Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Projekt graficzny okładki i stron tytułowych:
Dorota Kozak, A
ukasz Kozak
Wydawca:
Ewa Fonkowicz
Redaktor prowadzÄ…cy:
Leszek Skurzyński
Redakcja:
Marta Grabowska
© Copyright by Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., 2007
ISBN 978-83-7526-371-8
Wydane przez:
Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o.
Redakcja Wydawnictw Książkowych i Czasopism Prawniczych
01-231 Warszawa, ul. PÅ‚ocka 5a
tel. [phone]
Redakcja Książek
31-156 Kraków, ul. Zacisze 7
tel. [phone]
e-mail: [e-mail]
www.wolterskluwer.pl
Księgarnia internetowa: www.profinfo.pl
DTP: P.W. Lespol Leszek Skurzyński
Druk i oprawa: Wrocławska Drukarnia Naukowa PAN im. Stanisława Kulczyńskiego Sp. z o.o.
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
SPIS RZECZY
Wprowadzenie ...............................................................................................11
Część I
Działanie w środowisku międzynarodowym (Jan Barcz)
Rozdział 1
Jak państwo działa w środowisku międzynarodowym? ...........................17
Organy wewnętrzne państwa w stosunkach międzynarodowych  głowa
państwa, parlament, rząd i premier, ministerstwo spraw zagranicznych
i inne resorty, jednostki samorzÄ…du terytorialnego.
Organy zewnętrzne państwa w stosunkach międzynarodowych  amba-
sady, urzędy konsularne, przypadki szczególne, stałe przedstawicielstwa
przy organizacjach międzynarodowych, prezencja gospodarcza, misje
specjalne, misje wojskowe.
Organizacja ambasady i urzędu konsularnego.
Rozdział 2
Jak prognozować w procesie decyzyjnym? .................................................45
Rodzaje prognoz i ich znaczenie w procesie decyzyjnym. Zasadnicze
elementy prognozy w procesie decyzyjnym. Jak uniknąć błędów w struk-
turze prognozy? Model działania.
Rozdział 3
Jak przygotować negocjacje i sporządzić tekst umowy? ...........................57
Kilka uwag o pojęciu  umowy w relacjach międzynarodowych . Umo-
wy państwowe, międzyrządowe, resortowe, umowy nietypowe, poro-
zumienia nie majÄ…ce charakteru prawnego. Typowa struktura umowy
międzynarodowej. Reguły  pisania umów. Problemy  wrażliwe  al-
ternat i reżim językowy w umowie. Kilka uwag w sprawie negocjowania
umowy międzynarodowej. Zasadnicze etapy negocjacji. Przygotowanie
umowy do podpisania.
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
6 Spis rzeczy
Rozdział 4
Jak korespondować i sporządzać pisma
dyplomatyczne i służbowe? ...........................................................................84
Podstawowe rodzaje pism dyplomatycznych  nota werbalna, nota
podpisana i pro memoria. Jak pisać  technika z zasady sporządzania
pism służbowych. Notatka służbowa. Notatka informacyjna. Notatka
analityczna. Depesza-szyfrogram. Claris.
Rozdział 5
Wizyty  podstawowa forma pracy w środowisku
międzynarodowym .......................................................................................115
Parę słów ku pamięci. Przygotowanie programu logistycznego wizyty
 rodzaje wizyt, sytuacje  wrażliwe  ustalenie precedencji, powitanie
i pożegnanie, rozmowa w  cztery oczy , rozmowy plenarne, konferen-
cja prasowa, wizyta w teatrze, program dla współmałżonka, tłumacz,
kolumna samochodowa. Rodzaje programów  program ofi cjalny i pro-
gram roboczy. Merytoryczne przygotowanie wizyty  sylwetki członków
zaproszonej delegacji, sugestie do rozmów, materiały backgroundowe,
materiały uzupełniające. Jak uzyskać informacje konieczne dla sporzą-
dzenia materiałów? Jak przygotować szefa do rozmów? Podsumowanie
wizyty. Kazus.
Część II
Zagrożenia w środowisku międzynarodowym (Bogdan Libera)
Rozdział 6
Rodzaje zagrożeń w środowisku międzynarodowym.............................. 163
Środowisko międzynarodowe jako otoczenie o zwiększonym potencjale
zagrożeń, czynniki warunkujące ich powstawanie, rodzaje potencjalnych
zagrożeń, zagrożenia globalne, rola służb specjalnych w rozpoznawaniu
i zwalczaniu zagrożeń globalnych.
Rozdział 7
Podstawy wiedzy o służbach specjalnych ..................................................175
Czym są służby specjalne  wywiad, kontrwywiad? Jak funkcjonują? Na
czym polega praca operacyjna? Ekspulsja i retorsja. Międzynarodowa
współpraca służb specjalnych.
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Spis rzeczy 7
Rozdział 8
Zagrożenia ze strony obcych służb specjalnych........................................184
Zakres tajnego zainteresowania i cele działania obcych służb specjal-
nych. Rodzaje zagrożeń  na czym polegają? Jak reagować w przypad-
kach stwierdzenia oznak określonych zagrożeń?
Rozdział 9
Wybrane problemy zagrożeń globalnych ..................................................193
Czym jest współczesny terroryzm? Jakie są typowe zagrożenia terrory-
styczne, jak je minimalizować? Międzynarodowa przestępczość zorga-
nizowana.
Rozdział 10
Podsumowanie  o czym należy pamiętać?...............................................202
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
WYKAZ SKRÓTÓW
BRH  Biuro Radcy Handlowego
ECOFIN  Rada UE działająca w składzie ministrów finansów
i gospodarki państw członkowskich
FAO  Organizacja do spraw Wyżywienia i Rolnictwa
KG  Konsulat Generalny
NATO  Sojusz Północnoatlantycki
OBWE  Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie
OECD  Organizacja ds. Współpracy Gospodarczej i Rozwoju
ONZ  Organizacja Narodów Zjednoczonych
PD  Protokół Dyplomatyczny
TUE  Traktat o Unii Europejskiej
TWE  Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską
UNESCO  Organizacja NZ ds. Wychowania, Nauki i Kultury
WE  w zależności od kontekstu  Wspólnota Europejska
lub Wspólnoty Europejskie
WEH  Wydział Ekonomiczno-Handlowy w Ambasadzie
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
WPROWADZENIE
Myśl napisania tej książki zrodziła się z potrzeb praktycznych.
W ostatnich kilkunastu latach pojęcie  środowiska międzynarodowego
nabrało nowego znaczenia. Postępujący zanik barier ideologiczno-po-
litycznych i liberalizacja stosunków ekonomicznych otworzyły świat
w dosłownym znaczeniu: państwa zyskały nowe możliwości działania,
firmom granice wytycza w zasadzie jedynie ich wydolność gospodar-
cza, obywatel może swobodnie podróżować i odwiedzać różne kraje.
Członkostwo Polski w Unii Europejskiej stworzyło nowe, nieosiągalne
dotąd możliwości.
Zmienił się też zasadniczo zakres podmiotów działających w środo-
wisku międzynarodowym. Prowadzenie działalności  czy to urzędni-
czej, czy też gospodarczej  nie jest obecnie zastrzeżone dla wybranej,
ściśle ograniczonej grupy. W środowisku tym  porusza się każdy, kto
chce prowadzić aktywną działalność gospodarczą. W środowisku tym
będzie musiał pracować też urzędnik, poczynając od urzędnika samo-
rządowego, od którego zależy pozycja regionu w ramach współpracy
transgranicznej, poprzez urzędników resortowych, bowiem realizacja
polityki zagranicznej już dawno przestała być domeną ministerstw
spraw zagranicznych. W środowisku tym musi działać sprawnie i ak-
tywnie polityk czy deputowany.
Ostatnie kilkanaście lat przyniosło radykalną poprawę znajomości
zasad  poruszania się w środowisku międzynarodowym. Różne pod-
ręczniki  Protokołu Dyplomatycznego ,  dobrego zachowania się .
 prowadzenia negocjacji stały się poczytną lekturą. Zmianę wymusza
też po prostu  samo życie : ktoś, kto nie przestrzega przyjętych po-
wszechnie reguł, nie jest stosownie do okoliczności ubrany, nie umie
prowadzić rozmowy, nie dotrzymuje terminów  nie stanie się partne-
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
12 Wprowadzenie
rem godnym zaufania, a tym samym szybko straci pozycje zawodowÄ…,
czy to jako biznesmen, czy tej jako urzędnik, dyplomata lub polityk.
Zamiarem autorów niniejszej książki nie jest jednak zaopatrzenie
Czytelnika w kolejną wersję podręcznika  Protokołu Dyplomatyczne-
go . W tej mierze niedoścignionym wzorem pozostaje śp. ambasador
Edward Pietkiewicz i jego wielokrotnie wznawiane dzieło1. Niektórzy
zarzucają jego podręcznikom konserwatyzm, ale Protokół Dyploma-
tyczny jest i pozostanie z natury swojej konserwatywny, a na  nowo-
czesności można sobie pozwolić jedynie świadomie, wówczas, gdy
zna się ów  konserwatywny punkt wyjścia. Aktualny  stan rzeczy
w tej dziedzinie omawia najnowszy, wyśmienity podręcznik Protokołu
Dyplomatycznego Tomasza Orłowskiego, doświadczonego dyplomaty
i wieloletniego dyrektora Protokołu Dyplomatycznego MSZ2.
Pracując przez lata w  środowisku międzynarodowym , autorzy mieli
wielokrotnie okazję  identyfikowania problemów, z jakimi konfronto-
wany jest urzędnik i biznesmen, a które plasują się nieco  poniżej ofi-
cjalnych zasad Protokołu Dyplomatycznego, i do których rzadko kiedy
nawiązują publikowane podręczniki. Czasami, niektóre z tych kwestii
opisane są w zbiorach pragmatyki zawodowej  wewnętrznych wytycz-
nych różnych urzędów, głównie ministerstw spraw zagranicznych, czy
też są przedmiotem wyspecjalizowanych szkoleń. Autorzy nawiązują
co prawda do zasad Protokołu Dyplomatycznego (zakładają jednak, iż
przynajmniej po części zasady te są Czytelnikowi znane), ale podejmują
próbę pokazania Czytelnikowi obszarów wiedzy dosyć  nieokreślonej ,
dyktowanej właśnie pragmatyką zawodową, którą zdobywa się  w pro-
zie życia codziennego urzędu czy też długoletniej pracy w środowisku
międzynarodowym.
Książka dzieli się na dwie zasadnicze części. Pierwsza z nich  au-
torstwa Jana Barcza  obejmuje  Działanie w środowisku międzynaro-
dowym . Pokrywa się ona zasadniczo z książką samodzielnie wydaną
przez tego autora w 2002 r.3, choć naturalnie została zaktualizowa-
na i uzupełniona. Rozpoczyna się ona tradycyjnie, pokazując zasady
1
E. Pietkiewicz, Protokół Dyplomatyczny, MSZ  Warszawa (ostatnie wydanie  2002).
2
T. Orłowski, Protokół Dyplomatyczna. Ceremoniał & etykieta, Akademia Dyplo-
matyczna MSZ  Warszawa 2005.
3
J. Barcz, Urzędnik i biznesmen w środowisku międzynarodowym. Wybrane aspek-
ty pragmatyki zawodowej, Warszawa 2002.
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Wprowadzenie 13
i strukturę organów państwowych, działających w środowisku między-
narodowym. Następnie  kolejno  omawiane są najistotniejsze obszary
pragmatyki zawodowej, związanej przede wszystkim  choć nie tylko
 z działalnością w relacjach międzynarodowych: sposób prognozowa-
nia w procesie decyzyjnym, praktyczne przygotowanie do prowadzenia
negocjacji i  techniczne zasady sporządzania umów międzynarodo-
wych, prowadzenia korespondencji dyplomatycznej i służbowej w ra-
mach wewnętrznego  obrotu urzędu czy firmy. Część ta kończy się
wskazówkami praktycznymi, związanymi z organizacją wizyt w kontak-
tach międzynarodowych. Jak zaznaczono, zamierzeniem autorów jest
odniesienie się do spraw określanych jako  praktyczne ,  techniczne ,
które w większości nie są ujmowane w żadnych podręcznikach, a które
odgrywają bardzo istotną rolę w codziennych działaniach urzędu czy
firmy.
Druga część książki  autorstwa Bogdana Libery  dotyczy  Zagro-
żeń w pracy w środowisku międzynarodowym . Rzecz bowiem w tym,
iż nieograniczone prawie możliwości  poruszania się w relacjach
międzynarodowych, rozszerzyły również skalę zagrożeń z jaką może
być konfrontowany polityk, urzędnik i biznesmen. Obok tradycyjnych
 mało powszechnie znanych  zagrożeń ze strony obcych służb spe-
cjalnych, coraz większego znaczenia nabierają zagrożenia związane
z nielegalną działalnością w środowisku biznesowym. Spotęgowały się
niezmiernie groz
ne zagrożenia natury terrorystycznej, czy też wywo-
dzące się z przestępczości zorganizowanej. Towarzyszy temu  niestety
 znacząca doza  nieświadomości , niefrasobliwości, a czasami wręcz
głupoty ze strony polityków, urzędników i biznesmenów. Zagrożeń nie
można demonizować, jednocześnie jednak należy mieć świadomość, iż
takie zagrożenia istnieją i nieodłącznie towarzyszą zwłaszcza działalno-
ści w środowisku międzynarodowym. Stosowanie użytecznej wiedzy na
ich temat  w sposób umożliwiający identyfikację określonych zagro-
żeń, ich właściwą ocenę oraz podejmowanie środków zapobiegawczych
 to, obok znajomości odpowiednich przepisów i przestrzegania zasad
dobrze pojętej rutyny zawodowej, najskuteczniejsza metoda przeciw-
działania tym zagrożeniom.
Przekazując do rąk Czytelnika niniejszą książkę, autorzy dzielą się
 tym samym  swoim doświadczeniem zawodowym, zdobywanym
przez wiele lat. Jeśli doświadczenia te choć w pewnym stopniu ułatwią
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce