Prawo Wykroczeń

Postępowanie Mandatowe

Praca zaliczeniowa

Justyna Maziarz

237 293

Administracja

Toruń 2013

Postępowanie mandatowe jest jednym z trzech postępowań szczególnych

uregulowanych w kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia. Szczególny charakter

tego postępowania wynika z jego częściowego odformalizowania, jak również z szybkości

w prowadzeniu i zakończeniu tego postępowania. W postępowaniu mandatowym dochodzi do

ukarania sprawcy wykroczenia mandatem karnym bezpośrednio po popełnieniu wykroczenia,

bez konieczności kierowania sprawy do sądu. Jego zakres i tryb regulują przepisy Działu IX -

Rozdział 17 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach

o wykroczenia (j.t. Dz. U. z 2008 r., Nr 133, poz. 848 z późn. zm.).

W postępowaniu mandatowym funkcjonariusz organu uprawnionego do nakładania

grzywny w drodze mandatu karnego może wystawić następujące rodzaje mandatów:

kredytowany, gotówkowy oraz zaoczny. W przypadku mandatu kredytowanego, ukarany

odbiera go bezpośrednio za potwierdzeniem odbioru. Zgoda na jego przyjęcie (potwierdzenie

odbioru) stanowi o jego prawomocności; niezapłacenie grzywny w terminie 7 dni powoduje

wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Mandat gotówkowy ukarany odbiera osobiście

za pokwitowaniem uiszczenia grzywny, wydawany jest jedynie osobom czasowo

przebywającym na terytorium RP lub mniemającym stałego miejsca zamieszkania lub pobytu,

staje się on prawomocny z chwilą uiszczenia grzywny funkcjonariuszowi. Mandat zaoczny

wysyłany jest pocztą bądź dostarczany przez uprawnionego pracownika bądź funkcjonariusza

sprawcy w sytuacji, gdy wykroczenie stwierdzono pod nieobecność sprawcy, prawomocność

zyskuje z chwilą uiszczenia grzywny. Nieuiszczenie grzywny w terminie jest równoznaczne

z odmową przyjęcia zwykłego mandatu kredytowanego i powoduje skierowanie wniosku

o ukaranie do sądu.

Warunkiem nałożenia mandatu karnego za każde wykroczenie jest wyrażenie przez

sprawcę wykroczenia zgody na przyjęcie mandatu. Jeżeli w danej sprawie istnieją nie dające

się usunąć istotne wątpliwości natury faktycznej lub prawnej, to mandatu stosować nie wolno.

W takiej sytuacji policjanci powinni dokonać niezbędnych ustaleń i sporządzić z nich

stosowną dokumentację, przekazując ją następnie do właściwej jednostki Policji celem

przeprowadzenia dalszych czynności wyjaśniających na zasadach określonych w art. 54

kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.

Policjant, który nakłada grzywnę w drodze mandatu karnego, ma obowiązek

poinformować o prawie odmowy jego przyjęcia oraz zobowiązany jest określić wysokość

grzywny i wykroczenie jakie jest mu zarzucone. W przypadku, gdy sprawca wykroczenia

skorzysta z prawa odmowy przyjęcia mandatu karnego, sprawa jest kierowana do Sądu

grodzkiego, który orzeka czy rację miał policjant, czy też osoba, która odmówiła przyjęcia

mandatu.

Prawomocny mandat karny podlega uchyleniu, jeżeli grzywnę nałożono za czyn

niebędący czynem zabronionym jako wykroczenie. Uchylenie następuje na wniosek

ukaranego złożony do sądu w zawitym terminie 7 dni od daty uprawomocnienia się mandatu

lub z urzędu.

Uprawnionym do uchylenia prawomocnego mandatu karnego jest sąd właściwy do

rozpoznania sprawy, na którego obszarze działania grzywna została nałożona. W przedmiocie

uchylenia mandatu karnego sąd orzeka na posiedzeniu. Przed wydaniem postanowienia sąd

może zarządzić stosowne czynności w celu sprawdzenia podstaw do uchylenia mandatu

karnego.

Wniesienie przez ukaranego wniosku do sądu o uchylenie prawomocnego mandatu

karnego kredytowanego nie wstrzymuje wszczęcia przez wierzyciela egzekucji

administracyjnej i skierowania tytułu wykonawczego do właściwego urzędu skarbowego. Do

czasu wydania przez sąd prawomocnego postanowienia korzystnego dla ukaranego – mandat

karny pozostaje prawomocny, a w przypadku nieuregulowania – podlega egzekucji

administracyjnej w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Uchylając mandat karny sąd nakazuje podmiotowi, na rachunek którego pobrano grzywnę,

zwrot uiszczonej kwoty.

Podsumowując należy podkreślić, że nałożenie kary grzywny w drodze mandatu karnego

nie jest obowiązkiem finansowego organu postępowania przygotowawczego, a jest tylko

jedną z form zakończenia postępowania przygotowawczego - obok dobrowolnego poddania

się odpowiedzialności oraz wniesienia aktu oskarżenia do sądu i może być stosowane tylko

wtedy, gdy zostaną spełnione dodatkowe warunki, np. wina sprawcy nie budzi wątpliwości

oraz wyraża on zgodę na ukaranie mandatem. Przy czym postępowania mandatowego nie

stosuje się, jeżeli: w związku z wykroczeniem skarbowym nastąpiło uszczuplenie należności

publicznoprawnej, chyba że do chwili przyjęcia mandatu karnego wymagalna należność

została w całości uiszczona, zachodzi zbieg przepisów określony w art. 7 § 1 kks, a ten sam

czyn sprawcy wykroczenia skarbowego wyczerpuje zarazem znamiona przestępstwa

skarbowego oraz za wykroczenie skarbowe należałoby orzec przepadek przedmiotów.