19

ZMAR£ HENRY M. MORRIS

Mieczys³aw Pajewski

Po 40 latach aktywnej walki z ewo-

lucjonizmem w wieku 87 lat zmar³

Henry M. Morris, ojciec wspó³cze-

snego kreacjonizmu, cz³owiek który

³¹czy³ wiedzê przyrodnicz¹ z treœcia-

mi biblijnymi. Morris zmar³ w sobo-

tê, 25 lutego 2006 r. w szpitalu w po-

bli¿u San Diego po serii udarów mó-

zgowych.

Henry Madison Morris Jr. urodzi³

siê w Dallas w 1918 roku. Jako dziec-

ko nie przejawia³ wiêkszego zaintere-

sowania religi¹. Dopiero po skoñcze-

niu studiów in¿ynierskich w Rice

University (1939 r.) doszed³ do wnio-

sku, ¿e Biblia jest godnym zaufania

s³owem Bo¿ym, które nale¿y trakto-

waæ dos³ownie, jeœli nie istniej¹ powo-

dy, by postêpowaæ inaczej. Morris

widzia³, ¿e ewolucjonizm ogarn¹³ ca³¹

naukê i koœcio³y chrzeœcijañskie. Nie

widzia³ natomiast, by ktokolwiek na-

wo³ywa³ do traktowania Biblii dos³ow-

nie. Swój pierwszy niewielki tekst

religijny Morris napisa³ w 1946 roku.

Morrisa nazywa siê ojcem wspó³-

czesnego kreacjonizmu g³ównie za

spraw¹ ksi¹¿ki The Genesis Flood

[Potop z Ksiêgi Rodzaju], któr¹ napi-

sa³ razem ze specjalist¹ od Starego

Testamentu, Johnem C. Whitcom-

bem, i opublikowa³ w 1961 roku. By³o

to zaledwie 2 lata po roku 1959, tzw.

Roku Darwinowskim, obchodzonym

z okazji stulecia wydania g³ównej

ksi¹¿ki Darwina O powstawaniu ga-

tunków. Na licznych akademiach

i konferencjach g³oszono powszech-

nie absolutn¹ dominacjê ewolucjoni-

zmu w nauce i nie tylko w nauce.

Morris odwo³a³ siê jednak do zapisu

biblijnego i podj¹³ wysi³ek opracowa-

nia podstaw naukowych dla dos³ow-

nie rozumianego biblijnego Potopu

z czasów Noego. Pokaza³, ¿e jest to

w ogóle mo¿liwe, ¿e Bibliê mo¿na

traktowaæ jako coœ wiêcej ni¿ zbiór le-

gend i bajek, ¿e oprócz treœci religij-

nych ma ona jeszcze warstwê fakto-

graficzn¹, której mo¿na zaufaæ. Choæ

od daty pierwszego wydania minê³y

ju¿ dziesi¹tki lat, ksi¹¿ka jest nadal

wznawiana. Na pó³ce mam 42-gie jej

wznowienie z 1998 roku! Liczbê wy-

danych egzemplarzy tej ksi¹¿ki liczy

siê w dziesi¹tkach tysiêcy.

Nale¿y zwróciæ uwagê, ¿e proble-

matyka naukowych aspektów potopu

Noego mieœci siê œciœle w kompeten-

cjach Morrisa. Napisa³ doktorat z hy-

drologii, a wiêc z dziedziny zajmuj¹-

cej siê wp³ywem du¿ych mas wody na

œrodowisko. Trzeba bowiem pamiê-

taæ, ¿e Morris by³ zwolennikiem – tak

jak o tym pisze Biblia – globalnego

zasiêgu Potopu. Arka Noego wedle

wyliczeñ Morrisa mog³a pomieœciæ

³adunek ponad 500 tirów i mog³o na

niej znaleŸæ chwilowe schronienie ok.

35 tys. zwierz¹t. W jego opinii ta licz-

ba wystarczy, by ponownie zasiedliæ

faun¹ powierzchniê Ziemi Warto przy

tej okazji przypomnieæ, ¿e Morris –

i jest to standard we wspó³czesnym

kreacjonizmie – zgadza³ siê, ¿e w trak-

cie tzw. mikroewolucji, któr¹ wola³

nazywaæ zmiennoœci¹ w granicach

stworzonych typów, mog¹ powstawaæ

nowe gatunki, nale¿¹ce do tego same-

go stworzonego typu (zwanego nie-

kiedy baraminem.)

Zagadnienie Potopu Noego Mor-

ris umieœci³ jednak na szerszym tle.

W rozdziale VI ksi¹¿ki omówi³ biblij-

ne ramy czasowe geologii historycz-

nej od samego pocz¹tku czyli od stwo-

rzenia. To tam w³aœnie zawar³ wiêk-

szoϾ bronionych potem przez siebie

pogl¹dów: stworzenie nast¹pi³o

wzglêdnie niedawno, pocz¹tek mia³

pozory wieku (czyli drzewa wygl¹da-

³y tak, jakby ros³y ju¿ wiele lat,

a Adam by³ doros³ym mê¿czyzn¹),

stworzenie nast¹pi³o w czasie szeœciu

24-godzinnych dni, a wiele warstw

geologicznych jest rezultatem Poto-

pu. Z tego ostatniego powodu proble-

matykê Potopu umieszcza siê w ra-

mach szeroko rozumianego kreacjo-

nizmu, choæ œciœle rzecz bior¹c do

niej ona nie nale¿y. W VII rozdziale

ksi¹¿ki natomiast Morris omówi³ dys-

kutowane do dzisiaj w krêgach kre-

acjonistycznych sprawy, na ile i w ja-

kim stopniu mo¿na ufaæ konwencjo-

nalnym metodom wyznaczania wieku

Ziemi lub poszczególnych warstw

geologicznych.

Zanim napisa³ The Genesis Flo-

od, otrzyma³ stopieñ magistra (1948

r.) i doktora (1950 r.) na Uniwersyte-

cie stanu Minnesota, naucza³ na kil-

ku uniwersytetach, a od 1957 roku

kierowa³ wydzia³em in¿ynierii cywil-

nej w Virginia Polytechnic Institute,

Blacksburg, Virginia. Pocz¹tkowo

jego koledzy z pracy zwracali nie-

wielk¹ uwagê na to, co robi³ w dzie-

dzinie kreacjonizmu, ale gdy jego s³a-

wa w tej dziedzinie ros³a, administra-

tor uczelni uzna³, ¿e sprawa staje siê

zbyt kontrowersyjna. Poprosi³ Morri-

sa, by ten pomin¹³ w wykazie swych

publikacji teksty kreacjonistyczne.

Morris uzna³ wówczas, ¿e nadszed³

czas decyzji – nadal ubocznie zajmo-

waæ siê kreacjonizmem, czy poœwiê-

ciæ mu ca³y swój czas. Po 13 latach

pracy na uczelni jednostka, jak¹ kie-

rowa³, rozros³a siê do najwiêkszej

w kraju kszta³c¹cej w dziedzinie in¿y-

nierii. Podrêcznik z hydrauliki stoso-

Kreacjonizm

(8)

20

wanej, jaki wyda³ w 1963 roku (Ap-

plied Hydraulics in Engineering),

jest nadal w u¿yciu. Istnieje te¿

w Blacksburgu wspólnota wierz¹-

cych, któr¹ pomóg³ za³o¿yæ.

Henry M. Morris w 1970 roku

przeniós³ siê do San Diego w Kalifor-

nii. W pobli¿u tego miasta, w El Ca-

jon, razem z miejscowym pastorem,

Timem LaHaye, znanym autorem po-

wieœci apokaliptycznych, 

1

za³o¿y³

Christian Heritage College (zwany

obecnie San Diego Christian Colle-

ge), uczelniê wy¿sz¹, kieruj¹c¹ siê re-

spektem dla dos³ownie rozumianego

S³owa Bo¿ego. W tym samym roku

za³o¿y³ Institute for Creation Rese-

arch (Instytut Badañ nad Stworze-

niem). Od 1981 roku Instytut ukoñ-

czy³o ok. 100 osób uzyskuj¹c stopieñ

magisterski. Obecnie studiuje w nim

czterdziestu studentów w takich

dzdzinach jak astro-geofizyka, biolo-

gia, geologia i nauczanie nauk przy-

rodniczych.

W 1989 roku Wydzia³ Edukacji

stanu Kalifornia próbowa³ zawiesiæ

akredytacjê instytutu, dziêki której

wydawane w nim dyplomy ukoñcze-

nia studiów s¹ honorowane w ca³ych

Stanach Zjednoczonych. Wrogo na-

stawiony do chrzeœcijañstwa urzêd-

nik twierdzi³, ¿e w Instytucie naucza

siê teorii religijnych, a nie nauko-

wych. Instytut odwo³a³ siê do s¹du

i sprawê wygra³, a akredytacjê w re-

zultacie przyznano ponownie.

H.M. Morris opublikowa³ ponad

60 ksi¹¿ek, niekiedy czysto przyrod-

niczych, jak wspomniany wy¿ej pod-

rêcznik z hydrauliki stosowanej, lub

teologicznych. Ale w wiêkszoœci

z nich Morris stara³ siê w kategoriach

naukowych przedstawiæ teoriê bo-

skiego stworzenia. Prezentowa³

w nich tzw. kreacjonizm m³odej Zie-

mi czyli przekonanie, ¿e stworzenie

mia³o miejsce wzglêdnie niedawno,

ok. 10 tys. lat temu. Jest zas³ug¹ Mor-

risa, ¿e wiêkszoœæ wspó³czesnych

kreacjonistów posiada tê w³aœnie

orientacjê. Inni, jak kreacjoniœci sta-

rej Ziemi czy teoretycy projektu, choæ

nie musz¹ siê zgadzaæ we wszystkim

z Morrisem, przyznaj¹ zgodnie, ¿e ma

on wielkie zas³ugi w przywracaniu

autorytetu œwiatopogl¹du teistyczne-

go i wskazywaniu na oczywiste luki

ewolucjonizmu.

Morris bardzo mocno podkreœla³

podzia³ kreacjonizmu na biblijny i na-

ukowy. Ten pierwszy posi³kuje siê ar-

gumentami biblijnymi. Mo¿na w nim

stawiaæ pytania takie, których w na-

ukowym kreacjonizmie postawiæ nie

mo¿na, jak na przyk³ad o imiona

pierwszych ludzi lub o czas trwania

stworzenia. Kreacjonizm naukowy

nie korzysta w warstwie uzasadniania

z tekstu biblijnego, odwo³uje siê tyl-

ko do tego, co wiedz¹ uczeni dla przy-

k³adu na temat mutacji, paleontologii

czy praw fizyki. Nie znaczy to jednak,

¿e tekst biblijny nie ma ¿adnego zna-

czenia dla uczonego zajmuj¹cego siê

sprawami pocz¹tku. W opinii Morri-

sa, Biblia nakreœla tzw. ramê robocz¹

(framework) dla uczonego. Miêdzy

w³aœciwie rozumian¹ nauk¹ i tekstem

biblijnym istnieje, zdaniem Morrisa,

zgodnoœæ, a jeœli chwilowo zauwa¿a-

my niezgodnoœæ, to musi to byæ wy-

nik albo b³êdu naukowego, albo nie-

w³aœciwego odczytania Pisma Œwiête-

go. Morris postulowa³ fundamenta-

lizm – pogl¹d, ¿e autorytet S³owa

Bo¿ego jest wy¿szy ni¿ omylnych

ludzkich nauk na temat œwiata i jego

pochodzenia.

Henry M. Morris odszed³ na eme-

ryturê w 1995 roku. Prezydentem In-

stytutu (ICR) zosta³ jego syn, John D.

Morris, geolog z wykszta³cenia, a jed-

nym z wiceprezydentów jest jego inny

syn, Henry Morris III.

Henry M. Morris wp³yn¹³ na po-

gl¹dy wielu osób ze œwiata nauki i re-

ligii. John Sanford, profesor znakomi-

tego Cornell University, uzna³ na

przyk³ad, ¿e to w³aœnie pod wp³ywem

Morrisa uwa¿a obecnie, ¿e stanowi-

sko ewolucjonistyczne nie nadaje siê

do obrony. 

2

Takich osób jest du¿o

wiêcej. Z ca³¹ pewnoœci¹ pod wp³y-

wem Morrisa znalaz³y siê ich tysi¹-

ce. Instytut Badañ Kreacjonistycz-

nych w El Cajon wydaje w 100 000

egzemplarzy (!) miesiêcznik Acts &

Facts rozpowszechniany za darmo.

Praktycznie w ka¿dym numerze znaj-

dowa³ siê jakiœ tekst Morrisa. Ja rów-

nie¿ zmieni³em swoje ewolucjoni-

styczne pogl¹dy na kreacjonistyczne

g³ównie dziêki pracy Henry’ego M.

Morrisa. Skontaktowa³em siê z nim

w po³owie roku 1985, gdy zaintereso-

wa³em siê kreacjonizmem.Chcia³em

wówczas wydaæ antologiê tekstów an-

tyewolucjonistycznych i antykreacjo-

nistycznych. Morris zawsze uprzej-

mie odpowiada³ na moje listy i spe³-

nia³ proœby. Pierwsz¹ jego ksi¹¿kê,

jak¹ mia³em w rêkach, przys³a³ mi

w prezencie od razu po pierwszym li-

œcie. By³a to What is Creation

Science? Streœci³em j¹ w serii arty-

ku³ów publikowanych w Duchu Cza-

sów w latach 1986-1992. Seria nosi³a

tytu³ „Z problematyki biblijnego i na-

ukowego kreacjonizmu”, a wiêkszoœæ

tekstów serii zosta³a ponownie opu-

blikowana w postaci ksi¹¿kowej. 

3

Zmar³ gigant kreacjonizmu, praw-

dziwy m¹¿ Bo¿y, cz³owiek, który na

wzór starotestamentowych proroków

nie zawaha³ siê stan¹æ samotnie

w obronie autorytetu S³owa Bo¿e-

go.

o

Mieczys³aw Pajewski

[e-mail]

http://www.creationism.org.pl

1 Oficyna Wydawnicza „Vocatio” wyda³a do

chwili obecnej 12 powieœci Tima LaHaye i Jer-

ry’ego B. Jenkinsa w serii „Czasy ostateczne”.

2 Por. Valerie J. N

ELSON

, „Henry Morris, 87;

1961 Book Is Credited With Reviving the Cre-

ationism Movement”, Los Angeles Times March

3, 2006; http://www.latimes.com/news/printedi-

tion/california/la-me-morris3mar03,1,4692551.sto-

ry?ctrack=1&cset=true

3 Mieczys³aw P

AJEWSKI

, Stworzenie czy ewo-

lucja? Wydawnictwo „Duch Czasów”, Bielsko-

Bia³a 1992, stron 220. Po wyczerpaniu pierw-

szego nak³adu 3 000 egzemplarzy ksi¹¿kê do-

drukowano. Mo¿na j¹ zamówiæ za 10 z³ w Wy-

dawnictwie (ul. Cieszyñska 96, 43-300 Bielsko-

Bia³a, skr. poczta 411, tel. [phone]) lub

poczt¹ elektroniczn¹ ([e-mail]).

Patrz w tej sprawie http://www.kchds.pl/wy-

dawn.htm

Kreacjonizm