• К. Łużycka
• 738 p.n.e. (żelazo)
• Na terenie osady znajdowało się ok. 106 domostw, o wymiarach przeciętnie ok. 8 x 10 m, usytuowanych szeregowo wzdłuż moszczonych drewnem 11 ulic, o szerokości ok. 2,5 m każda. Ocenia się, że w osadzie mieszkać mogło od 600 do 1200 osób. Osada otoczona była w a ł e m drewniano-ziemnym o szerokości 3-4 m i domniemanej wysokości do 6 m, w którym znajdowała się brama wjazdowa. Gród otoczony był falochronem o szerokości od 2 do 9 m, zbudowanym z ukośnie wbitych pali.
2. Stonehenge:
• Kultura ?
• Neolit & brąz
• Stonehenge zbudowane jest z kręgów: zewnętrzny o średnicy 100 m, wewnętrzny o trzydziestometrowej średnicy i ustawionych wewnątrz, na planie podkowy pięciu trylitów o wysokości 9 m. Przed trylitami ustawionych jest 19 głazów o mniejszych wymiarach. Na krąg wewnętrzny składa się 30 bloków kamiennych o wysokości 4,2 m. Bloki połączone były na czopy i wręby z poziomo ułożonymi płytami tworząc zamknięty krąg. Krąg zewnętrzny to r ó w i w a ł ziemny.
3. Narzędzia paleolityczne:
• K. oldowajska [h. habilis]
• Narzędzia otoczakowe: jednostronne (choppery) i dwustronne (shopping tools) [technika rdzeniowa)
• Narzędzia sferoidalne: bolasy (kamienie do rzucania) [t. rdzeniowa]
• Narzędzia retuszowane na odłupkach: zgrzebła, grube drapacze, skrobacze [t. odłupkowa]
• H. erectus -> Narzędzia dwustronne obrabiane (pięściaki) [ewolucja narzędzi oldowajskich]-
> kultura aszelska
• H.neandertalensis -> narzędzia tworzone techniką lewaluaską tzw. ostrza i wióry lewaluaskie, oraz techniką mustierską.
4. Narzędzia mezolityczne:
• Mikrolityzacja -> zmniejszenie rozmiarów wyrobów kamiennych
• Ostrza strzał o kształtach geometrycznych
# #
• Kość, róg, drewno
• Technologia wiórowa w wyrobie narzędzi (k. janisławicka)
5. Wenus z Willendorfu:
• Kultura grawecka
• 30-20 tys. lat temu
• Europa
• H o m o sapiens sapiens
6. Migracje ludów rolniczo - hodowlanych (mapa)
7. Mapa: (k. ceramiki wstęgowej
ceramiki sznurowej, k. łużycka, k. halsztacka, k. scytyjska, k. nordyjska, k. grawecka, k.
pomorska.
8. Chronologia brązu i żelaza wg Kostrzewskiego
9. Brąz: 90 % miedzi + 10 % cyny
10. Metoda wosku traconego -
znana od czasów starożytnych metoda odlewnicza polegająca na wykonaniu woskowego prototypu zamierzonego przedmiotu. Prototyp okleja się następnie gipsem i do środka wlewa
płynny metal, który zastępuje wosk, przyjmując pożądany kształt. Po rozbiciu formy przedmiot zazwyczaj poddaje się szlifowaniu.
11. Terra sigillata (łac. glina wyciskana) -
typ naczyń, wytwarzanych na terenie Italii od I w. p.n.e. a od poł. III w. n.e. także na terenie prowincji, zwłaszcza w Galii i nad Renem, charakteryzujący się czerwonym kolorem glinki i polewy. Naczynia zdobione były reliefami. Powszechnie występowały na obszarze Cesarstwa rzymskiego, a ponieważ m o ż n a zidentyfikować miejsce wytwarzania i dokładną chronologię, są one dziś p o m o c n e przy datowaniu innych znalezisk archeologicznych z tego okresu.
12. Obrazki do podpisania, określenie kultury na podstawie ceramiki, narzędzi, etc.
13. Dy marka -
dawny piec hutniczy, w którym przez redukcję tlenkowych rud żelaza za p o m o c ą węgla drzewnego otrzymywano żelazo w postaci gąbczastej, zawierającej żużel. Żelazo nadające się do wyrobu narzędzi, broni itp. uzyskiwano przez usunięcie z łupki żużla na drodze wielokrotnego przekuwania. Na ziemiach polskich od ок. IV w. p.n.e. W początkowym okresie dymarki były wyłożonymi gliną zagłębieniami w ziemi, później piecami jednorazowego użytku, częściowo zagłębionymi w ziemi. Po zakończeniu procesu część nadziemna była niszczona, część zagłębioną wraz z żużlem pozostawiano - pozostałości te stanowią dzisiaj cenne źródło informacji o ówczesnej metalurgii żelaza. W Polsce odkryto je na terenie Kielecczyzny i w rejonie Grodziska i Błonia (na południowy - zachód od Warszawy).
14. Wenus
paleolityczne charakterystyczne dla kultury graweckiej świadczą o rozwoju kultury duchowej w okre
tyś. - 20 tyś. lat temu. O kulturze paleolitu dobrze świadczą też wyroby z terenów kultury chojnicko-pieńkowskiej; tzn. narzędzia zdobione rytami antropo- i zoomorficznymi wzorami czy figurki przedstawiające zwierzęta. O sztuce neolitu świadczą też malowidła naskalne j a k n p . te z Lascaux. Pochodzące sprzed ok. 17 tysięcy lat przedstawiały m.in. byki. M o g ł y być związane z magią myśliwskiej bądź były symbolicznymi przedstawieniami kultu p ł o d n o ś c i .
15. Oppidum -
miejsce obwarowane, osiedle obronne zakładane najczęściej w miejscu chronionym ukształtowaniem terenu. Oppida istniały od połowy П w. p.n.e. do połowy I w. p.n.e. Terminu używa się do określenia celtyckich osad obronnych. W Polsce nie było !
16. Historiografia antyczna o barbaricum:
• Dzieje, Herodot, V w. p.n.e.
• Geografia, Eratostenes, III w. p.n.e.
• Germania, Tacyt, I/II w. p.n.e.
• Historia naturalna, Pliniusz Starszy, I w. p.n.e.
17. Czy w epoce brązu używano koła garncarskiego w Polsce
• N I E
18. Od kiedy używano koła garncarskiego w Polsce
• Od k. lateńskiej
19. Antropogeneza Słowian
20. Goci:
•jedno z największych i najważniejszych plemion wschodniogermańskich, mówiące językiem gockim
• k. wielbarska ||| k. czerniachowska
• tereny Wisły i Bugu ]|{ stepy nadczarnomorskie
21. Dolmen:
• przedhistoryczna budowla megalityczna o charakterze grobowca. Składała się z głazów wkopanych pionowo w ziemię i wielkiego płaskiego bloku skalnego, który był na nich ułożony. Pierwotnie dolmen był przysypywany ziemią. Budowle te są charakterystyczne dla neolitu europejskiego
22. Antropogeneza człowieka:
1. Australopitek
• Australopithecus ramidus
##
• 4,4 m i n -> 1,2 min
• M a ł y wzrost (1 m), duże owłosienie, utwór potyliczny na spodzie czaski, „ludzkie" dłonie i zęby, spędzały czas na drzewach
2. H o m o habilis
• 3 min -> 1 min
• K. Olduvaiska
• Mały wzrost (1,1 -> 1,3 m), większa rola mięsa
• Narzędzia (vide 3)
3. H o m o erectus
• 1 , 8 - 1,7 min
• Emigracja z Afryki (jako pie
Europie od 500 tys)
• Narzędzia (vide 3)
4. H o m o sapiesn neanderthalensis
• Tylko Europa
• 250 - 150 tys d o 40 - 30 tys
• K. Lewaluaska
• Boczna linia h o m o ; wysunięta szczęka, budowa ciała mająca pozwolić przeżyć w chłodnym klimacie, mocno zarysowane łuki brwiowe.
5. H o m o sapiens sapiens
• 200 tys (S. Afryka)
• 40 tys (Europa)
• K. Oryniacka
23. Kultura łużycka (zmiany społeczne, kulturowe, gospodarcze)
• 1 3 0 0 - 4 0 0 p.n.e.
• Gospodarka rolniczo - hodowlana, budownictwo drewniane, struktury osadnicze, ceramika, wyroby brązowe (siekierki, sierpy), lokalne zróżnicowanie na grupy regionalne pod względem obrządku grzebalnego, formy naczyń, etc. Luźny związek plemion z podobnymi wierzeniami 24. Typologia siekierek
##
25. Przemiany społeczno - gospodarcze we wczesnej epoce wpływów rzymskich 26. Zdjęcie/rysunek grobu - określenie kultury.