Historia myśli psychologicznej - ćwiczenia
Brentano – 1894 -> kompendium wiedzy z owych czasów, ale też próba pewnego przedstawienia o tym, jak powinna wyglądać psychologia.
James – 1890 (Zasady psychologii)
Zwracamy uwagę na dwie sprawy
1. Psychologia jako rodząca się nauka z gotowymi założeniami teoretycznymi (J. Locke – człowiek posiada taką władzę, dzięki której człowiek może poznawać siebie – introspekcja.)
2. Idea Locka mówiąca, że psychika jest zbudowana z elementów (osobnych idei). Takie było przekonanie od ponad stu lat.
Brentano i James zaczynają na podstawie zebranych doświadczeń udowadniać, że psychologia oparta na introspekcji ma dużo wad:
Przykładowo: Niemowlęta nie mogą uprawiać introspekcji, a ludzie chorzy psychicznie ją kompletnie uniemożliwiają.
Więc psychologia się czymś takim nie interesuje?
W pewnym sensie koncepcja psychiki jest podobna do koncepcji platońskiej.
Bycie rzeczą to przede wszystkich bycie czymś.
Dla klasycznego psychologa świadomości to coś tworzone jest przez jakąś część (przez atomy).
Nowa koncepcja psychiki:
- psychika jako relacja, czynność, coś, co jest zależne.
- ważną cechą tej psychiki jest to, że ciało jest jej obojętne. Ciało ją ogranicza, przeszkadza jej.
- James - „Ja” mam psychikę. Psychika jest powiazaniem – relacją, odniesieniem organizmu do czegoś.
Koncepcja psychiki zaczyna być nieprzedmiotowa.
Organizm, a otoczenie – psychika – wynik, produkt relacji - był więc moment na świecie kiedy nie było psychiki.
Należy opanować 7 aspektów obiektów, by go określić:
- natura obiektu (w jaki sposób ten obiekt istnieje, jaki to jest typ przedmiotu)- nauki szczegółowe się tym nie zajmują
- struktura (z czego ten przedmiot jest zbudowany)
- funkcja – co to robi i do czego służy
- geneza- skąd się coś wzieło
- patologia – dużo wiedzy dostajemy o czymś, jeśli to coś jest zepsute
- typologia – czy ta rzeczywistość jest wszędzie taka sama, czy się jakoś grupuje.
-związki
Psychika jest relacją – wiem, że widzę ten zegarek – świadomość wiedzy o zegarku.
Świadomość jest zawsze świadomością czegoś.
Brentano pokazuje, że istnieje dyskusja na temat introspekcji. I podaje wyraźny przykład:
- obszar związany z bardzo silnymi emocjami. Nie możemy skierować obserwacji fenometów psychicznych, bo on by już uległ zmianie.
Ale to nie jest jedyny możliwy sposób przedstawiania problemu. Comte mówi, że w ogóle introspekcja jest niemożliwa:
- nie mamy narządu, który by nam pozwolił poznawać swoje życie psychiczne.
- „oko duszy” nie istnieje
- cała wiedza pochodzi ze zmysłów, a że nie ma żadnego zmysłu psychiki to nie ma introspekcji
- oko nie może zobaczyć samego siebie.
- w obserwacji stanów psychicznych może uczestniczyć tylko jedna osoba.
Zajmujmy się tym, co posiada wielu świadków.
Freud – to, co jest dostępne dla kogoś jako psychika to coś skłamanego - powstało na skutek konflików wewnętrznych.
RÓŻNICE MIĘDZY FENOMENAMI PSYCHICZNYMI A FIZYCZNYMI
W klasycznej psychologii świadomości wszystko było psychiczne.
Brentano, który usiłował uchwycić różnice między fenomenami psychicznymi i fizycznymi sformułował zasadę, która prowadziła do funkcjonalistycznego ujęcia psychiki:
- Psychiczny . świadomy .intencjonalny, czyli odnoszący się do czegoś.
- Stół do niczego się nie odnosi.
- Nie ma świadomości, która jest świadomością niczego. Świadomości nie ma jako takiej – jest zawsze świadomością czegoś.
- Ważne jest to, co jest pomiędzy obiektami, a nie w którymś z dwóch obiektów.
Kantyzm –Nie postrzegamy świata zadając pytanie, czy istnieje czy nie. Świat jest przetworzony przez zjawiska psychiczne - fenomeny, a my nie wiemy, jak one się odnoszą do rzeczywistości.