Legislacja administracyjna, 22.04.2010

PRZEPISY DOSTOSOWUJĄCE

Jest to typ przepisów prawnych, które regulują w szczególności w sposób powołania po raz pierwszy

organów lub instytucji tworzonych nową ustawą, sposób przekształcenia organów lub instytucji

utworzonych na podstawie dotychczasowej ustawy w organy lub instytucje tworzone przez nową

ustawę, a także sposób likwidacji organów lub instytucji wznoszonych nową ustawą, zasady

gospodarowania ich mienia oraz uprawnienia i obowiązki dotychczasowych pracowników. W celu

sprawnego i szybkiego uprowadzenia instytucji tworzonych nową ustawą, można w przepisach

dostosowujących.

PRZEPISY KOŃCOWE

Zgodnie z paragrafem 38, ust 1, ZTP przepisy końcowe zamieszcza się w następującej kolejności:

1. Przepisy uchylające

2. Przepisy o wejściu ustawy w życie oraz w razie potrzeby o wygaśnięciu mocy ustawy

Cechą charakterystyczną tego typu przepisów jest to, że są zamieszczone w końcowych częściach aktu

normatywnego, po przepisach przejściowych dostosowujących. W przypadku większej grupy

przepisów końcowych w ustawie, wyodrębnia się rozdział pod nazwą „przepisy końcowe”. Jeżeli

natomiast ustawa ma zawierać jeden przepis końcowy, to zamieścić go można w rozdziale razem z

przepisami przejściowymi dostosowującymi.

Jednym z typów przepisów końcowych są przepisy uchylające. W myśl paragrafu 39, ust 1, ZTP w

przepisie uchylającym wyczerpująco wymienia się ustawy lub poszczególne przepisy, które ustawa

uchyla. Nie wolno poprzestawać na domyślnym uchyleniu poprzedniej ustawy, ani jej przepisów przez

odmienne uregulowanie sprawy w nowej ustawie.

Wyjątek od powyższej reguły przewiduje paragraf 39, ust. 2 ZTP, który stanowi, że jeżeli ustawa w

sposób całkowity wyłączny reguluje daną dziedzinę spraw, a wyczerpujące wymienienie przepisów

ustaw dotychczas obowiązujących w danej dziedzinie napotyka znaczne trudności, można wyjątkowo

w przepisie uchylającym posłużyć się zwrotem „Tracą moc wszelkie dotychczasowe przepisy dotyczące

spraw uregulowanych w ustawie, w szczególności tracą moc (…) ”

Przepisowi uchylającemu ustawę lub poszczególne jej przepisy nadaje się odpowiednio brzmienie

„Traci w ustawie (…) [tytuł ustawy]” albo „W ustawie (…) [tytuł ustawy] uchyla się artykuł (…)”. Ustawę

regulującą dotychczas daną dziedzinę praw uchyla się w całości, bez pozostawienia w mocy

poszczególnych jej jednostek systematyzacyjnych, zwłaszcza pojedynczych przepisów. Nie mniej

jednak wyjątek od powyższej zasady przewiduje paragraf 41, ust.2 ZTP. Zgodnie z którym, jeżeli

wyjątkowo zachowuje się moc obowiązującą niektórych przepisów uchylanej ustawy, wyraża się to

zwrotem „Traci moc ustawa [tytuł ustawy], z wyjątkiem przepisów art. (…)”. Wyczerpująco należy

wymienić przepisy, które pozostają w mocy zgodnie z paragrafem 42 ZTP, jeżeli uchyla się tylko

niektóre przepisy ustawy, w przepisie uchylającym jednoznacznie i wyczerpująco wymienia się

wszystkie uchylane przepisy. Przepis ten reguluje inny przypadek niż ten o którym mowa w paragrafie

41 ust. 1 ZTP. W paragrafie 42 ZTP jest bowiem mowa o sytuacji, kiedy zamierza się zachować daną

ustawę, a zarazem wprowadza do niej zmiany polegające na tym, że uchyla się tylko poszczególne jej

przepisy. W takim przypadku w przepisie uchylającym należy wymienić uchylone przepisy w sposób

enumeratywny i wyraźny.

1

Legislacja administracyjna, 22.04.2010

PRZEPISY O WEJŚCIU W ŻYCIE USTAWY

W ustawie zamieszcza się co do zasady przepis określający termin jej wejścia w życie. W drodze

wyjątku w nowej ustawie nie zamieszcza się przepisy określającego jego termin wejścia w życie, jeżeli

termin ten określają odrębne przepisy ustawy wprowadzającej.

Zwrot „ustawa wchodzi w życie” oznacza, iż od wskazanego momentu wszyscy adresaci podlegający

pod zakres podmiotowy ustawy, mają obowiązek realizować lub stosować normy postępowania

wyrażone w ustawie. Podmiotem upoważnionym do wyznaczenia terminu wejścia w życie nowej

ustawy jest prawodawca. Generalnie może on podjąć w tym zakresie jedną z dwóch decyzji, a

mianowicie, że nowa ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia (to może nastąpić w wyjątkowych

okolicznościach) oraz, że ustawa wchodzi w życie w jakimś terminie późniejszym niż z dniem

ogłoszenia, a więc z „vacatio legis”. Przez „vacatio legis” rozumiemy okres od dnia ogłoszenia ustawy

do chwili wejścia jej w życie.

Szczegółowe zasady, tryb ogłaszania aktów normatywnych reguluje ustawa z dnia 20.07.2000 r., o

ogłaszaniu aktów normatywnych, niektórych innych aktów prawnych (Dziennik Ustaw z 2010 r., nr 17,

poz. 95), Ustawa ta w artykule 3 przyjmuje ogólną zasadę iż akty normatywne ogłasza się niezwłocznie.

Zgodnie z artykułem 4, ust. 1 w/w ustawy akty normatywne zawierające przepisy powszechnie

obowiązujące, ogłaszane w dziennikach urzędowych wchodzą w życie po upływie 14 dni od dnia ich

ogłoszenia, chyba że dany akt normatywny określi termin dłuższy.

W szczególności pożądane jest określenie dłuższego niż 14 dni wejścia aktu normatywnego w życie,

jeżeli nakłada on na obywateli istotne obowiązki lub obciążenia finansowe, bądź też wprowadza nowe

kompleksowe instytucje prawne, które wiążą się z licznymi zmianami w systemie prawa.

Zgodnie z artykułem 4, ust. 2 w/w ustawy w uzasadnionych przypadkach akty normatywne mogą wejść

w życie w terminie krótszym niż 14 dni, a jeżeli ważny interes państwa wymaga w życie aktu

normatywnego i zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją na przeszkodzie, dniem wejścia

w życie może być dzień ogłoszenia tego aktu w dzienniku urzędowym.

SPOSÓB OBLICZANIA TERMINÓW WEJŚCIA W ŻYCIE AKTÓW NORMATYWNYCH

Stosownie do artykuły 6 w/w ustawy przy obliczaniu terminu wejścia w życie aktu normatywnego

określonego w dniach nie uwzględnia się dnia ogłoszenia z wyjątkiem przypadków, gdy akt

normatywny wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. Natomiast terminy wejścia w życie aktu

normatywnego określone w tygodniach, miesiącach lub latach kończą się z upływem dnia, które nazwą

lub daty odpowiada dniu ogłoszenia, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim

dniu tego miesiąca.

W paragrafie 44, ust. 1 ZTP przyjęto regułę zgodnie z którą ustawa powinna wchodzić w życie w całości

w jednym terminie. Nie powinno się różnicować wejścia w życie poszczególnych przepisów ustawy.

Ust.2 tego paragraf dopuszcza odstępstwa od w/w reguły, ale tylko w przypadku przepisów

zmieniających, uchylających, przejściowych i dostosowujących.

W paragrafie 45 ZTP zostały określone formy nadania brzmienia przepisowi o wejściu w życie ustawy.

Przepisowi takiemu nadać trzeba w szczególności następujące brzmienie:

1. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia

2. Ustawa wchodzi w życie po upływie (dni, tygodni, miesięcy, lat) od dnia ogłoszenia

3. Ustawa wchodzi w życie z dniem (…) (dzień oznaczony kalendarzowo)

4. Ustawa wchodzi w życie w dniu ogłoszenia

Ostatnią grupą przepisów końcowych są przepisy o wygaśnięciu mocy ustawy. Przepis określający

termin wygaśnięcia mocy obowiązującej ustawy ,albo poszczególnych jej przepisów zamieszcza się

tylko w przypadku gdy ustawa albo jej poszczególne przepisy mają obowiązywać w ograniczonym

czasie. Przepisowi takiemu nadaje się następujące brzmienie: „Ustawa (…) obowiązuje do dnia (…),

[termin wskazany kalendarzowo, albo przez termin określony zdarzenia przyszłego]”.

2

Legislacja administracyjna, 22.04.2010

Inną formą nadania brzmienia takiej regulacji jest następująca redakcja: „Przepisy artykułu (…) tracą

moc z dniem (…), [termin wskazany kalendarzowo albo przez określenia zdarzenia przyszłego]”.

PROCEDURA PRZYGOTOWANIU PROJEKTU USTAWY

1. Podmioty, których przysługuje inicjatywa ustawodawcza zgodnie z artykułem 18

Konstytucji, inicjatywa ustawodawcza przysługuje Posłom, Senatorom, Prezydentowi RP i

Radzie Ministrów. Ponadto inicjatywa ustawodawcza przysługuje grupie co najmniej 100 000

obywateli mających prawo wybierania do Sejmu. Powyższy przepis w zakresie inicjatywy

ustawodawczej posłów doprecyzowuje artykuł 32 ust. 2 Regulaminu Sejmu RP. Zgodnie z

którym poselskie projekty ustaw mogą być wnoszone przez komisje sejmowe lub co najmniej

15 posłów podpisujących projekt.

2. Procedura przygotowania projektu na etapie prac rządowych Kwestie związane z

przygotowaniem projektu ustawy na etapie rządowym reguluje przede wszystkim uchwała nr

49 Rady Ministrów z dnia 19.03.2002 r. „Regulamin Pracy Rady Ministrów” (Monitor Polski z

dnia 2002r., nr 13, poz. 221 z późn. zm.).

W paragrafie 6 ust.1 Regulaminu przyjęto ogólną regułę, że projekty dokumentów rządowych w tym

projekty aktów normatywnych i założeń projektów ustaw opracowują członkowie Rady Ministrów,

oraz szef Kancelarii Premiera, każdy w zakresie swojej właściwości i uzgadniają je z członkami Rady

Ministrów.

Podkreślić należy, że obecnie na etapie prac rządowych przygotowanie projektu ustaw poprzedza

przygotowanie projektu założeń projektu ustawy. Przed opracowaniem projektu założeń do projektu

ustawy organ wnioskujący ma obowiązek dokonywać oceny przewidywanych skutków (kosztów i

korzyści) społeczno-gospodarczych projektowanej regulacji. Następnie organ wnioskujący opracowuje

projekt założeń projektu ustawy obejmujący elementy wymienione w paragrafie 9, ust. 3 Regulaminu.

Organ wnioskujący ma obowiązek uzgodnić projekt założeń projektu ustawy z członkami Rady

Ministrów oraz szefem Kancelarii Premiera, a pod względem prawnym i formalnym z Rządowym

Centrum Legislacji. Ponadto w celu właściwego przygotowania projektu założeń projektu ustawy,

organ wnioskujący może organizować międzyresortową konferencję uzgodnieniową. Nie mniej jednak

przeprowadzenie takiej konferencji jest obowiązkowe w przypadku zgłoszenia licznych uwag o

charakterze merytorycznym administracji rządowej i inne podmioty. Na podstawie wniosków i ustaleń

przyjętych w toku uzgodnień międzyresortowych organ wnioskujący dokonuje zmian w tekście

projektu założeń projektu ustawy lub sporządza protokół rozbieżności w przypadku nieusunięcia

rozbieżności stanowisk w toku uzgodnień.

WNIESIENIE PROJEKTU ZAŁOŻEŃ PROJEKTU USTAW DO ROZPATRZENIA PRZEZ RADĘ MINISTRÓW

Zgodnie z paragrafem 19, ust. 1 Regulaminu projekty dokumentów rządowych, w tym projektu założeń

projektów ustaw podlegają przed ich wniesieniem pod obrady Rady Ministrów, rozpatrzeniu prze

Komitet Stały Rady Ministrów. Dopiero gdy Komitet Stały Rady Ministrów rozpatrzy projekt założeń

projektu ustawy i rekomenduje go Radzie Ministrów, może być on wniesiony pod obrady Rady

Ministrów. Podkreślić należy iż organ uprawniony wnosi projekt założeń do projektu ustawy za

pośrednictwem Sekretarza Rady Ministrów. Następnie Sekretarz Rady Ministrów przekazuje członkom

Rady Ministrów oraz stałym uczestnikom posiedzeń Rady Ministrów projekt założeń projektu ustawy

nie później niż 7 dni przed datą posiedzenia, na którą ma być rozpatrzony projekt. Wskazać należy, że

rozstrzygnięcia Rady Ministrów zapadają w drodze uzgodnienia.

Następnie na podstawie przyjętych przez Radę Ministrów założeń projektu ustawy, Rządowe Centrum

Legislacji opracowuje projekt ustawy. W myśl paragrafu 6, ust. 1d Regulaminu Rządowe Centrum

Legislacji przekazuje opracowany projekt ustawy organowi wnioskującemu, który zgłasza na piśmie

Rządowemu Centrum Legislacji uwagi do projektu ustawy albo kieruje projekt ustawy do rozpatrzenia

przez Komitet Stały Rady Ministrów.

3