze dla
wyglądu łebka, ich ustawienie i miejsce wszycia. Jest to więc indywidualna umiejętność
i wyczucie kuśnierza.
Po zaznaczeniu miejsc wszycia uszu, wyciąga się foremkę, nacina dermę i wszywa
ręcznie uszy. Wszywanie wykonuje się ściegiem polskim. Następnie należy przymocować lub
przyszyć do foremki główki klamerkę chwytną, którą wsuwa się w zszyty pyszczek. Tylną
krawędź foremki, na końcu główki przyszywa się do skóry dwoma lub kilkoma ściegami.
Po tych czynnościach mocuje się oczy. Przy tej czynności trzeba bardzo uważać by
w dobrych miejscach i symetrycznie przekłuć skórę z foremką i wsunąć druty oczek. Od
wewnątrz druty skręca się ostrożnie razem.
Przed pikowaniem watoliny trzeba ostatecznie ustalić szerokość kolii – zwierzątka i jeśli
się tego wcześniej nie zrobiło, nakreślić linie zagięcia w bokach i wyrównać krawędzie
brzuszka na równo, do zszycia (rys. 35b).
Watolinę wełnianą (jedną albo dwie warstwy) lub włókninę przykrawa się wg szerokości
skóry, tj. pas między liniami biegnącymi wzdłuż boków. Wcześniej, wzdłuż osi grzbietu,
można położyć węższy pas kilkucentymetrowy (3÷4 cm), który podniesie nieco zapadniętą
pręgę grzbietową. Pas watoliny powinien wchodzić aż do foremki.
Dawanie większej liczby warstw watoliny mija się z celem, gdyż prowadzi tylko do
usztywnienia gotowego wyrobu
i niepotrzebnie zwiększa jego masę. Również nie ma sensu
dawanie watoliny do łap, bowiem całość musi być miękka i wiotka.
Watolinę pikuje się bardzo luźnymi i długimi ściegami, rzadko 3
−
4 liniami wzdłuż skóry,
niezależnie od jej szerokości.
Po przypikowaniu watoliny zszywa się skórę wzdłuż brzuszka na maszynie i przewija ją
na prawą stronę. Zszycie krawędzi skóry wzdłuż brzuszka może dochodzić do miejsca,
w którym łebek da się przegiąć i wsunąć do przeciągania. Po przeciągnięciu łebka
i wywinięciu skóry, pozostałą odległość, łącznie z podgardlem i łebkiem, zszywa się ściegiem
zaciągającym ręcznie. Podobnie ściegiem zaciągającym zszywa się łapy. Jest to czynność
dość mozolna i żeby ją dobrze wykonywać trzeba najpierw nabyć wprawy.
Końcową czynnością po wykończeniu skóry na kolię-zwierzątko jest kosmetyka.
Kosmetyka polega na trzepaniu, czesaniu i ewentualnie zmywaniu okrywy włosowej wodą
w przypadku jej zmięcia.
Szale i etole
Etola to duży szal lub krótka pelerynka damska z futra o miękkim włosie, najczęściej
noszona jako dodatek do sukni wieczorowej lub wizytowej. Szale i szaliki futrzane spełniają
funkcję dekoracyjną. Noszone są podobnie jak etole do odzieży wieczorowej, ale również do
odzieży wierzchniej jak palto, płaszcz i żakiet.
Na rysunku 38 pokazano jak można urozmaicić wykonanie prostego szala z królików (lub
innych skór) przez zastosowanie dwóch różnych kolorystycznie skór i przykrojenie ich
w kształcie rozwartego V. Taka metoda i jej podobne, w których miesza się różne kolory
skór w jednym wyrobie, dbając przy tym o uzyskanie ciekawego efektu – wzoru, nosi nazwę
miksowania. Szal wykonuje się dwustronnie na tzw. wywrotkę. Zależnie od długości, szal
może być wykonany z 4 lub większej liczby skór. Jest on bardzo prosty w kroju. Podobnie
łatwe jest jego wykończenie. Na zdjęty po nabiciu i obrównaniu szal nakłada się warstwę
tkaniny wzmacniającej równolegle z osnową, tak aby krawędzie jej wystawały ok. 1 – 1,5 cm
poza obrzeże szala. Tę wystającą część trzeba podwinąć równo z obrzeżem lub 0,5 mm od
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
34
obrzeża i przyfastrygować. Następnie całość zszywa się na maszynie kuśnierskiej,
pozostawiając mały otwór do wywinięcia szala na wierzch. Po wywinięciu otwór ten zszywa
się ręcznie.
Rys. 38. Wykrój szala ze skór króliczych [2, s. 357]
Szal ze skór jagniąt mierłuszek (rys. 39) ma kształt prostego pasa ze zszytych ze sobą
w długość skór, połączonych w ząbki.
Wykończenie – na watolinie i podszewce. Sposób wykończenia tego szala jest typowy.
Rys. 39. Czapka i szal z jagniąt mierłuszek [2, s. 369]
Szal ze skór tchórzofretek wysuwanych. Szal (rys. 40) jest wykonany z 4 skór wysuwanych
cięciami w kształcie V. W tyle karki są połączone ząbkami francuskimi, zszytymi ściegiem
polskim. Dół szala jest wykończony ogonkami – po 4 sztuki na obu jego końcach (brakujące
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
35
ogonki uzyskuje się od innych skór, np. przeznaczonych na czapkę). Wykończenie szala – na
watolinie i podszewce.
Rys. 40. Szal ze skór tchórzofretek [2, s. 370]
Na rysunku 41 pokazano prosty szal z jednego lisa, wykonany przez rozdrobnienie jednej
skóry lisa na dwie. Aby częściowo odzyskać szerokość, rozdrobnione skóry galonuje się.
Przed krojeniem skórę należy nabić. Krawędzie o rzadszym włosie podbarwia się.
Rys. 41. Rozdrobnienie skóry lisiej z galonowaniem na szal [2, s. 329]
Etola ze skór szynszyli
Mała długość (ok. 30cm) i powierzchnia skór szynszyli oraz cechy okrywy włosowej już
w pewnym stopniu narzucają sposoby konfekcjonowanie tych skór. Okrywa włosowa jest
zróżnicowana na grzbiecie: jest wysoka i gęsta w części zadniej, do przodu w stronę
przednich łap staje się wyraźnie krótsza i nieco rzadsza, kark jest już wyraźnie rzadki,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
36
natomiast łebek znów gęsty. Po bokach okrywa włosowa szynszyli jest jaśniejsza do zupełnie
białej na podbrzuszu. Wzdłuż brzuszka aż do podgardla włosy są dłuższe i rzadsze.
Topografia kolorystyczno
−
jakościowa okrywy włosowej decyduje, że na konfekcję typu
futra, bolerka , szale, etole itp. wykorzystuje się około 3/4 powierzchni skór (rys. 42).
Dobieranie skór, aczkolwiek typowe kolorystyczno – jakościowe, musi być wykonywane
niezwykle starannie, ze względu na bardzo mozolną pracę przy ewentualnych poprawkach,
np. wypruwania i wymianie skóry.
Skóry kroi się zazwyczaj w prostokąty. Trudna w praktyce okazuje się reperacja skór,
z jednej strony ze względu na dość żmudne wyszukiwanie golizn lub sfilcowań, a następnie
trudną reperacjĘ tych golizn, dziur, przerostów i sfilcowań. Sfilcowanie najpierw trzeba
wyczesać delikatnie, a następnie podjąć decyzje, co do zastosowania reperacji. Wszelkie
wycięcia i wsuwki muszą być wykonywane niezwykle precyzyjnie, tak aby nie uszkodzić
dobrych włosów w sąsiedztwie. Szycie skór szynszyli na maszynie, po reperacji oraz
w elementy, należy do jednych z najtrudniejszych spośród wielu innych rodzajów skór.
Szczególnym utrudnieniem w zszywaniu staje się słaba derma na bokach, w przednich
pachwinach i w części karkowej. Dlatego też należy często i to w czasie szycia nawet jednej
skóry regulować gęstość ściegu (raczej powinien być rzadszy) i naprężenie nici. Igły muszą
być bezwzględnie cienkie nr 40÷45, nici również nr 100÷80.
Rys. 42. Profil skóry szynszyla: a) przed reperacją, b) typowe granice wykorzystania skóry na okrycia (np. futra,
bolerka, kołnierze) [2, s. 719]
Rys. 42. Etola z połówek, a) od strony mizdry – widoczne galonówki, a) od strony okrywy włosowej
[2, s. 271]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
37
Elementy wyrobów z szynszyli trzeba nabijać bardzo cienkimi gwoździami lub szpilkami,
często za pomocą kawałków tektury lub zwiniętego papieru. Skóry nie mogą być mocno
rozciągane, gdyż łatwo pękają, a reperacja jest trudna.
Wykończenie nie wymaga specjalnego opisu. Stosuje się typowe rozwiązania.
4.2.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1.
Jaką funkcje pełnią kołnierze, szale i etole w odzieży?
2.
Co to jest etola?
3.
Jaki wyrób kuśnierski nazywamy kolią?
4.
Jakie są zasady dobierania skór na kołnierze?
5.
Jakie są zasady krojenia skór na kołnierze?
6.
Jakie kierunki biegu włosa stosuje się przy wykonywaniu kołnierzy?
7.
Jakie są sposoby wykończenia kołnierzy?
8.
Jakie skóry przeznacza się na kolię?
9.
Jaka jest kolejność czynności przy wykonywaniu kolii?
10.
Jak przygotowuje się skóry szynszyli do rozkroju?
11.
Jakie występują utrudnienia przy zszywaniu i nabijaniu skór szynszyli podczas ich
konfekcjonowania?
12.
Co to jest miksowanie skór?
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj trzy jednakowe rysunki kołnierzy z klapami (posłuż się szablonem). Zaprojektuj
na każdym z nich odmienny sposób kroju skór króliczych, oznacz kierunek okrywy włosowej
i położenie: zadu, karku, grzbietu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)
odrysować 3 razy szablon kołnierza,
2)
zaprojektować trzy sposoby krojenia kołnierzy,
3)
oznaczyć kierunek okrywy włosowej,
4)
oznaczyć położenie zadu, karku i grzbietu,
5)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
poradnik ucznia,
−
szablon kołnierza,
−
skóra królicza,
−
papier do odrysowania,
−
przybory do rysowania,
−
literatura z rozdziału 6.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
38
Ćwiczenie 2
Opracuj kolejność czynności przy wykonywaniu kołnierza szalowego nakładanego ze
skóry lisa. Opracuj graficznie reperację i rozkrój skóry.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)
narysować w skali 1:5 profil skóry lisa,
2)
zaznaczyć na rysunku sposób reperacji łebka (miejsca po oczach i uszach),
3)
zaznaczyć sposób rozkroju skóry na kołnierz,
4)
wypisać w punktach kolejność czynności wykonywania kołnierza,
5)
wypisać i scharakteryzować materiały wykończeniowe potrzebne do wykonania kołnierza,
6)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
poradnik dla ucznia,
−
skóra lisa,
−
zeszyt uczniowski,
−
przybory do rysowania i pisania,
−
literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 3
Wykonaj dwustronny szal ze skór króliczych o długości 150 cm.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)
opracować szablon szala,
2)
dobrać skóry królicze,
3)
wyreperować skóry,
4)
zszyć skóry,
5)
nabić skóry na blat,
6)
obrównać skóry według szablonu,
7)
nałożyć dodatki – napikować tkaninę wzmacniającą,
8)
podwinąć brzegi tkaniny wokół brzegów wykroju,
9)
zszyć szal na maszynie kuśnierskiej,
10)
wykończyć szal na tzw. wywrotkę,
11)
zaprezentować wykonanie ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
poradnik dla ucznia,
−
stół do pracy ręcznej,
−
maszyna kuśnierska,
−
skóry królicze,
−
karton na szablony,
−
narzędzia kuśnierskie: nóż, kleszcze, grzebień,
−
przybory kuśnierskie: igła, naparstek, taśma centymetrowa,
−
dodatki: nici ręczne i maszynowe, tkanina wzmacniająca,
−
literatura z rozdziału 6.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
39
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak
Nie
1)
określić funkcje kołnierzy, szali, etoli?
2)
wysortować i dobrać skóry na kołnierze i szale?
3)
przygotować skóry do krojenia kołnierzy i szali?
4)
wykroić kołnierze ze skór pospolitych?
5)
wykonać kroje, wyokrąglając i wydłużając skóry przeznaczone na
szale i kołnierze?
6)
przygotować kołnierz do wykończenia?
7)
wykończyć szal i kołnierz?
8)
naszyć kołnierz ze skór futerkowych do płaszcza lub żakietu?
9)
opisać sposób wykonania kolii ze skór szlachetnych?
10)
opisać sposób wykonania etoli?
11)
zastosować w miarę potrzeby miksowanie skór w wyrobach
galanteryjnych i innych futrzarskich?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
40
4.3. Wykonywanie rękawic futrzanych
4.3.1. Materiał nauczania
Rękawice – wykonywanie ze skór i odpadów
Podstawą do wykonania formy rękawicy są wymiary dłoni.
Na rękawice nadają się różnego rodzaju skóry, jak np. króliki długowłose i strzyżone, jagnięta
i skóry owcze strzyżone. Mogą to być skóry cale albo odpad. Dążyć należy do tego, aby płaty
na obie rękawice były wykonane z podobnej pod względem elastyczności skóry.
Rys. 43. Wymiary ręki: A – obwód dłoni, B – obwód przegubu, C – długość dłoni, D – obwód kciuka,
E – długość kciuka
Wykonanie rękawic jest dla kuśnierzy zajęciem ubocznym, a więc typ rękawic ze
zrozumiałych względów jest raczej prosty.
Płaty można przygotować z różnej wielkości skrawków, jednak na takie elementy jak palce
należy wybrać skrawki większe, elastyczne o niezbyt grubej dermie. Kierunek pochylenia
okrywy włosowej powinien być od góry do dołu, tzn. do palców. W innym przypadku
rękawice będą miały tendencje do zsuwania się z rąk (rys. 44).
Rys. 44. Rękawice – szablony do wykroju elementów [1, s. 25]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
41
Krojenie wykonuje się według szablonów, które można przygotować uwzględniając:
obwód, szerokość i długość ręki oraz palca, dodając nadmiar na luz oraz wypełnienie warstwą
okrywy włosowej: dla obwodu ręki – 3 cm, a dla obwodu palca – 1,5÷2 cm, jak na rysunku.
Rękawice można zszywać na maszynie kuśnierskiej lub ręcznie. Zszywanie maszynowe
z kolei można wykonywać szwem na wierzch lub od spodu, po stronie okrywy włosowej.
Zależnie od grubości dermy trzeba dobrać grubość igły i nici. Ściegi powinny być rzadkie,
nici mocne. Kolor nici może być kontrastowy lub dobrany do barwy mizdry.
Przed zszyciem, aby uniknąć poprawek w zestawieniu, najlepiej oznaczyć elementy
punktami miejsca spotkań.
Zszywanie ręczne wykonuje się wytrzymałą i dość grubą nitką, np. elanobawełnianą lub
kordonkiem – nr 20 lub 10. Zastosować można ścieg przed igłą lub ścieg polski o odstępach 4
– 5 mm.
Najbardziej typowym zdobieniem jest doszycie oprymy (kołnierza) o ładnej okrywie
włosowej, niekoniecznie puszystej.
Innym rodzajem zdobienia jest haft (rys. 45). Dodanie aplikacji w postaci skóry odzieżowej
licowej, niezależnie od koloru, bardzo uatrakcyjnia całość. Do haftu potrzebne są kolorowe
nici jedwabne grube, tzw. lacet lub kordonek. Aplikacje przyszywa się nićmi cieńszymi
ś
ciegiem obrębkowym wykonywanym drobno.
Rys. 45. Zdobienie rękawic haftem i aplikacjami [1, s. 26]
4.3.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1.
Jakie skóry przeznacza się na rękawice?
2.
Jak wykonuje się pomiary ręki do opracowania wzornika rękawic?
3.
Jaki powinien być kierunek włosa w rękawicy?
4.
Jakie są sposoby wykonywania rękawic?
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj szablon rękawicy (łapawicy) na własną rękę.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)
odrysować własną dłoń na papierze,
2)
wykonać pomiary dłoni,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
42
3)
wykonać szablon rękawicy,
4)
sprawdzić szablon,
5)
nanieść poprawki na szablonie,
6)
zaprezentować wykonanie ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
poradnik ucznia,
−
stanowisko pracy,
−
papier do odrysowania dłoni,
−
karton na szablony,
−
przybory do rysowania,
−
literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 2
Wykonaj rękawice z odpadu skór welurowych według szablonów.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)
dobrać odpady skór welurowych na rękawice,
2)
odrysować szablon rękawicy na odpadach,
3)
wykroić rękawice z odpadu skór welurowych,
4)
zszyć rękawice na maszynie kuśnierskiej,
5)
sprawdzić uszyte rękawice,
6)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
poradnik ucznia,
−
stół do pracy,
−
odpad ze skór owczych welurowych,
−
narzędzia kuśnierskie: nóż kuśnierski, grzebień kuśnierski, nożyce,
−
szablon rękawicy,
−
przybory do rysowania,
−
maszyna kuśnierska,
−
literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 3
Zaprojektuj zdobienie: haft i aplikacje na formie rękawicy z jednym palcem.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)
odrysować formę rękawicy na kartce z bloku rysunkowego,
2)
zaprojektować zdobienie ściegami ozdobnymi,
3)
zaprojektować aplikacje z kolorowego papieru ,
4)
wyciąć aplikacje i nakleić na formę rękawicy,
5)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
43
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
poradnik ucznia,
−
przybory do rysowania,
−
blok rysunkowy A4,
−
papier kolorowy,
−
nożyczki,
−
literatura z rozdziału 6.
4.3.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak
Nie
1)
dobrać skóry na rękawice?
2)
wykonać pomiary dłoni do wykonania formy rękawic?
3)
wykonać szablon rękawic?
4)
wykroić rękawice zgodnie z zasadami technologicznymi?
5)
uszyć rękawice ręcznie?
6)
uszyć rękawice na maszynie kuśnierskiej?
7)
ozdobić rękawice?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
44
5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ
Instrukcja dla ucznia
1.
Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.
Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.
Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.
Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.
5.
Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową..
6.
Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7.
Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8.
Na rozwiązanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
−−−−
instrukcja,
−−−−
zestaw zadań testowych,
−−−−
karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1.
Kolia kuśnierska to
a)
szalik.
b)
skóra wykonana na zwierzątko.
c)
kołnierzyk.
d)
stójka.
2. Kolie wykonuje się ze skór
a)
lisów, norek, tchórzy.
b)
królików, jagniąt, nutrii.
c)
piżmaków, karakułów, kun.
d)
szynszyli, piżmaków, kun.
3. Do galanterii futrzanej zaliczamy
a)
błamy, narzuty, dywaniki.
b)
futra, kurtki, etole.
c)
czapki, kołnierze, szale.
d)
futra, błamy, rękawice.
4. Krótka pelerynka futrzana to
a)
okrągły kołnierz.
b)
etola.
c)
bodies.
d)
kolia.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
45
5. Podstawowy wymiar do opracowania szablonów czapki to
a)
obwód głowy.
b)
wysokość głowy.
c)
szerokość głowy.
d)
kształt głowy.
6. Do modelowania i utrwalania kształtu czapek stosuje się
a)
manekiny.
b)
klocki.
c)
włókniny.
d)
gąbki.
7. Rysunek przedstawia konstrukcję form
a)
toczka.
b)
beretu.
c)
dżokejki.
d)
kapelusz.
8. Rysunek przedstawia ułożenie szablonów
a)
kapelusza.
b)
beretu.
c)
papachy.
d)
toczka.
9. Przedstawiony na rysunku wyrób galanteryjny to
a)
etola.
b)
kołnierz.
c)
kolia.
d)
bolerko.
10. W przedstawionym na rysunku kołnierzu zastosowano cięcia wyokrąglające w kształcie
litery
a)
W.
b)
M.
c)
N.
d)
V.
11.Na rysunku przedstawiony jest rozkrój skóry owczej na kołnierze w układzie
a)
asymetrycznym .
b)
symetrycznym.
c)
podłużnym.
d)
kombinowanym.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
46
12. Rysunek przedstawia sposób reperacji i krojenie kołnierza ze skóry
a)
króliczej.
b)
jagnięcej.
c)
nutrii.
d)
bobra.
13. Dodatek konstrukcyjny przy wykonywaniu szablonów czapek wynosi
a)
1-2 cm.
b)
2-3 cm.
c)
4-5 cm.
d)
6-7 cm.
14. Przy wykonywaniu kołnierzy nie należy stosować krojów literowych do skór
a) z lokiem.
b) lisów.
c) tchórzy.
d) norek.
15. Na czapki i kołnierze przeznacza się skóry
a)
o rzadkim włosie i grubej dermie.
b)
o ładnej okrywie włosowej i cienkiej dermie.
c)
o rzadkim włosie puchowym i grubej dermie.
d)
nie nadające się na futra.
16. Ząbki francuskie w wytwarzanniu galanterii futrzanej mają zastosowanie przy
a)
wszywaniu denek do czapki.
b)
przyszywaniu materiałów.
c)
zszywaniu elementów o odwrotnym kierunku biegu włosa.
d)
podszywaniu podszewki.
17.Otok czapki przedstawionej na rysunku wykonany jest ze skóry
a)
galonowej.
b)
wysuwanej.
c)
przeszczepianej.
d)
wyokrąglanej.
18. Rysunek przedstawia skórę lisa przygotowaną na
a)
kolię.
b)
kołnierz.
c)
czapkę.
d)
pelerynkę.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
47
19. Kierunek pochylenia okrywy włosowej w rękawiczce powinien być skierowany
a)
od góry do dołu (do palców).
b)
od dołu do góry (do nadgarstka).
c)
w poprzek (od kciuka do grzbietu dłoni).
d)
skośnie (od kciuka do małego palca).
20. Plastikowe główki do formowania łebków stosuje się przy
a)
kołnierzach nakładanych.
b)
koliach.
c)
etolach.
d)
szalach.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
48
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko ............................................................................................................................
Wykonywanie galanterii futrzanej
Zakreśl poprawną odpowiedź.
Nr zadania
Odpowiedź
Punkty
1
a
b
c
d
2
a
b
c
d
3
a
b
c
d
4
a
b
c
d
5
a
b
c
d
6
a
b
c
d
7
a
b
c
d
8
a
b
c
d
9
a
b
c
d
10
a
b
c
d
11
a
b
c
d
12
a
b
c
d
13
a
b
c
d
14
a
b
c
d
15
a
b
c
d
16
a
b
c
d
17
a
b
c
d
18
a
b
c
d
19
a
b
c
d
20
a
b
c
d
Razem:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
49
6. LITERATURA
1.
Buczyńska L., Burzyński Cz.: Kuśnierstwo 2. WSiP, Warszawa 1986
2.
Burzyński Cz., Dzieża R., Suliga A., Duda I.: Kuśnierstwo. WNT, Warszawa 1986
3.
Burzyński Cz., Suliga A.: Kuśnierstwo cz.1. WSiP, Warszawa 1986
4.
Korczak k., Szymańska J.: Rysunek zawodowy dla szkół przemysłu skórzanego. WSiP,
Warszawa 1988
5.
Sadowski T.: Materiałoznawstwo dla kuśnierzy. WSiP, Warszawa 1989
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
kusnierz 743[02] z2 05 n
kusnierz 743[02] z2 05 n
kusnierz 743[02] z2 06 u
kusnierz 743[02] o1 05 n
kusnierz 743[02] z2 04 n
kusnierz 743[02] z2 02 u
kusnierz 743[02] z2 02 n
kusnierz 743[02] z2 04 u
kusnierz 743[02] z2 06 n
kusnierz 743[02] z2 01 n
kusnierz 743[02] z2 03 n
kusnierz 743[02] z2 03 u
kusnierz 743[02] z2 06 u
kusnierz 743[02] o1 05 n
kusnierz 743[02] z2 06 u
kusnierz 743[02] z2 04 u
kusnierz 743[02] z2 01 n
więcej podobnych podstron