EKONOMIA
EKONOMIA
EKONOMIA
EKONOMIA
EKONOMIA
EKONOMIA
EKONOMIA
EKONOMIA
Makroekonomia gospodarki otwartej
Opracowanie: Dr Dariusz Prokopowicz
WARSZAWA
� Copyright by Dariusz Prokopowicz
2005
Znaczenie wymiany handlowej z zagranicą
Rozwój gospodarczy kraju uwarunkowany jest między
innymi następującymi czynnikami:
poziom kursów walutowych,
międzynarodowa konkurencyjność gospodarki,
wysokość deficytu handlowego.
2
Makroekonomia gospodarki otwartej
- jest to analiza gospodarki, w której wa\
ną rolę
odgrywają transakcje z zagranicą.
Ju\
w nurcie (w historii myśli ekonomicznej)
ekonomii klasycznej wskazywano znacząca rolę
międzynarodowej wymiany handlowej w
kontekście wzrostu gospodarczego (produkcja na
eksport, import surowców).
3
Gospodarka otwarta a zamknięta
Skutki polityki pienię\
nej i fiskalnej nie są
jednakowe w gospodarce otwartej i zamkniętej.
Otoczenie międzynarodowe dla gospodarki
otwartej jest nieodłącznym elementem
mechanizmu jej funkcjonowania.
4
Rynek walutowy
- jest to taki rynek międzynarodowy, na którym jedna
waluta krajowa mo\
e być wymieniona na inną.
Przykład kursu walutowego
Dla mieszkańców Polski kurs walutowy Euro / PLN jest jedną z
głównych miar międzynarodowej wartości polskiego złotego.
Jest to inaczej liczba jednostek waluty obcej (Euro), które
mo\
na wymienić na jedną jednostkę waluty krajowej (PLN).
5
Krzywa DD przedstawia
zapotrzebowanie na
złotego (PLN) obywateli
Rys. Rynek walutowy
strefy Euro, pragnących
kupić polskie dobra lub
aktywa. SS ilustruje podaż
Kurs walutowy (Euro / PLN)
złotówek oferowaną przez
mieszkańców Polski,
SS
chcących kupić dobra lub
aktywa strefy Euro. Kurs
SS1
równowagi wynosi e0.
Jeżeli Polacy chcą nabyć
e0
więcej Euro przy każdym
e1
poziomie kursu
walutowego, to wykres
funkcji podaży PLN
przesunie się z SS do SS1
DD
i międzynarodowy kurs
równowagi PLN obniży się
z e0 do e1.
0
Liczba PLN
Q0 Q1
6
 Je\
eli cena towarów polskich wyra\
ona w PLN jest
stała, to dochody z eksportu Polski, mierzone w PLN,
muszą wzrastać wraz ze spadkiem kursu walutowego.
Poniewa\
wpływy z eksportu są pierwotnie wypłacane
w Euro, które muszą być następnie wymienione na
PLN, krzywa popytu na PLN DD na rysunku ma
nachylenie ujemne.
Popyt na PLN wzrasta w miarę spadku kursu PLN
wyra\
onego w Euro.
7
Pojęcie aprecjacji i deprecjacji
Gdy kurs złotego (PLN) wyra\
ony w Euro wzrasta,
wówczas mówimy o aprecjacji złotego, poniewa\

wzrosła międzynarodowa wartość złotego.
W odwrotnej sytuacji, gdy kurs złotego w Euro spada,
mówimy o deprecjacji złotego, poniewa\
obni\
yła się
jego wartość międzynarodowa.
8
Transakcje spekulacyjne
Płynny kurs walutowy
Płynny kurs walutowy
- dokonywane są poprzez próbę przewidywania zmian
kursowych walut.
Z transakcjami spekulacyjnymi związane są:
Ryzyko walutowe
Instrumenty pochodne, które na rynkach
kapitałowych wykorzystywane są celem
ograniczenia ryzyka walutowego  transakcje
odwrotne (hedgingowe).
9
Operacje spekulacyjne a stopa zwrotu
Operacje spekulacyjne a stopa zwrotu
Transakcją spekulacyjną  nazywamy zakup aktywów
finansowych w celu ich dalszej odsprzeda\
y w
przekonaniu, \
e całkowity dochód  odsetki i/lub
dywidenda plus zysk kapitałowy  będzie wy\
szy ni\

całkowity dochód z jakiejkolwiek innej lokaty.
Na międzynarodowych rynkach finansowych zyski
kapitałowe wynikające ze zmiany kursów walutowych
stanowią znaczną część oczekiwanej stopy zwrotu z
kapitału.
stopa aprecjacji
Stopa zwrotu z stopa
waluty krajowej
lokaty w procentowa
+
= (względnego wzrostu
walucie obcej za granicą
wartości waluty).
10
10
Systemy kursu walutowego
System kursu walutowego jest to określenie warunków i
zasad (mechanizm) ustalania przez rząd danego kraju
kursu walutowego.
Wyró\
nia się:
stały kurs walutowy,
płynny kurs walutowy,
system ograniczonej (niepełnej) płynności.
11
Ograniczona (niepełna) płynność
- to taki system, w którym państwo interweniuje na
rynku walutowym w krótkim okresie, aby zapobiec zbyt
du\
ym wahaniom kursu, w dłu\
szym okresie natomiast
kurs mo\
e się kształtować swobodnie.
- oznacza system, w którym do interwencji państwa dochodzi
- oznacza system, w którym do interwencji państwa dochodzi
tylko wówczas, gdy trzeba zapobiec zbyt du\
ym lub zbyt
tylko wówczas, gdy trzeba zapobiec zbyt du\
ym lub zbyt
gwałtownym przesunięciom krzywej poda\
y lub popytu w krótkim
gwałtownym przesunięciom krzywej poda\
y lub popytu w krótkim
okresie i w którym jednocześnie w dłu\
szym okresie kurs
okresie i w którym jednocześnie w dłu\
szym okresie kurs
walutowy mo\
e kształtować się swobodnie i osiągać swój poziom
walutowy mo\
e kształtować się swobodnie i osiągać swój poziom
równowagi na rynku.
równowagi na rynku.
12
Stały kurs walutowy
Stały kurs walutowy
Pojęcie dewaluacji i rewaluacji
W systemie stałego kursu walutowego dewaluacja
(rewaluacja) oznacza obni\
enie (podwy\
szenie) kursu
danej waluty przez rząd, który podjął zobowiązanie do
obrony tego kursu.
Jednym z przykładów tego zabiegu była
przeprowadzona w 1967 r. przez rząd brytyjski, po
konsultacji z rządami innych krajów, dewaluacja
funta z 2,80 $ / Ł do 2,40 $ / Ł.
13
Bilans płatniczy
Bilans płatniczy
Bilans płatniczy  jest to usystematyzowane
zestawienie wszystkich transakcji zawieranych
pomiędzy mieszkańcami danego kraju z zagranicą.
w bilansie płatniczym jest to zapis
Rachunek
płatności z tytułu przepływu dóbr i usług
oraz pozostałych transakcji bie\
ących
obrotów
(odsetki, dochody majątkowe, przekazy)
bie\
ących
pomiędzy danym krajem a zagranicą.
bilansu płatniczego jest to zapis
Rachunek
transakcji dotyczących aktywów
obrotów
finansowych danego kraju z zagranicą.
kapitałowych
14
14
Bilans płatniczy
Rachunek obrotów Rachunek obrotów
bie\
ących kapitałach
Transakcje w zakresie dóbr i usług Transakcje kapitałowe
Przepływy  widzialne Sprzeda\
i zakup aktywów
Obroty towarowe
Zmiany poziomu
Przepływy  niewidzialne
oficjalnych rezerw
dewizowych państwa
Obroty usługowe
15
Obroty towarowe i usługowe
Bilans handlowy  zwany inaczej eksportem netto dóbr i
usług składa się z:
Obrotów towarowych (widzialnych), które obejmują
eksport i import dóbr (samochody, \
ywność, stal).
Obrotów usługowych (niewidzialnych) obejmujących
eksport i import usług (usługi bankowe, frachtowe,
turystyka).
16
Saldo bilansu płatniczego
Bilans płatniczy przedstawia napływ netto środków
pienię\
nych do danego kraju wynikający z transakcji
zawieranych przez osoby fizyczne, przedsiębiorstwa i
państwo.
Bilans wykazuje nadwy\
kę (deficyt), gdy mamy do
czynienia z napływem netto (odpływem) pieniędzy.
17
Sterylizacja
Sterylizacja (neutralizacja)  jest operacją otwartego
rynku, przebiegającą między pieniądzem krajowym a
krajowymi papierami wartościowymi.
Celem tego zabiegu jest wyeliminowanie wpływu, jaki
ma nadwy\
ka bądz
deficyt bilansu płatniczego na
rozmiary krajowej poda\
y pieniądza.
18
Bilans płatniczy a system kursu walutowego
W warunkach płynnego kursu walutowego suma
transakcji bie\
ących i kapitałowych zawsze jest równa
zeru.
Przy stałym kursie walutowym saldo bilansu płatniczego
nie musi być równe zeru.
19
Stan równowagi długookresowej
W warunkach gospodarki otwartej stan równowagi
długookresowej wymaga nie tylko pełnego zatrudnienia
czynników produkcji (równowaga wewnętrzna), ale tak\
e
zrównowa\
onego bilansu obrotów bie\
ących
(równowaga zewnętrzna).
20
Równowaga wewnętrzna i zewnętrzna
Równowaga wewnętrzna i zewnętrzna
Gospodarka kraju znajduje się w równowadze
wewnętrznej, gdy popyt globalny jest równy
produkcji zapewniającej pełne zatrudnienie.
Gospodarka znajduje się w równowadze
zewnętrznej, gdy saldo rachunku obrotów
bie\
ących bilansu płatniczego wynosi zero.
W takiej sytuacji  przy braku interwencji
państwa na rynku walutowym  równie\

rachunek obrotów kapitałowych bilansu
płatniczego musi wykazywać saldo zerowe.
21
21
Realny kurs walutowy  poziom równowagi
Płynny kurs walutowy
Płynny kurs walutowy
Gospodarka staje się mniej
konkurencyjna
Wy\
szy kurs
Import wyższy, eksport niższy
Poziom równowagi
W bilansie obrotów bie\
ących
Ni\
szy kurs
kraju wystąpi nadwy\
ka
Import niższy, eksport wyższy
22
Poprawa bilansu płatniczego przy spadającej wymianie handlowej
Poprawa bilansu płatniczego przy spadającej wymianie handlowej
23
23